MOZKA Wedstrijdbeleving en omgaan met Stress
|
|
- Juliaan Groen
- 7 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 1 MOZKA Wedstrijdbeleving en omgaan met Stress
2 2 Elke (top)sporter kent wel het gevoel dat hij/zij onder grote stress staat. Het is de kunst om op dat moment controle te hebben over de situatie. Dit is voor velen een struikelblok. In dit stuk staat enerzijds een korte samenvatting hoe stress in ons brein werkt. Anderzijds worden er technieken besproken hoe we ermee moeten omgaan. We gaan van start met een stukje theorie. Een wedstrijd is een belangrijk evaluatiemoment voor jou als competitiezwemmer. Je hebt in de voorbereiding geïnvesteerd (tijd, energie, middelen, ) om optimaal te presteren. Die optimale prestatie is het behalen van de hoogst haalbare ranking in de wedstrijd of het zwemmen van een snelle tijd. Zo een prestatie kan je behalen door je (getrainde) vaardigheden maximaal aan te spreken. In een wedstrijdsituatie worden we geconfronteerd met verschillende vormen van druk die onder andere voortkomen uit de sociale evaluatie en waardering van anderen en verwachtingen van jezelf. Zo moet er een prestatie op de wedstrijd geleverd worden. Het zwemmen van een PR heeft meer belang op een wedstrijd dan op training. En op een wedstrijd worden onze prestaties en tijden vergeleken met de tijden van de tegenstanders. We hebben het al moeilijk met onze controle over ons eigen gedrag tijdens een wedstrijd (zelfbeheersing), maar we hebben nog minder controle over de prestaties van onze tegenstanders. Waar we dus wel mee vergeleken worden De onzekerheid/oncontroleerbaarheid over de sociale (e)valuatie/waardering, zorgt voor druk in de aanloop naar/tijdens de wedstrijd die leidt tot: - Gedachten. Automatische negatieve gedachten en overanalyseren, Bvb: Ben ik in staat om op dit kampioenschap mijn beste tijd te zwemmen? Ben ik in staat om mij met mijn snelste tijd op het podium te zwemmen? Hoe zullen mijn trainer, familie en vrienden reageren op mijn uitslag/tijd? - Emoties. Angst, Frustratie, Verdriet,... - Sensaties. Spanning, Stress, Versneld/Inefficiënt ademhalen, Dit alles ondermijnt ons zelfvertrouwen!
3 3 Waarom gaan onze gedachten en emoties zo te keer? Omdat onze geest een probleemoplossingsmachine is. Deze vaardigheid heeft er voor gezorgd dat we al 1000 den jaren overleven. En dat we nog eens dominant zijn ook! Zie jij de mieren en de koeien in de ruimte gaan reizen? En omdat dit zo goed werkt naar onze uiterlijke wereld toe probeert onze geest dat ook naar onze innerlijke wereld te doen. En helaas werkt die strategie om gedachten en gevoelens te vermijden of kwijt te raken meestal niet. Ook hebben jouw genen de prehistorie overleefd omdat je voorgangers bij een groep hoorden. En hoe kan je geest je daar bij helpen? Die vergelijkt je met de anderen. Pas ik erbij? Doe ik het goed? Doe ik het goed genoeg? Doe ik iets waardoor ik eruit gezet kan worden? Als we dus in een stressvolle wedstrijdsituatie komen gaat ons brein eeuwenoude technieken toepassen die ons niet helpen. Wat helpt er wel? Dat we niet proberen onze gedachten emoties te controleren maar wel dat we er ons voor open stellen, ze opmerken, ze eventueel laten passeren en dat we ze aanvaarden. En dat gaan we nu oefenen! We gaan een oefening doen om ons te focussen op het hier en nu, we gaan een oefening doen om onze gedachten te laten passeren en we gaan een oefening doen om met negatieve emoties om te gaan. Hieronder vind je nog extra uitleg over het functioneren van ons brein, altijd handig als je voor school nog een onderwerp zoekt voor je spreekbeurt!
4 4 Theoretische achtergrond van het emotionele brein VS het cognitieve brein De ontwikkeling van het menselijke brein is het product van miljoenen jaren evolutie. Onze hersenen zijn zo opgebouwd dat men de oudere en nieuwe delen gemakkelijk kan onderscheiden. Er zijn drie groten delen. Het oudste deel is het reptielenbrein, daarna volgde het emotionele brein en vervolgens ons rationele brein (cortex). Hieronder volgt een korte omschrijving van de delen. Op het einde wordt er beschreven hoe deze drie delen met elkaar samenwerken. Reptielenbrein Het 1e brein beheerst de instincten, reflexen en het basale fysieke functioneren. Amfibieën, reptielen en diverse soorten vogels hebben alleen dit deel van de hersenen. Zij handelen alleen vanuit het instinct. Bij honger of dorst, zal het overlevingsinstinct van het 1e brein een signaal geven dat ervoor zorgt dat je gaat eten of drinken. Ook de ademhaling en het hartritme worden vanuit het 1e brein geregeld. Dit zijn automatische processen die zonder bewustzijn moeten doorgaan. Limbisch systeem (emotionele brein) Het 2e brein is betrokken bij veel van de gevoelens en emoties. Zonder dit brein zou men geen gevoel van verdriet of vreugde kennen. Boosheid, angst of territoriumdrift en ook gevoelens van veiligheid en plezier zijn voorbeelden van gevoelens die door het 2e brein worden "gemaakt". Mede door dit deel van de hersenen kunnen we onthouden wat er in het verleden is gebeurd. Herinneringen liggen opgeslagen in de structuur en de banen van het 2e brein. Het zorgt er ook voor dat we een terugblik hebben. Dit houdt in dat je kunt leren van fouten en successen
