Initiatiefnemer PINNACLE PROPERTY DEVELOPERS. Stedenbouw, Architectuur MVRDV. Adviseur VAN RIEZEN & PARTNERS. Adviseur CAUBERG-HUYGEN

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Initiatiefnemer PINNACLE PROPERTY DEVELOPERS. Stedenbouw, Architectuur MVRDV. Adviseur VAN RIEZEN & PARTNERS. Adviseur CAUBERG-HUYGEN"

Transcriptie

1 WESTERPARK-WEST Hoogbouweffectrapportage voor de transformatie van het ING kantorencomplex aan de Haarlemmerweg in Amsterdam naar een groen en divers woongebied. 16 juli 2015 V2: 8 oktober 2015

2 Initiatiefnemer PINNACLE PROPERTY DEVELOPERS Muiderstraat PZ Amsterdam Stedenbouw, Architectuur MVRDV Dunantstraat BC Rotterdam +31 (0) Adviseur VAN RIEZEN & PARTNERS Frederiksplein XK Amsterdam +31 (0) Adviseur CAUBERG-HUYGEN Gatwickstraat GL Amsterdam +31 (0)

3

4

5 INHOUD INLEIDING 6 1. LOCATIE EN STEDENBOUWKUNDIGE KADERS 8 2. BELEIDSKADERS VANUIT RIJK EN GEMEENTE LANDSCHAPPELIJKE EN STEDENBOUWKUNDIGE INPASSING GEVOLGEN VAN HET PLAN VOOR BEZONNING ANALYSE MOGELIJKE GEVOLGEN VAN WIND SAMENVATTING EN AANBEVELINGEN 54

6 INLEIDING HOOGBOUWEFFECTRAPPORTAGE Deze Hoogbouw effect rapportage (HER) is gewenst om enerzijds de effecten op de directe omgeving van nieuwbouw hoger dan 30 meter te onderzoeken evenals de effecten daarvan voor het (stedelijk) landschap, en anderzijds om de beleidskaders te belichten waarbinnen de hoogbouw tot stand komt. Naast de stedenbouwkundige worden in deze HER ook de effecten voor bezonning en schaduwwerking toegelicht en via een analyse de mogelijke hinder ten gevolge van wind in kaart gebracht. WESTERPARK-WEST Transformatie van kantorengebouwen is tegenwoordig aan de orde van de dag. Initiatiefnemer Pinnacle bezit sinds kort een cluster kantoorgebouwen die, met name door hun ligging, uitstekend geschikt zijn om tot woningen getransformeerd te worden. De serie kantoorgebouwen, die nu nog door ING in gebruik zijn, zullen strategisch getransformeerd worden tot woningen die geschikt zijn voor de Amsterdamse woningmarkt en waaraan een grote behoefte bestaat: aangename en compacte appartementen met buitenruimte. 6

7 Huidige kantoren en woningen aan de Haarlemmerweg ING gebouwen Haarlemmerweg 7

8 1. LOCATIE EN STEDENBOUWKUNDIGE KADERS DE LOCATIE De locatie in de stad, binnen de ring en aan één van de belangrijkste toegangswegen naar het centrum van Amsterdam is zeer aantrekkelijk. Omdat de gebouwen op een smalle strook liggen tussen volkstuinen en woonwijk Bos en Lommer en naast een aantrekkelijke vaart, ontbreekt de problematiek van sfeerloosheid van een typische kantorenlocatie. Na de transformatie zullen er geen kantoren meer zijn. In de nabijheid van het gebied zijn zowel groen, openbaar vervoer, als een opkomende woonwijk met nieuwe aantrekkelijke voorzieningen. Ook het zeer attractieve Westerpark ligt nabij. STEDENBOUWKUNDIG CONCEPT Als leidraad voor de ontwikkeling dient het idee van uitbreiding van het Westerpark in westelijke richting, langs de Haarlemmertrekvaart. Op de diverse landschappen, sferen en gebouwen van het populaire park kan dit nieuwe groene woongebied een welkome aanvulling zijn. Net als in het Westerpark zullen de bestaande structuren en gebouwen worden opgenomen in het ontwerp. Uitgangspunt daarbij is behoud of opwaardering van bestaande kwaliteiten en verheldering van de gebieden en bouwvolumes. De bestaande zones in het gebied worden sterker benadrukt en gebruikt voor een gefaseerde ontwikkeling. In elke fase van het project wordt het gebouw, of cluster van gebouwen, in samenhang met de bijbehorende openbare ruimte en kade ontworpen. TRANSFORMATIE Er zijn een aantal transformatiemodellen ontwikkeld voor de gebouwen, uitgaande van grotendeels hergebruik tot volledige sloop. Door het creëren van duidelijke verschillen tussen de architectonische volumes, het reduceren van gebouwdiepte en het creëren van buitenruimtes, worden de bestaande gebouwen voor wonen geschikt gemaakt. Ook optoppen of het aanhangen van volumes behoort tot de strategie. Door voor de afzonderlijke kavels verschillende strategieën te kiezen ontstaat een variëteit aan typologieën en een diverse woonomgeving. Een gedifferentieerd ensemble gebouwen met bijpassende buitenruimtes die een scala aan woonmilieus bieden. 8

9 n mi 12,0km 3 n mi 10,5km 2 REM EILAND in 8m,0km 2 in 6m,5km 1 in 4m 0km 1, STATION: SLOTERDIJK in 2m,5km 0 LOCATIE HAARLEMMERWEG WESTERPARK GWL TERREIN HAARLEMMERDIJK CENTRAAL STATION FOODCENTER JORDAAN ERASMUSPARK PALEIS OP DE DAM SLOTERPARK 9 STRAATJES MERCATORPLEIN Centraliteit - nabij Westerpark, station Sloterdijk en Amsterdamse binnenstad VOLKSTUINENPARK - SLOTERDIJKMEER DORP - SLOTERDIJK LOCATIE - HAARLEMMERWEG HOTEL WOONCOMPLEX GIBRALTARBUURT Plangebied omringt door stadswijk, woon- en kantorencomplex, dorp Sloterdijk, volkstuinen en Westerpark 9

10 STEDENBOUWKUNDIGE UITGANGSPUNTEN De stedenbouwkundige visie wordt gekenmerkt door vier thema s te weten: verbinden, differentiëren, vergroenen en transformeren. Verbinden is het doorwaadbaar maken van het gebied en het realiseren van goede aansluiting op de directe omgeving in alle richtingen. Een herkenbare verbinding met het Westerpark zorgt daarnaast dat het gebied kan meeprofiteren van de kwaliteiten van dit bekende Amsterdamse stadspark. Een belangrijke verbindende rol is er voor de kade langs de Haarlemmertrekvaart. Differentiatie wordt op een aantal manieren ingezet: Door de transformatie ontstaan een aantal woongebouwen met verschillende uitdrukkingen en typologieën. Dit karakter wordt in de onmiddellijke omgeving van de gebouwen voortgezet. Elk kavel heeft een buitenruimte met specifiek karakter. Inspiratie hiervoor vinden wordt gevonden in het huidige Westerpark. Hiermee wordt uitdrukking gegeven aan de behoefte aan diversiteit in de Amsterdamse woningmarkt. Zo is er is straks voor elk wat wils. Vergroenen is het zorgen voor een helder vormgegeven maaiveld, gekenmerkt door een groen en open karakter waarbij parkeren zoveel mogelijk uit het zicht plaat vindt. Er wordt voorzien in een aangenaam groene woonomgeving met ontmoetingsplekken en speelveldjes waar buurtbewoners doorheen lopen en fietsen, op weg naar elders gelegen groen in de Brettenzone. Het vergroenen biedt bovendien kansen voor een ecologisch waardevoller gebied met betere condities voor flora en fauna. Deels door transformatie van oude kantoorgebouwen en bestaande structuren, ontstaat er een nieuwe reeks woongebouwen langs de Haarlemmerweg. Deze markante strip begeleidt een belangrijke stadsentree. Naast de bestaande langzaamverkeersroute (noordzijde) wordt ook de oever van de Haarlemmervaart in dit project aangepakt. Door de bruggen te verhogen wordt het mogelijk voor sloepjes en kano s het gebied te bereiken en ontstaat ruimte voor verschillende verblijfsplekken en horeca aan het water. 10

11 Concept: Westerpark-West 1. Verbinden - van nieuwe woongebied met de stad 2. Differentiëren - van woonomgevingen en typologieën 3. Vergroenen - als onderdeel Brettenzone 4. Transformeren - van bestaande gebouwen en structuren 11

12 2. BELEIDSKADERS VANUIT RIJK EN GEMEENTE BELEID Het voor het onderhavige project relevante beleid van Amsterdam is in 2011 vastgesteld in de Structuurvisie Amsterdam Hierin wordt, onder andere, het beleid van de gemeente Amsterdam ten aanzien van hoogbouw op hoofdlijnen beschreven. B&W gaf Bureau Monumenten en Archeologie (BMA) en de Dienst Ruimtelijke Ordening (DRO) opdracht om gezamenlijk een nota over hoogbouw op te stellen waarin het beleid uit de structuurvisie ten aanzien van hoogbouw apart wordt toegelicht en aangevuld met adviezen voor de inpassing van hoogbouw in de stad. Daartoe is de nota Hoogbouw in Amsterdam opgesteld. In de nota is het toetsingskader vastgelegd, waaruit kan worden afgeleid wanneer, voor een hoogbouwplan, advies van de Dienst Ruimtelijke Ordening en Bureau Monumenten en Archeologie (huidig Ruimte en Duurzaamheid en Monumenten en Archeologie) nodig is. Zolang een hoogbouwplan niet afwijkt van het toetsingskader uit de structuurvisie, zoals is weergegeven op pagina 34 van het beleid Hoogbouw in Amsterdam, is geen advies nodig. Alleen wanneer van het toetsingskader wordt afgeweken dient een onderdeel van de HoogbouwEffectrapportage (HER), de zgn. landschappelijke inpassing, te worden opgesteld. AMBITIE Amsterdam streeft naar een economisch sterke en duurzaam ingerichte stad. Daarbij vormt het intensiever gebruik van de bestaande stad en tegelijk het open houden van het landschap één van de doelen. Intensivering van het grondgebruik in de stad biedt tal van mensen woon- en werkruimte in Amsterdam. Het brengt een forse toename van het aantal woningen en bijbehorende voorzieningen met zich mee, intensiever gebruik van de werkgebieden en een grotere mix van wonen en werken. Het noodzaakt tot extra investeringen in de openbare ruimte, en tot efficiënter omgaan met energie en vervoer. Verdichting is een belangrijke opgave, voor de hele stad en voor bepaalde gebieden in het bijzonder. Hoogbouw is daarin niet het enige, maar wel een geschikt middel. Het is bovendien een krachtig stedenbouwkundig instrument. Afhankelijk van de positionering van hoogbouw kan deze bijdragen aan de kwaliteit van de stad als metropool. HOOGBOUW EN UITROL CENTRUMGEBIED De middeleeuwse en 17e eeuwse stad vormt de kern van Amsterdam. Het behoort tot het DNA van de stad, gekenmerkt door de middeleeuwse stadsstructuur met daarom heen de 12

