Maatschappelijk Jaarverslag 2010

Transcriptie

1 Maatschappelijk Jaarverslag 2010

2 Inhoud OVER DIT VERSLAG 3 VOORWOORD 5 In dialoog over onze maatschappelijke waarde 5 BNG MIDDEN IN DE SAMENLEVING 12 Missie en strategie 12 Visie op MVO 12 Bestaansrecht 13 Stakeholders 14 Waarom een specifiek MVO-beleid 16 Verankering van MVO in de organisatie 16 BNG in kengetallen 17 VIJF MVO-THEMA S 22 Veilige bank 22 Verantwoorde groei 24 Betrokken medewerkers 30 Milieubewuste bedrijfsvoering 42 Bijdragen aan kunst en cultuur 45 DOELSTELLINGEN EN AMBITIES 2011 SAMENGEVAT 46 ASSURANCERAPPORT 47 GRI INDEX 52 TABELLEN: SAMENSTELLING PERSONEELSBESTAND 70 BEGRIPPENLIJST 73 COLOFON 75

3 Over dit verslag Bijdragen aan de uitvoering van maatschappelijke taken tegen zo laag mogelijke kosten, daar staat BNG voor. Al ruim 95 jaar. Centraal in dit eerste maatschappelijke jaarverslag van BNG staat de wijze waarop BNG invulling geeft aan haar verantwoordelijkheid en in het bijzonder aan de dialoog met haar stakeholders. Als thema van dit verslag is daarom In dialoog gekozen. Maatschappelijk verantwoord ondernemen (MVO) is onlosmakelijk verbonden met de missie van de bank. BNG gaat in dit verslag in op de economische, sociale en milieuprestaties waarmee de bank zich verantwoordt over haar MVO-activiteiten. In het verslagjaar is een start gemaakt met de expliciete formulering van dat beleid en de bijbehorende doelstellingen. Het jaar 2010 fungeert feitelijk als ijkmoment voor de verdere ontwikkeling van het MVO-beleid voor de komende jaren. Dit maatschappelijk jaarverslag is opgesteld volgens de internationaal geaccepteerde richtlijnen van het Global Reporting Initiative (GRI) en omvat BNG en haar dochterondernemingen BNG Vermogensbeheer en BNG Gebiedsontwikkeling. Tevens is gebruik gemaakt van de criteria die het ministerie van Economische Zaken, Landbouw en Innovatie heeft opgesteld in het kader van zijn jaarlijkse Transparantiebenchmark. Het verslag is bestemd voor klanten, beleggers, medewerkers, aandeelhouders, toezichthouders, overheid, ratingbureaus en natuurlijk ook voor de Nederlandse samenleving. Representanten uit stakeholdergroepen komen ook zelf aan het woord. Zij vertellen hoe zij de relatie met BNG zien en wat zij van BNG verwachten, vooral vanuit MVO-perspectief. Op basis van de vraagstukken die spelen in de samenleving in het algemeen en in de financiële sector in het bijzonder, heeft BNG gekozen voor vijf MVO-thema s waarmee zij waarde wil toevoegen voor haar stakeholders. De thema s zijn: veilige bank, verantwoorde groei, betrokken medewerkers, milieubewuste bedrijfsvoering en bijdragen aan kunst en cultuur. Binnen deze thema s wordt over 28 GRI-indicatoren gerapporteerd die relevant zijn voor BNG. Deze zijn gespecificeerd in de GRI-index in dit verslag. In lijn met de definitie van de Sociaal Economische Raad waardecreatie in termen van economisch rendement, voor de mens en voor het milieu zijn uit de 28 GRI-indicatoren de kernindicatoren geselecteerd die in het bijzonder passen bij de strategie en de kernactiviteiten van de bank en die relevant zijn voor haar stakeholders, te weten: Marktaandelen in kernklantsectoren en rendement op eigen vermogen bepalen het economische rendement in termen van effectiviteit en efficiëntie. Beleid en uitkomsten van klanttevredenheidsonderzoeken illustreren het centraal stellen van de klant, in het verlengde van de missie van BNG. Omzet langlopende kredietverlening in kernklantsectoren draagt in het bijzonder bij aan het zo laag mogelijk houden van de kosten van maatschappelijke voorzieningen voor de burger. Adequaat (personeels)beleid vormt een stimulans voor betrokkenheid van medewerkers. Opleiding en ontwikkeling vormen een speerpunt in het beleid. Onderzoeken naar medewerkerstevredenheid worden gebruikt om verbeteringen aan te brengen. Duurzaam inkopen en milieubewust gedrag vormen de maat voor een milieubewuste bedrijfsvoering. BNG rapporteert over de CO 2 -voetafdruk. In dit jaarverslag zijn interviews opgenomen met verschillende stakeholders die illustreren wat zij van BNG verwachten. De bank wil in dialoog met haar stakeholders onderzoeken op welke wijze haar financiële dienstverlening verder kan aansluiten op hun duurzaamheidsambities. Dit vormt de uitdaging. De inhoud van dit eerste maatschappelijke jaarverslag van BNG bevat qua duurzaamheidsonderwerpen de informatie die voor de stakeholders van BNG, gegeven de aard van de onderneming als materieel mag worden beschouwd, aldus de verklaring namens het adviesbureau DHV, dat BNG bij de totstandkoming van dit rapport bijstond. Dit rapport kent een toepassingsniveau van GRI C+ en is door een onafhankelijke accountant getoetst. Over dit verslag 3

4

5 Voorwoord voorzitter Raad van Bestuur In dialoog over onze maatschappelijke waarde De opdracht van BNG is dat wij een bijdrage leveren aan het zo laag mogelijk houden van de kosten van publieke taken. Maatschappelijk verantwoord ondernemen is vanwege deze functie voor ons een natuurlijk gegeven. Wij hechten aan integriteit, risicobeheersing en resultaatgericht werken. Met een bewezen bedrijfsmodel, dat is gebaseerd op de hoogst mogelijke kredietwaardigheid, oefenen wij onze taak zorgvuldig en succesvol uit. Onze triple A-status is in 2010 al voor het zeventiende jaar bevestigd door de belangrijkste rating agencies. Om die positie te kunnen behouden, blijven we investeren in de relatie met onze belanghebbenden, in de kwaliteit van onze dienstverlening en in solide risicomanagement. Dat weerhoudt ons er niet van om nog transparanter te zijn over wat wij doen en waar wij voor staan. BNG committeert zich expliciet aan het gedachtengoed van MVO, waarbij we MVO zien als het gericht zoeken naar mogelijkheden om een optimale maatschappelijke waarde te bieden. Een oriëntatie die verder strekt dan wet- en regelgeving van ons vereist. Ook BNG kan wat dit betreft nog een ontwikkeling doormaken. Wij zijn daar open over. Daarom presenteren we dit verslag en blijven we ons verantwoorden over onze maatschappelijke prestaties en over de maatregelen die we nemen om de kredietwaardigheid van de bank te bewaken. In het belang van onze belanghebbenden. Aandeelhouders van de bank zijn uitsluitend overheden. Het rendement van de bank komt in de vorm van dividend direct voor een groot deel weer ten goede aan de aandeelhoudende overheden en vloeit aldus terug in de kas van de maatschappij. Het zijn vervolgens gekozen politici die, op basis van democratische besluiten, beslissen wat ze met dat geld doen. Wij stellen onze kennis en expertise beschikbaar om daar verder invulling aan te geven. We staan midden in de maatschappij en worden gestuurd door diezelfde maatschappij. Vanzelfsprekend en van alle tijden Maatschappelijk verantwoord ondernemen is kortom direct gekoppeld aan het wezen en de kernactiviteiten van de bank. Klanten bedienen met solvabiliteitsvrije kredietverlening maakt 90% van de activaportefeuille uit van dit bedrijf. De overige 10% is ondersteunend aan deze kerntaak, maar vormt daarvoor ook een stimulans. Het gaat hierbij met name om solvabiliteitsplichtige leningen en financiële dienstverlening op het vlak van gebiedsontwikkeling en vermogensbeheer. Overigens zal duurzaamheid juist ook in deze aanvullende dienstverlening een steeds centralere plaats gaan innemen. Het loket openhouden als andere banken dat niet kunnen vormt een extra stimulans. Wij zijn ons ervan bewust dat de actuele economische situatie, veroorzaakt door de kredietcrisis, nieuwe afspraken en regels over onder andere integriteit, risicobeheersing en beloningsbeleid noodzakelijk maakt. De samenleving heeft er behoefte aan grenzen te stellen waarbinnen banken mogen functioneren. Het is een logische ontwikkeling. Maar ook al vóór deze crisis waren er banken die zich als vanzelfsprekend aan deze normen hielden. Zo n bank is BNG. Verantwoord bankieren Duurzaamheid is voor ons voor alles gekoppeld aan onze bedrijfsdoelstellingen. Veilig bankieren en verantwoorde groei zijn twee van de hoofdthema s waarover we onder meer transparant willen zijn. Om de veiligheid van onze bank blijvend gestalte te geven, investeren we in het verder verbeteren van ons risicomanagement. Immers, de kwaliteit van ons risicomanagement is doorslaggevend voor onze kredietwaardigheid en daarmee voor de prijs die klanten betalen voor hun leningen. Een substantieel marktaandeel, onze kostenbasis en het rendement op eigen vermogen moeten we daarbij voortdurend op het netvlies hebben. In 2011 willen we verder invulling geven aan het thema Veilige bank en onderzoeken hoe wij de klant nog meer centraal kunnen stellen, zoals dat door de Code Banken wordt bedoeld. Door het loket open te houden in crisistijd, op een moment dat klanten nergens anders terecht konden, is wat mij betreft nu al bewezen dat wij de klant daadwerkelijk centraal stellen. Uiteraard blijven we alert hoe wij daar als BNG verder invulling aan kunnen blijven geven. Binnen het thema Verantwoorde groei denken we met onze klanten mee en adviseren we over mogelijke financieringsconstructies of beleggingen. Als bank leggen wij bij onze klanten de nadruk op het belang van samenwerking: gezamenlijk investeren. Gezamenlijk risico s dragen is goedkoper en voor een individuele gemeente veiliger. Dat past ook uitstekend in de duurzaamheidsgedachte. En het past ook bij ons. BNG is immers opgericht als inkoopcombinatie van gemeenten. Voorwoord voorzitter Raad van Bestuur 5

6 Voorwoord voorzitter Raad van Bestuur Voorwoord voorzitter Raad van Bestuur 6 Verantwoorde groei staat ook voor verantwoord geld verdienen. Dat betekent dat we niet streven naar winstmaximalisatie, maar naar een redelijk rendement op het eigen vermogen. Zowel in 2009 als in 2010 heeft BNG lage tarieven kunnen hanteren en een hoge winst gemaakt doordat wij optimaal gebruik hebben kunnen maken van onze positie op de geld- en kapitaalmarkt. Onze grenzen We stellen onszelf ook wezenlijke vragen over onze moreelethische grenzen. De politiek bepaalt de grenzen van ons speelveld. Als de Europese Commissie bijvoorbeeld bepaalt dat de sociale huursector moet worden verkleind, heeft dat consequenties voor de corporatiesector. BNG denkt vervolgens mee over de invulling van zo n besluit. Zo streven wij er continu naar om op ons speelveld het maximale te bereiken voor onze klanten. En zorgen we er tegelijkertijd voor dat beleid een zo duurzaam mogelijke uitwerking heeft. Als bank houden we ook zelf de grenzen nauwlettend in de gaten. In het kader van onze zorgplicht zien we het als opdracht om klanten te waarschuwen voor de risico s van complexe, zogenoemde sterk gestructureerde producten. Deze dragen op termijn grote risico s in zich. In 2010 hebben we daarom besloten producten met een onvoorspelbaar risico niet meer aan te bieden. Een nieuwe afweging tussen onze moreel ethische verantwoordelijkheid en het commercieel belang heeft ons tot deze aanpassing in het assortiment doen besluiten. De reputatie van BNG als veilige bank staat als een huis. Maar er zijn ook bedreigingen van buitenaf, zoals de nieuwe regelgeving uit hoofde van Basel III. Hoewel deze regelgeving juist is bedoeld om banken veiliger te maken, heeft deze nadelige gevolgen voor onze balans. Zonder te veel in technische details te treden, komt het erop neer dat we onze kapitaalsbasis moeten versterken onder de nieuwe regelgeving. In het licht van de uitstekende kredietwaardigheid van de bank is dat niet nodig, maar toch zijn we verplicht hieraan te voldoen. Mogelijkheden voor het versterken van de kapitaalsbasis zijn dividend inhouden of een (dure) hybride lening aangaan. Linksom of rechtsom is dit nadelig voor het rendement. Juist in deze tijd is dat voor veel aandeelhouders een tegenvaller. Inmiddels hebben we betrokkenen door middel van publicaties en interviews en tijdens bijeenkomsten en gesprekken uitgebreid geïnformeerd over deze ontwikkelingen. In balans Wij vinden het van groot belang dat er een evenwicht is tussen de belangen van de drie significante groepen belanghebbenden: klanten, aandeelhouders en medewerkers. Medewerkers zijn ons belangrijkste kapitaal en we besteden dan ook volop aandacht aan hun ontwikkeling en ontplooiing. BNG wil een procesgerichte organisatie zijn: elke medewerker draagt medeverantwoordelijkheid voor het werk dat we samen voor klanten tot stand brengen. Daarmee creëren we bij onze mensen het bewustzijn dat ieder bijdraagt aan, en onmisbaar is, in het geheel. Mensen die zich verantwoordelijk weten, voelen zich gewaardeerd. Onze medewerkers herkennen zich in deze filosofie zoals blijkt uit de onverminderd hoge medewerkerstevredenheid volgens het laatstgehouden onderzoek in Naast onze bijdrage aan de maatschappij met onze kernactiviteiten, ondersteunen wij via het BNG Cultuurfonds op bescheiden wijze de kunst en cultuur in dit land. Dit doen we omdat we kunst en cultuur een wezenlijk onderdeel vinden van de samenleving. Zeker in deze tijd van bezuiniging willen we ons steentje bijdragen. Een even bescheiden bijdrage aan duurzame ontwikkeling leveren we ook met onze bedrijfsvoering. We richten onze bedrijfsvoering binnen onze mogelijkheden zo duurzaam mogelijk in. In dit eerste maatschappelijk jaarverslag laten we belanghebbenden aan het woord over hun gedachten over MVO in relatie tot BNG. Zelf zijn we gedurende het jaar voortdurend met hen in gesprek. We leggen ons oor te luisteren, we horen wat er wordt gezegd en, voor zover dat in onze mogelijkheden ligt, houden we er rekening mee.

