Reorganisatieplan VO Surhuisterveen

Transcriptie

1 Reorganisatieplan VO Surhuisterveen Haalbaarheidsonderzoek naar de samenvoeging nevenvestigingen in Surhuisterveen OSG Singelland en CSG Lauwers College Definitief 1 juli 2015

2 2

3 Inhoud 1. Inleiding Van samenwerking naar samenvoeging Samenwerking tussen Singelland en Lauwers College in Surhuisterveen Meerwaarde van samenwerking ten opzichte van concurrentie Bezwaren tegen de huidige samenwerkingsvorm Afweging van mogelijke scenario s Voorgestelde constructie: samenvoeging onder één bevoegd gezag Medezeggenschap na de samenvoeging Projectorganisatie en planning De opdracht Stuurgroep en projectleiding Uitwerking in werkgroepen Planning Communicatie met belanghebbenden Communicatie tijdens de voorbereidingsfase Communicatie tijdens de besluitvormingsfase Communicatie na besluitvorming Besluitvormingsprocedure en medezeggenschap Wet op het voortgezet onderwijs (WVO) Medezeggenschapsraden Medezeggenschapsraad Lauwers College Medezeggenschapsraad Singelland Overleg met de vakbonden Formele besluitvorming en goedkeuring door Raden van Toezicht Omgevingsanalyse Huidig aanbod in de omgeving Ontwikkeling van de leerlingaantallen in Surhuisterveen Prognoses basisgeneratie en leerlingaantallen Leerlingprognoses op basis van DUO-prognoses Bevolkingsprognoses 12-jarigen direct voedingsgebied Voedingsgebied van de vestigingen in Surhuisterveen Keuze voor scholen door Leerlingen die wonen in en om Surhuisterveen Conclusie Identiteit: informele samenwerkingsschool

4 6.1 Waarom is een samenwerkingsconvenant nodig? Relatie met het nieuwe wetsvoorstel samenwerkingsschool Identiteitscommissie Leerlingen Nieuwe aanmeldingen en zittende leerlingen vanaf leerjaar Nieuwe aanmeldingen vanaf schooljaar Personeel Uitgangspunten bij de personele overdracht Overplaatsingsprocedure Gevolgen voor de taakomvang van de stafafdelingen van Lauwers College Sociaal plan Arbeidsvoorwaarden en taakbeleid Taakbeleid Secundaire arbeidsvoorwaarden Formatie overzicht functiebouwwerk Functiemix Gevolgen voor medewerkers Gevolgen op bestuursniveau Overplaatsing en toegepaste maatregelen Financiën en facilitair Uitgangspunten bij de financiële overdracht Financiële vergelijking van twee toekomstscenario s Financiële overdracht Inventaris Gebouw: afschrijving investeringen en onderhoudskosten Persoonsgebonden voorzieningen Investering benodigd voor de aansluiting van de ICT-systemen Uiteindelijke verrekening Huisvesting Bijlage 1: Adviesnotitie BMC Advies Scenario s Bijlage 2: Verslag overleg OCW Bijlage 3a: Verslag bijeenkomst gezamenlijke MR en Bijlage 3b: Verslag bijeenkomst MR en Bijlage 3c: Verslag bijeenkomst Raden van Toezicht Bijlage 3d: Verslag bijeenkomst Raden van Toezicht Bijlage 3e: Verslag bijeenkomst gezamenlijke MR en

5 Bijlage 3f: Schriftelijke reactie van de MR van het Lauwers College Bijlage 3g: Reactie bestuurders op de schriftelijke reactie van de MR van Lauwers College Bijlage 3h: Verslag DGO definitief Bijlage 3i: Definitief advies cq instemming MR Lauwers College Bijlage 4: Samenwerkingsovereenkomst

6 1. Inleiding In het dorp Surhuisterveen (gemeente Achtkarspelen) in Friesland bestaan twee scholen voor voortgezet onderwijs, OSG Singelland en CSG Lauwers College. De beide scholen bieden dezelfde onderwijssoorten aan, namelijk VMBO in de leerwegen TL, KB en BB. In formele zin zijn de beide scholen geen zelfstandige scholen maar nevenvestigingen van scholen in respectievelijk Drachten en Buitenpost. Ze vallen ook onder het bevoegd gezag van twee verschillende besturen en hebben ook verschillende identiteiten, namelijk openbaar en protestant-christelijk. Als gevolg van verschuiving van de animo voor de beroepsgerichte leerwegen van het VMBO (BB en KB) naar de theoretische leerweg in deze regio, is enkele jaren geleden gebleken dat het niet langer mogelijk was de twee vestigingen onafhankelijk in stand te houden. Voor het kunnen blijven aanbieden van onderwijs van goede kwaliteit is een minimale kritische massa nodig en voor met name het beroepsgerichte aanbod in de bovenbouw was samenwerking noodzakelijk voor de effectiviteit en daardoor voor de kwaliteit. De scholen liggen op steenworp afstand van elkaar en zijn in de afgelopen jaren, mede door de verschuiving van inschrijvingen van het Lauwers College naar Singelland, steeds meer hun onderwijsaanbod gaan integreren, ook in de onderbouw en in de theoretische leerweg. In de huidige situatie is het gehele onderwijs, van onderbouw tot bovenbouw gemengd. In de praktijk betekent dat dat leerlingen zich nog inschrijven voor CSG Lauwers of voor OSG Singelland maar wel, althans voor de meeste vakken, bij elkaar in de klas zitten, de ene keer met een docent van Lauwers voor de klas, de andere keer met een docent van Singelland. Deze situatie is volgens de Wet op het voortgezet onderwijs (hierna WVO) niet toegestaan. VO Surhuisterveen (zoals de samenwerking wordt genoemd) bestaat uit twee schoolbesturen die voor meer dan 50% van de onderwijstijd leerlingen uitbesteden aan een andere school. Het is weliswaar toegestaan om leerlingen uit te besteden aan een andere school, voor doelmatigheidsredenen, maar dat is binnen de huidige wet- en regelgeving toegestaan tot maximaal 50% van de onderwijstijd. In dit geval is de wens en noodzaak om tot 100% samen te werken. De schoolbesturen hebben de intentie uitgesproken om de situatie in Surhuisterveen zo te willen vormgeven dat deze past binnen de geldende wet- en regelgeving, het karakter van de samenwerkingsschool (beide identiteiten) behouden blijft en tegelijkertijd het onderwijsaanbod maximaal te combineren om de continuïteit van het onderwijsaanbod in Surhuisterveen te waarborgen. De regio krijgt in de komende jaren te maken met demografische krimp waardoor het ontvlechten van de vestigingen geen haalbare optie meer is. BMC Advies heeft in het voorjaar van 2014 onderzocht welke scenario s er wettelijk mogelijk zijn om aan deze wensen tegemoet te komen (bijlage 1). Aan de hand van deze notitie hebben de schoolbesturen vervolgens in november 2014 de intentie uitgesproken het plan om VO Surhuisterveen om te vormen tot een informele samenwerkingsschool die (formeel) volledig onder de bestuurlijke vlag van OSG Singelland wordt geplaatst, verder te willen uitwerken. De besturen hebben in overleg met de beide Raden van Toezicht opdracht gegeven tot een haalbaarheidsonderzoek naar deze mogelijkheid. Het onderzoek mondt uit in het voorgenomen besluit tot bestuurlijke en administratieve samenvoeging van de nevenvestigingen. Dit rapport vormt de uitwerking van het haalbaarheidsonderzoek en fungeert daarmee direct als reorganisatieplan waarop de formele besluitvorming wordt gebaseerd. In dit rapport wordt de uitwerking vanuit verschillende werkgroepen gepresenteerd alsmede een omgevingsanalyse waarin de leerlingstromen, prognoses, voedingsgebieden en andere eigenschappen van het VO in Surhuisterveen en omgeving in kaart worden gebracht. 6

