Jaarverslag. Van Binnenhof naar dorpsplein

Transcriptie

1 Jaarverslag 2014 Van Binnenhof naar dorpsplein

2 Inhoudsopgave Voorwoord 3 Deel 1: Vereniging 4 Deel 2 : Inhoud 8 Deel 3: Organisatie 24 3.I Afdelingen 24 3.II Communicatie & Marketing 28 3.III Beheer & Administratie 35 Deel 4: Verkorte jaarrekening 37 Colofon Dit is het jaarverslag 2014 van de vereniging PCOB Tekstproductie en -coördinatie: Inger Hoegee-Bout, Annet van der Linde Ontwerp: The Satisfactorie Adres PCOB Zuiderzeelaan JV ZWOLLE (038) facebook.com/depcob Postadres PCOB Postbus BE ZWOLLE Overige gegevens KvK-nummer Rabobank BIC-code: RABONL2U IBAN-code: NL95RABO De PCOB is een Algemeen Nut Beogende Instelling (ANBI) 2

3 Voorwoord Het verslagjaar 2014 stond in het teken van de kracht van de basis. De leden, veelal verenigd in afdelingen, vormen de PCOB. Hun kracht maakt dat de vereniging PCOB het verschil kan maken en bijdraagt aan een sterke positie van senioren in de maatschappij. Dat de kracht binnen onze vereniging groot is, werd voor mij persoonlijk zichtbaar tijdens het bijwonen van een aantal inspirerende bijeenkomsten. Daar zie ik hoeveel betrokkenheid, kennis en kunde er is! Het afgelopen jaar hebben veel leden met een bepaalde functie trainingen gevolgd in het werken met programma s die betrekking hebben op hun functie. De grote betrokkenheid, inzet en discipline die ik bij hen zag, is geweldig en motiverend. Een woord van waardering is zeker op zijn plaats voor alle kaderleden en vrijwilligers die zich op verschillende wijze inspannen voor de PCOB. Het afgelopen jaar was voor de PCOB een enerverend jaar, met veel verschillende emoties. Aan het begin van het jaar heeft de werkorganisatie een reorganisatie moeten uitvoeren, waarbij we afscheid namen van medewerkers die zich jaren voor de PCOB hebben ingezet. In de Ledenraad van november legde voorzitter Rienk van Splunder zijn voorzitterschap neer om voor hem moverende redenen. In de samenleving draaide 2014 in belangrijke mate om alle veranderingen in de zorg. De voorbereidingen op de transitie waren in volle gang. Dat veroorzaakte onrust en zorgen om de (ouderen)zorg. De verschuiving in taken van Rijk naar gemeente betekent ook dat een belangrijke verantwoordelijkheid aan de basis komt te liggen: in de lokale belangenbehartiging. De plaats waar we als burgers een stem, een tegengeluid, kunnen laten horen, is verschoven van Binnenhof naar Dorpsplein. In dit jaarverslag vindt u enkele mooie voorbeelden van PCOB-leden die opkomen voor de belangen van ouderen in hun gemeente. Toch wordt er her en der nog wat kracht gemist op lokaal niveau; de rol van belangenbehartiger is er één die (nog) niet overal in het land ingevuld is. Maar wel hard nodig! De PCOB liet op landelijk niveau afgelopen jaar een duidelijk geluid horen. Onze politieke lobby was onder meer van grote invloed op de nieuwe wetgeving omtrent de transitie, op de positie van ouderen op de arbeidsmarkt en in de pensioendiscussie. Een lobby die we veelal gezamenlijk uitvoerden, in krachtige samenwerking, met ouderenorganisaties Unie KBO, NVOG en NOOM. Aan het einde van 2014 is besloten om deze samenwerking binnen de koepel van ouderenorganisaties CSO op andere wijze voort te zetten. De landelijke belangenbehartiging wordt door de organisaties zelf ter hand genomen. De gezamenlijke projecten blijven nog binnen de CSO gedurende de looptijd. Er wordt gezocht naar andere vormen van samenwerking, aangepast aan het huidige tijdsgewricht. Tijdens het lezen van het dit jaarverslag wordt voor mij, en ik hoop ook voor u, weer heel concreet zichtbaar dat we als PCOB een belangrijke en onmisbare plaats vervullen in onze huidige samenleving. Namens het PCOB-bestuur, Okke Pol, secretaris landelijk bestuur 3

4 Deel 1: Vereniging De PCOB komt op voor alle senioren in Nederland. Dynamisch, betrokken, professioneel en christelijk geïnspireerd; het zijn dé kenmerken van de PCOB. Ons doel? Een maatschappij waarin iedereen met zijn of haar mogelijkheden kan meedoen. De vereniging PCOB wil bijdragen aan een stevige positie van senioren in de samenleving. Leden, zelf ouderen, zetten zich hier actief voor in. Dat doen we al sinds onze oprichting in Per 1 januari 2015 heeft de PCOB circa leden en 325 lokale afdelingen verspreid over heel Nederland. Ledenraad De leden van de PCOB worden sinds 2013 vertegenwoordigd door een gekozen Ledenraad. Dit is het hoogste orgaan binnen de vereniging en bestaat uit 36 leden, die per provincie gekozen zijn door PCOBleden. De Ledenraad houdt onder meer toezicht op het landelijk bestuur en benoemt de leden van het landelijk bestuur. Dankzij de Ledenraad kunnen leden directer invloed uitoefenen op het beleid en de keuzes die de PCOB maakt. Hiermee vergroten we onze slagkracht en streven we naar een verbinding met onze achterban die past bij deze tijd. In de opstartfase was het nog wat zoeken naar een passende wijze van werken en functioneren van dit nieuwe orgaan. Ledenraadslid Harm Lubberts vertelt na afloop van de Ledenraadsvergadering van 11 juni 2014: Zeker vergeleken met eerdere vergaderingen zie Harm Lubberts ik een positieve ontwikkeling. De taak van de Ledenraad; meedenken op hoofdlijnen, komt meer naar voren en de leden onderling zijn ook steeds meer aan elkaar gewend en op elkaar ingespeeld. Ik denk dat de PCOB op deze manier heel sterk georganiseerd is. De samenwerking van Ledenraad, bestuur en directie verloopt goed. De Ledenraad voelt zich gehoord. Volgens mij zijn we op de goede weg! In 2014 komt de Ledenraad vier keer bijeen. Op 4 maart en 25 september is er een informatieve bijeenkomst. De eerste staat in het teken van de gevolgen van de reorganisatie en de bijeenkomst in september staat in het teken van nadere onderlinge kennismaking. 11 juni is er een reguliere vergadering waarin het jaarverslag en de jaarrekening over 2013 worden besproken en goedgekeurd. Tevens wordt de kaderbrief goedgekeurd, op basis waarvan de begroting 2015 nader wordt ingevuld. Ook wordt Anke Huisman-Mak benoemd tot tweede voorzitter. Ledenraadsvergadering 27 november komen de begroting en het jaarplan voor 2015 aan de orde in de Ledenraad. Tevens wordt de contributieafdracht 2015 en de adviescontributie vastgesteld. Bij acclamatie wordt bestuurslid Geeske Telgen herbenoemd als lid van het landelijk bestuur voor een tweede termijn van vier jaar. Er wordt die dag afscheid genomen van twee Ledenraadsleden: de heer Bouke Meindersma (Overijssel) en de heer Hans Cramer (Utrecht). Beiden stoppen om persoonlijke redenen. Tijdens deze vergadering legt bestuursvoorzitter Rienk van Splunder om, voor hem moverende redenen, zijn taak als voorzitter neer. De Ledenraad en het landelijk bestuur respecteren maar betreuren zijn besluit. In Rienk van Splunder verliest de PCOB een gedreven voorzitter, die zich 5,5 jaar volop heeft ingezet voor de belangen van ouderen in Nederland. Rienk heeft de afgelopen jaren met zeer grote inzet en betrokkenheid de schouders gezet onder PCOB Nieuwe Stijl, waarmee een eigentijdse 4