7 Voorwoord voorzitter Raad van Bestuur We streven intern naar een goed geoliede organisatie en proberen naar buiten toe met producten en diensten zo goed mogelijk aan te sluiten bij de verwachtingen van onze klanten en aandeelhouders. We blijven ons kortom onverminderd inzetten om een van de meest veilige banken ter wereld te blijven, in het belang van onze maatschappij. Wij nodigen u van harte uit om ons uw mening over dit maatschappelijk jaarverslag en onze benadering van MVO te laten weten. Carel van Eykelenburg Den Haag, 4 maart 2011 Voorwoord voorzitter Raad van Bestuur 7

8 Leo Dickhoff en Gretha Baijards Wethouders Heerhugowaard

9 Duurzaamheid meewegen bij alle financiële beslissingen Naast economische haalbaarheid moeten duurzaamheid en duurzame ontwikkeling meewegen bij alle financiële beslissingen. Die keiharde eis uitte de raad vorig jaar in een amendement bij de vaststelling van het Treasurystatuut. Dus kijken we zeker naar het duurzame beleid van banken, vertellen wethouders Gretha Baijards en Leo Dickhoff van gemeente Heerhugowaard. Wethouder van financiën Dickhoff verwacht in het jaarverslag van BNG te lezen hoever de bank is met haar MVO-beleid. Hij wil graag beter geïnformeerd worden over het duurzame beleggingsbeleid van de bank. Als de bank transparant is over de beleggingscriteria, kan hij daarop sturen en goede verantwoording afleggen aan de raad. De doelstelling van de bank moet helder zijn. BNG zou daar best nog een slag in kunnen maken. Bijvoorbeeld door te informeren over de beleggingsportefeuilles en welk type projecten zij ondersteunt of financiert. Daarbij zouden de 3 P s leidend moeten zijn, zeker als je naar de GRI A-labeling gaat. Ook externe toetsing op GRI-criteria zou hij daarom op prijs stellen want wie schrijft die blijft. Voor mevrouw Baijards wethouder van economie, verkeer en vervoer, binnenstedelijke locaties en WMO is het jaarverslag bovendien bij voorkeur digitaal. Maak een verkorte versie en zet de rest maar op de website, vindt zij. Dat is duurzaam en makkelijker zoeken. BNG investeert in people en planet, de profit is voor de burger. Van het MVO-beleid van BNG verwachten beide wethouders verder dat de bank vooral als partner van de gemeente optreedt. Wij zijn met allerlei duurzame projecten bezig zoals het bouwen van duurzame wijken. Dat hebben we ook heel lang vol kunnen houden, tot de economische crisis zich aandiende, zegt mevrouw Baijards. Nu hebben we een probleem, omdat de markt tegenzit. De ontwikkelaars stappen niet in. Die vinden de duurzame eisen te hoog in verhouding tot de grondprijs, waardoor ze hun woningen niet kunnen verkopen. Toch wil dit niet zeggen dat de gemeente haar beleidsdoelstellingen laat varen. Integendeel. Dickhoff: We blijven die stip op de horizon houden, emissieneutraliteit is het doel. Het betekent alleen dat het misschien een paar jaar langer gaat duren. Duurzame ambitie: klimaatneutraal in 2030 Klimaatneutraal in 2030, dat is de duurzame ambitie van de gemeente Heerhugowaard. Een bedrijventerrein en drie duurzame woonwijken staan op stapel, het paradepaardje Wijk van de Zon is zo goed als gereed. Nu het economisch tegenzit, zoekt de gemeente naar vernieuwende oplossingen met marktpartijen om haar duurzame doelen te realiseren. Zij kijkt dan ook met interesse uit naar het MVO-beleid van BNG. In dialoog / Gemeente Heerhugowaard 9

10

11 Het is de kunst volgens mevrouw Baijards om creatieve oplossingen te vinden. Misschien moet je het nu niet zoeken in woningen, maar wel in de plaatsing van windmolens of een eigen energiecentrale. Daarmee kun je extra financiële ruimte creëren om toch die wijk te realiseren. Zij ziet vooral een knelpunt ontstaan als de subsidies op duurzaamheid worden gereduceerd. Dan moet je naar de markt. We maakten laatst mee dat een bank een zeer commercieel tarief rekende voor duurzame aanpassingen aan woningen. Wij hadden verwacht dat deze bank toch meer maatschappelijk betrokken zou zijn. De bestuurders zien daarom zeker een rol voor BNG in dit soort nieuwe constructies. Regionaal maar ook landelijk is daar behoefte aan. BNG investeert in people en in planet. De profit is voor de burger, omdat de bank een wat lager percentage rekent dan de markt. We blijven die stip op de horizon houden, emissieneutraliteit is het doel. In dialoog / Gemeente Heerhugowaard 11

12 BNG midden in de samenleving BNG midden in de samenleving 12 Missie en strategie BNG is de bank van en voor overheden en instellingen voor het maatschappelijk belang. BNG is een betrouwbare, eigentijdse bank en expert in het financieren van publieke voorzieningen. Met gespecialiseerde dienstverlening draagt zij bij aan het zo laag mogelijk houden van de kosten van maatschappelijke voorzieningen voor de burger. Met deze missie en met haar positie speelt BNG een essentiële rol in de financiering van publieke taken. Met haar dienstverlening flankeert zij het beleid van de overheid, dat is gericht op de houdbaarheid van de Nederlandse overheidsfinanciën. Om de continuïteit van deze positie veilig te stellen streeft BNG naar het behoud van substantiële marktaandelen in het Nederlandse publieke en semi-publieke domein en naar het behalen van een redelijk rendement voor de aandeelhouders. Voorwaarden voor het realiseren van de doelstellingen zijn het handhaven van de excellente kredietwaardigheid, het behoud van een scherpe inkooppositie en een zo effectief en efficiënt mogelijke bedrijfsvoering. Primaire taak BNG Bank is voor klanten verstrekker van langlopende leningen en verschaffer van werkkapitaal. Klanten van BNG zijn overwegend overheden en instellingen op het gebied van volkshuisvesting, gezondheidszorg, onderwijs en openbaar nut. De hoofdfunctie van de bank is kredietverlening en betalingsverkeer. Het leeuwendeel van de lang- of kortlopende kredietverlening wordt beschouwd als kredietrisicovrij, omdat het om verstrekkingen aan overheden gaat of omdat er sprake is van overheidsgarantie. Aan een relatief beperkt deel van de kredietverlening van BNG is kredietrisico verbonden. Tevens financiert BNG projecten die gerealiseerd worden in de vorm van publiek-private samenwerking (pps). Specifieke activiteiten Drie specifieke activiteiten ondersteunen de hoofdfunctie van de bank: advies, vermogensbeheer en gebiedsontwikkeling. De adviesfunctie is onderdeel van BNG Bank. BNG Vermogensbeheer en BNG Gebiedsontwikkeling zijn volle dochterondernemingen. BNG Advies begeleidt en ondersteunt klanten van BNG bij het maken van investeringsafwegingen, bij financieringsvraagstukken en de daaraan gerelateerde risico s. Daarnaast verzorgt de bank tal van trainingen voor klanten op het terrein van onder andere financieel management, renterisicobeheer, treasury en beleggen. BNG Vermogensbeheer beheert tijdelijk liquiditeiten van klanten in de vorm van beleggingsfondsen en mandaten. Hierbij is ook aandacht voor duurzaam beleggen. BNG Gebiedsontwikkeling ondersteunt bij haalbaarheidsonderzoeken, financiële analyses, risicomanagement, procesen projectmanagement en participeert in projecten die gestalte krijgen in publiek-private samenwerking (pps). In het (financieel) jaarverslag en op de websites van de bank is informatie te vinden over de organisatie van BNG en haar dochterondernemingen ( Tevens is een organogram van BNG opgenomen ( Visie op MVO In de huidige, zich ontwikkelende samenleving is het verdienen van maatschappelijke waardering niet per definitie een vanzelfsprekendheid. Impliciete en expliciete verwachtingen ontwikkelen zich sneller dan in het verleden. Dit vraagt van BNG een goede antenne om deze signalen tijdig op te vangen, te wegen en te vertalen in visie, beleid en organisatie. BNG streeft ernaar een financiële organisatie te zijn die zich verzekerd weet van de waardering van de stakeholders. Voor de bank betekent dit dat zij zich voortdurend een beeld vormt van de maatschappelijke vraagstukken waarmee zij in aanraking komt en dat zij hier alert en passend op anticipeert en reageert. Op deze wijze wil BNG haar uitstekende reputatie bestendigen. MVO is een breed begrip waaraan wisselende betekenissen worden toegekend. BNG hanteert de definitie van MVO van de Sociaal Economische Raad. Het bewust richten van de ondernemingsactiviteiten op lange termijn en waardecreatie in drie dimensies: markt (het economisch rendement), mens (de gevolgen voor de mens, binnen en buiten de onderneming) en milieu (de effecten op het natuurlijk leefmilieu). Daarmee wordt actief gezocht naar mogelijkheden om de sociale en milieuprestaties te optimaliseren, waarbij de stakeholderverwachtingen als leidraad dienen. Op die manier wordt de toegevoegde waarde voor stakeholders vergroot, hetgeen ook BNG weer ten goede komt.

13 Bestaansrecht BNG flankeert met haar missie en strategie het beleid van de overheid. De centrale overheid zorgt er niet alleen voor dat haar eigen financiële huishouding gezond blijft, maar biedt ook de kaders waarbinnen decentrale overheden en privaatrechtelijke organisaties met een publieke taak een goede en goedkope toegang tot de geld- en kapitaalmarkt krijgen. Zij doet dat onder meer door te voorzien in toegesneden wet- en regelgeving en door participatie in een achtervanggarantie voor waarborgfondsen voor de sociale volkshuisvesting en zorgsector. Samen met de decentrale overheden neemt de centrale overheid ook deel in het aandelenkapitaal van BNG. Hierin komt het belang tot uitdrukking dat de centrale overheid hecht aan de rol van de bank. Het aandeelhouderschap van de centrale overheid en de decentrale overheden, het door de statuten van BNG beperkte werkterrein van de bank en de kredietwaardigheid van de klanten in de publieke sector, geven rating agencies en beleggers op de internationale geld- en kapitaalmarkt het vertrouwen dat het risico van kredietverlening aan de bank beperkt is. BNG beschikt op grond hiervan over de hoogste creditratings van Moody s, Standard & Poor s en Fitch. Dit biedt de bank een gunstige uitgangspositie voor het opnemen van geld. Voor de klanten van BNG komen daardoor steeds tegen zo laag mogelijke tarieven voldoende financieringsmiddelen beschikbaar. Dit wordt versterkt doordat de bank de omvangrijke gemeenschappelijke vraag van haar klanten goed kan afstemmen op de behoeften van haar beleggers aan volume, valuta s en liquiditeit. Uitgangspunt is dat BNG altijd, dus ook in moeilijke marktomstandigheden, wil voorzien in de financieringsvraag van haar kernklanten: decentrale overheden, woningcorporaties en zorg- en onderwijsinstellingen. BNG streeft daarbij niet naar een maximaal, maar naar een redelijk rendement op het eigen vermogen. Dit rendement komt overigens in de vorm van dividend weer ten goede aan de aandeelhoudende overheden. Diezelfde aandeelhoudende overheden zijn in veel gevallen ook klant van de bank. Zij delen in de winst en profiteren van de lage prijzen die de bank hen in rekening brengt. In onderstaande figuur is een en ander samengevat. Aandeelhouderschap overheid + kredietwaardigheid klantengroepen Aandeelhouderschap (rentabiliteit en dividend) Scherpe tarieven voor leningen Hoogste creditratings van S&P s, Moody s en Fitch Lage opnametarieven + schaal en effeciency BNG BNG midden in de samenleving 13

14 BNG midden in de samenleving Stakeholders Om de missie en strategische doelstellingen te kunnen realiseren, is vertrouwen van de stakeholders in de bank en in de dienstverlening cruciaal. BNG heeft in 2003 een stakeholdermodel ontwikkeld om de strategie en de bedrijfsprocessen van de bank zorgvuldig op elkaar af te stemmen. In dit model zijn de kritieke succesfactoren voor de relaties met de stakeholders bepaald, zowel vanuit het perspectief van de stakeholder als vanuit het perspectief van de bank. Dit stakeholdermodel is gepubliceerd op de website van de bank. In de waardeketen van de bank zijn klanten en beleggers de stakeholders die het dichtst bij BNG staan. Medewerkers zijn bepalend voor het betrouwbare imago en het succes van BNG. Hun betrokkenheid en deskundigheid vormen de basis. Aandeelhouders hebben een economisch belang bij de continuïteit en het succes van de bank. Financiële tegenpartijen, zoals banken en institutionele beleggers, zijn onontbeerlijk ten behoeve van het bankproces. Toezichthouders, rating agencies en de overheid staan wat meer op afstand. Zij hebben vanuit hun specifieke rol invloed op de waardeketen en de reputatie van de bank. De waardeketen is in onderstaande figuur geaccentueerd. In dialoog BNG streeft naar een goede relatie met al haar stakeholders en een zorgvuldige en transparante informatievoorziening. In veel gevallen is het overleg geformaliseerd en gestructureerd zoals de wet- en regelgeving dat voorschrijft. De bank spant zich ook in om op eigen initiatief de dialoog met stakeholders aan te gaan als waardevolle bron van nieuwe inzichten. BNG begrijpt en erkent wat de diverse stakeholders bezighoudt en streeft naar een evenwicht tussen de diverse belangen. Directe kring van stakeholders De bank kent al haar aandeelhouders en treft een groot aantal van hen tijdens de jaarlijkse Algemene Vergadering van Aandeelhouders (AVA). In 2010 zijn voor het eerst ook de MVO-ambities van de bank toegelicht. Daarnaast voert BNG periodiek overleg met aandeelhouders. Aansluitend op de AVA organiseert de bank bijvoorbeeld jaarlijks een themabijeenkomst over actuele maatschappelijke ontwikkelingen. In 2010 was dit Bevolkingskrimp: kans of bedreiging? De uitkomsten van de discussies helpen de bank de rol van financiële dienstverlener in het publieke domein goed te blijven vervullen. Voor 2011 staat het thema MVO op de agenda. Aandeelhouders ontvangen vanaf het boekjaar 2010 naast het financieel jaarverslag ook het maatschappelijk jaarverslag, waarin de bank zowel de financiële als niet-financiële prestaties opneemt en toelicht. Rating agencies Aandeelhouders Overheid BNG midden in de samenleving Beleggers Klanten 14 Financiële tegenpartijen Medewerkers Toezichthouders

15 BNG midden in de samenleving BNG streeft naar een duurzame relatie met klanten. Dat komt ook tot uitdrukking in de manier waarop de bank invulling geeft aan haar dienstverlening. De klant staat daarin centraal. De bevindingen van het periodieke klanttevredenheidsonderzoek gebruikt de bank om haar dienstverlening verder te verbeteren en af te stemmen op de klantbehoefte. De bank kent al haar klanten en onderhoudt via de accountmanagers en tijdens themagerichte bijeenkomsten rechtstreeks contact. Vragen over betalingsverkeer kunnen zij stellen aan de afdeling Customer Services & Support. BNG beschikt over een corporate website met veel informatie over producten en diensten. Verder ontvangen klanten periodiek het relatiemagazine B&G dat informeert over actuele financiële onderwerpen. Veel beleggers in BNG-papier zijn niet bij naam bekend bij de bank. De handel in BNG-obligaties vindt via de beurs plaats. Op haar investors site publiceert de bank Capital Markets Facts. Persberichten en jaarverslagen van de bank zijn ook op deze website terug te vinden. Voor (potentiële) beleggers die bij de bank bekend zijn, worden regelmatig roadshows georganiseerd. Financiële tegenpartijen bemiddelen namens BNG met (potentiële) beleggers. Zij zijn tevens tegenpartij voor de bank voor met name kortgeldtransacties en voor het afsluiten van afgeleide producten (financiële derivaten) ten behoeve van het mitigeren van risico s. De bank selecteert financiële tegenpartijen zorgvuldig. De criteria hebben voornamelijk betrekking op kredietwaardigheid. Financiële tegenpartijen dienen bij BNG te voldoen aan minimale ratingeisen, waarbij gebruik wordt gemaakt van de resultaten van onderzoeken van de belangrijkste ratingbureaus. De Ondernemingsraad (OR) biedt de medewerkers de mogelijkheid via hun vertegenwoordigers periodiek te overleggen met de bestuurder. De OR heeft negen gekozen leden. Wettelijk is onder meer vastgelegd dat om instemming of advies wordt gevraagd over de strategie, het jaarplan en de cijfers. Daarnaast stonden in 2010 een adviesaanvraag over de verbetering van het kredietproces en de evaluatie van het beloningsbeleid op de agenda. In 2010 was in twee overlegvergaderingen een vertegenwoordiging van de Raad van Commissarissen aanwezig. Eenmaal per jaar is er een ontmoeting van de hele OR met de voltallige Raad van Commissarissen en Raad van Bestuur. Overige stakeholders De bank voert periodiek open overleg met de belangrijkste rating agencies: Moody s, Fitch en Standard & Poor s. De centrale overheid bepaalt de kaders waarbinnen decentrale overheden en privaatrechtelijke organisaties met een publieke taak een goede en goedkope toegang tot de gelden kapitaalmarkt krijgen. BNG heeft veelvuldig contact met de relevante vakdepartementen en levert onder meer deskundige inbreng bij actuele aangelegenheden die de klantsectoren betreffen. Een goede en open relatie met de toezichthouders De Nederlandsche Bank en de Autoriteit Financiële Markten, die toezien op de naleving van wet- en regelgeving acht de bank van grote waarde. BNG neemt deel aan interbancaire samenwerkingsverbanden, zoals de Nederlandse Vereniging van Banken, het International Centre for Local Credit en de European Association of Public Banks. BNG hecht aan een open communicatie binnen en tussen de geledingen van de bank. Periodiek worden themabijeenkomsten georganiseerd voor alle medewerkers. Naast de financiële resultaten zijn in 2010 actuele onderwerpen aan de orde geweest, zoals MVO, diversiteit en ontwikkelingen op de kapitaalmarkt. De mening van medewerkers en hun betrokkenheid bij de bank wordt periodiek getoetst aan de hand van een onderzoek naar de medewerkerstevredenheid. Mogelijkheden tot verbetering die deze onderzoeken aan het licht brengen, worden benut, bankbreed of per afdeling. BNG midden in de samenleving 15

