Onderwijs en Examenregeling

Transcriptie

1 Onderwijs en Examenregeling Master Expertdocent Beroepsonderwijs Croho nr Christelijke Hogeschool Windesheim i.s.m. Hogeschool Utrecht Deeltijd De MEB is geaccrediteerd tot en met 29 april Waar student en hij staat kan ook gelezen worden de studente en zij. De links in dit document werken alleen bij raadpleging van dit document op het intranet van Windesheim

2 1 WELKOM 5 2 DOEL EN CONTEXT VAN DEZE ONDERWIJS- EN EXAMENREGELING 6 3 DE ONDERWIJSVISIE VAN WINDESHEIM Hogeschoolbrede onderwijsvisie Visie op opleiden in de MEB Samenwerking met Hogeschool Utrecht 9 4 WAAR LEIDEN WE VOOR OP Beroepsprofiel Opleidingsprofiel De relatie tussen de opleiding en het beroepenveld 13 5 HOE ZIET HET ONDERWIJS ER UIT Inrichting van de opleiding Inhoud en vorm van de opleiding Vorm Inhoud Leeractiviteiten Bijzondere leerwegen binnen de masteropleiding 18 6 DE STUDENT EN HET ONDERWIJS Studiebegeleiding Studiecoaching Algemene studiebegeleiding ((zie instellingsdeel OER, hoofdstuk 6, artikel 16) Bijzondere studiebegeleiding ((zie instellingsdeel OER, hoofdstuk 6, artikel 17) Kwaliteit en studeerbaarheid Studeerbaarheid en studielast Kwaliteit toetsing Visie op toetsen en beoordelen Toetsprogramma Bijzondere bepalingen Instellingsdeel OER, artikel 5 toelatingseisen Instellingsdeel OER, artikel 7 werkeis deeltijdse opleidingen Instellingsdeel OER, artikel 10 examens en graden Instellingsdeel OER, artikel 11 studiepunten en studielast 26 Opleidingsdeel van de onderwijs- en examenregeling [Master Expertdocent Beroepsonderwijs], pagina 3

3 6.4.5 Instellingsdeel OER, artikel 13 onderwijsverdeling per studiejaar Instellingsdeel OER, artikel 20, beroepsproduct als toets Instellingsdeel OER, artikel 20 lid 4, aanmelden voor toetsing Instellingsdeel OER, artikel 23, lid 3 beoordelingen Instellingsdeel OER, artikel 28 Cum laude 30 7 OVERZICHT ONDERWIJSEENHEDEN 31 8 ACCREDITATIE 40 9 TOT SLOT Bezwaar en beroep Bijlagen bij onderwijs- en examenregeling Overgangsbepalingen Niet voorziene situaties Inwerkingtreding, openbaarmaking, looptijd en vaststelling 40 Opleidingsdeel van de onderwijs- en examenregeling [Master Expertdocent Beroepsonderwijs], pagina 4

4 1 WELKOM Welkom bij de Opleiding Master Expertdocent Beroepsonderwijs (MEB), die Windesheim in nauwe samenwerking met Hogeschool Utrecht uitvoert. De MEB is de eerste educatieve master in Nederland die zich specifiek richt op docenten van beroepsgerichte vakken in het (v)mbo en hbo. In deze master bundelen Windesheim en de HU hun expertise op het terrein van het opleiden van beroepsbeoefenaars. Daarmee haken beide onderwijsinstellingen in op de behoefte aan meer docenten met een masterkwalificatie in het beroepsonderwijs. Centraal in de onderwijsvisie van de MEB staat het begrip adaptief beroepsonderwijs. Adaptief beroepsonderwijs is gevarieerd en komt tegemoet aan de wensen en behoeften van studenten. Onderwijs dat ook uitdagend en prikkelend is en reikt naar de zone van naaste ontwikkeling, zowel op individueel als op collectief niveau. Adaptief beroepsonderwijs is tegelijkertijd responsief naar de beroepspraktijk en speelt in op ontwikkelingen in de beroepspraktijk en op de arbeidsmarkt. Omdat we uitgaan van het principe practice as you preach is de MEB zelf ook adaptief beroepsonderwijs. Als MEB-student werkt u tijdens de opleiding aan actuele vraagstukken, die relevant zijn voor de eigen onderwijspraktijk. Deze betreffen zowel de inhoud (vak- en beroepskennis) als de vorm (pedagogisch-handelingsrepertoire) van het beroepsonderwijs. U gaat op zoek naar antwoorden die passend zijn voor uw eigen onderwijspraktijk en tegemoet komen aan de wensen van het beroepenveld waarvoor wordt opgeleid. De vraagstukken kiest u deels zelf, maar deze worden ook aangeboden; we kijken in de opleiding ook voorbij de eigen horizon en putten daarom behalve uit eigen ervaringen eveneens uit de kennis van anderen en uit onderzoek. In deze Studiegids, Studentenstatuut en Onderwijs- en examenreglement vindt u inhoudelijke, praktische en organisatorische informatie over uw studie en de formele regels rondom het programma. U mag van ons verwachten dat wij het onderwijs vormgeven zoals in deze Studiegids staat beschreven. Wij verwachten van u, dat u een actief lerende houding heeft, dat u verantwoordelijkheid neemt voor uw eigen leerproces. Wij wensen u een actieve, uitdagende, inspirerende en succesvolle studie toe. Namens het docententeam, Harry Frantzen, directeur domein Bewegen en Educatie Mark Boiten, directeur Lerarenopleidingen Beroepsonderwijs Monique Ridder, hogeschoolhoofddocent/opleidingscoördinator Elly de Bruijn, lector Beroepsonderwijs (HU) Kees Dijkstra, voorzitter examencommissie Opleidingsdeel van de onderwijs- en examenregeling [Master Expertdocent Beroepsonderwijs], pagina 5

5 2 DOEL EN CONTEXT VAN DEZE ONDERWIJS- EN EXAMENREGELING De Onderwijs- en Examenregeling (OER) bestaat uit een instellingsdeel en een opleidingsdeel. In het instellingsdeel, dat voor alle masteropleidingen van Windesheim geldt worden de hoofdregels beschreven. Het opleidingsdeel geldt de uitwerking voor de master Expertdocent Beroepsonderwijs (MEB) en de uitzonderingen, die in deze opleiding op de hoofdregels worden gemaakt. De OER mag gezien worden als een contract tussen de opleiding en de student met daarin vermeld de rechten en verplichtingen voor beide partijen. Om de actualiteit van het curriculum te borgen, kiest Windesheim voor een jaar-oer, waarin de regels voor een studiejaar staan vermeld. Windesheim kiest dus niet voor een cohort-oer. In de jaar-oer is het hele curriculum van een opleiding opgenomen. Echter, studenten kunnen slechts een beroep op dit curriculum doen gedurende de looptijd van de OER. Dit betekent niet dat tijdens het spel de spelregels kunnen worden veranderd. We garanderen, ook bij een curriculumwijziging in het belang van de actualiteit, dat de student een curriculum van 90 EC krijgt dat bij een normale inspanning (geen sprake van studievertraging, alles in één keer behalen of hooguit één herkansing) in 3 studiejaren te voltooien is. Met de inschrijving als student gaat deze OER gelden. Het studiecontract tussen student en opleiding wordt aangegaan. Vanaf dat moment ziet de student het curriculum dat gevolgd kan worden in Educator. Onderwijs, toetsing en herkansingen worden automatisch voor deze student geregeld, tenzij de opleiding heeft aangegeven dat een student voor een module zijn eigen toets- of herkansingsdatum kan bepalen. De opleiding heeft één Onderwijs- en Examenregeling. Deze is zo vormgegeven dat iedere doelgroep en student binnen de opleiding kan werken met het deel dat voor hem of haar relevant is. Opleidingsdeel van de onderwijs- en examenregeling [Master Expertdocent Beroepsonderwijs], pagina 6