5 en toekomstbestendige vereniging is neergezet die opkomt voor de belangen van alle ouderen in Nederland, in het bijzonder voor die van de leden van de PCOB. Landelijk bestuur Het landelijk bestuur vergadert in 2014 acht keer. Aan het begin van het jaar moet het verenigingsbureau een reorganisatie uitvoeren, waardoor afscheid genomen moet worden van medewerkers die zich jaren voor de PCOB hebben ingezet. Tijdens vergaderingen van het landelijk bestuur worden het jaarverslag en de jaarrekening 2013 besproken en vastgesteld. In 2013 heeft het bestuur een Auditcommissie en een Remuneratiecommissie ingesteld. In 2014 worden de jaarcijfers vooraf binnen de Auditcommissie besproken. De Auditcommissie vergadert drie keer, de Remuneratiecommissie een keer. De samenwerking met de Unie KBO en de CSO zijn terugkerende agendaonderwerpen tijdens vergaderingen van het landelijk bestuur. Ook worden het jaarplan 2015 en de bijbehorende begroting besproken. In september wordt de vacature voor penningmeester van het landelijk bestuur uitgezet, in verband met het stoppen van huidige penningmeester Evert Biemond, wiens tweede termijn in mei 2015 verstrijkt. Nadat bestuursvoorzitter Rienk van Splunder het voorzitterschap neerlegt tijdens de Ledenraadsvergadering van 27 november, treedt bestuurslid Ernst Haitsma op als waarnemend voorzitter. Naam Functie Vanaf Zittingstermijn Nevenfuncties op Rienk van Splunder voorzitter mei e termijn vanaf mei 2012 Okke Pol secretaris mei e termijn vanaf mei 2012 Lid kerkenraad Kampen (Gereformeerd), Bestuurslid Van Gelderstichting Kampen, Secr. St. Geref. Erfgoed Kampen, Bestuurslid Trias Assist Zwolle Evert Biemond penningmeester mei e termijn vanaf mei 2010 Lid RvT Zorggroep Noordwest-Veluwe/ lid Audit-commissie, Lid RvT PGO Support/ voorzitter Audit-commissie, Voorzitter Wmoraad Nunspeet Geeske Telgen-Swarts lid november e termijn vanaf november 2014 Voorzitter Centrale Cliëntenraad Opella, Lid pbo Omroep Ede, Bestuurslid CDA Vrouwenberaad, Lid Nederlandse Vrouwenraad, Voorzitter Stichting de Vluchtheuvel te Lunteren, Commissielid gemeentelijke onderscheidingen Ede, Trouwambtenaar Ernst Haitsma Lid en sinds november 2014 waarnemend voorzitter november e termijn vanaf 28 november 2013 Secr. CDA Bestuurdersvereniging Overijssel, Voorzitter open monumentendag gemeente Hellendoorn, Bestuurslid VvE recreatiepark in Drenthe, Voorzitter landelijke projectgroep 100 jaar Nationale Reserve 2014, Schuldhulpmaatje bij de St. Boom Nijverdal, Lid Ledenraad Rabobank West-Twente Nevenfuncties per

6 Ledenontwikkeling De PCOB verwelkomt in 2014 bijna nieuwe leden. In 2014 is bij 93% van alle actieve PCOB-afdelingen een of meer nieuwe leden ingeschreven Ledenaantallen Helaas moeten we constateren dat er meer leden worden uitgeschreven dan ingeschreven. In totaal daalt het ledental van de vereniging van leden per 1 januari 2014 naar per 1 januari In 2014 zeggen leden hun lidmaatschap op. De grootste groep (32%) wordt uitgeschreven vanwege overlijden. Van 30% van de leden is niet bekend waarom zij zich uitschrijven. Overlijden 32,4% Geen reden opgegeven 30,1% Andere zorgverzekeraar 10,0% Fysieke/verstandelijke belemmeringen 9,4% Afdeling opgeheven 3,3% Andere reden 15 % Samenwerking Ledenaantallen Grafiek 1. Overzicht van ledenaantal vanaf 2008 De PCOB is een zelfstandig opererende vereniging, maar waar nodig en nuttig trekken we op met andere organisaties. Zo versterken we onze slagkracht. In 2014 werkt de PCOB samen met: Centrale van Samenwerkende Ouderenorganisaties (CSO) In samenwerking met Unie KBO, NVOG en NOOM werkt de PCOB in 2014 actief samen in de koepel van ouderenorganisaties CSO. De CSO komt niet alleen op voor de ouderen die zijn aangesloten bij de vier lidverenigingen, maar voor alle ouderen in Nederland. Door onze krachten en expertise te bundelen, staan we sterker in de landelijke belangenbehartiging. Echter in 2014 is besloten per 1 januari 2015 het samenwerkingsverband vanuit de ouderenkoepel CSO anders in te vullen en te zoeken naar nieuwe en bredere vormen van samenwerking, passend bij het huidige tijdsgewricht. De belangenbehartiging wordt vanaf 2015 door de leden zelf ter hand genomen. De gezamenlijke projecten blijven gedurende de looptijd binnen de CSO, dat verandert in een projectenbureau. Age Europe Omdat de invloed van de Europese wet- en regelgeving steeds groter wordt, ook voor ouderen in Nederland, is de PCOB lid van AGE Europe. Meer dan 167 organisaties van en voor 50-plussers maken deel uit van dit netwerk. AGE Europe wil de stem van alle 150 miljoen Europese senioren laten horen en bewustzijn creëren voor zaken die hen raken. Het afgelopen jaar kwam de PCOB middels dit netwerk onder meer in actie tegen (leeftijds) discriminatie. Stichting Christelijk-Sociaal Congres Stichting Christelijk-Sociaal Congres (CSC) is een verzameling van christelijke organisaties die zich bewegen op het maatschappelijk middenveld. De PCOB heeft een zetel in de Raad van Advies, die door de bestuursvoorzitter is ingevuld. CCOOP Op voorstel van het CNV is de PCOB, en ook de Unie KBO, gevraagd aan te sluiten bij het CNVsamenwerkingsverband CCOOP, de Christelijke Centrale van Overheids- en Onderwijspersoneel. Dit met betrekking tot het ABP, het Algemeen Burgerlijk Pensioenfonds. Beide ouderenorganisaties zijn zelf een kleine speler binnen het ABP. Via samenwerking met het CNV in deze kan zonder meer deelname aan de deelnemersraad van het ABP worden gegarandeerd. 6