16 BNG midden in de samenleving BNG midden in de samenleving Waarom een specifiek MVO-beleid? MVO is een logische afgeleide van de missie van de bank. Met een expliciet MVO-beleid kan BNG ook aansluiten op, of ondersteunen bij, de duurzame doelstellingen van stakeholders. Stakeholders rekenen daar ook op, zo blijkt onder meer uit de interviews in dit verslag. Handhaving van de uitstekende reputatie en de kredietwaardigheid van de bank is een tweede argument voor een MVO-beleid. Risicomanagement beperkt zich niet langer tot puur financiële variabelen. Ook de maatschappelijke kant speelt steeds meer een rol bij de risicoafweging van projecten die de bank financiert. Klanten, rating agencies en beleggers nemen maatschappelijk beleid en duurzame prestaties steeds meer mee in hun beoordeling. Meebewegen met de beschreven maatschappelijke ontwikkeling past bij de missie en de reputatie van BNG. Ten slotte biedt een MVO-beleid een praktische en aansprekende mogelijkheid om de betrokkenheid van medewerkers bij de bank te verdiepen en het bijzondere karakter van de werkgever BNG bij (potentiële) medewerkers te benadrukken. De bank zoekt in het MVO-beleid nadrukkelijk naar een sterke relatie met de kernactiviteiten: binnen de invloedssfeer van de bank en passend bij de doelstellingen en cultuur. Uiteraard moeten de resultaten van het MVObeleid op termijn ook meetbaar zijn. Na het formuleren van het MVO-beleid in 2010 worden de MVO-doelstellingen in 2011 verder geconcretiseerd. Verankering van MVO in de organisatie BNG is een structuurvennootschap met als aandeelhouders uitsluitend overheden: naast de Staat der Nederlanden vrijwel alle gemeenten en provincies en een hoogheemraadschap. Deugdelijk ondernemingsbestuur acht BNG van groot belang. De functie die de bank vervult in het stelsel van publieke financiering in Nederland en haar maatschappelijk karakter maken dat vanzelfsprekend. BNG onderschrijft en werkt volgens de principes van goed ondernemingsbestuur zoals die zijn vastgelegd in de Nederlandse Corporate Governance Code en de Code Banken. De reglementen, codes, regelingen en rapportages die de bank hanteert, zijn hiermee in overeenstemming. Het organisatieprofiel en de informatie over de corporate governance zijn opgenomen in het financieel jaarverslag en geplaatst op de website van de bank. Het dagelijkse bestuur van de bank is in handen van de Raad van Bestuur. Zij staat onder toezicht van een Raad van Commissarissen. De voorzitter van de Raad van Bestuur is verantwoordelijk voor het MVO-beleid. De Raad van Commissarissen keurt het MVO-beleid goed. Er is een MVO-doelstelling opgenomen onder de doelstellingen van de Raad van Bestuur voor In de in 2010 ingestelde MVO-commissie zijn de organisatieonderdelen Marketing & Communicatie, Risk Control, Juridische Zaken, Fiscale Zaken & Compliance en Secretariaat Raad van Bestuur en Economisch onderzoek vertegenwoordigd. De Raad van Bestuur en de Raad van Commissarissen hebben het beleidsplan MVO in het najaar van 2010 goedgekeurd. Vanaf 2011 maakt het MVO-beleid onderdeel uit van de reguliere managementcyclus: de voortgang met betrekking tot de realisatie van de MVO-doelstellingen wordt op kwartaalbasis gerapporteerd aan de Raad van Bestuur en het senior management. De interne accountant beoordeelt de betrouwbaarheid en de kwaliteit van het maatschappelijk jaarverslag. De externe accountant geeft een assurancerapport af die is te vinden op pagina

17 BNG midden in de samenleving BNG 2010 in kengetallen BNG slaagde erin haar klanten van voldoende financiering te voorzien tegen redelijke tarieven. De strategische doelstellingen zijn ook in 2010 ruimschoots gerealiseerd: marktaandelen en rentabiliteit op het eigen vermogen ontwikkelen zich gunstig, de triple-a creditratings zijn behouden en staan niet ter discussie en de kosten bleven in het verslagjaar binnen budget. De kerncijfers van de bank zijn samengevat op de binnenzijde van de omslag van het jaarverslag, met een uitgebreide toelichting in dat verslag. Uit de samenstelling en ontwikkeling van de kredietportefeuille, de solvabiliteitsratio s en uit de stabiele winstontwikkeling komt BNG naar voren als een financieel solide bank. Na de Staat is de bank een van de grootste emittenten van schuldpapier van Nederland. Er zijn zes GRI-indicatoren geselecteerd die in het bijzonder maatgevend zijn voor de realisatie van de doelstellingen. De GRI-indicatoren (zie hiervoor ook de bijgevoegde GRI-index) zijn daarbij tussen haakjes vermeld. De realisatie in 2010 is als volgt: Economische waarde Marktscore in langlopende solvabiliteitsvrije kredietvraag kernklantsectoren: > 50% (EC 1); Rendement op eigen vermogen: 11,7 % (EC 1). Maatschappelijke waarde Langlopende kredietverlening met maatschappelijke betekenis in kernklantsectoren: EUR 69,1 miljard (EC9; FS7); Klanttevredenheidsonderzoek: 7,6 (PR 5). Sociale waarde Opleidingsprogramma s (LA 11): kredietbeoordeling ten behoeve van 72 medewerkers; 36 bijeenkomsten met betrekking tot kernwaarden met alle teams van de bank en dochterondernemingen; externe opleidingskosten: EUR Medewerkerstevredenheid (2009): 7,6 (nationale tevredenheidindex: 7,2). Milieubewuste bedrijfsvoering CO 2 -voetafdruk (EN 16): 970 ton; per fte 3,5 ton. BNG midden in de samenleving 17

18 Mieke van den Berg Directeur/bestuurder Eigen Haard

19 Bankwereld moet duurzame investeringen belonen Door de gedwongen splitsing van sociale en commerciële activiteiten ontstaat een ander spanningsveld in de sector. BNG kan als natuurlijke partner een goede rol spelen bij het vinden van oplossingen voor nieuwe financieringsvraagstukken. Mieke van den Berg, directeur/bestuurder van woningcorporatie Eigen Haard, draagt BNG een warm hart toe. Voor onze sociale activiteiten (de zogenaamde Diensten van Algemeen Economische Belang, ofwel DAEB) blijft BNG, zolang er WSW-borging is, de belangrijkste financier. Simpelweg omdat BNG het meest concurrerend is ten opzichte van collega s. Wij sturen op een zo laag mogelijke kostprijs van ons product. Naast de onderhoudskosten is de rentecomponent het belangrijkste onderdeel daarvan. Voor ons is die financieringsconstructie met BNG dus fantastisch, aldus mevrouw Van den Berg. Zij benadrukt dat het belangrijk is dat corporaties ook commerciële activiteiten (niet-daeb) hebben, mits zij daar verantwoord, zakelijk en integer mee omgaan. We hebben die activiteiten nodig om onze sociale activiteiten te kunnen voortzetten. Ook zo goedkoop mogelijke financiering van de niet- DAEB activiteiten draagt indirect bij aan het hogere maatschappelijke doel. Groen financieren nog erg gecompliceerd Eigen Haard heeft de ambitie om in % CO 2 -emissies te reduceren met de woningvoorraad. Een groot deel daarvan kent een flinke duurzaamheidopgave, aldus Mieke van den Berg. We moeten behoorlijke sprongen maken. Dat vergt een enorme investering. De financiering daarvan moet voor een deel uit de bestaande huur komen. Een deel willen we financieren door in gesprek te gaan met bewoners over wat er voor hen in zit als de woning beter geïsoleerd en gerenoveerd is. In ruil voor een lagere energierekening vragen we een iets hogere huur. Een ander deel moet uit financiering komen. We zullen hierdoor wat zwaarder gefinancierd raken. We moeten behoorlijke sprongen maken. Dat vergt een enorme investering. In dialoog / Woningcorporatie Eigen Haard 19

20

21 Mevrouw Van den Berg zou deze duurzame projecten het liefst groen financieren, maar vindt dat momenteel nog erg gecompliceerd. Ik moet er zoveel tijd en manschappen in stoppen om dat voor elkaar te krijgen, dat ik daarmee de kostprijs van mijn product weer onder druk zet. Gesprekken met commerciële banken hebben nog niet tot een goede oplossing geleid. Van den Berg is van plan hierover in gesprek te gaan met BNG. BNG zou een rol kunnen spelen om de funding te regelen door een lobby op te zetten naar de partijen die groenfinanciering op grotere schaal mogelijk maken. Idealiter zou de bankwereld investeringen moeten belonen die bijdragen aan een duurzame wereld. En investeringen die ten koste van het milieu gaan duurder maken. Misschien gaat dat ten koste van de winst van de bank. Maar de aandeelhouders moeten beseffen dat het loont om te werken aan een wereld waarin onze kinderen en kleinkinderen ook nog kunnen leven. Duurzame ambitie: 20% minder CO 2 in 2018 Eigen Haard verhuurt en bouwt als een van de grootste woningcorporaties in Nederland diverse soorten woningen voor verschillende doelgroepen. Daarnaast investeert ze in de leefbaarheid van buurten en wijken. Gewoon goed in wonen, is het credo. Eigen Haard heeft duurzame ambities en zoekt naar de optimale balans tussen verantwoord maatschappelijk ondernemen en financieel rendement. In dialoog / Woningcorporatie Eigen Haard 21

22 Vijf MVO-thema s Vijf MVO-thema s 22 MVO is een breed begrip. BNG heeft ervoor gekozen te rapporteren over vijf MVO-thema s die aansluiten op haar kernactiviteiten, te weten: veilige bank, verantwoorde groei, betrokken medewerkers, milieubewuste bedrijfsvoering en bijdragen aan kunst en cultuur. In de dialoog met aandeelhouders, klanten en medewerkers komt MVO nadrukkelijker aan de orde. Dit draagvlak wordt onmisbaar geacht voor een succesvol MVO-beleid. Aanscherping van de dialoog over het MVO-beleid van de bank is dan ook een belangrijk aandachtspunt voor De kernvraag wat betreft maatschappelijk verantwoord ondernemen is: hoe kan dienstverlening van BNG bijdragen aan duurzame investeringen van klanten? Daarnaast wil BNG in 2011 onderzoeken welke protocollen op het gebied van MVO en duurzaamheid zij zal onderschrijven. Veilige bank Door de financiële crisis is veilig bankieren een nog belangrijker issue in onze samenleving geworden. BNG staat voor betrouwbaar bankieren met maatschappelijke meerwaarde. Zij is er voor de maatschappelijke taak zoals beschreven in de statuten. BNG heeft de reputatie een betrouwbare bank (hoogste creditratings) te zijn. Deze positie wil de bank behouden, omdat dat essentieel is voor de inkooppositie en daarmee voor het realiseren van de missie van BNG. De bank formuleert jaarlijks kwantitatieve doelstellingen in termen van marktaandelen in kernklantsectoren (effectiviteit) in combinatie met een doelstelling voor het rendement op het eigen vermogen (efficiëntie). Het realiseren van deze doelstellingen ondersteunt de reputatie van BNG in de internationale geld- en kapitaalmarkt. De besturing dient aan de hoogste normen te voldoen. Continue aandacht voor de kwaliteit van het risicomanagement binnen de bank is daartoe van belang. In 2011 wordt geheel in lijn met het onderhavige thema de opleidingsinspanning gericht op het verbreden en verdiepen van de kennis van risicomanagement binnen de bank. Het boekjaar 2010 eindigt de bank wat betreft de maatschappelijke verslaglegging met een classificatie op C+ niveau volgens de GRI-rapportagestandaard. Voor 2011 wordt de classificatie B+ nagestreefd. Openheid over het maatschappelijke beleid wordt verder ondersteund door deel te nemen aan de Transparantiebenchmark. BNG ziet beide standaarden als een middel om MVO verder in de organisatie in te bedden. In de beleving is de veiligheid van de bank beter te borgen door te blijven voldoen aan legitieme stakeholderverwachtingen, zoals ook die op het vlak van transparantie en het voldoen aan geaccepteerde standaarden. Risicomanagement Handhaving van haar uitstekende kredietwaardigheid is voor BNG een randvoorwaarde om haar doelstellingen te realiseren. Dit beperkt de bank in het nemen van risico s. BNG beschikt over een strak kapitalisatiebeleid, met minimumgrenzen voor de leverage ratio en de BIS tier-1 ratio. Dat beleid beperkt (bij automatisme) de actieradius van de bank voor kredietrisicodragende financiering. BNG beperkt bovendien haar financiële dienstverlening tot het werkgebied zoals vastgelegd in de statuten. Dat wil zeggen dat bij kredietverlening altijd sprake is van enige vorm van overheidsbetrokkenheid. In het financieel jaarverslag van de bank is uitgebreid ingegaan op het risicoprofiel en de risk appetite van de bank en hoe hiermee wordt omgegaan in de organisatie van het risicomanagement van de bank. Zorgvuldige bedrijfsvoering BNG hecht aan integriteit in de bedrijfsvoering. Dit ondersteunt de soliditeit van de bank. De bank voldoet aan wettelijke verplichtingen en branchecodes. De Nederlandsche Bank oefent hierop toezicht uit. De Autoriteit Financiële Markten ziet toe op integer gedrag op de financiële markten. Het integriteitsbeleid van BNG richt zich conform de wettelijke eisen op het tegengaan van belangenverstrengeling, wetsovertredingen van bank en medewerkers, reputatieschade door klanten en maatschappelijk ontoelaatbare handelingen van bank en medewerkers. Meer transparantie over het MVO-beleid overeenkomstig de standaarden die inmiddels nationaal en internationaal gebruikelijk zijn ligt in het logische verlengde van de positionering als betrouwbare bank. Dit maatschappelijke jaarverslag getuigt hiervan. De Compliance Officer analyseert de activiteiten van BNG en haar dochterondernemingen periodiek op integriteitsrisico s. Daarnaast zorgt hij ervoor dat nieuwe integriteitsregelgeving tijdig wordt vertaald naar interne voorschriften. Het integriteitsbeleid is uitgewerkt in de Bedrijfscode van de bank en in diverse regelingen en procedures binnen de bedrijfsprocessen. De interne accountant gaat jaarlijks na of de integriteitsregelgeving en de interne voorschriften

23 worden nageleefd. De bank kent verder diverse regelingen en procedures die de integriteit en compliance moeten waarborgen. Zo gelden er bijvoorbeeld regels voor privé-beleggingstransacties, informatiebeveiliging, gewenste omgangsvormen, het aannemen van geschenken, transacties met leveranciers, nevenfuncties, internet- en gebruik en de verwerking van persoonsgegevens. Daarnaast bestaan er formele klachtenregelingen als de Regeling melding (vermeende) misstand (klokkenluidersregeling), de Klachtenregeling ongewenste omgangsvormen, de Procedure individueel beroep en een klachtenregeling op het gebied van werkomstandigheden. Verder zijn er regels voor de afhandeling van incidenten. Integriteitsincidenten dienen medewerkers te melden aan de Compliance Officer van de bank. Bestuurders van de bank vervullen een voorbeeldrol. De leden van de Raad van Bestuur hebben op 5 maart 2010 de moreel-ethische verklaring ondertekend. Deze is onderdeel van de Code Banken en is terug te vinden op de website. De verklaring is daarnaast opgenomen in de Bedrijfscode. Ten behoeve van leidinggevenden wordt aandacht besteed aan de moreel-ethische verklaring tijdens teambijeenkomsten in De integriteit van medewerkers en bestuurders krijgt al bij indiensttreding bijzondere aandacht. BNG heeft een beleid voor employment screening. Alle medewerkers die in 2010 in dienst zijn getreden hebben de screening doorlopen. Hetzelfde geldt voor externe medewerkers. Nieuwe medewerkers hebben bij indiensttreding de Bedrijfscode ontvangen. In het arbeidscontract zal naar de bedrijfscode worden verwezen. Deze aanpassing is voorzien in Met het tekenen van het arbeidscontract tekenen medewerkers dan ook voor de bedrijfscode. Tijdens de halfjaarlijks georganiseerde introductiebijeenkomst informeert BNG nieuwe medewerkers over de interne gedragsregels, onder andere over het belang van compliance, integriteit en informatiebeveiliging. In 2010 heeft BNG 22 nieuwe medewerkers verwelkomd, 13 van hen hebben de introductiebijeenkomsten in 2010 kunnen bijwonen. Ketenverantwoordelijkheid heeft continu aandacht BNG leent wereldwijd op de kapitaalmarkten door middel van de uitgifte van obligatieleningen. De funding van de bank is hoofdzakelijk hieruit afkomstig. De bank informeert deze beleggers over de (financiële) gang van zaken conform de hiervoor geldende transparantievereisten. Tegenpartijen waarvan de bank rechtstreeks geld opneemt, en instellingen die bemiddelen bij de funding van de bank, vallen onder het customers due diligence-beleid (CDD) van de bank. BNG neemt geen geld op van partijen waarbij het risico aanwezig is dat deze zich bezighouden met onoorbare praktijken als witwassen. De producten van BNG Vermogensbeheer op het gebied van collectief en individueel vermogensbeheer zijn onderhevig aan (informatie)verplichtingen naar klanten. Deels voldoen ze ook aan in de branche gebruikelijke gedragscodes als de Principles of Fund Governance van de Dutch Fund and Asset Management Association. De activiteiten als beleggingsonderneming en vermogensbeheerder vallen waar van toepassing onder het toezicht van de Autoriteit Financiële Markten. BNG houdt bij haar zorgplicht rekening met de behoefte en de professionaliteit van de klant, de gemaakte afspraken en de wettelijke vereisten voor zorgvuldige dienstverlening. Uitgangspunt is dat belangenconflicten die de klant kunnen benadelen, worden voorkomen of, als dat niet mogelijk is, worden beheerst. Waar het gaat om financiële derivaten voor klanten geldt voor BNG een terughoudend beleid. Een goede reputatie is voor BNG van groot belang. Het reputatierisico blijkt in de praktijk relatief klein gezien de klantengroep en de dienstverlening van BNG. Nieuwe en bestaande klanten worden getoetst aan de statuten van de bank. Op grond van het CDD-beleid worden alle nieuwe klanten op integriteit beoordeeld. Ook bestaande klanten worden in beginsel periodiek op deze twee aspecten beoordeeld, afhankelijk van de risicocategorie waarin zij zijn ingedeeld. Uitgangspunt van het productgoedkeuringsproces van BNG is daarnaast dat producten conform de eisen uit de Code Banken niet tot onverantwoorde risico s voor de bank leiden en daadwerkelijk in het belang van de klant zijn. Vijf MVO-thema s 23 De regelingen en procedures zijn terug te vinden op de website van de bank.

