Lijst met veelgestelde vragen (Versie 2 juni 2015)

Transcriptie

1 Grond- en Pandendecreet: normen en sociale lasten Lijst met veelgestelde vragen (Versie 2 juni 2015) Inhoud 1 Wat dient er te gebeuren met eigenstandige normen sociaal en bescheiden woonaanbod binnen een bestaand ruimtelijk uitvoeringsplan vastgesteld in de periode tussen 1 september 2009 en 7 november 2013? Wat met de norm sociaal woonaanbod? Wat met de norm bescheiden woonaanbod? Wat met eigenstandige normen sociaal en bescheiden woonaanbod in ruimtelijke uitvoeringsplannen die voorlopig, maar nog niet definitief werden vastgesteld vóór 7 november 2013? Wat met eigenstandige normen sociaal woonaanbod in bestaande ruimtelijk uitvoeringsplannen vastgesteld vóór 1 september Wat met eigenstandige normen sociaal woonaanbod in nieuwe ruimtelijke uitvoeringsplannen? Wat met eigenstandige normen sociaal woonaanbod in gemeentelijke verordeningen? Wat met het gemeentelijk reglement sociaal wonen? Het reglement Sociaal Wonen moet buiten toepassing gelaten worden De intrekking van het reglement Sociaal Wonen Een beroep bij de Raad van State Ik heb een verkavelingsvergunning of stedenbouwkundige vergunning waarin een sociale last werd opgelegd. Wat kan ik doen? De gemeente heeft een vergunning verleend? De deputatie heeft, in beroep, een vergunning verleend? De sociale last is al uitgevoerd, of nog in uitvoering? Uitvoering in natura Verkoop van gronden aan een sociale woonorganisatie Verhuring van woningen aan een sociaal verhuurkantoor Storting van een sociale bijdrage aan de gemeente DISCLAIMER. Ruimte Vlaanderen en Wonen Vlaanderen stellen dit document beschikbaar. Het heeft een zuiver informatieve en indicatieve waarde en bevat geen juridisch advies of instructies die toelaten een juridische procedure te starten of te begeleiden. Deze informatie kan hooguit dienen ter ondersteuning van een juridische vraagstelling. Indien U vragen heeft omtrent een (juridische) vraagstelling kan U altijd daartoe contact opnemen met een gekwalificeerd raadsman, Justitiehuis of de balie. Ruimte Vlaanderen en Wonen Vlaanderen aanvaarden geen enkele aansprakelijkheid. Het gebruik van de informatie is volledig op eigen risico. Meer info op en

2 1 Wat dient er te gebeuren met eigenstandige normen sociaal en bescheiden woonaanbod binnen een bestaand ruimtelijk uitvoeringsplan vastgesteld in de periode tussen 1 september 2009 en 7 november 2013? De decretale bepalingen inzake de eigenstandige normen sociaal woonaanbod in plangebied zijn vernietigd, alsook de bijhorende typebepaling. De eigenstandige normen bescheiden woonaanbod in plangebied blijven wel van toepassing. 1.1 Wat met de norm sociaal woonaanbod? Naar aanleiding van het arrest van het Grondwettelijk Hof zijn de voorschriften inzake de sociale last niet automatisch vernietigd. Om die reden werd bij decreet van 4 april 2014 houdende wijziging van diverse decreten met betrekking tot de ruimtelijke ordening en het grond- en pandenbeleid, artikel 7.4.2/2 ingevoegd in de Vlaamse Codex Ruimtelijk Ordening : In ruimtelijke uitvoeringsplannen en plannen van aanleg die vastgesteld zijn na 1 september 2009, worden de eigenstandige procentuele objectieven en voorschriften met betrekking tot de verwezenlijking van een sociaal woonaanbod in de schoot van verkavelingen, groepswoningbouw en appartementsbouw, die in die plannen werden opgenomen in uitvoering van artikel en van het decreet van 27 maart 2009 betreffende het grond- en pandenbeleid zoals het gold tot 7 november 2013, voor onbestaande gehouden. Artikel 7.4.2/2, VCRO, heeft concreet tot gevolg dat de voorschriften inzake sociaal woonaanbod als onbestaande moeten beschouwd worden en niet kunnen leiden tot een weigering van de vergunning, noch tot het opleggen van voorwaarden of lasten. Het wegvallen van de sociale normen in het stedenbouwkundig voorschrift heeft verder geen impact op de geldigheid van het ruimtelijk uitvoeringsplan. Het stedenbouwkundig voorschrift wonen blijft voor het overige eveneens van toepassing. Deze regeling geldt niet alleen voor gewestelijke ruimtelijke uitvoeringsplannen, maar ook voor provinciale en gemeentelijke ruimtelijke uitvoeringsplannen. 