13 grachtengordel en de Jordaan (sinds 1999 heeft dit gebied de status van beschermd stadsgezicht. Sinds 2010 is de grachtengordel opgenomen in de werelderfgoedlijst van UNESCO).Vanzelfsprekend is de visie op hoogbouw beschermend voor het gebied binnen de Singelgrachtzone. Rondom het Singelgrachtgebied is op de kaart om die reden een zone van 2 kilometer opgenomen. Uitgangspunt voor deze zone is dat daar waar het historisch gelaagde stadsbeeld tot een geheel vergroeid is geraakt, dit niet door nieuwe bebouwingafwijkend in maat en schaal, mag worden aangetast. Het stedelijke centrummilieu beperkt zich al lang niet meer tot de historische stad, maar breidt zich gestaag uit tot aan de Ring A10. Langs de A10 is de economische waarde zo hoog dat zich in de loop der tijd een zone van bebouwing tot 60 meter heeft ontwikkeld, met hogere accenten rond enkele knooppunten. Zuidas en Teleport zijn de meest zichtbare. Deze bebouwing ervaar je vanaf de A10 en in de directe omgeving. In het straatbeeld van het centrumgebied valt deze hoogtemaat door de afstand weg in het silhouet. Deze maat heeft geen impact op de beleving vanuit het centrum, maar is wel van grote economische waarde. Daarom wordt in deze zone gestimuleerd om hoogbouw tussen de 30 en 60 meter te ontwikkelen, en bij belangrijke knooppunten liefst nog hoger. Uitzondering is de A10 in Noord, pal tegenover Waterland, waarlangs hoogbouw niet gewenst is. HOOGBOUW LANGS DE GROENE SCHEGGEN Juist vanuit de openheid van de groene scheggen is de stedelijke hoogbouw nadrukkelijk te ervaren, ook als interessant wisselend perspectief terwijl men zich voortbeweegt. Bouwhoogten aan de randen van de groene scheggen dienen zich tot 30 meter hoogte te beperken. Enkele accenten tot 60 meter zijn toegestaan, bij voorkeur in de tweede linie. DE KAART HOOGBOUW IN AMSTERDAM Op de kaart Hoogbouw in Amsterdam is zichtbaar gemaakt waar hoogbouw wordt gestimuleerd: in de (paarse) zones langs de Ringweg/Ringlijn, met name rond de ov-knooppunten, en in twee ovale zoekgebieden langs het IJ. Dat wil niet zeggen dat hoogbouw in andere delen van de stad per definitie ongewenst is, maar daar vereist het wel een andere afweging. De projectlocatie is niet gelegen binnen een van de stimuleringsgebieden. GEBIEDSINDELING IN HET BELEID HOOGBOUW IN AMSTERDAM De opgave tot verdichting leidt niet in alle gevallen tot hoogbouw. Amsterdam kent ook gebieden waar om verschillende redenen beperkingen aan bouwhoogten worden opgelegd. Binnen het UNESCO-gebied (kerngebied en bufferzone), in gebieden van bijzondere waarde en langs de groene scheggen gelden beperkingen. De projectlocatie is gelegen binnen de 2 kilometer 13

14 zone rondom het Singelgrachtgebied. Uitgangspunt voor deze zone is, dat daar waar het historisch gelaagde stadsbeeld tot een geheel vergroeid is geraakt, dit niet door nieuwe bebouwing -afwijkend in maat en schaal- mag worden aangetast. Op onderstaande afbeelding is met een rode rechthoek de projectlocatie weergegeven op de Toetskaart uit het Hoogbouwbeleid. De locatie ligt binnen de 2 kilometer zone rondom het Singelgrachtgebied (rode lijn) en niet binnen een stimuleringsgebied (paarse ellipsen), noch binnen de zone langs infrastructurele bundel (paarse vlakken). De locatie grenst aan een scheg van Amsterdam (lichtgroen). TOETSINGSKADER In bepaalde gevallen is het opstellen van een HER, met tenminste een onderzoek naar de impact op het stedelijk landschap, verplicht. Dat doet zich voor in situaties waarin terughoudendheid met hoogbouw wordt beoogd. In deze situaties wil het college van Burgemeester en Wethouders mee kunnen beoordelen wat de effecten zijn op gebieden die om verschillende redenen van grote waarde voor de stad worden geacht. Een rapportage over 14

15 landschappelijke effecten is verplicht gesteld bij: 1. Middelhoogbouwinitiatieven vanaf 22,5 meter of 25% hoger dan hun directe omgeving in het UNESCO-gebied. 2. Hoogbouwinitiatieven hoger dan 30 meter of tweemaal de hoogte in hun directe omgeving binnen de op de hoogbouwkaart aangegeven 2 km-zone rondom het UNESCO-gebied. In deze zone geldt de zichtbaarheid van hoogbouw vanuit het UNESCO-gebied van de Rembrandttoren op 2 kilometer afstand van dat gebied als bovengrens voor de toelaatbare hoogte. 3. Hoogbouwinitiatieven vanaf 30 meter buiten die zone, maar binnen één van de hierboven genoemde gebieden van bijzondere waarden. 4. Hoogbouwinitiatieven vanaf 30 meter in de randen van de groene scheggen. 5. Hoogbouwinitiatieven vanaf 40 meter in het Buiten-IJ 6. Hoogbouwinitiatieven vanaf 60 meter elders, met uitzondering van de stimuleringsgebieden (op de hoogbouwkaart paars aangeduid). De projectlocatie is gelegen binnen de 2 kilometer zone rondom het UNESCO-gebied en het betreft hoogbouw van meer dan 30 meter hoogte in de rand van een groene scheg. Daardoor een HER en een rapportage over landschappelijke effecten verplicht voor dit project. CONCLUSIE Er is advies van Ruimte en Duurzaamheid en Monumenten en Archeologie nodig en er dient een rapportage over landschappelijke effecten te worden opgesteld. 15

16 HOOGTEBEPERKINGEN In Amsterdam zijn er naast beleid op het gebied van hoogbouw nog twee andere factoren die de toepassing van hoogbouw kunnen beperken. Deze factoren zijn het luchtverkeer rondom Schiphol en eventueel aanwezige straalpaden voor telecommunicatie. COMMUNICATIEVERKEER (STRAALPADEN) Binnen de projectlocatie bevindt zich geen (reservering voor) een straalpad. Voor de onderhavige planlocatie gelden er daarom geen hoogtebeperkingen met betrekking tot communicatieverkeer. RADARZONE SOESTERBERG Per 1 oktober 2012 geldt een nieuwe regel voor radarverstoringsgebieden in het Rarro. Voor Amsterdam is het radarstation in Soesterberg van belang. Op grond van deze regel geldt voor Amsterdam geen beperking van de bouwhoogte van gebouwen. Windturbines mogen niet hoger dan 118 meter +NAP zijn. Afbeelding: zones radarstations 16

17 VLIEGVERKEER (SCHIPHOL) Het Luchthavenindelingbesluit Schiphol (2002, laatstelijk gewijzigd 2014) bevat verschillende beperkingengebieden waarin hoogtebeperkingen voor bouw rondom Schiphol zijn vastgelegd. De projectlocatie ligt geheel buiten het beperkingengebied rond Schiphol. Het voorliggende plan maakt geen bouwontwikkelingen van 150 meter of meer mogelijk, zodat in dit kader geen beperkingen hoeven te worden gesteld aan het gebruik of de bouwhoogte. Het voorliggende plan is daarom niet strijdig met het bepaalde in het Luchthavenindelingbesluit Schiphol (2014). 17

18 Het Rijk heeft wijziging van het LIB in voorbereiding. Daarvan is in 2013 een ontwerp en in augustus 2014 een aangepast ontwerp gepubliceerd. De wijzing zal tot gevolg hebben dat in een groter gebied hoogtebeperkingen van kracht zullen zijn. Indien het aangepaste ontwerp in werking treedt, wordt de maximum bouwhoogte ter plaatse van het projectgebied beperkt tot 146 meter hoogte. Het voorliggende plan maakt geen bouwontwikkelingen van 146 meter of meer mogelijk, zodat ook na wijziging van het LIB geen beperkingen hoeven te worden gesteld aan het gebruik of de bouwhoogte. CONCLUSIE Er gelden geen hoogtebeperkingen met betrekking tot vlieg- en communicatieverkeer. 18

19 ING gebouwen langs Haarlemmertrekvaart richting oost 19

20 3. LANDSCHAPPELIJKE EN STEDENBOUWKUNDIGE INPASSING Rond de kruising van spoorlijnen en langs de A10 is in de jaren negentig de bedrijven en kantorenlocatie Telepoort / Sloterdijk ontwikkeld. Op de planlocatie bestaat al veel langere tijd bebouwing. Het plangebied langs de Haarlemmerweg markeert (komend vanuit de stad) dit dichtbebouwde gebied in de Brettenzone. Er is voor gekozen de overgang tussen groene hoofstructuur en stedelijke zone duidelijk te articuleren door middel van een hoog kopgebouw. De schegvorm van het gebouw benadrukt de oude spoorlijn en verbreding van de bebouwde zone. Op een kleinere schaal zorgt een aantal stedenbouwkundige principes voor de juiste inpassing van het plan in de stad. Het stedenbouwkundig weefsel van het plan lijnt losjes uit met het stratenpatroon van Bos en Lommer; dit zorgt langs deze assen voor vergezichten op het groen van het volkstuinencomplex. Het gebied wordt maximaal doorwaadbaar te voet. Voor een efficiënte ontsluiting van gebouwen zorgt de weg langs de noordzijde. Deze is er voor zowel fietsers als langzaam autoverkeer. Een prominente rol is er voor de kade langs de vaart; als voetgangerszone en aantrekkelijk verblijfsgebied. definitie bebouwde zone 20

21 stedenbouwkundig weefsel maximale doorwaardbaarheid voor voetgangers weg voor fietser en langzaam autoverkeer gedifferentieerde en continue kade als verblijfsplek 21

22 HUIDIGE SITUATIE HLW III 1 tot 6 lagen HLW II B 4 tot 7 verdiepingen toegang auto 22

23 HLW II A 4 tot 7 verdiepingen HLW I B 5 verdiepingen HLW I A 12 verdiepingen parkeerplaats 23

24 WESTERPARK-WEST vrijstaande torentjes in het groen, 4 app. per verdieping parklandschap met bomen en tuinen herenhuizen vrijstaande gebouwen in het groen, 6 app. per verdieping robuust woonblok, 1/4 laag opgetopt privé terrassen aanlegsteiger collectieve tuin toegang auto natuurlijke oever en recreatieve verbinding langs de vaart prive tuinen nieuwe brug, onderdeel van vaarverbinding actieve plint met bv terrassen op havenplein kinderatractie informele kade en recreatieve verbinding langs de vaart haven westpark-west aan de Haarlemmertrekvaart 24

25 gestapeld (p.o.) woonblok op plein, 3-4 lagen opgetopt woningen, 5 lagen uitkraging hoek-appartementen penthouses, 3 lagen opgetopt penthouses groen plein met bomen studioappartementen actieve plint met horeca formeel entree plein met fontijn nieuwe voetgangersbrug harde kade en recreatieve functies langs de vaart hoekappartementen nieuwe brug, onderdeel van vaarverbinding parklandschap m bomen en tuinen aanleg steiger appartementen natuurlijke oever en recreatieve verbinding langs de vaart 25

26 PRINCIPES BEBOUWING De huidige ING kantoorgebouwen zijn aan elkaar gekoppeld zodat er drie gebouwclusters zijn ontstaan. Uitgangspunt van plan Westerpark-West is dat er zichtlijnen bestaan tussen de verschillende kavels zodat er vanuit de Gibraltarbuurt zicht is op het groen van het Volkstuincomplex. Zo ontstaan zes kavels. Voor zover de gebouwen worden hergebruikt worden deze losgekoppeld. Nieuwbouw in de vorm van optoppingen, aanbouwen of zelfstandige gebouwen vullen het ensemble aan. De hoogte van de gebouwen loopt vloeiend op. Dit komt overeen met het gewenste leesbare stadssilhouet vanuit de omgeving naar de het stadscentrum. Het kopgebouw op kavel X vormt het boegbeeld van het plangebied en neemt daarmee het stokje over van het zakelijke gebouw van Staal jr. dat deze rol vervulde. Deze oude toren zal worden getransformeerd tot woongebouw. De gebouwtypologieën zijn gedifferentieerd per kavel, dit resulteert in een nog gedifferentieerder woningtype aanbod. De kavelstructuur zal worden ingezet ten behoeve van een gefaseerde ontwikkeling (fase 1 t/m 3). Kavel X zal gedurende een van deze fases ontwikkeld worden. WP-W 3 WP-W 2B WP-W 2A WP-W 1B WP-W 1A WP-W X kavelstructuur 26

27 huidige aanzicht ING complex aanzicht plan Westerpark-West oplopende gebouwhoogte WESTERLOFTS WESTERTOWER WESTERPOORT WERSTERCAMPUS WESTERBLOK WESTERHAVEN typologische diversiteit 27

28 (toegankelijk voor voetgangers en fietsers) (toegankelijk voor auto's en fietsers) (zone voor mogelijke toekomstige verbinding) PLANKAART De nieuwe ontwikkeling verandert een eenzijdig en enigszins geïsoleerde kantorenzone in een levendig en goed bereikbare woonwijk. De verschillende kavels bevatten gebouwen die weliswaar net zo kloek zijn als de bestaande kantoren, maar wel alzijdig georiënteerd en met veel aandacht voor de buitenruimte. Bestaande gebouwen worden geheel of gedeeltelijk getransformeerd, of als dat niet mogelijk is, vervangen door nieuwbouw. Tegenover de ING Toren, op een parkeerterrein, ontstaat een nieuw gebouw, de Westerpoort. Deze zal een landmark vormen voor het gebied. Een betere benutting van langzaam-verkeersroutes langs beide zijdes van het gebied, zowel voor fietsen als voetgangers en bij voorkeur ook via het water, zorgen voor een verrijking van de infrastructuur in Amsterdam. Naast woningen worden er in de plinten ruimtes voor kleinschalige voorzieningen voorzien. BOUWVOLUME HERGEBRUIK BOUWVOLUME ONBEBOUWDE ZONE ZONE VOOR FUNCTIE OP HET WATER VERHARDING OPENBARE RUIMTE VERHARDING STRAAT KAVELGRENS ROOILIJN BG ROOILIJN vanaf 2e verdieping bestaande situatie 28

