BIZ E BEE. Improve your entrepreneurial mindset!

Transcriptie

1 BIZ E BEE Improve your entrepreneurial mindset!

2 INHOUD Inleiding...3 Biz-e-bee binnen ondernemersopleidingen...3 Infrastructuur en spelmaterialen...4 Doelgroep...4 Infrastructuur...4 Duur...5 Inhoud van het spel...5 Rol van de trainer...5 Spelregels...6 Overzicht van de speelkaarten...6 Niveau 1 Wanna-bee...6 Niveau 2 Working Bee...8 Niveau 3 Queen Bee....8 Winnaar...9 Aanvullende opmerkingen...9 Debriefing...10 Tijdens het spel...10 Aan het eind van het spel Biz-e-bee binnen andere cursussen...11

3 Inleiding Biz-e-bee is een bordspel dat is ontworpen en ontwikkeld door Serious Games for Entrepreneurship Skills of Adult Learners (SG4Adults), een project dat is gefinancierd met steun van de Europese Commissie. Het belangrijkste doel van dit bordspel is om trainers binnen beroepsopleidingen te helpen bij het stimuleren van ondernemersvaardigheden en ondernemerscompetenties bij hun cursisten, via diverse uiteenlopende oefeningen en activiteiten. Biz-e-bee binnen ondernemersopleidingen De naam Biz-e-bee is een directe verwijzing naar het bedrijfsleven ( Biz ) en naar ondernemerschap of entrepreneurship ( e ). Aan de andere kant verwijst bee naar de zeshoekige vorm van het speelbord, dat lijkt op een honingraat. De naam wordt uitgesproken als busy bee, een bezige bij, oftewel iemand die actie onderneemt en dingen gedaan krijgt, iets wat een belangrijke vaardigheid is voor een beginnend ondernemer. Biz-e-bee kan worden gebruikt als aanvullende, informele leervorm binnen beroepsopleidingen die cursisten trainen in ondernemerschap, door trainers die nieuwe middelen en methoden willen proberen voor hun trainingen. Het spel bevat vooraf bedachte vragen, maar trainers hebben ook de mogelijkheid om zelf vragen te bedenken en in het spel te verwerken. Dit biedt flexibiliteit, maar ook de mogelijkheid om bestaande trainingsstructuren te integreren in het spel. Zo kan Biz-e-bee een integraal onderdeel vormen van de reguliere ondernemersopleiding. Biz-e-bee richt zich op diverse ondernemerscompetenties. Deze zijn geïntegreerd in de spelmechanieken en/of de vragen en activiteiten (zie tabel 1). spelmechanieken teambuilding communicatieve en intermenselijke vaardigheden initiatief nemen verantwoordelijkheid doorzettingsvermogen problemen oplossen doelgerichtheid vragen en activiteiten creativiteit en outside the box denken zelfvertrouwen communicatieve en intermenselijke vaardigheden betrouwbaarheid problemen oplossen 3 Tabel 1 - Competenties die aan bod komen in Biz-e-bee

4 Het doel van het spel is dat deelnemers in groepen: de terminologie rondom ondernemerschap leren kennen; bekend raken met het gebruik van spellen binnen opleidingen; bekend raken met de definitie van ondernemerschap; sleutelkenmerken van ondernemerschap kunnen aanwijzen; zelf beginnen na te denken wat hun motivatie is om ondernemer te worden; een andere manier van ondernemerschapstraining leren kennen; worden voorbereid op het starten van een eigen onderneming. Infrastructuur en spelmaterialen Doelgroep De belangrijkste doelgroep van Biz-e-bee zijn mensen die interesse hebben in het starten van een eigen bedrijf, maar die ook wat hulp nodig hebben bij het bepalen welke vaardigheden en competenties ze nodig hebben om zich beter op het ondernemerschap te kunnen voorbereiden. Dit kunnen studenten binnen beroepsopleidingen zijn, trainers die spellen willen gebruiken voor hun trainingen, beroepsopleidingsinstituten die spellen willen gebruiken als alternatieve trainingsmethoden, en andere stakeholders die willen analyseren welke informele trainingshulpmiddelen er zijn en hoe deze te integreren zijn in formele trainingsstructuren. 4 Infrastructuur Om het spel te kunnen spelen moet de trainer het volgende bij de hand hebben: een klaslokaal tafels en stoelen pen en papier een tijdklok een zoemer (voor uitdagingen) een whiteboard of flipover het spel zelf (zie onder)