7 Leeswijzer: Het rapport bestaat uit twee delen. Het eerste deel vormt de beschrijving en onderbouwing van het voorstel en de projectstructuur en in het tweede deel volgt de uitwerking van alle zaken die bij de uitwerking van de overdracht moeten worden geregeld. Deel I: Het eerste deel bestaat uit de hoofdstukken 2 tot en met 5. In hoofdstuk 2 wordt de gekozen constructie voor samenvoeging van de twee nevenvestigingen in Surhuisterveen in algemene zin beschreven alsmede de huidige samenwerkingsconstructie. Dit hoofdstuk geeft een globaal beeld van de huidige situatie en de beoogde situatie, de afweging die hieraan vooraf is gegaan en de voordelen die de samenwerking met zich meebrengt. Hoofdstuk 3 en 4 gaan in op de projectstructuur om hiertoe te komen; de opdracht, uitwerking, fasering, communicatie en (de juridische aspecten van) de formele besluitvormingsfase. In hoofdstuk 5 wordt de omgevingsanalyse gepresenteerd. Hierin komen de leerlingstromen, prognoses, voedingsgebieden, omgevingsscholen aan bod. Deel II: Het tweede deel van het rapport wordt gevormd door de hoofdstukken 6 tot en met 10. Achtereenvolgens wordt aandacht besteed aan de vormgeving van de samenwerking op gebied van de identiteit (hoofdstuk 6), de overdracht van leerlingen (7) en van personeel (8), financiële overdracht (9) en tot slot komt in hoofdstuk 10 de huisvesting aan de orde. 7

8 2. Van samenwerking naar samenvoeging Enkele jaren geleden hebben de beide scholen in Surhuisterveen geconstateerd dat het nodig was te gaan samenwerken. Vooral in de bovenbouw van de VBO-afdelingen werden de leerlingaantallen te klein om nog onderwijs te kunnen aanbieden van voldoende kwaliteit. Door de samenwerking die geleidelijk aan ontstond in de bovenbouw van de beroepsgerichte afdelingen en zich steeds verder uitbreidde tot ook de andere leerjaren en ook de theoretisch leerweg, kon het onderwijs efficiënter worden ingericht waar beide scholen voordeel van ondervonden. In dit hoofdstuk wordt de manier van samenwerken tot nu toe beschreven en de efficiency-voordelen die daarmee zijn behaald. Vervolgens wordt uiteengezet wat de (wettelijke) bezwaren zijn om op deze voet verder te gaan in de toekomst en de constructie waarvoor in dit haalbaarheidsonderzoek voor wordt gekozen. 2.1 Samenwerking tussen Singelland en Lauwers College in Surhuisterveen De huidige samenwerking tussen het Lauwers College en Singelland in Surhuisterveen is reeds begonnen in 2007 toen beide besturen een intentieverklaring tot samenwerking hebben getekend. Vanaf 2010 volgen de leerlingen in de bovenbouw het onderwijs in gezamenlijke groepen. Met name binnen de praktische leerwegen van het VMBO met de gezamenlijke opleidingen Sport, Dienstverlening en Veiligheid, Bouwtechniek, Voertuigentechniek en Zorg en Welzijn. Later werd het samenvoegen van de klassen in uitgebreid naar de theoretische leerweg en ook in de onderbouw worden steeds meer vakken gezamenlijk aangeboden. Hoewel er in het begin enige scepsis bestond onder personeel en ouders over het samengaan van de verschillende identiteiten, kan inmiddels worden geconcludeerd dat de samenwerking in dat opzicht zeer positief heeft uitgepakt. Docenten van beide locaties werken nauw met elkaar samen. De ervaringen zijn goed en de interne samenwerking verloopt soepel. Leerlingen worden bij het Lauwers College of Singelland aangemeld en ingeschreven. De keuze wordt gemaakt op één inschrijfformulier voor VO Surhuisterveen. Afhankelijk van de schoolkeuze volgen de leerlingen godsdienst of levensbeschouwing. Er worden vieringen georganiseerd die voor alle leerlingen toegankelijk zijn, maar niet verplicht voor leerlingen van Singelland. De gemengde klassen zijn over twee locaties verdeeld. Docenten van beide scholen geven les op beide locaties Meerwaarde van samenwerking ten opzichte van concurrentie Voor de samenwerking is destijds heel bewust gekozen vanuit de visie dat als gevolg van de teruglopende leerlingaantallen in de beroepsgerichte leerwegen van het VMBO (BB en KB) de garantie voor kwalitatief goed onderwijs niet meer kon worden gewaarborgd. Beide scholen merkte een verschuiving van de aanmeldingen voor de BB en KB naar de theoretische leerweg en de HAVO. Deze beweging is overigens conform het landelijke beeld. Vanwege de versnippering van de leerlingen over de verschillende leerwegen en afdelingen werden er problemen voorzien voor de continuïteit van het onderwijs. Er is een zekere kritische massa nodig om onderwijs duurzaam, rendabel van goede kwaliteit te kunnen verzorgen. Samenvoegen van verschillende niveaus of leerjaren in één klas doet de kwaliteit van onderwijs doorgaans geen goed en de concurrentiestrijd om leerlingen kost scholen veel energie en tijd die beter kan worden geïnvesteerd in het onderwijs. Uit het jaarlijkse onderwijsverslag van de Inspectie van het Onderwijs 1 blijkt bovendien dat er een relatie bestaat tussen de afdelingsgrootte (het aantal leerlingen per schoolsoort) en de onderwijskwaliteit. Uit de gegevens van de afgelopen jaren blijkt dat afdelingen met minder dan honderd leerlingen per afdeling vaker zwak of zeer zwak zijn dan middelgrote en grote afdelingen. 1 Inspectie van het Onderwijs 2014: De staat van het onderwijs: Onderwijsverslag