5 5 Cortex (cognitieve brein) Het 3e brein van de hersenen, die ook wel de neo cortex wordt genoemd, stuurt het denken, probleem oplossen, doelen stellen en het plannen. Dit deel van de hersenen geeft een vooruitziende blik, een belangrijke vaardigheid die ervoor zorgt dat men vooruit kan kijken en de gevolgen van een beslissing kunt overzien voordat er gehandeld wordt. Dit is een belangrijk winst op het 2e brein, waar uit de hand gelopen emoties tot daden kan aanzetten zonder dat men de gevolgen overziet. Het 3e brein coördineert ook de activiteit van het 2e brein en zorgt ervoor dat gevoelens en emoties onderscheiden en benoemd kunnen worden. Dit mechanisme wordt ook wel het geweten genoemd. Samenwerking van de breinen Er is een voortdurende interactie tussen de verschillende hersengebieden. Het is nodig dat alle drie in harmonie samen kunnen werken. Met andere woorden er moet synchroniteit zijn tussen de verschillende delen. Dit is lang niet altijd het geval. Als vanuit het 1e brein gehandeld wordt, is dat een instinctmatige
6 6 handeling die direct volgt op een situatie zonder één moment stil te staan bij de gevolgen. Als primair vanuit het 2e brein gehandeld wordt, kunnen onbeheerste emoties een sterke rol spelen bij het nemen van een beslissing en het gedrag dat hierop volgt. Als dit deel van de hersenen overactief is gaan we stress voelen. Stress uit zich vaak in lichamelijke klachten. Het is daarom dat veel stressmanagement technieken gericht zijn op het lichamelijk werken, zoals ademhalingsoefeningen. Het 3e brein, stelt een mens in staat om over de gevolgen van een beslissing na te denken. Dit deel van de hersenen is bij ons veel meer ontwikkeld dan bij andere diersoorten. Het zorgt ervoor dat wij uniek zijn! Het ideale arousalniveau In de onderstaande grafiek wordt goed weergegeven wat het ideale niveau van arousal (alertheid) is, om optimaal te presteren. Een laag niveau van arousal zorgt ervoor dat we in slaap vallen. Wanneer we in paniek zijn hebben we een hoog niveau van arousal. Er is een positief verband tussen stress en arousal. Hoe meer stress, hoe hoger de alertheid en hoe minder optimaal de prestatie is. In het volgende deel worden er technieken besproken die de stress verlagen. Allen aan de slag!
7 7 Ontspanning en ademhalingsoefeningen 1. Buikademhaling Zoek een ontspannen positie voor je aan de oefening begint. Leg een hand op je buik en een hand op je borst. Zorg ervoor dat de hand die op je buik ligt omhoog gaat bij het inademen en naar beneden gaat bij het uitademen. Een richtlijn is 5sec inademen en 5sec uitademen. Maar je kan dit individueel wat bepalen. Deze ademhaling wordt ook een diepe ademhaling genoemd. Met de buikademhaling kan je de 365 toepassen. Dit is 3 keer per dag 6 keer inen uitademen per minuut en dit gedurende 5 minuten. 2. Mindfulness/Bodyscan Gedurende een mindfulness-oefening is het de bedoeling dat je aandacht gericht wordt op het hier en het nu. De essentie is hoe je u op dit moment voelt. Dit kunnen we doen aan de hand van een bodyscan. Eerst focust men zich op de ademhaling. Hoe voelt deze aan? Men aanvaardt gewoon hoe de ademstroom aanvoelt. Vervolgens gaan we elk lichaamsdeel na. We beginnen bij de tenen van de rechtervoet en eindigen uiteindelijk aan ons hoofd. Mindfulness is een techniek die zowel invloed heeft op het emotionele brein(ademhalingstechnieken), als op het cognitieve brein (aanvaarden van de situatie). 3. Ademen in een rechthoek Zoek een vierkant of rechthoek in de omgeving die je kan gebruiken voor deze oefening. Als je een vierkant gebruikt adem je bij de eerste zijde in, bij de volgende zijde houd je je ademhaling vast, volgende zijde terug uitademen en bij de laatste zijde terug vasthouden. Bij de rechthoek gebruik je de eerste lange zijde om in te ademen, de korte zijde om adem vast te houden (dit is de controle), daarna terug een lange zijde om uit te ademen en terug een korte zijde om vast te houden. Dan ben je weer bij het beginpunt en kan je opnieuw beginnen. 4. Progressieve relaxatie Bij deze techniek is het de bedoeling dat je goed het verschil zoekt tussen spanning en ontspanning van je spieren. Zoek eerst een ontspannen positie en dan ga je een bepaald deel van je lichaam opspannen. Bijvoorbeeld je hand om te beginnen. Span de spieren van je hand goed op, houd dit eventjes vast (ongeveer 15sec.) en daarna terug ontspannen. Wanneer je gaat ontspannen dan zeg je in je gedachten los. Bij het ontspannen ga je goed ook uitademen. Daarna kan je verder gaan met je arm, been, nek, gezicht,
8 8 5. Hartcoherentie Net als in de traditie van Yoga, meditatie en andere ontspanningstechnieken bestaat de eerste stap van de oefening eruit om de aandacht naar binnen te richten. Dit doet men door tweemaal langzaam en diep in te ademen. Voor een maximaal effect moet u zich concentreren op de ademstroom wanneer u helemaal uitademt, en dan even een paar seconden pauzeren voordat de volgende ademtocht vanzelf op gang komt. Bij de tweede stap is het, het eenvoudigst als u zich voorstel dat u door uw hart ademhaalt. Hierbij blijft u langzaam en diep ademhalen, heel natuurlijk, zonder iets te forceren. De derde en laatste stap bestaat erin dat u contact maakt met het gevoel van warmte of ruimte die in uw borst opkomt. In uw gedachten volgt uw ademstroom het pad recht richting uw hart. Deze techniek zal er voor zogen dat je hart meer regelmatig klopt, waardoor er minder gevoelens van stress richting de hersenen zullen worden gestuurd. 6. Drie, twee, een techniek Deze techniek wordt vooral toegepast in heel stressvolle situaties. De bedoeling hiervan is dat de aandacht wordt gericht op het hier en het nu (niet in het verleden of toekomst). Dit doet men door de aandacht te geven aan wat men ziet, hoort en voelt. Eerst benoem je drie dingen die je ziet, drie dingen die je hoort en drie dingen die je voelt. Vervolgens richt je u op 2 zaken die je ziet, hoort en voelt. Tenslotte sluit je af met één ding dat je ziet, hoort en voelt. Een voorbeeld hiervan: Ik zie het zwembad, ik zie een startblok, ik zie een klok. Ik hoor het water, hoor mijn tegenstander praten en het publiek. Ik voel mijn voeten die op de grond steunen, mijn handen naast mijn lichaam, mijn zwembril op mijn gezicht steunen.