24 Vijf MVO-thema s Vijf MVO-thema s 24 Klanten kunnen met vragen of opmerkingen over de dienstverlening terecht bij de accountmanagers. Voor klachten is het mogelijk gebruik te maken van de op de website van de bank gepubliceerde formele klachtenregeling. Integriteitsklachten kunnen rechtstreeks worden gericht aan de Compliance Officer. In 2010 zijn geen integriteitsklachten van klanten ontvangen. Verantwoorde groei Kredietverlening Door de kredietwaardigheid van de Nederlandse publieke sector te verzilveren op de internationale geld- en kapitaalmarkt dient BNG indirect het belang van de Nederlandse burger. Het realiseren van substantiële marktaandelen duidt op lage tarieven voor de klanten. Hoewel de precieze impact hiervan niet te meten is, profiteert de burger indirect van lagere gemeentelijke tarieven, lagere sociale huren en lagere tarieven voor zorg en onderwijs. Vooral voor kleinere gemeenten of organisaties die zelf geen specialistische treasuryfunctie in huis hebben, is het soms lastig de juiste keuze te maken uit aanbiedingen van financiële instellingen. BNG beperkt zich tot overzichtelijke producten en fungeert bovendien als vraagbaak en partner. In de directe relatie met klanten is de meerwaarde van de bank ook het bieden van ondersteuning bij het beheersen van financiële risico s. Bij wijzigingen in het overheidsbeleid behartigt de bank de belangen van klanten ook als groep. Dit komt naar voren bij tal van aangelegenheden. Enkele voorbeelden hiervan zijn de inspanningen van de bank die geleid hebben tot de oprichting van waarborgfondsen voor de sociale volkshuisvesting en de zorgsector en de assistentie bij het opstellen van het concept voor de Wet financiering decentrale overheden. BNG is als financier betrokken bij omvangrijke pps-projecten in Nederland, zoals de HSL-lijn en de Betuwelijn. Financiële expertise en de juiste verdeling van risico s staan daarbij voorop. BNG brengt ervaring mee in de financiering van locatieontwikkeling voor stedelijke vernieuwing en nieuwbouw. Met financiële maatwerkoplossingen maakt de bank de realisatie daarvan mogelijk. Voor BNG Gebiedsontwikkeling geldt dat bij de selectie van dienstverlening voor bedrijventerreinen duurzame criteria zullen worden geformuleerd die in de beoordeling zullen meetellen. Kredietverlening ten behoeve van projecten die aan duurzaamheidseisen voldoen, maakt al onderdeel uit van het productenpalet van de bank. Het betreft bijvoorbeeld projecten waarbij duurzame energie wordt toegepast. Daarnaast verleent BNG ook specifiek kredieten op milieugebied zoals de financiering van energiezuinige waterpompinstallaties in nieuwbouwprojecten of van een fabriek voor de winning van biobrandstof uit koolzaad. Klanten verwachten ook dat hun bank nadenkt over duurzaamheid. Hoe BNG helpt om duurzame initiatieven van lokale overheden mogelijk te maken, is onder andere te lezen in de interviews met stakeholders in dit verslag. Beleggen Klanten die tijdelijk overtollige liquiditeiten willen uitzetten, kunnen terecht bij BNG of bij BNG Vermogensbeheer. De klant kan erop vertrouwen dat deze middelen op een veilige en maatschappelijk verantwoorde manier worden belegd. Klanten kunnen hierover zelf op een transparante manier verantwoording afleggen aan hun toezichthouders. BNG Vermogensbeheer biedt specifieke mandaten en gespecialiseerde beleggingsfondsen aan met een duurzaam beleggingsbeleid, zoals BNG Fido Geldmarktselect en BNG Fido Kapitaalmarktselect. De term Fido verwijst naar de Wet financiering decentrale overheden, waaraan beleggingsproducten van BNG Vermogensbeheer voldoen. Deze wet is vastgesteld ten behoeve van de veilige belegging van overheidsgelden. Een uitgebreide toelichting is te vinden op de website van BNG Vermogensbeheer. BNG Vermogensbeheer werkt samen met het researchinstituut Sustainalytics. Dit instituut voert een zogenaamde pre-screening van de portefeuilles uit en levert BNG Vermogensbeheer data waarmee de portefeuilles verder verduurzaamd kunnen worden. Ook bepaalt zij jaarlijks achteraf of de portefeuilles BNG Fido Geldmarktselect en BNG Fido Kapitaalmarktselect inderdaad belegd zijn met een duurzaam karakter en legt hierover een verklaring af. Deze verklaring betreft de compliance met de UN Compact Principes waarbij de duurzaamheidsprestatie getoetst wordt aan de benchmark. De laatste verklaring heeft betrekking op De verklaring over 2010 wordt verwacht in het tweede kwartaal van BNG Vermogensbeheer heeft tevens de Principles for Responsible Investment ondertekend en is lid van de Vereniging van Beleggers voor Duurzame Ontwikkeling.

25 Vijf MVO-thema s Klantgerichte dienstverlening verder vormgeven Veel financiële dienstverlening van BNG komt in samenwerking met de klant tot stand en is hierdoor per definitie klantgericht. Daarnaast volgt BNG ontwikkelingen binnen de klantsectoren nauwlettend. BNG ziet klanttevredenheidsonderzoek als een belangrijke graadmeter. Het in 2010 gehouden klantonderzoek, volgens de onderzoeksmethode SERVQUAL (Service Quality), gaf als uitkomst een 7,6 op basis van een respons van 39%. Het klanttevredenheidsonderzoek in 2006 gaf met 7,7 een vergelijkbare uitkomst, zij het met een andere meetmethode. Uit het klanttevredenheidsonderzoek van 2010 komt naar voren dat klanten met name waarde hechten aan responsiviteit en zorgzaamheid. De bank neemt deze uitslag ter harte en wil in 2011 bezien op welke wijze zij nog meer aandacht kan geven aan deze aspecten van de dienstverlening. In 2012 wordt opnieuw een Klanttevredenheidsonderzoek gehouden waarvoor in 2011 een doelstelling wordt bepaald. Dilemma s Het speelveld waarop BNG acteert, stelt de bank voor enkele specifieke dilemma s. dergelijk besluit niet of nauwelijks beïnvloeden. Dit maakt het lastig om een eventuele financieringsaanvraag die niet aan duurzaamheidscriteria voldoet, af te wijzen. Hoe gaat de bank om met klanten die geen aandeelhouder zijn? BNG is opgericht voor de gemeenten. Bijna alle gemeenten zijn ook aandeelhouder van de bank. Inmiddels vormen woningcorporaties voorheen vaak een onderdeel van de gemeentelijke organisatie binnen de leningportefeuille van de bank de grootste klantengroep. Dit brengt voor de bank een spanningsveld met zich mee. Niet aandeelhouders delen niet in het dividend, maar dragen wel bij aan het resultaat. Daartegenover staat dat instellingen die geen aandeelhouder zijn van de bank maar wel klant, profiteren van de lage tarieven maar niet het risico dragen dat de aandeelhouder als eigenaar op zich nam en neemt. Duurzame criteria toepassen of niet? De bank financiert publieke overheden en andere instellingen voor het maatschappelijk belang die zelfstandig beslissingen nemen over de aanwending van de beschikbare financiële middelen. Aan deze beslissingen ligt in de regel in directe of indirecte zin een democratisch genomen besluit ten grondslag. De democratische besluitvorming en monitoring door publieke instellingen vormen in het algemeen op voorhand al een sterke verdedigingswal tegen milieuonvriendelijke investeringen. BNG kan echter een Hoe invulling geven aan risicovolle dienstverlening? De bank neemt haar zorgplicht serieus. Tegelijkertijd moet zij concurreren met andere aanbieders van financiële producten. Als een klant vraagt om een risicovol product, wijst BNG op de risico s die hiermee samenhangen. De vraag is echter of de bank dit product moet aanbieden. Dit vraagt om een zorgvuldige afweging. De klant kan immers besluiten dit product af te nemen bij de concurrent. Dilemma s en oplossingsrichtingen daarvoor zullen aan de orde komen met aandeelhouders en klanten in de themabijeenkomst in aansluiting op de jaarlijkse Algemene Vergadering van Aandeelhouders in In het interne opleidingsprogramma voor medewerkers zal ruimte worden gemaakt voor een soortgelijke dialoog. In de verschillende bijeenkomsten zal daarnaast aandacht worden gegeven aan de vraag hoe de productenportfolio van de bank kan worden ingezet op duurzaamheid. Vijf MVO-thema s 25

26 Peter Borghstijn Accountmanager Public Finance BNG

27 Met groene financiering duurzame doelen realiseren BNG heeft geen groenbank, maar wel een netwerk van groenbanken. Dat bleek van waarde voor De Meerlanden, in 1997 ontstaan uit de samenvoeging van een aantal afvaldiensten. Twee jaar geleden werd BNG als huisbankier om advies gevraagd voor een opvallende investering met een duurzaam doel: een speciale vergistingsinstallatie voor het omzetten van gft-afval in grondstof. Bijzonder was dat het ging om een groene financiering, vertelt Peter Borghstijn, accountmanager Public Finance bij BNG. Tijdens de afronding van de financiering schakelde De Meerlanden ons meteen in voor overleg met een gemeente, ook omdat er bepaalde plooien in het traject met de gemeentegarantie waren. Dan zie je het voordeel van zakendoen met BNG: wij kennen gemeenten, spreken de taal en hebben contacten. We kunnen daarom snel schakelen. Wij weten ook hoe de besluitvorming kan verlopen en anticiperen daarop. Voorafgaand aan deze financiering waren er bepaalde intenties uitgesproken, maar was er nog niet getekend. Dat had alles te maken met de gemeenteraadsverkiezingen. De nieuwe wethouder zei: ik wil me eerst goed op de hoogte stellen. In zo n geval kan BNG vlot handelen, langs verschillende lijntjes een partij helpen. Onze ervaring heeft dan meerwaarde. Uiteindelijk zijn er, via BNG, zelfs twee groenbanken bij het project betrokken. Een inspiratiebron voor de bank Voor BNG blijkt de duurzame manier van werken van De Meerlanden een inspiratiebron. De Meerlanden zet vanuit duurzame overwegingen ook sociale werkvoorzieningschappen in en betrekt burgers bij haar werk. Borghstijn kijkt er met plezier en bewondering naar. Als niet-groenbank willen we ervaring opdoen. Met gemeenten als klant en als aandeelhouder kunnen wij in de huid van de klant kruipen. Duurzame ambitie: Afval transformeren in grondstof Vuilniswagens die rijden op het gft-afval dat ze zelf inzamelen. Het klinkt als toekomstmuziek maar is bijna realiteit bij De Meerlanden. De installatie voor de vergisting van gft-afval van De Meerlanden levert groengas, CO 2, compost, water en warmte. De warmte wordt geleverd aan het nabijgelegen glastuinbouwgebied. Compost en CO 2 laten ook bloemen en planten, groente en fruit groeien. Met condenswater sproeien veegwagens de straten schoon. Groengas dient behalve om te verwarmen ook als brandstof voor eigen voertuigen en die van haar gemeenten en bedrijven in de regio. In dialoog / Peter Borghstijn BNG / De Meerlanden 27

28

29 Die ervaring moeten we dan weer vertalen in producten en diensten. Duurzaamheid is een doelstelling die alle gemeenten en andere decentrale overheden zichzelf hebben opgelegd. Dat BNG daarbij van dienst kan zijn, blijkt uit dit project. Decentrale overheden zien een gat ontstaan tussen commerciële energiebedrijven en hun eigen wens ten aanzien van groene energie om hun lokale duurzame doelstellingen te realiseren. Dan kloppen ze toch weer bij ons aan. En het rendement, het dividend van de Meerlanden, de winst die ze maken, gaat terug naar de aandeelhouders; de gemeenten. Dus dan is de cirkel rond. En niet alleen het financieel rendement, ook milieuvoordelen zoals minder emissie van CO 2 en fijnstof, ondersteunen gemeentelijke doelstellingen. Ik doe al 20 jaar zaken met BNG. Altijd betrouwbaar, degelijk en constructief. Algemeen Directeur Ger de Jong van De Meerlanden. In dialoog / Peter Borghstijn BNG / De Meerlanden 29

30 Vijf MVO-thema s Betrokken medewerkers Van maatschappelijk verantwoord ondernemen gaat een motiverende werking uit naar de medewerkers. Zelf ervaart BNG dit als meer dan 95-jarige maatschappelijke organisatie al lange tijd. BNG besteedt veel aandacht aan de ontwikkeling en ontplooiing van medewerkers en hecht waarde aan een open cultuur, waarin integriteitsvraagstukken bespreekbaar zijn en waarin medewerkers de ruimte krijgen hun eigen verantwoordelijkheid te nemen. De kracht van de bank is de langjarige kennis en ervaring van medewerkers met betrekking tot haar klanten en hun belangen en op het vlak van financiële markten, producten en risicomanagement. Het aantrekken en behouden van goede en gemotiveerde medewerkers is essentieel. Tegen de geschetste achtergrond is opleiding en ontwikkeling een speerpunt van het personeelsbeleid. De medewerkerstevredenheid wordt periodiek gemeten om mogelijkheden ter verbetering te benutten. In 2010 is gewerkt aan een betere afstemming van de kwaliteit van medewerkers op de competenties die een bepaalde functie vereist. Gedeeltelijk is dit een vervolg op de ingrijpende reorganisatie die de bank enige jaren geleden doorvoerde. Kernwaarden BNG heeft drie kernwaarden benoemd, te weten Betrouwbaar, Professioneel en Eigentijds. Betrouwbaar: betrouwbaarheid is de basis om de positie als dé bank van en voor overheden en instellingen voor het maatschappelijk belang te kunnen handhaven. Het behoud van vertrouwen van beleggers, van financiële tegenpartijen in de internationale geld- en kapitaalmarkt en andere stakeholders is noodzakelijk voor het realiseren van de missie van de bank. Integer handelen is bij dit alles het uitgangspunt en accentueert het imago van BNG als veilige bank. Professioneel: medewerkers moeten beschikken over de noodzakelijke kennis, kunde en ervaring om de belangen van stakeholders evenwichtig te vertalen naar de bedrijfsvoering. Dit past bij het streven naar verantwoorde groei. Eigentijds: alleen een bank die alert inspeelt op economische en maatschappelijke ontwikkelingen behoudt het door haar nagestreefde imago. Recente problemen in de financiële sector hebben dat nog eens onderstreept, met name het grote belang van een goede invulling van de zorgplicht tegenover klanten. De betrokkenheid van medewerkers is hiervoor een belangrijke factor. Vijf MVO-thema s 30