9 Door de intensieve samenwerking kunnen de scholen met minder personeel het onderwijs vormgeven en toch voldoen aan de regionale behoefte aan thuisnabij onderwijs op zowel openbare als protestants-christelijke grondslag. De efficiency voordelen die op deze manier in de afgelopen jaren zijn bereikt, (in totaal ca. 6 fte inclusief management) hebben geleid tot meer investeringsmogelijkheden in de kwaliteit van onderwijs. De ingezette samenwerking heeft er vooral aan bijgedragen dat er nu nog voortgezet onderwijs bestaat in Surhuisterveen Bezwaren tegen de huidige samenwerkingsvorm Hoewel de huidige samenwerking in veel opzichten een succesverhaal is, kleven er tegelijkertijd ook bezwaren aan. Het belangrijkste bezwaar is dat de Wet op het voortgezet onderwijs (WVO) verhindert dat twee scholen op deze intensieve manier samenwerken. Scholen mogen weliswaar samenwerken om redenen van doelmatigheid, maar daarbij moet rekening worden gehouden dat dat tot maximaal 50% van de onderwijstijd is toegestaan. 2 De reden hierachter is dat het voor ouders, leerlingen en de Inspectie helder moet zijn welk bevoegd gezag verantwoordelijkheid draagt voor de kwaliteit van het onderwijs en de inrichting. Daarnaast kan het zijn dat scholen op deze manier meer bekostiging ontvangen (bijvoorbeeld een vaste voet) dan waarop recht bestaat indien de scholen gefuseerd zouden zijn. Afgezien van de wettelijke belemmeringen constateren de scholen ook dat de samenwerking soms tot interne uitvoeringsproblemen leidt, die indien het administratief en bestuurlijk daadwerkelijk één school was, niet zouden voorkomen. Voorbeelden hiervan zijn dat er twee administratiesystemen naast elkaar worden gehanteerd; dat elke docent over twee inlogcodes beschikt en dat de ene school werkt met smartboards en de andere met digiboards. 2.2 Afweging van mogelijke scenario s Gezien de bovenstaande bezwaren hebben de schoolbesturen enige tijd geleden besloten dat het risico om niet te voldoen aan de wet- en regelgeving te groot was en dat het wachten op eventuele wijzigingen van wet- en regelgeving vanuit het dossier leerlingdaling ook niet (meer) voor de hand ligt gelet op de voorgenomen wijzigingen die tot nu toe zijn aangekondigd door de Staatssecretaris. De aangekondigde wijzigingen van wet- en regelgeving voor krimpende scholen blijken tot nu toe voor de situatie in Surhuisterveen geen passende oplossing te bieden. Wat Surhuisterveen uniek maakt is dat het gaat om de samenwerking tussen twee nevenvestigingen en dat fusie tussen de gehele besturen en scholen daarom geen optie biedt. In bijlage 1 zijn de verschillende alternatieven om in Surhuisterveen tot een constructie te komen die voldoet aan de wet- en regelgeving en tegelijkertijd recht doet aan de behoefte van de gemeenschap aan thuisnabij voortgezet onderwijs dat ruimte biedt aan beide identiteiten uitgewerkt. De conclusie luidt dat het meest voor de hand liggende alternatief is dat al het onderwijs bestuurlijk en administratief wordt ondergebracht bij één van de schoolbesturen en dat er onderling afspraken worden gemaakt over de invulling van identiteit en samenwerking. Met deze constructie wordt voldaan aan de wet- en regelgeving, kan maximale doelmatigheid worden bereikt en kan toch invulling worden gegeven aan de behoefte vanuit de gemeenschap voor beide identiteiten in de school. Daarnaast heeft dit scenario alleen gevolgen voor de scholen in Surhuisterveen; andere alternatieven zoals een formele fusie zouden (als het al zou kunnen binnen de fusietoets en de regelgeving rondom het vormen van een samenwerkingsschool) direct gevolgen hebben voor de 2 WVO artikel 25a en Besluit samenwerking VO-BVE 9

10 andere vestigingen die onder de besturen van Singelland en Lauwers College vallen (Drachten, Burgum, Buitenpost, Grijpskerk en Kollum). 2.3 Voorgestelde constructie: samenvoeging onder één bevoegd gezag Hoewel er in dit document consequent wordt gesproken over de samenvoeging van de twee vestigingen in Surhuisterveen moet hierbij worden opgemerkt dat er in technisch juridische zin geen sprake is van een samenvoeging of fusie. 3 Het betreft hier nevenvestigingen die beide onderdeel zijn van een brinnummer met een hoofdvestiging. In de zin van de WVO is alleen fusie (i.e. samenvoeging) mogelijk tussen gehele brinnummers. De samenvoeging van nevenvestigingen komt feitelijk neer op het beëindigen van één van de nevenvestigingen. Dat is in dit geval aan de orde. Er wordt gekozen voor de beëindiging van de vestiging van het Lauwers College en onderbrengen van het onderwijs bij Singelland. Uit hoofdstuk 5 (omgevingsanalyse) blijkt dat op basis van de leerlingaantallen deze keuze meer voor de hand ligt dan andersom. De leerlingen kunnen niet, zoals wel bij een formele fusie het geval is, automatisch worden overgeschreven naar Singelland. De ouders en leerlingen hebben na beëindiging van een nevenvestiging de vrije keus waar zij zich zullen inschrijven. Het personeel wordt op vrijwillige basis overgedragen aan het bevoegd gezag van Singelland. In de hoofdstukken 7 en 8 wordt hier nader op ingegaan. Feitelijk verandert er in de huidige onderwijspraktijk voor de leerlingen, ouders en docenten niets. Alleen op bestuurlijk en administratief vlak worden nu de vestigingen samengevoegd en wordt daarmee de huidige samenwerking geformaliseerd. Hoewel Singelland een openbare school en daarmee algemeen toegankelijke school is, blijft de school in nauwe samenwerking met het Lauwers College ruimte bieden aan de christelijke identiteitsaspecten. In hoofdstuk 6 wordt uiteengezet hoe dat wordt ingericht Medezeggenschap na de samenvoeging Op dit moment is de medezeggenschap bij Singelland onderverdeeld in locatieraden voor elke vestiging en één MR op stichtingsniveau (=schoolniveau, één brinnummer). De MR bestaat uit afgevaardigden vanuit de locatieraden. Bij het Lauwers College bestaat één medezeggenschapsraad die op schoolniveau (brinnummer) de medezeggenschapsrol uitvoert voor alle onder het bestuur ressorterende vestigingen. Na de samenvoeging bestaat er geen formele relatie meer tussen de medezeggenschapsraad van het Lauwers College en het bevoegd gezag van de vestiging in Surhuisterveen, omdat het bevoegd gezag bij Singelland ligt. Het voorstel is om de huidige locatieraad van Singelland Surhuisterveen op dat moment uit te breiden en daarbij de gelegenheid te scheppen voor personeel, leerlingen en ouders die nu nog zijn verbonden aan het Lauwers College Surhuisterveen om toe te treden tot de locatieraad VO Surhuisterveen van Singelland. Op deze manier blijft gewaarborgd dat er vanuit beide oorspronkelijke vestigingen medezeggenschapsinvloed is. In het Handboek Governance van Singelland is voor elke vestiging bepaald hoe groot de locatieraad is en hoe de samenstelling is. De grootte van de locatieraad hangt samen met de grootte van de vestiging. Op dit moment bestaat de locatieraad van vestiging Surhuisterveen uit zes leden. Drie personeelsleden, twee ouders en één leerling. Voorgesteld wordt om, nu door de samenvoeging de 3 In dit reorganisatieplan wordt desalniettemin toch frequent gesproken over de samenvoeging van de twee nevenvestigingen omdat dit, gezien de reeds intensieve samenwerking, beter rechtdoet aan de beleving van personeel, ouders, leerlingen, de bestuurders en de omgeving. Dat er in technisch juridische zin sprake is van het sluiten van een nevenvestiging doet daar niets aan af. 10