9 9 Toepassingen op training-wedstrijden en stage De verschillende technieken die in het voorgaande deel zijn besproken moeten natuurlijk in de praktijk worden toegepast. Het is dan ook de bedoeling om deze technieken te integreren in trainingen, wedstrijden en stage. Hoe doe je dit? Mentale training werkt het beste als het geïntegreerd naast de andere trainingsvormen zoals fysieke training, technische of tactische training. Het is dan ook van belang dat er bij de opstelling van een trainingsschema aandacht is voor mentale training. Zo is het aangewezen om bij de opwarming ademhalingsoefeningen of ontspanningstechnieken te gebruiken. Maak hier een gewoonte van zodat je deze technieken ook kunt gebruiken in een wedstrijdsituatie. Tijdens de training is het ook aangewezen om situaties te creëren, waarin het spanningsniveau omhoog gaat (wedstrijdsimulatie). Dit zijn goede momenten om zowel de onstpanningstechnieken/ademhalingtechnieken en de drie twee een techniek te trainen. De laatste techniek wordt vooral gebruikt in situaties waarin het spanningsniveau naar omhoog gaat. De technieken kunnen het best ook thuis worden getraind, zodat je ze nog beter leert beheersen. Doe bijvoorbeeld elke dag de buikademhalingsoefening. Voor een wedstrijd is het aangewezen om een mentale routine te hebben. Dit wil zeggen dat je voor elke wedstrijd een traject doorloopt, waarin je telkens bepaalde mentale oefeningen doet. De mentale routine zorgt voor rust en zelfvertrouwen. Indien je op de startblokken last van stress krijgt, let dan op je ademhaling en doe de oefening. Tijdens de wedstrijd is het aangewezen om je te focussen op je ademhaling. Indien je na de wedstrijd nog veel last hebt van spanning kan je ook een relaxatie-oefening doen. Tenslotte is het ook belangrijk om de mentale oefeningen te integreren in een stage. Vermits je op de stage veel tijd met de zwemmers doorbrengt is het aangewezen, om wat extra tijd te steken in mentale training. Las elke dag één of meerdere momenten in waarin een mentale oefening wordt getraind. Veel succes ermee!
7 HEERLIJKE ONTSPANNINGSOEFENINGEN
7 HEERLIJKE ONTSPANNINGSOEFENINGEN VOOR THUIS OF OP JE WERK Kom tot rust met deze eenvoudige ontspanningsoefeningen Door te ontspannen krijgt je lichaam de mogelijkheid om zich te herstellen van de dagelijkse
Nadere informatieRelaxatie en ontspanning. voor ouder en kind
Relaxatie en ontspanning voor ouder en kind door Sofie Possemiers www.elsole.be Deze oefening wordt aangeboden door Sofie Possemiers van El Sole. Wil je nog meer van zulke oefeningen ontvangen, schrijf
Nadere informatieOmgaan met spanning. Faalangst: waar komt het vandaan en wat ermee te doen
Omgaan met spanning Inleiding: Iedereen krijgt in het leven te maken met spanning. Bij competitiesporten komt dit extra tot uiting: er is de druk om te presteren, de tegenstander om te verslaan, de reactie
Nadere informatieRelaxatie als manier om met stress en pijn om te gaan
Relaxatie als manier om met stress en pijn om te gaan Materiaal Opdracht buikademhalingsoefening Opdracht relaxatie-oefening Relaxatiedagboek lichaamsscan oefening (www.actinactie.nl, te downloaden als
Nadere informatiePsychologische begeleiding, ruimer dan een gesprek. Informatiebrochure
Psychologische begeleiding, ruimer dan een gesprek Informatiebrochure 2 Omgaan met de ziekte kanker gaat gepaard met extra stress. Zorgen over de diagnose, de operatie, de bijwerkingen van de behandeling,
Nadere informatieOntdek je kracht voor de leerkracht
Handleiding les 1 Ontdek je kracht voor de leerkracht Voor je ligt de handleiding voor de cursus Ontdek je kracht voor kinderen van groep 7/8. Waarom deze cursus? Om kinderen te leren beter in balans te
Nadere informatieLEEFSTIJL & GEZONDHEID
LEEFSTIJL & GEZONDHEID LES 1. Macht der gewoonte/gewoontelus, voeding & beweging, wilskracht LES 2. Wespennest, hormoonhuishouding LES 1. HET BREIN MACHT DER GEWOONTE GEWOONTELUS GEDRAGSVERANDERINGEN VOEDING
Nadere informatieHet landschap van stress
Sessie 4 Het landschap van stress Omgaan met moeilijkheden Moeilijke dingen vormen een deel van het leven. Daar hebben we niets over te zeggen. Situaties die je als onaangenaam ervaart, kunnen zorgen voor
Nadere informatieModule 4 : Krachtbronnen
Module 4 : Krachtbronnen Vertrouwen Krachtbron: positieve mindset krachtbron: emoties hanteren Krachtbron: loslaten Moment voor jezelf en jouw verhaal opdrachten oefeningen Inleiding Veerkracht bouw je
Nadere informatieOntspannen als gezonde levenshouding!