29 illustratie plan Westerpark-West plan Westerpark-West 29

30 BEBOUWING IN DE DIRECTE OMGEVING Gezien de schaal van het project en de prominente locatie aan een Amsterdamse toegangsweg is het van belang de te verwachten veranderingen in het stedelijk beeld in kaart te brengen. De afbeeldingen op deze pagina s geven een impressie van het te verwachten stedenbouwkundige beeld van het plan in de directe omgeving. De perspectieven zijn standpunten vanaf de Haarlemmerweg en Bos en Lommerweg. Het brede profiel van zowel de Haarlemmerweg (met Haarlemmertrekvaart) en de Bos en Lommerweg maakt relatief hoge Op de volgende pagina s zijn een aantal visualisaties te zien vanuit het gebied zelf; vanaf de kade aan de Haarlemmertrekvaart en vanaf het Brettenpad. vanaf de Bos en Lommerweg, richting noord 30

31 vanaf de Haarlemmerweg, richting west vanaf de Haarlemmerweg, richting oost 31

32 noordzijde van het gebied, richting west noordzijde van het gebied, richting oost 32

33 op de kade in het gebied, richting oost op de kade in het gebied, richting west 33

34 ZICHTBAARHEID VAN DE BEBOUWING Het Amsterdamse hoogbouwbeleid bepaald dat er een zone van twee kilometer rond het UNESCO-gebied wordt gehanteerd waarbinnen de inpassing van hoogbouw moet worden beoordeeld op inbreuk op het weerelderfgoedgebied. In dat kader zijn in deze HER zichtpunten vanuit de grachtengordel bepaald om de zichtbaarheid van het plan Westerpark-West te kunnen toetsen. In de hoogbouwvisie is bepaald dat de vanuit het UNESCO-gebied de geprojecteerde hoogbouw niet hoger mag lijken dan de gemiddelde bestaande bebouwing. Dit heeft geleid tot het vaststellen van twee zichtlijnen (8 en 9). Om een goed inzicht te krijgen op de zichtbaarheid van de nieuwe bebouwing vanuit de directe omgeving zijn er daarnaast een aantal standpunten bepaald rondom het plangebied (1 t/m 7). De standpunten en zichtlijnen zijn gekozen in overleg met de gemeentelijke afdeling Ruimte en Duurzaamheid. Met behulp van een 3D computermodel en fotomontages zijn de perspectieven uitgewerkt. De bebouwing van het plan is met rode contouren in de foto s gemonteerd. Overzichtskaart met aanduiding van standpunten 1 t/m 9 34

35 1. Haarlemmerweg, richting west 2. Kruispunt Haarlemmerweg en Admiraal de Ruijterweg, richting oost 3. Bos en Lommerweg, richting noord 35

36 4. Brettenpad, richting west 5. Sloterdijkerweg, richting zuid-west 6. Spaarndammerdijk (historisch dorp Sloterdijk), richting oost 36

37 7. Spaarndammerdijk (naast St. Barbara begraafplaats), richting zuid-west erdijkstraat 8. Brug Leliegracht en Herengracht, richting noord-west; de geprojecteerde bebouwing zal niet te zien zijn. 9. Sloterdijkstraat boven prinseneilandsgracht; de geprojecteerde bebouwing zal niet te zien zijn. 37

38 4. GEVOLGEN VAN HET PLAN VOOR BEZONNING Om inzicht te krijgen in de gevolgen van het plan voor de bezonning en de schaduweffecten is met behulp van een 3D-computermodel een simulatie gemaakt. Op drie verschillende data in het jaar is op vier tijdstippen een projectie van de schaduwen berekend (21 maart staat gelijk aan 21 september). Op de volgende bladzijden is de vergelijking tussen de huidige en nieuwe situatie inzichtelijk gemaakt. Het plangebied is gunstig georiënteerd ten opzichte van de zon. Er is geen woningbouw aan de noordkant en oostkant van het plangebied. Ten westen ligt het getransformeerde woongebouw van Achmea en een kantoorgebouw. De bebouwing heeft daardoor een minimaal effect op beschaduwing van nabij gelegen gebouwen. Door de optopping van bestaande gebouwen en een aantal nieuwbouw volumes zullen de reeds bestaande schaduweffecten iets groter worden. In de simulatie komen duidelijke verschillen in de zomer- en wintersituatie naar voren. In de winter worden beduidend langere schaduwen geworpen ten gevolge van de lage stand van de zon. In de zomer zijn de beschaduwde oppervlakken rondom de bebouwing juist klein. Dit komt gunstig overeen met het seizoensgebruik van het volkstuinencomplex ten noorden van het plangebied. In het voor- en het najaar hebben de schaduwen een beperkt effect op de volkstuinen. Een aantal tuinen aan de zuidzijde van het complex zal een deel van de dag minder zonlicht hebben. De bebouwing ten westen van het plangebied zal enkel in de morgen gedeeltelijk beschaduwd worden. 38

39 HLW III 1 tot 6 lagen HLW II B 4 tot 7 verdiepingen toegang auto HLW II A 4 tot 7 verdiepingen HLW I A 12 verdiepingen HLW I B 5 verdiepingen parkeerplaats huidige situatie plan Westerpark-West 39

40 BEZONNINGSSTUDIE BESTAANDE SITUATIE 21 december - 9:00 uur 21 december - 12:00 uur 21 maart - 9:00 uur 21 maart - 12:00 uur 21 juni - 9:00 uur 21 juni - 12:00 uur 40

41 21 december - 15:00 uur 21 december - 18:00 uur 21 maart - 15:00 uur 21 maart - 18:00 uur 21 juni - 15:00 uur 21 juni - 18:00 uur 41

42 BEZONNINGSSTUDIE NIEUWE SITUATIE 21 december - 9:00 uur 21 december - 12:00 uur 21 maart - 9:00 uur 21 maart - 12:00 uur 21 juni - 9:00 uur 21 juni - 12:00 uur 42

43 21 december - 15:00 uur 21 december - 18:00 uur 21 maart - 15:00 uur 21 maart - 18:00 uur 21 juni - 15:00 uur 21 juni - 18:00 uur 43

44 5. ANALYSE MOGELIJKE GEVOLGEN VAN WIND Door DPA Cauberg-Huygen BV is voor het plan Westerpark-West een theoretisch onderzoek van het windklimaat gedaan. Het doel van dit theoretische onderzoek is een indicatieve prognose te geven van het te verwachten windklimaat en een globaal inzicht te krijgen in de mogelijke windhinder rondom de bouwblokken. Bij deze beoordeling is gebruik gemaakt van binnen het bureau aanwezige expertise en kentallen uit de literatuur. Gezien de complexe gebouwvormen en stedenbouwkundige situatie is het niet mogelijk middels een theoretisch onderzoek een gedetailleerd beeld te scheppen van het windklimaat rondom dit plan. Het plan bevat bouwhoogtes van 15 meter van 60 meter. De wens is de publieke ruimte rondom de gebouwen aantrekkelijk en toegankelijk te maken, waarvoor een goed windklimaat gewenst is. In dit kader is het windklimaat in het plangebied beoordeeld. THEORETISCHE BESCHOUWING WINDKLIMAAT CONFORM NEN 8100 BELEID, WET- EN REGELGEVING In Nederland bestaat tot op heden geen wetgeving ter voorkoming van windhinder of windgevaar. Dit betekent niet dat bij het opstellen van ruimtelijke plannen windhinder of windgevaar niet hoeft te worden meegenomen in de afwegingen. De grondslag voor de beoordeling van het aspect windhinder vindt zijn grondslag in art. 3.1 Wro, de zorg voor een goede ruimtelijke ordening. Daarvoor is het in kaart brengen van mogelijke windhinder of windgevaar en deze betrekken in de beoordeling noodzakelijk. In 2006 is de NEN 8100 Windhinder en windgevaar in de gebouwde omgeving uitgekomen. Deze norm geeft richtlijnen (methodes) voor het uitvoeren van windtunnel- en CFD onderzoek. Daarnaast wordt een beoordelingsmethodiek van windhinder en windgevaar gegeven. Met deze methodiek kan het windcomfort geclassificeerd worden (goed, matig, slecht). Tevens is een toetsingskader ten aanzien van windgevaar uitgewerkt. De NEN 8100 is een privaatrechtelijke norm en niet aangewezen in het Bouwbesluit of andere wetgeving. Feitelijk bestaat in Nederland tot op heden geen wetgeving ter voorkoming van windhinder of windgevaar. De NEN 8100 is echter de meest gebruikte norm voor het onderzoeken en beoordelen van het windklimaat. Derhalve is deze norm ook bij deze theoretische beoordeling ook als leidraad gehanteerd. BESLISMODEL NEN 8100 EN THEORETISCH ONDERZOEK Delen van het plan (voornamelijk kavels 1b, 1a en x) hebben een bouwhoogte groter dan 30 meter. Op basis van het beslismodel wordt conform de NEN 8100 voor deze plandelen een windonderzoek in de windtunnel of CFD-simulaties geadviseerd. Zo kan het windklimaat nauwkeuriger beoordeeld worden en desgewenst het effect van voorzieningen ter verbetering van het windklimaat (luifels, schermen, 44

45 Uurgemiddelde windsnelheid op locatie per sector op 60 m hoogte Uurgemiddelde windsnelheid op lokatie per sector op 60 m hoogte Indicatie van gebouwhoogten 45

46 groenvoorzieningen) worden onderzocht. Gezien het stadium waarin de planontwikkeling zich bevindt is het wenselijk een eerste inzicht te verkrijgen in het windklimaat in het plangebied, zodat hierbij bij de verdere uitwerking rekening mee gehouden kan worden. Het uitgevoerde onderzoek is een theoretisch onderzoek. Hierbij wordt op basis van bureauexpertise en kentallen uit de literatuur een globale, eerste voorspelling van het windklimaat in een plangebied gegeven. Daar zeer vele factoren het windklimaat in een plangebied bepalen, kan een theoretisch onderzoek niet een even nauwkeurig beeld geven als een windtunnelonderzoek of CFD- conform de NEN De in deze studie voorspelde windhinderklassen kunnen tot circa één klasse afwijken van metingen in de windtunnel. BEOORDELING WINDKLIMAAT CONFORM NEN 8100 WINDHINDER Het criterium voor de beoordeling van windhinder is uit de volgende onderdelen opgebouwd: - Een drempelsnelheid ter beoordeling van windhinder, deze bedraagt 5 m/s; Het blijkt dat bij windsnelheden boven circa 5 m/s mechanische effecten een rol gaan spelen: het haar verwaait, kleding en paraplu s worden door de wind bewogen. - Een overschrijdingskans van deze drempelsnelheid. Hoe vaker de drempelsnelheid van 5 m/s overschreden wordt, hoe slechter het windklimaat ervaren zal worden. Aan de kans dat de drempelsnelheid van 5 m/s overschreden wordt, zijn 5 kwaliteitsklassen (A tot en met E) gekoppeld. Klasse A staat voor de hoogste comfortklasse en klasse E voor het laagste kwaliteitsniveau. - Windhindergevoeligheid van de activiteit die men op een locatie onderneemt. Ook wordt er bij de beoordeling ten aanzien van windhinder rekening mee gehouden dat de gevoeligheid van personen voor windhinder afhankelijk is van de activiteit die men op een zeker moment onderneemt. Sommige activiteiten zijn meer windhindergevoelig dan andere, afhankelijk van de activiteit kan een overschrijdingen van de drempelsnelheid geaccepteerd worden. Er worden bij de beoordeling van windhinder drie activiteiten onderscheiden: - Doorlopen: Niet / nauwelijks windhinder gevoelig, bijvoorbeeld: parkeerterrein, trottoir; - Slenteren: Wel windhinder gevoelig, bijvoorbeeld: entree, park, winkelstraat; - Langdurig zitten: Meest windhinder gevoelig, bijvoorbeeld: terras, bankje in park, balkon; 46