11 grootte van de vestiging toeneemt, ook de locatieraad uit te breiden met minstens drie leden. Er kunnen drie a vier leden (één of twee personeelsleden, één ouder, één leerling) vanuit het oorspronkelijke Lauwers College worden toegevoegd aan de locatieraad. Hiervoor moet het Handboek Governance worden gewijzigd. Dat vergt instemming van de MR van Singelland. Dit wordt in detail verder uitgewerkt in de locatieraad van Singelland Surhuisterveen. 11

12 3. Projectorganisatie en planning 3.1 De opdracht De schoolbesturen van OSG Singelland en CSG Lauwers College hebben op basis van de adviesnotitie van BMC (bijlage 1) de intentie uitgesproken om de oplossingsrichting waarbij administratief en bestuurlijk het gehele voortgezet onderwijs in Surhuisterveen onder één bestuur wordt ondergebracht concreet te gaan uitwerken. De uitwerking vindt plaats in de vorm van een haalbaarheidsonderzoek dat tevens de basis vormt van het formele besluitvormingstraject. Voor de inkadering en onderbouwing moeten grofweg drie onderdelen worden uitgewerkt: Er moet een uitgebreide onderbouwing van het besluit worden opgesteld waarin in een omgevingsanalyse helder de uitgangspunten, prognoses van het aantal leerlingen worden beschreven. De bestuurlijke invloed die het schoolbestuur behoudt op de identiteit van de overgedragen vestiging moet worden ontworpen en worden vastgelegd in een samenwerkingsconvenant; De feitelijke overname van de nevenvestiging moet worden uitgewerkt. Hieronder vallen onder meer de overschrijving van de leerlingen, de overname van het personeel en de financiële/facilitaire overdracht. 3.2 Stuurgroep en projectleiding Er is een stuurgroep geformeerd waarin de volgende personen zijn vertegenwoordigd: Dhr. Pieter Schram, bestuurder OSG Singelland Dhr. Gerard Janze (Dhr. Hans Jansen tot 1/4/20215), bestuurder CSG Lauwers College Dhr. Ralf Buiter, locatiedirecteur Surhuisterveen (Singelland) Dhr. Wim van Brummen, locatiedirecteur Surhuisterveen (Lauwers College) Dhr. Jur Moorlag (intern adviseur Singelland) Mw. Janneke Koch (extern projectleider BMC Advies) De stuurgroep komt in de voorbereidingsfase tweewekelijks bij elkaar en is verantwoordelijk voor de richting van het project en het nemen van voortgangsbesluiten. De projectleider is zowel lid van de stuurgroep als lid van de verschillende werkgroepen. 3.3 Uitwerking in werkgroepen Voor de uitwerking van enkele specifieke overdrachtszaken zijn werkgroepen opgericht waarbij onder meer specialisten en betrokkenen worden betrokken. Werkgroep personeel, uitwerking in hoofdstuk 7: Dhr. Ralf Buiter, locatiedirecteur Surhuisterveen (Singelland) Dhr. Wim van Brummen, locatiedirecteur Surhuisterveen (Lauwers College) Mw. Bonnie de Vries, HR-manager Singelland Dhr. Andries IJbema, HR-manager Lauwers College Mw. Simone Innemee, docent Surhuisterveen Singelland en tevens MR-lid Dhr. Pieter Veninga, docent Surhuisterveen Lauwers College en tevens MR-lid Mw. Janneke Koch (extern projectleider BMC Advies) 12

13 Werkgroep financiën, uitwerking in hoofdstuk 8: Dhr. Pieter Schram, bestuurder Singelland Dhr. Gerard Janze (Dhr. Hans Jansen tot 1/4/2015), bestuurder Lauwers College Dhr. Jelle Visser, controller Singelland Dhr. Rinze de Haan, hoofd bedrijfsvoering Lauwers College Mw. Janneke Koch (extern projectleider BMC Advies) Dhr. Ben Kuiper (extern financieel/bedrijfskundig specialist BMC Advies) Werkgroep communicatie, uitwerking in paragraaf 2.5 Dhr. Jur Moorlag (intern adviseur Singelland) Mw. Astrid van Nieuwenhoven (communicatieadviseur Singelland) Mw. Coby Heidstra (communicatieadviseur Lauwers College) Mw. Janneke Koch (extern projectleider BMC Advies) 3.4 Planning De totale operatie kan worden onderverdeeld in drie fasen: Fase 1: onderzoeks- en voorbereidingsfase 1 januari april 2015 Fase 2: formele besluitvormingsfase (zie hoofdstuk 4) 15 april juni 2015 Fase 3: uitvoeringsfase 15 juni januari Communicatie met belanghebbenden Vooraf is door beide bestuurders het uitgangspunt omarmd een zo transparant mogelijk traject te willen volgen. Het idee is overigens voor de meeste belanghebbenden niet nieuw want er wordt al geruime tijd over gesproken. Desalniettemin worden verschillende belanghebbenden zorgvuldig geïnformeerd en in de gelegenheid gesteld mee te praten met de ontwikkelingen in het project. De werkgroep communicatie heeft daartoe een plan uitgewerkt welke partijen er in de voorbereidingsfase op welke manier worden geïnformeerd. Hieronder volgt een overzicht van de communicatiemomenten in de voorbereidingsfase en in de besluitvormingsfase. 13

14 3.5.1 Communicatie tijdens de voorbereidingsfase Belanghebbende(n) Wanneer Hoe/wat Leerlingen/ouders 19/02/2015 Kort nieuwsbericht in de nieuwsbrief VO Surhuisterveen ter informatie dat haalbaarheidsonderzoek naar samenvoeging wordt uitgevoerd Basisscholen 15/04/2015 Bijeenkomst voor toeleverende basisscholen waarin plannen en resultaten haalbaarheidsonderzoek worden gepresenteerd Personeel 04/02/2015 Kort nieuwsbericht in nieuwsbrief naar voltallige personeel dat haalbaarheidsonderzoek naar samenvoeging wordt uitgevoerd Periodiek In elke personeelsvergadering wordt aandacht geschonken aan de voortgang van de samenwerking. Vakbonden 17/03/2015 Vooroverleg ter informatie over de uitvoering van het haalbaarheidsonderzoek, tevens afstemming/afspraken over de formele besluitvormingsprocedure Medezeggenschapsraden 02/02/2015 Eerste bijeenkomst waarin mondeling de plannen en de uitvoering van het haalbaarheidsonderzoek wordt gepresenteerd. Tevens de mogelijkheid voor MR-leden om in vroeg stadium vragen te stellen die bij de uitwerking kunnen worden meegenomen. 01/04/2015 Tweede bijeenkomst waarin de voortgang van het haalbaarheidsonderzoek wordt gepresenteerd en er mogelijkheid bestaat tot verder verdieping/inbreng van de MR en en betrokkenheid bij de uitwerking. Raden van Toezicht 17/09/2014 Eerste bijeenkomst waarin mondeling de adviesnotitie van BMC Advies is besproken en de plannen voor verdere stappen (haalbaarheidsonderzoek naar samenvoeging) zijn gemaakt. 23/03/2015 Tweede bijeenkomst waarin de voortgang van het haalbaarheidsonderzoek wordt gepresenteerd (stand van zaken). 14