5 5 Duur Er is minimaal twee uur nodig voor de inleiding, het spelen van twee niveaus en de debriefing. Voor elk extra bord dat gespeeld wordt is nog eens een uur per niveau nodig. (Let op: de spelleider kan de benodigde tijd voor de verschillende niveaus aanpassen op de specifieke situatie en de specifieke groep deelnemers.) Inhoud van het spel Het spel bestaat uit: 3 zeshoekige speelborden, de zogeheten niveaus. De speelborden kunnen worden uitgeprint op A3-formaat. Het nummer van het niveau komt overeen met het aantal bijen op het speelbord. Niveau 1: Wanna-bee Niveau 2: Working Bee Niveau 3: Queen Bee 1 dobbelsteen 4 pionnen vragenkaartjes Niveau 1: 91 Niveau 2: 92 Niveau 3: 63 speciale kaartjes Niveau 1: 12 Niveau 2: 12 Niveau 3: beloningskaartjes 60 blokkeerfiches 20 deblokkeerkaartjes 20 vermenigvuldigingskaartjes 20 uitdagingskaartjes 20 samenwerkingskaartjes handleiding Het spelpakket is gratis te downloaden via Rol van de trainer Dit spel is bedoeld voor trainers binnen beroepsopleidingen, die bij voorkeur lesgeven in ondernemerschapscompetenties. Zij kunnen het speelbord gebruiken binnen hun bestaande trainingen. De trainer speelt bij dit spel de rol van facilitator of spelleider. De spelleider moet: de spelers in teams verdelen. 4 à 5 spelers per team is een goed aantal; de spelregels doornemen en zorgen dat alle spelers zich eraan houden; zorgen dat de spelregels worden opgevolgd; kiezen welke niveaus er worden gespeeld: 1, 2 of alledrie; de vragen voorlezen aan de teams en zorgen dat ze begrepen worden. De spelleider geeft de juiste antwoorden; de tijd bijhouden; de deblokkeerkaarten aan de teams geven; zorgen dat het doel van het spel wordt bereikt. Als een bepaalde opdracht tot doel heeft dat men samenwerkt binnen een groep, en als de groep hier bij het beantwoorden van vragen geen blijk van geeft, kan de spelleider besluiten om geen beloning toe te kennen; het spel starten en afronden.

6 Spelregels Overzicht van de speelkaarten Vragenkaartjes: de spelleider heeft de vragenkaartjes in zijn bezit. Als een team op een vak terecht komt, pakt de spelleider de bovenste vragenkaart van de stapel voor het niveau waar het team op staat. De spelleider leest de vraag of activiteit hardop voor. Het team probeert de vraag te beantwoorden of de activiteit tot een goed einde te brengen. Speciale kaartjes: deze zijn door de vragenkaartjes voor een bepaald niveau heen geschud en kunnen het team dat de kaart trekt een voordeel of nadeel bezorgen. Beloningskaartjes: de spelleider heeft de beloningskaartjes in zijn bezit. Hij/zij geeft een team een beloningskaart als het team een vraag goed heeft beantwoord of een activiteit tot een goed einde heeft gebracht. Blokkeerfiches: de spelleider heeft de blokkeerfiches in zijn bezit. Als een team een vraag goed beantwoordt, krijgt het team van de spelleider één blokkeerfiche. Het team kan hiermee het vak op het speelbord blokkeren waar hun pion op staat. Dit vak is nu niet toegankelijk; de andere teams kunnen er niet op terecht komen en moeten eromheen. Deblokkeerkaartjes: het deblokkeerkaartje geeft een vak weer vrij. Je kunt een deblokkeerkaartje verdienen door een ander team te helpen bij een samenwerkingskaart. De deblokkeerkaartjes worden uitgedeeld door de spelleider. Als een team geen deblokkeerkaartjes heeft, mag dat team het vak wel deblokkeren, maar moet het ook een beurt overslaan. Vermenigvuldigingskaartjes: verdubbelen de beloning voor een bepaald antwoord. Uitdagingskaartjes: dagen het andere team uit om een vraag sneller te beantwoorden. Het team dat het snelst antwoordt, wint de vraag en kan het vak blokkeren. Samenwerkingskaartjes: als een team dat niet aan de beurt is een samenwerkingskaartje inzet om het team dat wel aan de beurt is te helpen, verdient het een deblokkeerkaartje. Niveau 1 Wanna-bee Elk speelbord is zeshoekig. Alle teams starten op het beginvak op speelbord 1. Aan het begin van niveau 1 krijgt elk team de volgende kaarten: 6 1 vermenigvuldigingskaartje 2 samenwerkingskaartjes 3 uitdagingskaartjes