31 Vijf MVO-thema s Tijdens 36 kernwaardenbijeenkomsten met alle teams van de bank en dochterondernemingen zijn de kernwaarden van BNG besproken en vertaald in persoonlijke waarden en teamwaarden. Doel van de bijeenkomsten is het waardebewustzijn en gedrag in positieve zin te beïnvloeden. Daarbij is tevens aandacht gegeven aan samenwerking en communicatie. De bijeenkomsten zijn gewaardeerd. In 2011 krijgen de teambijeenkomsten een vervolg, waarin ook de implicaties van de moreel-ethische verklaring en de uitwerking van klant centraal in de specifieke context van BNG worden uitgewerkt. In afzonderlijke bijeenkomsten zal meer gericht worden stilgestaan bij het beleid van BNG op het terrein van MVO. Het personeelsbeleid van BNG kent vier aandachtsgebieden: organisatie en bezetting, personeelsontwikkeling, arbeidsvoorwaarden en arbeidsomstandigheden. Organisatie en bezetting De bezetting kwam eind 2010 uit op 290 medewerkers: 90 vrouwen en 200 mannen in een bezetting van 276 full time equivalents (fte); zie Tabellen, tabel 1 (pagina 70 en 71). Ten opzichte van 2009 bleef het aantal fte s vrijwel gelijk. Het verloop bleef opnieuw beperkt en er zijn 34 vacatures vervuld. Verloop naar oorzaak Totaal 2010 Totaal 2009 Initiatief BNG 8 5 Eigen initiatief 7 6 (Pre)pensioen 6 13 WIA Percentage op totaal 7,6 8,3 Verloop op eigen initiatief blijft beperkt (7/290) 2,4% Verloop naar geslacht Totaal 2010 Totaal 2009 Man Vrouw 5 6 Totaal Vijf MVO-thema s 31

32 Vijf MVO-thema s Organisatie en bezetting (vervolg) Verloop naar leeftijdscategorie M V Totaal 2010 M V Totaal Totaal Vacatures Totaal 2010 Totaal 2009 Saldo 4 3 Ontstaan Vervallen 7 13 Saldo Intern vervuld 12 1 Vijf MVO-thema s 32 Extern vervuld Verhouding intern/ extern vervuld 35%/65% 5%/95% Nog open 6 4

33 Vijf MVO-thema s Organisatie en bezetting (vervolg) De bank zoekt binnen haar mogelijkheden naar een meer evenwichtige verdeling van mannen en vrouwen, ook in de hogere salarisschalen, onder meer door meer flexibiliteit in werktijden. Bij de invulling van een vacature wordt gezocht naar de beste kandidaat. In 2010 is een medewerkersbijeenkomst georganiseerd over het onderwerp diversiteit. Naar aanleiding daarvan wordt nu aan werving- en selectiebureaus expliciet gevraagd zowel vrouwelijke als mannelijke kandidaten voor een vacature voor te stellen. Diversiteit in leeftijd is er binnen BNG voldoende, zoals uit tabel 1a (pagina 70) naar voren komt. Senior management (incl. RvB) Leeftijdscategorie M V Totaal 2010 M V Totaal en ouder Totaal Percentage op totaal 4,5 0,7 5,2 4,5 0,7 5,2 Vijf MVO-thema s 33

34 Vijf MVO-thema s Personeelsontwikkeling De professionaliteit en het gedrag van medewerkers zijn bepalend voor het imago. De bevordering van kennis, professionaliteit en integriteit heeft dan ook blijvende aandacht. Uitgangspunt is dat een medewerker zelf verantwoordelijk is voor zijn of haar eigen ontwikkeling. De bank schept daartoe de voorwaarden. Van leidinggevenden wordt verwacht dat zij aangeven wat medewerkers nodig hebben om optimaal te kunnen functioneren. Gezamenlijk maken medewerker en leidinggevende jaarlijks een Persoonlijk OntwikkelingsPlan (POP) dat als leidraad geldt. BNG biedt regelmatig op het werk toegesneden trainingen aan in het kader van permanente educatie en kwaliteitsverbetering. In 2010 hebben alle bij de kredietverlening betrokken medewerkers een training gevolgd, gericht op de verdere verbetering van de kredietvoorstellen en op het gebruik van een nieuw model voor het schrijven ervan. Dit sluit aan op de actualiteit, nu mondiaal immers de aandacht voor risicomanagement is toegenomen. Externe opleidingen BNG Bank 2009 BNG Bank 2010 BNG Gebiedsontwikkeling 2010 BNG Vermogensbeheer 2010 Vakinhoudelijk 67% 80% 90% 85% HBO, postacademisch 8% 7% 0% 15% Vijf MVO-thema s 34 Vaardigheden 25% 13% 10% 0% Totaal aantal deelnemers Opleidingskosten

35 Vijf MVO-thema s In 2011 wordt verder aandacht besteed aan opleiding. Doelstelling is met behulp van interne presentaties de kennis van de medewerkers te verbreden en te verdiepen. In 2010 is via een enquête de kennis van medewerkers over het beveiligingsbeleid gepeild. Dit was ook een goede gelegenheid hen nog eens extra te attenderen op het grote belang van een gedegen informatiebeveiliging. De respons was 73%. Uit de resultaten komt naar voren dat medewerkers zich in het algemeen bewust zijn van de impact die ongeautoriseerde toegang tot de organisatie en de bedrijfsinformatie kan hebben. Arbeidsvoorwaarden Aantrekkelijke voorwaarden dragen bij aan prestaties. BNG streeft naar een marktconform arbeidsvoorwaardenpakket. Dit is ook een instrument voor het aantrekken, motiveren en binden van getalenteerde en toegewijde medewerkers. BNG voldoet aan de bepalingen ter zake van het beloningsbeleid uit hoofde van de Code Banken en de principes voor beheerst beloningsbeleid van De Nederlandsche Bank en de Autoriteit Financiële Markten. Met betrekking tot de arbeidsvoorwaarden volgt BNG de Algemene Bank-CAO, een raamwerk dat de bank ook ruimte biedt voor eigen regelingen. De CAO liep op 1 november 2010 af. Een nieuwe CAO was bij het ter perse gaan van dit jaarverslag nog niet afgesloten. In 2010 viel 85% van de medewerkers onder de Algemene Bank-CAO. Voor de leden van de Raad van Bestuur, het senior management en de medewerkers van BNG Gebiedsontwikkeling was dat niet het geval. Met ingang van 2011 vallen ook de medewerkers van BNG Gebiedsontwikkeling onder de Algemene Bank-CAO. Beloning relateren aan de geleverde prestaties werkt motiverend en is een drijfveer voor resultaatgerichtheid. In januari 2009 is daartoe het beloningsbeleid aangepast. De variabele component van de salarissen is nu gekoppeld aan concrete, resultaatgerichte afspraken. In 2010 presteerden 77 medewerkers on target, 103 medewerkers boven en 8 medewerkers onder target. Niet alle medewerkers zijn in de systematiek betrokken. Een overzicht van de beoordelingen van de medewerkers is weergegeven in onderstaande tabel. In 2010 is besloten het nieuwe beleid met wat kleine aanpassingen te continueren. In 2011 wordt gewerkt aan een verdere verbetering van de resultaatgerichte afspraken. Beoordelingsklasse Aantal medewerkers 2010 Aantal medewerkers 2009 Uitstekend 3 4 Zeer goed Goed Ruim voldoende Voldoende 2 4 Matig 0 2 Vijf MVO-thema s 35 Onvoldoende 0 2 Niet beoordeeld

36 Vijf MVO-thema s Arbeidsomstandigheden Goede arbeidsomstandigheden zijn een voorwaarde voor medewerkers om adequaat te kunnen functioneren. Het spreekt voor zich dat BNG zorgt voor passende werkplekken en passende ICT- en communicatiemiddelen. Het ziekteverzuim is in 2010 gedaald naar 2%. In 2009 was dit nog 3,2%, licht onder het gemiddelde van de branche (3,3%). Medewerkers die niet ziek zijn, kunnen ook preventief de bedrijfsarts bezoeken. In 2010 maakten 16 medewerkers hiervan gebruik (in 2009: 15). BNG ziet preventie als instrument om uitval te voorkomen. Met dit doel werkt BNG ook samen met een gecertificeerde arbodienst: Beter. Beter zorgt voor de begeleiding van zieke medewerkers en de contacten met hun leidinggevenden. De bedrijfsarts en de bedrijfsmaatschappelijk werker houden spreekuur op het kantoor in Den Haag. De afdeling Personeelszaken bewaakt het meldingsproces van ziekte en herstel. Oorzaken van verzuim Psychische klachten 40% 41% Klachten hartvaatstelsel Klachten van zenuwstelsel Klachten van botten, gewrichten, spieren 18% 0% 17% 17% 16% 16% Vijf MVO-thema s Klachten van luchtwegen 8% 13% Overige klachten 1% 13% 36

37 Vijf MVO-thema s BNG biedt medewerkers de mogelijkheid zich voordelig in te schrijven voor een zorgverzekeringspakket van het IZA. Daarnaast biedt het voor alle medewerkers beschikbare Bedrijfszorgpakket van het IZA interventies om verzuim te voorkomen of te beperken. In 2010 maakten 5 medewerkers gebruik van deze service van het IZA (2009: 10). Mobiliteit Medewerkers van BNG tonen zich in het algemeen betrokken en loyaal. Dat blijkt uit langdurige dienstverbanden en een laag ziekteverzuim. De resultaten van het onderzoek naar medewerkerstevredenheid uit 2009 zijn goed te noemen. Medewerkers geven BNG gemiddeld een 7,6 (op een schaal van 1 tot 10). Gemiddeld geven zij een 7,8 voor plezier in het werk, een 7,3 voor kans om te presteren en een 8,2 voor bereidheid tot extra inzet. In 2011 wordt voor de gemiddelde medewerkerstevredenheid een doelstelling bepaald. In 2012 wordt opnieuw een onderzoek gehouden. BNG ers hebben gemiddeld lange dienstverbanden en blijven relatief lange tijd in dezelfde functie. Dit heeft voordelen maar ook nadelen. De bank wil in 2011 onderzoeken of mobiliteit en daarmee flexibiliteit de nadelen kunnen redresseren. In 2010 hebben enkele verbeterpunten uit het onderzoek van 2009 tot actie geleid; zo is de lage drempel om naar de vertrouwenspersonen te stappen benadrukt bij alle medewerkers en is er extra aandacht gegeven aan de interne communicatie. Dit laatste is ook gebeurd door middel van interne themabijeenkomsten, bijeenkomsten ter bespreking van de kernwaarden en publicaties op het intranet. Bij wezenlijke onderwerpen is vooral gekozen voor mondelinge persoonlijke communicatie. Eind 2009 waren vier meldingen van ongewenste omgangsvormen in behandeling bij de vertrouwenspersonen. In 2010 kwamen er vijf meldingen bij. Van de in totaal negen meldingen zijn er vijf in 2010 afgesloten. Van de vier meldingen die nog in behandeling zijn, is er één terug te voeren op intimidatie, houden twee meldingen verband met intimidatie in combinatie met een arbeidsconflict en betreft één melding het onaangenaam/onmogelijk maken van werkzaamheden. In 2010 waren er geen meldingen in het kader van de Regeling melding (vermeende) misstand. Vijf MVO-thema s 37

38

39 Casus Goed werkgeverschap: Resultaatgerichte afspraken Om te kunnen blijven excelleren, werkt BNG aan verdere professionalisering. Recent heeft de bank een samenhangend HR-systeem met functieprofielen, competenties, performanceindicatoren en nieuwe afspraken voor beoordeling en beloning ingevoerd. Resultaatgerichte afspraken vormen de basis onder de nieuwe (gedeeltelijk) variabele manier van beloning. Drie medewerkers vertellen vanuit hun functie hoe prestaties nu beter zichtbaar worden. Anja Vester, hoofd Personeelszaken Optimale klanttevredenheid als einddoel Resultaatgerichter werken helpt BNG om tot betere prestaties te komen. We hebben de organisatie en het HR-beleid daar in de afgelopen jaren op aangepast. Onze kerncompetenties zijn resultaatgerichtheid, klantgerichtheid en samenwerken. Met het systeem van resultaatgerichte afspraken brengt de bank deze competenties tot leven en geeft ze bovendien invulling aan haar kernwaarden: eigentijds, professioneel en betrouwbaar. Deze manier van werken is een eigentijdse en volwassen manier van met elkaar omgaan en zorgt bovendien voor een grotere betrokkenheid. Want door per medewerker zowel individuele als afdelingsdoelen te formuleren, draagt iedereen op zijn of haar manier wezenlijk bij aan de BNG-doelstellingen. Het jaarplan van de bank wordt met deze systematiek vertaald naar de dagelijkse praktijk. Goede afspraken maken het ook makkelijker om met elkaar in gesprek te gaan over kwaliteit. Werken met resultaatgerichte afspraken is wennen voor medewerkers, omdat resultaatgerichtheid ook tot uitdrukking komt in een eerlijker verdeling van de beschikbare beloning. We zien het belonen van resultaat als een stimulans die benadrukt waar het uiteindelijk allemaal om gaat: optimale klanttevredenheid. Een hoge variabele beloning past niet bij BNG, maar het nieuwe beloningssysteem motiveert wel. Het is daarnaast eigentijds, want binnen BNG is in zijn algemeenheid meer aandacht dan vroeger voor resultaten. Resultaatgerichte afspraken brengen ook meer focus aan. Ze helpen ons om ons te richten op wat écht noodzakelijk is. Casus Goed werkgeverschap: Resultaatgerichte afspraken 39

40 Louis Tulfer, hoofd Midoffice Het succes staat of valt met de formulering Behalve op individueel niveau werkt de Midoffice met 22 mensen in het kader van resultaatgerichte afspraken ook aan één gezamenlijk thema. Dit jaar is dat het verder verbeteren van de nauwkeurigheid. Voor elke medewerker worden zijn of haar doelstellingen vastgelegd op een beoordelingsformulier. Na een half jaar bespreken we de stand van zaken. Aan het eind van het jaar volgt de formele beoordeling en stel ik vast welk percentage van de doelstelling is gehaald. Dit kan variëren van 0% tot 125%. Deze beslissing moet ik uiteraard kunnen onderbouwen. Het succes staat of valt daarom met de formulering van de resultaatgerichte afspraken. Dat doen de medewerker en ik in samenspraak. Ik vraag naar de ideeën van de medewerkers en kom vervolgens met een voorstel. Uitgangspunt is dat afspraken smart zijn. De beoordeling is direct gekoppeld aan de variabele beloning. Het is volstrekt helder op basis van welke criteria een medewerker zijn variabele beloning kan verdienen. Deze manier van werken zorgt voor duidelijkheid. Medewerkers weten dat ze goed moeten presteren in alle opzichten, maar ze weten ook wat goed presteren precies inhoudt in hun functie en hun situatie. Bovendien moeten ze dat ieder jaar opnieuw laten zien. Wat ook positief werkt, is dat medewerkers via de resultaatgerichte afspraken aan de slag gaan met opdrachten als het verbeteren van de werkinstructies. Zij komen met oplossingen, die we in een werkoverleg gezamenlijk vaststellen. Dat zorgt voor meer draagvlak. In 2010 hebben we daadwerkelijk meer resultaat geboekt. Interne klanten merken al verschil en reageren positief. Klanten van de bank zijn er uiteraard bij gebaat dat de organisatie als totaal goed blijft functioneren.