47 Afhankelijk van de activiteit wordt aangegeven of het lokale windklimaat, bij een bepaalde overschrijding van de drempelsnelheid (= kwaliteitsklasse) als goed, matig of slecht voor de activiteit beoordeeld moet worden, zoals aangegeven in de tabel. WINDGEVAAR Naar analogie voor de beoordeling van windhinder wordt het criterium ter beoordeling van windgevaar opgebouwd. Hierbij wordt een drempelsnelheid van 15 m/s (uurgemiddelde windsnelheid) aangehouden. Met windgevaar worden zodanig hoge windsnelheden bedoeld dat mensen ernstige problemen ondervinden tijdens het lopen. Tijdens een windvlaag zouden mensen kunnen vallen. Bij windvlagen neemt de snelheid in korte tijd toe tot ruim 1,5 maal de uurgemiddelde windsnelheid. Ten aanzien van het beoordelen van windgevaar wordt de indeling zoals aangegeven in de tabel aangehouden. Een beperkt risico is slechts acceptabel bij niet windhinder gevoelig gebruik, te weten de activiteit doorlopen of voor plekken waar geen activiteit zal plaatsvinden (geen entrees, loop of fietsroutes). Voor de activiteiten slenteren en langdurig zitten is een beperkt risico op gevaar niet acceptabel. LIGGING PLANGEBIED Het plangebied ligt aan de westzijde van Amsterdam, ingeklemd tussen het volkstuinencomplex Sloterdijkermeer en Nut en Genoegen en de woonwijk Bos en Lommer. Het plangebied is daarmee nagenoeg in alle richtingen omsloten door stedelijk (of anderszins ruw ) gebied. De woonwijken die ten zuiden van het plangebied liggen bestaan uit bouwblokken van vier lagen met daarop een schuine kap (totale hoogte circa 15 meter). In het gebied met volkstuinen ten noorden van het plangebied staan veel grote volwassen bomen. Ook de langs de Haarlemmerweg die ten zuiden van het plangebied loopt, staan rijen met grote bomen. Het complex direct ten westen van het plan, een kantoorcomplex getransformeerd tot woningen, is zeven bouwlagen (circa 21 m) hoog WINDSTATISTIEK PLANLOCATIE Zoals voorgeschreven in de NEN 8100 is de lokale windstatistiek en de terreinruwheid voor de locatie bepaald volgens de NPR De Amersfoortse coördinaten (= coördinaten volgens het Rijksdriehoekstelsel) voor het plangebied zijn: X = en Y = Op de vorige pagina is de windroos voor de locatie gegeven. Uit de windstatistiek blijkt dat de windrichting zuid-zuidwest (210 en 240 ) overheersend is op de locatie. Niet alleen komt de wind het grootste deel van de tijd uit deze sectoren, ook komen de hoogste windsnelheden bij deze windrichtingen voor. BEOORDELING WINDKLIMAAT De beoordeling of waardering van het windklimaat hangt af van de activiteit waarvoor een gebied bedoeld is. Voor veel plaatsen is nog niet exact bekend welke 47

48 activiteiten er zullen plaats vinden. Dit biedt de kans om bij het verder inrichten en ontwerpen van het gebied rekening te houden met het windklimaat. Daarom is nu eerst een inschatting gemaakt van het verwachte windklimaat per kavel, om inzicht te geven in mogelijke activiteiten (doorlopen, slenteren, langdurig zitten) waar het windklimaat geschikt voor is. Onderstaande tabel geeft inzicht in de windklasse die vereist is om bij de verschillende activiteiten het windklimaat als goed te ervaren. Een goed windklimaat zal het ambitieniveau zijn voor het plangebied, waarbij een matig windklimaat geaccepteerd zou kunnen worden. D Verwachitng windklimaat plangebied 48

49 WP-W 3 WP-W 2B WP-W 2A WP-W 1B WP-W 1A WP-W X kavelstructuur D D 49

50 BEOORDELING PER KAVEL Omdat de bebouwing op de meest oostelijke kavels X, 1a en 1B de hoogste bebouwing bevatten is hieronder een meer gedetailleerde beschouwing per kavel gemaakt. KAVEL X Nabij de ZO en ZW hoek wordt een kritisch windklimaat verwacht, mogelijk klasse E: slecht voor doorlopen. Bij deze hoeken is plaatselijk ook de kans op een (beperkte) overschrijding van het gevaarcriterium aanwezig. Aan de voet van de zuidgevel zal het windklimaat ook ongunstig zijn, matig voor doorlopen. Wind uit de overheersende windrichtingen ZZW en WZW zal van grotere hoogte, met hogere windsnelheden langs de zuidgevel naar maaiveld afstromen en daar voor wervelingen aan de voet van de gevel en cornerstreams bij de gebouwhoeken zorgen. Om het windklimaat op maaiveld significant te verbeteren, moeten ingrijpende maatregelen genomen worden. Hierbij kan gedacht worden aan het plaatsen van het hoge gebouw op een brede laagbouwplint of het rondom aanbrengen van zeer diepe luifels (5-7 m diep). Slechte of gevaarlijke plekken kunnen ontoegankelijk gemaakt worden (d.m.v. bestrating of beplanting). Looproutes kunnen gelegd worden op plekken met een acceptabel (matig / goed) windklimaat. KAVEL 1A Naar verwachting heeft het optoppen van het gebouw een beperkte invloed op het windklimaat op maaiveld. Langs de nieuwe westgevel en de NW-hoek van de toren ontstaat mogelijk een ongunstiger windklimaat. Doordat de gevel op maaiveld over twee bouwlagen aan de zuidzijde fors (8 m) terug springt ten opzichte van het hoofdvolume wordt hier langs de gevel een goed windklimaat verwacht (klasse B). Buiten het overdekte gebied zal het windklimaat bepaald worden door het hoofdvolume van 45 m hoog en het westelijk gelegen volume van 30 m hoog. Bij de hoeken van het volume wordt lokaal een ongunstig windklimaat verwacht, klasse D, mogelijk klasse E. Door inrichting van het openbare terrein (dichte hagen / schermen etc.), kan het windklimaat tussen de gebouwen verbeteren. KAVEL 1B Rondom deze twee stevige bouwblokken wordt lokaal bij de gebouwhoeken aan de zuidzijde een minder gunstig windklimaat verwacht: klasse D. Op de noordwesthoek van het 45m hoge volume is het windklimaat mogelijk nog kritischer, met kans op klasse E. De grote uitkraging zit dusdanig ver boven maaiveld, dat verwacht wordt dat deze maar een beperkte invloed heeft op het windklimaat op maaiveld. Wanneer hogere eisen gesteld worden, omdat hier verblijfsgebied als terrassen gewenst zijn is klasse C onvoldoende. Wanneer op het plein de beplanting zeer zorgvuldig gekozen wordt, zodat deze voor voldoende afscherming zorgt, kan het windklimaat verder verbeteren. Door andere vormen van afscherming, zoals schermen, kan het windklimaat ook verder verbeteren. Tijdens een windtunnel of CDF onderzoek kan het windklimaat nauwkeuriger in beeld gebracht worden en tevens kunnen indien nodig maatregelen om het windklimaat verder te verbeteren onderzocht worden. 50

51 D Verwachting windklimaat kavel X D Verwachitng windklimaat kavel 1A D D Verwachting windklimaat kavel 1B 51

52 SAMENVATTING WINDKLIMAAT Er is een theoretische beschouwing van het windklimaat in het plan Westerpark-West te Amsterdam opgesteld. De strook tussen de Haarlemmerweg en het Westerpark, waar nu de kantoren van ING staan wordt her ontwikkeld tot een woongebied. Het masterplan dat hiervoor door MVRDV opgesteld is, is op hoofdlijnen beoordeeld. Per kavel is schematisch aangegeven welke windklassen rondom de bouwplannen verwacht wordt en tevens zijn aandachtspunten en oplossingsrichtingen op basis van de geschetste bouwvolumes benoemd. Dit biedt de kans om bij het verder inrichten en ontwerpen van het gebied rekening te houden met het windklimaat. In het grootste gedeelte van het plangebied wordt minimaal klasse C, goed voor doorlopen verwacht en aan de noord- en oostzijden van de meeste gebouwen zal een luwer klimaat aanwezig zijn. Een minder gunstig windklimaat wordt lokaal verwacht op onderstaande posities: - Bij de gebouwhoeken (NW, ZW en ZO-hoeken) van de volumes tot circa 30 meter wordt, voor een aantal blokken een gebied met een ongunstiger windklimaat, klasse D, matig voor doorlopen verwacht. Naar verwachting zal in de meeste gevallen dit minder gunstige windklimaat lokaal en direct bij de hoeken aanwezig zijn. Dit ligt in lijn met de verwachtingen die men van het windklimaat in een dergelijk gebied in de stad zal hebben. Wij adviseren geen entrees of verblijfsgebieden nabij de hoeken te realiseren. - Bij de gebouwen hoger dan 30 meter is, afhankelijk van gebouwontwerp de kans aanwezig dat ook in een ruimere zone langs de zuid- of westgevel klasse D aanwezig is. Desgewenst kunnen hier maatregelen getroffen worden om het windklimaat waar nodig te verbeteren (bijvoorbeeld met luifels). - Naar verwachting is het windklimaat rondom het 60 m hoge gebouw op kavel 1 ongunstiger, met klasse D langs de zuid en westgevel en klasse D tot E bij de hoeken. Hier is ook een kans op een (beperkte) overschrijding van het gevaarcriterium aanwezig. Omdat zeer ingrijpende maatregelen (als luifels met een diepte van 5-7 m) teveel conflicteren met het architectonische ontwerp en mogelijk ook sociale veiligheid, adviseren wij te onderzoeken of slechte/gevaarlijke plekken ontoegankelijk gemaakt kunnen worden en looproutes verlegd kunnen worden naar plekken met een beter windklimaat. Op basis van de voorliggende theoretische analyse concludeert DPA Cauberg-Huygen dat: - In het plangebied in basis een verantwoord windklimaat aanwezig is. - Op een aantal plekken, vooral lokaal bij een aantal gebouwhoeken windhinderklasse D aanwezig zal zijn, wat matig voor doorlopen is. Klasse D kan geaccepteerd worden. - Het advies is om onderzoek met CFD of in de windtunnel uit te 52

53 voeren om inzicht te krijgen in de ernst en omvang van het slechte of minder gunstige windklimaat rondom de hogere volumes, met name rondom blok X. - Op basis van de windtunnel of CFD-resultaten kan er voor gekozen worden om de gebieden met een slecht windklimaat (klasse E) met onbegaanbare bestrating of beplanting minder toegankelijk te maken. Wanneer gedetailleerder inzicht aanwezig is in het windklimaat ter plaatse kunnen ook de looproutes, verblijfsgebieden en dergelijke gesitueerd worden op de daartoe meest geschikte plekken. - Tevens kunnen tijdens een windtunnel of CFD-onderzoek waar nodig maatregelen om (lokaal) het windklimaat verder te verbeteren nader onderzocht worden. Gezien er een aantal gebouwen hoger dan 30 m voorkomen in het plan, dient ook conform het beslismodel uit de NEN 8100 een windtunnel- of CFD-onderzoek uitgevoerd te worden. Het voorliggende theoretische onderzoek geldt als een verkenning, om een eerste inzicht te krijgen in het windklimaat in het plangebied. Gezien de complexe gebouwvormen en stedenbouwkundige situatie is het niet mogelijk middels een theoretisch onderzoek een gedetailleerd beeld te scheppen van het windklimaat rondom dit plan. Op basis van het beslismodel uit de NEN 8100, maar ook gezien er een aantal kritische punten in dit complexe plan gesignaleerd zijn, adviseert DPA Cauberg-Huygen in een later stadium een windtunnel- of CFD-onderzoek uit te voeren. Bij een windtunnel- of CFD onderzoek kan niet alleen het windklimaat nauwkeuriger beoordeeld worden, ook kan het effect van voorzieningen ter verbetering van het windklimaat (luifels, schermen, groenvoorzieningen) onderzocht worden. 53