7 7 Elk team gooit met de dobbelsteen, en wie het hoogst gooit mag beginnen. Op elk niveau moeten de teams een aantal beloningskaartjes verzamelen om naar het volgende bord (niveau) te kunnen. Op niveau 1 moeten ze 4 beloningskaartjes verzamelen. (Let op: dit aantal kan worden aangepast door de spelleider. In deze handleiding houden we de volgende aantallen aan: niveau 1: 4 beloningskaartjes, niveau 2: 6 beloningskaartjes, niveau 3: 8 beloningskaartjes.) Om naar het volgende niveau te kunnen moet een team de beloningskaartjes overhandigen aan de spelleider. Daarna mag het team de kaartjes gaan verzamelen die nodig zijn om naar het volgende niveau te mogen. Het is toegestaan om meer kaartjes te verzamelen dan nodig is, maar wanneer een team naar het volgende niveau gaat, verliest het 50% van de kaartjes die het nog over heeft. Het team gooit met de dobbelsteen en zet het betreffende aantal stappen op het bord. Je mag de pion in alle richtingen verplaatsen. De spelleider pakt een kaart van de stapel voor niveau 1 en geeft een hint waar de vraag over gaat. De teams kunnen nu: het spelende team uitdagen en proberen om de vraag sneller te beantwoorden, zodat zij de kaart krijgen; aanbieden om samen te werken en zo een deblokkeerkaart te verdienen. De spelleider leest de vraag hardop voor. Situatie 1: het spelende team kan de vraag beantwoorden. Als het antwoord goed is: krijgen ze een beloningskaartje; blokkeren ze het vak met een blokkeerfiche. (Let op: elk bord heeft maar één startvak. Teams kunnen alle omringende vakken blokkeren, maar moeten één vak vrijhouden zodat de andere teams naar het volgende bord kunnen.) Situatie 2: het spelende team wordt uitgedaagd door een ander team. Het team dat de vraag het eerst beantwoordt (gebruik hiervoor een buzzer): krijgt een beloningskaartje; blokkeert het veld met een blokkeerfiche. Situatie 3: een van de andere teams werkt samen met het spelende team. De teams kunnen samenwerken om de vraag te beantwoorden. Als het antwoord goed is: krijgt het spelende team een beloningskaartje; krijgt het samenwerkende team een deblokkeerkaartje; blokkeert het spelende team het vak met een blokkeerfiche.