Ontspannen als gezonde levenshouding! Gratis e-book met leuke ontspanningsoefeningen voor elke dag! Jana Schoefs Relaxatietherapie Jana Schoefs www.janaschoefs.be Ontspannen als gezonde levenshouding:
Nadere informatiemindfulness workshop
mindfulness workshop 1 mindfulness workshop Deze workshop wordt gegeven om een indruk te krijgen wat mindfulness inhoudt. Ook kan worden gekeken in welke training de workshop als onderdeel kan worden ingezet,
Nadere informatieOverzicht Afsluitende aandachtsoefeningen (deze staan als MP3 bestand op de website
Overzicht Afsluitende aandachtsoefeningen (deze staan als MP3 bestand op de website www.act-online.nl) Afsluitende aandachtoefening bij bijeenkomst 1: De start (Hoofdstuk 2) Afsluitende aandachtoefening
Nadere informatieEn ter voorbereiding op een te leveren prestatie. In te zetten bij angst, boosheid en verdriet. Wegwijzer voor het leren positief omgaan met stress
Samen met Zoekie op weg naar Peak Performance Wegwijzer voor het leren positief omgaan met stress In te zetten bij angst, boosheid en verdriet En ter voorbereiding op een te leveren prestatie Anita Wuestman
Nadere informatieDÉ SLIM-TENNIS WEDSTRIJDVOORBEREIDING
DÉ SLIM-TENNIS WEDSTRIJDVOORBEREIDING HOE JEZELF MENTAAL VOOR TE BEREIDEN OP WEDSTRIJDEN, MET OOG OP GENIETEN EN WINNEN AJDIN KOLONIC - WWW.SLIMTENNIS.NL Is jouw doel elke keer als je aan een wedstrijd
Nadere informatieMindfulness en het toelaten van gevoelens
Mindfulness en het toelaten van gevoelens Ger Schurink, maart 2016 In deze tekst worden verschillende mindfulness-methoden beschreven die kunnen helpen om gevoelens beter toe te laten. Aandacht en positieve
Nadere informatieSanny van Helden Beoefend al 15 jaar Yoga Is lezing over Yoga wel interessant? Deze lezing is een ontdekkingsreis Lezing én oefeningen Interactie Heb
Sanny van Helden Beoefend al 15 jaar Yoga Is lezing over Yoga wel interessant? Deze lezing is een ontdekkingsreis Lezing én oefeningen Interactie Heb je een vraag? Stel deze dan direct! Weet één van jullie
Nadere informatieWeek 1 Focus Mindfulness beoefenen
Week 1 Focus Mindfulness beoefenen Vaak schenkt onze geest geen aandacht aan wat er nu gebeurt, maar denken we na over iets dat gebeurd is of maken we ons zorgen over de toekomst. Dat zorgt ervoor dat
Nadere informatieHartcoherentie & emoties
Hartcoherentie & emoties Emoties Emotie betekent energie in beweging. Emotie is een sterk gevoel dat ons raakt of beweegt. Emoties zijn snel, nog sneller dan gedachten. Ze zijn vluchtig; ze komen op en
Nadere informatieGelukkig en Vrij zonder Stress. Annelies Hilgers
Gelukkig en Vrij zonder Stress Annelies Hilgers 1. Kijk uit voor stress... 3 2. Hoe beginnen?... 4 3. Ontspanning en Meditatie... 5 http://www.stopstressnu.nl 2 1. Kijk uit voor stress Je kent zeker wel
Nadere informatieHet Dansende dierenbos
Het Dansende dierenbos Kinder-yoga op muziek Jasper Merle & Hester van Toorenburg SPECTRUM over yoga, kinderen & dit boek In Het dansende dierenbos komen dieren, muziek en yoga samen. Er kan worden gedanst,
Nadere informatieWerkboek voor de. Veerkracht Versterkende meditatiecursus
Werkboek voor de Veerkracht Versterkende meditatiecursus In deze les leer je hoe je vanuit een ontspannen en alerte houding, de aandacht te richten op de lichamelijke gewaarwordingen die je voelt doordat
Nadere informatieInleiding 3. Introductie.. 4. Stap 1: Herken het moment.. 5. Stap 2: Maak een Game Plan.. 6. Stap 3: Visualiseer het moment.. 7
Inhoudsopgave Inleiding 3 Introductie.. 4 Stap 1: Herken het moment.. 5 Stap 2: Maak een Game Plan.. 6 Stap 3: Visualiseer het moment.. 7 Stap 4: Wees in het hier en nu 8,9 Vervolg 10 2 Inleiding Elke
Nadere informatieIn balans door. centreren
In balans door centreren Centreren Om je lichaam en geest op een lijn te brengen is centreren een belangrijke vaardigheid. In eerste instantie is centreren je aandacht naar je een punt 3 tot 5 centimeter
Nadere informatieONTSPANNINGSOEFENINGEN
OEFENING 1: VOEL JE LICHAAM Neem even de tijd jouw lichaam te voelen. Waar zit de spanning? Kan je de spanning beetje bij beetje loslaten? 1. Zorg ervoor dat je even niet gestoord wordt en ga rustig op
Nadere informatieWat er ook aan de hand is, de gevolgen zijn hetzelfde. Je bent een aantal lichamelijke functies, die je voorheen als vanzelfsprekend aannam, kwijt.