41 Ilona Sijm, manager Public Finance Wonen & Zorg Nieuwe afspraken bieden houvast We zijn na de reorganisatie procesmatiger gaan werken, minder in teams. Dat maakt klankborden en kennisoverdracht minder vanzelfsprekend. Daar staat tegenover dat ik meer vrijheid heb. De beoordeling van competenties was voorheen soms subjectief. Je relatie met de beoordelaar speelde ook een rol. Sinds we met resultaatgerichte afspraken werken, is daaraan een einde gekomen. De afspraken bieden houvast. Het is fijn dat nu precies helder is waarop je beoordeeld wordt. Verder is het prettig om direct te kunnen zien hoe je bijdraagt aan afdelingsdoelstellingen. Ik houd nu continu mijn resultaten bij, want halverwege het jaar moet ik zelf met een tussenrapportage komen. Ik zou als medewerker nog meer de uitnodiging willen krijgen om mee te denken over de punten van beoordeling. Ik merk nu dat omzetdoelstellingen soms direct worden vertaald in afspraken. Dat vind ik jammer. Een gevaar van deze manier van werken vind ik namelijk dat je te veel gericht raakt op scoren. Zelf waak ik ervoor dat het serviceniveau naar klanten niet onder de nieuwe afspraken lijdt. Want met de nieuwe werkwijze ligt het meer voor de hand om te kiezen voor minder persoonlijk contact met klanten en voor meer kort en zakelijk contact via mail en telefoon. Maar ik geloof in persoonlijk contact als investering in de klantrelatie op de lange termijn

42 Vijf MVO-thema s Milieubewuste bedrijfsvoering BNG streeft naar een milieubewuste bedrijfsvoering en voldoet aan de wet- en regelgeving op milieugebied. Het interne milieubeleid is daarnaast gericht op een duurzaam inkoopbeleid. Met een in omvang overzichtelijke kantoororganisatie als die van BNG blijft de CO 2 -voetafdruk beperkt. Toch is er ruimte voor verbetering. Dat is tevens de doelstelling. BNG heeft één vestiging in Den Haag. Daarnaast huurt BNG-dochter Gebiedsontwikkeling enkele, deels kleine, kantoorruimten. De meest relevante factoren van de CO 2 -voetafdruk van BNG zijn het warmwaterverbruik voor verwarming, het elektriciteitsverbruik en het energieverbruik voor vervoer en transport. Bij de berekening van de CO 2 -voetafdruk is gebruik gemaakt van de scope-indeling van het Green House Gas Protocol. In die berekening worden alleen de directe emissies, bijvoorbeeld met betrekking tot leaseauto s, en de indirecte emmissies waarvoor harde normen bestaan, bijvoorbeeld ten aanzien van elektriciteitsgebruik, meegenomen. De categorie overige indirecte emissies, bijvoorbeeld met betrekking tot de productie van papier, blijft daarin (vooralsnog) buiten beschouwing. In dit verslag worden slechts verbruiksgetallen over 2010 genoemd; deze gelden als nulmeting. Energieverbruik De vestiging van BNG aan de Koninginnegracht in Den Haag maakt gebruik van de milieuvriendelijke Stadsverwarming van Eneco. Vanaf 1 januari 2011 verbruikt BNG in de hoofdvestiging alleen nog groene elektriciteit van Eneco (Eco Power). Deze elektriciteit wordt opgewekt door windmolens, zonnepanelen, biomassa en waterkrachtcentrales. De CO 2 -uitstoot neemt daardoor met ruim 550 ton af, hetgeen neerkomt op een afname met ruim de helft. Aardgas wordt alleen gebruikt in gehuurde kantoorruimten. Bij de renovatie van de hoofdvestiging in Den Haag is de afgelopen jaren een aantal energiebesparende maatregelen genomen. Zo is gekozen voor een efficiënter werkende verwarmings- en koelingsinstallatie, warmterecycling in het ventilatiesysteem en energiearme verlichting met bewegingssensoren. BNG streeft naar een verdere beperking van het energieverbruik. Verbruik/uitstoot Totaal Per fte Verbruik Electriciteit MWh 4,96 MWh Vijf MVO-thema s 42 Stadsverwarming (excl. BNG Gebiedsontwikkeling) Aardgas (alleen BNG Gebiedsontwikkeling) Waterverbruik (excl. BNG Gebiedsontwikkeling) GJ 12,16 GJ m m m 3 6,67 m 3 Uitstoot CO 2 -uitstoot 970 ton 3,51 ton

43 Vijf MVO-thema s Verbeteringsmogelijkheden in gebouwen en installaties zijn inmiddels beperkt, maar worden overwogen bij toekomstige aanpassingen of vervangingen. In 2011 is er extra aandacht voor het vergroten van het energiebewustzijn van de medewerkers, gericht op de verschillende vormen van direct of indirect energieverbruik. Woon- en werkverkeer Omdat BNG in Den Haag is gevestigd en klanten verspreid over heel Nederland heeft, is het aantal autokilometers voor klantbezoeken relatief hoog. Voor accountmanagers en management kent BNG een leaseregeling. Het aantal zakelijke kilometers met privéauto s wordt niet geregistreerd maar is beperkt. Het aantal privékilometers met leaseauto s wordt evenmin geregistreerd. Hiervoor is een schatting opgenomen. Voor onder meer roadshows voor (potentiële) beleggers, en voor internationaal klantenbezoek reizen personeelsleden van BNG met vliegtuigen. BNG onderzoekt in 2011 de mogelijkheden om de CO 2 -uitstoot van zakenreizen terug te dringen. Het Centraal Station in Den Haag ligt op loopafstand van het BNG-kantoor. Voor veel woon-werkverkeer is reizen met het openbaar vervoer dan ook een goede optie. De bank stimuleert dit met een fiscaal toegestane vergoeding. Medewerkers die recht hebben op een leaseauto kunnen in plaats daarvan ook kiezen voor een OV-abonnement. Met het Fietsplan stimuleert BNG woonwerkverkeer per fiets. Verder faciliteert BNG het werken op andere plaatsen, bijvoorbeeld vanuit huis. Hiervoor is nog geen formeel beleid geformuleerd, maar medewerkers met een ambulante functie hebben via laptop, mobiele telefoon en inbelfaciliteit in ruime mate de mogelijkheid om deze werkwijze te beproeven. Aan de hand van de uitkomsten van het onderzoek naar de mobiliteit van medewerkers wil BNG de afstemming van vervoermiddelen openbaar vervoer, (lease)auto en fiets verder verbeteren en duurzame mogelijkheden zoals thuiswerken onderzoeken. Het beleid en de regelingen voor woon- en werkverkeer zullen op basis daarvan zonodig worden aangepast. Zakenreizen Leaseauto s Vliegtuigen Totaal km km Vijf MVO-thema s 43

44 Vijf MVO-thema s Duurzaam inkopen In 2011 start BNG een beleid voor het duurzaam inkopen van goederen en diensten. Bij contractvernieuwingen gaan ook duurzaamheidscriteria gelden. De goederen die de bank het meest inkoopt zijn papier, drukwerk en kantoorbenodigdheden. De automatisering en catering zijn uitbesteed. Recent is het cateringcontract vernieuwd, waarbij duurzaamheid een van de selectiecriteria was. BNG scheidt haar afval zelf, zie onderstaande tabel. Restafval wordt opgeslagen in perscontainers, wat het benodigde transport met 75% reduceert. De afvalverwerker Afval Service Zeeland B.V. verwerkt het afval mechanisch in het recyclestation in Rotterdam. Met verschillende scheidingstechnieken wordt het gesorteerd en geschikt gemaakt voor hergebruik dan wel recycling. Papier en afval Het gebruik van papier wordt beperkt door het inzetten van elektronische opslag en communicatie, voor zover dit binnen de juridische kaders en grenzen van veiligheid mogelijk is. Een goed voorbeeld daarvan is het elektronische betalingsverkeersysteem (BNG BTV), waarvan de output volledig elektronisch is. Hiermee voldoet BNG aan de eisen die het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties heeft gesteld voor het (duurzaam) inkopen van bankdiensten. Papier dat BNG inkoopt voor gebruik in de kantoororganisatie heeft het FSC-keurmerk (mixed sources). In 2010 was dat kg (per fte 67,4 kg). Daarnaast verbruikt de bank papier in de vorm van drukwerk dat nog niet aan het keurmerk voldoet. Afvalscheiding (excl. BNG Gebiedsontwikkeling) Totaal Per fte Papier kg 50,00 kg Kunststof 800 kg 3,25 kg Hout kg 5,69 kg Vijf MVO-thema s 44 Klein chemisch afval 200 kg 0,81 kg Restafval kg 63,00 kg Totaal kg 122,75 kg

45 Vijf MVO-thema s Bijdragen aan kunst en cultuur Een thema dat geen directe relatie heeft met de kernactiviteiten van de bank, maar wel waardering ondervindt onder aandeelhouders, klanten en medewerkers, is het bijdragen aan kunst en cultuur via het Cultuurfonds BNG. Juist in een tijd waarin de kunst- en cultuursector in Nederland kampt met grote overheidsbezuinigingen, kan het mecenaat veel betekenen. Met het Cultuurfonds investeert BNG al 45 jaar duurzaam in de samenleving. De Stichting Cultuurfonds BNG steunt activiteiten op het gebied van kunst en cultuur die van betekenis zijn voor gemeenten. Uitgangspunt is dat deze activiteiten door minimaal twee gemeenten mogelijk worden gemaakt en van betekenis zijn voor het gemeentelijke kunst- en cultuurbeleid in brede zin. In 2010 zijn aan 74 projecten donaties toegekend met een totaalbedrag van EUR Ook is er een fulltime formatieplaats beschikbaar gesteld. Stimulering jong talent Het Cultuurfonds BNG wil de culturele infrastructuur op lokaal gebied nieuwe impulsen geven. Het fonds kiest voor een actieve aanpak, vaak met behulp van meerjarige samenwerkingsverbanden, zoals met het Theater Instituut Nederland (TIN). Jaarlijks wordt de BNG Nieuwe Theatermakers Prijs uitgereikt aan een jonge, veelbelovende theatermaker. Daarnaast zijn er twee andere prijzen. De BNG Nieuwe Literatuur Prijs is een oeuvreprijs voor Nederlandstalige auteurs jonger dan 40 jaar en is op 10 februari 2011 voor de zesde keer uitgereikt. De BNG Workspace Projectprijs is een jaarlijkse prijsvraag voor talentvolle kunstenaars die werken op het snijvlak van bewegend beeld en beeldende kunst. In 2010 kende het Cultuurfonds EUR toe aan de stimulering van jong talent. Voor 2011 worden twee nieuwe beleidsterreinen toegevoegd: amateurkunst en cultureel erfgoed. Het Cultuurfonds organiseert sinds eind 2006 de Cultuurfondslezing voor medewerkers van BNG en relaties van het Cultuurfonds. In 2010 zijn drie van dergelijke lezingen gehouden. In het kader van relatiemarketing bezoeken medewerkers met klanten jaarlijks 5 à 6 culturele evenementen die het Cultuurfonds BNG ondersteunt. Vijf MVO-thema s 45

46 Doelstellingen en ambities 2011 samengevat Veilige bank Uitbrengen van een maatschappelijk jaarverslag 2011 op B+ niveau volgens GRI. Deelname aan de Transparantiebenchmark van het ministerie van Economische Zaken, Landbouw en Innovatie. Uitgedrukt volgens GRI in economische waarde: Betrokkenheid medewerkers Onderzoek naar effecten van vergroting van mobiliteit en flexibiliteit voor medewerkers. Verbreden en verdiepen van kennis bij medewerkers. Verbeteren van de systematiek met betrekking tot resultaatgerichte afspraken. Uitgedrukt volgens GRI in sociale waarde: Substantiële marktaandelen: rendabel voorzien in meer dan 50% van de totaal aangeboden langlopende solvabiliteitsvrije kredietvraag van decentrale overheden, woningcorporaties en zorginstellingen (EC1). Rendement op het eigen vermogen: minimaal 8% (EC1). Opstellen en uitvoeren van interne opleiding met betrekking tot risicomanagement (LA11). Realiseren van eventuele meerwaarde van meer mobiliteit en flexibiliteit. De bank meet in 2012 opnieuw de medewerkerstevredenheid. Verantwoorde groei Dialoog met klanten en betrokken medewerkers van de bank om te bepalen hoe de productenportfolio van de bank kan worden ingezet op het thema duurzaamheid. Dialoog met stakeholders over de geconstateerde dilemma s. Onderzoek naar protocollen op het gebied van maatschappelijk verantwoord ondernemen / duurzaamheid. Uitgedrukt volgens GRI in maatschappelijke waarde: Milieubewuste bedrijfsvoering Vergroten van milieubewustzijn van medewerkers. Verder verkennen en realiseren van duurzame inkoop. Uitgedrukt volgens GRI in milieu waarde: Onderzoek naar mogelijkheden om de CO 2 -uitstoot terug te dringen (EN16). Doelstellingen en ambities 2011 samengevat Verstrekken van kredieten met maatschappelijke betekenis: onderzoek op welke wijze BNG met haar dienstverlening verder kan bijdragen aan duurzame investeringen van klanten (EC9 en FS7). Klant centraal: klanttevredenheid boven branchegemiddelde (PR5). Bijdragen aan kunst en cultuur Uitbreiden van stimulering jong talent met twee nieuwe beleidsterreinen. 46

47 Assurancerapport Aan: de Aandeelhouders, de Raad van Commissarissen en de Raad van Bestuur van N.V. Bank Nederlandse Gemeenten Opdracht Wij hebben het MVO-verslag 2010 van N.V. Bank Nederlandse Gemeenten te Den Haag beoordeeld. Het bestuur van de vennootschap is verantwoordelijk voor het opmaken van het MVO-verslag in overeenstemming met Sustainability Reporting Guidelines (G3) van Global Reporting Initiative, de handreiking maatschappelijke verslaggeving van de Raad voor de Jaarverslaggeving en het verslaggevingsbeleid van N.V. Bank Nederlandse Gemeenten zoals opgenomen in het MVO-verslag Onze opdracht is gericht op het verkrijgen van een beperkte mate van zekerheid dat: de informatie in het MVO-verslag 2010 in alle van materieel belang zijnde opzichten, een juiste en toereikende weergave is van het beleid, de bedrijfsvoering en de prestaties gedurende 2010; het MVO-verslag 2010 van N.V. Bank Nederlandse Gemeenten in overeenstemming is met het door N.V. Bank Nederlandse Gemeenten onderkende toepassingsniveau C+ van Global Reporting Initiative. De in het MVO-verslag opgenomen toekomstgerichte informatie maakt geen onderdeel uit van onze opdracht. De werkzaamheden die worden verricht bij het verkrijgen van een beperkte mate van zekerheid zijn gericht op het vaststellen van de plausibiliteit van informatie en zijn geringer in diepgang dan die bij een assurance-opdracht gericht op het verkrijgen van een redelijke mate van zekerheid. Werkzaamheden Wij hebben onze werkzaamheden verricht in overeenstemming met Nederlands recht waaronder Standaard 3410 Assurance standaard inzake maatschappelijke verslagen. Hierin staan onder meer eisen voor de onafhankelijkheid van de assurance-teamleden. Als toetsingscriteria hebben we gehanteerd de Sustainability Reporting Guidelines (G3) van Global Reporting Initiative, de handreiking maatschappelijke verslaggeving van de Raad voor de Jaarverslaggeving en het verslaggevingsbeleid van N.V. Bank Nederlandse Gemeenten, waarvan een samenvatting is gegeven op pagina 3 van het MVO-verslag Wij zijn van mening dat deze criteria toereikend zijn voor het doel van onze assuranceopdracht. Wij hebben de door ons noodzakelijk geachte werkzaamheden verricht om een deugdelijke grondslag voor onze conclusie te verkrijgen. Onze belangrijkste werkzaamheden voor het verkrijgen van een beperkte mate van zekerheid waren: het beoordelen van de aanvaardbaarheid van de gehanteerde grondslagen voor verslaggeving en de consistente toepassing ervan, alsmede van belangrijke schattingen en berekeningen, die bij het opmaken van het MVO-verslag 2010 zijn toegepast; het verkrijgen van inzicht in de branche, de organisatie en haar meest relevante maatschappelijke issues; het verkrijgen van inzicht in de opzet en het bestaan van de gebruikte systemen en gehanteerde methoden voor het verzamelen en verwerken van de gerapporteerde informatie, inclusief het consolidatieproces; het beoordelen van de plausibiliteit van de informatie in het MVO-verslag 2010 van N.V. Bank Nederlandse Gemeenten door middel van het uitvoeren van werkzaamheden met betrekking tot de onderbouwing van de informatie in het verslag voornamelijk door een combinatie van cijferanalyses en het inwinnen van inlichtingen. Daarbij zijn onder meer interviews gehouden met verantwoordelijke functionarissen en zijn relevante bedrijfsdocumenten opgevraagd en externe bronnen geraadpleegd; het beoordelen van het algehele beeld van het MVO-verslag 2010 aan de hand van bovengenoemde criteria. Conclusie Op grond van onze beoordelingswerkzaamheden komen wij tot de conclusie dat ons niets gebleken is op basis waarvan wij zouden moeten concluderen dat: het MVO-verslag 2010 van N.V. Bank Nederlandse Gemeenten niet in alle van materieel belang zijnde opzichten, een juiste en toereikende weergave is van het beleid, de bedrijfsvoering en de prestaties gedurende 2010, in overeenstemming met de richtlijnen van Global Reporting Initiative, de handreiking voor maatschappelijke verslaggeving van de Raad voor de jaarverslaggeving en het beschreven verslaggevingsbeleid van N.V. Bank Nederlandse Gemeenten; het MVO-verslag 2010 van N.V. Bank Nederlandse Gemeenten niet in overeenstemming is met het door N.V. Bank Nederlandse Gemeenten onderkende toepassingsniveau C+ van Global Reporting Initiative. Zwolle, 4 maart 2011 Ernst & Young Accountants LLP w.g. prof. dr. D.A. de Waard RA MA Assurancerapport 47