7 7

8 Deel 2: Inhoud Belangenbehartiging lijkt op touw trekken. Soms trek je aan het langste en soms aan het kortste eind. Als je met meerdere partijen de strategie uitzet en samen de goede richting op trekt, trek je vaker aan het langste eind. Dat is de kracht van samenwerking. Samen ben je sterker en bereik je meer. Hadewych Cliteur, directeur ouderenkoepel CSO De PCOB komt op voor de belangen van ouderen in Nederland, in het bijzonder voor de eigen leden. Afdelingen zijn actief op lokaal niveau, in hun gemeente. Landelijk laat de PCOB via politiek lobbywerk de stem van ouderen horen. Dat doen we voor een belangrijk deel samen met Unie KBO, NVOG en NOOM, onder de vlag van de koepel van ouderenorganisaties CSO. De PCOB zet zich in 2014 in CSO-verband in voor de belangen van ouderen op het gebied van Zorg, Welzijn & Wonen. Daarnaast worden de dossiers Pensioenen en Inkomen & Koopkracht door de andere lidorganisaties gevolgd. Dit gebeurt via commissies per aandachtsgebied, waar experts vanuit alle lidorganisaties aan zijn verbonden. Zij denken mee en leveren input om de lobby daadkrachtig op te pakken en klik hier 8

9 Zorg, Welzijn & Wonen Goede, betaalbare en toegankelijke gezondheidszorg op maat, daar maakt de PCOB zich sterk voor. Vanaf 2015 is de ondersteuning en langdurige zorg anders georganiseerd. In 2014 worden de wetten waarin de organisatie van de hervormingen is vastgelegd, definitief gemaakt: de Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo) 2015, de Wet langdurige zorg (Wlz) en de Zorgverzekeringswet De PCOB denkt actief mee, levert inbreng en vraagt aandacht voor de belangen van ouderen in de totstandkoming van deze wetten. Namens de CSO is de PCOB de trekker van het aandachtsgebied Zorg, Welzijn & Wonen. Wmo In de eerste helft van 2014 wordt de Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo) 2015 definitief. De PCOB pleit, in samenwerking met andere ouderen-, patiënten- en cliëntenorganisaties, actief voor duidelijkheid en een samenhangend aanbod voor burgers. Dit brengen we 14 februari tijdens een rondetafelgesprek vanuit de Tweede Kamer aan de orde. Ook uiten we daar onze zorgen om de snelle invoering van de wet. In een gezamenlijke brandbrief, vlak voor de start van het debat over de Wmo, roepen we Kamerleden op om een zorgvuldige overgang te bewerkstelligen voor mensen die thuis wonen, AWBZ-zorg ontvangen en beroep moeten gaan doen op de Wmo/Jeugdwet/ zorgverzekeraar. De PCOB volgt het Wmo-debat in de Tweede Kamer op de voet. We zijn blij als na instemming blijkt dat aan een aantal belangrijke voorwaarden voor ouderen, waar we voor gepleit hadden, is voldaan. Zo is de positie van mantelzorgers verbeterd, is onze lobby gehonoreerd om het persoonsgebonden budget (pgb) een gelijkwaardige plaats te geven binnen de nieuwe Wmo en is de eigen regie van ouderen versterkt, doordat cliënten zelf een persoonlijk plan mogen opstellen. Toch houdt de PCOB gemengde gevoelens als de Eerste Kamer begin juli ook instemt met de nieuwe wet. Het is hoog tijd voor duidelijkheid en voor gemeenten om aan de slag te gaan met de uitvoering van de Wmo 2015, maar onze zorg om kwetsbare ouderen en hun ondersteuning blijft. Zorgverzekeringswet Zorg voor betaalbare zorg en begrens de stapeling van zorgkosten; dat vraagt de PCOB in CSOverband aan de regering bij het herzien van de Zorgverzekeringswet. In 2013 pleit de PCOB om de wijkverpleging in de Zorgverzekeringswet onder te brengen en niet zoals eerst het plan was in de Wmo. In maart 2014 maakt staatssecretaris Martin van Rijn van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS) bekend deze wens te honoreren. Mooi nieuws: dit betekent dat niet de gemeente bepaalt of iemand recht heeft op wijkverpleging, maar dat dit een verzekerd recht is, vastgelegd in het basispakket. Een tweede succesvolle lobby blijkt als bekend wordt dat ook ouderen vanaf 1 januari 2015 een beroep kunnen doen op het persoonsgebonden budget (pgb) bij de zorgverzekeraars. Zij kunnen niet afgewezen worden op basis van hun leeftijd. De PCOB heeft zich ingespannen om dit onrecht tegen te gaan en dat is gelukt. Wel is het zo dat wanneer de aandoening er voor zorg draagt dat mensen niet meer in staat zijn om zelfstandig een pgb te beheren (bijvoorbeeld door dementie) dat zij niet in aanmerking komen voor een pgb. Hier is de PCOB het mee oneens. Kinderen komen immers ook in aanmerking voor een pgb,dat dan niet door henzelf maar door ouders of verzorgers beheerd wordt. Waarom zou dit voor ouderen niet ook zo kunnen? Wlz In het wetsvoorstel van de Wet Langdurige zorg (Wlz), de vervanger van de Algemene Wet Bijzondere Ziektekosten (AWBZ), wijst de PCOB de regering in CSO-verband op de nodige verbeter- en aandachtspunten. We zijn blij als na instemming van de Tweede Kamer blijkt dat naar aanleiding van onze lobby een aantal van deze punten wordt overgenomen. Zo is de keuzevrijheid voor mensen vergroot, worden er experimenten opgezet om ook mensen die 24 uur zorg en ondersteuning nodig hebben meer eigen regie te geven en is het mogelijk om deze zorg zowel in een instelling als thuis te ontvangen. Rondetafelgesprek Tweede Kamer, links PCOB-beleidsadviseur Sandrina Sangers 9