54 6. SAMENVATTING EN AANBEVELINGEN Het project Westerpark-West behelst de transformatie van het huidige ING kantorencomplex aan de Haarlemmerweg in Amsterdam naar een groen en divers woongebied. Voor het plangebied is gekozen om aan te sluiten bij de ruimtelijke karakteristieken van het nabijgelegen Westerpark. Net als in het Westerpark zullen de bestaande structuren en gebouwen gedeeltelijk worden opgenomen in het nieuwe ontwerp. Het plan onderscheidt zes kavels. Per kavel wordt het gebouw, of cluster van gebouwen, in samenhang met de bijbehorende openbare ruimte en kade ontworpen. De projectlocatie is gelegen binnen de 2 kilometer zone rondom het UNESCO-gebied en het betreft hoogbouw van meer dan 30 meter hoogte in de rand van een groene scheg. Daardoor is een HER en een rapportage over landschappelijke effecten verplicht voor dit project. Er gelden geen hoogtebeperkingen met betrekking tot vlieg- en communicatieverkeer. Het project markeert stedenbouwkundig een verbreding van de bebouwde zone langs de Haarlemmerweg. Het hoogteaccent van gebouw Westerpoort benadrukt dit. Dankzij de opdeling in zes kavels worden lange lichtlijnen richting groenzone hersteld, wordt het gebied meer doorwaadbaar en ontstaat er een divers architectonisch beeld. Het brede profiel van Haarlemmerweg en Haarlemmertrekvaart maakt het relatief hoge bebouwing stedenbouwkundig aannemelijk. Door de bomenrijke omgeving zal de bebouwing vanuit verschillende perspectieven in de omgeving beperkt zichtbaar zijn. De geprojecteerde hoogbouw zal vanuit het UNESCO-gebied niet zichtbaar zijn zoals de twee perspectieven laten zien. De gevolgen voor de bezonning en schaduwwerking van het plan zijn beperkt door de gunstige oriëntatie en het seizoensgebruik van het volkstuinencomplex. Door de hogere bebouwing van het plan worden de bestaande schaduweffecten iets groter. Enkel het woongebouw ten westen van het plangebied zal s ochtends gedeeltelijk meer beschaduwd worden. Een aantal tuinen aan de zuidkant van het volkstuincomplex heeft iets meer schaduw in vooren najaar. Er is een theoretische beschouwing van het windklimaat in het plan Westerpark-West te Amsterdam opgesteld. Per kavel is 54

55 schematisch aangegeven welke windklassen rondom de bouwplannen verwacht wordt en tevens zijn aandachtspunten en oplossingsrichtingen op basis van de geschetste bouwvolumes benoemd. In het plangebied is in basis een verantwoord windklimaat aanwezig is. Op de hoeken van de hoogste drie gebouwen (voornamelijk kavel x) zullen maatregelen genomen moeten worden om de windhindereffecten te beperken. Het verdient de aanbeveling in een later stadium een windtunnel- of CFDonderzoek uit te voeren. Daarbij kan niet alleen het windklimaat nauwkeuriger beoordeeld worden, ook kan het effect van voorzieningen ter verbetering van het windklimaat onderzocht worden. 55

56 DUNANTSTRAAT 10 NL-3024 BC ROTTERDAM PO BOX NL-3002 JC ROTTERDAM T +31 (0)

Plan 'ING lokatie Haarlemmerweg' te Amsterdam Theoretische beschouwing windklimaat. Datum 8 juli 2015 Referentie

Plan 'ING lokatie Haarlemmerweg' te Amsterdam Theoretische beschouwing windklimaat. Datum 8 juli 2015 Referentie Gatwickstraat 11 1043 GL AMSTERDAM Postbus 9396 1006 AJ AMSTERDAM T +31 (0)20-6967181 F +31 (0)20-6634962 E amsterdam.ch@dpa.nl www.chri.nl K.v.K 58792562 IBAN NL71 RABO 0112 075584 Plan 'ING lokatie Haarlemmerweg'

Nadere informatie

Hoogbouw Effect Rapportage Sloterdijk I : Locatie Media-College

Hoogbouw Effect Rapportage Sloterdijk I : Locatie Media-College Hoogbouw Effect Rapportage Sloterdijk I : Locatie Media-College d.d. 21 maart 2017 2 INHOUD Inleiding... 5 1. Locatie... 7 Ruimtelijk programmatische onderlegger 2. Ruimtelijk beleid... 9 Unesco gebied

Nadere informatie

Bestemmingsplan Koningin Julianaplein te Vaals Theoretische beoordeling van het windklimaat. Datum 13 augustus 2012 Referentie

Bestemmingsplan Koningin Julianaplein te Vaals Theoretische beoordeling van het windklimaat. Datum 13 augustus 2012 Referentie Bestemmingsplan Koningin Julianaplein te Vaals Theoretische beoordeling van het windklimaat Datum 13 augustus 2012 Referentie 20121117-10 Referentie 20121117-10 Rapporttitel Bestemmingsplan Koningin Julianaplein

Nadere informatie

Windhinderonderzoek. Woontoren Bètaplein. Gemeente Leiden. Datum: 12 juni 2015 Projectnummer:

Windhinderonderzoek. Woontoren Bètaplein. Gemeente Leiden. Datum: 12 juni 2015 Projectnummer: Windhinderonderzoek Woontoren Bètaplein Gemeente Leiden Datum: 12 juni 2015 Projectnummer: 120728 SAB Postbus 479 6800 AL Arnhem tel: 026-357 69 11 fax: 026-357 66 11 Auteur rapport: Johan van der Burg

Nadere informatie

Appartementen Osseveld-Oost te Apeldoorn Windhinder op loopniveau, een empirische studie. Datum 6 mei 2009 Referentie

Appartementen Osseveld-Oost te Apeldoorn Windhinder op loopniveau, een empirische studie. Datum 6 mei 2009 Referentie Appartementen Osseveld-Oost te Apeldoorn Windhinder op loopniveau, een empirische studie Datum 6 mei 2009 Referentie 20061348-03 Referentie 20061348-03 Rapporttitel Appartementen Osseveld-Oost te Apeldoorn

Nadere informatie

Blonk Advies B.V. Bouwfysica Akoestiek Brandveiligheid - Duurzaamheid. Project: ROC locatie Leiderdorp

Blonk Advies B.V. Bouwfysica Akoestiek Brandveiligheid - Duurzaamheid. Project: ROC locatie Leiderdorp Project: ROC locatie Leiderdorp Rapport: 2016023-03 Indicatieve windhinderstudie Datum: 22 mei 2016 Opdrachtgever: Vink Bouw \ Did Vastgoedontwikkeling Mevr. Ir. M.A.M. Van den Broek Computerweg 4 3542

Nadere informatie

Bijlage HEO 30 september 2011

Bijlage HEO 30 september 2011 Bijlage HEO 30 september 2011 Hoogbouw Effecten Onderzoek (HEO) Hamerstraatgebied Inleiding In het kader van een goede ruimtelijke ordening en om beter inzicht te krijgen in de eventuele effecten van hoogbouw

Nadere informatie

Oostduinlaan 75 Den Haag

Oostduinlaan 75 Den Haag Oostduinlaan 75 Den Haag CFD-onderzoek windhinder Datum: 12 maart 2014 Colofon Rapportnummer: B.2013.0487.23.P001 Plaats en datum: Den Haag, 12 maart 2014 Versie: 001 Opdrachtgever: Pinnacle Property Developers

Nadere informatie

Bestemmingsplan Koningin Julianaplein te Vaals Theoretische beoordeling van het windklimaat. Datum 17 augustus 2012 Referentie

Bestemmingsplan Koningin Julianaplein te Vaals Theoretische beoordeling van het windklimaat. Datum 17 augustus 2012 Referentie Bestemmingsplan Koningin Julianaplein te Vaals Theoretische beoordeling van het windklimaat Datum 17 augustus 2012 Referentie 20121117-11 Referentie 20121117-11 Rapporttitel Bestemmingsplan Koningin Julianaplein

Nadere informatie

datum 14 februari 2017 project Sijperda-Hardy/Windhinder De Looiers, vestiging Arnhem

datum 14 februari 2017 project Sijperda-Hardy/Windhinder De Looiers, vestiging Arnhem datum 14 februari 2017 project Sijperda-Hardy/Windhinder De Looiers, vestiging Arnhem Purmerend uw kenmerk - betreft Kwalitatief windhinderonderzoek De Looiers, ons kenmerk B.2017.0043.01.N001 Purmerend

Nadere informatie

Bankrashof te Amstelveen; Theoretische beschouwing windklimaat. Datum 17 februari 2017 Referentie

Bankrashof te Amstelveen; Theoretische beschouwing windklimaat. Datum 17 februari 2017 Referentie Gatwickstraat 11 1043 GL AMSTERDAM Postbus 9396 1006 AJ AMSTERDAM T +31 (0)20-6967181 F +31 (0)20-6634962 E amsterdam.ch@dpa.nl www.dpa.nl/cauberg-huygen K.v.K. 58792562 IBAN NL71 RABO 0112 075584 Bankrashof

Nadere informatie

WESTERPARK-WEST WERKGROEP NIEUWBOUW

WESTERPARK-WEST WERKGROEP NIEUWBOUW WESTERPARK-WEST WERKGROEP NIEUWBOUW 18-05-16 MASTERPLAN UPDATE WESTERPARK-WEST OUDE PLAN WESTERPARK-WEST HUIDIG PLAN WESTERPARK-WEST AANPASSINGEN IN HET MASTERPLAN OUDE PLAN HUIDIG PLAN SWITCH VAN KAVEL

Nadere informatie

Noti tie. 2.1 B e s l i s m o d e l N E N

Noti tie. 2.1 B e s l i s m o d e l N E N Noti tie b e t r e f t : Bestemmingsplan Zwaaikom te Oosterhout, theoretische beoordeling windklimaat d a t u m : 31 januari 2018 r e f e r e n t i e : LA/ LA/ / O 15982-1-NO-001 v a n : dr. ir. L. Aanen

Nadere informatie

Hoogbouw Effect Rapportage Oostenburg Amsterdam. 9 maart 2015

Hoogbouw Effect Rapportage Oostenburg Amsterdam. 9 maart 2015 Hoogbouw Effect Rapportage Oostenburg Amsterdam 9 maart 2015 1 Inhoudsopgave 3 Inleiding 4 Beleidskader stuctuurvisie 5 Onderzoek 6/7 Modellen 8/19 Zichtlijnen en effecten 20 Samenvatting en conclusie

Nadere informatie

hoogte van circa 57 m (Figuur 1). Ons is de vraag gesteld in hoeverre het windklimaat voor voetgangers op straatniveau rond het huidige ontwerp van he

hoogte van circa 57 m (Figuur 1). Ons is de vraag gesteld in hoeverre het windklimaat voor voetgangers op straatniveau rond het huidige ontwerp van he NOTITIE BESTEMMINGSPLANPROCEDURE WINDHINDER Aan : Brink Management / Advies b.v. T.a.v. : mevrouw C. Dijk Referentie : 2016.1394 Behandeld door : Vestiging Utrecht / dr. ir. F.J.R. van Mook Datum : 1 november

Nadere informatie

Notitie. Datum: 5 februari 2013 Project: Oude Haagweg Uw kenmerk: - Locatie: Den Haag Ons kenmerk: V040746ad dvv Betreft: Windhinder

Notitie. Datum: 5 februari 2013 Project: Oude Haagweg Uw kenmerk: - Locatie: Den Haag Ons kenmerk: V040746ad dvv Betreft: Windhinder Notitie Datum: 5 februari 2013 Project: Oude Haagweg Uw kenmerk: - Locatie: Den Haag Ons kenmerk: V040746ad.00002.dvv Betreft: Windhinder Versie: 01_001 Inleiding In opdracht van Madevin te Den Haag is

Nadere informatie

Project: "Wozoco Veldstraat te Rotterdam. Indicatief onderzoek naar windhinder. Datum 10 november 2011 Referentie

Project: Wozoco Veldstraat te Rotterdam. Indicatief onderzoek naar windhinder. Datum 10 november 2011 Referentie Project: "Wozoco Veldstraat te Rotterdam. Indicatief onderzoek naar windhinder. Datum 10 november 2011 Referentie 20110472-02 Referentie 20110472-02 Rapporttitel Project: "Wozoco Veldstraat te Rotterdam.