1.2 Wat met de norm bescheiden woonaanbod? De norm bescheiden woonaanbod werd niet vernietigd door het Grondwettelijk Hof. Wanneer op grond van artikel DGPB er verplicht een percentage bescheiden woonaanbod in de voorschriften moest voorzien worden (nl. de RUP s bedoeld in artikel en DGPB), moest dit percentage verminderd worden met het percentage sociaal woonaanbod. Doordat dit laatste wegvalt, moest de norm bescheiden woonaanbod in het ruimtelijk uitvoeringsplan in principe herbekeken worden. Echter, bij decreet van 4 april 2014 houdende de wijziging van diverse decreten met betrekking tot de ruimtelijke ordening en het grond- en pandenbeleid, werd artikel in de Vlaamse Codex Ruimtelijk Ordening aangepast. De verplichting om een bepaald percentage bescheiden woonaanbod op te leggen, werd ingetrokken voor de RUP s die werden vastgesteld in de periode van 1 september 2009 tot 7 november De norm bescheiden woonaanbod in de RUP s van deze periode vindt daardoor zijn rechtsgrond in artikel 4.2.4, 1 DGPB, namelijk de mogelijkheid om een bescheiden norm op te leggen. Kortom, de normen bescheiden woonaanbod blijven ongewijzigd en rechtsgeldig. Versie 2 juni 2015 lees disclaimer p2

3 2 Wat met eigenstandige normen sociaal en bescheiden woonaanbod in ruimtelijke uitvoeringsplannen die voorlopig, maar nog niet definitief werden vastgesteld vóór 7 november 2013? De decretale bepalingen inzake de eigenstandige normen sociaal woonaanbod in plangebied zijn vernietigd, alsook de bijhorende typebepaling. De eigenstandige normen bescheiden woonaanbod in plangebied blijven wel van toepassing. In een nieuw RUP kunnen dergelijke typebepalingen inzake normen sociaal woonaanbod niet langer opgenomen worden. Naar aanleiding van het arrest van het Grondwettelijk Hof, en eventueel naar aanleiding van de ingediende bezwaren hieromtrent, dienen de normen sociaal woonaanbod geschrapt te worden bij de definitieve vaststelling van het ruimtelijk uitvoeringsplan. De gebiedsaanduiding wonen blijft voor het overige gewoon van toepassing. Aangezien de bestemming hetzelfde blijft, en de schrapping het gevolg is van een arrest van het Grondwettelijk Hof, alsook eventueel van een bezwaar, gaat het om een wijziging die nog kan doorgevoerd worden na het openbaar onderzoek. Wil men alsnog een norm sociaal woonaanbod in het ruimtelijk uitvoeringsplan opnemen, zal dit enkel kunnen onder de voorwaarden zoals besproken onder vraag nr. 4. In dat geval zal een nieuw openbaar onderzoek noodzakelijk zijn. Daarnaast werd de norm bescheiden woonaanbod niet vernietigd door het Grondwettelijk Hof. Wanneer op grond van artikel DGPB er verplicht een percentage bescheiden woonaanbod in de voorschriften moet voorzien worden (nl. de RUP s bedoeld in artikel en DGPB), moest dit percentage verminderd worden met het percentage sociaal woonaanbod. Doordat dit laatste wegvalt, moet de norm bescheiden woonaanbod in het ruimtelijk uitvoeringsplan nagekeken worden en eventueel terug worden verhoogd. Indien door de verhoging van de norm bescheiden woonaanbod er voorschriften aangepast moeten worden inzake bv. perceelsafmetingen, dichtheden, maximum volumes ed., zal dit echter wel een essentiële wijziging zijn, die niet kan doorgevoerd worden zonder een nieuwe openbaar onderzoek te organiseren. Aangezien sociaal woonaanbod meestal ook voldoet aan de normen voor bescheiden wonen, zal dit waarschijnlijk zelden voorkomen. Versie 2 juni 2015 lees disclaimer p3