6 3 DE ONDERWIJSVISIE VAN WINDESHEIM 3.1 HOGESCHOOLBREDE ONDERWIJSVISIE Windesheim is een brede kennisinstelling met de ambitie een inspirerende omgeving voor hoger onderwijs te zijn. De hogeschool biedt masterstudenten een kwalitatief hoogstaande beroepsopleiding aan, die hen theoretisch en praktisch voorbereidt op het succesvolle vervolg van hun loopbaan. Windesheim verricht praktijkgericht onderzoek, ten dienste van de kennisontwikkeling in de regio (en daarbuiten) en om de ontwikkeling van het onderwijs verdere impulsen te geven. Kennis en vaardigheden worden voortdurend getoetst aan de praktijk door samen te werken met bedrijven en non-profitorganisaties en te ondernemen. Ondernemen is ook een manier om onderzoeksresultaten te valoriseren. Door onderwijs, onderzoek en ondernemen op deze wijze uitgebalanceerd ten opzichte van elkaar te positioneren, versterken ze elkaar. De onderwijsvisie van Windesheim bestaat uit de volgende vier elementen. Ambitieus studieklimaat Windesheim biedt studenten kansen, prikkelt studenten om hun grenzen te verleggen en het maximale uit de studie te halen. De beroepspraktijk is de basis waaraan het onderwijs uitdagende opdrachten ontleent. Om recht te doen aan de verschillende talenten en ambities kunnen studenten binnen de beroepsgerichte curricula een deel van het onderwijs zelf invullen. Waarde(n)volle professional Windesheim leidt professionals op die hun eigen professionele handelen kritisch ter discussie kunnen stellen en hierover verantwoording kunnen afleggen. Daarbij hanteert de bij Windesheim afgestudeerde professional persoonlijke, institutionele en wettelijke waarden en normen. Door een onderzoekende en reflectieve houding ontwikkelt hij continu zijn professionaliteit, vanuit zijn idealen over goed samenleven en - werken. Vanuit de eigen vakbekwaamheid en met die kritische reflectie levert hij een bijdrage aan de kwaliteit van de samenleving en het beroep. De professional is deskundig op zijn vakgebied en goed voorbereid op de steeds veranderende beroepspraktijk. Hij ziet kansen, weet deze te benutten, kan innoveren en neemt initiatief. Windesheim wil ook een waarde(n)volle organisatie zijn en dit thema ook tot uitdrukking brengen in de cultuur op Windesheim. Studentbegeleiding op maat Windesheim biedt studenten persoonlijke en adequate begeleiding en een omgeving waarin zij zich maximaal kunnen ontplooien. De hogeschool stuurt op resultaat, zodat de student succesvol zijn studie kan doorlopen. Hierbij worden zowel uitzonderlijke begaafdheden als specifieke functiebeperkingen serieus genomen. Het onderwijsconcept benadrukt het belang van een veilige en optimaal vormgegeven leeromgeving, waarin de student zich gekend voelt. Kleinschalig, maar tevens met de faciliteiten en mogelijkheden van een grote hogeschool. Hoge kwaliteit van onderwijs Windesheim handhaaft en verbetert continu de onderwijspraktijk. De student werkt met docenten die didactisch onderlegd zijn, zeer bekwaam zijn op hun vakgebied en nauwe contacten hebben met de beroepspraktijk. Om steeds met de nieuwste inzichten in de diverse vakgebieden te kunnen werken, zijn opleidingen verbonden met kenniscentra en/of Centres of Expertise. Onderwijs, onderzoek en ondernemen zijn met elkaar geïntegreerd en versterken Opleidingsdeel van de onderwijs- en examenregeling [Master Expertdocent Beroepsonderwijs], pagina 7

7 elkaar in kwaliteit en vernieuwingskracht. Windesheim stimuleert de internationale oriëntatie van studenten. 3.2 VISIE OP OPLEIDEN IN DE MEB De Windesheim onderwijsvisie is uitgewerkt voor de Master Expertdocent Beroepsonderwijs. Er zijn uitgangspunten geformuleerd die richtinggevend zijn voor het ontwerpen en inrichten van het onderwijs. Adaptief beroepsonderwijs Centraal in de onderwijsvisie van de MEB staat het begrip adaptief beroepsonderwijs. Adaptief beroepsonderwijs is gevarieerd en komt tegemoet aan de wensen en behoeften van studenten. Onderwijs dat ook uitdagend en prikkelend is en reikt naar de zone van naaste ontwikkeling, zowel op individueel als op collectief niveau. Adaptief beroepsonderwijs is tegelijkertijd responsief naar de beroepspraktijk en speelt flexibel in op ontwikkelingen in de beroepspraktijk en op de arbeidsmarkt. Omdat we uitgaan van het principe practice as you preach is de MEB zelf ook adaptief beroepsonderwijs. Leren in verschillende contexten Leren vindt plaats in meerdere contexten en vanuit authentieke, betekenisvolle taken. In de MEB heeft de MEB-student te maken met de context van de opleiding, de school waar hij werkt en het beroepenveld waarvoor hij opleidt. Tijdens de opleiding werkt de MEB-student aan actuele vraagstukken, die relevant zijn voor de eigen onderwijspraktijk. Deze betreffen zowel de inhoud (vak- en beroepskennis) als de vorm (pedagogisch-handelingsrepertoire) van het beroepsonderwijs. De MEB-student gaat op zoek naar antwoorden die passend zijn voor zijn onderwijspraktijk en die tegemoet komen aan de wensen van het beroepenveld waarvoor hij opleidt. Leren als wederkerig proces Leren vindt plaats als een wederkerig proces van contextualiseren en conceptualiseren : de MEB-student past theoretische concepten toe in de praktijk en vertaalt praktische ervaringen naar theoretische begrippen en modellen. Daarvoor verdiept hij zich in (wetenschappelijke) literatuur en raadpleegt hij collega s in de school en vakinhoudelijk experts en betrokkenen in de beroepspraktijk. Leren van denken en doen De praktijk is messy : weerbarstig, complex en niet zo ideaal als de theorieën beschrijven. We vinden het daarom belangrijk dat de MEB-student tijdens de opleiding ook laat zien hoe hij verkregen inzichten toepast in de eigen onderwijspraktijk (impact). De verantwoording van zijn handelen expliciteert de MEB-student in een eigen professionele theorie (denken). Gaandeweg groeit de MEB-student in in de collectieve basis van het beroep expertdocent beroepsonderwijs (socialiseren). Tegelijkertijd legt hij eigen accenten (personaliseren). Onderzoekend leren De processen van contextualiseren en conceptualiseren en van socialiseren en personaliseren vragen om onderzoekend en reflectief vermogen van de MEB-student. In de opleiding is (praktijkgericht) onderzoek doen zowel doel als middel. De MEB-student leert om vanuit generieke, theoretische concepten zelfstandig onderzoek te ontwerpen en uit te voeren en tot gefundeerde antwoorden komen. MEB-studenten benaderen opleidingsvraagstukken op een Opleidingsdeel van de onderwijs- en examenregeling [Master Expertdocent Beroepsonderwijs], pagina 8