8 Vervolgens mag het volgende team gooien. Als een team voldoende beloningskaartjes heeft verzameld, mag het naar het volgende niveau. Hiervoor moet het team naar een van de uitgangsvakken op het speelbord toe. Het eerste team dat op een van de uitgangsvakken terecht komt met het juiste aantal beloningskaartjes mag bepalen waar het bord van niveau 2 komt te liggen. Als dit bord eenmaal op zijn plaats ligt, mag het niet meer worden verplaatst. De andere teams moeten het niveau verlaten via hetzelfde uitgangsvak. De spelleider kan op bepaalde momenten tijdens het spel besluiten om aan de hand van de handleiding een debriefing te houden, en om een discussie op te starten over de leerdoelen en cursusdoelstellingen (zie Debriefing op p. 10). De teams kunnen het spel met verschillende strategieën spelen. Ze kunnen bijvoorbeeld in overleg besluiten: om in niveau 1 al zoveel mogelijk kaarten te verzamelen om zo al de benodigde kaarten te hebben voor niveau 2; wanneer ze de hulpkaartjes (de samenwerkings-, uitdagings- en deblokkeerkaartjes) inzetten om het spel zo goed mogelijk door te komen; et cetera. Niveau 2 Working Bee Op niveau 2 moet elk team 6 beloningskaartjes verzamelen om naar niveau 3 te kunnen. Aan het begin van niveau 2 krijgt elk team 1 vermenigvuldigingskaartje, 2 samenwerkingskaartjes en 3 uitdagingskaartjes. Als een team begint aan niveau 2, pakt de spelleider de vragenkaartjes van de stapel voor niveau 2. Een team dat al bij niveau 2 is kan geen teams uitdagen die nog op niveau 1 zitten, en er ook niet mee samenwerken. Teams op niveau 1 kunnen echter wel samenwerken met teams op niveau 2, en kunnen deze teams ook uitdagen. Voor de rest wordt het spel hetzelfde gespeeld als op niveau 1. Niveau 3 Queen Bee Op niveau 3 moet elk team 8 beloningskaartjes verzamelen om het niveau af te ronden en het spel te winnen. Aan het begin van niveau 3 krijgt elk team 1 vermenigvuldigingskaartje, 2 samenwerkingskaartjes en 3 uitdagingskaartjes. Als een team begint aan niveau 3, pakt de spelleider de vragenkaartjes van de stapel voor niveau 3. Een team dat al bij niveau 3 is kan geen teams uitdagen die nog op een lager niveau zitten, en er ook niet mee samenwerken. Teams op lagere niveaus kunnen echter wel samenwerken met teams op niveau 3, en kunnen deze teams ook uitdagen. Voor de rest wordt het spel hetzelfde gespeeld als op niveau 1. 8

9 Winnaar De groep die het eerst alle speelborden heeft afgerond die de spelleider heeft voorbereid, is winnaar. Om van bord naar bord te komen moeten de teams een bepaald aantal kaarten hebben verzameld, afhankelijk van het niveau waarop ze zitten. Niveau 1: 4 beloningskaartjes. Niveau 2: 6 beloningskaartjes. Niveau 3: 8 beloningskaartjes. Aanvullende opmerkingen De spelleider moet het spel goed kennen om het te kunnen spelen. Het heeft de voorkeur als de spelleider het spel eerst uitprobeert en van tevoren alvast reflectievragen en debriefingmomenten inplant. Ook kan de spelleider ervoor kiezen om de nadruk te leggen op bepaalde vaardigheden tijdens een specifieke activiteit, of op bepaalde ondernemingstechnische kennis. Dit zorgt voor het benodigde motivatieproces bij de deelnemers, maar helpt ook om het spel te koppelen aan de leerdoelen die aan het begin van de cursus zijn gedefinieerd. De spelleider moet aan het begin van elk bord uitleggen wat de teams moeten doen. Elk bord behandelt verschillende competenties en vaardigheden, en afhankelijk van het aantal borden dat per sessie wordt afgerond moet de spelleider aan het einde een debriefing houden waarin wordt besproken wat de teams hebben geleerd en welke vaardigheden en competenties zij werden geacht te gebruiken en te testen. De spelleider kan ervoor kiezen om alle kaarten in het spel te gebruiken, om zelf een selectie te maken van de vragenkaartjes op basis van de specifieke ondernemersvaardigheden die hij/zij wil behandelen, of om een nieuwe set vragenkaartjes te maken (zie Biz-e-bee binnen andere cursussen ). De spelleider hoeft niet per se de docent of trainer te zijn; om deelnemers te motiveren kunnen zij zich ook zelf voorbereiden op de rol, en ze zouden zelfs zelf door het materiaal heen kunnen werken. De spelleider heeft altijd gelijk; hij/zij moet echter wel elk team gelijk en integer behandelen en de regels eerlijk toepassen. Het is belangrijk om dit te benadrukken, zeker als een van de deelnemers de rol van spelleider op zich neemt. 9