10 Portret lokale belangenbehartiger Andries de Vries uit Barneveld heeft in 2014 actief meegedacht over de uitvoering van de Wmo binnen de gemeente. Als bestuurslid van de PCOB Barneveld maak ik de politiek duidelijk wat er leeft onder onze achterban en breng de belangen van ouderen onder de aandacht. Het afgelopen jaar maakten we onder andere bezwaar tegen het stoppen van de vergoeding van huishoudelijke hulp. Helaas hebben we deze maatregel niet kunnen tegengaan. Wat we wel hebben bereikt is een aanpassing in de procedure rondom de indicatiestelling voor de Wmo door de gemeente. Dit start met een zogenoemd keukentafelgesprek. De uitkomst daarvan is bindend. Als je daartegen bezwaar wil maken, moet je in beroep gaan. Daarna is er nog de mogelijkheid om het voor de Raad van State aan te vechten. Waarschijnlijk zijn er weinig ouderen die zulke stappen gaan ondernemen. Daarom hebben wij bij de gemeenteraad onder andere gepleit voor een informele tussenstap in de procedure. De raad legde deze opdracht vervolgens bij het college neer, vertelt de heer De Vries. Wij zijn daarna zelf in gesprek gegaan met de wethouder om gezamenlijk een tussenstap te creëren. Dat is gelukt! Er is nu een vertrouwenspersoon beschikbaar vanuit een onafhankelijke instantie. Deze persoon kan, indien gewenst, na het keukentafelgesprek het hele proces heroverwegen en zowel met gemeente als cliënt nagaan hoe het gesprek verlopen is, nogmaals een gesprek voeren en eventuele problemen/knelpunten oplossen. Hier zijn we heel blij mee. Aanpak In de eerste instantie gaf de ambtelijke dienst aan dat het niet mogelijk was om deze procedure aan te passen, maar in gesprekken met de wethouder bleek er bij hem veel begrip voor te zijn. Ik ben zelf gemeenteraadslid geweest en weet daardoor op wat voor wijze je dit soort zaken het beste kunt aanpakken. Meedenken in het plan wat er al ligt is belangrijk. Een heel proces omgooien of afschieten heeft weinig zin. Denk mee in de oplossing. En lever hapklare brokken aan. Informeel Juist op informele wijze meedenken is belangrijk. Ga in gesprek met wethouders, onderhoud goed contact en wacht niet op vergadermomenten of inspraak via formele organen. Een andere belangrijke tip is dat je als belangenbehartiger al bij het vormen van de plannen erbij moet zijn, bij de voorbereiding van politieke besluiten. Als iets al helemaal af is en gepresenteerd wordt, ben je te laat. Tijdig signaleren is dus belangrijk. Dat doe je door bij te houden en op te letten wat er speelt, door contacten te onderhouden met wethouders en college. Als je dat doet, wordt je ook vaker gevraagd om mee te denken en om input te leveren. 10

11 Meldpunten: zorgen om hervormingen In 2014 opent de PCOB twee keer een groot landelijk meldpunt waar mensen hun zorgen omtrent de veranderingen kunnen uiten. Vanuit de CSO en samen met patiëntenfederatie NPCF en het Nationaal Ouderenfonds opent de PCOB eind maart het Meldpunt gedwongen verhuizen. Hier komen de eerste weken al meer dan 600 reacties binnen van ouderen die ervaring hebben met gedwongen verhuizingen uit zorginstellingen of zich hier ernstige zorgen over maken. We roepen staatssecretaris Van Rijn van VWS dringend op om snel in gesprek te gaan met patiënten- en ouderenorganisaties, zorginstellingen en zorgverzekeraars zodat bewoners duidelijkheid krijgen. Opvallend is de actie van PCOB-afdeling Den Helder/ Julianadorp tegen de gedwongen verhuizing van bewoners van woon- en zorgcentrum De Golfstroom in Den Helder, onder wie twee PCOB-leden. Zij schakelen een bureau in om de plannen aan te vechten. Begin december lanceert de PCOB samen met Unie KBO en Omroep MAX het Nationaal Meldpunt Ouderenzorg. Eind 2014 staat de teller op een kleine 500 meldingen, het merendeel gaat over de huishoudelijke ondersteuning thuis en de onzekerheid die heerst rondom de veranderingen in de ouderenzorg. Uiteindelijk zullen er meldingen binnenkomen. Nationaal Programma Ouderenzorg (NPO) Het Nationaal Programma Ouderenzorg (NPO) verbetert de zorg voor ouderen met complexe hulpvragen. Talrijke organisaties slaan daarvoor landelijk en regionaal de handen ineen. Doel is een samenhangend zorgaanbod dat beter is afgestemd op de individuele behoeften van ouderen. Het Nationaal Programma Ouderenzorg is een programma van ZonMw, in samenwerking met de NFU en de CSO. Opdrachtgever is het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS). Per 1 oktober komt de projectmedewerker van het deelproject Krachtig Cliënten Perspectief van het NPO in dienst bij de PCOB, omdat de CSO verandert. Voor de duur van het project (tot eind 2016). Binnen het onderdeel Krachtig Cliënten Perspectief denken ouderen heel concreet zelf mee over de ouderenzorg. In het najaar geeft bijvoorbeeld een aantal PCOB-leden feedback en denkt mee over een advies aan het ministerie van VWS omtrent de gewenste ontwikkeling van beroepen en opleidingen in de gezondheidszorg. Aandacht voor Iedereen De PCOB is in CSO-verband één van de negen organisaties die participeren in Aandacht voor Iedereen (AVI). Dit landelijke programma is gestart in 2012 en richt zich op Wmo-raden en lokale belangenbehartigers, met als doel hen te informeren over de veranderingen in de zorg en te adviseren over hun rol daarbij. Bovendien monitort het programma de gevolgen van deze verandering voor cliënten en mantelzorgers. In 2014 zijn de adviseurs van AVI actief in 342 gemeenten, een veel groter aantal dan de oorspronkelijke 100 gemeenten die gepland waren. Daarmee zijn de ondersteuningstrajecten wel minder intensief. Doordat concrete informatie over alle veranderingen per 1 januari 2015 pas laat in het jaar beschikbaar komt, krijgen de AVI-adviseurs in de bijeenkomsten op lokaal niveau te maken met deelnemers die onzeker zijn hoe hun situatie na 1 januari 2015 er uit ziet. Dit wordt gevoed door berichtgeving in de media. Communicatie inzake de veranderingen in de zorg is daarom in 2014 het onderwerp van de AVI-monitor; een onderzoek waar ook PCOB-leden voor zijn uitgenodigd. De resultaten wijzen uit dat er veel onzekerheid heerst over de situatie vanaf De uitkomsten zijn gedeeld met het ministerie van VWS en de wethouders en voorzitters van Wmo-raden en hebben effect op de inhoud van de communicatie op zowel landelijk als lokaal niveau. In 2014 publiceert AVI de coproductie Handreiking Wmo-verordening. PCOB-beleidsmedewerker Sandrina Sangers schrijft mee aan deze Handreiking die vanuit 11