Hoofdstuk 7 Emoties Nu is het tijd om door te gaan. Je hebt je dwarslaesie, je bent hopelijk klaar met al de medische dingen, nu is het tijd om ook je gevoelens aandacht te geven. Dus: ga lekker zitten,
Nadere informatieBeginnen met mediteren
Elke reis begint met een eerste stap Beginnen met mediteren Zwany Huiting 1 Inhoud 1. Iedereen kan mediteren 2. Waarom mediteren? 3. Ademen 4. Zitten 5. Klassieke zithoudingen 6. Zitten op een bankje,
Nadere informatieSport(ouders) en emoties Door: Steven Pont en Tischa Neve
Sport(ouders) en emoties Door: Steven Pont en Tischa Neve Dit onderdeel gaat over emoties, want sport en emoties zijn nu eenmaal sterk met elkaar verbonden. En dat is maar goed ook, want die emoties zijn
Nadere informatieHoe bereik je optimale ontspanning bij het hardlopen? November 2016
Hoe bereik je optimale ontspanning bij het hardlopen? November 2016 Ontspannen hardlopen Ronald Valkenburg sportfysiotherapeut, -podoloog, leefstijlcoach en hardlooptrainer. Oprichter en mede-eigenaar
Nadere informatieIn 5 stappen naar meer vrijheid én verbinding in je relatie
In 5 stappen naar meer vrijheid én verbinding in je relatie Hallo! Je houdt van je partner. Jullie zijn al geruime tijd samen en hebben misschien samen kinderen. Jullie leiden een druk bestaan en tijd
Nadere informatieWedstrijdvoorbereiding Kampioenen worden geen kampioenen wanneer ze wedstrijden winnen, maar tijdens de uren, weken, maanden en jaren die ze
Wedstrijdvoorbereiding Kampioenen worden geen kampioenen wanneer ze wedstrijden winnen, maar tijdens de uren, weken, maanden en jaren die ze investeren ter voorbereiding van de prestatie. De overwinning
Nadere informatieen waar is de gebruiksaanwijzing?? Over de eerste spannende dagen met je
en waar is de gebruiksaanwijzing?? Over de eerste spannende dagen met je baby Verwachtingen Wordt dit jullie eerste, tweede, volgende kindje? Weet je al hoe je je baby gaat voeden? Als je al een kind hebt:
Nadere informatieWaarom dit boek? 7. 1 De ik-fabriek, wat is dat? Lichaamsseintjes Je lichaam is net een fabriek 17
Inhoud Waarom dit boek? 7 1 De ik-fabriek, wat is dat? 10 2 Lichaamsseintjes 14 3 Je lichaam is net een fabriek 17 4 De ik-fabriek, hoe ziet die eruit? 18 4.1 De eerste verdieping: voelen 20 4.2 De tweede
Nadere informatieYOGA LIFESTYLE. verbinding met jezelf. Whatever comes. Let it come. Whatever stays. Let it stay. Whatever goes. Let it go
YOGA LIFESTYLE FEBRUARI 2017 YOGA & MEDITATIE Geef jezelf de aandacht en de liefde die je verdient! Maak verbinding met jezelf Ga mee op reis in dit avontuur van zelfontwikkeling en persoonlijke groei!
Nadere informatieMindful Zwanger & Bevallen
Veelgestelde vragen over stress Mindful Zwanger & Bevallen www.mindfulzwangerenbevallen.nl Wat moet ik doen als ik stress ervaar? Allereerst gaat het om het opmerken van stress. Als je opmerkzaam bent
Nadere informatieThema. Kernelementen. Emoties Puber- en kinderemotie Eenduidige communicatie
Thema Kernelementen Emoties Puber- en kinderemotie Eenduidige communicatie Tips voor de trainer: Werken met mensen is werken met emotie. Leer emoties als signaal te herkennen, maar niet als leidraad te
Nadere informatieLekker in je vel. Leren omgaan met stress voor kinderen. Uit het boek Ophelia van Ingrid en Dieter Schubert
Lekker in je vel Leren omgaan met stress voor kinderen Uit het boek Ophelia van Ingrid en Dieter Schubert Heeft uw kind wel eens last van stress? Voelt uw kind zich wel eens niet lekker en weet u niet
Nadere informatieWeek 2 Focus De aard van de geest; Training van het brein
Week 2 Focus De aard van de geest; Training van het brein Voor velen onder ons wordt het leven overheerst door te veel denken, te veel hectisch doen, waardoor we te weinig tijd hebben om te zijn... Ons
Nadere informatieMijn leven op dit moment
Mijn leven op dit moment Naam: Leeftijd: Woonplaats: Mijn hobby s: Mijn familie: Mijn vrienden: Mijn school: Mijn werk: Mijn kwaliteiten en interesses Vul onderstaande zinnen aan. Ik ben goed in: Ik hou
Nadere informatie- 1 -
- 1 - Hallo, ik ben Agnes Jaspers Als Coach help ik mensen door middel van Mindfulness rust en ruimte te creëren in hun leven. Dit ebook heb ik speciaal voor jou geschreven. Je vindt in dit ebook een aantal
Nadere informatieVisualisatie oefeningen, de kracht van verbeelding
Visualisatie oefeningen, de kracht van verbeelding In de voorgaande mails heb je kunnen lezen over de kracht van je onderbewustzijn en hoe je jouw onderbewustzijn voor je kan laten werken. Je weet inmiddels
Nadere informatieCD Liggende Yoga oefeningen (Joke Hellemans) tekstuitwerking
CD Liggende Yoga oefeningen (Joke Hellemans) tekstuitwerking INLEIDING (Fragment 1. 2:16 min.) We beginnen nu met de liggende bewegingsoefeningen. Sta jezelf toe deze oefeningen met dezelfde zorgzame aandacht
Nadere informatieWAT BEPAALT DE MAXIMALE PRESTATIE? HET HOOFD? Bert Van Poucke
WAT BEPAALT DE MAXIMALE PRESTATIE? HET HOOFD? Bert Van Poucke Analyse 4 pijlers belangrijk om optimale prestaties te leveren: 1) de fysieke pijler (incl. technisch en tactisch) 2) de mentale pijler 3)
Nadere informatieGefeliciteerd! 3. Laatste loodjes 6. Tot zover 12
Gefeliciteerd! 3 Waarom dit boek? 3 Hoe gaat dit boek jou helpen? 3 Is er nog iets dat je moet weten voordat je verder leest? 4 Laatste loodjes 6 De agenda 6 Nu jij 9 Tot zover 12 Gefeliciteerd! Als je
Nadere informatieTapping audio. Werkboek audio 2. Kees Holtrigter (The 7D Solutions) 3e editie
Tapping audio Werkboek audio 2 Kees Holtrigter (The 7D Solutions) 3e editie Audio 2 De dag beginnen zonder stress en met energie Deze oefening is bedoeld om de dag direct goed te beginnen. Je vervangt
Nadere informatieYOGA LIFESTYLE. verbinding met jezelf. 'Yoga is the journey of the self, to the self, through the self.
YOGA LIFESTYLE F E B R U A R I 2 0 1 7 YOGA & MEDITATIE Geef jezelf de aandacht en de liefde die je verdient! Maak verbinding met jezelf 'Yoga is the journey of the self, to the self, through the self.
