WEEK VAN DE GESCHIEDENIS oktober LAND EN WATER NIEUWSBRIEF NUMMER 2 JUNI 2010

Transcriptie

1 WEEK VAN DE GESCHIEDENIS oktober LAND EN WATER NIEUWSBRIEF NUMMER 2 JUNI 2010 Inspiratiebijeenkomst In de eerste nieuwsbrief kondigden wij al de inspiratiebijeenkomst op 23 juni in het Visserijmuseum in Zoutkamp aan. Inmiddels is het programma van de bijeenkomst vastgesteld. De landelijke projectleider, Manon Henzen, zal het doel van dit geschiedenisevenement uiteenzetten, welke mogelijke activiteiten georganiseerd kunnen worden en hoe je ze vervolgens onder de aandacht brengt. Albert Buursma, die de geschiedenis van Groningen al op allerlei mogelijke manieren heeft verbeeld, gaat in vogelvlucht in op de geschiedenis van de provincie Groningen rond land en water. Zoutkamp is een uitgelezen plek om geïnspireerd te raken op het thema land en water. Het vissersdorp bruist van de activiteiten. Zo werd onlangs de sloepenwerf officieel geopend met de kiellegging van de eerste sloep, die naar verwachting eind dit jaar in de haven van Zoutkamp zal liggen. Er is ook tijd ingeruimd voor een brainstorm en er kunnen ideeën en ervaringen worden gewisseld. Datum : 23 juni 2010 Plaats : Visserijmuseum Zoutkamp, Reitdiepskade 11 Tijd : uur Douwe Hollenga: de groene gedeputeerde met het blauwe randje Als je het over het thema land en water hebt, kom je al snel terecht bij de gedeputeerde die deze elementen in zijn portefeuille heeft: Douwe Hollenga. Reden voor een gesprek. Groningen is een provincie op de grens van land en water. Hoe verbindt u beiden in uw beleid? In het verleden jaar vastgestelde provinciale omgevingsplan vormt de integrale benadering van water en land een belangrijk uitgangspunt. Water zien wij bijvoorbeeld als mede sturend voor de ruimtelijke inrichting van onze provincie. We willen dat er voldoende ruimte is voor water in een zo natuurlijk mogelijk systeem. Veiligheid en verbetering van de waterkwaliteit staan daarbij centraal. In bovenstroomse gebieden houden we het water zoveel mogelijk vast. Benedenstrooms realiseren we bergingsmogelijkheden en mogelijkheden om het water naar zee af te voeren. Wij streven verder naar een robuuste bescherming van onze provincie tegen overstroming door zeewater, waarbij rekening wordt gehouden met de gevolgen van klimaatverandering. Het samengaan van veiligheid, economie,

2 ecologie, recreatie en toerisme is uitgangspunt voor de kustverdediging. U typeert de Waddenzee als belangrijk voor Groningen en als iets dat wij moeten koesteren. U stelt zelfs dat wij ons moeten inspannen dit werelderfgoed onder te brengen bij Unesco zodat er internationale aandacht voor komt. De Week van de Geschiedenis wil onder andere aandacht vragen voor land en water als bron van vermaak en kennis. Als het lukt de Waddenzee onder te brengen bij Unesco is dat een uitgelezen kans de (internationale) toerist te wijzen op dit unieke gebied. Kunt u uitleggen wat de provincie onderneemt om dit te realiseren. De Waddenzee is vorig jaar door de Unesco aangewezen als wereldnatuurerfgoed gebied. We zijn daar trots op. We koesteren met een actief beleid de natuurlijke kwaliteiten van dit gebied. We hebben met het rijk en de gemeenten een beheer- en ontwikkelingsplan voor het Waddengebied afgesproken. Ook is het Natuurherstelplan voor de Waddenzee 'Naar een Rijke Waddenzee' vastgesteld. We willen vanzelfsprekend de Waddenzee en het aangrenzende Waddenlandschap in al zijn pracht en praal ook laten zien. Dat is zelfs een eis van de Unesco. Er wordt samen met Duitsland gewerkt aan een brede toeristische strategie voor het hele waddenwerelderfgoed gebied. Als eerste stap daarin is inmiddels de site geopend. Het Waddengebied vormt een regio vol verrassingen, vol contrasten. Al die uiteenlopende kwaliteiten op het gebied van natuur en landschap, cultuur en historie zijn stuk voor stuk parels. Ons doel is die parels zo mooi mogelijk op te poetsen, zodat ze optimaal schitteren. En ze dan aan elkaar te rijgen tot een aantrekkelijk, gevarieerd snoer. Dat toeristen en recreanten aantrekt op een zodanige manier dat authenticiteit en eigenheid intact blijven, waarbij natuur en landschap op een duurzame manier ontwikkeld en ontsloten worden. In het Landschapsontwikkelingsplan voor Noord-Groningen en in 'De Waddenkroon' (het Groningse programma voor het Waddenfonds) worden voorbeelden gegeven van nieuwe combinaties op het snijvlak van (cultuur)toerisme en recreatie op basis van landschap en erfgoed. In De Waddenkroon staat het versterken van de band van het Wad met het achterland (dorpen, inwoners en bezoekers) voorop. We willen niet met de rug naar het Wad staan, maar juist de sterke punten van het Wad voor onze streek duurzaam benutten. De natuurlijke kwaliteiten van de Waddenzee en de identiteit van het Waddengebied koesteren we als 'trekker' voor het versterken van de regio. Ook de Raad voor de Wadden wijst er in haar advies Identiteit als troef op dat de toeristische waarde van de waddenkust nog niet of nauwelijks ontdekt is, terwijl de rijkdom van dit gebied daar volop mogelijkheden voor biedt. Het feit dat de Unesco de Waddenzee heeft aangewezen als wereldnatuurerfgoed biedt daarvoor een prachtig aanknopingspunt. Niet alleen de Waddenzee, maar ook het waddenkustgebied, stad en provincie kunnen daarvan profiteren. We kunnen nieuwe bezoekers die worden aangetrokken door het werelderfgoed, een aantrekkelijke combinatie bieden van natuur, cultuur en historie. Dat biedt kansen voor nieuwe toeristische arrangementen. Er zijn allerlei kansrijke combinaties mogelijk. De natuur van het wad en de kwelders met hun vogelmassa's maken op iedere bezoeker grote indruk. Maar wie is er nu wel eens op onze eigen Noordkaap geweest, het meest noordelijke stukje van het vaste land van Nederland? Dat punt op de dijk langs de