8 kritische, analytische manier en integreren verkregen inzichten uit verschillende perspectieven om daar vervolgens mee te experimenteren in de eigen onderwijspraktijk. Dit onderzoekende en reflectieve vermogen legt de basis voor professionele groei evenals voor het bijdragen aan de ontwikkeling van het beroep van docent beroepsgerichte vakken. Internationaal perspectief Tijdens hun opleiding leren MEB-studenten om met een meer analytische en kritische blik naar het eigen (Nederlandse) beroepsopleidingssysteem te kijken. Zij oriënteren zich op het beroepsonderwijs in andere landen vanuit de perspectieven onderwijs & arbeid, onderwijsleerwetenschappen, vak- en beroepskennis. MEB-studenten oriënteren zich zowel op de inrichting van het onderwijssysteem en de arbeidsmarkt, als op de beroepscultuur en de betekenis van de beroepscultuur voor de wijze van opleiden. 3.3 SAMENWERKING MET HOGESCHOOL UTRECHT Hogeschool Utrecht, met name het lectoraat Beroepsonderwijs, en Windesheim hebben ten bate van de master Expertdocent Beroepsonderwijs hun expertise gebundeld en werken nauw samen. Hogeschool Windesheim is CROHO-houder en penvoerder. De onderwijs- en examenregeling van Hogeschool Windesheim is daarom van kracht. Opleidingsdeel van de onderwijs- en examenregeling [Master Expertdocent Beroepsonderwijs], pagina 9

9 4 WAAR LEIDEN WE VOOR OP De MEB is in Nederland de enige educatieve master, die specifiek is bedoeld voor docenten van beroepsgerichte vakken. Als gevolg van wetenschappelijke, technologische en maatschappelijke ontwikkelingen moet in het beroepsonderwijs voortdurend worden ingespeeld en geanticipeerd op veranderingen in de beroepspraktijk. In het beroepsonderwijs is behoefte aan masteropgeleide docenten die, vanuit theoretische concepten en praktijkervaringen, een passende vertaalslag kunnen maken van ontwikkelingen in de beroepspraktijk naar het opleiden van startbekwame beroepsbeoefenaars voor die praktijk. De onderwijsinhoud van de MEB is daarom een mix van onderwijskundige, pedagogischdidactische concepten en actuele en relevante vak- en beroepskennis, die met elkaar geïntegreerd worden. Centraal daarin staat de verbinding tussen het leren op school en in de beroepspraktijk. Daarmee onderscheidt de MEB zich van generieke educatieve masters, zoals de master Leren en Innoveren, die zich richt op het vorm geven aan veranderingen in het onderwijs, en van de master Special Educational Needs, die ingaat op het orthopedagogische en orthodidactische vraagstukken bij leren en opleiden. 4.1 BEROEPSPROFIEL Het beroepsonderwijs is complex en dynamisch: er is een grote variatie aan opleidingen en studenten 1 en er moet voortdurend worden ingespeeld en geanticipeerd op veranderingen in de beroepspraktijk, op de arbeidsmarkt en in de maatschappij 2. Dat vraagt veel van een docent. 3 Daarom zijn docenten op masterniveau nodig: docenten die experts zijn in het leren en opleiden van beroepsbeoefenaars en vanuit een helicopterview kunnen denken en handelen. Expertdocenten beroepsonderwijs hebben de focus op het primaire onderwijsproces. 4 Ze zijn op de hoogte van actuele, voor het beroep relevante kennis (formele kennis, normen en waarden van de beroepsgroep, impliciete en tacit kennis) en kunde (vaardigheden, benaderingen, beroepshoudingen) en weten de vertaalslag naar de opleiding te maken. Ze zijn in staat om kennis en kunde uit verschillende vakdisciplines met elkaar te verbinden in een samenhangend opleidingsprogramma voor een beroepsopleiding. Expertdocenten leveren maatwerk aan de heterogene groep studenten in het beroepsonderwijs en zijn responsief naar het beroepenveld. Ze zorgen voor een goede verbinding tussen leeractiviteiten op school en in de beroepspraktijk. Zij zijn kritisch ten aanzien van hun eigen onderwijspraktijk, beschikken over onderzoekend vermogen en nemen initiatieven om, samen met collega s in de school en vertegenwoordigers uit het werkveld, de kwaliteit van het beroepsonderwijs te verbeteren. Expertdocenten geven daarmee vorm aan adaptief beroepsonderwijs: beroepsonderwijs dat tegemoet komt aan de wensen en behoeften van studenten en dat flexibel inspeelt op de ontwikkelingen in de betreffende beroepspraktijk. Onderwijs dat bovendien uitdagend en prikkelend is waardoor studenten zich individueel en binnen een groep kunnen ontwikkelen. Uit bovenstaand beroepsprofiel is het opleidingsprofiel voor de startbekwame expertdocent beroepsonderwijs afgeleid. 4.2 OPLEIDINGSPROFIEL 1 Met studenten worden deelnemers aan het beroepsonderwijs ((v)mbo en hbo) bedoeld. 2 OCW, Glaudé et al, Billett, 2011; De Bruijn & Leeman, 2011; De Bruijn, 2013 Opleidingsdeel van de onderwijs- en examenregeling [Master Expertdocent Beroepsonderwijs], pagina 10

10 Figuur 4.1. Opleidingsprofiel hbo-master Expertdocent Beroepsonderwijs, van waaruit het pedagogisch-didactisch handelen vorm krijgt. Het opleidingsprofiel kenmerkt zich door een sterk accent op het docentschap: het pedagogisch-didactisch handelen in het beroepsonderwijs en de verbinding met de beroepspraktijk als centraal kenmerk. Dit handelen bestaat uit zeven kerntaken en wordt ingekleurd vanuit vier perspectieven (zie figuur 1). De perspectieven zijn: Onderwijsleerwetenschappen Onderwijs en arbeid Vakkennis Beroepskennis Het opleidingsprofiel van de MEB is beschreven in zeven kerntaken: 1. Uitvoeren adaptief beroepsonderwijs 2. Beoordelen in adaptief beroepsonderwijs 3. Vormgeven adaptief beroepsonderwijs 4. Verbinden binnen- en buitenschools leren 5. Vakkennis verbinden met beroep 6. Praktijkgericht onderzoeken 7. Professioneel handelen De kerntaken van de expertdocent beroepsonderwijs zijn uitgewerkt in werkprocessen (tabel 4.1). Vervolgens is de inhoud van de kerntaak beschreven aan de hand van de Dublin Descriptoren. Deze systematiek past bij de cultuur en werkwijze van het beroepsonderwijs. De kerntaken zijn beschreven vanuit een analytisch perspectief. In de praktijk integreert de expertdocent beroepsonderwijs meerdere kerntaken en daarmee corresponderende werkprocessen in zijn handelen. De kerntaken en werkprocessen kunnen dus wel worden onderscheiden, maar niet gescheiden. Het opleidingsprofiel is beschreven in het document Opleidingsprofiel Expertdocent Beroepsonderwijs. Opleidingsdeel van de onderwijs- en examenregeling [Master Expertdocent Beroepsonderwijs], pagina 11