4 3 Wat met eigenstandige normen sociaal woonaanbod in bestaande ruimtelijk uitvoeringsplannen vastgesteld vóór 1 september 2009 Artikel DGPB bepaalde dat de artikelen en van toepassing zijn op alle ruimtelijke uitvoeringsplannen die voorlopig werden vastgesteld vanaf 1 september Het arrest van het Grondwettelijk Hof van 7 november 2013 heeft enkel de rechtsgeldigheid weggenomen voor de normen sociaal woonaanbod in deze ruimtelijke uitvoeringsplannen. Het arrest heeft geen invloed op plannen van aanleg of ruimtelijke uitvoeringsplannen die tot stand zijn gekomen vóór de inwerkingtreding van het decreet grond- en pandenbeleid. Dit betekent dat de normen sociaal woonaanbod in ruimtelijke uitvoeringsplannen van vóór 1 september 2009 nog rechtsgeldig zijn en niet buiten toepassing gelaten moeten worden. 4 Wat met eigenstandige normen sociaal woonaanbod in nieuwe ruimtelijke uitvoeringsplannen? Het blijft mogelijk om in ruimtelijke uitvoeringsplannen gebiedsspecifieke voorschriften gericht op een sociaal woonaanbod op te nemen, zowel ten aanzien van (semi)publieke rechtspersonen als ten aanzien van private eigenaars of ontwikkelaars, op voorwaarde dat dit gebiedsspecifiek, evenredig en rechtszeker gebeurt. Meer informatie over deze mogelijkheid en de voorwaarden kan teruggevonden worden in de omzendbrief RWO/2014/1 van 4 april 2014 betreffende mogelijkheden om sociaal wonen in ruimtelijke uitvoeringsplannen te verankeren. 5 Wat met eigenstandige normen sociaal woonaanbod in gemeentelijke verordeningen? Stedenbouwkundige verordeningen die dateren van vóór de inwerkingtreding van het aanpassingsdecreet ruimtelijke ordening (1 september 2009) en die normen bevatten voor de verwezenlijking van een sociaal woonaanbod, kunnen ongewijzigd worden toegepast. Op basis van de huidige wetgeving is het niet mogelijk om in nieuwe stedenbouwkundige verordeningen normen of lasten sociaal woonaanbod op te leggen. Versie 2 juni 2015 lees disclaimer p4

5 6 Wat met het gemeentelijk reglement sociaal wonen? De decretale bepalingen inzake de normen sociaal woonaanbod zijn met terugwerkende kracht vernietigd. Daardoor is er geen rechtsgrond meer voor het vaststellen van gemeentelijke reglement Sociaal Wonen. Door het arrest van het Grondwettelijk Hof zijn de gemeentelijke reglementen Sociaal Wonen niet automatisch vernietigd. Ze blijven in principe bestaan, doch hun rechtsgeldigheid is aangetast. Er zijn verschillende manieren om dit weg te werken. Deze worden hieronder besproken. 6.1 Het reglement Sociaal Wonen moet buiten toepassing gelaten worden Wat moet men buiten toepassing laten? De normen sociaal woonaanbod in een gemeentelijk reglement Sociaal Wonen, die werden gemotiveerd vanuit het Grond- en Pandendecreet. Meer in het bijzonder, op grond van artikel DGPB. Als het reglement Sociaal Wonen enkel gebaseerd is op artikel DGPB, dient men het volledige reglement buiten toepassing te laten. Als de normen sociaal woonaanbod deel uitmaken van een groter geheel (bv. een gemeentelijk reglement dat eveneens gebaseerd is op artikel DGPB), dient men enkel het luik met betrekking tot de normen sociaal woonaanbod buiten toepassing te laten. Wanneer moet men deze buiten toepassing laten? Indien bij de behandeling van een vergunningsaanvraag de normen sociaal woonaanbod van toepassing zijn, moet deze aanvraag behandeld worden alsof het reglement Sociaal Wonen niet bestaat. Wat met de norm bescheiden woonaanbod? De normen bescheiden woonaanbod werden niet vernietigd door het Grondwettelijk Hof. Indien bij de behandeling van een vergunningsaanvraag de normen bescheiden woonaanbod van toepassing zijn, moet deze aanvraag behandeld worden alsof het reglement Sociaal Wonen niet bestaat. Het percentage sociaal woonaanbod uit dit reglement kan dus niet in mindering gebracht worden van het percentage bescheiden woonaanbod. 6.2 De intrekking van het reglement Sociaal Wonen Wie kan intrekken? De gemeenteraad. Wat kan worden ingetrokken? De normen sociaal woonaanbod in een gemeentelijk reglement Sociaal Wonen, die werden gemotiveerd vanuit het Grond- en Pandendecreet. Meer in het bijzonder, op grond van artikel DGPB. Als het reglement Sociaal Wonen enkel gebaseerd is op artikel DGPB, dient men het volledige reglement in te trekken. Als de normen sociaal woonaanbod deel uitmaken van een groter geheel (bv. een gemeentelijk reglement dat eveneens gebaseerd is op artikel DGPB), dient men enkel het luik met betrekking tot de normen sociaal woonaanbod in te trekken. Binnen welke termijn? Een reglement Sociaal Wonen kent geen rechten toe aan derden, en kan om die reden onbeperkt in de tijd ingetrokken worden. Dit behoort tot de gemeentelijke autonomie. Hoe? Bij gemotiveerd besluit van de gemeenteraad. In de motivatie kan men verwijzen naar het arrest nr. 145/2013 van het Grondwettelijk Hof van 7 november 2013 en moet men verduidelijken dat de intrekking gebeurt omwille van het wegvallen van de rechtsgeldigheid van de normen sociaal woonaanbod. Versie 2 juni 2015 lees disclaimer p5

