Elektriciteit elektronica - mechanica

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Elektriciteit elektronica - mechanica"

Transcriptie

1 Elektriciteit elektronica - mechanica WORD 1 Nieuwe leerplannen 3de graad TSO EE-EM-IW Een uitdaging... De tweede graad van onze sterke richtingen heeft de vernieuwingsgolf met succes doorstaan. Leercompetenties en praktische vaardigheden, leren uit experimenten, probleemoplossend werken, kritische en analytische ingesteldheid komen stilaan zichtbaar bovendrijven bij onze leerlingen die klaar staan om naar de derde graad over te stappen. Het was geen eenvoudige opgave om met de leerplannen van de derde graad op de ingeslagen weg verder te gaan. Net als in alle andere recente leerplannen ligt de klemtoon vooral op het verwerven van leercompetenties, gericht op verdere studies. De nieuwe leerplannen voor dit schooljaar zijn opgemaakt voor 32 lestijden per week. Gezien competenties en attitudes veel aan belang hebben gewonnen, is er op inhoudelijk vlak wel een en ander geschrapt. Het is dus heel belangrijk om de juiste bedoeling van de leerplandoelen te vatten. De correcte interpretatie van het werkwoord is hierbij cruciaal. Daarnaast geven de leerinhouden de juiste benadering aan voor de doelstellingen, anders geformuleerd: ze beperken de leerdoelstellingen, ze bakenen ze af voor de bedoelde studierichting. Voor de nieuwe leerplannen is de leerplancommissie vertrokken van volgende uitgangspunten: uitdagend en aantrekkelijk voor jongeren; duidelijke studierichtingsprofielen; geen finaliteit maar doorstroming; ruimte voor specificiteit en eigen schoolse inbreng; moderne technologieën; oog voor preventie en milieu. Het studierichtingsprofiel is georiënteerd op doorstroming naar het hoger onderwijs: professionele bachelor voor EM en EE en master voor IW. Tegen deze achtergrond zijn de leerdoelstellingen geschreven. Het is duidelijk dat de open leerplannen andere denkpistes vragen van de school en de leraren dan tot nu het geval was. Dat wordt de grote uitdaging! Het doorbreken van de vakkenstructuur is immers nieuw voor de doorstromingsrichting. Hierbij gaan we ervan uit dat de leraar expert is in zijn vak en dus het best geplaatst om in het kader dat de context van de school en de leerlingen te bieden heeft, de leerplandoelen optimaal uit te werken. Duurzame energietechnologie ontplooit hierbij een waaier aan mogelijkheden. Voor sommige leraren is dit geenszins nieuw. Het onderwerp leent zich al jaren genereus tot de aanpak die in de nieuwe leerplannen wordt voorgesteld. 1

2 1.1 Leercompetenties Zoals we weten, spelen zowel kennis, vaardigheden als attitudes een belangrijke rol in de opleiding. Voor onze doorstromingsrichtingen is het behalen van leercompetenties eerder gericht op het inzichtelijk vermogen van de leerlingen dan op handvaardigheid. We overlopen de belangrijkste competenties: relateren: zoeken naar verbanden tussen onderdelen van de leerstof of tussen nieuwe leerstof en voorkennis. Een projectmatige benadering kan hierbij interessant zijn; selecteren en synthetiseren: hoofd- en bijzaken onderscheiden; grote hoeveelheden informatie reduceren tot enkele relevante delen; structureren: leerstof schematisch ordenen; analyseren: informatie bestuderen, vertrekkend vanuit een geheel naar onderdelen en deelproblemen; verwerken: een oordeel vormen, conclusies trekken; ontwerpen: via transfers vanuit het geleerde, nieuwe kennis construeren. Om tot die nieuwe leercompetenties te komen, vragen de leerplannen om de leerstof volledig te integreren. Dit mag zoveel mogelijk project- of procesmatig gebeuren. De bestaande vakkenstructuur verdwijnt. De leerstof wordt enkel nog in clusters ingedeeld. Voor de studierichting Elektromechanica bestaan deze clusters uit: mechanische gerelateerde doelstellingen, elektrisch gerelateerde doelstellingen, elektromechanische gerelateerde doelstellingen. Voor de studierichting Industriële Wetenschappen hebben we nog een bijkomende cluster met elektronisch gerelateerde doelstellingen: mechanisch gerelateerde doelstellingen, elektrisch gerelateerde doelstellingen, 2

3 elektromechanisch gerelateerde doelstellingen, elektronisch gerelateerde doelstellingen. Voor de studierichting Elektriciteit-Elektronica worden systemen opgezet met: elektrisch gerelateerde doelstellingen; elektronisch gerelateerde doelstellingen. Geïntegreerd werken is hierbij noodzakelijk. Er zijn verschillende systemen mogelijk zoals blijkt uit de illustratie hierboven. Een thema dat al op de leerplancommissie gekoesterd werd en voor het halen van de leerdoelstellingen 3gr EE heel wat mogelijkheden biedt, is Duurzame energietechnologie. Collega Willy Lievens, leraar in deze afdeling en medewerker in de leerplancommissie, heeft al generaties leerlingen begeesterd met projecten rond dit thema. We zijn blij u hierbij een kleine aanzet te kunnen geven. Zie bijlage 2 en bijlage 3 (Met dank aan Willy Lievens). 1.2 Attitudes Om deze leercompetenties te verwerven, zal de leerling naast kennis en vaardigheden, ook moeten beschikken over de juiste attitudes. Attitudevorming neemt in belang toe tijdens de opleiding. Het wordt dus belangrijk deze attitudes op een aanvaardbare en evenwichtige manier te evalueren en zoals we weten is dit tot nog toe niet vanzelfsprekend. Belangrijke referentiepunten zijn: verantwoordelijkheidszin: het eigen handelen onderkennen en plichtsbewust handelen; teamgeest: met tegenstrijdige belangen tussen medeleerlingen kunnen omgaan; overtuigingskracht: eigen mening onderbouwen en argumenteren; analytisch denken: een probleem in zijn verschillende facetten bekijken; leergierig zijn: de wil om altijd meer te kennen en te kunnen; organiseren: het eigen leerproces organiseren en sturen; planmatig werken: structuur aanbrengen in tijd en ruimte. 3

4 Om dit naar een cijfer om te zetten werd in een van onze scholen volgend model uitgewerkt voor de studierichtinggebonden attitudes: Studierichtinggebonden attitudes Verantwoordelijkheidszin Het belang van eigen handelen onderkennen en plichtsbewust handelen. Teamgeest Met tegenstrijdige belangen tussen medeleerlingen kunnen omgaan. Overtuigingskracht Een eigen mening onderbouwen en argumenteren. Analytisch denken Een probleem in zijn verschillende elementen bekijken. Leergierigheid Actief zoeken naar situaties om zijn competentie te verbreden en te verdiepen. Synthetisch denken Verschillende elementen die tot een oplossing leiden, samenbrengen 1 Gaat zelf na en bepaalt wat hij moet doen en tegen wanneer. 2 Vraagt opdrachten: wat / tegen wanneer. 3 Aanvaardt opdrachten: wat / tegen wanneer. 4 Aanvaardt zelden opdrachten, is koppig en opstandig. 1 Heeft een goed contact met zijn medeleerlingen en verscheidene leraren. 2 Heeft contact met de meeste medeleerlingen en eventueel met enkele leraren. 3 Heeft alleen contact met zijn/haar vriendengroepje. Heeft geen goed contact met leraren. 4 Is een eenzaat. Heeft weinig contact met de anderen. 1 Overtuigen gebeurt spontaan op basis van weldoordachte argumenten. 2 Durft actie te ondernemen om mensen te overtuigen. 3 Heeft het moeilijk om anderen te overtuigen. Lukt enkel indien ze al enthousiast zijn. 4 Kan de anderen niet overtuigen. Wordt keer op keer zelf overtuigd. 1 Maakt een duidelijk onderscheid tussen hoofd- en bijzaken. Zoekt eerst de grote lijnen. 2 Analyseert een proces, een taak, een project, een opdracht, een doelstelling. 3 Brengt in zijn analyse slechts matig structuur aan, gaat te veel op in details. 4 Kan bij analyse geen onderscheid maken tussen hoofd- en bijzaken. 1 Is gepassioneerd door het werk. Wil allerlei dingen weten, zoekt achtergronden. 2 Is geïnteresseerd in het werk. Stelt regelmatig vragen. 3 Het werk interesseert hem matig. Stelt af en toe een vraag. 4 Heeft absoluut geen interesse voor het werk dat hij doet. Stelt nooit vragen. 1 Verzamelt spontaan bij elkaar horende informatie en neemt hierover standpunten in. 2 Verzamelt bij elkaar horende informatie en neemt hierover een algemeen standpunt in. 3 Kan met hulp een algemeen standpunt innemen op basis van de gegeven informatie. 4 Kan moeilijk bij elkaar horende informatie interpreteren en een standpunt innemen. 1 = Uitstekend (9 10) 2 = Goed (7-8) 3 = Voldoende (5 6) 4 = Onvoldoende (0 4) Ook de SAM-schaal van VKW biedt heel wat mogelijkheden (klik op de link). SAM (LINK naar SAM-schaal VKW.doc) 4