12 cliëntperspectief geschreven en gemaakt is, en bestemd voor Wmo-raadsleden en lokale belangenbehartigers die invloed willen uitoefenen op de totstandkoming van de Wmo-verordening. Volgend jaar is het laatste jaar van dit programma. Zorg Verandert en Mijn kwaliteit van leven De uitvoering van de hervormingen in de langdurige zorg vraagt onze blijvende aandacht de komende jaren: wat gaat er goed, wat kan beter? Om dit nauwkeurig te volgen, is de PCOB namens de CSO betrokken bij de start van een tweetal nieuwe programma s, te weten Zorg Verandert en Mijn kwaliteit van leven. Het doel is zowel de effecten van het nieuwe beleid meten en signalen verzamelen, als informeren over de veranderingen en mensen op weg helpen in het nadenken over hun wensen in de zorg. De resultaten brengen de samenwerkingspartners onder de aandacht bij de beleidsmedewerkers van het ministerie van VWS om de kwaliteit van de zorg te verbeteren. De penvoerder van Zorg Verandert is Ieder(in) en voor Mijn kwaliteit van leven is dit de NPCF. Inkomen & koopkracht Ouderen worden al jaren achtereen hard geraakt door bezuinigingsmaatregelen van het kabinet. De koopkrachtberekeningen die de PCOB in CSOverband door het Nibud laat uitvoeren, tonen in 2014 dat ouderen er het meest op achteruit gaan. Van de 65-plussers met een inkomen beneden modaal heeft 70% te maken met een stapeling van twee of meer bezuinigingsmaatregelen. Dit loopt naar mate de leeftijd en zorgklachten stijgen alleen nog maar op. Tijd voor actie! Daarom vraagt de PCOB op verschillende wijze aandacht voor de koopkrachtachteruitgang van ouderen. Zo pleiten we eind maart voor compenserende maatregelen. We vragen de Tweede Kamer om te regelen dat niet alleen bijstandsgerechtigden maar ook ouderen met een laag inkomen onverkort recht hebben op een eenmalige koopkrachttegemoetkoming. En met succes! D66 dient een amendement in, dat op 24 juni in de Tweede Kamer wordt aangenomen. Gemeenten zijn hiermee verplicht om aan álle personen met een laag inkomen de tegemoetkoming te verstrekken. Dus niet alleen aan bijstandsgerechtigden, zoals in het oorspronkelijke voorstel stond, maar ook aan gepensioneerden en werkenden met een laag inkomen. Prinsjesdag Aan de vooravond van Prinsjesdag gaan we als PCOB en samenwerkende ouderenorganisaties in gesprek met minister Lodewijk Asscher en staatssecretaris Jetta Klijnsma van Sociale Zaken en Werkgelegenheid (SZW) over de koopkracht van ouderen. We uiten onze zorgen over de koopkrachtontwikkeling van grote groepen ouderen in Nederland, en houden een warm pleidooi voor compenserende maatregelen. Minister Asscher doet helaas geen enkele toezegging en verwacht dat 2015 een zwaar jaar wordt voor iedereen, inclusief de ouderen. We blijven aandringen: ouderen mogen niet onevenredig zwaar getroffen worden door grote nadelige gevolgen van stapeling van maatregelen vanuit verschillende departementen. We willen dan ook betere afstemming en coördinatie tussen die departementen. Minister Asscher heeft al eerder toegezegd hier een rol in te willen spelen. Daar houden we de minister aan. Het gesprek stelt de PCOB niet gerust. Onze zorgen blijken gegrond als met Prinsjesdag blijkt dat ouderen hard worden getroffen door stapeling van bezuinigingsmaatregelen in Stop de stapeling Prinsjesdag op verenigingsbureau 12

13 Een aantal leden van de netwerkgroep Inkomen & Koopkracht komt op Prinsjesdag bijeen op het verenigingsbureau in Zwolle. Zij rekenen daar met elkaar door wat de effecten van Prinsjesdag zijn voor de vijf persona s die de PCOB eerder ontwikkelde tijdens de gemeenteraadsverkiezingen in Vijf echte mensen, met een verhaal, waarmee we de beleidsmatige taal, de besluiten die genomen worden, vertalen naar de levens van mensen: Greet de Boer (een weduwe met AOW en een partnerpensioen en een vermogen van rond ), Thea Verschuur (een alleenstaande met alleen AOW, woonachtig in een huurhuis), Truus Meerkamp (een gescheiden vrouw met AOW en een alimentatie-uitkering) Piet de Graaf (met vrouw, beiden AOW en een aanvullend pensioen, woonachtig in eigen huis zonder hypotheeklasten) en Bert van der Veen (met vrouw, beiden AOW en een aanvullend pensioen, een vermogen van en woonachtig in een huurhuis). De uitkomst van de berekeningen wordt gepubliceerd op onze website. Thea Verschuur gaat er 24,00 per maand op vooruit zonder dat rekening is gehouden met de veranderingen in de zorgtoeslag en de huurtoeslag. Ook is hierbij nog geen rekening gehouden met de verhoging van het eigen risico. Dan blijft er nog een verbetering van meer dan 22,00 over. Bert van der Meer gaat er maandelijks 10,00 op achteruit. Los van wat hij met eigen risico Zvw nog inlevert. Truus Meerkamp gaat er 14,00 op vooruit volgens de berekeningen van de netwerkgroep. Hierbij is nog niet meegerekend dat er ook over de alimentatie een bijdrage Zvw betaald moet worden. Zij zal wellicht ook ongeveer hetzelfde bedrag aan zorgtoeslag ontvangen, of iets meer. Dit is krap 1%. Piet de Graaf gaat er volgens de berekeningen 25,00 per maand op vooruit, ofwel 1,1%. Echter weer zonder rekening te houden met verhoging zorgpremie en zorgtoeslag. Greet de Boer zou er komend jaar 6,00 per maand op vooruit moeten gaan, maar zij gaat er waarschijnlijk 12,00 per maand op achteruit en zal ook 15,00 meer aan zorgpremie moeten gaan betalen (op jaarbasis). Per saldo gaat zij er dus ruim 7,00 per maand op achteruit. 13

14 Portret lokale belangenbehartiger 14 Elly Kamerbeek is actief als lokale belangebbehartiger in de gemeente Rhenen. Ze is lid van de Adviesraad Sociaal Domein (voorheen was dit de Wmo-raad) en onderstreept hoe belangrijk het is dat in iedere gemeente ouderen hun stem laten horen. Ook als er geen PCOBafdeling actief is. Als je niet van je laat horen, wordt er ook geen rekening met je gehouden! Mevrouw Kamerbeek werd door een wethouder gevraagd voor de Wmo-raad, voor Wonen, Zorg en Welzijn, met daarin speciale aandacht voor senioren. In Rhenen was de PCOB afdeling helaas ter ziele gegaan en opgegaan in de afdeling Veenendaal, maar dat is een andere gemeente. In Rhenen wonen ongeveer mensen en de gemeente vergrijst sterker dan omliggende gemeenten. De vertegenwoordiger in de Wmo-raad moest vertegenwoordiger zijn vanuit een ouderenorganisatie, dus ben ik lid geworden van de PCOB. De afgelopen jaren zette zij zich onder meer in om het tekort aan zware zorgplaatsen in Rhenen tegen te gaan. Ouderen willen graag in Rhenen, Elst en Achterberg blijven wonen, maar werden door het tekort gedwongen te verhuizen naar omringende gemeenten. Inmiddels zijn er meer seniorenwoningen gerealiseerd. Ik heb hierin veel samengewerkt met de Rhenense woningstichting en de gemeente. We zijn ook al jaren bezig met de realisatie van een nieuw woonzorgcentrum in Achterberg. Dat is niet makkelijk in deze tijd, maar wel nodig. Inmiddels hebben raadsleden bij de afgelopen verkiezingen, mede naar aanleiding van het coalitieakkoord, toegezegd dat dit centrum er ook daadwerkelijk gaat komen. Stem laten horen Als je niet van je laat horen als oudere wordt er ook echt geen rekening met je gehouden. Beleidsmakers zijn jonger en van een andere generatie. Steeds vaker wordt bijvoorbeeld alleen digitaal gecommuniceerd, dan bereik je dus een hele groep ouderen niet. De gemeente moet erop gewezen worden om ook via huis-aan-huisbladen en papieren informatiefolders te blijven communiceren. Ook had de gemeente Rhenen voorheen niets op papier staan rondom ouderenbeleid. Inmiddels wordt er hard gewerkt aan een nota ouderenbeleid. Zorgen Ik werkte altijd samen met iemand van de ANBO, maar die is in 2014 gestopt en daar is nog geen vervanging voor gevonden. Ik ben nu de enige die ouderen vertegenwoordigt in Rhenen. Wat als ik wegval? Wie neemt dan het stokje over? Daar maak ik me wel zorgen over. Tip Mijn tip voor andere lokale belangenbehartigers? Onderhoud goede contacten met raadsleden en leden van het college, met name met degene die ouderenbeleid in hun portefeuille hebben. Houd je ogen ook gericht op de kerken: wat gebeurt daar, wat doen zij allemaal en wat niet? Samenwerking is vanwege alle transities steeds belangrijker en dat besef is bij gemeenten en kerken nog niet altijd helemaal ingedaald. Besef je, als PCOB er dat er een belangenbehartigende taak voor je ligt in de gemeente, ook als er geen PCOB afdeling actief is, moet de stem van ouderen gehoord worden!