Nadere informatie

Ontwikkeling Hart van Zuid te Rotterdam. Windhinderscan voor de ontwikkeling van Hart van Zuid te Rotterdam

Ontwikkeling Hart van Zuid te Rotterdam. Windhinderscan voor de ontwikkeling van Hart van Zuid te Rotterdam Windhinderscan voor de ontwikkeling van Hart van Zuid te Rotterdam Status definitief Versie 002 Rapport B.2015.0718.00.R001 Datum 17 juli 2015 k:\doc\b\2015\071800\b2015071800r001-2.docx 17-07-2015 Ontwikkeling

Nadere informatie

Bestemmingsplan Osdorpplein en omgeving; theoretisch windhinderonderzoek. Datum 15 mei 2013 Referentie

Bestemmingsplan Osdorpplein en omgeving; theoretisch windhinderonderzoek. Datum 15 mei 2013 Referentie Bestemmingsplan Osdorpplein en omgeving; theoretisch windhinderonderzoek Datum 15 mei 2013 Referentie 20130392-02 Referentie 20130392-02 Rapporttitel Bestemmingsplan Osdorpplein en omgeving; theoretisch

Nadere informatie

Project Cooltoren, Rotterdam Opdrachtgever U Vastgoed Architect VANWILSUMVANLOON architectuur & stedenbouw Omschrijving Literatuuronderzoek windhinder

Project Cooltoren, Rotterdam Opdrachtgever U Vastgoed Architect VANWILSUMVANLOON architectuur & stedenbouw Omschrijving Literatuuronderzoek windhinder Project Cooltoren, Rotterdam Opdrachtgever U Vastgoed Architect VANWILSUMVANLOON architectuur & stedenbouw Omschrijving Literatuuronderzoek windhinder R815078aaA2 Datum 04.11.2015 Project Cooltoren, Rotterdam

Nadere informatie

Piet Hein kavel te Goes

Piet Hein kavel te Goes Piet Hein kavel te Goes Stedenbouwkundige randvoorwaarden 151215 BIJLAGE 2 1 Bestaande situatie De Piet Hein kavel ligt aan de zuidrand van de oude binnenstad in een omgeving met deels kleinschalige oudere

Nadere informatie

Hoogbouw Effect Rapportage. Eenhoorngebied kavel 9

Hoogbouw Effect Rapportage. Eenhoorngebied kavel 9 Hoogbouw Effect Rapportage Eenhoorngebied kavel 9 Gemeente Amsterdam Stadsdeel Oost Projectbureau Wibaut a/d Amstel Mei 2012 Colofon Stadsdeel Oost, mei 2012 Opdrachtgever: Hester Ombre, Projectbureau

Nadere informatie

HOGER BOUWEN IN PURMEREND (1 e aanzet)

HOGER BOUWEN IN PURMEREND (1 e aanzet) Analyse HOGER BOUWEN IN PURMEREND (1 e aanzet) Versie: 07022017 Kenmerk: 1342412 AANLEIDING LADDER VAN DE DUURZAME VERSTEDELIJKING DRIE STRATEGIEEN VOOR RUIMTEWINST INTENSIVEREN: O.A. HOOGBOUW TRANSFORMEREN

Nadere informatie

Notitie. 1 Inleiding. Nieuwbouw Oudelandseweg 44 te Woerden Kwalitatieve beoordeling windhinder

Notitie. 1 Inleiding. Nieuwbouw Oudelandseweg 44 te Woerden Kwalitatieve beoordeling windhinder Notitie Project: Nieuwbouw Oudelandseweg 44 te Woerden Onderwerp: Kwalitatieve beoordeling windhinder Referentie: 16A100.NOT002.NG.WL Datum: 30 september 2016 Auteur: Mevrouw ir. M. van Leth Bestemd voor:

Nadere informatie

Notitie. Project : Nieuwbouw Pettelaarpark Locatie : s-hertogenbosch Betreft : Beoordeling risico s windhinder

Notitie. Project : Nieuwbouw Pettelaarpark Locatie : s-hertogenbosch Betreft : Beoordeling risico s windhinder Notitie Nieuwegein, 29 januari 2010 Kenmerk : V032382aaA9.em Project : Nieuwbouw Pettelaarpark Locatie : s-hertogenbosch Betreft : Beoordeling risico s windhinder Inleiding In het kader van de ontwikkeling

Nadere informatie

Hoogbouw Effect Rapportage Ten behoeve van het nieuwe bestemmingsplan Oosterdokseiland kavel 5b en 6

Hoogbouw Effect Rapportage Ten behoeve van het nieuwe bestemmingsplan Oosterdokseiland kavel 5b en 6 Hoogbouw Effect Rapportage Ten behoeve van het nieuwe bestemmingsplan Oosterdokseiland kavel 5b en 6 22 januari 2017 Oosterdokseiland Ontwikkeling Amsterdam C.V. 1 Inleiding Hoogbouw Effect Rapportage

Nadere informatie

Het gebied ten noorden en oosten van het appartementenbouw krijgt een parkachtige inrichting.

Het gebied ten noorden en oosten van het appartementenbouw krijgt een parkachtige inrichting. Notitie betreft: Beoordeling windklimaat bestemmingsplan Sluiseiland Vianen datum: 18 september 2018 referentie: OO/ OO/ / O 16098-1-NO-002 van: O.E. Otten aan: KuiperCompagnons 1 Inleiding In ontwerp

Nadere informatie

Welstandsparagraaf Locatie Voorweg

Welstandsparagraaf Locatie Voorweg Welstandsparagraaf Locatie Voorweg concept november 2010 inhoudsopgave 1 Locatie en programma 2 Ruimtelijke structuur 3 Stedenbouwkundig uitgangspunt 4 Welstandsbeleid 5 Welstandscriteria Algemeen Hoofdvorm/Massavorm

Nadere informatie

HET POORTJE; Toelichting stedenbouwkundige inpassing Datum:

HET POORTJE; Toelichting stedenbouwkundige inpassing Datum: HET POORTJE; Toelichting stedenbouwkundige inpassing Datum: 14-4-2009 Huidige situatie De locatie maakt deel uit van het ontwikkelingsgebied Heerenveen Noordoost; een langgerekt gebied tussen grofweg de

Nadere informatie

Ruimtelijke onderbouwing grootschalige en 20 m hoge kleinschalige reclamemasten in Sloterdijk III.

Ruimtelijke onderbouwing grootschalige en 20 m hoge kleinschalige reclamemasten in Sloterdijk III. Ruimtelijke onderbouwing grootschalige en 20 m hoge kleinschalige reclamemasten in Sloterdijk III. Grootschalige reclamemasten Het voornemen & interpretatie van het beleid In het bestemmingsplan Sloterdijk

Nadere informatie

Hoogbouw Effect Rapportage Sluisbuurt

Hoogbouw Effect Rapportage Sluisbuurt Hoogbouw Effect Rapportage Sluisbuurt INHOUD Inleiding 5 1. Locatie 7 2. Ruimtelijk beleid 9 Hoogbouw Visie 11 Uitrol centrumgebied 13 Verweving metropolitaan landschap en stad 15 Herontdekking van het

Nadere informatie

BEELDKWALITEITPLAN Heerenveen - Skoatterwâld Speciaal onderwijs: Duisterhoutschool + It Oerset. Concept 20-10-2011

BEELDKWALITEITPLAN Heerenveen - Skoatterwâld Speciaal onderwijs: Duisterhoutschool + It Oerset. Concept 20-10-2011 BEELDKWALITEITPLAN Heerenveen - Skoatterwâld Speciaal onderwijs: Duisterhoutschool + It Oerset Concept 20-10-2011 Inleiding Achtergrond / ligging Voor de beide scholen voor speciaal onderwijs de Duisterhoutschool

Nadere informatie

ALKMAAR Ontwikkelbeeld

ALKMAAR Ontwikkelbeeld KANAALZONE ALKMAAR Ontwikkelbeeld overstad DE ONTWERPOPGAVEN VOOR DEELGEBIED OVERSTAD 1 2 INHOUD Introductie 1. Gastvrij centrum, de nieuwe gebiedsidentiteit van Overstad 2. Overstad aan het kanaal in

Nadere informatie

ALKMAAR Ontwikkelbeeld

ALKMAAR Ontwikkelbeeld KANAALZONE ALKMAAR Ontwikkelbeeld overstad DE ONTWERPOPGAVEN VOOR DEELGEBIED OVERSTAD 1 INHOUD Introductie 1. Gastvrij centrum, de nieuwe gebiedsidentiteit van Overstad 2. Overstad aan het kanaal in 2019

Nadere informatie

Amsterdam overhoeks. Ontwerp voor her-ontwikkeling van het Shellterrein op de Noordelijke IJ-oever in Amsterdam.

Amsterdam overhoeks. Ontwerp voor her-ontwikkeling van het Shellterrein op de Noordelijke IJ-oever in Amsterdam. Amsterdam overhoeks Ontwerp voor her-ontwikkeling van het Shellterrein op de Noordelijke IJ-oever in Amsterdam. Amsterdam overhoeks Ontwerp voor her-ontwikkeling van het Shellterrein op de Noordelijke

Nadere informatie

Belcanto. ontspannen stedelijkheid

Belcanto. ontspannen stedelijkheid Belcanto ontspannen stedelijkheid Stedenbouwkundige Uitgangspunten Fase 1 29 augustus 2012 Belcanto stedenbouwkundige uitgangspunten Rijnboutt 2 Ten behoeve van de ontwikkeling van fase 1 van Belcanto

Nadere informatie

3 augustus 2012. 32 woningen in groenzone

3 augustus 2012. 32 woningen in groenzone Plek voor ideeën Beeldkwaliteitsplan Daalkampen II 030.00.02.45.20.00 3 augustus 2012 32 woningen in groenzone Beeldkwaliteitsplan, Daalkampen II - 32 woningen in groenzone 030.00.02.45.20.00 3 augustus

Nadere informatie

RUIMTELIJKE ANALYSE. Historische route

RUIMTELIJKE ANALYSE. Historische route RUIMTELIJKE ANALYSE 1868 2007 Historische route Over het eiland loopt een deel van een eeuwenoude route tussen Oosterhout (centrum) en Den Hout. Eén van de belangrijkste structuurbepalende elementen op

Nadere informatie

Hulst Visie Grote Kreekweg gemeente Hulst. nummer: datum: 21 mei 2014

Hulst Visie Grote Kreekweg gemeente Hulst. nummer: datum: 21 mei 2014 Hulst Visie Grote Kreekweg gemeente Hulst opdrachtgever: gemeente Hulst nummer: 0677.009386.00 datum: 21 mei 2014 referte: Ing. Jos van Jole 1 Inhoud Inleiding 3 Analyse 4 Beleidsmatige uitgangspunten

Nadere informatie

Ruimtelijke Uitgangspunten. ontwikkeling locatie dorpsschool, Steenhoek te Rozendaal

Ruimtelijke Uitgangspunten. ontwikkeling locatie dorpsschool, Steenhoek te Rozendaal Ruimtelijke Uitgangspunten ontwikkeling locatie dorpsschool, Steenhoek te Rozendaal Ruimtelijke kenmerken situatie Woongebied jaren 70 Architectuur gevarieerd Vrijstaande huizen, ruime kavels Geschakelde

Nadere informatie

Rapport. Actualisatie windklimaatonderzoek Amstelstation Amsterdam

Rapport. Actualisatie windklimaatonderzoek Amstelstation Amsterdam Rapport Lid ONRI ISO-9001: 2000 gecertificeerd Actualisatie windklimaatonderzoek Amstelstation Amsterdam Rapportnummer WA 196-1-RA d.d. 18 augustus 2009 Peutz bv Paletsingel 2, Postbus 696 2700 AR Zoetermeer

Nadere informatie

Aanvulling Nota Ruimtelijke Kwaliteit. Plangebied Aldenhofpark. Hoensbroek

Aanvulling Nota Ruimtelijke Kwaliteit. Plangebied Aldenhofpark. Hoensbroek Aanvulling Nota Ruimtelijke Kwaliteit Plangebied Aldenhofpark Hoensbroek opdrachtgever College van Burgemeester en Wethouders projectnummer 1760 revisie 2 datum auteur J. Daems 1. Inleiding Het gebied

Nadere informatie

STEDENBOUWKUNDIGE VISIE

STEDENBOUWKUNDIGE VISIE STEDENBOUWKUNDIGE VISIE Nieuwbouw Hoenderkamp Heteren 01-06 -2016 www.burostedenbouw.nl Inleiding De initiatiefnemer is voornemens drie vrijstaande woningen te realiseren op een inbreidingslocatie in Heteren,

Nadere informatie

Bezonningsstudie Ursulaland

Bezonningsstudie Ursulaland Bezonningsstudie Ursulaland Opdrachtgever : Middin Project : 1353 Datum : 18 oktober 2012 lange haven 42 3111 CG Schiedam 010-473 66 11 010-473 14 30 info@vdmarchitecten.nl Www.vdmarchitecten.nl t f E

Nadere informatie

Beeldkwaliteitsplan Brouwhuizen en De Woerd

Beeldkwaliteitsplan Brouwhuizen en De Woerd Gemeente Oost Gelre Beeldkwaliteitsplan Brouwhuizen en De Woerd De Woerd Februari 2010 Kenmerk 1586-02a-T01 Projectnummer 1586-02 Inhoudsopgave 1. Inleiding 1 2. Beeldkwaliteitseisen per zone 2 2.1. Algemeen

Nadere informatie

Beeldkwaliteitkader Westpark Groningen

Beeldkwaliteitkader Westpark Groningen Beeldkwaliteitkader Westpark Groningen juli 2008 Westpark Westpark; een mozaïek van parkkamers Voorbeeld thematisering stadsparken 2000 Westpark is een park in ontwikkeling. Het park ligt op een tarraberging