5 Het is aan te raden dat de leerlingen door zelfevaluatie tot betere attitudes komen. Eens te meer doen we hiervoor een beroep op de PDCA-cirkel of Demingcirkel: plannen uitvoeren verifiëren bijsturen. Het initiatief gaat uit van de leerling. Hij neemt zelf zijn leerproces in handen. Wel onder begeleiding, maar actief en zelfgestuurd! Door de actieve confrontatie met zichzelf zal het leereffect des te groter zijn. De ervaring heeft geleerd dat het behalen van betere leerresultaten te maken heeft met de integratie tussen doelen, werkvormen en evaluatie. De kunst om dit te koppelen aan afwisselende werk- en leervormen zal ertoe leiden een leeromgeving te creëren op maat van de leerling. De resultaten zullen dan ook niet uitblijven en de succeservaring is nagenoeg gegarandeerd. Verder verwijzen we graag naar de begeleidingsdocumenten van de respectieve studierichtingen. 1.3 Pedagogisch-didactische aanpak De vernieuwde aanpak is gericht op onderzoekend leren in een geïntegreerde vorming. Het is dus altijd de bedoeling te vertrekken van het experiment en daaruit de theorie af te leiden. Zo verwerven de leerlingen als vanzelfsprekend meetvaardigheid en inzicht in het gebeuren, wat leidt tot succeservaringen. Het uitdagend aspect is des te groter als we bovendien ook werken met moderne technologieën. We denken aan geautomatiseerde processen, geprogrammeerde sturingen, 3D-ontwerpen... De leerplandoelstellingen voor een studierichting realiseren is teamwerk. Samenwerking tussen leraren die les geven aan dezelfde klassengroepen is een must geworden. De realisatie hiervan gebeurt in vakwerkgroepen. Om werkbaar te blijven, mogen de groepen niet te groot zijn: 2 à 4 personen. We hebben niet alleen oog voor de dekking van alle leerplandoelstellingen maar zorgen ook dat er geen overlappingen optreden, dat elke leraar zich engageert voor de doelstellingen waarin hij/zij bedreven is, dat de leerlingen de afstemming tussen de leraren ondervinden in de samenhang van cursussen, tekeningen en realisaties... Het leren aan en 5

6 van elkaar is ook op het niveau van de leraren heel belangrijk. Zo zijn de vakwerkgroepen eigenlijk (h)echte leergroepen. Laten we volgend schooljaar vooral onszelf de tijd gunnen om vertrouwd te geraken met de nieuwe aanpak van het leerplan en te groeien in een uitwerking ervan die uitdagend is en vooral boeiend voor onze jongeren. Gemotiveerd zijn voor studies in een al dan niet zelfgekozen studierichting is voor hen al lang niet meer vanzelfsprekend. Tal van andere activiteiten eisen voortdurend hun aandacht en engagement. Met een enthousiaste en degelijk onderbouwde aanpak van onze lessen kunnen wij hen hierbij het hoofd bieden. Laat hen succes ervaren, dan lukt het ongetwijfeld een stuk gemakkelijker om hen te motiveren. Door af en toe eens bij de leerlingen zelf te informeren over hoe zij jouw aanpak ervaren, kun je veel te weten komen. Met deze niet eenvoudige, uitdagende opdracht wensen we iedereen in elk geval heel veel succes! 1.4 Het begeleidingsdocument Een leerplan is een wettelijk document. Voor de nieuwe graadleerplannen houdt dit in dat alle leerdoelen afgewerkt moeten worden in de loop van de derde graad. De doelstellingen zijn breed geformuleerd zodat een schooleigen interpretatie en invulling mogelijk zijn. Zoals al aangehaald, betekent de opgave van leerinhouden een beperking van de leerdoelen. De functie van het begeleidingsdocument bestaat erin aan te geven op welke manier en met welke middelen de leerdoelen kunnen gerealiseerd worden. Vooral het stappenplan voor de implementatie verdient aandacht. Sommige zaken evolueren immers heel snel, waardoor jaarlijks updaten niet alleen verantwoord maar zelfs gewenst is. Het begeleidingsdocument stelt ons hiertoe in staat zonder telkens een herziening van de leerplannen te moeten aanvragen. Hoe meer reacties en voorstellen wij uit het veld krijgen, hoe functioneler wij je het document kunnen aanbieden. Op de website Nijverheid van het VVKSO vind je telkens de laatste versie. 6

7 2 E-learning E-leren en gemengd leren Eén van de doelstellingen bij geïntegreerd werken volgens de nieuwe leerplannen is dat de leerlingen zelfstandig afgeronde delen leerstof kunnen verwerken. Eén van de mogelijkheden om dit te bereiken, is gebruik maken van digitale middelen. Nieuwe begrippen in dit verband zijn het e-leren (e-learning) en gemengd leren (blended learning). E-leren of e-learning is in essentie een verzamelnaam voor leersituaties waarbij gebruik wordt gemaakt van internettechnologie en/of ICT. Gemengd leren of blended learning is een combinatie van traditioneel contactonderwijs en e-leren. Hierbij willen we iets dieper ingaan op enkele projecten die in lesverband gebruikt kunnen worden, namelijk: - Mits, - BendIT en - Auto digitale fiche. Een eerste programma, MITS (Modular Interactive Training System) is een (Europees) Leonardo da Vinciproject dat door Pro-mechatronica werd ingediend. De partners waren Heidenhain (Duitsland), Fatronik (Spanje), Lycée des Arts et Métiers (Luxemburg) en Boronkai (Hongarije). Er zijn drie onderwerpen ter beschikking, namelijk: - inleiding tot de Mechatronica, - inleiding tot computergestuurde procesplanning (CAPP), - inleiding tot de NC-techniek. Pro-Mechatronica nam het ontwikkelen van de leeratomen Mechatronica voor haar rekening. Bij het doorlopen van de leeratomen Visies, Voorbeelden en Regeltechniek krijg je een duidelijk beeld van wat onder mechatronica wordt verstaan. We spreken immers over mechanica, elektriciteit, elektronica en computertechnologie. Een tweede leereenheid, CNC, belicht de mechatronica vanuit de verspaningstechniek, terwijl in een derde leereenheid, ABS, wordt aangetoond hoe mechatronica ook zijn intrede heeft gedaan in de autotechniek. Op dezelfde manier werd door Heidenhain de NC-techniek onder de loep genomen, terwijl Fatronik een reeks atomen ontwikkelde in verband met CAPP. Een volgend project van Pro-Mechanica dat op MITS was gebaseerd, kwam tot stand in samenwerking met LWF (universiteit Paderborn) en IMH (opleidingscentrum Elgoibar, Spanje). Daarbij fungeren LVD en het VVKSO als evaluerende partners. BendIT zet de plaatbewerking in de kijker. Pro-Mechatronica ontwikkelt modules i.v.m. het plooien op de kantpers en lasersnijden. LWF verduidelijkt allerhan- 7

8 de verbindingstechnieken en IMH ontwikkelt leeratomen m.b.t. algemene kennis ponsen. Alle MITS en BendIT leeratomen worden ingeleid met een specifieke leerdoelstelling. Ze worden gekenmerkt door een sterk doorgedreven interactiviteit met de leerling. Door de integratie van testjes kan de leerling slechts de volgende stap zetten nadat hij voldoende inzicht heeft verworven in het voorgaande. Deze leeratomen kun je raadplegen via de site Geef een seintje aan je vakbegeleider als je die op cd-rom wilt bekomen. 8

9 Een derde vorm van E-learning die we kennen onder de naam Auto digitale fiche werd ontwikkeld door de heer Noël Denduyver en handelt over het onderhoud van voertuigen. De presentatie (ppt) bevat een kader dat als voorbeeld kan dienen. De module is zo opgevat dat de leraar zelf de nodige wijzigingen aan de software kan aanbrengen om op die manier een eigen inbreng aan het leerprogramma te geven. Deze module is ook ter beschikking op cd-rom via de vakbegeleider. Bij e-leren is het de bedoeling dat de leerling de leerstof zelf doorneemt aan de hand van de opdrachten en testen. Op die manier is hij tevens in staat zichzelf te evalueren. De modules zijn interactief opgesteld en bevatten duidelijk beeldmateriaal (figuren, filmpjes ) dat stapsgewijs tot bepaalde inzichten leidt. Bij gebruik van de Auto digitale fiches in lesverband kan de leraar opnieuw optreden als coach die de leerlingen begeleidt. Als we deze vorm van gedifferentieerd onderwijs gebruiken, kan de ene leerling de leereenheden doorlopen terwijl een andere leerling bv. een praktijkopdracht uitvoert. Het kan zeker niet de bedoeling zijn dat e-leren het traditioneel lesgeven volledig vervangt. E-leren biedt wel de mogelijkheid om het klassieke lesgeven af te wisselen met andere werkvormen en zodoende een nieuwe dynamiek in het lesgebeuren te ontwikkelen. Daarnaast biedt het voor de leerlingen de mogelijkheid om thuis de leereenheden rustig te herhalen. In bovenstaande bijdrage was het de bedoeling wat dieper in te gaan op e-leren met leereenheden die gratis en eenvoudig in de lessen gebruikt kunnen worden. Op 9