10 Debriefing 10 Om de leerervaring tijdens het spelen van Biz-e-bee te versterken en te laten beklijven wordt spelleiders aangeraden om gedurende het hele spel discussiemomenten in te bouwen waarin deelnemers zelf analyseren wat er tot dan toe is gebeurd. Hierbij worden vragen en opmerkingen van deelnemers gekoppeld aan het betreffende cursusmateriaal. Ook wordt aangeraden om aan het einde van het spel een debriefing te houden. Op deze manier wordt het spel ook een integraal onderdeel van het cursusmateriaal en wordt het gekoppeld aan relevante leerdoelen voor de betreffende cursus. Tijdens het spel De spelleider kan tijdens het spelen een debriefing houden en de discussie koppelen aan de specifieke competenties die tijdens een bepaalde vraag of spelsessie zijn getest of getraind. De trainer kan vragen stellen als: Wat is het verband tussen deze vraag en ons trainingsonderwerp? (Bijvoorbeeld bij een training in basiskennis voor ondernemers.) Kunnen jullie een voorbeeld geven van dit onderwerp in de praktijk? Denken jullie dat deze vragen en deze antwoorden/resultaten (bijv. creativiteit) relevant zijn als ondernemer? Kunnen jullie een voorbeeld geven op basis van jullie eigen ervaringen (ondernemerssetting/-ervaring)? Zijn jullie het hiermee eens of zouden jullie het anders hebben gedaan? (Bijvoorbeeld bij vragen over bepaalde marketingaspecten.) De trainer kan ook vragen stellen die directer verband houden met het spelverloop, zoals: Waarom denk je dat een vermenigvuldigingskaart jullie helpt? Wanneer zou je beslissen om een team te helpen of ermee samen te werken, en wanneer om ze uit te dagen? Hoe gaan jullie ermee om dat jullie altijd het verkeerde antwoord geven? Wat kunnen jullie hiervan leren? Wat doe je als je in de winning mood bent? Aan het eind van het spel Dit is een lijst van mogelijke vragen die de spelleider kan stellen, om na afloop van het spel de discussie te stimuleren en te zorgen dat spelers zelf nadenken en iets van het spel leren: Heb je tijdens het spelen een bepaalde dynamiek of bepaalde situaties gezien die je ook in het echt zou kunnen tegenkomen? Heb je gereageerd zoals je dat in het echt zou doen? Hoe hebben jullie binnen het team het werk verdeeld? Is dat vergelijkbaar met hoe je dat in het echt doet binnen je team?

11 Hoe voelde het toen je won/verloor? Hoe reageerde je team? Welk aspect was het lastigst terwijl jullie het doel van het spel probeerden te bereiken? Hoe was de dynamiek binnen het team? Hoe hebben jullie binnen de groep het werk verdeeld? Hebben jullie de beslissingen besproken? Hoe was de communicatie binnen jullie team? En met de andere teams? Wat zou je eraan verbeteren? Welke onderwerpen in het spel hebben je verrast? Wat heb je geleerd over ondernemerschap? Wat heb je in dit spel geleerd? Zijn er in het spel onderwerpen aan bod gekomen waar je na afloop meer over zou willen weten (bijvoorbeeld vragen over bepaalde kennis...)? Hoe zou je een volgende keer spelen? Zou je bepaalde zaken anders doen? Welke vaardigheden zijn volgens jou belangrijk in dit spel en waarom? Welke strategie heeft je team tijdens het spel gebruikt om sneller doelen te halen, zowel binnen jullie team als ten opzichte van andere teams (samenwerken, taken verdelen, concurrentie, bluffen, analyseren en reflecteren, zo snel mogelijk actie ondernemen...)? Denken jullie dat een ander team een betere strategie had? Waarom? Heb je het idee dat je bepaalde competenties of vaardigheden moet verbeteren? Heb je bij jezelf of bij andere deelnemers kwaliteiten gezien die je vóór het spel nog niet kende? Wat heb je dankzij dit spel geleerd? Hou tijdens de discussie altijd de specifieke competenties in het achterhoofd die in dit spel aan bod komen (zie tabel 1 op p. 4). Biz-e-bee binnen andere cursussen Biz-e-bee kan heel goed worden gebruikt voor andere cursussen. De spelleider moet hiervoor drie nieuwe sets met vragenkaartjes maken, op basis van de inhoud van de betreffende cursus. De moeilijkheidsgraad van een vraag of activiteit moet aansluiten bij het betreffende niveau (vragen op niveau 1 zijn het makkelijkst, vragen op niveau 3 het moeilijkst). Al het andere spelmateriaal blijft hetzelfde. 11

12 BIZ E BEE Improve your entrepreneurial mindset! This project has been funded with support from the European Commission. This publication reflects the views only of the author, and the Commission cannot be held responsible for any use which may be made of the information contained therein