48 Jan Kees de Jager Minister van Financiën

49 MVO moet integraal onderdeel worden van elke beslissing Als grootste aandeelhouder van BNG ziet het ministerie van Financiën toe op transparantie. De betrokkenheid bij de keuzes die de bank maakt op het gebied van MVO is groot, net als de ambitie. Ik heb de staatsdeelnemingen gevraagd er serieus werk van te maken. Van BNG zie ik dan ook graag een rapportage tegemoet, over onderwerpen die de bedrijfsvoering van de bank daadwerkelijk raken. Overigens is het mijn overtuiging dat veel van wat staatsdeelnemingen al deden MVO is, maar is het eerder niet zo genoemd, aldus de minister van Financiën Jan Kees de Jager. In mijn ogen is MVO niet meer weg te denken uit het vocabulaire van een hedendaags bedrijf. Dat geldt vooral voor staatsdeelnemingen, die immers vanuit een publieke verantwoordelijkheid zijn ontstaan, stelt De Jager. Daarom vind ik het ook van groot belang dat staatsdeelnemingen serieus werk maken van MVO-beleid. In formele zin heb ik geen invloed op het MVO-beleid van BNG. Hiermee bedoel ik dat de wet en ook de statuten van BNG de aandeelhouder geen zeggenschap bieden op dat terrein. Ik kan het MVO-beleid echter wel uitdrukkelijk onderwerp laten zijn van de gesprekken met de staatsdeelnemingen, zoals dat ook geldt voor andere onderwerpen die niet expliciet zijn geregeld in wet- en regelgeving of in de statuten van staatsdeelnemingen. Benchmark mooi instrument Als aandeelhouder zie ik vooralsnog toe op transparantie. Van de staatsdeelnemingen verlang ik dat zij inzicht bieden in de wijze waarop hun bedrijfsvoering is ingericht. Hiertoe zijn in de laatste jaren verschillende standaarden ontwikkeld. Bij twee hiervan heeft de Staat als aandeelhouder aansluiting gezocht. Ten eerste heb ik staatsdeelnemingen vorig jaar verzocht zich te laten opnemen in de zogenoemde Transparantiebenchmark, te beginnen met de benchmark over verslagjaar De Transparantiebenchmark is een instrument van het ministerie van Economische Zaken, Landbouw en Innovatie. Het doel is een grotere transparantie in de verslaggeving over MVO. Bedrijven worden erin gerangschikt naar de mate waarin zij in hun jaarverslagen transparant zijn over hun MVO-beleid. Het is een mooi instrument, juist omdat het niet regulerend optreedt, maar de openheid meet. Het is een jaarlijkse benchmark, waardoor je goed de ontwikkelingen in de transparantie kunt volgen. Verder verwacht ik als aandeelhouder dat de staatsdeelnemingen de richtlijnen van het Global Reporting Initiative (ook bekend als GRI) gebruiken voor het opstellen van het jaarverslag. Deze richtlijnen hebben een meer normatief karakter. In dialoog / Ministerie van Financiën 49

50 Als het jaarverslag is opgesteld aan de hand van de uitgangspunten van GRI en als tenminste tien van deze uitgangspunten zijn toegepast, dan is een jaarverslag GRI-proof. Er zijn drie toepassingsniveaus, met steeds een grotere ambitie: C, B en A. Mij staat voor ogen dat de deelnemingen minimaal op toepassingsniveau C rapporteren. Ambitieuze doelstellingen Ik ga er van uit dat BNG ambitieuze doelstellingen kiest voor de Transparantiebenchmark en bij de toepassing van GRI. Met bedrijven zoals Schiphol, NS, Gasunie, Connexxion behoort BNG tot de grotere staatsdeelnemingen. Ik vind dat hierbij een zekere verantwoordelijkheid past en dat BNG zich op het punt van transparantie ambitieuzer toont dan bijvoorbeeld de kleinere staatsdeelnemingen waarvan ik aandeelhouder ben. Ten tweede is het belangrijk, dat BNG onderwerpen kiest om over te rapporteren die de bedrijfsvoering van BNG daadwerkelijk raken. Pas dan kunnen we een zinvolle dialoog voeren over eventuele verbetering. De bestuurders van BNG kennen de bank als geen ander; zij zullen die zogenoemde materiële indicatoren moeten identificeren. Om een goede dialoog te kunnen voeren over MVO en BNG, is inzicht in de belangrijkste indicatoren noodzakelijk. Onderwerpen met betekenis Bij BNG zal ik er natuurlijk op letten of de gekozen onderwerpen ook materiële betekenis hebben voor de organisatie van de bank. Ik zal niet zozeer toezien op de uitstoot van CO 2. Dat is bij een staatsdeelneming als Connexxion veel relevanter. Bij BNG als financiële instelling is een onderwerp als kredietverlening en beleggingen weer relevant. Ook de omgang met de andere stakeholders dan aandeelhouders is belangrijk. Hier zie ik ook wel een zeker risico voor de bank. MVO wordt veelal geassocieerd met rokende schoorstenen en complexe grondstofwinningsprocessen. BNG is een ander beestje, een financiële instelling, waarbij velen niet direct denken aan MVO. Dat betekent volgens mij dat de bank juist op zoek moet naar díe materiële aspecten op MVO-terrein waarvan men zal denken dat is voor de hand liggend beleid voor een staatsdeelneming als BNG. Ik hoor wel eens geluiden dat MVO tot zoveel extra belasting zou leiden; in mijn overtuiging is wat veel staatsdeelnemingen deden al MVO, maar is het niet eerder zo genoemd. De zorgplicht voor BNG s clientèle vind ik daar bij uitstek een voorbeeld van. Dit verhoudt zich heel goed met het onderwerp van ketenverantwoordelijkheid. Uiteindelijk zou MVO integraal deel moeten zijn van elke beslissing die de bank neemt. In dialoog / Ministerie van Financiën 50 Ik ga er vanuit dat BNG ambitieuze doelstellingen kiest voor de transparantiebenchmark en bij de toepassing van GRI.

51 In dialoog Als gevolg van deze transparantie komen onderwerpen aan het licht waarover deze aandeelhouder zal spreken met de bestuurders van de staatsdeelnemingen. Bijvoorbeeld als blijkt dat een staatsdeelneming op een aantal terreinen onbevredigend scoort. Denk aan onderwerpen als uitstoot van CO 2, ketenverantwoordelijkheid en arbeidsomstandigheden. Ik weet dat BNG van MVO-beleid serieus werk maakt, net zoals andere staatsdeelnemingen dat doen. Ik ben benieuwd naar hetgeen de Transparantiebenchmark en toepassing van de GRI-richtlijnen voor BNG opleveren! Daarover zullen we een goed gesprek hebben, bijvoorbeeld in de jaarlijkse aandeelhoudersvergadering. Duurzame ambitie: MVO agenderen Openheid geldt ook onverminderd voor de raad van commissarissen. Minister van Financiën Jan Kees de Jager: De gemene deler van de ontwikkelingen op het terrein van corporate governance van de laatste jaren is juist transparantie. Mijn beleid als aandeelhouder op het terrein van MVO sluit hier goed bij aan. Wat ik eigenlijk nog meer verlang van de raad van commissarissen is dat de raad dit onderwerp omarmt en de raad van bestuur erover bevraagt en er op stuurt. Als aandeelhouder zal ik MVO agenderen in de overleggen met de raad van commissarissen. Ik ga er vanuit dat zij dit evenzo doen in hun overleggen met de raad van bestuur. In dialoog / Ministerie van Financiën 51

52 GRI Index In dit verslag rapporteert BNG volgens de systematiek van GRI. In onderstaande tabel zijn 28 GRI-indicatoren opgenomen waarover wordt gerapporteerd met toelichting en verwijzing naar bladzijden waar de betreffende informatie staat vermeld. Andere GRI indicatoren worden voor dit eerste maatschappelijk jaarverslag nog niet opportuun en relevant geacht voor BNG om over te rapporteren. GRI Index Toelichting Pagina Strategie en analyse 1.1 Verklaring van de CEO Zie Voorwoord. 5-7 Organisatieprofiel 2.1 Naam organisatie N.V. Bank Nederlandse Gemeenten (BNG) 2.2 Producten en diensten 2.3 Operationele structuur 2.4 Locatie hoofdkantoor 2.5 Landen van vestiging BNG biedt financiële dienstverlening op maat, zoals kredietverlening, advies, betalingsverkeer, elektronisch bankieren en vermogensbeheer. Ook participeert de bank in publiek-private samenwerking (pps). Voor de operationele structuur van BNG Bank en haar twee 100% dochterondernemingen BNG Vermogensbeheer B.V. en BNG Gebiedsontwikkeling B.V.: zie de websites en De belangrijkste samenwerkingsverbanden betreffen de uitbestedingsrelaties met Centric Financial Solutions & Services B.V. en Institutional Trust Services B.V. Zie ook het financieel jaarverslag van de bank (pagina 5 t/m 8 en 83, 84). Den Haag Nederland 2.6 Rechtsvorm Naamloze vennootschap met als aandeelhouders: Staat der Nederlanden, gemeenten, provincies en een hoogheemraadschap. GRI Index Afzetmarkten BNG richt zich primair op Nederlandse overheden en Nederlandse instellingen op het gebied van volkshuisvesting, gezondheidszorg, onderwijs en openbaar nut. In beperkte mate verleent de bank financiële diensten aan overheden en instellingen in andere lidstaten van de Europese Gemeenschap. Ten behoeve van de funding is BNG actief op de internationale geld- en kapitaalmarkt. 2.8 Bedrijfsomvang Zie de kerncijfers op de binnenzijde van de omslag van het jaarverslag. 2.9 Organisatieveranderingen Geen 2.10 Onderscheidingen Derde plaats voor BNG op de ranglijst World s Safest Banks 2010 van Global Finance magazine.

53 Verslagparameters 3.1 Verslagperiode 1 januari 2010 tot en met 31 december Voorgaand verslag Dit is het eerste maatschappelijk jaarverslag. 3.3 Verslaggevingscyclus 3.4 Contactperso(o)n(en) 3.5 Proces inhoud verslag Jaarlijks Zie colofon. 75 Zie Over dit verslag en Verankering van MVO in de organisatie. 3, Afbakening De gegevens betreffen BNG Bank, BNG Vermogensbeheer en BNG Gebiedsontwikkeling. 3.7 Afbakening beperkingen 3.8 Basis voor verslaggeving samenwerkingsverbanden en dochters 3.9 Technieken en grondslagen voor gegevensmetingen BNG rapporteert over de hele organisatie. BNG rapporteert over de hele organisatie van BNG Bank inclusief de dochterondernemingen BNG Vermogensbeheer en BNG Gebiedsontwikkeling. Bronnen voor gegevens zijn onder meer de personeelsadministratie, de financiële rapportages, de incidentenregistratie, de registratie van meldingen van de interne vertrouwenspersonen, de directeur Juridische Zaken, Fiscale Zaken en Compliance/Compliance Officer en de administratie van energieverbruik van Facilitair Beheer. Afwijkende toepassing van GRI-indicatoren: EC4 De sterke verbondenheid met de Nederlandse overheid is de pijler van het bestaan van BNG. Deze band komt onder meer tot uiting in het aandeelhouderschap. Om deze reden is EC4 opgenomen onder de geselecteerde GRI-indicatoren. BNG ontvangt op geen enkele andere wijze financiële steun of financiële voordelen van de overheid. EC9 BNG voorziet als kerntaak in een kostenoptimale wijze van (mede)financiering van overheden en instellingen voor het maatschappelijk belang. Daarin uit zich de indirecte bijdrage aan de economie en de samenleving, zoals beschreven in het maatschappelijk jaarverslag. De GRI-indicator die deze indirecte invloed op de economie en andere partners in de financiële keten het beste benadert is EC9, die de organisatie vraagt de indirecte impact van activiteiten op de economie te rapporteren. GRI Index 53

54 GRI Index 3.10 Herformuleringen N.v.t Veranderingen in de reikwijdte 3.12 GRI Inhoudsopgave 3.13 Beleid externe assurance N.v.t. Zie GRI index De externe accountant van BNG (Ernst & Young Accountants) levert met betrekking tot het MVO-verslag een beoordeling met limited assurance. Bestuur, Verplichtingen en betrokkenheid 4.1 Bestuursstructuur De organisatie wordt bestuurd door de Raad van Bestuur (RvB). Verbijzonderde RvB-vergaderingen zijn: 1) RvB/organisatie, 2) RvB/commercieel beleid en 3) RvB/asset&liability committee. Daarnaast kent de bank de volgende commissies die worden aangestuurd door een RvB-lid: 4) Kredietcommissie, 5) Investment Committee, 6) Commissie Financiële Tegenpartijen en 7) Commissie Capital Budgeting. De voorzitter van de Raad van Bestuur is verantwoordelijk voor het MVO-beleid en de uitvoering hiervan, zie Verankering van MVO in de organisatie. Het onderwerp MVO komt aan de orde in de onder 1) en 2) genoemde gremia. Het toezicht op de activiteiten van de bank wordt uitgeoefend door de Raad van Commissarissen (RvC). Het MVO-beleid is in 2010 besproken in de RvC-Commissie Marktstrategie en de Raad van Commissarissen Voorzitter van het hoogste bestuurslichaam N.v.t. BNG heeft een two-tier board waarbij bestuur en toezicht gescheiden zijn in respectievelijk de Raad van Bestuur en de Raad van Commissarissen. 4.3 Onafhankelijkheid bestuur N.v.t. Zie 4.2. GRI Index Mechanismen voor aanbevelingen en medezeggenschap Elke aandeelhouder van BNG heeft het formele recht schriftelijk voorstellen voor de agenda van de algemene vergadering van aandeelhouders in te dienen. Alle medewerkers van BNG worden formeel vertegenwoordigd door de gekozen Ondernemingsraad. Medewerkers van BNG Vermogensbeheer en BNG Gebiedsontwikkeling kennen plenaire overleggen waaraan alle medewerkers kunnen deelnemen. 4.5 Koppeling prestatie en vergoeding Zie de website van de bank ( > corporate governance > beloningsbeleid).

55 GRI Index 4.6 Processen om strijdige belangen te vermijden 4.7 Proces om kwalificaties en kennis vast te stellen 4.8 Intern ontwikkelde missies, gedragscodes, beginselverklaringen relevant voor economische, milieu- en sociale prestaties De Raad van Commissarissen oefent toezicht uit op de activiteiten van de Raad van Bestuur. Intern toezicht op de Raad van Bestuur wordt uitgeoefend door de Compliance Officer en het hoofd Interne Accountantsdienst. Er zijn diverse interne voorschriften ter voorkoming van belangenconflicten zoals met betrekking tot privé-beleggingstransacties, informatiescheiding, bestuurderskredieten, nevenactiviteiten, het ontvangen van relatiegeschenken en privétransacties met leveranciers. BNG Vermogensbeheer kent specifiek beleid voor het voorkomen van belangenconflicten. De Raad van Commissarissen en de Raad van Bestuur volgen jaarlijks een programma in het kader van permanente educatie. Zie voor meer informatie het financieel jaarverslag, het verslag van de Raad van Commissarissen (pagina 9 t/m 16). Zie Thema Veilige bank Procedures van het hoogste bestuursorgaan om toezicht te houden op de legitimatie van de organisatie en management van economische, milieu-, en sociale prestaties, Zie Thema Veilige bank, Betrokken medewerkers en Milieubewuste bedrijfsvoering Processen voor evalueren van eigen prestaties De bedrijfsprocessen van BNG en dochterondernemingen zijn periodiek onderwerp van audit door de Interne Accountantsdienst Uitleg voorzorgprincipe Nieuwe producten en diensten doorlopen het productgoedkeuringsproces van de bank c.q. BNG Vermogensbeheer. Nieuwe financieringen van BNG als ook nieuwe projecten van BNG Gebiedsontwikkeling worden voorafgaand op risico s beoordeeld. GRI Index Extern ontwikkelde economische, milieugerelateerde en sociale handvesten BNG Vermogensbeheer heeft de VN Principles for Responsible Investment ondertekend. BNG Vermogensbeheer is lid van de Vereniging van Beleggers voor Duurzame Ontwikkeling.