10 de markt is ook duurdere software beschikbaar (Elektude, Cadimp) waarmee heel mooie resultaten bereikt kunnen worden in deze nieuwe onderwijsvorm. Met dank aan Paul Lefevere (Pro-Mechatronica) 3 Nieuwe website mechanica voor DPB Brugge Aan de oorsprong lag de behoefte aan ondersteuning van de leraren technisch tekenen met het tekenpakket Solid Edge (SE). Met deze mensen werd een werkgroep opgericht om materiaal rond dit tekenpakket aan te bieden. De begeleidingsdienst gaf de impuls om de ondersteuning ruimer te maken. Een website ter ondersteuning van alle leraren van het vakgebied mechanica was het resultaat. We willen een dubbele doelstelling nastreven: enerzijds het delen van bestaande informatie en anderzijds elkaar ondersteunen. Om een wisselwerking te realiseren, maken we gebruik van het elektronisch platform van de DPB. Daaruit kunnen leraren de gewenste informatie downloaden. Het platform bevat daartoe een postvak, waarin je eigen info, interessante links, materiaal dat je wilt delen kunt deponeren om collega s in andere scholen te ondersteunen, uiteraard met respect voor de auteur. Samen sterk is hier de boodschap. We hebben naar de vorm toe gekozen voor een mindmapstructuur, met vertakkingen voor de verschillende domeinen. 10

11 Bij het aanklikken van een tak van de mindmap kom je terecht in een nieuwe boomstructuur, of word je doorgelinkt naar de SharePoint van de DPB, waar je documenten kunt downloaden. Er zijn 5 grote peilers: 1 technische tekenen, 2 lesmateriaal, 3 projecten, 4 tools, 5 documenten van de begeleider. 11

12 3.1 Technisch tekenen: ondersteunend lesmateriaal, cursusmateriaal, projecten Hier ligt het accent op ondersteuning voor de gebruiker van het tekenpakket Solid Edge. Na de gezamenlijke aankoop met 16 scholen van het 3D-tekenpakket voor mechanisch tekenen in West-Vlaanderen, blijven we samen werken door het aanbieden van cursusmateriaal en het uitwisselen van (uitgewerkte) tekenprojecten. We hebben gekozen om zoveel mogelijk materiaal vrij aan te bieden, zodat ook de leerlingen gebruik kunnen maken van het onlinelesmateriaal. Elke school heeft zijn eigen manier van leerlingenondersteuning: met filmpjes, met Wink -documenten, met uitgeschreven cursusmateriaal, pdf-bestanden We opteren om de verschillende systemen naast elkaar te blijven gebruiken, zodat elk naar eigen keuze het 12

13 voor hem beste systeem kan overnemen. Enkel de uitgewerkte projecten zijn afgeschermd met een wachtwoord. Voorbeeld van het aanbod cursusmateriaal voor Solid Edge (vrij beschikbaar): Een selectie uit het aanbod tekenprojecten (met wachtwoord): Er bestaat al heel wat aanvullend materiaal voor het tekenpakket Solid Edge, zoals bibliotheekelementen, templates, materiaallijsten. Ook deze kunnen met elkaar gedeeld worden: 13

14 Wanneer een gebruiker een probleem doorgeeft, wordt naar een oplossing gezocht en zo spoedig mogelijk online geplaatst: 3.2 Lesmateriaal: een verzameling van informatie, documenten, werkmappen, interactief materiaal, filmpjes ter ondersteuning van de lessen. 3.3 Projecten: een verzameling van een aantal voorbeeldprojecten als leidraad bij het projectmatig werken in het kader van geïntegreerd werken. 14

15 3.4 Tools: handige hulpmiddelen voor het maken van cursussen, ondersteunend materiaal 3.5 Documenten van de begeleider: hier vind je alle pedagogische en didactische informatie zoals leerplannen, doelstellingstabellen, modellen voor het opmaken van een projectdossier De site is te raadplegen via de DPB-website: Pedagogische begeleidingsdienst Secundair onderwijs Publicaties Websites van de vakbegeleiding Mechanica of rechtstreeks via De website voor het vakgebied mechanica is dus opgevat als een soort bibliotheek waar veel materiaal te beschikking wordt gesteld. We hopen dan ook dat deze bron van informatie veelvuldig gebruikt wordt en dat het leraren aanspoort om ook eigen cursusmateriaal, info, documentatie, elektronische leereenheden aan de site toe te vertrouwen. Voor alle info i.v.m. de site kun je terecht bij de webmaster Jo Desutter Met dank aan Jo Desutter (OLVTD Zeebrugge), Didier Alleman (VTI Tielt) en Johan Blondeel (DPB Brugge). 4 De nieuwe website Nijverheid van het VVKSO 15

16 De langverwachte website Nijverheid is er! Al sinds begin mei 2009 en net op tijd om de begeleidingsdocumenten voor de nieuwe leerplannen ter beschikking te stellen. Zo kan iedereen altijd de laatste versie raadplegen, want naar de laatste versie van diverse documenten was er nog al eens vraag. Met de website zouden deze perikelen van de baan moeten zijn. Het internetadres van de web-pagina is: zoals je ziet: geen www en beginnen met nijverheid. Je komt uit op onderstaand scherm. In de eerste editie vind je naast de begeleidingsdocumenten, nieuws van de groep Nijverheid, een ruim nascholingsaanbod en zelfs al een heuse enquête. Weet echter dat nog niet alle menu s actief zijn. Deze site zal nog groeien en geoptimaliseerd worden. Hij is een handig platform om informatie uit te wisselen en ter beschikking te stellen, ok lesmateriaal. Op welke manier dit best gebeurt, zal gaandeweg duidelijk worden, maar de tool is in elk geval ter beschikking. De enquête, waarover sprake, behelst een vraag naar de behoeften voor opleiding voor de studierichting Elektriciteit-Elektronica derde graad. Om hierop zicht te krijgen, is deze informatie heel welkom voor alle scholen die deze opleiding inrichten. Het zal ons toelaten de behoefte aan gerichte opleidingen in te schatten en op maat te organiseren. Als leraar uit deze studierichting doe je ons dus een plezier als je de enquête invult en opstuurt naar de het e-adres van de voorzitter van de pedagogische werkgroep dat op de site vermeld is. Dank bij voorbaat. 5 Website Elektriciteit-Elektronica 16

17 Zoals de medewerkers van de afdeling elektriciteit weten, is deze site al geruime tijd operationeel en voor iedereen bereikbaar via de website van de DPB. Voor de nieuwkomers en wie de gegevens niet direct meer ter beschikking heeft, zetten we hier alles nog eens op een rijtje. Ga achtereenvolgens naar: Pedagogische begeleidingsdienst Secundair onderwijs Publicaties Websites van de vakbegeleiding (tab: publicaties) Elektriciteit-elektronica of rechtstreeks via Door de cursor op een knop te plaatsen, kun je de inhoud van de menu s zichtbaar maken. Klik op eender welke knop, je krijgt hetzelfde overzichtmenu: Stuurgroep Navorming & inschrijving Werkgroepen Vakinfo Info Door de cursor op één van de menu s te plaatsen: ontvouwt zich een rolmenu en kun je een item aanklikken. Voor de menu's Werkgroepen en Vakinfo dien je een login op te geven. 1. Werkgroepen / login = werk04 (voor de PowerPointpresentaties) 2. Vakinfo / cursus / login = cursus04 (voor de verschillende deelrubrieken van Elektriciteit-elektronica) Na het invullen van de login, klik je op de knop geef door (en niet op enter)! Het is de bedoeling met de site een digitaal uitwisselingsplatform te creëren in combinatie met het platform van de DPB Brugge en er een aantal functies aan toe te voegen ten opzichte van de huidige mogelijkheden. Helpende handen zijn natuurlijk uitermate welkom. Via je T.A. kun je contact opnemen om je hiervoor op te 17

