Voorstel van Decreet wijziging Decreet Grond- en pandenbeleid

Transcriptie

1 Voorstel van Decreet wijziging Decreet Grond- en pandenbeleid Standpunt 1. Inleiding Via een parlementair initiatief wordt een wijziging van het Decreet Grond- en Pandenbeleid voorbereid. Deze wijzigingen zijn vooral technisch van aard, met de bedoeling de werking op het terrein te verbeteren. De VVSG kreeg de teksten hiervan toegestuurd. Daarnaast zal naar verwachting in de loop van dit jaar ook een decreetsvoorstel worden ingediend voor een volgende wijziging van het Decreet Grond- en Pandenbeleid. Deze teksten zijn nog niet bekend. Deze nota bevat een reactie op het voorstel van decreet (stuk 542 ( ), te raadplegen via De VVSG uitte eerder meer fundamentele bedenkingen bij het decreet. We vinden het goed dat het decreet gemeenten de mogelijkheid biedt om de realisatie van sociale woningen af te dwingen, maar de wijze waarop het decreet is uitgewerkt biedt onvoldoende garanties op ruimtelijke kwaliteit, omdat maatwerk maar moeizaam mogelijk is. Bovendien wordt de gemeentelijke autonomie aangetast, is het decreet op een aantal punten erg betuttelend naar lokale besturen en komt er nogal wat onnodige werklast af op de lokale besturen. Deze voorliggende nota bevat echter op één uitzondering na- louter een reactie op het voorstel van decreet en bevat aanvullende punten. 2. Artikelsgewijze bedenkingen Art. 3: Dit artikel probeert een vlotte inventarisatie van leegstand mogelijk te maken, ongeacht of die inventarisatie via de gemeente of via een intergemeentelijk samenwerkingsverband loopt. Principieel is de VVSG voorstander dat de Vlaamse regering niets regelt over de gemeentelijke leegstandsheffing, behalve 1) dat het bepaalt wat leegstand is en 2) de vaststellingsprocedure. Op die manier kan de leegstand op Vlaams niveau goed onderling worden vergeleken en is de procedure van vaststelling in alle gemeenten identiek. We vinden het een aantasting van de gemeentelijke autonomie dat gemeenten verplicht moeten inventariseren. We pleiten er dan ook voor om art te schrappen. voorstel van decreet wijziging decreet grond- en pandenbeleid - BXA - 22 juni /5

2 Dit levert het voordeel op dat gemeenten zelf kunnen bepalen of en tot hoever ze de opmaak en opbouw van een leegstandsregister kunnen overdragen aan een intergemeentelijk samenwerkingsverband en bevordert de wetsmatiging. Als Vlaanderen van mening is dat het noodzakelijk is dat zij uitspraken doet over het al dan niet intergemeentelijk inventariseren vinden we het een goede zaak dat zoals het voorstel van decreet het beoogt- een zo soepel mogelijke werking tussen gemeente en het intergemeentelijk samenwerkingsverband mogelijk maakt. We stellen voor om art zodanig te verduidelijken dat er geen twijfel over is dat een intergemeentelijk samenwerkingsverband niet de beroepen tegen de beslissing tot opname in het leegstandsregister neemt. Volgens ons kan dit door de toevoeging van de woorden voor wat de overgedragen onderdelen betreft, tussen de woorden worden, en voor in het tweede lid van art Bovendien dringen we erop aan in de memorie van toelichting te verduidelijken dat een overdracht ook kan inhouden dat zowel de gemeente als het intergemeentelijke samenwerkingsverband tegelijkertijd kan instaan voor het beheer van de inventaris. Gemeenten die bijvoorbeeld een deel van de gemeente zelf te inventariseren en een ander deel van de gemeente aan het intergemeentelijk samenwerkingsverband over te laten, of in (vakantie)periodes als een back-up willen functioneren, moeten dit zo kunnen regelen, voor zover in de overdracht zelf maar duidelijk is wat precies wordt overgedragen. Art 4: Het voorstel van decreet wijzigt art Hierin wordt onder meer de minimum aanslagvoet geregeld van de leegstandsheffing. Principieel is de VVSG voorstander dat de Vlaamse regering niets regelt over de gemeentelijke leegstandsheffing. We vinden het een aantasting van de gemeentelijke autonomie dat als een gemeente beslist een heffing in te voeren gemeenten, een minimum aanslag wordt opgelegd. We pleiten ervoor dat art enkel de eerste alinea behoudt, en dus niets meer bepaalt over de minimum aanslag. In ondergeschikte zin menen we dat het voorstel van decreet ook onduidelijk is. Voortaan wordt immers een onderscheid gemaakt tussen eengezinswoningen, kamer of studentenkamer, of andere woning. Ten eerste kennen de gemeentelijke leegstandsregisters (ook vroeger de gewestelijke leegstandsregisters die de gemeenten overnamen) enkel de categorie woningen en de categorie gebouwen. Het is voor gemeenten dan ook niet mogelijk om zomaar een onderscheid te maken tussen eengezinswoningen en andere woningen, tenzij men weer op stap gaat om dit te inventariseren. Met het inventariseren van dit onderscheid gaat veel kostbare tijd en geld verloren, zonder dat er sprake is van een daadwerkelijke meerwaarde (zie volgende punt). voorstel van decreet wijziging decreet grond- en pandenbeleid - BXA - 22 juni /5