3 Emmapolder wordt gemarkeerd door een klein kunstwerk. De moeite van het bekijken waard! Dat kan dan bijvoorbeeld gecombineerd worden met een bezoek aan de stad Groningen en het Groninger Museum of met het Wierdenland museum in Ezinge, het Hoogeland Museum in Warffum, Visserijmuseum in Zoutkamp, Pieterburen of een tochtje door het historische wierdenlandschap. Cultuurtoerisme biedt verdere kansen voor innovatieve investeringen en activiteiten. Met aansprekende accommodaties zoals waddenlogies en een goede promotie en marketing van onze kustregio kunnen we niet alleen meer bezoekers trekken, maar ook de duur van hun bezoek verlengen. Dat levert nieuwe bestedingen op en draagt ook weer bij aan de levendigheid en sociaal-economische ontwikkeling van de regio. Het waddengevoel kunnen we verder versterken door streek- en visserijproducten van goede kwaliteit op de markt te brengen. Ook dat draagt bij aan de naam en de uitstraling van het waddengebied. Dat geldt ook voor manifestaties, kunst en cultuur rond thema's als havens, wadden en landschap. Vanzelfsprekend kunnen wij dit als provincie niet alleen. We hebben elkaar allemaal nodig. Toeristische organisaties, ondernemers, dorpsverenigingen, gemeenten, provincies: laten we elkaar inspireren tot het ontwikkelen van aantrekkelijke arrangementen en attracties. Met een goede toegankelijkheid en een interessant aanbod van voorzieningen, informatie- en bezoekerscentra etc. U typeert de Waddenzee als belangrijk voor Groningen en als iets dat wij moeten koesteren. U stelt zelfs dat wij ons moeten inspannen dit werelderfgoed onder te brengen bij Unesco zodat er internationale aandacht voor komt. Welke spanning zit er tussen het koesteren van de Waddenzee als erfgoed en het aantal bezoekers dat er wellicht komt (tussen behoud erfgoed en economie)? Natuurlijk is er in zo'n uniek natuurgebied als de Waddenzee een spanning tussen natuur en economie. Denk maar eens aan de visserij in de Waddenzee. Vissers moeten hun brood verdienen met vissen. Maar veel mensen hebben liever niet dat dit ten koste gaat van het ecosysteem van de Waddenzee. Als provincie zoeken we daarom samen met de vissers maar ook met natuurorganisaties naar een goede balans. Dat doen we ook bijvoorbeeld in de Eemshaven met de industrie. De titel Werelderfgoed biedt veel kansen voor het toerisme. Ook daar zal een goede balans moeten worden gevonden met de natuur. De Waddenzee is één van de mooiste natuurgebieden van de wereld, dus daarom zijn regels belangrijk. Je kunt niet alles toestaan, maar mensen moeten wel de kans krijgen te kunnen genieten. Ik verwacht geen massale toestanden. Wel verwacht ik dat de Werelderfgoedtitel niet alleen maar toeristen trekt naar de Waddeneilanden en de Waddenzee, maar ook naar de ander kant van de dijk. Naar de hele Waddenkustregio. Dus ook naar bijvoorbeeld het Hogeland of Middag-Humsterland. Want immers het landschap daar heeft een sterke relatie met de Waddenzee; het heeft een verhaal te vertellen. Zoals de vele wierden in Groningen, waar de mensen gingen wonen toen het water ging stijgen.