18 geven. Dan zijn we volgend jaar weer een stuk gevorderd in het belang van elke lesgever in de afdeling elektriciteit. We wensen je niet alleen succes toe op technisch vlak, maar ook een hartelijk en een in alle opzichten geslaagd Patrick Goes Daniël Haeve EPLAN Education Basic (Menen) Doelgroep: docenten die EPLAN Electric P8 als ondersteunend instrument willen gebruiken in hun lessen elektriciteit, elektronica, elektro-mechanica en industriële wetenschappen Docent: Jean-Pierre Stragier Datum en uur: woensdag 23 september 2009, 7 oktober 2009 en 21 oktober 2009 telkens van u. tot u. Plaats: Technisch Instituut Sint-Lucas, Oude Leielaan 15, 8930 Menen Inschrijfprijs: 300 (inclusief broodjeslunch) Cursuscode: S10/100/A Het inschrijfgeld kan geheel of gedeeltelijk teruggevorderd worden via de plaatselijke RTC (zie brochure) EPLAN Education Basic (Gent) Doelgroep: docenten die EPLAN Electric P8 als ondersteunend instrument willen gebruiken in hun lessen elektriciteit, elektronica, elektro-mechanica en industriële wetenschappen Docent: Jean-Pierre Stragier Datum en uur: woensdag 30 september 2009, 14 oktober 2009 en 28 oktober 2009 telkens van u. tot u. Plaats: Hogeschool Gent - Campus Schoonmeersen, Voskenslaan 270, 9000 Gent (lokaal PM 113) Inschrijfprijs: 300 (inclusief broodjeslunch) Cursuscode: S10/100/B Het inschrijfgeld kan geheel of gedeeltelijk teruggevorderd worden via de plaatselijke RTC (zie brochure) Lichttechniek, lichtbronnen en ledtechniek Doelgroep: leraren elektriciteit - elektronica tweede en derde graad bso-tso Docent: OSRAM Benelux Datum en uur: woensdag 7 oktober 2009 van u. tot u. Plaats: Vrij Technisch Instituut, Grote Hulststraat 28, 8700 Tielt Inschrijfprijs: 25 Cursuscode: S10/103/A Het inschrijfgeld kan geheel of gedeeltelijk teruggevorderd worden via de plaatselijke RTC (zie brochure) 18

19 Initiatie E-blocks Doelgroep: leraren elektronica derde graad tso Docent: Bart Huyskens Datum en uur: maandag 19 oktober 2009 en 9 november 2009 telkens van u. tot u. Plaats: VTI, Toekomststraat 75, 8790 Waregem Inschrijfprijs: 200 (inclusief broodjeslunch) Cursuscode: S10/104/A Het inschrijfgeld kan geheel of gedeeltelijk teruggevorderd worden via de plaatselijke RTC (zie brochure) EPLAN Education Advanced (Menen) Doelgroep: - docenten die EPLAN Electric P8 als ondersteunend instrument willen gebruiken in hun lessen. We denken hierbij vooral aan de lessen elektriciteit, elektronica, elektromechanica en industriële wetenschappen. - cursisten kunnen enkel deelnemen indien ze eplan Education Basic volgden. Docent: Jean-Pierre Stragier Datum en uur: woensdag 18 november 2009 en 2 december 2009 telkens van u. tot u. Plaats: Technisch Instituut Sint-Lucas, Oude Leielaan 15, 8930 Menen Inschrijfprijs: 200 (inclusief broodjeslunch) Cursuscode: S10/101/A Het inschrijfgeld kan geheel of gedeeltelijk teruggevorderd worden via de plaatselijke RTC (zie brochure) EPLAN Education Advanced (Gent) Doelgroep: - docenten die EPLAN Electric P8 als ondersteunend instrument willen gebruiken in hun lessen elektriciteit, elektronica, elektro-mechanica en industriële wetenschappen; - cursisten kunnen enkel deelnemen indien ze 'eplan Education Basic' volgden Docent: Jean-Pierre Stragier Datum en uur: woensdag 25 november 2009 en 9 december 2009 telkens van u. tot u. Plaats: Hogeschool Gent - Campus Schoonmeersen, Voskenslaan 270, 9000 Gent (lokaal PM 113) Inschrijfprijs: 200 (inclusief broodjeslunch) Cursuscode: S10/101/B Het inschrijfgeld kan geheel of gedeeltelijk teruggevorderd worden via de plaatselijke RTC (zie brochure) 19

Hier vind je veel informatie die we na de implementatie van het nieuwe leerplan al ter beschikking stelden. Het bevat o.a.:

Hier vind je veel informatie die we na de implementatie van het nieuwe leerplan al ter beschikking stelden. Het bevat o.a.: Vernieuwde website 1 Ondersteuning lesmateriaal Hier zijn er vier mogelijkheden. Technische activiteiten 1ste graad Hier vind je veel informatie die we na de implementatie van het nieuwe leerplan al ter

Nadere informatie

Elektriciteit - mechanica

Elektriciteit - mechanica Elektriciteit - mechanica WORD Wat zijn leerlijnen? Algemeen kunnen we een leerlijn definiëren als een didactisch instrument dat aangeeft op welke manier de les- of leerstofonderdelen worden opgebouwd

Nadere informatie

PEILPROEVEN WISKUNDE TWEEDE GRAAD ASO. 1 De resultaten

PEILPROEVEN WISKUNDE TWEEDE GRAAD ASO. 1 De resultaten PEILPROEVEN WISKUNDE TWEEDE GRAAD ASO 1 De resultaten Op 9 mei 2012 werden door de overheid de resultaten meegedeeld van de peilproeven over (een deel van) de eindtermen wiskunde van de tweede graad aso

Nadere informatie

Didactische competentie algemeen (DCA) A. Algemeen. Theorie X Praktijk Semester 1 X Semester 2 Semester 3 Semester 4

Didactische competentie algemeen (DCA) A. Algemeen. Theorie X Praktijk Semester 1 X Semester 2 Semester 3 Semester 4 ECTS-FICHE MODULE Didactische competentie algemeen (DCA) A. Algemeen Situering binnen het programma Periode binnen het tweejarige modeltraject Theorie X Praktijk Semester 1 X Semester 2 Semester 3 Semester

Nadere informatie

TOERISME. 1 Nascholing toerisme VVKSO Lessen toerisme laten leven. Dag beste collega

TOERISME. 1 Nascholing toerisme VVKSO Lessen toerisme laten leven. Dag beste collega TOERISME Dag beste collega Hopelijk heb je genoten van een deugddoende vakantie! Een nieuw schooljaar staat in de startblokken. We zijn er klaar voor. Ik wens jullie allen alvast een boeiend schooljaar

Nadere informatie

Didactische competentie algemeen (DCA) A. Algemeen. Theorie X Praktijk Semester 1 X Semester 2 Semester 3 Semester 4

Didactische competentie algemeen (DCA) A. Algemeen. Theorie X Praktijk Semester 1 X Semester 2 Semester 3 Semester 4 ALGEMENE INFORMATIE MODULE Didactische competentie algemeen (DCA) A. Algemeen Situering binnen het programma Periode binnen het tweejarige modeltraject Theorie X Praktijk Semester 1 X Semester 2 Semester

Nadere informatie

Iedereen STEM ook in buitengewoon onderwijs. 21/03/2018 Boeverbos

Iedereen STEM ook in buitengewoon onderwijs. 21/03/2018 Boeverbos Iedereen STEM ook in buitengewoon onderwijs 21/03/2018 Boeverbos 1 Iedereen STEM ook in buitengewoon onderwijs Jo Desutter Pedagogisch begeleider STE(A)M 2 Wat is STEM? Aanduiding domein Aanduiding studies

Nadere informatie

Pedagogische Begeleidingsdienst. contactdag leerkrachten informatica 24 februari 2011 namiddaggedeelte

Pedagogische Begeleidingsdienst. contactdag leerkrachten informatica 24 februari 2011 namiddaggedeelte Pedagogische Begeleidingsdienst contactdag leerkrachten informatica 24 februari 2011 namiddaggedeelte agenda namiddag INFORMATICA 1 info nieuwe leerplan(nen) 2de graad > kritische groepsbespreking > plenum

Nadere informatie

Profilering derde graad

Profilering derde graad De leerling heeft in de 1ste en de 2de graad, de gelegenheid gehad zijn/haar interesses te ontdekken en heeft misschien al enig idee ontwikkeld over toekomstige werk- of studieplannen. Vaardigheden, inzet,

Nadere informatie

Realiseren van VOET in Geschiedenis: leren leren I II III Leren leren

Realiseren van VOET in Geschiedenis: leren leren I II III Leren leren Realiseren van VOET in Geschiedenis: leren leren I II III Leren leren Welke afspraken worden gemaakt om geschiedenis te studeren? Wordt dit opgevolgd per graad en van graad tot graad? Leren leren blijft

Nadere informatie

Verslag over de opvolgingsdoorlichting van het V.T.I. te Deinze

Verslag over de opvolgingsdoorlichting van het V.T.I. te Deinze Vlaams Ministerie van Onderwijs en Vorming Onderwijsinspectie Hendrik Consciencegebouw Koning Albert II-laan 15 1210 BRUSSEL doorlichtingssecretariaat@ond.vlaanderen.be www.onderwijsinspectie.be Verslag