56 GRI Index 4.13 Lidmaatschap van verenigingen 4.14 Lijst van groepen betrokken stakeholders 4.15 Selectie van stakeholders 4.16 Betrekken stakeholders 4.17 Thema s stakeholders BNG is lid van de Nederlandse Vereniging van Banken. Medewerkers van BNG nemen deel aan bestuur, commissies en werkgroepen. Daarnaast is BNG lid van International Centre for Local Credit en de European Association of Public Banks. BNG Vermogensbeheer is lid van de Dutch Fund and Asset Management Association. BNG en BNG Vermogensbeheer zijn aangesloten bij het Dutch Securities Institute. Zie Stakeholders Zie Stakeholders Zie Stakeholders Zie Stakeholders Economische indicatoren EC1 Directe economische waarden Zie de jaarrekening (pagina 41 t/m 116) in het financieel jaarverslag en de kerncijfers op de binnenzijde van de omslag van het jaarverslag. EC4 Financiële steun overheid De Nederlandse staat en een reeks van Nederlandse gemeenten zijn aandeelhouder van BNG (zie ook 3.9 op pagina 53). EC9 Significante indirecte economische gevolgen De dienstverlening van BNG draagt indirect bij aan het zo laag mogelijk houden van kosten van maatschappelijke voorzieningen voor de burger. De dienstverlening van BNG en dochterondernemingen draagt bij aan onder meer de toegankelijkheid van gezondheidszorg en onderwijs, betaalbaarheid van sociale huurwoningen en de kwaliteit van de Nederlandse infrastructuur. Langlopende leningen aan deze klantengroepen bedragen per ultimo 2010 EUR 69,1 miljard, zie ook Thema Verantwoorde groei (zie ook 3.9 op pagina 53) GRI Index 56 Marktsegmenten In miljoenen euro s Publieke sector Volkshuisvesting Gezondheidszorg Onderwijs Totaal

57 GRI Index Sectorspecifiek FS6 Portfolio Zie tabel Verdeling naar marktsegmenten (pagina 71) van het financieel jaarverslag. FS7 Verstrekte kredieten met maatschappelijke betekenis Alle kredietverlening van BNG heeft een maatschappelijke betekenis. De betekenis van BNG in termen van maatschappelijke waarde komt in het bijzonder tot uitdrukking in de langlopende kredietverlening aan kernklantsectoren. Zie tabel bij EC9. 56 FS15 Interne regels Zie Thema Veilige bank FS16 Initiatieven om financiële kennis te versterken per type begunstigde Zie Missie en Strategie en thema s Veilige bank en Betrokken medewerkers Sociale indicatoren LA1 LA2 LA4 Profiel personeelsbestand Netto werkgelegenheid Percentage medewerkers dat onder de CAO valt Zie Tabellen: Samenstelling personeelsbestand Zie Tabellen: Samenstelling personeelsbestand medewerkers van de 290 vallen per niet onder de Algemene Bank-CAO. (13 RvB/Directie en 30 BNG-Gebiedsontwikkeling). Dit is circa 15%. Met ingang van 1 januari 2011 vallen de medewerkers van BNG-Gebiedsontwikkeling onder de Algemene Bank-CAO. LA5 Minimale opzegtermijn Reguliere opzegtermijn voor de werkgever is twee maanden. Minimale opzegtermijn bij reorganisaties is vastgelegd in de Algemene Bank-CAO. GRI Index 57

58 GRI Index LA7 Ongelukken, ziekte, uitval Arbodienst en bedrijfsarts hebben een wettelijke verplichting beroepsziekten te melden aan het Nederlands Centrum voor Beroepsziekten (N.C.v.B). Er zijn geen beroepsziektes gemeld in 2010 (evenmin in 2009). Ook hebben geen bedrijfsongevallen plaatsgevonden. Eén medewerker is volledig arbeidsongeschikt verklaard. Hij heeft ontslag op grond van ziekte gekregen en krijgt nu zijn arbeidsongeschiktheidspensioen uitgekeerd. Er zijn in 2010 geen werkgerelateerde sterftegevallen. Om het ziekteverzuim zo laag mogelijk te houden neemt BNG diverse preventieve maatregelen. Ziekteverzuim BNG Bank 1,93% 3,18% BNG Vermogensbeheer BNG Gebiedsontwikkeling 2,40% 1,62% 1,73% 1,13% LA8 Opleidings-, trainings-, advies-, preventie- en risicobeheersingsprogrammma s BNG heeft beleid gericht op het voorkomen van ongewenste omgangsvormen. BNG heeft twee interne vertrouwenspersonen. Zij zijn door een extern bureau getraind voor deze functie en volgen jaarlijks een (herhalings)training om medewerkers bij te staan in geval zich ongewenste omgangsvormen voordoen. Aantal meldingen: zie Thema Betrokken medewerkers, Arbeidsomstandigheden. 36 BNG heeft diverse preventieve arbo-maatregelen genomen om uitval door ziekte te voorkomen, zoals jaarlijkse griepvaccinatie en preventief gebruik van een fysiotherapeut. GRI Index LA11 Programma s voor competentiemanagement en levenslang leren Alle functieprofielen geven aan welke kennis en vaardigheden vereist zijn voor de desbetreffende functie. Jaarlijks wordt voor iedere medewerker vastgesteld in hoeverre de medewerker aan die functie-eisen voldoet en of het noodzakelijk is ontwikkelingsafspraken te maken. Voor opleiding en ontwikkeling, zie ook Thema Betrokken medewerkers LA12 Prestatie- en loopbaanontwikkeling Zie Thema Betrokken medewerkers, Personeelsontwikkeling. 34

59 GRI Index LA13 Medewerkers en bestuur naar geslacht, leeftijd en andere indicatoren van diversiteit Zie Betrokken medewerkers organisatie en bezetting. Zie Tabellen: samenstelling personeelsbestand. Alsmede het hoofdstuk Organisatie (pagina 5 t/m 8) en Personeel en organisatie (pagina 31) in het financieel jaarverslag Mensenrechten HR4 Discriminatie Voor BNG, als Nederlandse bank met hoofdzakelijk dienstverlening aan Nederlandse overheden en hieraan gelieerde organisaties, zijn mensenrechten vanzelfsprekend. Zij voert daarop geen expliciet beleid. Op grond van de statuten van de bank is de kredietverlening beperkt tot de landen van de Europese Unie. In deze landen spelen doorgaans geen vraagstukken op het gebied van mensenrechten. Wat de funding van de bank betreft, is voor BNG niet zichtbaar wie haar obligaties kopen. Onder obligatiehouders kunnen daarom landen of organisaties betrokken zijn waar mensenrechten geschonden worden. Voor partijen die rechtstreeks geld plaatsen bij BNG geldt het due diligence beleid ter beheersing van het integriteits- en reputatierisico. Mensenrechten worden hierin (nog) niet expliciet genoemd. Dit is een punt van aandacht bij de herziening van het CDD-beleid. Maatschappij SO2 Bedrijfseenheden geanalyseerd op corruptiegerelateerde risico s Alle bedrijfsonderdelen (BNG Bank, BNG Vermogensbeheer en BNG Gebiedsontwikkeling) worden periodiek op integriteitsrisico s beoordeeld waaronder het risico op belangenverstrengeling zoals corruptie. SO3 Medewerkers getraind op aspecten van anticorruption De 22 nieuwe medewerkers (waaronder 1 leidinggevende) hebben de Bedrijfscode (integriteitscode) ontvangen. 13 personen (waaronder 1 leidinggevende) hebben inmiddels deelgenomen aan een introductiebijeenkomst waarbij zoals gebruikelijk aandacht is besteed aan integriteit. 7 personen zijn na de laatste introductiebijeenkomst in dienst getreden en zullen in 2011 worden uitgenodigd om de introductiebijeenkomst bij te wonen. SO4 Maatregelen n.a.v. corruptie Er hebben zich in 2010 geen incidenten voorgedaan met betrekking tot corruptie. Er zijn in 2010 geen rechtszaken geweest tegen BNG in verband met corruptie. GRI Index SO8 Er zijn aan BNG of dochterondernemingen in 2010 geen sancties of boetes opgelegd. 59

60 GRI Index Productverantwoordelijkheid PR3 Type en hoeveelheid productinformatie verplicht door procedures Op grond van interne procedures is productinformatie vereist met betrekking tot: Ja Nee Herkomst bestanddelen X Samenstelling Veilig gebruik Weggooien X X X Overig: - Informatieverplichtingen met betrekking tot aanbieden beleggingsfondsen en verlenen beleggingsdiensten (BNG Vermogensbeheer) - Dienstverlening met betrekking tot OTC-rentederivaten (BNG Bank) 22% van de significante producten of diensten van BNG en dochterondernemingen is aan betreffende informatieverplichtingen onderhevig. X PR5 Klanttevredenheid Zie Thema Verantwoorde groei Milieu EN1 Gebruikte materialen naar gewicht of volume Zie Thema Milieubewuste bedrijfsvoering GRI Index EN3 Direct energieverbruik door primaire energiebron Zie Thema Milieubewuste bedrijfsvoering

61 GRI Index EN4 EN16 EN28 Indirect energieverbruik door primaire bron Totale directe en indirecte emissies van broeikasgassen naar gewicht Boetes en sancties niet-naleven milieu wetten en -regels Zie Thema Milieubewuste bedrijfsvoering Zie Thema Milieubewuste bedrijfsvoering Er zijn aan BNG of dochterondernemingen in 2010 geen sancties of boetes opgelegd in verband met milieuwet- en regelgeving. Er waren in 2010 geen rechtszaken tegen BNG of dochterondernemingen vanwege milieuwet- en regelgeving. GRI Index 61

62 Sandra Reuling Controller en hoofd bedrijfsvoering Stadsregio Arnhem en Nijmegen

63 Nadenken over MVO past een bank die midden in de samenleving staat De adviesrol van onze banken is voor ons heel belangrijk. Want veiligheid is voor ons nummer één. Sandra Reuling is controller en hoofd bedrijfsvoering van de Stadsregio Arnhem en Nijmegen, een samenwerkingsverband van 20 gemeenten. Omdat de leden de eigen organisatie beperkt willen houden, heeft de stadsregio geen eigen treasuryspecialist in dienst. Ik maak daarom graag gebruik van het specialisme van de bank. De Stadsregio koos onlangs weer voor BNG als een van de twee huisbankiers. Veiligheid, de goede relatie en het feit dat de bank weet wat er speelt, gaven de doorslag. Veiligheid staat voorop, binnen dat kader proberen we de beste rendementen te halen. Natuurlijk hebben we nu de wet Fido en Ruddo en ons eigen Treasury-statuut dat minimaal AA vereist. Maar de Stadsregioraad geeft er de voorkeur aan om hoofdzakelijk geld uit te zetten bij banken die een Triple A rating hebben. Het is immers overheidsgeld. Dat moeten we gebruiken voor het realiseren van onze doelen. We proberen er maximaal rendement uit te halen op het moment dat het hier tijdelijk staat, maar voor alles moeten we goed op ons geld passen. Signaalfunctie Ik verwacht van mijn bank dat zij alert is, midden in de maatschappij staat, het nieuws volgt, afwijkingen signaleert. Dat BNG nadenkt over MVO, hoort daarbij. Dus het is meer de hele houding van een bank die ik belangrijk vind, zoals het bewustzijn dat de gelden die wij in bewaring geven verantwoord worden belegd. Beleid omtrent het financieren van bedrijven die betrokken zijn bij wapenindustrie is hier bijvoorbeeld een onderdeel van. Het is belastinggeld, dus naast rendement en veiligheid is het van belang dat er maatschappelijk gezien geen verkeerde dingen mee gebeuren. Ik heb er vertrouwen in dat mijn bank al bezig is met MVO. Duurzaamheid is geen hype In dialoog / Stadsregio Arnhem en Nijmegen 63

64

65 En daarover op een transparante wijze rapporteert en verantwoording aflegt. Een maatschappelijk jaarverslag als dit lees ik daarom met belangstelling. Daar kun je met elkaar over verder praten. Ik denk bovendien dat het beleid zich in de loop der jaren ontwikkelt. Dat het ook steeds een stapje verder gaat. De gemeenten hebben daarnaast hun eigen duurzame ambities geformuleerd. Duurzaamheid wordt nu soms te pas en te onpas gebruikt, zonder aan te geven hoe hier inhoud aan wordt gegeven. Maar ik geloof niet dat het een hype is. Het is straks niet meer weg te denken uit de samenleving. Met betrekking tot duurzaamheid maak je continu de afweging: wat is het effect voor de samenleving? Nu zijn we bijvoorbeeld bezig met de Concessie , de aanbesteding voor treinen en bussen. Er is veel aandacht voor bussen op aardgas er rijden er al een paar in Nijmegen de trolley in Arnhem promoten we en er zijn ook waterstofbussen. Maar duurzaamheid zit ook in de concessieafspraken zelf. Het is een van de criteria bij onze aanbestedingen. Economische ambitie gaat dus hand in hand met streven naar duurzaamheid. Duurzame ambitie: structurele verbetering luchtkwaliteit De stadsregio Arnhem/Nijmegen heeft de ambitie in 2020 een van de economisch best presterende regio s, na de Randstad, te zijn. Het is een van de pittige ambities van de 20 gemeenten die samen werken aan een aantrekkelijke, goed bereikbare en internationaal concurrerende regio. De stadsregio heeft bij wet vastgestelde taken en bevoegdheden op het gebied van werken, wonen, ruimte en mobiliteit. Duurzaamheid is daarbij nadrukkelijk een onderwerp. Een voorbeeld is het streven naar structurele verbetering van de luchtkwaliteit. Een paradepaardje zijn de schone bussen op aardgas die sinds 2010 in Nijmegen rijden. In dialoog / Stadsregio Arnhem en Nijmegen 65

66 Wilbert Willems Wethouder milieu Breda

67 Voor duurzame investeringen is een lange adem nodig Investeringen in duurzaamheid zijn altijd rendabel, stelt wethouder milieu Wilbert Willems van gemeente Breda. De terugverdientijd is soms langer, maar uiteindelijk is investeren in hergebruik of verduurzaming goedkoper, efficiënter en goed voor het milieu. Vandaar dat Breda ondanks de financiële crisis niet bezuinigt op de duurzame portefeuille. Willems noemt als voorbeeld de biomassacentrale die de gemeente Breda samen met een energiebedrijf en corporaties gaat bouwen. De centrale gaat elektriciteit en warmte leveren aan woningen die zijn aangesloten op stadsverwarming. Het is een sluitende business-case, zowel economisch als sociaal. Met de kostenbesparing die corporaties realiseren, kunnen zij de aflossing op de financiering afbetalen. Bewoners krijgen een lagere energierekening. Willems legt uit dat commerciële banken wel willen financieren. Maar zij eisen dat de lening in tien jaar tijd terug wordt betaald, terwijl de afschrijvingstermijn van zo n centrale dertig jaar is. BNG is onze belangrijkste financier. We kiezen daar heel bewust voor. Wij zijn zeer tevreden over de relatie. De bank zou zich nog verdienstelijker maken als ze constructief met ons meedenkt over andere condities in dit soort situaties. Samen zoeken naar voorfinanciering Ook voor de groene financiering van verduurzaming van woningen en gebouwen zou een innovatieve financieringsconstructie wenselijk zijn. Breda denkt na over een revolving fund waarmee zij particuliere eigenaren over de streep kan trekken om te investeren in duurzame aanpassingen aan hun woning of kantoorgebouw. Nu zijn er slechts enkele commerciële banken die hiervoor groene leningen of hypotheken aanbieden tegen een commercieel tarief. BNG beweegt zich niet op de particuliere markt. Maar wellicht dat de bank wel met ons kan zoeken naar oplossingen om die voorfinanciering mogelijk te maken. Gezien de goede ervaringen met BNG hoopt Willems op een proactieve opstelling van de bank. Recent was er een financieringsprobleem bij de bouw van een verzorgingstehuis. De commerciële bank trok zich terug vanwege de kredietcrisis. Het verzorgingstehuis klopte aan bij de gemeente omdat er nog 20 miljoen euro nodig was om de bouw af te ronden. Duurzame ambitie: klimaatneutraal in 2044 Breda is nu al de duurzaamste gemeente van Nederland. Alle plannen zijn erop gericht om in 2044 een klimaatneutrale gemeente te zijn. Voor de omvangrijke investeringen die daarvoor nodig zijn, zoekt de gemeente naar creatieve oplossingen. Juist van huisbank BNG, met wie de relaties uitstekend zijn, verwacht zij een proactieve, meedenkende opstelling. In dialoog / Gemeente Breda 67

68

69 Samen met BNG is een goede oplossing gevonden, waarbij de gemeente zich garant stelde voor de financiering. Daardoor kon de bouw toch doorgang vinden. Hieruit blijkt dat als het om serieuze problemen gaat BNG bereid en in staat is met ons mee te denken en onder redelijke condities oplossingen te vinden. Nu zijn er slechts enkele commerciële banken die hiervoor groene leningen of hypotheken aanbieden tegen een commercieel tarief In dialoog / Gemeente Breda 69