4 U maakt zich zorgen over de vele aanvragen aan het Waddenfonds, waardoor veel partijen vissen in een (kleine) vijver en er dus minder kans is dat aanvragen gehonoreerd worden. U noemt als belangrijk project Fietsen over de dijk, een project dat ontwikkeld wordt in samenwerking met de gemeenten in het Waddengebied. Kunt u dit project toelichten. De Groningse Waddendijken doorsnijden een fascinerend gebied met een ongekende landschappelijke en natuurlijke rijkdom. Het landschap is in alle seizoenen overweldigend in zijn grootsheid en weidsheid. De natuur van het Wad en de kwelders, akkers met vette klei, imposante boerderijen, dijken en wierden vertellen het verhaal van landaanwinning en bedijking, het verbond met de zee en de eeuwige strijd er tegen. Nergens is dat landschap in al zijn facetten beter te beleven dan vanaf de zeedijk, op de grens tussen zee en land. Aan de ene kant de eindeloze, altijd veranderende Waddennatuur, aan de andere kant het polderland met aan de horizon de kerktorens van de oude dorpen. Er is alleen één maar: de meeste bezoekers zien de Waddenzeedijk voornamelijk vanuit de verte. Er zijn slechts weinig mogelijkheden om de dijk te bereiken en deze zijn dikwijls zo onopvallend dat alleen kenners ze weten te vinden. Voor wie eenmaal bij de dijk is aangekomen, zijn de mogelijkheden voor een verdere verkenning beperkt. Fiets- en wandelmogelijkheden zijn er niet of nauwelijks. Met lichte overdrijving kun je zeggen dat de rijkdom van het Groningse kustgebied grotendeels een goed bewaard geheim is. Het project 'Kiek over Diek' wil daar verandering in brengen. Het ontsluit de schatten van het Groningse kustgebied door de ontwikkeling van een doorgaande route langs en over de hele Groningse Waddenzeedijk, van Lauwersoog tot Dollard tou. Een uitdagende, markante en unieke route, waar fietsers, en ook wandelaars, kunnen genieten van ongekende uitzichten over de gescheiden werelden van buitendijkse kwelders en het binnendijks gevormde land. De route wordt een avontuurlijke, 'eigen' vorm van toegankelijkheid, in de vorm van pionieren en ontdekken. Natuurlijk doen we dat zodanig dat de natuurlijke waarden van rust en ruimte langs de dijk bewaard blijven 'ontsluiten waar het kan, beschermen waar het moet'. De route voert langs verschillende attractiepunten zoals uitkijk- en vogelkijkposten, kunstobjecten, informatiepunten en bezoekerscentra en doet dorpen en haventjes aan. Het project voorziet ook in aansluitingen met het achterland, zodat verschillende rondgaande routes mogelijk worden, die kust en achterland verbinden. Het ontsluiten van de onbekende rijkdom in dit noordelijkste deel van Groningen versterkt de binding van mensen met het Waddenlandschap en vergroot de betrokkenheid. Het vormt de aanzet voor herstel en ontwikkeling van natuurlijke elementen en cultuurhistorisch erfgoed. Last but not least vormt het een basis en een stimulans voor nieuwe ontwikkelingen op recreatief gebied, en daarmee voor de toekomst en leefbaarheid van de streek.

5 De Week van de Geschiedenis wil mensen stimuleren kennis te nemen van Nederlands rijke verleden, in dit geval met als accent land en water. Het Museumhuis hoopt dat erfgoedinstellingen in Groningen allerlei activiteiten ontplooien om dit thema goed tot zijn recht te laten komen. Wat zou uw droomactiviteit zijn in die week. Ik zou de mensen meenemen naar het Wierdenmuseum in Ezinge. De verbinding leggen met Waddenzee en Middag-Humsterland. Maar ook richting de inpoldering langs de Waddenkust, het gemaal Electra, de sluizen van Aduarderzijl en naar Noordpolderzijl. Om op die manier de relatie te leggen tussen land en water en wat onze dat economie heeft gebracht. Maar ook de relatie laten zien tussen heden en verleden. Door erfgoedinstellingen te bezoeken, te laten zien welke rol dit erfgoed in het verleden heeft gespeeld. Natuurlijk gaan we dan ook naar het Visserijmuseum in Zoutkamp en nemen we een kijkje in het geheel ingerichte vissershuisje uit de vorige eeuw. We eindigen ergens op een dijk, want zonder dijk geen Groningen. Ik zie de dijk als monument, vol verhalen over het verleden. Maar wél een monument in functie. Nog altijd onmisbaar om het water op afstand te houden. We kijken uit over het werelderfgoed Waddenzee, maar we kijken ook naar het zuiden. Daar zien we het land dat onze voorouders in hun strijd tegen het water hebben gewonnen; we genieten van de prachtige vergezichten, van de aardappel- en graanvelden. Het Archeologisch Informatiepunt is onderdeel van Museum Wierdenland Deze nieuwsbrief wordt gemaakt door: Thea Pol en Tineke de Danschutter Redactieadres: Museumhuis Groningen Lopende Diep NW Groningen (050) info@museumhuisgroningen.nl