Nadere informatie

Didactische competentie oefenlessen. A. Algemeen. Theorie Praktijk X Semester 1 Semester 2 Semester 3 X Semester 4

Didactische competentie oefenlessen. A. Algemeen. Theorie Praktijk X Semester 1 Semester 2 Semester 3 X Semester 4 MODULE Didactische competentie oefenlessen A. Algemeen Situering binnen het programma Periode binnen het tweejarige modeltraject Theorie Praktijk X Semester 1 Semester 2 Semester 3 X Semester 4 Aantal

Nadere informatie

1 Basiscompetenties voor de leraar secundair onderwijs

1 Basiscompetenties voor de leraar secundair onderwijs 1 Basiscompetenties voor de leraar secundair onderwijs Het Vlaams parlement legde de basiscompetenties die nagestreefd en gerealiseerd moeten worden tijdens de opleiding vast. Basiscompetenties zijn een

Nadere informatie

Leraar en verantwoordelijkheden (LEV) A. Algemeen. Theorie X Praktijk Semester 1 Semester 2 Semester 3 Semester 4 X

Leraar en verantwoordelijkheden (LEV) A. Algemeen. Theorie X Praktijk Semester 1 Semester 2 Semester 3 Semester 4 X MODULE Leraar en verantwoordelijkheden (LEV) A. Algemeen Situering binnen het programma Periode binnen het tweejarige modeltraject Theorie X Praktijk Semester 1 Semester 2 Semester 3 Semester 4 X Aantal

Nadere informatie

Profilering derde graad

Profilering derde graad Profilering derde graad De leerling heeft in de eerste en de tweede graad de gelegenheid gehad om zijn of haar interesses te ontdekken. Misschien heeft hij of zij al enig idee ontwikkeld over toekomstige

Nadere informatie

Enquête noden van de scholen. Eerste verwerking

Enquête noden van de scholen. Eerste verwerking Enquête noden van de scholen Eerste verwerking Verwerking van formulieren ingediend op 27/9/16 46 enquêtes werden ingediend/verwerkt Achtergrond mooi verspreid over de 4 componenten van STEM Man/vrouw

Nadere informatie

Didactische competentie oefenlessen. A. Algemeen. Theorie Praktijk X Semester 1 Semester 2 Semester 3 X Semester 4

Didactische competentie oefenlessen. A. Algemeen. Theorie Praktijk X Semester 1 Semester 2 Semester 3 X Semester 4 MODULE Didactische competentie oefenlessen A. Algemeen Situering binnen het programma Periode binnen het tweejarige modeltraject Theorie Praktijk X Semester 1 Semester 2 Semester 3 X Semester 4 Aantal

Nadere informatie

Nascholingen en netwerking van de Pedagogische Begeleidingsdienst SDB schooljaar 2015-2016

Nascholingen en netwerking van de Pedagogische Begeleidingsdienst SDB schooljaar 2015-2016 Nascholingen en netwerking van de Pedagogische Begeleidingsdienst SDB schooljaar 2015-2016 A Basisonderwijs 1 Pastorale Animatiegroep Op 11 september nemen we deel aan de pastorale impulsdag in de de lokalen

Nadere informatie

VTI School voor wetenschap en techniek

VTI School voor wetenschap en techniek VTI School voor wetenschap en techniek Het VTI staat bekend als de school voor wetenschap en techniek. We bieden je opleidingen in het technisch en het beroepssecundair onderwijs aan. In het eerste leerjaar

Nadere informatie

Onderwijs en Maatschappij (OMA) A. Algemeen. Theorie X Praktijk Semester 1 Semester 2 Semester 3 Semester 4 X

Onderwijs en Maatschappij (OMA) A. Algemeen. Theorie X Praktijk Semester 1 Semester 2 Semester 3 Semester 4 X MODULE Onderwijs en Maatschappij (OMA) A. Algemeen Situering binnen het programma Periode binnen het tweejarige modeltraject Theorie X Praktijk Semester 1 Semester 2 Semester 3 Semester 4 X Aantal studiepunten

Nadere informatie

ECTS-fiche. Opleiding Didactische Competentie algemeen

ECTS-fiche. Opleiding Didactische Competentie algemeen ECTS-fiche 1. Identificatie Opleiding SLO Module Didactische Competentie algemeen Code E1 DCa Lestijden 60 Studiepunten 4 Ingeschatte totale 100 studiebelasting (in uren) 1 Mogelijkheid tot JA aanvragen

Nadere informatie

Vakdidactische Studie (VDS) Algemeen. A. Algemeen. Theorie Praktijk X Semester 1 Semester 2 X Semester 3 Semester 4

Vakdidactische Studie (VDS) Algemeen. A. Algemeen. Theorie Praktijk X Semester 1 Semester 2 X Semester 3 Semester 4 MODULE Vakdidactische Studie (VDS) Algemeen A. Algemeen Situering binnen het programma Periode binnen het tweejarige modeltraject Theorie Praktijk X Semester 1 Semester 2 X Semester 3 Semester 4 Aantal

Nadere informatie

Vakdidactische Studie (VDS) Algemeen. A. Algemeen. Theorie Praktijk X Semester 1 Semester 2 X Semester 3 Semester 4

Vakdidactische Studie (VDS) Algemeen. A. Algemeen. Theorie Praktijk X Semester 1 Semester 2 X Semester 3 Semester 4 MODULE Vakdidactische Studie (VDS) Algemeen A. Algemeen Situering binnen het programma Periode binnen het tweejarige modeltraject Theorie Praktijk X Semester 1 Semester 2 X Semester 3 Semester 4 Aantal

Nadere informatie

Profilering derde graad

Profilering derde graad De leerling heeft in de 1ste en de 2de graad, de gelegenheid gehad zijn/haar interesses te ontdekken en heeft misschien al enig idee ontwikkeld over toekomstige werk- of studieplannen. Vaardigheden, inzet,

Nadere informatie

DAG VAN MAVO EN PAV op ZATERDAGVOORMIDDAG 28 FEBRUARI 2015

DAG VAN MAVO EN PAV op ZATERDAGVOORMIDDAG 28 FEBRUARI 2015 DIOCESANE PEDAGOGISCHE BEGELEIDINGSDIENST BISDOM BRUGGE jan.bonne@vsko.be SECUNDAIR ONDERWIJS VAKBEGELEIDING PAV Brugge, 30-01-2015 Ter kennisgeving aan alle directies van scholen met PAV Gelieve een kopie

Nadere informatie

Profilering derde graad

Profilering derde graad Profilering derde graad De leerling heeft in de eerste en de tweede graad de gelegenheid gehad om zijn of haar interesses te ontdekken. Misschien heeft hij of zij al enig idee ontwikkeld over toekomstige

Nadere informatie

AARDRIJKSKUNDE. Leen Van Hecke. voor leraren aardrijkskunde 3de graad tso/kso

AARDRIJKSKUNDE. Leen Van Hecke. voor leraren aardrijkskunde 3de graad tso/kso REGIO OOST-VLAANDEREN Marialand 31 9000 GENT +32 9 223 11 25 www.katholiekonderwijs.vlaanderen AARDRIJKSKUNDE Leen Van Hecke voor leraren aardrijkskunde 3de graad tso/kso Nieuwe leerplannen aardrijkskunde

Nadere informatie

Pedagogische begeleiding wiskunde oktober 2016 Pagina 1

Pedagogische begeleiding wiskunde oktober 2016 Pagina 1 Pedagogische begeleiding SO Vakbegeleiding wiskunde ONDERZOEKSCOMPETENTIES WISKUNDE DERDE GRAAD AS0 Specifieke eindtermen i.v.m. onderzoekscompetenties (SETOC) Wat? Leerplan a derde graad aso VVKSO De

Nadere informatie

VTI School voor wetenschap en techniek

VTI School voor wetenschap en techniek VTI School voor wetenschap en techniek Het VTI staat bekend als de school voor wetenschap en techniek. Vanaf het eerste leerjaar A kun je in de optie Industriële Wetenschappen STEM alle facetten van STEM

Nadere informatie

Nanotechnologie handleiding leerkracht

Nanotechnologie handleiding leerkracht Nanotechnologie handleiding leerkracht Website Alle informatie over het lespakket nanotechnologie is terug te vinden op volgende website: eefysicsnanotech.weebly.com Je vindt er alle downloadbaar lesmateriaal

Nadere informatie

ENGELS. Zijn er nog vragen?

ENGELS. Zijn er nog vragen? ENGELS Zijn er nog vragen? Als begeleider talen krijgen we dagelijks vragen en bedenkingen rond leerplannen, ondersteunende documenten, extra informatie over het vak, evaluatie, didactiek, zorg en taalpedagogiek.