6 Gevolg? De normen sociaal woonaanbod wordt geacht nooit te hebben bestaan. 6.3 Een beroep bij de Raad van State Volgens artikel 18 van de Bijzondere Wet op het Grondwettelijk Hof is er een heropening van de beroepstermijn om de reglementen Sociaal Wonen aan te vechten bij de Raad van State. Dit diende te gebeuren ten laatste op 11 augustus 2014, zijnde binnen een termijn van zes maanden vanaf de publicatie van het arrest van het Grondwettelijk Hof in het Belgisch Staatsblad op 10 februari Indien de Raad van State een vernietiging uitspreekt, worden de normen sociaal woonaanbod van het gemeentelijk reglement Sociaal Wonen geacht nooit te hebben bestaan. Versie 2 juni 2015 lees disclaimer p6

7 7 Ik heb een verkavelingsvergunning of stedenbouwkundige vergunning waarin een sociale last werd opgelegd. Wat kan ik doen? De onwettigheid die ontstaat naar aanleiding van het arrest van het Grondwettelijk Hof, heeft niet tot gevolg dat de bestaande sociale lasten uit het rechtsverkeer verdwijnen. Bestaande beslissingen blijven hun gelding behouden tot op het ogenblik dat zij hervormd of ingetrokken worden, buiten toepassing worden gelaten door de Hoven en Rechtbanken (artikel 159 GW), of totdat er een nieuwe vergunning wordt afgeleverd. Hoewel de opgelegde sociale last blijft bestaan, is de rechtsgeldigheid ervan aangetast. Er zijn verschillende manieren om dit weg te werken. Het wegvallen van de last, heeft in principe geen impact op de geldigheid van de vergunning. De vergunninghouder kan er ook voor opteren de sociale last vrijwillig uit te voeren. 7.1 De gemeente heeft een vergunning verleend? Intrekking Intrekking sociale last? De sociale last die in een vergunning is opgelegd op grond van artikel t.e.m. artikel DGPB, kon worden ingetrokken door het college van burgemeester en schepenen. De rechtsgeldigheid van de vergunning zelf is niet aangetast, waardoor deze niet kan worden ingetrokken, enkel de bijhorende sociale last. De uiterste datum om een beslissing tot intrekking te nemen was op 11 augustus Indien dit niet gebeurd is, of indien er geen tijdig beroep werd ingesteld bij de Deputatie (zie verder), is de last juridisch definitief en uitvoerbaar. Door het stilzitten heeft de vergunninghouder de rechtmatigheid van de opgelegde sociale last aanvaard, waardoor deze tot de interne rechtsorde is gaan behoren. De vergunninghouder is er dan in principe toe gehouden deze verder uit te voeren. Indien de beslissing tijdig werd ingetrokken, wordt deze geacht nooit hebben bestaan. De sociale last valt weg. Voor het overige blijft de vergunning met de bijhorende plannen onverkort van toepassing. Wat met de bescheiden last? Indien in uw gemeente een reglement Sociaal Wonen van toepassing is en de bescheiden last werd berekend als het verschil tussen het percentage bescheiden woonaanbod en het percentage sociaal woonaanbod uit dit reglement, moet in principe de bescheiden last verhoogd worden. De termijn om hierover een nieuwe beslissing te nemen is in de meeste gevallen intussen verstreken, waardoor dit niet meer rechtgezet kan worden middels een intrekking. De verhoging van de bescheiden last kan enkel gebeuren wanneer men in beroep zou gaan tegen de last of wanneer een nieuwe vergunning wordt aangevraagd. Wat indien er een financiële waarborg werd gevraagd? Indien er op basis van artikel VCRO een financiële waarborg werd gevraagd voor de uitvoering van de sociale last, kan de beslissing tot het opleggen van deze waarborg mee worden