11 Tabel 4.1 Opleidingsprofiel: kerntaken expertdocent beroepsonderwijs Kerntaak 1. Uitvoeren adaptief beroepsonderwijs 2. Beoordelen in adaptief beroepsonderwijs 3. Vormgeven adaptief beroepsonderwijs 4. Verbinden binnenen buitenschools leren 5. Vakkennis verbinden met beroep 6. Praktijkgericht onderzoeken 7. Professioneel handelen De expertdocent beroepsonderwijs: ondersteunt studenten in hun ontwikkelingsproces tot (startbekwame) beroepsbeoefenaars met een passende mate van autonomie en zelfregulatie; stemt zijn (digitale) begeleidingsmethodieken af op de behoeften van en verschillen tussen zijn studenten en de aard en ontwikkelingen in de beroepspraktijk; onderbouwt zijn manier van handelen en legt verantwoording af aan collega s in de school en in de beroepspraktijk, neemt initiatieven om goed adaptief beroepsonderwijs bij collega s te stimuleren. draagt zorg voor valide en betrouwbare (digitale) toets- en beoordelingsvormen voor zowel formatieve als summatieve doeleinden van de beroepsopleiding, passend bij de kwalificaties van de beroepsopleiding, de onderwijsvisie van de instelling en passend in een samenhangend toetsprogramma voor de gehele beroepsopleiding. Is vormgever van adaptief onderwijs voor individuele studenten, de leergroep en de opleiding, zowel van het binnenschoolse als het buitenschoolse deel (werkplekleren), werkt samen met collega s in de school en in de beroepspraktijk en houdt hierbij rekening met feedback, evaluatiegegevens en maatschappelijke & technologische ontwikkelingen. Ondersteunt het verbinden van het leren op school met het leren op de werkplek door de student; werkt samen met interne en externe collega s aan krachtige leer- en ontwikkelingstrajecten, waarin de theorie- en praktijkcomponent op elkaar zijn afgestemd vanuit kennis en kunde over opleiden op de werkplek; is daarin aanjager voor zijn team en vervult een voorbeeldrol. Heeft up-to-date kennis van zijn vakdiscipline, selecteert inhouden die relevant zijn voor het beroeps(domein) waarvoor hij opleidt op basis van (inter)nationale vakliteratuur, lidmaatschap van (inter)nationale beroepsorganisaties, ervaringen in de actuele beroepspraktijk en structurele contacten met het kennisnetwerk én de beroepspraktijk; maakt die inhouden leerbaar en past inhoud en vorm van de opleiding aan de actualiteit/nieuwe inzichten aan. Heeft onderzoekend vermogen, stelt kritische vragen over de kwaliteit en effecten van het beroepsonderwijs en neemt initiatieven om de eigen onderwijspraktijk te verbeteren; beschikt over kennis van onderzoeksmethodologie; voert op verantwoorde wijze onderzoek uit in de context van het beroepsonderwijs en betrekt daar collega s bij, maakt gebruik van eigen en bestaande onderzoeksresultaten om verbeteringen in gang te zetten en deelt verkregen inzichten met collega s. Is een professional, die handelt op basis van een coherente professionele theorie die in ontwikkeling blijft en die impact genereert in de eigen opleidingspraktijk. Hij verantwoordt zijn handelen aan collega s in het onderwijsveld en het beroepenveld. In zijn team neemt de expertdocent beroepsonderwijs initiatieven om de kwaliteit van adaptief beroepsonderwijs te verbeteren. Hij volgt de ontwikkelingen in het beroepsonderwijs en het beroepsdomein en discussieert met relevante stakeholders in zijn netwerk over de betekenis daarvan voor het pedagogisch-didactisch handelen van de expertdocent beroepsonderwijs in het algemeen en zijn eigen professionele handelen in het bijzonder. Door opgedane kennis en ervaringen te delen draagt hij bij aan de verdere ontwikkeling van de kennisbasis van de expertdocent beroepsonderwijs. Opleidingsdeel van de onderwijs- en examenregeling [Master Expertdocent Beroepsonderwijs], pagina 12

12 De MEB-student wordt opgeleid tot een expertdocent beroepsonderwijs, die werkzaam is in het hbo, mbo of vmbo. De expertdocent beroepsonderwijs vervult in zijn team een voortrekkersrol en is, vanuit zijn inhoudelijke expertise in staat om: Inhoud en vorm te geven aan de beroepsgerichte kennisbasis in het curriculum van een beroepsopleiding; Leren op school en in de beroepspraktijk productief maakt door het binnen- en buitenschools leren door de student met elkaar te verbinden; Maatwerk levert aan studenten en zorgt voor een goede aansluiting van de opleiding bij de beroepspraktijk; Opleidingsvraagstukken in de eigen onderwijspraktijk signaleert en onderzoekt en passende oplossingen construeert; Een (inter)nationaal netwerk binnen en buiten de school onderhoudt en benut dat het onderwijs, zowel inhoudelijk als pedagogisch-didactisch, actueel te houden; In het eigen team initiatieven neemt om de kwaliteit van de opleiding te verbeteren. Het doel van de opleiding is het versterken van het pedagogisch-didactisch handelen in de complexe en weerbarstige onderwijspraktijk en het vergroten van het zelfsturend en onderzoekend vermogen om oplossingen te genereren voor complexe opleidingsvraagstukken, steeds responsief naar het werkveld waarvoor wordt opgeleid. Het handelen van een expertdocent kenmerkt zich door consistentie tussen het denken (professionele theorie) en het doen (impact) DE RELATIE TUSSEN DE OPLEIDING EN HET BEROEPENVELD Leren in verschillende contexten is één van de pijlers van de onderwijsvisie van de master Expertdocent Beroepsonderwijs. In de opleiding heeft de student te maken met de contexten van het opleidingsinstituut (Windesheim), zijn eigen onderwijspraktijk (werkplek) en de beroepspraktijk waarvoor hij opleidt. Als onderdeel van de opleidingen bouwen MEB-studenten een netwerk op, dat zij leren benutten voor hun eigen onderwijspraktijk. De MEB-docenten beschikken zelf ook over een netwerk, dat zij inzetten voor het onderwijs in de master Expertdocent Beroepsonderwijs. Relatie met onderwijspraktijk MEB-studenten werken tijdens de opleiding aan actuele vraagstukken, die relevant zijn voor de eigen onderwijspraktijk. Deze betreffen zowel de inhoud (vak- en beroepskennis) als de vorm (pedagogisch-handelingsrepertoire) van het beroepsonderwijs. MEB-studenten gaan op zoek naar antwoorden die passend zijn voor de eigen onderwijspraktijk en tegemoet komen aan de wensen van het beroepenveld waarvoor opgeleid wordt. De vraagstukken kiezen MEBstudenten deels zelf, maar worden ook aangeboden; we kijken in de opleiding ook voorbij de eigen horizon en putten daarom behalve uit eigen ervaringen eveneens uit de kennis van anderen en uit onderzoek. MEB-studenten hebben in hun school een werkplekbegeleider: een senior-docent, die als critical friend op de werkplek fungeert. Vanuit de opleiding wordt contact onderhouden met de werkplekbegeleiders. Zij worden betrokken bij de beoordeling van de MEB-student en elk studiejaar op bepaalde momenten uitgenodigd om te participeren in het onderwijs van de MEB. 5 de Bruijn, 2012 Opleidingsdeel van de onderwijs- en examenregeling [Master Expertdocent Beroepsonderwijs], pagina 13