Nadere informatie

Profilering derde graad

Profilering derde graad Profilering derde graad De leerling heeft in de eerste en de tweede graad de gelegenheid gehad om zijn of haar interesses te ontdekken. Misschien heeft hij of zij al enig idee ontwikkeld over toekomstige

Nadere informatie

ELEKTRICITEIT MECHANICA

ELEKTRICITEIT MECHANICA ELEKTRICITEIT MECHANICA 1 Evalueren bij geïntegreerde leerplannen Geïntegreerd leerplan 1 Bij een geïntegreerd leerplan gaan we uit van de noodzaak van de realisatie van een degelijke samenhang tussen

Nadere informatie

De cursist moet geen opleidingsonderdelen afgewerkt hebben of gelijktijdig volgen.

De cursist moet geen opleidingsonderdelen afgewerkt hebben of gelijktijdig volgen. Specifieke lerarenopleiding ECTS-fiches ECTS-fiche opleidingsonderdeel: COMMUNICATIEVAARDIGHEID Code: 10368 Academiejaar: 2015-2016 Aantal studiepunten: 3 Studietijd: 75 à 90 uur Deliberatie: mogelijk

Nadere informatie

Organisatiehulp derde graad. 1 juni 2012

Organisatiehulp derde graad. 1 juni 2012 Organisatiehulp derde graad 1 juni 2012 1 Agenda Stand van zaken OH -vragen van scholen en leraren Servicedocument Geïntegreerd werken Evalueren Reflecteren Stage Info per competentie Stand van zaken:

Nadere informatie

Hoe werkt u met Moderne Wiskunde 12 e editie onderbouw?

Hoe werkt u met Moderne Wiskunde 12 e editie onderbouw? Hoe werkt u met Moderne Wiskunde 12 e editie onderbouw? Inhoud 1 In vogelvlucht p. 2 2 Hoe wilt u werken? p. 3 3 Hoe maken de leerlingen kennis met Moderne Wiskunde online? p. 5 4 Meer dan lesstof in het

Nadere informatie

Mogelijke opdrachten voor een vakwerkgroep Nederlands

Mogelijke opdrachten voor een vakwerkgroep Nederlands Mogelijke opdrachten voor een vakwerkgroep Nederlands In kolom 1 vind je 66 items waaraan je eventueel kan werken in de vakgroep Nederlands. Ze zijn ingedeeld in 8 categorieën. Duid in kolom 2 aan met

Nadere informatie

ZEKER WERK STERK AFDELING MECHANICA TECHNISCH INDUSTRIËLE ONDERHOUDSTECHNIEKEN SECUNDAIR NA SECUNDAIR

ZEKER WERK STERK AFDELING MECHANICA TECHNISCH INDUSTRIËLE ONDERHOUDSTECHNIEKEN SECUNDAIR NA SECUNDAIR SECUNDAIR NA SECUNDAIR AFDELING MECHANICA ONDERHOUDSTECHNIEKEN Roze 131, 9900 Eeklo secretariaat@ptieeklo.be www.facebook.be/ptieeklo www.ptieeklo.be 09 370 73 73 Science Technology Engineering Maths TECHNISCH

Nadere informatie

ECTS-fiche. HBO5 Werkplekleren productieautomatisering Code 7392 Lestijden 80 Studiepunten n.v.t. 100 %

ECTS-fiche. HBO5 Werkplekleren productieautomatisering Code 7392 Lestijden 80 Studiepunten n.v.t. 100 % ECTS-fiche 1. Identificatie Opleiding Elektro-mechanica HBO5 Module Werkplekleren productieautomatisering Code 7392 Lestijden 80 Studiepunten n.v.t. Mogelijkheid tot JA aanvragen vrijstelling Vereiste

Nadere informatie

Psychopedagogische Competentie (PPC) A. Algemeen. Theorie X Praktijk Semester 1 Semester 2 X Semester 3 Semester 4

Psychopedagogische Competentie (PPC) A. Algemeen. Theorie X Praktijk Semester 1 Semester 2 X Semester 3 Semester 4 MODULE Psychopedagogische Competentie (PPC) A. Algemeen Situering binnen het programma Periode binnen het tweejarige modeltraject Theorie X Praktijk Semester 1 Semester 2 X Semester 3 Semester 4 Aantal

Nadere informatie

Profilering derde graad

Profilering derde graad De leerling heeft in de 1ste en de 2de graad, de gelegenheid gehad zijn/haar interesses te ontdekken en heeft misschien al enig idee ontwikkeld over toekomstige werk- of studieplannen. Vaardigheden, inzet,

Nadere informatie

VAKOVERSCHRIJDEND: ACTIEF LEREN

VAKOVERSCHRIJDEND: ACTIEF LEREN VAKOVERSCHRIJDEND: ACTIEF LEREN Kernteam actief leren voor alle leraren 1 Actief Leren Bij de start van dit nieuwe schooljaar leggen we met ons kernteam het accent op Actief Leren. Actief leren omvat zeer

Nadere informatie

Alle ruimte. voor jou w groei COGNOSCO

Alle ruimte. voor jou w groei COGNOSCO Alle ruimte voor jou w groei COGNOSCO Cognosco Campus Het Spoor Mol 02 Inleidend woordje Campus Het Spoor biedt naast het traditionele onderwijs ook het succesvolle Cognosco-onderwijs. De leerlingen kiezen

Nadere informatie

ORDENINGSKADER PERMANENTE PRIORITEITEN. 5 kernteams

ORDENINGSKADER PERMANENTE PRIORITEITEN. 5 kernteams ORDENINGSKADER PERMANENTE PRIORITEITEN 5 kernteams 1. Evalueren van leerlingen 2.Vakgroepwerking 3. Actief leren 5. Taalbeleid en GOK Kernteams 4. Digitale didactiek 1. EVALUATIE EEN GENUANCEERD VERHAAL

Nadere informatie

2 d INPROFIEL graad TSO

2 d INPROFIEL graad TSO INPROFIEL 2 de graad TSO INLEIDING Wanneer je deze infomap in handen krijgt, duidt dit op interesse voor het technisch onderwijs. Kiezen voor het technisch onderwijs is kiezen voor ruime studiemogelijkheden

Nadere informatie

1. Algemene situering van de cursus NCZ leraar secundair onderwijs-groep 1 2. Doel van de cursus NCZ

1. Algemene situering van de cursus NCZ leraar secundair onderwijs-groep 1 2. Doel van de cursus NCZ 1. Algemene situering van de cursus NCZ leraar secundair onderwijs-groep 1 De cursus niet-confessionele zedenleer (NCZ) in de opleiding leraar secundair onderwijsgroep 1 (LSO-1) sluit aan bij de algemene

Nadere informatie

Pagina 1 van 5 EVALUEREN. 1 Procesevaluatie versus productevaluatie

Pagina 1 van 5 EVALUEREN. 1 Procesevaluatie versus productevaluatie Pagina 1 van 5 1 Procesevaluatie versus productevaluatie Procesevaluatie: richt zich op de kwaliteit van het leerproces en probeert dus het leerproces van de leerlingen en het onderwijsproces (het didactisch

Nadere informatie

Audio e-module Ontwerpen van een e-learning

Audio e-module Ontwerpen van een e-learning Audio e-module Ontwerpen van een e-learning Fragment 001.mp3 002.mp3 Tekst Welkom bij deze e-module. Test je geluid en stel het juiste volume in! De e-module bestaat uit twee delen: Deel 1: de theoretische

Nadere informatie

STUDIEGEBIED CHEMIE (tso)

STUDIEGEBIED CHEMIE (tso) (tso) Tweede graad... Techniek-wetenschappen Derde graad Techniek-wetenschappen Studierichting Techniek-wetenschappen de graad Een woordje uitleg over de studierichting... Logisch denken Laboratoriumwerk

Nadere informatie

Verantwoordelijke opleidingsonderdeel

Verantwoordelijke opleidingsonderdeel Specifieke lerarenopleiding ECTS-fiches ECTS-Fiche opleidingsonderdeel: VAKDIDACTISCHE STUDIE Code: 10377 Academiejaar: 2017-2018 Aantal studiepunten: 3 Studietijd: 75 a 90 uur Deliberatie: Mogelijk Vrijstelling:

Nadere informatie

Onderzoekscompetenties. Schooljaar 2015-2016. GO! atheneum Campus Kompas Noordlaan 10 9230 Wetteren 09 365 60 60

Onderzoekscompetenties. Schooljaar 2015-2016. GO! atheneum Campus Kompas Noordlaan 10 9230 Wetteren 09 365 60 60 GO! atheneum Campus Kompas Noordlaan 10 9230 Wetteren 09 365 60 60 Schooljaar 2015-2016 E-mail: ka.wetteren@g-o.be atheneum@campuskompas.be Website: www.campuskompas.be/atheneum Scholengroep Schelde Dender