3 Ten tweede valt het ook niet in te zien waarom een appartement maar met een derde belast moet worden ten opzichte van een woning (voor zover de minimum aanslag wordt gevolgd). Er zijn immers talloze grote of luxueuze appartementen met ruime buitenruimte, net zoals er talloze kleine rijwoningen zijn met geen of slechts een kleine koer. Bovendien is volgens de definitie van een eengezinswoning een woongelegenheid boven een winkel of kantoor een eengezinswoning (want er is geen andere woning), terwijl qua karakter deze wellicht met een appartement vergelijkbaar is. Door niets te bepalen over de minimum aanslag wordt deze onduidelijkheid uit de wereld geholpen. Art. 6: Het voorstel van decreet geeft (oa) aan dat als de aanvraag voor een stedenbouwkundige vergunning uitvoering geeft aan een verkavelingsvergunning voor een verkavelingsproject dat reeds onderworpen is aan een norm. Afdeling 2 (is gewestelijke en gemeentelijke normen per bouw of verkavelingsproject) niet van toepassing is. De Memorie van Toelichting legt uit dat op die manier beide regelingen op elkaar worden afgestemd en zal er ofwel een norm sociaal woonaanbod, gekoppeld aan een sociale last van toepassing zijn, ofwel aan het project noch een norm sociaal woonaanbod, noch een sociale last verbonden zijn. De VVSG vraagt dit artikel te verduidelijken. We begrijpen niet wat dit concreet inhoudt en vinden de bepaling daarmee geen voorbeeld van heldere en eenduidige regelgeving. Wat bij een stedenbouwkundige vergunningsaanvraag voor een kavel in een verkaveling waarop een sociale last rust die bv 1) meer dan vijftig appartementen bevat, 2) waarbij het gaat om groepswoningbouw of 3) waarbij eengezinswoningen worden gerealiseerd en die bovendien telkens aan de criteria voldoen van een sociale last? Begrijpen we het goed dat er in situatie 1) 2) en 3) wel een bijkomende sociale last wordt opgelegd, maar niet in situatie 3)? Art. 11: zie opm. art. 6 Art. 14 Ons inziens bevat het wonen in eigen streek nog een aantal onduidelijkheden, die best hetzij decretaal hetzij in de Memorie van Toelichting worden verduidelijkt: - Wat indien woningen worden verkocht die onderdeel uitmaken van een groter geheel: denk aan een woning boven een winkel, die in één verkoop aangeboden? - Onduidelijk is tot wanneer de gebiedsbestemming woonuitbeidingsgebied bestaat: wat als een woonuitbreidingsgebied nader is ingericht door een BPA op de datum van inwerkingtreding van het decreet Grond- en pandenbeleid? Wat als op die datum de gewestplan via een RUP al was vervangen door een woonbestemming? Art. 16 voorstel van decreet wijziging decreet grond- en pandenbeleid - BXA - 22 juni /5