15 Gemeente 03/02/2015 Overleg met wethouder en ambtenaren gemeente Achtkarspelen over plannen voor samenvoeging ter informeren en bespreken consequenties voor huisvesting. OCW 26/01/2015 OCW geïnformeerd via dhr. J. Zinkstok (dossier leerlingdaling) over uitvoering haalbaarheidsonderzoek. 13/04/2015 Tweede overleg met bestuurder Singelland, projectleider en OCW (Mw. J. Hoekstra en dhr. H. Dijkstra) over stand van zaken uitwerking plannen. Ter informatie richting OCW (en indirect de Inspectie) en ter toetsing van de plannen aan wet- en regelgeving. OCW volgt de casus met interesse in het dossier leerlingdaling en heeft uitgesproken dat er tot nu toe een zorgvuldig traject heeft plaatsgevonden. De gekozen constructie past, behoudens een zorgvuldige presentatie van de openbare richting in het maatschappelijk verkeer, binnen de geldende wet- en regelgeving. Inspectie vh Onderwijs 29/01/2015 Tijdens het inspectiebezoek in januari is er door de schoolleiding en de inspecteur uitgebreid stilgestaan bij de huidige samenwerking en de plannen voor de toekomst. De inspectie heeft hiervoor positieve waardering uitgesproken in het inspectierapport. Er wordt in het rapport gesproken over een intensieve en vruchtbare samenwerking. Daarnaast heeft de inspectie de gehele samenwerkingslocatie beoordeeld en niet slechts het Lauwers College. Daarmee loopt de inspectie in feite vooruit op de samenvoeging. 13/04/2015 De inspectie is via mw. J. Hoekstra (ministerie OCW) op de hoogte gesteld van het gesprek met OCW op 13/04/

16 Directe omgeving: het dorp 3/02/2015 In een interview met Ralf Buiter in de Feanster (lokale krant) is aandacht besteed aan de plannen voor samenvoeging. Ralf Buiter: Samen gaan we verder werken aan een toekomstbestendige krachtige samenwerkingsschool midden in onze Feanster samenleving, waar iedereen zichzelf kan zijn Communicatie tijdens de besluitvormingsfase Belanghebbende(n) Wanneer Hoe/wat MR en 20/04/2015 Aanbiedingsbrief en reorganisatieplan worden aangeboden voor advies en instemmingsaanvraag 12/05/2015 Eerste bijeenkomst met beide MR en voor inhoudelijk overleg tijdens besluitvormingsfase. 01/06/2015 Tweede bijeenkomst met beide MR en voor inhoudelijk overleg tijdens besluitvormingsfase (optioneel) 15/06/2015 Advies-/instemmingstermijn eindigt. Vakbonden 18/05/2015 Informeel overleg na eerste bijeenkomst MR en: inhoudelijke bespreking 17/06/2015 Formeel DGO over personele gevolgen reorganisatieplan Personeel 21/04/2015 Informatieve presentatie door bestuurders aan voltallige personeel over Uitkomsten haalbaarheidsonderzoek; Stand van zaken besluitvormingsfase; Mogelijkheid tot inzien reorganisatieplan. Ouders 21/05/2015 Ouder informatieavond voor alle ouders tot en met klas 3 en nieuwe aanmeldingen over: Uitkomsteen haalbaarheidsonderzoek; Stand van zaken besluitvormingsfase; Consequenties van een positief besluit voor ouders 16

17 van Lauwers College en voorbereiding op brief met keuzemogelijkheid voor inschrijving Singelland of elders Communicatie na besluitvorming Belanghebbende(n) Wanneer Hoe/wat Personeelsleden breed (alle Direct na besluitvorming Nieuwsbericht via nieuwsbrief personeelsleden Singelland en Lauwerscollege Directe omgeving: het dorp Direct na besluitvorming Persbericht voor lokale media en op de website(s) Ouders ZSM na besluitvorming Formele brief naar ouders Lauwers College over inschrijving andere school per Personeel Uiterlijk 1 oktober Brieven over ontslag en aanstelling per

18 4. Besluitvormingsprocedure en medezeggenschap In dit hoofdstuk wordt beschreven hoe de formele besluitvormingsprocedure en de invloed van de medezeggenschapsraden moet verlopen. Hierbij worden de relevante artikelen in de Wet medezeggenschap op scholen (WMS) in ogenschouw genomen, de Wet op het voortgezet onderwijs (WVO) en de cao voor Voortgezet Onderwijs. In de periode januari-april 2015 wordt de formele besluitvormingsprocedure voorbereid door het uitvoeren van een haalbaarheidsonderzoek naar de samenvoeging en het opstellen van een reorganisatieplan. Het reorganisatieplan vormt de basis van de besluitvorming en wordt als zodanig integraal aangeboden aan de medezeggenschapsraden. Op sommige onderdelen geldt formeel adviesrecht en op sommige onderdelen geldt formeel instemmingsrecht. Hieronder is dat verder uitgewerkt. 4.1 Wet op het voortgezet onderwijs (WVO) Omdat er sprake is van twee nevenvestigingen van twee verschillende scholen (brinnummers) die onder twee verschillende besturen vallen is er geen sprake van fusie in formele zin van de WVO (artikel 53e). Een fusie kan immers alleen plaatsvinden tussen besturen (of bestuurlijke overdracht van een geheel brinnummer naar een ander bestuur) of tussen gehele instellingen (brins). Het op deze wijze samenvoegen van nevenvestigingen komt in feite neer op het sluiten van één van de vestigingen en het overnemen van de leerlingen, het personeel en de faciliteiten door het andere bestuur, al dan niet door het openen van een (tijdelijke) nevenvestiging door het blijvende bestuur indien dat uit huisvestingsoverwegingen noodzakelijk is. 4.2 Medezeggenschapsraden De medezeggenschapraden hebben verschillende bevoegdheden voor verschillende onderdelen van de samenvoeging. Omdat de bewegingen voor de besturen verschillend van aard zijn ( beëindiging van een nevenvestiging versus uitbreiding ) is hieronder per bestuur uiteengezet welke in de WMS vastgelegde bevoegdheden van toepassing zijn op de situatie. Het komt erop neer dat voor beide scholen geldt dat er adviesrecht van de MR bestaat op het besluit an sich om de nevenvestiging over te dragen (dat wil zeggen sluiten voor Lauwers en de werkzaamheden uitbreiden voor Singelland), en instemmingsrecht op de manier waarop de personele gevolgen en de gevolgen voor ouders/leerlingen van dit besluit vorm worden gegeven. In dit reorganisatieplan wordt het voorgenomen besluit, inclusief het wijzigen van de samenwerkingsovereenkomst, beschreven. In hoofdstuk 8 worden de personele gevolgen beschreven van de samenvoeging en in hoofdstuk 7 de gevolgen voor leerlingen en ouders. Op deze laatstgenoemde onderdelen geldt formeel instemmingsrecht en op de overige onderdelen geldt het adviesrecht zoals in de onderstaande alinea s wordt toegelicht. In het voortraject (voorbereidingsfase) heeft tweemaal een informerende bijeenkomst plaatsgevonden waar de beide MR en gezamenlijk voor waren uitgenodigd, op 2 februari 2015 en op 1 april De verslagen van beide bijeenkomsten zijn opgenomen in bijlage 3a en 3b. Tijdens het besluitvormende traject heeft nog een overlegmoment met beide medezeggenschapsraden plaatsgevonden op 12 mei Vervolgens is er door de MR van het Lauwers College een schriftelijke reactie op het voorliggende reorganisatieplan gegeven (versie van 20 april 2015). De bijeenkomst en de schriftelijke reactie, alsmede het overleg dat op 18 mei 2015 heeft plaatsgevonden met de vakbonden (zie verder paragraaf 4.3) hebben aanleiding gegeven tot een aantal aanpassingen aan het reorganisatieplan. Het verslag van deze bijeenkomst van 12 mei 18