Nadere informatieSessie 3. De adem als anker
Sessie 3 De adem als anker Hoe doe je dat: terugkeren naar het hier en nu? De afgelopen week heb je tijdens het oefenen ongetwijfeld ervaren dat het lastig om je aandacht te richten op het opmerkzaam zijn
Nadere informatieVoorbereiding Zwem4daagse. Training 1: schoolslag. Doel Verbeteren ligging bij de schoolslag
Voorbereiding Zwem4daagse Training 1: schoolslag Verbeteren ligging bij de schoolslag 50 meter schoolslag, 30 seconden rust na elke 50 meter Afzetten en lang maken. Jezelf zo lang mogelijk maken is erg
Nadere informatiePresentatie Slotervaartziekenhuis Omgaan met chronische ziekte & stress 24 mei 2016 Janette Vijfhuizen, trainer en ervaringsdeskundige
Presentatie Slotervaartziekenhuis Omgaan met chronische ziekte & stress 24 mei 2016 Janette Vijfhuizen, trainer en ervaringsdeskundige Omgaan met Chronische ziekte & stress Informatie Wat is stress? Draagkracht
Nadere informatiePsychosomatische fysiotherapie
Psychosomatische fysiotherapie bij DE KERN boz Praktijk voor Natuurgeneeskunde De Snoostraat 13 4624 VJ Bergen op Zoom Telefoon 0164-210700 Email: info@dekernboz.nl Website: www.dekernboz.nl Kamer van
Nadere informatieVitaliteits 3-daagse. Voel je vitaal bij ROOTZ! 24, 25 en 26 september 2018
Vitaliteits 3-daagse 24, 25 en 26 september 2018 Maak het mee! Wij gaan vitaliteit onder de aandacht brengen met fijne lessen, workshops en lezingen bedoeld voor iedereen, die zich op dit gebied wil laten
Nadere informatieW E R K B O E K E X T R A
W E R K B O E K E X T R A Attunement Diary S C H I J N J E L I C H T M O O I E V R O U W, D E W E R E L D H E E F T J E N O D I G! Ik stem me af op het Universum zodat ik Eenheid en Harmonie ervaar 2016
Nadere informatieHET KOMPAS DOEL BENODIGDHEDEN: WERKINSTRUCTIE: OPDRACHT IN DE KLAS:
HET KOMPAS DOEL Instrument geven om te benoemen en herkennen wat belangrijk is voor de kinderen (hun waarden), zodat ze kunnen leren kiezen. BENODIGDHEDEN: plaatje van een kompas groot kompas voor in de
Nadere informatieGezondheid & Voeding
Manage your energy not your time De druk om steeds meer te doen in steeds minder tijd wordt steeds hoger, je leven thuis vergt tijd, je werk vergt tijd en dan heb je nog je hobby s en je vrienden. Dan
Nadere informatieSucces en veel plezier toegewenst!
Voorwoord HOE VOER JE EEN OEFENING GOED UIT? Ten eerste door de beweging correct uit te voeren. Dat wil zeggen gecontroleerd en beheerst. Dat wil zeggen eerst de spieren opwarmen ('warming up'). Nooit
Nadere informatie( Hoe moet deze oefeningen doen? )
Relaxatieoefeningen ( Wat zijn Relaxatieoefeningen? ) Deze opdracht bestaat uit oefeningen die je kunnen helpen om te relaxen. ( Waarom relaxatieoefeningen? ) Mensen weten dikwijls niet meer hoe ze kunnen
Nadere informatie8-weken training. Mindfulness. Sessie 1: De automatische piloot
8-weken training Mindfulness Sessie 1: De automatische piloot Vrede Vrede kan alleen in dit moment bestaan. Je kunt wel steeds zeggen: Wacht tot ik dit af heb, daarna ben ik vrij om in vrede te leven.
Nadere informatieLeerplan basiscursus Polariteitsmassage professioneel
Dag 1 - Drie soorten van aanraken: Rajasisch, Tamasisch, Sattvisch. - Spanning en ontspanning. - Energie in beweging. - De wervelkolom - Ontspanning in relatie met emotionele spanning. - Weerstand. - Adem
Nadere informatieEmotionele inleiding
Opzet Stressmanagement voor & door de trainer Jeroen Meganck S.P.O.C. / KU Leuven 24/05/2014 Praktisch gericht Interactief Samenbrengen van expertise Atleet In the spotlight Trainer In the dark Voor de
Nadere informatieThe Magic / Rhonda Byrne
The Magic / Rhonda Byrne samenvatting: The Magic is gebaseerd op de Wet van de Aantrekkingskracht, een fundamentele, wetenschappelijke, universele wet, die alle energie in ons universum stuurt. Volgens
Nadere informatieMindfulness Training. Leer binnen acht weken anders om te gaan met stress, ontwikkel aandacht voor het nu en ervaar meer rust.