4 Dit artikel wijzigt artikel 5.3.1, eerste lid. Het lijkt ons nuttig om van de gelegenheid gebruik te maken om ook art tweede lid te verduidelijken. Daar staat nu vermeld dat de planificerende overheid kan afwijken van het beginsel (van wonen in eigen streek in gebieden die gelegen zijn in het gewestplan Halle Vilvoorde Asse en doelgemeente zijn) in zoverre zij aantoont dat de gewone toepassingsmogelijkheden ruim genoeg zijn om aan de endogene woonbehoeften te voldoen. Onduidelijk is wat dit inhoudt. Art. 19 De VVSG staat achter de doelstelling voor meer sociale woningbouw, maar gemeenten moeten wel meer vrijheid hebben om de gegeven taakstelling (het bindend sociaal objectief) zelf in te vullen, om zo meer kans te geven aan gedragen projecten van een hoge ruimtelijke kwaliteit. Het aansnijden van de eigen bouwgronden is een manier om aan de taakstelling te voldoen. De lokale besturen vinden het echter principieel een aantasting van de gemeentelijke autonomie dat tegen % van de beschikbare bouwgronden in handen van Vlaamse besturen aan te snijden voor sociale woningbouw. Elk lokaal bestuur moet een eigen afweging kunnen maken over waar haar eigendommen voor worden gebruikt. Naast de realisatie van sociale woningen zijn er evengoed ook andere bestemmingen in het algemeen belang denkbaar. De VVSG vraagt dan ook dat de lokale overheden zelf kunnen bepalen welk deel van hun onbebouwde bouwgronden ze voor sociale woningbouw aansnijden, mede met het oog op de taakstelling van sociale woningen Gemeenten dienen het nut van inventarisatie van onbebouwde percelen zelf in te zien. Een verplichting zien we echter niet zitten. Dat behoort tot de gemeentelijke autonomie. Vlaanderen kan wel voor het goedkeuren van bepaalde plannen, vereisen dat informatie over de omvang van de onbebouwde percelen aanwezig is, maar dat is iets anders dan zomaar te verplichten te inventariseren. In ondergeschikte zin pleiten we ervoor om 31 oktober 2010, als uiterste datum voor de berekening van de onbebouwde bouwgronden in handen van lokale besturen te verlaten naar bijvoorbeeld 31 oktober Nu wordt een nieuwe datum voorgesteld, zonder dat er ook maar een analyse wordt gemaakt waarom geen enkele gemeente dit tot nu toe heeft gedaan. Inmiddels is het al een paar maanden voor 31 oktober en het laat zich raden dat ook deze datum niet gehaald zal worden. Aanvullende bedenking Via artikel DGP worden gronden die zijn aangekocht in de periode tussen 1 januari 2003 en eind 2008 uitgesloten van een sociale of bescheiden last. Deze regeling heeft tot doel om de personen die het zwaarst getroffen worden door de nieuwe verplichtingen en die op het opleggen ervan niet konden voorzien of niet hoefden te voorzien bij de aankoop van de gronden, daarvan vrij te stellen. Het artikel maakt enkel melding van aankoop van gronden bij onderhandse akte. Vlaamse besturen (o.a. intercommunales) en Vlaamse semipublieke rechtspersonen kunnen echter ook gronden verwerven voorstel van decreet wijziging decreet grond- en pandenbeleid - BXA - 22 juni /5

5 ingevolge een gerechtelijke onteigening. Er doen zich in de praktijk gevallen voor waarbij destijds ongeveer de helft van de totale grondoppervlakte verworven via gerechtelijke onteigening. Dit is evenwel geen onderhandse akte en bijgevolg kan artikel niet worden ingeroepen om te ontsnappen aan de sociale lasten, terwijl dit bij flinke onteigeningen de verdere ontwikkeling van het project wel daadwerkelijk kan bemoeilijken en ook in deze situatie de onteigenende overheid de nieuwe verplichtingen en de gevolgen op het moment dat men de gerechtelijke onteigening aanving niet kon voorzien. Merk ook op dat de instanties die kunnen onteigenen projecten realiseren die zich juist ook richten op het doelpubliek van het Decreet Grond- en Pandenbeleid. voorstel van decreet wijziging decreet grond- en pandenbeleid - BXA - 22 juni /5