ingetrokken. Het gaat hier eveneens om een last die in principe afsplitsbaar is van de vergunning, zodat deze laatste in voorkomend geval met de bijhorende plannen onverkort van toepassing blijft Beroep bij de deputatie Instellen administratief beroep? Om de sociale last uit het rechtsverkeer te laten verdwijnen, kon er beroep gedaan worden op de heropening van de beroepstermijn zoals voorzien in artikel 18 van de Bijzondere Wet op het Grondwettelijk Hof. Op basis daarvan kon tot en met 11 augustus 2014 tegen een vergunning waarin een sociale last werd opgelegd op Versie 2 juni 2015 lees disclaimer p7

8 grond van artikel t.e.m. artikel DGPB, een administratief beroep worden ingesteld bij de Deputatie. Indien dit niet gebeurd is, of indien de beslissing niet tijdig werd ingetrokken, is de last juridisch definitief en uitvoerbaar. Door het stilzitten heeft de vergunninghouder de rechtmatigheid van de opgelegde sociale last aanvaard, waardoor deze tot de interne rechtsorde is gaan behoren. De vergunninghouder is er dan in principe toe gehouden deze verder uit te voeren. Indien tijdig een beroep werd ingesteld, moet de Deputatie een nieuwe beslissing ten gronde nemen. Wat met de bescheiden last? Indien in uw gemeente een reglement Sociaal Wonen van toepassing is en de bescheiden last werd berekend als het verschil tussen het percentage bescheiden woonaanbod en het percentage sociaal woonaanbod uit dit reglement, moet in principe de bescheiden last verhoogd worden. De deputatie heeft de mogelijkheid om een nieuwe beslissing inzake de bescheiden last te nemen, doch enkel voor zover dit geen essentiële wijziging van de plannen met zich mee brengt. Indien bijvoorbeeld de dichtheid moet aangepast worden, de perceelsafmetingen of de grootte van de woningen, en er voor de aanvraag een openbaar onderzoek werd georganiseerd, kan dit enkel aangepast worden door middel van een nieuwe aangepaste vergunningsaanvraag met een nieuw openbaar onderzoek. Een andere mogelijke oplossing bestaat er in om de verhoging van de bescheiden last uit te voeren door middel van een storting van een bijdrage conform artikel DGPB Aanvraag voor een nieuwe vergunning De vergunninghouder heeft de mogelijkheid om een nieuwe aanvraag in te dienen bij het college van burgemeester en schepenen. Indien de werken reeds uitgevoerd zijn, kan er een regularisatie aangevraagd worden. In de nieuwe vergunning kan geen sociale last opgelegd worden. Wel zal de aanvraag de volledige administratieve procedure moeten doorlopen en moet deze beoordeeld worden op basis van de huidige wetgeving en feitelijke situatie. Indien de aanvraag onderworpen is aan een norm bescheiden woonaanbod, zal er in de aanvraag nog steeds een bescheiden last opgelegd worden (artikel DGPB). Indien in de vorige aanvraag de bescheiden last werd berekend als het verschil tussen het percentage bescheiden woonaanbod en het percentage sociaal woonaanbod uit het reglement Sociaal Wonen, moet de bescheiden last in de nieuwe aanvraag verhoogd worden. In een nieuwe aanvraag kunnen de plannen aangepast worden om te voldoen aan het bescheiden woonaanbod. Het kan bijvoorbeeld nodig zijn om de dichtheid aan te passen, of het volume van de woning of de perceelsafmetingen Aanvraag voor een verkavelingswijziging Indien er in een verkavelingsvergunning een sociale last werd opgelegd, kan er een verkavelingswijziging aangevraagd worden conform artikel VCRO. In de nieuwe vergunning kan geen sociale last opgelegd worden. Wel zal de aanvraag de volledige administratieve procedure moeten doorlopen en moet deze beoordeeld worden op basis van de huidige wetgeving en feitelijke situatie. Indien de aanvraag onderworpen is aan een norm bescheiden woonaanbod zal er nog steeds een bescheiden last opgelegd moeten worden (artikel DGPB). Indien in de vorige aanvraag de bescheiden last werd berekend als het verschil tussen het percentage bescheiden woonaanbod en het percentage sociaal woonaanbod uit het reglement Sociaal Wonen, moet de bescheiden last in de nieuwe aanvraag verhoogd worden. In een nieuwe aanvraag kunnen de plannen aangepast worden om te voldoen aan het bescheiden Versie 2 juni 2015 lees disclaimer p8