Nadere informatie

VLAAMS VERBOND VAN HET KATHOLIEK SECUNDAIR ONDERWIJS LEERPLAN SECUNDAIR ONDERWIJS WISKUNDE. Derde graad BSO Derde leerjaar: 1 of 2 uur/week

VLAAMS VERBOND VAN HET KATHOLIEK SECUNDAIR ONDERWIJS LEERPLAN SECUNDAIR ONDERWIJS WISKUNDE. Derde graad BSO Derde leerjaar: 1 of 2 uur/week VLAAMS VERBOND VAN HET KATHOLIEK SECUNDAIR ONDERWIJS LEERPLAN SECUNDAIR ONDERWIJS WISKUNDE Derde graad BSO Derde leerjaar: 1 of 2 uur/week Licap - Brussel - september 1995 INHOUD 1 BEGINSITUATIE... 5 2

Nadere informatie

BEELDENDE EN ARCHITECTURALE KUNSTEN

BEELDENDE EN ARCHITECTURALE KUNSTEN tweede graad KSO BEELDENDE EN ARCHITECTURALE KUNSTEN De tweede graad KSO beeldende en architecturale kunsten is een theoretisch artistiek-creatieve studierichting. In deze studierichting krijg je een uitgebreide

Nadere informatie

ECTS- FICHE. L.Fret, H. Hicketick, S. Van Schoubroeck

ECTS- FICHE. L.Fret, H. Hicketick, S. Van Schoubroeck Specifieke lerarenopleiding ECTS- FICHE ECTS-Fiche Communicatievaardigheid Code: COMM Cluster: 1 Academiejaar: 2017-2018 Aantal studiepunten: 3 Studietijd: 75 à 90 lestijden Deliberatie: mogelijk Vrijstelling:

Nadere informatie

Handleiding. voor. praktijkbegeleiders

Handleiding. voor. praktijkbegeleiders Handleiding voor praktijkbegeleiders Versie: februari 2011 Inhoud: Inleiding... 3 Kerntaken van een praktijkbegeleider... 3 Voorbereidend gesprek met de cursist... 4 Feedback geven... 4 Begeleiden van

Nadere informatie

Leer- en Ontwikkelingsspel

Leer- en Ontwikkelingsspel SPEELWIJZE LEER- EN ONTWIKKELINGSSPEL - Bladzijde 1 / 13 SPEELWIJZE Leer- en Ontwikkelingsspel Leren en ontwikkelen spelen een belangrijke rol in onze samenleving. Veranderingen op allerlei gebied volgen

Nadere informatie

SUCCESVOL LEREN. Tips voor studenten.

SUCCESVOL LEREN. Tips voor studenten. SUCCESVOL LEREN Tips voor studenten www.goleweb.eu Je krijgt de kans om de Lemo-vragenlijst in te vullen op www.goleweb.eu. Na deelname krijg je persoonlijke feedback over jouw motivatie en leervaardigheden.

Nadere informatie

De Onthaalouderacademie: onthaalouders sterker maken

De Onthaalouderacademie: onthaalouders sterker maken 1 De Onthaalouderacademie Wat is de Onthaalouderacademie? De Onthaalouderacademie: onthaalouders sterker maken De sector van de kinderopvang is in beweging. Er worden heel wat initiatieven genomen om de

Nadere informatie

ASO - studierichtingen in VIA-TIENEN

ASO - studierichtingen in VIA-TIENEN ASO - studierichtingen in VIA-TIENEN De onderwijsvorm ASO is een breed algemeen vormende doorstroomrichting waarin de leerlingen zich voorbereiden op een academische of professionele bacheloropleiding.

Nadere informatie

STEM. Visietekst van het GO! onderwijs van de. 28 november Vlaamse Gemeenschap

STEM. Visietekst van het GO! onderwijs van de. 28 november Vlaamse Gemeenschap STEM Visietekst van het GO! 28 november 2016 onderwijs van de Vlaamse Gemeenschap 2 Samenvatting In de beleidsnota 2014-2019 stelt Vlaams minister van Onderwijs de ambitie om leerlingen warmer te maken

Nadere informatie

ECTS- FICHE. Bij aanvang van dit opleidingsonderdeel dient de cursist over de volgende competenties te beschikken:

ECTS- FICHE. Bij aanvang van dit opleidingsonderdeel dient de cursist over de volgende competenties te beschikken: Specifieke lerarenopleiding ECTS- FICHE ECTS-Fiche opleidingsonderdeel Onderwijspsychologie Code: 10372 Academiejaar: 2015 2016 Aantal studiepunten: 6 Studietijd: 150 à 180 uur Deliberatie: mogelijk Vrijstelling:

Nadere informatie

Voorlopig verslag Gecombineerd Onderwijs 2009-2010 PCVO Maasland

Voorlopig verslag Gecombineerd Onderwijs 2009-2010 PCVO Maasland 1 Voorlopig verslag Gecombineerd Onderwijs 2009-2010 PCVO Maasland Studiegebied : HBO technisch Opleiding : Industriële Informatica / Elektromechanica Historiek PCVO Maasland organiseert sinds 2002-2003

Nadere informatie

Onderwijs met ict - studenten lerarenopleiding Bijlage: Tabellen

Onderwijs met ict - studenten lerarenopleiding Bijlage: Tabellen Onderwijs met ict - studenten lerarenopleiding Bijlage: Tabellen 1 Repons en achtergrondkenmerken van studenten 2 2 Gebruik van ict door studenten 4 3 Competentie op ict-gebied 5 4 Opvattingen over leerlingen

Nadere informatie

VOORWOORD. De opbouw van de leereenheden

VOORWOORD. De opbouw van de leereenheden VOORWOORD Angerenstein SB (Sport en Bewegen) is een complete serie leermiddelen voor het kwalificatiedossier Sport en Bewegen. Angerenstein SB bestaat uit boeken met theorie en opdrachten, online verdiepingsstof

Nadere informatie

Aanbieden van aantrekkelijk STEM-onderwijs

Aanbieden van aantrekkelijk STEM-onderwijs Aanbieden van aantrekkelijk STEM-onderwijs Vlor & Artevelde: Zin in wetenschappen wiskunde en techniek publicatie april 2013(zie actieplan STEM thema 2, OD 1) Vlor: reflectie-/screeningsinstrument voor

Nadere informatie

Mogelijke opdrachten voor een vakwerkgroep informatica

Mogelijke opdrachten voor een vakwerkgroep informatica Mogelijke opdrachten voor een vakwerkgroep informatica In kolom 1 vind je 66 items waaraan je eventueel kan werken in de vakgroep informatica. Ze zijn ingedeeld in 8 categorieën. Duid in kolom 2 aan welke

Nadere informatie

Profilering derde graad

Profilering derde graad De leerling heeft in de 1ste en de 2de graad, de gelegenheid gehad zijn/haar interesses te ontdekken en heeft misschien al enig idee ontwikkeld over toekomstige werk- of studieplannen. Vaardigheden, inzet,

Nadere informatie

Van 2 naar 3 een belangrijke stap

Van 2 naar 3 een belangrijke stap Van 2 naar 3 een belangrijke stap spel groei hoop geloof vreugde vertrouwen verbondenheid DIT SPEL SPELEN WE SAMEN 2017-2018 JIJ kiest! HOE KIES JE? MOTIVATIE TALENT INFORMATIE TOEKOMSTGERICHT OPDELING

Nadere informatie

Stage? Werkplekleren? Buitenschoolse praktijk? Bouwproject 5 & 6RBW TSM

Stage? Werkplekleren? Buitenschoolse praktijk? Bouwproject 5 & 6RBW TSM Stage? Werkplekleren? Buitenschoolse praktijk? Bouwproject 5 & 6RBW TSM marc.vandereycken@tsmmechelen.be School zkt arbeidsmarkt 02-12-2014 Eén van de belangrijkste vernieuwingen in de huidige leerplannen

Nadere informatie

1.a. De leerlingen hebben een positieve houding tegenover ICT en zijn bereid ICT te gebruiken om hen te ondersteunen bij het leren.