15 Koopkracht PCOB-leden Koopkracht ouderen De dalende koopkracht van ouderen is voor de PCOB reden om een onderzoek onder onze eigen leden te doen via het PCOB Panel. Uit de resultaten blijkt dat driekwart van de PCOB-ouderen verwacht als gevolg van de voorgenomen kabinetsmaatregelen in koopkracht er op achteruit te gaan. Iets minder dan een kwart verwacht dat de koopkracht van ouderen gelijk blijft. Opmerkelijk is dat ondanks deze weinig positieve verwachtingen ten aanzien van de eigen koopkracht, bijna 30% van de PCOB-leden niettemin aangeeft best nog wel iets te kunnen inleveren. Daar staat tegenover dat een ongeveer even grote groep zich in meer of mindere mate zorgen maakt of zij in 2015 nog wel kan rondkomen. Pensioenen Door het zes jaar lang niet indexeren van pensioenopbouw, het fors verlaagde opbouwpercentage en de voorgestelde aanpassing van het Financieel Toetsingskader kan het toekomstig bereikbare aanvullend pensioen van werknemers en gepensioneerden tot 48% dalen. De gevolgen zijn voor werknemers nog desastreuzer dan voor gepensioneerden. Dat stelt de PCOB in CSO-verband in zijn reactie op het wetsvoorstel van staatssecretaris Klijnsma, die nieuwe spelregels voor pensioenen wil invoeren. Op de dag dat de Tweede Kamer moet stemmen over het nieuw Financieel Toetsingskader (nftk) trekken we naar het Plein voor de Tweede Kamer in Den Haag. Met ongeveer 200 mensen, de andere ouderenorganisaties en organisatoren FNV en CNV, komen we fysiek in actie tijdens een pensioenprotest. We laten weten dat we het nftk afwijzen omdat het overbodig is en schadelijk voor gepensioneerden en voor hun kinderen en kleinkinderen. Helaas stemt de Tweede Kamer die dag wel in met het wetsvoorstel en wordt het nftk aangenomen: een tegenvaller. Gelukkig wordt het voorstel dat pensioenfondsen sneller mogen indexeren ook aangenomen. Maar we laten het er wat betreft het nftk niet bij zitten en komen opnieuw in actie als het wetsvoorstel naar de Eerste Kamer gaat. Op 3 december staat de PCOB bij de Senaat in Den Haag samen met andere organisaties, initiatiefnemer FNV en circa 500 boze burgers. En met succes: het debat wordt uitgesteld en onze bezwaren en vragen overgenomen door de Eerste Kamer en voorgelegd aan de staatssecretaris. Helaas stemt de Eerste Kamer half december alsnog in met het nftk. Pensioenprotest 15

16 16 Petitie mantelzorgboete

17 Belastingplan Diezelfde nacht stemt de Senaat helaas ook in met een Belastingplan dat twee maatregelen omvat die pas in 2016 hun beslag krijgen. De PCOB maakt in CSO-verband verschillende keren bezwaar tegen het afschaffen van de ouderentoeslag en het versoberen van de ouderenkorting in Dit is vooral slecht nieuws voor de koopkracht van ouderen met een laag inkomen. Toekomst pensioenen Staatssecretaris Klijnsma (Sociale Zaken en Werkgelegenheid) organiseert in de tweede helft van 2014 de Nationale Pensioendialoog. Tijdens bijeenkomsten door heel Nederland wordt met elkaar nagedacht over de vraag: past het pensioenstelsel nog wel bij deze veranderende samenleving? De opbrengsten uit de Nationale Pensioendialoog vormen input voor de Hoofdlijnennotitie met bouwstenen voor een mogelijk toekomstig pensioenstelsel, die in het voorjaar van 2015 door Klijnsma aan de Tweede Kamer wordt aangeboden. Twee PCOB-netwerkgroepsleden Pensioenen, nemen namens de PCOB deel aan de Nationale Pensioendialoog, en denken mee over het pensioenstelsel in Nederland. Gepensioneerden in pensioenfondsen: succesvolle lobby Na jarenlange lobby (ruim 40 jaar!) van de PCOB, in CSO-verband, besluit de overheid in september 2013 de pensioenwetgeving aan te passen: ook gepensioneerden kunnen nu worden gekozen in de medezeggenschapsorganen van alle pensioenfondsen. In februari 2014 zijn de eerste verkiezingen voor het nieuwe Verantwoordingsorgaan van het ABP en van het Pensioenfonds Werk en (Re)Integratie (PWRI). Ook PCOB-leden stellen zich kandidaat. Helaas worden zij niet gekozen, maar wel een heel aantal andere gepensioneerden, die in de pensioenfondsen kunnen meepraten over de wijze waarop hun pensioen wordt beheerd. Een goede ontwikkeling. Kostendelersnorm Mensen die gaan samenwonen om voor elkaar te zorgen, mogen niet worden gekort, vindt de PCOB. Daarom spannen we ons in om de kostendelersnorm (in de media ook wel mantelzorgboete genoemd) tegen te gaan. We zoeken de media op met een publicatie in de Volkskrant en tekenen en medeoverhandigen een petitie aan de Senaat. Lang ziet het ernaar uit dat de Senaat weerstand biedt tegen de kostendelersnorm, maar uiteindelijk neemt zij genoegen met de toezegging van staatssecretaris Klijnsma om onderzoek te laten doen naar de effecten van de maatregel. De motie wordt aangenomen, maar de ingangsdatum wordt uitgesteld tot na het onderzoek, te weten 1 juli De PCOB betreurt deze ontwikkeling, maar geeft aan betrokken te willen worden bij het onderzoek. Waardig ouder worden Nadenken over belangrijke levensvragen; dat wil de PCOB stimuleren met het programma Waardig ouder worden. In een wereld die steeds complexer wordt, geeft het helderheid en richting om dit gesprek aan te gaan. En het draagt bij aan het (her)vinden van de eigen kracht om duidelijke eigen keuzes te maken. Levenseinde: Coalitie Van Betekenis Sterven, dood en rouw zijn precaire onderwerpen in de samenleving. De PCOB wil als mede-initiatiefnemer van de Coalitie Van Betekenis een blijvende omslag bewerkstelligen in denken en doen rond ouder worden, sterven en rouw; door ruimte en aandacht te vragen voor het levenseinde in de maatschappij, zodat mensen de laatste levensfase kunnen invullen zoals zij graag willen. In oktober voert de Coalitie een constructief overleg met de Vaste Kamercommissie van VWS om meer aandacht te vragen voor de niet-medische aspecten van palliatieve zorg in de laatste levensfase, gevolgd door een brief aan de CDA-fractie met een meer inhoudelijke toelichting op haar argumenten. We verwachten dat dit effect heeft op het Programma over Palliatieve Zorg. Ook maakt de PCOB zich middels de Coalitie hard voor de ontwikkeling van een neutrale niet-reanimeerpenning. Minister Edith Schippers (VWS) zegt nogmaals toe hierover met maatschappelijke organisaties in overleg te gaan, wat in 2014 helaas opnieuw nog geen concrete resultaten heeft opgeleverd om te komen tot de uitgifte van een neutrale niet-reanimeerpenning. De PCOB blijft hier aandacht voor vragen. 17