9 woonaanbod. Het kan bijvoorbeeld nodig zijn om de dichtheid aan te passen, of het volume van de woning of de perceelsafmetingen De vergunning met sociale last ongewijzigd laten De vergunninghouder kan er voor opteren om niets te ondernemen en de sociale last verder uit te voeren. (Zie ook onder vraag nr. 8). Als de vergunninghouder heeft nagelaten enig nuttig initiatief te nemen binnen de voorgeschreven zes maandentermijn, is de sociale last juridisch definitief en uitvoerbaar. Door het stilzitten heeft de vergunninghouder de rechtmatigheid van de opgelegde sociale last aanvaard, waardoor deze tot de interne rechtsorde is gaan behoren. De vergunninghouder kan geen beroep meer doen op een schadevergoeding of een terugvordering wegens onverschuldigde betaling De deputatie heeft, in beroep, een vergunning verleend? Intrekking Intrekking sociale last? De sociale last die in een vergunning is opgelegd op grond van artikel t.e.m. artikel DGPB, kon worden ingetrokken door de Deputatie. De rechtsgeldigheid van de vergunning zelf was niet aangetast, waardoor deze niet kon worden ingetrokken, doch enkel de bijhorende sociale last. De uiterste datum om een beslissing tot intrekking te nemen was 11 augustus Indien dit niet gebeurd is, of indien er geen tijdig beroep werd ingesteld bij de Raad voor Vergunningsbetwistingen (zie verder), is de last juridisch definitief en uitvoerbaar. Door het stilzitten heeft de vergunninghouder de rechtmatigheid van de opgelegde sociale last aanvaard, waardoor deze tot de interne rechtsorde is gaan behoren. De vergunninghouder is er dan in principe toe gehouden deze verder uit te voeren. Indien de beslissing tijdig werd ingetrokken, wordt deze geacht nooit hebben bestaan. De sociale last valt weg. Voor het overige blijft de vergunning met de bijhorende plannen onverkort van toepassing. Wat met de bescheiden last? Indien in uw gemeente een reglement Sociaal Wonen van toepassing is en de bescheiden last werd berekend als het verschil tussen het percentage bescheiden woonaanbod en het percentage sociaal woonaanbod uit dit reglement, moet in principe de bescheiden last verhoogd worden. De termijn om hierover een nieuwe beslissing te nemen is in de meeste gevallen intussen verstreken, waardoor dit niet meer rechtgezet kan worden middels een intrekking. De verhoging van de bescheiden last kan enkel gebeuren wanneer men in beroep zou gaan tegen de last of wanneer een nieuwe vergunning wordt aangevraagd. Wat indien er een financiële waarborg werd gevraagd? Indien er op basis van artikel VCRO een financiële waarborg werd gevraagd voor de uitvoering van de sociale last, kan de beslissing tot het opleggen van deze waarborg mee worden ingetrokken. Het gaat hier eveneens om een last die afsplitsbaar is van de vergunning, zodat deze met de bijhorende plannen onverkort van toepassing blijft. 1 Cass. 8 mei 2014, concl. A. VAN INGELGEM, LRB 2014, afl. 3, 15, concl. A. VAN INGELGEM. Zie ook D. BATSELÉ, T. MORTIER en M. SCARCEZ, Initiation au droit constitutionnel, Brussel, Bruylant, 2009, 501 en 503: «la jurisprudence dominante considère que l acte administratif, même dépourvu de fondement légal subsiste tant qu il n a pas été abrogé, retiré ou annulé, et qu un acte qui n est plus susceptible d être éliminé avec effet rétroactif (retrait ou annulation)ni même sans un tel effet (abrogation) est définitif et continue à produire ses effets en dépit de son illégalité». Versie 2 juni 2015 lees disclaimer p9