Nadere informatie

Variant Kavel X Westerpark West ingediend door Actiecomité Westerpark Groen. 21 februari 2017

Variant Kavel X Westerpark West ingediend door Actiecomité Westerpark Groen. 21 februari 2017 Variant Kavel X Westerpark West ingediend door 21 februari 2017 Kavel X - Entreepark tot Westerpark vanaf Bos & Lommerweg Onze variant op Kavel X heeft betrekking op een gebied dat groter is dan alleen

Nadere informatie

uitwerking deelgebied Dordrecht Weeskinderendijk

uitwerking deelgebied Dordrecht Weeskinderendijk uitwerking deelgebied Dordrecht Weeskinderendijk Spoorbrug dordrecht weeski n deren dij k stedenbouwkundig plan 112 plangebied Historische haven Historische situatie Dordrecht-zuid 1924 Op historische

Nadere informatie

vaststellen bestemmingsplan "Bartok"

vaststellen bestemmingsplan Bartok Raadsvoorstel Voor de gemeenteraadsvergadering d.d. Documentnummer : 2015.0.053.200 Zaaknummer: 2014-12-01755 Onderwerp: vaststellen bestemmingsplan "Bartok" Aan de gemeenteraad. Arnhem, 9 juni 2015 VOORSTEL

Nadere informatie

Gemeente Den Haag. Aan de voorzitters van Commissies Stedelijke ontwikkeling en Ruimtelijke Ordening en Jeugd en Burgerschap. Geachte voorzitters,

Gemeente Den Haag. Aan de voorzitters van Commissies Stedelijke ontwikkeling en Ruimtelijke Ordening en Jeugd en Burgerschap. Geachte voorzitters, Gemeente Den Haag Retouradres: Postbus 12 600, 2500 DJ Den Haag Aan de voorzitters van Commissies Stedelijke ontwikkeling en Ruimtelijke Ordening en Jeugd en Burgerschap Uw brief van Uw kenmerk DSO/2009.3374

Nadere informatie

datum 8 december 2014 project Naturalis - team NeutelingsRiedijk vestiging Arnhem

datum 8 december 2014 project Naturalis - team NeutelingsRiedijk vestiging Arnhem Stedebouwfysische aspecten datum 8 december 2014 project Naturalis - team NeutelingsRiedijk vestiging Arnhem betreft uw kenmerk - verwerkt door HR ons kenmerk B.2013.0282.12.N002 versie 001 contactpersoon

Nadere informatie

STEDEN- BOUWKUNDIGE VISIE WAGENWEG- GEBIED APRIL 2017

STEDEN- BOUWKUNDIGE VISIE WAGENWEG- GEBIED APRIL 2017 STEDEN- BOUWKUNDIGE VISIE WAGENWEG- GEBIED APRIL 2017 LIGGING 1. 1 21. IMPRESSIE HUIDIGE SITUATIE ZONERING HUIDIGE FUNCTIES 1. 3 AMBITIE EN UITDAGING DYNAMISCHE EN LEVENDIGE BUURT DIVERSITEIT IN WONINGTYPEN

Nadere informatie

Park van buijsen pijnacker-nootdorp. Een bijzonder groene en waterrijke uitbreiding

Park van buijsen pijnacker-nootdorp. Een bijzonder groene en waterrijke uitbreiding Park van buijsen pijnacker-nootdorp Een bijzonder groene en waterrijke uitbreiding Plan Landschappelijke drager hoofdontsluiting * De van Buijsen De Scheggen wadi Zuidweg De Scheggen Plas van Buijsen waterstraat

Nadere informatie

KANAALZONE. ALKMAAR Ontwikkelbeeld. overdie DE ONTWERPOPGAVEN VOOR DEELGEBIED OVERDIE

KANAALZONE. ALKMAAR Ontwikkelbeeld. overdie DE ONTWERPOPGAVEN VOOR DEELGEBIED OVERDIE KANAALZONE ALKMAAR Ontwikkelbeeld overdie DE ONTWERPOPGAVEN VOOR DEELGEBIED OVERDIE 1 2 INHOUD Introductie 1. Stoere Havenstad, de nieuwe gebiedsidentiteit van Overdie 2. Overdie aan het kanaal in 2019

Nadere informatie

Tevoren meegegeven uitgangspunten De gymzaal en buitensportfaciliteit zijn als randvoorwaarde meegegeven voor de ontwikkeling van

Tevoren meegegeven uitgangspunten De gymzaal en buitensportfaciliteit zijn als randvoorwaarde meegegeven voor de ontwikkeling van Bijlage 1 - Voorstel gebiedsontwikkeling Driehoek het Zand Inleiding Op 14 april 2016 is met uw raad afgesproken dat de verkennende notitie Naar een nieuw perspectief voor Driehoek het Zand basis zou zijn

Nadere informatie

Concept d.d. 8 november 2011

Concept d.d. 8 november 2011 1 BEELDKWALITEITPLAN MAARTENSWOUDEN Aanvulling november 2011 Gemeente Drachten Werknummer: 899.301.00 November 2011 Kuipercompagnons 2 Inhoudsopgave blz. 1. INLEIDING 5 1.1 Aanleiding en doel 5 1.2 Ligging

Nadere informatie

Den Helder Stadshart 47

Den Helder Stadshart 47 Den Helder Stadshart 47 N 3.2.STADSPARK / DE STAD WORDT VERRIJKT MET EEN GROENZONE DIE LUCHT EN RUIMTE GEEFT IN HET STEDELIJK WEEFSEL. DIT STADSPARK VORMT EEN LOMMERRIJKE ENTREE VAN DE STAD VOOR DE TREINREIZIGER

Nadere informatie

Hourglass Amsterdam. Windklimaatonderzoek met behulp van de windtunnel

Hourglass Amsterdam. Windklimaatonderzoek met behulp van de windtunnel Hourglass Amsterdam Windklimaatonderzoek met behulp van de windtunnel Rapportnummer G 17683-5-RA-002 d.d. 15 september 2016 Hourglass Amsterdam Windklimaatonderzoek met behulp van de windtunnel opdrachtgever

Nadere informatie

Hoger bouwen in Maastricht. gemeente Maastricht november 2007

Hoger bouwen in Maastricht. gemeente Maastricht november 2007 Hoger bouwen in Maastricht gemeente Maastricht november 2007 2 Hoger bouwen in Maastricht De behoefte aan hoger bouwen De toenemende ruimtenood binnen Maastricht en de oplopende ontwikkelingskosten voor

Nadere informatie

Bezonningsstudie Kop Zuidas maart 2009

Bezonningsstudie Kop Zuidas maart 2009 Bezonningsstudie Kop Zuidas maart 2009 1 2 INHOUD Inleiding 5 Uitvoeringsbesluit 2009 7 effecten randvoorwaardenkaart 7 effecten voorbeeldverkaveling 13 Bezonning bestaande situatie 19 3 4 INLEIDING Dit

Nadere informatie

Aantal woningen per entree. Parkeren (inpassing van verkeerstromen in het project) gewenste publieke en commerciële programmering

Aantal woningen per entree. Parkeren (inpassing van verkeerstromen in het project) gewenste publieke en commerciële programmering Verdichting en inpassing in de omgeving Dit document illustreert op schematische wijze de verschillende (stedenbouwkundige) kwaliteiten van drie categorieën verdichting i.r.t. de omgeving. Enkele Haagse

Nadere informatie

beschrijving plankaart.

beschrijving plankaart. 06. plan. "Op en langs het voormalige tracé van de A9 wordt de vrijkomende ruimte gebruikt om nieuwe hoogwaardige woongebieden te realiseren binnen de bebouwde kom van Badhoevedorp. Deze gebieden krijgen

Nadere informatie

Sociaal huis MErksplas

Sociaal huis MErksplas Sociaal Huis Merksplas DE Omgeving 1 Zicht naar de kerk 2 Zicht over het kruispunt 3 Het oude gemeentehuis met plein 4 Koppeling oude en nieuwe gemeentehuis 5 Het nieuwe gemeentehuis met terras 6 Overkant

Nadere informatie

5. Typologieën voor bebouwing

5. Typologieën voor bebouwing 5. Typologieën voor bebouwing Met de eerder genoemde landschappelijke nrichting als basis is tijdens workshops gediscussieerd over geschikte vormen van bebouwing in het gebied. Belangrijke conclusie daarin

Nadere informatie

GEURST& SCHULZE Plandeel A, grondgebonden woningen met klein appartementenblok

GEURST& SCHULZE Plandeel A, grondgebonden woningen met klein appartementenblok Plandeel A, grondgebonden woningen met klein appartementenblok In deze variant voor plandeel A wordt een programma van 21 eengezinswoningen en een appartementenblok voorgesteld. De bebouwing wordt gekenmerkt

Nadere informatie

Bezonningsstudie Kop Zuidas september 2009

Bezonningsstudie Kop Zuidas september 2009 Bezonningsstudie Kop Zuidas september 2009 1 2 INHOUD Inleiding 5 Bezonning nieuwbouw Kop Zuidas 7 Effecten randvoorwaardenkaart 7 Effecten voorbeeldverkaveling 13 Bezonning bestaande situatie 19 3 4 INLEIDING

Nadere informatie

Rozengrachttoren Zaandam. Windklimaatonderzoek met behulp van de windtunnel

Rozengrachttoren Zaandam. Windklimaatonderzoek met behulp van de windtunnel Rozengrachttoren Zaandam Windklimaatonderzoek met behulp van de windtunnel Rapportnummer O 15627-1-RA-001 d.d. 7 oktober 2016 Rozengrachttoren Zaandam Windklimaatonderzoek met behulp van de windtunnel

Nadere informatie

Locatie 3 Parklaan: NS + Verweij sab 61403.02. Gemeente Boskoop 25 september

Locatie 3 Parklaan: NS + Verweij sab 61403.02. Gemeente Boskoop 25 september Locatie Parklaan: NS + Verweij sab 6140.02 Gemeente Boskoop 25 september locatienummer Het gebied wordt aan de noordzijde begrensd door het Laag Boskoop, aan de zuidzijde door de Zijde. Aan de oost en

Nadere informatie

Conclusies locatie P+R Stationsgebied

Conclusies locatie P+R Stationsgebied Conclusies locatie P+R Stationsgebied Inpassing in de omgeving + De omgeving is van een grootschaliger karakter passend bij de functie brandweerkazerne. De openbare ruimte waar de kazerne op aansluit bestaat

Nadere informatie

nieuwsbrief Waarom deze

nieuwsbrief Waarom deze N wonen en werken in stedelijk groen nieuwsbrief Meedenken? Kom naar de bijeenkomst op dinsdag 7 oktober Het Lucentterrein ondergaat de komende jaren een ware metamorfose. Dit 3,5 hectare grote kantoorterrein

Nadere informatie

Typisch gemert. Stedenbouwkundige hoofdstructuur en beeldkwaliteit geven Gemert een nieuwe impuls

Typisch gemert. Stedenbouwkundige hoofdstructuur en beeldkwaliteit geven Gemert een nieuwe impuls Typisch gemert gemert Stedenbouwkundige hoofdstructuur en beeldkwaliteit geven Gemert een nieuwe impuls RUIJSCHENBERGH DE STROOM NAZARETH RUIJSCHENBERGH NAZARETH DE STROOM Typisch Gemert Stedenbouwkundige

Nadere informatie

Lijst van de figuren

Lijst van de figuren Inhoudsopgave 9. Microklimaat... 9.1 9.1. Geografisch gebied... 9.1 9.2. Bestaande en toekomstige situatie (zonder project)... 9.1 9.3. Geprojecteerde situatie: effectenanalyse van het project... 9.1 9.3.1.