Mindfulness Training Leer binnen acht weken anders om te gaan met stress, ontwikkel aandacht voor het nu en ervaar meer rust. Mindfulness training Per dag schieten er duizenden, vaak stressvolle, gedachten
Nadere informatieDE KERN boz Centrum voor biodynamische osteopathie, bewustwording, ontplooiing, spiritualiteit
DE KERN boz Centrum voor biodynamische osteopathie, bewustwording, ontplooiing, spiritualiteit DE KERN boz is lid van: VBAG (Vereniging ter Bevordering van Alternatieve Geneeswijze) Shibumi (International
Nadere informatieSusanne Hühn. Het innerlijke kind. angst loslaten
Susanne Hühn Het innerlijke kind angst loslaten Inhoud Inleiding 7 Hoe ontstaat angst? 11 Wegen uit de angst 19 Het bange innerlijke kind leren kennen 35 Meditatie Het bange innerlijke kind leren kennen
Nadere informatie2-inspire
1 3 A. BESTURING PROGRAMMA S : Denken & Voelen 1) Denken Bestaat uit : Verleden / toekomst Goed / slecht Familiale / culturele / godsdienstige overtuigingen, gewoontes, Angsten / Verlangens / wantrouwen
Nadere informatiePresteren onder druk. Door: Afke van de Wouw Sportpsycholoog en Bewegingswetenschapper www.afkevandewouw.nl Twitter: @afkevandewouw
Presteren onder druk Door: Afke van de Wouw Sportpsycholoog en Bewegingswetenschapper www.afkevandewouw.nl Twitter: @afkevandewouw Mentale Training Stellen van doelen Spanningsregulatie Verbeelding Gedachtecontrole
Nadere informatieOefening buikademhaling
Omgaan met stress Oefening buikademhaling Adem langzaam in gedurende drie tellen (door je neus) Adem langzaam uit gedurende vijf tellen (door je mond) Leg je hand op je buik om te voelen of je buik beweegt:
Nadere informatieStressmanagement, Ademhaling, Yoga & Ontspanning. Les 4
Stressmanagement, Ademhaling, Yoga & Ontspanning Les 4 Agenda Hartcoherentie theorie Hartcoherentie meting Herhaling meridianen Yoga strekkingen Hartcoherentie Emoties E otie eteke t e ergie i e egi g
Nadere informatieWat is sportpsychologie? Voorstellen. Programma. Doelstelling. Cursus Mentale Training Rogier Hoorn sportpsycholoog VSPN
Voorstellen drs. Rogier Hoorn, sportpsycholoog VSPN Sinds 2003 praktijk Hilversum en Papendal Sporters, teams, coaches, Cursus Mentale Training Rogier Hoorn sportpsycholoog VSPN bedrijfsleven, LVNL, Luchtmacht
Nadere informatieAutogene Training DE BASIS VAN AUTOGENE TRAINING. Raoul de Bruin WEEK 4.1 OVERWINSLAPELOOSHEID.NL
Autogene Training DE BASIS VAN AUTOGENE TRAINING Raoul de Bruin WEEK 4.1 OVERWINSLAPELOOSHEID.NL Autogene training Blijf rustig is iets wat je vast wel eens tegen jezelf gezegd hebt in een stressvolle
Nadere informatieOefeningen om om te gaan met moeilijke momenten. Algemeen. Overzicht:
Oefeningen om om te gaan met moeilijke momenten Algemeen In dit document vind je een overzicht terug van oefeningen die je kan doen om de psychologische vaardigheden te versterken en de deelnemers te ondersteunen
Nadere informatieMindfulness programma. Leer binnen acht weken anders om te gaan met stress, ontwikkel aandacht voor het nu en ervaar meer rust.
Mindfulness programma Leer binnen acht weken anders om te gaan met stress, ontwikkel aandacht voor het nu en ervaar meer rust. Per dag schieten er duizenden, vaak stressvolle, gedachten door je hoofd.
Nadere informatieAnnemiek de Crom Communicatie 1
Annemiek de Crom Communicatie www.annemiekdecrom.nl 1 Ontspanningsoefeningen Het lijkt zo eenvoudig, ontspannen, maar waarom is het dan zo moeilijk? Mensen geven bijna altijd tijdgebrek als oorzaak aan.
Nadere informatieVeertochten in Zoutleeuw
Veertochten in Zoutleeuw Wat is dit? Veerkracht is het mentale herstellingsvermogen van het individu. Het vermogen om je aan te passen na een stressvolle situatie of om te gaan met een tegenslag. Het betreft
Nadere informatieLanterfanten Tips. Maarten Smit meesterlanterfanteraar
Lanterfanten Tips Een aantal praktische bruikbare tips om het lanterfanten onder de knie te krijgen. Veredeld onthaasten, goed voor je brein, goed voor je gezondheid en uiteindelijk ook goed voor je relatie(s).
Nadere informatieAlleen de mens die zich leert te ontspannen, kan creatief zijn en in zijn geest komen de ideeën op met de snelheid van de bliksem.
1) Ontspannen loslaten Ik kom regelmatig mensen tegen die teveel druk en spanning ervaren of overprikkeld zijn. Ze geven aan behoefte te hebben aan meer ontspanning en rust, ze willen dingen makkelijker
Nadere informatieZondag 27 januari YOGA NIDRA Sessie 19.30u 20.45u (SUZANNE) Vrijdag 1 februari DIVINE LIGHT Cursus 19.30u 21.15u
NIEUWSBRIEF nr.1 21 januari 2019 AGENDA JANUARI 2019 Zondag 27 januari YOGA NIDRA Sessie 19.30u 20.45u (SUZANNE) FEBRUARI Vrijdag 1 februari DIVINE LIGHT Cursus 19.30u 21.15u Vervolg 8-2, 15-2, 01-03,
Nadere informatieLoslaten in 9 stappen en flowen vanuit hart & ziel
Tri of Light Loslaten in 9 stappen en flowen vanuit hart & ziel Loslaten is geen kwestie van wilskracht, maar kan je leren! Loslaten in 9 stappen Loslaten van woede, haat, verdriet, verwachtingen, schaamte,
Nadere informatieContact met het gekwetste kind
Contact met het gekwetste kind De emoties van het gekwetste kind Ermee werken in het nu, wat er zich NU afspeelt in de kamer, als reactie op iets wat gebeurt, verteld wordt, Ze zijn authentiek, als th.
Nadere informatieHet Nieuw Leiderschap is het brein managen. Mini masterclass Congres interne kwaliteitszorg op school te Affligem Guido de Valk
Het Nieuw Leiderschap is het brein managen Mini masterclass 7-12-2018 Congres interne kwaliteitszorg op school te Affligem Guido de Valk Guido de Valk (1963) Wie ben ik? Trainer, schrijver, spreker Expert
Nadere informatieInhoudsopgave. Introductie 6. Hand-outs Bijeenkomst 1 8. Hand-outs Bijeenkomst Hand-outs Bijeenkomst Hand-outs Bijeenkomst 4 42
Inhoudsopgave Introductie 6 Hand-outs Bijeenkomst 1 8 Hand-outs Bijeenkomst 2 17 Hand-outs Bijeenkomst 3 26 Hand-outs Bijeenkomst 4 42 Hand-outs Bijeenkomst 5 57 Hand-outs Bijeenkomst 6 69 Hand-outs Bijeenkomst
Nadere informatieHandout Stiltewandeling 6 april 2019
Handout Stiltewandeling 6 april 2019 Wanneer je samen wandelt, is het heerlijk om samen te praten en van gedachten te wisselen. Dat is heel waardevol. Het is ook een waardevolle ervaring om af te spreken
Nadere informatieMindfulness Jaarkalender
Zien Zijn Mindfulness Jaarkalender O p n i e u w k i j k e n e n m e t a a n d a c h t e r v a r e n De automatische piloot Schud je zintuigen wakker en doorbreek je automatische piloot, zeker op het moment
Nadere informatieSchrijf hier een korte introductie van jezelf. Schrijf bijvoorbeeld op hoe je leven er nu uitziet op het
Mijn leven Mijn leven op dit moment Schrijf hier een korte introductie van jezelf. Schrijf bijvoorbeeld op hoe je leven er nu uitziet op het gebied van werk, vrije tijd, opleiding, gezin, familie, relaties
Nadere informatieLeeratelier: Stress. Hoe kan ik hiermee omgaan?