10 7.2.2 Beroep instellen bij de Raad voor Vergunningsbetwistingen Om de sociale last uit het rechtsverkeer te laten verdwijnen, kan er beroep gedaan worden op de heropening van de beroepstermijn zoals voorzien in artikel 18 van de Bijzondere Wet op het Grondwettelijk Hof. Instellen beroep? Op basis van de heropening van deze termijn, kon tot en met 11 augustus 2014 tegen een vergunning waarin een sociale last werd opgelegd op grond van artikel t.e.m. artikel DGPB een verzoek tot nietigverklaring worden ingediend bij de Raad voor Vergunningsbetwistingen. Indien dit niet gebeurd is, of indien de beslissing niet tijdig werd ingetrokken, is de last juridisch definitief en uitvoerbaar. Door het stilzitten heeft de vergunninghouder de rechtmatigheid van de opgelegde sociale last aanvaard, waardoor deze tot de interne rechtsorde is gaan behoren. De vergunninghouder is er dan in principe toe gehouden deze verder uit te voeren. Indien tijdig een beroep werd ingesteld neemt de Raad voor Vergunningsbetwistingen een beslissing omtrent het verzoekschrift. Wat met de bescheiden last? Indien in de betreffende gemeente een reglement Sociaal Wonen van toepassing is en en de bescheiden last werd berekend als het verschil tussen het percentage bescheiden woonaanbod en het percentage sociaal woonaanbod uit dit reglement, moet in principe de bescheiden last verhoogd worden. Indien de deputatie een nieuwe beslissing moet nemen na een vernietigingsarrest van de Raad, heeft zij tevens de mogelijkheid om een nieuwe beslissing inzake de bescheiden last te nemen. Zij kan dit echter enkel voor zover dit geen essentiële wijziging van de plannen met zich mee brengt. Indien bijvoorbeeld de dichtheid moet aangepast worden, de perceelsafmetingen of de grootte van de woningen, en er voor de aanvraag een openbaar onderzoek werd georganiseerd, kan dit enkel aangepast worden door middel van een nieuwe aangepaste vergunningsaanvraag met een nieuw openbaar onderzoek. Een andere mogelijke oplossing bestaat er in om de verhoging van de bescheiden last uit te voeren door middel van een storting van een bijdrage conform artikel DGPB Aanvraag voor een nieuwe vergunning De vergunninghouder heeft de mogelijkheid om een nieuwe aanvraag in te dienen bij het college van burgemeester en schepenen. Indien de werken reeds uitgevoerd zijn, kan er een regularisatie aangevraagd worden. In de nieuwe vergunning kan geen sociale last opgelegd worden. Wel zal de aanvraag de volledige administratieve procedure moeten doorlopen en moet deze beoordeeld worden op basis van de huidige wetgeving en feitelijke situatie. Indien de aanvraag onderworpen is aan een norm bescheiden woonaanbod zal er in de aanvraag nog steeds een bescheiden last opgelegd worden. (artikel DGPB) Indien in de vorige aanvraag de bescheiden last werd berekend als het verschil tussen het percentage bescheiden woonaanbod en het percentage sociaal woonaanbod uit het reglement Sociaal Wonen, moet de bescheiden last in de nieuwe aanvraag verhoogd worden. In een nieuwe aanvraag kunnen de plannen aangepast worden om te voldoen aan het bescheiden woonaanbod. Het kan bijvoorbeeld nodig zijn om de dichtheid aan te passen, of het volume van de woning of de perceelsafmetingen Aanvraag voor een verkavelingswijziging Indien er in een verkavelingsvergunning een sociale last werd opgelegd, kan er een verkavelingswijziging aangevraagd worden conform artikel VCRO. Versie 2 juni 2015 p10 lees disclaimer

11 In de nieuwe vergunning kan geen sociale last opgelegd worden. Wel zal de aanvraag de volledige administratieve procedure moeten doorlopen en moet deze beoordeeld worden op basis van de huidige wetgeving en feitelijke situatie. Indien de aanvraag onderworpen is aan een norm bescheiden woonaanbod zal er in de aanvraag nog steeds een bescheiden last opgelegd worden. (artikel DGPB) Indien in de vorige aanvraag de bescheiden last werd berekend als het verschil tussen het percentage bescheiden woonaanbod en het percentage sociaal woonaanbod uit het reglement Sociaal Wonen, moet de bescheiden last in de nieuwe aanvraag verhoogd worden. In een nieuwe aanvraag kunnen de plannen aangepast worden om te voldoen aan het bescheiden woonaanbod. Het kan bijvoorbeeld nodig zijn om de dichtheid aan te passen, of het volume van de woning of de perceelsafmetingen De vergunning ongewijzigd laten De vergunninghouder kan er voor opteren om niets te ondernemen en de sociale last verder uit te voeren. (Zie ook onder vraag nr. 8) Als de vergunninghouder heeft nagelaten enig nuttig initiatief te nemen binnen de voorgeschreven zes maandentermijn, is de sociale last juridisch definitief en uitvoerbaar. Door het stilzitten heeft de vergunninghouder de rechtmatigheid van de opgelegde sociale last aanvaard, waardoor deze tot de interne rechtsorde is gaan behoren. De vergunninghouder kan geen beroep meer doen op een schadevergoeding of een terugvordering wegens onverschuldigde betaling. 