13 Relatie met beroepspraktijk waarvoor in het beroepsonderwijs wordt opgeleid Voor een docent van een beroepsgericht vak is ook leren in de context van het beroepenveld waarvoor hij opleidt van belang. In de opleiding wordt daarom steeds een verbinding gemaakt tussen vak- en beroepskennis en onderwijs: kennis en vaardigheden m.b.t. vormgeven, uitvoeren en beoordelen van onderwijs is steeds gekoppeld aan de onderwijsinhoud. In de onderwijseenheid Perspectieven op beroepsonderwijs 2 verdiepen en/of verbreden de MEBstudenten hun vak- en beroepskennis door bijvoorbeeld het volgen van vakinhoudelijk onderwijs of het uitvoeren van een onderzoek of project in een bedrijf, instelling over een actueel, relevant inhoudelijk thema. Om de kwaliteit van de vak- en beroepskennis in de opleiding te borgen, richt de opleiding een expertisenetwerk in. Dit expertisenetwerk bestaat uit inhoudelijke experts, die door de MEBstudenten en docenten kunnen worden geraadpleegd om kennis te ontsluiten en gemaakte werkstukken te valideren. Context van het werkveld beroepsonderwijs Het beroepsonderwijs is een grote en belangrijke onderwijssector. Na een start in het algemeen voortgezet onderwijs (vmbo, havo, vwo) stroomt het merendeel van de jongeren door naar een beroepsopleiding (mbo en hbo). Het mbo telde in schooljaar studenten en is daarmee na het primair onderwijs de grootste onderwijssector. Ter vergelijking: in hetzelfde jaar telde de bovenbouw havo/vwo (leerjaar 4-6) leerlingen. Het hbo telde in studenten, vergeleken met in het wetenschappelijk onderwijs. In de derde klas van het voortgezet onderwijs ( leerlingen in 2014) volgt ongeveer de helft van de leerlingen vmbo, waarvan twee derde in de basis/kader of gemengde leerwegen, die beroepsvoorbereidend onderwijs bieden. Docenten in het beroepsonderwijs vormen de schakel tussen de opleiding en de beroepspraktijk. Zij hebben de opdracht om studenten op te leiden tot startbekwame beroepsbeoefenaars, die in staat zijn hun verdere loopbaan vorm te geven en te participeren in de maatschappij. In het mbo wordt in dit kader over een drievoudige kwalificatie gesproken: kwalificatie voor het beroep, de loopbaan (leven lang leren) en burgerschap. Studenten worden opgeleid voor een beroep en ontwikkelen vaardigheden om in hun loopbaan van beroep te veranderen. Om studenten toekomstgericht op te leiden, dient het beroepsonderwijs voortdurend te anticiperen op ontwikkelingen op de arbeidsmarkt en ontwikkelingen in de beroepsuitoefening als gevolg van nieuwe kennis, technologie en een veranderende maatschappij. In het Actieplan Leerkracht 2020, Actieplan Focus op vakmanschap en de Lerarenagenda wordt aangegeven dat meer masteropgeleide leraren nodig zijn in het beroepsonderwijs om de kwaliteit van het onderwijs te versterken en docenten voor het onderwijs te behouden. Ook de Onderwijsraad constateert dat in het beroepsonderwijs specifiek op deze sector toegesneden masteropleidingen ontbreken, met name masteropleidingen op het gebied van de didactiek van de beroepsgerichte vakken. De MEB haakt in op de scholingsbehoefte van docenten van beroepsgerichte vakken die hun pedagogisch-didactisch handelen willen bekwamen en hun vak- en beroepskennis willen uitbreiden. Uniek aan de MEB is de focus op het primaire proces in het beroepsonderwijs: het leren en opleiden voor een beroep, het verbinden van het binnen- en buitenschools leren, het aanbieden van actuele, relevante leerinhouden passend bij ontwikkelingen in de beroepspraktijk en bij de mogelijkheden van de MEB-studenten. Opleidingsdeel van de onderwijs- en examenregeling [Master Expertdocent Beroepsonderwijs], pagina 14

14 5 HOE ZIET HET ONDERWIJS ER UIT 5.1 INRICHTING VAN DE OPLEIDING De master Expertdocent Beroepsonderwijs wordt alleen aangeboden als deeltijd opleiding, waarbij MEB-studenten hun werkplek als leerplek benutten. 5.2 INHOUD EN VORM VAN DE OPLEIDING Vorm Het curriculum is opgebouwd uit 6 semesters met blokken onderwijs van 5 of 10 EC (figuur 5.1). Kenmerken van het curriculum zijn: Het leerplan bestaat uit een driejarig standaardprogramma van 90 EC verdeeld over 3 leerjaren. Per leerjaar volgt de MEB-student een programma van 30 EC. De studielast is ongeveer 20 uur per week. Een leerjaar is verdeeld in 2 semesters van 20 weken. De opleiding is modulair van opbouw. De onderwijseenheden hebben een omvang van 5 of 10 EC. Het aantal onderwijseenheden waaraan een MEB-student tegelijkertijd werkt is beperkt (max. 3). Het studieprogramma van de opleiding bestaat uit een kernprogramma en 2 flankerende lijnen (PT&I en Praktijkgericht Onderzoek). Alle kerntaken komen in ieder leerjaar aan bod in de leerlijn PT&I. In de kern van de MEB wordt kennis toegevoegd op de kerntaken 1 t/m 5. In de leerlijn praktijkgericht onderzoek ontwikkelen MEB-studenten hun onderzoekend vermogen, dat zij benutten in de kern. In de leerlijn PT&I expliciteren MEB-studenten hun professionele theorie en tonen de impact van hun handelen in de messy praktijk aan, op basis van opgedane kennis en ervaring in de kern. Kerntaken worden op meerdere momenten in de opleiding getoetst. In het leerplan (tabel 5.1) is aangegeven wanneer en met welke toetsvorm de kerntaken worden getoetst. De wijze van toetsen is uitgewerkt in het toetsbeleid (zie H6.3). Figuur 5.1. Curriculum master Expertdocent Beroepsonderwijs Opleidingsdeel van de onderwijs- en examenregeling [Master Expertdocent Beroepsonderwijs], pagina 15