18 Johan Slaa laat in Enschede, veelal in samenwerking met de lokale ANBO en Unie KBO, de stem van ouderen horen. Als bestuurslid van de PCOB in Enschede zit ik in een gezamenlijk overlegorgaan van de drie ouderenorganisaties. Met elkaar behartigen wij de belangen van onze leden en van alle ouderen in de gemeente. In 2014 zijn we erg actief geweest in meelezen en -denken over de nieuwe Wmo. Portret lokale belangenbehartiger Een aantal van de kanttekeningen die de ouderenorganisaties maakten bij de Wmo-plannen is overgenomen door de gemeente Enschede. Zo was er in de eerste instantie bijvoorbeeld besloten om flink te bezuinigen op de vervoersdienst die ouderen naar hun dagbesteding brengt. Het idee was dat ouderen hun vervoer, in het kader van de participatiesamenleving, zelf moesten regelen. Dat is natuurlijk niet voor iedereen mogelijk. Vanwege onze bezwaren, wordt er aandacht aan besteed, zodat noodzakelijke vervoersvoorzieningen binnen ieders bereik blijven: minder draagkrachtigen moeten ontzien worden van eigen bijdrage. Ook hebben we geregeld dat PCOB-leden ingezet kunnen worden op het gebied van cliëntenondersteuning. Als ouderen bijvoorbeeld een keukentafelgesprek krijgen, mag er een cliëntenondersteuner bij aanwezig zijn. De gemeente leidt daar mensen voor op. Een van onze leden heeft bij het zorgloket van de gemeente gewerkt en daardoor veel kennis van zaken. Hij gaat nu voor ons, als cliëntenondersteuner, PCOB-leden die zo n gesprek krijgen, helpen. Verder hebben we als ouderenorganisaties een belangrijke bijdrage geleverd als het gaat om voorlichting, onder andere door het organiseren van voorlichtingsbijeenkomsten over de Wmo voor onze leden en overige senioren. Huiverig Mijn advies voor andere belangenbehartigers? Wees niet huiverig om gesprekken aan te gaan met wethouders en raadsleden. Ik keek voorheen best een beetje tegen hen op, maar het zijn natuurlijk ook maar gewoon mensen. Ik heb ervaren dat ze juist erg open staan voor onze visie. Laat je ook niet afschrikken door de ingewikkelde materie en documenten rondom wetgeving en beleidsplannen. Daar had ik persoonlijk ook geen ervaring mee, maar als je er goed voor gaat zitten, kom je er best uit. En dan is het nog interessant ook, ik heb er veel van geleerd afgelopen jaar! 18

19 Handreiking Bewust afzien van eten en drinken De PCOB werkt mee aan de ontwikkeling van de Handreiking Bewust afzien van eten en drinken van artsenfederatie Koninklijke Nederlandsche Maatschappij tot bevordering der Geneeskunst (KNMG). Ouderen in veilige handen Jaarlijks worden naar schatting ouderen mishandeld. De PCOB wil dit actief tegengaan door het probleem onder de aandacht te brengen. Dat doen we via het voorlichtingsprogramma Ouderen in veilige handen, in samenwerking met het ministerie van VWS en ouderenorganisaties ANBO, Unie KBO en NOOM. In 2014 zijn er negen PCOB-voorlichters actief. Zij realiseren met elkaar maar liefst 92 voorlichtingsbijeenkomsten bij PCOB-afdelingen en een bijeenkomst met indirecte voorlichting over ouderenmishandeling aan Vrijwillige Ouderenadviseurs (VOA s) en kaderleden. Onze doelstelling van 140 bijeenkomsten wordt in 2015 behaald. In totaal zijn er nu al ruim PCOB-leden bereikt via deze bijeenkomsten, 99% van de aanwezigen beoordeelt de voorlichting als zeer nuttig en duidelijk. Via de vier ouderenorganisaties zijn er meer dan ouderen bereikt. De voorlichtingsbijeenkomsten leveren veel publiciteit op in de regionale media, zowel voor het thema als voor de PCOB. De campagne wordt positief geëvalueerd en krijgt daarom in 2015 nog een vervolg met steun van het ministerie van VWS. De PCOB wil Vrijwillige Ouderenadviseurs (VOA s), belastinginvullers en andere vrijwilligers die bij ouderen thuis komen, inschakelen en beter toerusten op een signaleringsrol, met name op het gebied van financieel misbruik en ontspoorde mantelzorg. Campagne ouderenmishandeling Eenzaamheid: Coalitie Erbij Samen met Coalitie Erbij wil de PCOB eenzaamheid bestrijden. De Coalitie initieert, faciliteert en stimuleert samenwerking tussen organisaties die zich bezighouden met eenzaamheid. De PCOB is één van de leden van de Coalitie en daardoor betrokken bij de jaarlijkse Week tegen Eenzaamheid, in 2014 van 25 september tot en met 4 oktober met als thema: (H)erken eenzaamheid. Handel op tijd. In het hele land worden activiteiten uitgevoerd, zoals De Langste Eettafel van Nederland en honderden Breiproject PCOB-afdeling Nijkerk 19