19 2015 met de MR en is opgenomen in bijlage 3e. De brief van de MR van het Lauwers College en de reactie daarop van beide bestuurders is opgenomen in respectievelijk de bijlagen 3f en 3g van dit reorganisatieplan. Deze vormen daarmee integraal onderdeel van dit reorganisatieplan. De MR van het Lauwers College heeft op 15 juni unaniem positief geadviseerd op het te nemen besluit en ingestemd met de gevolgen voor het personeel en de ouders/leerlingen. Dit heeft de MR per brief d.d. 22 juni 2015 schriftelijk kenbaar gemaakt (de brief is opgenomen in bijlage 3i) Medezeggenschapsraad Lauwers College Voor het sluiten van de nevenvestiging van het Lauwercollege in Surhuisterveen en het wijzigen van de samenwerkingsconstructie (convenant) zijn de volgende artikelen in de WMS van toepassing: Voor de WMS geldt dat adviesrecht in het geval van: Artikel 11.c Een beëindiging, belangrijke inkrimping, ( ), of uitbreiding van de werkzaamheden van de school of van een belangrijk onderdeel daarvan, dan wel vaststelling of wijziging van het beleid ter zake; Artikel 11.d Het aangaan, verbreken of belangrijk wijziging van een duurzame samenwerking met een andere instelling, dan wel vaststelling of wijziging van het beleid ter zake; Voor de personeelsgeleding van de medezeggenschapsraad geldt instemming op de Artikel 12.1.a Regeling van de gevolgen voor het personeel van een besluit met betrekking tot een aangelegenheid als bedoeld in artikel 11, onder c. En op: Artikel 12.1.b Vaststelling of wijziging van de samenstelling van de formatie Voor de ouders/leerling-geleding van de medezeggenschapraad geldt eveneens instemming op de Artikel 14.2/3.a Regeling van de gevolgen voor ouders/leerlingen van een besluit met betrekking tot een aangelegenheid als bedoeld in artikel 11, onder c. Daarnaast heeft het afstoten van de vestiging in Surhuisterveen ook gevolgen voor het reglement van de MR van het Lauwers College. Hiervoor geldt dat de MR van het Lauwers College instemmingsrecht heeft op basis van: Artikel 10.c Vaststelling of wijziging van een mogelijk schoolreglement Medezeggenschapsraad Singelland Voor het overnemen van de docenten en leerlingen door Singelland en het wijzigen van de samenwerkingsconstructie (convenant) zijn de volgende artikelen van toepassing: Er geldt adviesrecht op: Artikel 11.c Een beëindiging, belangrijke inkrimping ( ) of uitbreiding van de werkzaamheden van de school of van een belangrijk onderdeel daarvan, dan wel vaststelling van het beleid ter zake; 19

20 Artikel 11.d Het aangaan, verbreken of belangrijk wijziging van een duurzame samenwerking met een andere instelling, dan wel vaststelling of wijziging van het beleid ter zake; En voor het personeelsdeel van de medezeggenschapsraad geldt instemming op: Artikel 12.1.a Regeling van de gevolgen voor het personeel van een besluit met betrekking tot een aangelegenheid als bedoeld in artikel 11, onder d. En op: Artikel 12.1.b Vaststelling of wijziging van de samenstelling van de formatie Voor de ouders/leerling-geleding van de medezeggenschapraad geldt eveneens instemming op de Artikel 14.2/3.a Regeling van de gevolgen voor ouders/leerlingen van een besluit met betrekking tot een aangelegenheid als bedoeld in artikel 11, onder d. Daarnaast is al in paragraaf opgemerkt dat voor Singelland ook geldt dat het Handboek Governance gewijzigd moet worden inzake de grootte, samenstelling van de locatieraad van Surhuisterveen. Hiervoor geldt dat de medezeggenschapsraad van Singelland instemmingsrecht heeft op basis van: Artikel 10.c Vaststelling of wijziging van een mogelijk schoolreglement 4.3 Overleg met de vakbonden Hoewel de schoolbesturen OSG Singelland en CSG Lauwers voornemens zijn dat er met de beëindiging van de nevenvestiging van het Lauwers College geen gedwongen ontslagen zullen vallen (zie hoofdstuk 8), wordt op grond van artikel 18.1 en bijlage 6 van de cao VO overleg gevoerd met de vakbonden. In de cao VO is opgenomen in artikel 18 dat de werkgever naar vermogen het behoud van werkgelegenheid bevordert. Indien de werkgever op grond van het meerjarenformatiebeleid aangeeft dat gedwongen ontslag van één of meer werknemers mogelijk niet meer te vermijden is, komt hij in overleg met de vakbonden een sociaal plan overeen. In de situatie dat het personeel dat werkzaam is bij het Lauwers College in Surhuisterveen wordt overgedragen aan Singelland wordt gesproken over een reorganisatie met personele gevolgen. Door beide bestuurders is uitgesproken dat er als gevolg van deze samenvoeging géén gedwongen ontslagen zullen vallen. De voorwaarden en methodiek voor de personele overdracht is beschreven in hoofdstuk 8 van dit reorganisatieplan. Hierover wordt formeel overleg gevoerd met de vakbonden (DGO) nadat de medezeggenschapsraden ermee hebben ingestemd. Een eerste vooroverleg met de vakbonden heeft plaatsgevonden op 17 maart Doel van dit overleg was het elkaar informeren over de plannen en achtergronden daarvan en tevens afspraken maken over de formele besluitvormingsprocedure. In het overleg op 17 maart kwam onder meer aan de orde dat er in dit geval in formele zin zou kunnen worden van overgang van onderneming. Daarbij is dan de wetgeving bekend als de Wet overgang van ondernemingen zoals in het BW artikel 20