15 Tabel 5.1 Leerplan MEB Opleidingsdeel van de onderwijs- en examenregeling [Master Expertdocent Beroepsonderwijs], pagina 16

16 5.2.2 Inhoud Het studieprogramma bestaat uit een kern en twee flankerende leerlijnen: Kern: Perspectieven op beroepsonderwijs 1 en 2 (20 EC): een expertdocent beroepsonderwijs geeft inkleuring aan zijn handelen vanuit zijn kennis over leren en opleiden, leren in de context van de school en de werkplek en het optimaal benutten van de mogelijkheden in beide contexten én vanuit de specifieke kennis over het vak en het beroep waarvoor de docent opleidt. In Perspectieven op beroepsonderwijs 1 wordt vanuit een metaperspectief aandacht besteed aan de perspectieven onderwijs & arbeid en aan de onderwijsleerwetenschappen. In Perspectieven op beroepsonderwijs 2 staan de perspectieven vak en beroep centraal. Adaptief beroepsonderwijs (30 EC): In drie onderwijseenheden verdiept u zich in de kerntaken van een docent: vormgeven, uitvoeren en beoordelen van beroepsonderwijs. Met adaptief wordt bedoeld: aansluitend bij de leermogelijkheden en ambities van de student én responsief naar de beroepspraktijk. Er is daarbij is altijd sprake van een verbinding tussen binnen- en buitenschools leren door samenwerking met de beroepspraktijk. Het pedagogisch-didactisch handelen is passend voor de onderwijsinhoud: actuele vak- en beroepskennis worden door de MEB-student vertaald naar de opleiding, waar hij werkzaam is. Masterthesis (10 EC): de MEB-student voert zelfstandig een onderzoek uit ten bate van zijn eigen onderwijspraktijk. Leerlijnen: Praktijkgericht onderzoek (15 EC): Gedurende de opleiding ontwikkelt en benut de MEB-student een onderzoekende houding en bekwaamt hij zich in het doen van onderzoek naar onderwijskundige vraagstukken. Dit mondt uit in de masterthesis. Professionele theorie en impact (15 EC): De professionele ontwikkeling van de MEBstudent komt tot uiting in zijn professionele theorie: de MEB-student expliciteert zijn pedagogisch-didactisch handelen op basis van inzichten verkregen uit theorie en praktijk. De MEB-student laat zien welke impact zijn professioneel handelen heeft op de onderwijspraktijk. Ter afronding van de opleiding toont de MEB-student aan dat zijn handelen als expertdocent beroepsonderwijs een masterniveau heeft. Afsluitend examen De eindkwalificatie van de MEB-student wordt aangetoond met twee eindproducten: de masterproef en het eindassessment van PT&I3. Als beide eindproducten met een voldoende zijn beoordeeld, rondt de MEB-student zijn masteropleiding met succes af. Het betreft twee afzonderlijke eindproducten; het een is niet voorwaardelijk voor het ander. De masterthesis Aan het onderwerp van de masterproef worden eisen gesteld: er moet een relatie zijn met één of meerdere kerntaken van het opleidingsprofiel en het onderwerp moet relevant zijn voor (de eigen onderwijspraktijk in) het beroepsonderwijs. Het eindassessment (PT&I 3) De MEB-student heeft toegang tot het eindassessment als alle andere onderdelen van de opleiding (m.u.v. van de masterproef) zijn afgesloten. Het eindassessment bestaat uit een door de MEB-student samengesteld portfolio en een criteriumgericht interview (CGI). Opleidingsdeel van de onderwijs- en examenregeling [Master Expertdocent Beroepsonderwijs], pagina 17

17 5.2.3 Leeractiviteiten Het onderwijsprogramma is ingericht als een blended leeromgeving: een combinatie van de elektronische leeromgeving (ELO), face-to-face contactdagen en leren op de eigen werkplek. Hierover zijn met de werkgever afspraken gemaakt in een tripartiete overeenkomst. Tijdens de face-to-face contactdagen en webinars worden masterclasses, expertsessies (hoorcolleges), kennisateliers en werkateliers (werkcolleges) aangeboden. In de ELO voeren studenten online discussies, geven elkaar feedback en advies als critical friends. De studenten benutten hun werkplek als leerplek. Op hun werkplek worden zij begeleid door een senior-docent. Hierover zijn met de werkgever afspraken gemaakt in een tripartiete overeenkomst Van MEB-studenten wordt verwacht dat zij over een eigen laptop of tablet beschikken en met programma s als Word, Excel en Powerpoint kunnen werken. 5.3 BIJZONDERE LEERWEGEN BINNEN DE MASTEROPLEIDING De MEB kent geen bijzondere leerwegen. Opleidingsdeel van de onderwijs- en examenregeling [Master Expertdocent Beroepsonderwijs], pagina 18

18 6 DE STUDENT EN HET ONDERWIJS 6.1 STUDIEBEGELEIDING Studiebegeleiding bestaat uit: a. Studiecoaching b. Algemene studiebegeleiding c. Bijzondere studiebegeleiding (zie instellingsdeel OER, hoofdstuk 6, artikel 17) Studiecoaching 1. De directeur draagt zorg voor de aanwijzing van een studiecoach (in de persoon van de PT&I docent) aan elke student. 2. De student kan met zijn studiecoach overleggen over de voortgang van zijn leerproces Algemene studiebegeleiding ((zie instellingsdeel OER, hoofdstuk 6, artikel 16) De algemene studiebegeleiding bestaat uit begeleidingsvormen die gericht zijn op de studievoortgang en het welbevinden van de student. De algemene studiebegeleiding bestaat uit: a. De studentbegeleiding door de studiebegeleider; b. De diensten van het studiesuccescentrum, waaronder o De studentbegeleiding door de studentendecaan en o De studentbegeleiding door de studentenpsycholoog Bijzondere studiebegeleiding ((zie instellingsdeel OER, hoofdstuk 6, artikel 17) 1. Een student kan in de gelegenheid worden gesteld om op een aangepaste wijze deel te nemen aan het onderwijs of de tentamens. Deze mogelijkheid wordt in elk geval geboden aan: - studenten met een lichamelijke, zintuiglijke of andere functiestoornis of functiebeperking. Hierbij wordt het Uitvoeringsreglement studenten met een functiebeperking (SMF) in acht genomen. - studenten in een Nederlandstalige opleiding met een niet-nederlandse vooropleiding en/of studenten met een gebleken achterstand in de Nederlandse taal. - studenten die behoren tot een etnische of culturele minderheid waarvan de deelname in het hoger onderwijs in betekenende mate achterblijft bij de deelname van Nederlanders die niet behoren tot een dergelijke minderheid. - studenten met één van de Topsportstatussen conform de Regeling Profileringsfonds. - Studenten met een topondernemersstatus conform de Topondernemersregeling. 2. De student die gebruik wil maken van een voorziening als bedoeld in lid 1, moet hiertoe een schriftelijk en gemotiveerd verzoek indienen, tenzij dit al eerder in een overeenkomst met de student is vastgelegd. De intake hiertoe start bij de studentendecanen. Een dergelijk verzoek kan betrekking hebben op het onderwijs of de tentamens in het algemeen maar het kan ook één of meer specifieke onderwijseenheden en/of tentamens betreffen. 3. De student dient vervolgens het verzoek in bij de examencommissie wanneer het gaat om aanpassing van het onderwijsprogramma en de tentamens / examens en bij de directeur wanneer het gaat om het verstrekken van materiële faciliteiten en overige faciliteiten in de Opleidingsdeel van de onderwijs- en examenregeling [Master Expertdocent Beroepsonderwijs], pagina 19