20 lokaal georganiseerde activiteiten in het teken van eenzaamheid (h)erkennen en op tijd handelen. Ook de PCOB komt in actie: PCOB-afdeling Nijkerk werkt mee aan een handwerk- en breiproject van een lokaal woonzorgcentrum voor het goede doel. Generatiegesprekken Na de succesvolle generatiegesprekken met studenten in 2013, organiseren de PCOB en Hogeschool Windesheim in 2014 opnieuw bijeenkomsten voor jong en oud. Deze keer rondom het thema God, geloof en zingeving. De eerste ontmoeting in november trekt negentien PCOB-leden en vijftien studenten, bij de tweede bijeenkomst ligt het aantal aanwezigen, wegens ziekte, iets lager. Aanwezigen kijken terug op waardevolle gesprekken. Jong en oud in gesprek Expertisenetwerk Levensvragen en Ouderen Als één van de kernpartners van het Expertisenetwerk Levensvragen en Ouderen, maakt de PCOB zich sterk voor het belang van ondersteuning bij levensvragen van ouderen die afhankelijk zijn van zorg. In samenwerking met het Expertisenetwerk Levensvragen en Ouderen wil de PCOB ervoor zorgen dat aandacht voor levensvragen bij ouderen als vanzelfsprekend is opgenomen in het beleid van zorg- en welzijnsinstellingen. En dat vrijwilligers en beroepskrachten kunnen rekenen op training en ondersteuning bij het omgaan met deze vragen. Dankzij deelname aan het Expertisenetwerk is de cursus Wat ik eigenlijk wilde vragen tot stand gekomen, die in 2014 twee maal is gegeven aan 19 deelnemers. De menselijke maat De PCOB wil bijdragen aan een samenleving waarin de mens centraal staat, in plaats van geld of techniek. Met ons programma De Menselijke Maat vragen wij hiervoor de aandacht bij de politiek, bij maatschappelijke organisaties en in de maatschappij als geheel. We willen mensen bijeen brengen. Seniorvriendelijke ziekenhuizen De PCOB is mede-initiatiefnemer van het Keurmerk Seniorvriendelijk Ziekenhuis. Samen met ouderenorganisaties Unie KBO, NOOM en NVOG testen we ziekenhuizen op seniorvriendelijkheid. Dat is hard nodig: één op de drie 70-plussers verlaat het ziekenhuis slechter dan hij of zij is binnengekomen. Uit onderzoek blijkt dat er nog veel verbeteringen mogelijk zijn in de overdracht van en naar de thuissituatie, en in het treffen van maatregelen om ouderen sociaal en lichamelijk actief te houden tijdens de ziekenhuisopname. In 2013 gaan getrainde seniorscouts op pad om 130 ziekenhuizen te beoordelen. 47 ziekenhuizen voldoen aan de eisen en ontvangen een Keurmerk. In 2014 worden de criteria aangescherpt en traint de PCOB ongeveer 60 seniorscouts, waaronder PCOB-leden. Zij gaan begin 2015 opnieuw op pad. Tijdens deze tweede ronde langs de ziekenhuizen, controleren zij op vijftien kwaliteitsaspecten rond specifieke zorgbehoeften en wensen van ouderen. Daarnaast worden alle ziekenhuizen bevraagd door onderzoeksbureau MediQuest. De resultaten hiervan worden in de loop van 2015 bekendgemaakt. In het najaar van 2015 zullen de Keurmerken uitgereikt worden aan alle seniorvriendelijke ziekenhuizen in Nederland. Ouderen kunnen via de Keuzewijzer van het Keurmerk Seniorvriendelijk Ziekenhuis heel makkelijk digitaal zien welk ziekenhuis bij hen in de regio seniorvriendelijk is. 20

21 Arbeidsparticipatie De hoge werkloosheid onder 50-plussers is een gemis voor de samenleving, vindt de PCOB. Want 50-plussers hebben de maatschappij veel te bieden: levenservaring, natuurlijk gezag, een hoog arbeidsethos, loyaliteit en inzetbaarheid. Veel talent en menselijk kapitaal blijven onbenut als ouderen thuis komen te zitten. Daarom zet de PCOB zich in voor de belangen van 50-plussers rondom werk. Dat deden we de afgelopen jaren door uitvoering van de projecten 50+ Werkt en Maak werk van uzelf. Dit leidt in 2014 tot tien concrete aanbevelingen aan samenleving, overheid en werkgevers om de arbeidsparticipatie van ouderen te verbeteren. Aanbevelingen Uit onze projecten, verschillende onderzoeken en de ervaringen van werkzoekende 50-plussers zelf, blijkt dat een andere aanpak nodig is om de arbeidsparticipatie van 50-plussers te verbeteren. Daarom publiceert de PCOB in 2014 met Unie KBO en NOOM een manifest met aanbevelingen Tijdens een Expertmeeting voor werknemersorganisaties, werkgevers, uitvoeringsorganisaties en werkzoekende 50-plussers in mei, wordt het manifest uitgereikt aan CNV-voorzitter Maurice Limmen. Ook worden de aanbevelingen breed verspreid onder leden van de SER en de Stichting van de Arbeid. 50+ wil werk Kijk naar de kwaliteiten van 50+ Resultaten Een aantal van onze aanbevelingen wordt kort na verschijnen van het manifest overgenomen door de overheid: een mooi resultaat van onze lobby! Zo maakt minister Asscher (Sociale Zaken en Werkgelegenheid) eind juni bekend dat de leeftijdsgrens van het Actieplan 55pluswerkt van UWV omlaag gaat van 55 naar 50 jaar en dat er 34 miljoen uitgetrokken wordt om ook de werkloosheid onder ouderen van jaar aan te pakken. De PCOB pleit al jaren voor het verlagen van de leeftijdsgrens en dit is ook één van de aanbevelingen uit ons manifest. Een andere aanbeveling van ons: stimuleer vrijwilligerswerk voor (langdurig) werkzoekenden wordt in juli 2014 overgenomen. De minister beslist dat de regels voor WW ers om vrijwilligerswerk te doen, worden versoepeld. Een mooi besluit: dat betekent minder belemmering voor werkzoekenden voor wie vrijwilligerswerk een stap kan zijn bij het opdoen van (werk)ervaring en in de richting van betaald werk. Ook hamert de PCOB al jaren op het aanpakken van de beeldvorming bij werkgevers. We zijn dan ook blij met de campagne die het UWV in de zomer van 2014 samen met MKB Nederland lanceert. De publiekscampagne Open voor 50-plus richt zich op het stimuleren van werkgevers om 50-plussers uit te nodigen voor sollicitatie- en netwerkgesprekken. Om hun talent niet onbenut te laten! Precies de boodschap van de ouderenorganisaties. Een aantal mooie uitkomsten van onze jarenlange lobby die we samen met andere ouderenorganisaties voeren om de arbeidsparticipatie van 50-plussers te vergroten. 50+ Werkt De beeldvorming over 50-plussers op de arbeidsmarkt op positieve wijze beïnvloeden, belemmeringen voor 50-plussers om deel te nemen aan de arbeidsmarkt wegnemen en mogelijkheden ontwikkelen om langer doorwerken te bevorderen. Dat zijn de doelen van het project 50+ Werkt!, dat de PCOB in samenwerking met ouderenorganisaties Unie KBO en NOOM van 2011 tot 2013 uitvoert. Het project wordt in 2014 afgesloten met een symposium in januari, publicatie van de aanbevelingen en de Expertmeeting in mei. Maak werk van uzelf Het project Maak werk van uzelf! richt zich op werkzoekende 50+-vrouwen en heeft als doel de afstand tot de arbeidsmarkt voor deze groep te verkleinen. Om dat te bereiken organiseert de PCOB in samenwerking met 21