2 2 Cass. 8 mei 2014, concl. A. VAN INGELGEM, LRB 2014, afl. 3, 15, concl. A. VAN INGELGEM. Zie ook D. BATSELÉ, T. MORTIER en M. SCARCEZ, Initiation au droit constitutionnel, Brussel, Bruylant, 2009, 501 en 503: «la jurisprudence dominante considère que l acte administratif, même dépourvu de fondement légal subsiste tant qu il n a pas été abrogé, retiré ou annulé, et qu un acte qui n est plus susceptible d être éliminé avec effet rétroactif (retrait ou annulation)ni même sans un tel effet (abrogation) est définitif et continue à produire ses effets en dépit de son illégalité.» Versie 2 juni 2015 p11 lees disclaimer

12 8 De sociale last is al uitgevoerd, of nog in uitvoering? De onwettigheid die ontstaat naar aanleiding van het arrest van het Grondwettelijk Hof, heeft niet tot gevolg dat de bestaande sociale lasten uit het rechtsverkeer verdwijnen. De vergunninghouder kan stappen ondernemen om de sociale last weg te werken (Zie ook onder vraag nr. 7), maar hij kan er evengoed voor opteren de sociale last vrijwillig uit te voeren. 8.1 Uitvoering in natura Sociale last is al uitgevoerd Verkoopovereenkomsten met sociale woonorganisaties (m.b.t. sociale huurwoningen) blijven in principe geldig. Verkoopovereenkomsten met sociale kopers (m.b.t. sociale koopwoningen en sociale kavels) en huurcontracten met sociale huurders (m.b.t. sociale huurders) blijven in principe geldig Sociale last is nog niet uitgevoerd De vergunninghouder kan, als hij dat wenst, zelf een sociaal woonaanbod realiseren. Als hij geen initiatief heeft genomen om de sociale last uit de vergunning te halen, blijft de last uitvoerbaar. Er kan een overeenkomst gesloten worden over een vrijwillige realisatie van het sociaal woonaanbod. Om dit mogelijk te maken, stelt de VMSW een model van koop-verkoopovereenkomst en een model van vaststellingsovereenkomst ter beschikking. Wel dient aangestipt te worden dat de context waarin een dergelijke overeenkomst gesloten wordt, er een is zonder de vernietigde steunmaatregelen. Echter, in zoverre het gaat om sociale huurwoningen, kan teruggevallen worden op het btw-wetboek en het Wetboek der registratie-, hypotheek en griffierechten om toch nog de verlaagde tarieven toe te passen. 8.2 Verkoop van gronden aan een sociale woonorganisatie Sociale last is al uitgevoerd Verkoopovereenkomsten met sociale woonorganisaties blijven in principe geldig Sociale last is nog niet uitgevoerd De vergunninghouder kan, als hij dat wenst, een of meer gronden verkopen aan een sociale woonorganisatie met het oog op de realisatie van een sociaal woonaanbod. Als hij geen initiatief heeft genomen om de sociale last uit de vergunning te halen, blijft de last uitvoerbaar. 8.3 Verhuring van woningen aan een sociaal verhuurkantoor Sociale last is al uitgevoerd Hoofdhuurcontracten met sociale verhuurkantoren blijven in principe geldig. Onderhuurcontracten met sociale huurders blijven in principe geldig Sociale last is nog niet uitgevoerd De vergunninghouder kan, als hij dat wenst, voor een of meer woningen een hoofdhuurcontract sluiten met een sociaal verhuurkantoor met het oog op de onderverhuring als sociale huurwoningen. Als hij geen initiatief heeft genomen om de sociale last uit de vergunning te halen, blijft de last uitvoerbaar. 8.4 Storting van een sociale bijdrage aan de gemeente De reeds betaalde sociale bijdragen maken deel uit van een sociale last. Ze kunnen in principe pas teruggevorderd worden nadat de vergunninghouder stappen heeft ondernomen om de sociale last weg te werken. Versie 2 juni 2015 p12 lees disclaimer