21 7: is opgenomen van kracht. In deze wet wordt bepaald dat de rechten en plichten van een werknemer van rechtswege overgaan op de nieuwe werkgever. Ook geldt dat bij overgang van onderneming dat er in feite de mogelijkheid bestaat het personeel wel te kunnen dwingen over te laten gaan naar de andere werkgever. Hoewel deze mogelijkheid wettelijk bestaat kiezen de bestuurders hier niet voor en wordt het personeel overgedragen op vrijwillige basis. Indien er individuele gewetensbezwaren om voor een openbaar bestuur te werken worden er andere oplossingen gezocht. Tijdens de formele besluitvormingsfase heeft er nog een technisch overleg plaatsgevonden met de vertegenwoordigers van de vakbonden op 18 mei Dit heeft op enkele punten aanleiding gegeven tot wijzigingen van het reorganisatieplan. Uiteindelijk heeft op 17 juni 2015 het formele DGO plaatsgevonden met de vakbondsvertegenwoordigers. Het verslag van dit gesprek is geaccordeerd door de vakbondsvertegenwoordigers en opgenomen in bijlage 3h. 4.4 Formele besluitvorming en goedkeuring door Raden van Toezicht Na de instemming en advies van de medezeggenschapsraden en overeenstemming met de vakbonden over de personele consequenties, volgt de formele besluitvorming. Deze wordt ter goedkeuring voorgelegd aan de raden van toezicht van beide stichtingen. In de voorbereidende fase is tweemaal overlegd met de gezamenlijke raden van toezicht. Doel van deze overleggen was informeren en richting bepalen. De verslagen van beide overleggen met de raden van toezicht die plaatsvonden op 17 september 2014 en 23 maart 2015 zijn opgenomen in bijlage 3c en 3d. 21

22 5. Omgevingsanalyse In dit hoofdstuk wordt in kaart gebracht hoe het aanbod van voortgezet onderwijs eruit ziet in Surhuisterveen en omgeving. Welke keuzemogelijkheden hebben de leerlingen en ouders voor voortgezet onderwijs? Hoeveel leerlingen zijn er nu en in de toekomst? Er wordt inzichtelijk gemaakt aan de hand van prognoses hoe de demografische krimp zich manifesteert en wat het effect daarvan is op het voortgezet onderwijs. Tevens wordt in beeld gebracht hoe de potentiele leerlingen zich bewegen in de regio: met andere woorden: hoe is de uitstroom/instroom, waar wonen deze leerlingen, etc. Daarbij worden ook de scholen in de omgeving betrokken. Het doel van de omgevingsanalyse is een helder overzicht te verschaffen en daarmee een onderbouwing voor de keuze om de huidige samenwerking tussen de vestigingen door te zetten en te bestendigen voor de toekomst. 5.1 Huidig aanbod in de omgeving Surhuisterveen is een dorp gelegen in de gemeente Achtkarspelen, in Friesland tegen de grens met Groningen. De twee nevenvestigingen in Surhuisterveen van CSG Lauwers College en OSG Singelland, zijn beide nevenvestigingen van scholen gelegen in de omgeving. In Drachten staat de hoofdvestiging van Singelland en in Buitenpost staat de hoofdvestiging van het Lauwers College. In de omgeving zijn scholen van verschillende denominatie en aanbod in termen van schoolsoorten aanwezig. In tabel 5.1 is per plaats in de omgeving weergegeven welk onderwijsaanbod daar momenteel is, welk brinnummer daarbij hoort en wat de richting is van het onderwijs (levensbeschouwelijke richting). Figuur 5.1: Scholen voor VO in de omgeving van Surhuisterveen 22

23 Tabel 5.1: Overzicht scholen in de directe omgeving Plaats Naam BRIN Aanbod Denominatie Buitenpost Lauwers College 00ZV00 VWO, HAVO, MAVO PC Nordwin College 12VI01 VBO (LNO) AB Kollum Piter Jelles 20DL01 VWO, HAVO, MAVO OB Lauwers College 00ZV02 MAVO, VBO PC Burgum Singelland Burgum O4YE01 MAVO, HAVO OB Liudger Burgum 25CM07 HAVO, MAVO, GL PC Drachten Singelland VHS 04YE00 MAVO,VBO OB Singelland Drachts Lyceum 04YE03 HAVO,VWO OB Singelland ISK 04YE08 ISK OB Singelland PRO 04YE09 PRO OB Liudger De Ring 25CM10 PRO PC Liudger Splitting 25CM00 MAVO, VBO PC Liudger Raai 25CM04 HAVO, VWO PC Gomarus College 02UV03 MAVO GF Grijpskerk Lauwers College 00ZV05 VBO PC Grootegast RSG De Borgen MAVO 00DI03 MAVO AB Oldekerk AOC Terra 01NJ02 VBO (LNO) AB Leek RSG De Borgen VMBO 00DI00 MAVO, VBO AB RSG De Borgen HAVO/VWO 00DI02 HAVO,VWO AB Uit tabel 5.1 is op te maken dat er in de directe omgeving, binnen een circel van ca. 15 km hemelsbreed voortgezet onderwijs beschikbaar is in alle schoolsoorten (PrO, VBO (BB/KB), MAVO, HAVO en VWO) en in een aantal verschillende richtingen (openbaar, PC, AB, GF). Rooms Katholiek onderwijs is niet veel aanwezig, maar in Hardegarijp, gelegen op zo n 15 km is daarvoor sinds enige tijd een onderwijsvoorziening gestart. 5.2 Ontwikkeling van de leerlingaantallen in Surhuisterveen In deze paragraaf worden per vestiging in Surhuisterveen de leerlingaantallen gepresenteerd van de afgelopen vijf jaar. De leerlingaantallen zijn gebaseerd op de leerlingtellingen zoals bekend staan bij DUO. In figuur 5.2 is te zien dat het totaal aantal leerlingen dat onderwijs volgt in Surhuisterveen in de afgelopen vijf jaar is gestegen van 474 leerlingen in 2010 tot 519 leerlingen in het huidig schooljaar. Ongeveer 1/3 van de leerlingen in Surhuisterveen volgen onderwijs aan het Lauwers College en ongeveer 2/3 bij Singelland. De groei van het totaal aantal leerlingen is terug te zien bij de ontwikkeling van het leerlingaantal van Singelland; het leerlingaantal van Lauwers College daalt gestaag sinds

24 Totaal VO-Surhuisterveen Lauwers college (00ZV06) Singelland (04YE02) Figuur 5.2: Ontwikkeling totaal leerlingenaantal in Surhuisterveen. Als per school wat verder wordt ingezoomd dan is te zien dat bij Singelland de laatste jaren vooral een toename is in de brugklassen en in de bovenbouw van de TL en de KL. De BL- bovenbouw is klein en fluctueert bovendien behoorlijk. Bij het Lauwers College is in de laatste drie jaar een flinke terugloop in de brugjaren waar te nemen, waaruit kan worden geconcludeerd dat de ingezette daling bij het Lauwers College ook in de komende 3-4 jaar zal doorzetten. Vooral kan worden opgemerkt dat de leerlingaantallen bij het Lauwers College erg schommelen, met name in de BL en de KL van het VBO. Brugjaar VMBO TL lj VMBO KL lj VMBO BL lj HAVO/VWO lj Figuur 5.3: Leerlingen Singelland Surhuisterveen verdeeld over de schoolsoorten 24