19 onderwijsvoorzieningen, waarbij inbegrepen de begeleiding van de student bij het plannen van zijn studie. 4. De beslissing wordt, indien het bijzondere begeleiding als genoemd onder 1 lid a t/m c betreft, genomen met inachtneming van het Uitvoeringsreglement Studeren met een functiebeperking. De beslissing op grond van lid 1d wordt genomen met inachtneming van de Regeling Profileringsfonds. De beslissing op grond van lid 1 e wordt genomen met inachtneming van de Topondernemersregeling. 5. De beslissing wordt schriftelijk meegedeeld aan de student en voor zover nodig aan de betrokken SMF-contactpersoon binnen de opleiding, de betrokken docenten en/of examinator(en). 6.2 KWALITEIT EN STUDEERBAARHEID Studeerbaarheid en studielast De studeerbaarheid van het onderwijs is berekend voor interactie, literatuurverwerking en het uitvoeren van opdrachten. Voor het bestuderen van literatuur worden algemeen geldende standaarden gebruikt. De studeerbaarheid wordt mede bepaald door de kwaliteit van de werkplek. Daartoe worden afspraken gemaakt in een tripartiete overeenkomst. Jaarlijks wordt de kwaliteit van het programma, de studielast en de studeerbaarheid geëvalueerd met studenten en docenten. De master Expertdocent Beroepsonderwijs heeft volgens de Wet op het Hoger Onderwijs een omvang van 90 EC. Een EC staat voor een studiebelasting van 28 uur. De opleiding kan worden afgerond wanneer de MEB-student de 90 EC van het studieprogramma heeft behaald. Onderwijseenheden hebben een omvang van 5 of 10 EC. Dat betekent een studielast van respectievelijk 140 en 280 uur per onderwijseenheid. De studietijd wordt onderverdeeld in tijd voor interactie met docenten en mede-mebstudenten (face-2-face bijeenkomsten, synchroon en asynchroon contact via de elektronische leeromgeving), het bestuderen en verwerken van literatuur en het uitvoeren van opdrachten. In de opdrachten wordt gewerkt aan opleidingsvraagstukken uit de eigen onderwijspraktijk en vraagstukken die door de opleiding zijn geformuleerd. Het onderwijs is per studiejaar verdeeld in twee semesters met elk een studieomvang van circa 15 EC. De gemiddelde studietijd per week bedraagt 20 uur. Elk semester heeft een vergelijkbare studielast. Zie hiervoor het leer- en toetsplan van de MEB. In de onderwijseenheden wordt een verbinding met de eigen onderwijspraktijk van de MEBstudent gemaakt. Deze komt ook tot uiting in de toetsing (zie H6.3). In de kern-onderwijseenheden in het MEB-curriculum is sprake van integratie van verschillende kerntaken. Een aspect van het pedagogisch-didactisch handelen (uitvoeren, beoordelen, vormgeven) wordt gekoppeld aan het verbinden van het leren op school en in de beroepspraktijk én de onderwijsinhoud (vak- en beroepskennis). In veel gevallen werken studenten aan vraagstukken uit hun eigen onderwijspraktijk. Er wordt getoetst door een combinatie van een beroepsproduct en een verantwoording van dat product. Er worden daarom eisen aan de werkplek van de student gesteld. De directe toepasbaarheid van de onderwijsinhoud van de MEB in de eigen onderwijspraktijk draagt bij aan studeerbaarheid. In een aantal gevallen worden vraagstukken aangedragen Opleidingsdeel van de onderwijs- en examenregeling [Master Expertdocent Beroepsonderwijs], pagina 20

20 vanuit de opleiding. Dit verbreedt de horizon van de MEB-studenten, geeft nieuwe gezichtspunten, wat bijdraagt aan de kwaliteit Kwaliteit De ontwikkeling van het onderwijs en de bewaking van de kwaliteit van het onderwijs wordt geborgd in het proces onderwijsontwikkeling van het domein Bewegen en Educatie. Daarbij gaat het om aspecten als: Studeerbaarheid Toetsing (niveau en variatie aan toetsvormen) Samenhang van het curriculum: een opbouw naar het beoogde eindniveau Het beroepsbeeld en curriculum van de MEB is gevalideerd met stakeholders uit het werkveld: beroepsorganisaties, inhoudelijk experts, collega opleiders en alumni. Eens in de 6 jaar wordt het strategische ontwerp van de MEB inclusief het beroeps- en opleidingsprofiel geactualiseerd. Op basis van de onderwijsvisie en het opleidingsprofiel wordt het leer- en toetsplan ontworpen. In het leer- en toetsplan wordt de opbouw van het curriculum in onderwijseenheden en studiepunten beschreven. Daarnaast worden de toetsvormen aangegeven. Het leer- en toetsplan wordt geëvalueerd met studenten in panelgesprekken, docenten en betrokken stakeholders uit het werkveld en elke 2 jaar bijgesteld. Het leer- en toetsplan vormt het uitgangspunt voor de ontwikkeling van onderwijseenheden: lesmateriaal en toetsen. De onderwijseenheden zelf worden jaarlijks geëvalueerd door docenten en studenten en op grond daarvan geactualiseerd. Elke onderwijseenheid wordt geëvalueerd door de docent en van de evaluatie wordt verslag gedaan. De opleidingscommissie krijgt alle evaluatieresultaten en geeft gevraagd en ongevraagd advies m.b.t. studeerbaarheid. Studentbegeleiding De studiebegeleiding begint voor de start van de opleiding door een intakeprocedure en het opstellen van een tripartiete overeenkomst tussen de MEB-student, werkgever en opleiding. Aan de hand van een intakegesprek op basis van een beknopt portfolio krijgt de potentiële MEB-student een advies over deelname aan de opleiding. In de tripartiete overeenkomst wordt de betrokkenheid van de werkgever, facilitering van de MEB-student en begeleiding op de werkplek beschreven, waarmee de randvoorwaarden voor het volgen van de opleiding worden geborgd. De opleiding start met een introductieprogramma, waarin de MEB-studenten kennismaken met elkaar, de kerndocenten en de werkwijze in de opleiding. Het leren werken en studeren in de elektronische leeromgeving is daar een belangrijk onderdeel van. Tijdens de opleiding wordt studentbegeleiding groepsgewijs vormgegeven in de leerlijn Professionele Theorie & Impact (PT&I). Ten behoeve van de professionele ontwikkeling wordt een portfolio opgebouwd. De studiecoach (PT&I-docent) is begeleider van dit proces. In deze PT&I-lijn is gelegenheid om een individueel begeleidingsgesprek met de studiecoach (PT&Idocent) te voeren. Individuele routes voor studenten met een studieachterstand Met studenten met een studieachterstand worden individuele afspraken gemaakt over het te volgen studietraject. Studenten houden toegang tot de elektronische leeromgeving en kunnen het beschikbare studiemateriaal blijven gebruiken. Op asynchrone dagen kunnen studenten zelfstandig aan hun opdrachten werken in het studie-atelier, dat begeleid wordt door een van de kerndocenten van de MEB. Opleidingsdeel van de onderwijs- en examenregeling [Master Expertdocent Beroepsonderwijs], pagina 21