Leeratelier: Stress Hoe kan ik hiermee omgaan? Doe de stress-test! Wat is stress? Hoe (examen)stress voorkomen en ermee omgaan? < 7: Ook jij hebt af en toe last van zenuwen tijdens de examenperiode, maar
Nadere informatieMindfulness bij ASS en arbeidsparticipatie. Annelies Spek Klinisch psycholoog / Senior onderzoeker GGZ Eindhoven
Mindfulness bij ASS en arbeidsparticipatie Annelies Spek Klinisch psycholoog / Senior onderzoeker GGZ Eindhoven Volgorde lezing Overbelasting bij mensen met autisme Werk en overbelasting Begeleiding Mindfulness
Nadere informatieNa een ICD-schok Adviezen voor goede verwerking.
Na een ICD-schok Adviezen voor goede verwerking www.nwz.nl Inhoud Wat merkt u van een ICD-schok? 3 Mogelijke reacties op een ICD-schok 3 Adviezen voor goede verwerking van een ICD-schok 4 Praktische gevolgen
Nadere informatieMindfulness Training. & Creativiteit [traineeboek] Dit boek is van: maandag uur Inloophuis Wij Allemaal
Mindfulness Training & Creativiteit [traineeboek] Dit boek is van: Tijdstip: Locatie: Trainer: maandag 10.00 12.30 uur Inloophuis Wij Allemaal Patricia M. Aarts 1 Mindfulness & Creativiteit P.M. Aarts
Nadere informatieRITUEEL. schrijven. Word de persoon die je altijd al had willen zijn.
RITUEEL schrijven d a g b o e k Word de persoon die je altijd al had willen zijn. Welkom De persoon worden die je altijd al had willen zijn. Daarom schrijf ik. Door ritueel te schrijven kom je in verbinding
Nadere informatieLes 13: Leren en emotie (2) Controle over je gevoelens
Les 13: Leren en emotie (2) Controle over je gevoelens Waarom moet ik controle krijgen over mijn gevoelens? Door negatieve ervaringen, gedachten of gevoelens kan het leren blokkeren. Als dit vaak gebeurt,
Nadere informatieTer inspiratie: Opschuddertje Nee denken en niet zeggen. Nee zeggen is te leren!
Ter inspiratie: Opschuddertje Nee denken en niet zeggen Nee zeggen is te leren!. 2 Nee denken en niet zeggen put je uit Nee is voor velen van ons één van de moeilijkste woordjes om uit te spreken. Waarom?
Nadere informatieMindfulness (in de spoedzorg) Jeanine Nieuwenhuis
Mindfulness (in de spoedzorg) Jeanine Nieuwenhuis Disclosure belangen spreker (potentiële) belangenverstrengeling Voor bijeenkomst mogelijk relevante relaties met bedrijven Sponsoring of onderzoeksgeld
Nadere informatieBegeleiding bij faalangst
Begeleiding bij faalangst Begeleidingsvormen Vanaf schooljaar 2015-2016 geeft de Stichtse Vrije School de cursus Zelfvertrouwen. Deze cursus is gericht op de omgang met stressvolle situaties rondom school
Nadere informatieAdem in, en til het rechterbeen iets op, hou even vast, en laat hem op de uitademing weer zakken.
Oefenschema Inleiding: Dit oefenschema beoogt ontspanning en bewustwording van het lichaam. Hoewel deze oefeningen niet veel van het lichaam vergen, hebben ze toch een diepgaande werking. Oefen op een
Nadere informatieen doe dit steeds maar weer opnieuw, elke keer als je opmerkt dat je aandacht afdwaalt van je ademhaling 1min
Zitmeditatie 45min Je begint nu enige tijd te zitten in milde en open aandacht 5 Je oefent in wakkerheid, in aanwezig zijn, zonder iets te moeten 4 Je oefent in niet-doen 4 Neem als het kan een vaste plek
Nadere informatieHartcoherentie training
Hartcoherentie training Hoe werkt hartcoherentie training Onze lichaamstemperatuur, hormoonhuishouding, het immuunsysteem, spijsvertering, ademhaling en de hartslag. Ze hebben één ding gemeen: ze worden
Nadere informatieJe lijf weet. wat jij vergeet. Jade Qigong Lifestyle
Je lijf weet wat jij vergeet Jade Qigong Lifestyle www.jadeplaats.nl Hi, Dank je voor het aanvragen van dit ebook 'Uit je hoofd, in je lijf'. Misschien was je nieuwsgierig, en vroeg je het daarom aan.
Nadere informatieKIJK IN JE BREIN LESMODULE BASISSCHOOL LEERLING
LESMODULE BASISSCHOOL LEERLING 1. DE HERSENEN 1.1 HOE ZIEN HERSENEN ERUIT? VRAAG WIE KAN VERTELLEN WAT HERSENEN ZIJN? VRAAG HEBBEN KINDEREN KLEINERE HERSENEN DAN GROTE MENSEN? 1.2 WANNEER GEBRUIK JE ZE?
Nadere informatieRelaxatie als manier om met stress en pijn om te gaan
Relaxatie als manier om met stress en pijn om te gaan Doel Zoals tijdens de vorming over chronische pijn werd toegelicht, kunnen stress en pijn elkaar versterken. Stress kan het gevolg zijn van chronische
Nadere informatie