25 Brugjaar VMBO TL lj VMBO KL lj VMBO BL lj HAVO/VWO lj Figuur 5.4: Leerlingen Lauwers College Surhuisterveen verdeeld over de schoolsoorten De geconstateerde schommeling in de schoolsoort VBO (BL en KL) is beter te verklaren door te kijken naar het verloop van het aantal leerlingen per afdeling/programma binnen het VBO. In figuren 5.5 en 5.6 is dat voor Singelland en Lauwers College weergegeven. Zorg en Welzijn -ISP Voertuigentechniek Sport, Dienstverlening en Veiligheid Bouwtechniek Figuur 5.5 Singelland Surhuisterveen, VBO (Bl+Kl) verdeeld over de afdelingen 25

26 Zorg en Welzijn -ISP Voertuigentechniek Verzorging Sport, Dienstverlening en Veiligheid Bouwtechniek Bouwbreed -ISP Figuur 5.6 Lauwers College Surhuisterveen, VBO (Bl+Kl) verdeeld over de afdelingen Behalve verzorging (en tot 2011 het intrasectorale programma bouw breed) worden alle afdelingen door beide scholen aangeboden. Deze leerlingen zitten bij elkaar in een klas en volgen hetzelfde programma. Alleen verzorging wordt alleen aangeboden door het Lauwers College. Hiervan lopen de leerlingaantallen sinds 2011 sterk terug. Dat is te verklaren doordat meer leerlingen hebben gekozen voor het intrasectorale programma zorg en welzijn. In het algemeen kan worden vastgesteld dat de leerlingaantallen per school behoorlijk klein zijn en zeker voor wat betreft het Lauwers College is dat niet groot genoeg om als zelfstandige school in stand te houden. Voor de schoolsoort TL (MAVO) heeft alleen het Lauwers College nu 35 leerlingen in de gehele bovenbouw, dat komt neer op achtien leerlingen per leerjaar die verdeeld zijn over vier profielen. Ook het aantal bij Singelland is vrij klein met 40 leerlingen per leerjaar verdeeld over vier profielen in de TL. De aantallen per VBO-afdeling, verdeeld over twee leerwegen (BL en KL) zijn in het algemeen erg laag. Als de twee vestigingen in Surhuisterveen geen nevenvestigingen zouden zijn maar zelfstandige scholen, dan gold er per vestiging een opheffingsnorm van 290 leerlingen. Het Lauwers College in Surhuisterveen zit daar in ieder geval de afgelopen vijf jaar al ruimschoots onder. Daar komt bij dat de opheffingsnorm door de meeste schoolbesturen in Nederland niet als een goede maat wordt gezien waarmee een vestiging nog in stand kan worden gehouden. Veel schoolbesturen nemen ver voor het bereiken van de opheffingsnorm al maatregelen omdat de onderwijskwaliteit met de beschikbare bekostiging niet kan worden geborgd. Er is een zekere kritische massa nodig. Omdat beide vestigingen in Surhuisterveen, nevenvestigingen met spreidingsnoodzaak zijn, ontvangen de schoolbesturen hiervoor een aanvullende bekostiging. De regeling 4 voor deze aanvullende bekostiging is sinds 2008 komen te vervallen, maar voor de vestigingen die deze status 4 Regeling aanvullende bekostiging nevenvestiging en start- en aanvullende bekostiging nieuwe school VO 26

27 hadden, bleef de aanvullende bekostiging van kracht mits voldaan aan de criteria. Er kunnen sinds 2008 geen nieuwe nevenvestigingen met spreidingsnoodzaak meer worden gesticht. Om te voldoen aan de criteria is een minimum leerlingaantal van 120 leerlingen vereist. 5.3 Prognoses basisgeneratie en leerlingaantallen Een accurate prognose per vestiging is voor het voortgezet onderwijs in Surhuisterveen niet beschikbaar. De gemeente Achtkarspelen beschikt hier niet over en DUO maakt per definitie alleen prognoses op het niveau van Brinnummer. De DUO prognoses per brinnummer kunnen wel op basis van de gerealiseerde procentuele verdeling over de verschillende vestigingen behorend tot een brinnummer worden geëxtrapoleerd naar een prognose op vestigingsniveau. Deze prognoses dienen wel met de nodige voorzichtigheid te worden geïnterpreteerd. Dat geldt overigens in het algemeen voor prognoses, maar des te meer als er nog een verfijning van wordt gemaakt. De betrouwbaarheid wordt kleiner. Daarnaast verschaft het inzicht om te kijken naar de ontwikkeling van de basisgeneratie in de gemeente Achtkarspelen. Door te kijken naar de ontwikkeling van het aantal 12-jarigen in de toekomst, kan een redelijke inschatting worden gemaakt met hoeveel demografische krimp de scholen rekening moeten houden in de nabije toekomst. De waarde van prognoses Omdat prognoses in het algemeen worden gebaseerd op historische informatie zijn onvoorziene ontwikkelingen in de toekomst er niet in verwerkt. Naarmate de prognose betrekking heeft op jaren die verder in de toekomst liggen, neemt het aantal onvoorziene ontwikkelingen die niet in de prognose zijn meegenomen toe. De onzekerheid over de betrouwbaarheid van het geprognosticeerde leerlingaantal neemt dus toe, naarmate het jaar verder in de toekomst ligt. Verder bevat sommige onderliggende informatie, zoals de bevolkingsprognose, zelf ook onzekerheden. Dit alles betekent dat de geraamde leerlingaantallen niet verabsoluteerd moeten worden. Prognoses hebben het doel een projectie te geven op de toekomst en naar alle waarschijnlijkheid zal het exacte aantal leerlingen niet kloppen met de werkelijkheid. Toch bevatten prognoses waardevolle informatie voor het maken van toekomstbeleid en planning. Tijdig een trend signaleren van een daling van de leerlingaantallen is noodzakelijk om het onderwijs duurzaam en toekomstbestendig te kunnen inrichten Leerlingprognoses op basis van DUO-prognoses In figuur 4.7 is de prognose weergegeven van DUO met de procentuele de verdeling over de verschillende vestigingen van Singelland en Lauwers College zoals deze in 2013 daadwerkelijk was. Het is een prognose bij ongewijzigd beleid, zowel bij de vestigingen in Surhuisterveen als bij de scholen in de omgeving. Op basis van deze gegevens wordt er over een periode van tien jaar een leerlingdaling van 13% geprognosticeerd bij het Lauwerscollege en van 15% bij Singelland, in Surhuisterveen. In totaal komt volgens deze prognose het totale leerlingaantal in Surhuisterveen uit op 456 leerlingen in In de jaren daarna, maar daarvoor moet nogmaals opgemerkt worden dat de prognoses dan erg onbetrouwbaar worden, zakt het leerlingaantal nog iets maar stabiliseert zich vanaf 2028 op ongeveer 420 leerlingen. 27