21 6.3 TOETSING Visie op toetsen en beoordelen In de visie op toetsen staan drie punten centraal: 1. Valide en betrouwbaar toetsen door middel van een toetsprogramma; 2. Beoordelen op het niveau van kerntaken en 3. Ontwikkelingsgericht toetsen met een actieve rol voor de MEB-student, MEBmedestudenten en experts uit vak en beroep. Valide en betrouwbaar toetsen door middel van een toetsprogramma Valide en betrouwbaar toetsen van duurzame en flexibele beroepsuitoefening vereist het toetsen van (1) de brede kennisbasis, (2) het professionele handelen gebaseerd op deze kennisbasis en (3) het vermogen om bij te blijven en zich blijvend te ontwikkelen in het eigen vakgebied. De kerntaken worden daarom op de vier lagen van de piramide van Miller getoetst: Toetsing van de brede basis van kennis en kunde oftewel de professionele bagage. Dit is het weten en toepassen in de piramide van Miller (figuur 6.1). Toetsing van professioneel handelen in een variatie van professionele situaties. Dit is het laten zien en doen in de piramide van Miller. Toetsing van reflectie op het hoe, waarom en waartoe van het professioneel handelen. Dit geeft inzicht in de bewuste onderbouwing van het handelen en het ontwikkelvermogen van de MEB-student. Figuur 6.1 Piramide van Miller (1990) Het toetsen van duurzame en flexibele beroepsuitoefening is niet mogelijk door middel van één toets, daarom werken we in de MEB met een toetsprogramma. Samenhang tussen de inhoud van de kerntaken, gespecificeerd aan de hand van de Dublin Descriptoren (het WAT) en de toetsvormen (het HOE) is van belang voor de validiteit van het toetsprogramma. Vaardigheden (laten zien en doen) toets je anders dan inzicht (weten en toepassen). Steeds is de wat-vraag sturend voor de invulling van de hoe-vraag. In de MEB hanteren we daarom een variatie aan toetsvormen, gebaseerd op de piramide van Miller en gekoppeld aan de inhoud van de kerntaken. Waar nodig zijn meerdere examinatoren met specifieke expertise (onderwijskundig en vak- of beroepspecifiek, betrokken bij de beoordeling. De examinatoren houden kalibreersessies waarin ze hun interpretatie van de beoordelingscriteria en de cesuur afstemmen. Dit bevordert de betrouwbaarheid van de beoordeling. Transparant beoordelen op het niveau van kerntaken De MEB-student rondt de opleiding succesvol af als hij kan aantonen dat hij voor alle kerntaken van het beroepsprofiel het masterniveau heeft behaald. In alle onderwijseenheden staan de Opleidingsdeel van de onderwijs- en examenregeling [Master Expertdocent Beroepsonderwijs], pagina 22

22 kerntaken centraal in de beoordeling. Met het toetsprogramma volgen en beoordelen we het leerproces en ontwikkelingsniveau van de MEB-student op deze kerntaken. Elke kerntaak wordt beoordeeld aan de hand van de Dublin Descriptoren, waardoor een helder onderscheid wordt gemaakt tussen kennis en inzicht, de toepassing van kennis en inzicht, oordeelsvorming, communicatie en leervermogen. De Dublin Descriptoren zijn uitgewerkt in de niveaus Bachelor, Bachelor-plus, Master en Excellente Master, waardoor bij alle onderwijseenheden transparant is welk niveau de MEB-student staat ten opzichte van het uiteindelijke masterniveau. Ontwikkelingsgericht toetsen met een actieve rol van de MEB-student zelf Toetsing is een belangrijke motor achter het leren van studenten. Daarvoor is zowel summatief toetsen, als formatief (ontwikkelingsgericht en informatierijk) toetsen nodig. Het toetsprogramma van de MEB is zo ingericht dat het werkt als een stimulans voor verder en dieper leren. We maken daarbij gebruik van drie kernprocessen voor formatief toetsen vanuit de principes van assessment for learning: Feedup: waar werk ik naartoe? Feedback: waar sta ik nu? Feedforward: hoe nu verder? MEB-studenten voeren self-assessments en peer assessments uit, waarmee zij geactiveerd worden om zichzelf en mede-meb-studenten systematisch te voorzien van informatierijke feedback en concrete feedforward. De begeleider op de werkplek geeft feedback over concreet gedrag. De MEB-docent geeft in alle onderwijseenheden feedback en feedforward in het beoordelingsformulier van elke kerntaak. Vanuit het expertisenetwerk wordt een oordeel over de onderwijsinhoud (vak- en beroepskennis) gegeven. Om ontwikkeling zichtbaar te maken, te stimuleren en te waarderen is een voorwaarde dat de kerntaken en Dublin Descriptoren voldoende transparant zijn beschreven. Door het gebruik van een constant blijvende rubric in de gehele MEB is de ontwikkeling van de MEB-student (van bachelor, bachelor-plus en master) ten opzichte van de eindkwalificaties voortdurend zichtbaar Toetsprogramma Het samenhangende toetsprogramma bestaat uit een variatie aan toetsvormen en opbouw in complexiteit passend bij het curriculum. Alle kerntaken worden op meerdere momenten in de opleiding getoetst met een variatie aan toetsvormen (zie leerplan) en een opbouwend niveau van complexiteit (tabel XXX). De betrouwbaarheid van de toetsen wordt bevorderd doordat meerdere examinatoren informatie aanleveren en de MEB-student gezamenlijk beoordelen, wat leidt tot een meer generaliseerbare beslissing. Beoordeling van het ontwikkelingsniveau In elke onderwijseenheid beoordeelt de examinator op welk niveau de MEB-student de betreffende kerntaken beheerst. Het instapniveau van de opleiding is bachelor niveau. MEBstudenten ontwikkelen zich via bachelor-plus naar masterniveau. Deze 3 niveaus zijn voor alle Dublin Descriptoren generiek uitgewerkt voor de MEB. Voor de eindopdrachten zijn per onderwijseenheid specifieke indicatoren beschreven in het beoordelingsformulier, op basis van de Dublin Descriptoren. In tabel 6.1 is uitgewerkt hoe MEB-studenten naar het masterniveau toewerken. MEB-studenten dienen in elke onderwijseenheid per kerntaak een minimumniveau aan te tonen voor een of meer Dublin Descriptoren. Bijvoorbeeld in de onderwijseenheid Uitvoeren adaptief beroepsonderwijs worden de kerntaken 2, 4 en 5 getoetst. Kerntaak 2 moet de MEB-student afsluiten op masterniveau, kerntaak 4 en 5 op bachelor+ niveau. Opleidingsdeel van de onderwijs- en examenregeling [Master Expertdocent Beroepsonderwijs], pagina 23