Nadere informatie

Startdocument Schuytgraaf Veld 17b. juni 2013

Startdocument Schuytgraaf Veld 17b. juni 2013 Startdocument Schuytgraaf Veld 17b juni 2013 1 Inleiding In mei 2012 heeft de gemeente Arnhem het project Schuytgraaf overgenomen van de GEM (Grondexploitatie maatschappij). De gemeente heeft nu de leiding

Nadere informatie

Wijndaelerstrip, Den Haag studie atelier PRO januari 2012

Wijndaelerstrip, Den Haag studie atelier PRO januari 2012 Wijndaelerstrip, Den Haag studie atelier PRO januari 2012 locatie op de overgang tussen bos en duin ligging in Den Haag Wijndaelerweg ISH Marathon Sporthal Ockenburgh Wijndaelerweg Wijndaelerduin Ockenburghstraat

Nadere informatie

KAVELPASPOORTEN / WATERMOLEN 24 SCHAGEN Watermolen. Zaagmolen

KAVELPASPOORTEN / WATERMOLEN 24 SCHAGEN Watermolen. Zaagmolen KAVELPASPOORTEN / WATERMOLEN 24 SCHAGEN Watermolen Zaagmolen KAVELPASPOORTEN / WATERMOLEN 24 SCHAGEN Inhoud Beeldkwaliteit Kavelpaspoorten Projectnummer : 11008-001 Bestand : 11008-001-19 Datum : 30 september

Nadere informatie

VOORONTWERP Woongebouw zelfbouwkavel ASP-2b1, dd. 14 december 2015

VOORONTWERP Woongebouw zelfbouwkavel ASP-2b1, dd. 14 december 2015 VOORONTWERP Woongebouw zelfbouwkavel ASP-2b1, dd. 14 december 2015 LUCHTFOTO BESTEMMINGSPLAN 0 7 14 35m. Dijk Voorgevel KAVELPASPOORT 0 7 14 35m. +0.40 NAP -0.40 NAP Buitenkruinlijn +0.60 NAP Kruinbreedte

Nadere informatie

KANAALZONE. ALKMAAR Ontwikkelbeeld. oudorp DE ONTWERPOPGAVEN VOOR DEELGEBIED OUDORP

KANAALZONE. ALKMAAR Ontwikkelbeeld. oudorp DE ONTWERPOPGAVEN VOOR DEELGEBIED OUDORP KANAALZONE ALKMAAR Ontwikkelbeeld oudorp DE ONTWERPOPGAVEN VOOR DEELGEBIED OUDORP 1 2 INHOUD Introductie 1. Stoere Havenstad, de nieuwe gebiedsidentiteit van Oudorp 2. Oudorp aan het kanaal in 2019 3.

Nadere informatie

rhenen schets-museumkwartier deel 1

rhenen schets-museumkwartier deel 1 rhenen schets-museumkwartier deel 1 Opdrachtgever: Gemeente Rhenen Stedenbouwkundig ontwerp: Aad Trompert, Amersfoort Architectuur: Van Leeuwen Architecten, Veenendaal 2 mei 2011 rhenen museumkwartier

Nadere informatie

Bijlage 1 Beschrijving verloop ontwikkeling stedenbouwkundig plan herontwikkeling Riethorst

Bijlage 1 Beschrijving verloop ontwikkeling stedenbouwkundig plan herontwikkeling Riethorst Bijlage 1 Beschrijving verloop ontwikkeling stedenbouwkundig plan herontwikkeling Riethorst In deze bijlage wordt nader ingegaan op het proces dat de afgelopen jaren doorlopen is om te komen tot een stedenbouwkundig

Nadere informatie

variant 1d 1d De nieuwbouw verdeelt het gebied duidelijk in twee pleinen: het Roselaarplein en de Nieuwe Markt.

variant 1d 1d De nieuwbouw verdeelt het gebied duidelijk in twee pleinen: het Roselaarplein en de Nieuwe Markt. wat spreekt u aan? bebouwing vervanging van het Mausoleum biedt nieuwe kansen! 1 Een aantrekkelijk plein wordt afgebakend door sterke wanden met uitnodigende en transparante etalages. Nu zijn er op de

Nadere informatie

ar0740 tools for design final booklet Xander van Dijk 1288199

ar0740 tools for design final booklet Xander van Dijk 1288199 ar0740 tools for design final booklet Xander van Dijk 1288199 week 1 21 4 2011 5 situatieanalyse 6 7 nieuwe stedelijke bebouwing 8 week 2 28 4 2011 9 toekomstvisie 10 11 markt in venetië 12 maquette 1:500

Nadere informatie

Nieuwerkerk aan den IJssel - project 312 Rijskade. stedenbouwkundige randvoorwaarden 4 maart 2008 project nummer: 71032

Nieuwerkerk aan den IJssel - project 312 Rijskade. stedenbouwkundige randvoorwaarden 4 maart 2008 project nummer: 71032 Nieuwerkerk aan den IJssel - project 312 Rijskade stedenbouwkundige randvoorwaarden 4 maart 2008 project nummer: 71032 Nieuwerkerk aan den IJssel - project 312 Rijskade stedenbouwkundige randvoorwaarden

Nadere informatie

Bezonningsstudie Bouwplan Gemeentewerf 3 en 5 te Berkel en Rodenrijs d.d. 10 september 2015 werknummer: 753.301.00

Bezonningsstudie Bouwplan Gemeentewerf 3 en 5 te Berkel en Rodenrijs d.d. 10 september 2015 werknummer: 753.301.00 Bezonningsstudie Bouwplan Gemeentewerf 3 en 5 te Berkel en Rodenrijs d.d. 10 september 2015 werknummer: 753.301.00 Bezonningsstudie Bouwplan Gemeentewerf 3 en 5 te Berkel en Rodenrijs d.d. 10 september

Nadere informatie

vastgesteld Raad 25 januari 2015

vastgesteld Raad 25 januari 2015 vastgesteld Raad 25 januari 2015 Agenda Ruimte voor de Stad 2 12 februari 2018 Opgave Agenda Ruimte voor de Stad 3 12 februari 2018 Uitwerking Agenda Ruimte voor de Stad Dictum: de raad verzoekt: Een visie

Nadere informatie

WONEN, WERKEN & VOORZIENINGEN

WONEN, WERKEN & VOORZIENINGEN WONEN, WERKEN & VOORZIENINGEN Om een levendig gebied te creëren wordt als programma ingezet op een mix van wonen, werken en voorzieningen. Door deze functies op de begane grond te mengen ontstaat zowel

Nadere informatie

Beeldkwaliteitsplan. Molehiem in Jirnsum. definitief

Beeldkwaliteitsplan. Molehiem in Jirnsum. definitief definitief Beeldkwaliteitsplan Molehiem in Jirnsum ------------ Buro Appelman ------------------------------------------------------------------------------------------------- tuin- & landschapsarchitectuur

Nadere informatie

RICHTLIJN ONTWIKKELINGSMOGELIJKHEDEN Parallelweg

RICHTLIJN ONTWIKKELINGSMOGELIJKHEDEN Parallelweg mei 2017 2 Aanleiding Recent zijn enkele particuliere initiatieven ingediend voor (sloop-)nieuwbouw van woningen aan de Parallelweg. Dit type initiatieven leidt over het algemeen tot een dichtere bebouwingsstructuur

Nadere informatie

KAVELPASPOORTEN / WATERMOLEN 24 SCHAGEN

KAVELPASPOORTEN / WATERMOLEN 24 SCHAGEN KAVELPASPOORTEN / WATERMOLEN 24 SCHAGEN Watermolen Zaagmolen KAVELPASPOORTEN / WATERMOLEN 24 SCHAGEN Inhoud Beeldkwaliteit Kavelpaspoorten Projectnummer : 11008-001 Bestand : 11008-001-19 Datum : 30 september

Nadere informatie

Klapwijkse Pier 4 & 5

Klapwijkse Pier 4 & 5 wurck architectuur stedenbouw landschap SLUITSTUK KLAPWIJKSE PIER Vijf woongebouwen vormen een ensemble met een duidelijke onderlinge verwantschap en verschillen. De laatste twee gebouwen met een gezamenlijke

Nadere informatie

Het nieuwbouwproject d Amandelhof bestaat uit een Zorgcentrum met blokken A, B en C en twee commerciële woontorens.

Het nieuwbouwproject d Amandelhof bestaat uit een Zorgcentrum met blokken A, B en C en twee commerciële woontorens. Notitie Nieuwegein, 4 september 2009 Kenmerk : V040817abA1.sc Project : d Amandelhof Locatie : Capelle aan den IJssel Betreft : Oriënterende windklimaat onderzoek 1. Inleiding In opdracht van NSL Architecten,

Nadere informatie

Stationsgebied Hilversum. Hilversum. De groene loper naar de mediastad Stationsgebied

Stationsgebied Hilversum. Hilversum. De groene loper naar de mediastad Stationsgebied Stationsgebied Hilversum Hilversum De groene loper naar de mediastad 28.02.2019 Stationsgebied 02.10.2018 De pijlers voor een nieuw stationsgebied Warm thuiskomen in een levendig centrum Het kloppende

Nadere informatie

Beeldkwaliteitsplan. Voorstad Oost - WIJKPLEIN, WIJKGEBOUW & SPEELTUIN. april 2011

Beeldkwaliteitsplan. Voorstad Oost - WIJKPLEIN, WIJKGEBOUW & SPEELTUIN. april 2011 Beeldkwaliteitsplan april 2011 Voorstad Oost - WIJKPLEIN, WIJKGEBOUW & SPEELTUIN INHOUD 1. INLEIDING 2. VOORSTAD OOST 3. GEHEEL WIJKPLEIN- WIJKGEBOUW-SPEELTUIN 4. WIJKPLEIN & RAND 5. SPEELTUIN 6. WIJKGEBOUW

Nadere informatie

Purmerend Weidevenne. Studie hoogbouw Genuahaven

Purmerend Weidevenne. Studie hoogbouw Genuahaven Studie hoogbouw Genuahaven INHOUDOPGAVE 1. Inleiding Opgave Wat is hoogbouw Blikveld 2. Skyline De stad en het landschap Het plan 3. Purmerend Structuren in de stad Het plan 4. Weidevenne De stedelijkheid

Nadere informatie

Locatieanalyse. Burgemeester Drijbersingel 11 & 13. Locatie afstudeer project, Stefan Klaseboer & Jeroen Boogaard

Locatieanalyse. Burgemeester Drijbersingel 11 & 13. Locatie afstudeer project, Stefan Klaseboer & Jeroen Boogaard Locatieanalyse Burgemeester Drijbersingel 11 & 13 Locatie afstudeer project, Stefan Klaseboer & Jeroen Boogaard 05-06-2015 Locatieanalyse Burgermeester Drijbersingel 11-13 te Zwolle Locatie afstudeerproject

Nadere informatie

S E C O N D S K I N SECOND SKIN

S E C O N D S K I N SECOND SKIN SECOND SKIN Dit ontwerp komt voort uit het concept om een traditioneel bouwvolume te combineren met een eigentijdse gevelindeling en een ruimtelijk interieur. Het traditionele bouwvolume van twee bouwlagen

Nadere informatie

Scenario s andere referenties - bouwblokken STEDENBOUWKUNDIGE VERKENNING CENTRUM ZEIST I APRIL 2019 I SVP ARCHITECTUUR EN STEDENBOUW

Scenario s andere referenties - bouwblokken STEDENBOUWKUNDIGE VERKENNING CENTRUM ZEIST I APRIL 2019 I SVP ARCHITECTUUR EN STEDENBOUW Scenario s andere referenties - bouwblokken 46 STEDENBOUWKUNDIGE VERKENNING CENTRUM ZEIST I APRIL 2019 I SVP ARCHITECTUUR EN STEDENBOUW Scenario s andere referenties - groene gevels en daken SVP gelooft

Nadere informatie

Stedenbouwkundig advies reclamemast Facilitypoint Gemeente Hardinxveld-Giessendam

Stedenbouwkundig advies reclamemast Facilitypoint Gemeente Hardinxveld-Giessendam Stedenbouwkundig advies reclamemast Facilitypoint 2 Studiegebied voor het beoogde Facilitypoint tussen de Peulenlaan en de A15 Stedenbouwkundig advies reclamemast Facilitypoint STEDENBOUWKUNDIG ADVIES

Nadere informatie

Kenmerken en kwaliteiten landschap

Kenmerken en kwaliteiten landschap h o o f d s t u k 1 Kenmerken en kwaliteiten landschap Oude Rijnzone (N11) De Oude Rijnzone maakt deel uit van het Hollandse veenweidegebied en wordt gekenmerkt door de Oude Rijn met rijke lintbebouwing

Nadere informatie

Stedenbouwkundig ontwerpen

Stedenbouwkundig ontwerpen Stedenbouwkundig ontwerpen Klik 2010 om het opmaakprofiel van de modelondertitel te bewerken Evelien Brandes De opgave nieuwe wijk of nieuw stedelijk gebied in Nederland staan anno 2010 de grootste uitbreidingen

Nadere informatie

Beeldkwaliteitsplan Drachten, hoek Zuiderdwarsvaart-Raai. 232.30.05.35.00 1 juli 2013

Beeldkwaliteitsplan Drachten, hoek Zuiderdwarsvaart-Raai. 232.30.05.35.00 1 juli 2013 Plek voor ideeën Beeldkwaliteitsplan Drachten, hoek Zuiderdwarsvaart-Raai 232.30.05.35.00 1 juli 2013 Beeldkwaliteitsplan Drachten, hoek Zuiderdwarsvaart-Raai 1 juli 2013 232.30.05.35.00 Inhoudsopgave

Nadere informatie