1.a. De leerlingen hebben een positieve houding tegenover ICT en zijn bereid ICT te gebruiken om hen te ondersteunen bij het leren. Leerlijn ICT DERDE LEERJAAR 1 Kennismaken - aanzetten - occasioneel opbouwen - regelmatig VERWERVEN - systematisch 1.a. De leerlingen hebben een positieve houding tegenover ICT en zijn bereid ICT te gebruiken

Nadere informatie

Gedifferentieerde leertrajecten

Gedifferentieerde leertrajecten Studiedag: Het volwassenenonderwijs en levenslang leren: een krachtige synergie VERSLAG WORKSHOP PCA / 4 februari 2015 Gedifferentieerde leertrajecten Dit verslag is een beknopte weergave van de gevoerde

Nadere informatie

EPLAN Education. Concept. Het EPLAN Education Concept. De Classroom-versie De Student-versie

EPLAN Education. Concept. Het EPLAN Education Concept. De Classroom-versie De Student-versie EPLAN Education Concept Het EPLAN Education Concept De Classroom-versie De Student-versie EPLAN Education Classroom-versie Concept Voor tijdens de lessen in het opleidingslokaal Hardware beveiliging (dongle)

Nadere informatie

Taal, expressie en communicatie ondersteund met ICT-tools in de lerarenopleiding

Taal, expressie en communicatie ondersteund met ICT-tools in de lerarenopleiding Ronde 1 Geert Kraeye en Barbara Linsen Arteveldehogeschool, Gent Contact: geert.kraeye@arteveldehs.be barbara.linsen@arteveldehs.be Taal, expressie en communicatie ondersteund met ICT-tools in de lerarenopleiding

Nadere informatie

BIOLOGIE, CHEMIE EN NATUURWETENSCHAPPEN

BIOLOGIE, CHEMIE EN NATUURWETENSCHAPPEN BIOLOGIE, CHEMIE EN NATUURWETENSCHAPPEN Gerrit Schuermans voor alle leraren De berichten die in de vorige mededelingen werden gepubliceerd en andere interessante informatie over de vakken biologie, chemie

Nadere informatie

ZEKER WERK STERK AFDELING ELEKTRICITEIT ELEKTRICITEIT ELEKTRONICA TECHNISCH TWEEDE EN DERDE GRAAD

ZEKER WERK STERK AFDELING ELEKTRICITEIT ELEKTRICITEIT ELEKTRONICA TECHNISCH TWEEDE EN DERDE GRAAD TWEEDE EN DERDE GRAAD AFDELING ELEKTRICITEIT ELEKTRICITEIT ELEKTRONICA Roze 131, 9900 Eeklo secretariaat@ptieeklo.be www.facebook.be/ptieeklo www.ptieeklo.be 09 370 73 73 Science Technology Engineering

Nadere informatie

Vragenlijst deelnemers Vlaams Lerend Netwerk STEM SO

Vragenlijst deelnemers Vlaams Lerend Netwerk STEM SO Vragenlijst deelnemers Vlaams Lerend Netwerk STEM SO 1. Persoonlijke gegevens Naam school:.. Provincie school: o Antwerpen o Limburg o Oost- Vlaanderen o Vlaams- Brabant o West- Vlaanderen Wat is je functie?

Nadere informatie

Hoe kan de school in het algemeen werk maken van het nieuwe concept (stam + contexten)?

Hoe kan de school in het algemeen werk maken van het nieuwe concept (stam + contexten)? Vlaams Verbond van het Katholiek Secundair Onderwijs Guimardstraat 1, 1040 Brussel VOET EN STUDIEGEBIED ASO STUDIERICHTING : ECONOMIE Hoe kan de school in het algemeen werk maken van het nieuwe concept

Nadere informatie

Resonans geletterdheidsmodules

Resonans geletterdheidsmodules Resonans geletterdheidsmodules Provinciaal Onderwijs Vlaanderen 8 mei 2014 Inhoud 1. Wat 2. Ontwikkeling 3. Stand van zaken 4. Mogelijkheden en beperkingen 5. Organisatie 6. Vragenronde 7. Inhoudelijke

Nadere informatie

Psychopedagogische Competentie (PPC) A. Algemeen. Theorie X Praktijk Semester 1 Semester 2 X Semester 3 Semester 4

Psychopedagogische Competentie (PPC) A. Algemeen. Theorie X Praktijk Semester 1 Semester 2 X Semester 3 Semester 4 MODULE Psychopedagogische Competentie (PPC) A. Algemeen Situering binnen het programma Periode binnen het tweejarige modeltraject Theorie X Praktijk Semester 1 Semester 2 X Semester 3 Semester 4 Aantal

Nadere informatie

Inhoud. Introductie tot de cursus

Inhoud. Introductie tot de cursus Inhoud Introductie tot de cursus 1 De functie van de cursus 7 2 De inhoud van de cursus 7 2.1 Voorkennis 7 2.2 Leerdoelen van de cursus 7 2.3 Opbouw van de cursus 8 2.4 Leermiddelen 8 3 Gebruiksaanwijzing

Nadere informatie

1 Extra-murosactiviteiten: Een vat vol opportuniteiten

1 Extra-murosactiviteiten: Een vat vol opportuniteiten HUMANE WETENSCHAPPEN 1 Extra-murosactiviteiten: Een vat vol opportuniteiten Inleiding Vanuit de pedagogische begeleidingsdienst pleiten we om leerlingen mee te voeren in rijke en gevarieerde leeromgevingen.

Nadere informatie

Van 2 naar 3 een belangrijke stap

Van 2 naar 3 een belangrijke stap Van 2 naar 3 een belangrijke stap spel groei hoop geloof vreugde vertrouwen verbondenheid JIJ kiest! HOE KIES JE? MOTIVATIE TALENT INFORMATIE TOEKOMSTGERICHT OPDELING UREN PER RICHTING BASISVORMING RICHTINGSVAKKEN

Nadere informatie

infobrochure methodeonderwijs De Lotus

infobrochure methodeonderwijs De Lotus infobrochure methodeonderwijs De Lotus Mosselerlaan 62 3600 GENK 089 35 16 21 directie.middenschool@gocampusgenk.be Inhoudsopgave Inleiding Zelfgestuurd leren Kernteam Kringgesprek Coöperatieve werkvormen

Nadere informatie

ECTS-fiche. 1. Identificatie. Opleiding Didactische Competentie algemeen. Lestijden 80 Studiepunten 6 Ingeschatte totale

ECTS-fiche. 1. Identificatie. Opleiding Didactische Competentie algemeen. Lestijden 80 Studiepunten 6 Ingeschatte totale ECTS-fiche 1. Identificatie Opleiding SLO Module Didactische Competentie algemeen Code E1 DCa Lestijden 80 Studiepunten 6 Ingeschatte totale 150 studiebelasting (in uren) 1 Mogelijkheid tot JA aanvragen

Nadere informatie

2.3 Literatuur. 1.4.2 Schriftelijke vaardigheden 1.4.2.1 Lezen LES GODVERDOMSE DAGEN OP EEN GODVERDOMSE BOL LEERPLAN ALGEMEEN:

2.3 Literatuur. 1.4.2 Schriftelijke vaardigheden 1.4.2.1 Lezen LES GODVERDOMSE DAGEN OP EEN GODVERDOMSE BOL LEERPLAN ALGEMEEN: LES GODVERDOMSE DAGEN OP EEN GODVERDOMSE BOL ALGEMEEN: p.8 2.3 Literatuur In onze leerplannen is literatuur telkens als een aparte component beschouwd, meer dan een vorm van leesvaardigheid. Na de aanloop

Nadere informatie

ECTS- FICHE. Via secretariaat en/of website. Bij aanvang van dit opleidingsonderdeel dient de cursist over de volgende competenties te beschikken:

ECTS- FICHE. Via secretariaat en/of website. Bij aanvang van dit opleidingsonderdeel dient de cursist over de volgende competenties te beschikken: HBO5 Orthopedagogie ECTS- FICHE ECTS-Fiche Visies op Begeleiden Code: Visies op begeleiden Academiejaar: 2015-2016 Studietijd: 60 lestijden Deliberatie: mogelijk Vrijstelling: mogelijk Onderwijstaal: Nederlands

Nadere informatie

Mogelijke opdrachten voor een vakwerkgroep Moderne Vreemde Talen

Mogelijke opdrachten voor een vakwerkgroep Moderne Vreemde Talen Mogelijke opdrachten voor een vakwerkgroep Moderne Vreemde Talen In kolom 1 vind je 49 items waaraan je eventueel kan werken in de vakgroep MVT (Frans, Engels, Duits). Ze zijn ingedeeld in 8 categorieën.

Nadere informatie

TA3D Hoe maak ik 12 jarigen warm om te kiezen voor TSO?

TA3D Hoe maak ik 12 jarigen warm om te kiezen voor TSO? TA3D Hoe maak ik 12 jarigen warm om te kiezen voor TSO? Agenda Kennismaking Acties buiten de klas STEM Inspiratie Bart Huyskens barthuyskens@telenet.be Leraar Elektronica & ICT (St. Jozef Schoten) STEM

Nadere informatie

HEA OPLEIDING. Assist acties 1

HEA OPLEIDING. Assist acties 1 HEA OPLEIDING Assist acties 1 E-learning platform Wat is e-learning? Is interactief leren via de computer Je volgt de lessen wanneer het je uitkomt Je kan het op je eigen tempo doen Je vindt er de cursus

Nadere informatie

INPROFIEL. 2 de graad TSO

INPROFIEL. 2 de graad TSO INPROFIEL 2 de graad TSO INLEIDING Wanneer je deze infomap in handen krijgt, duidt dit op interesse voor het technisch onderwijs. Kiezen voor het technisch onderwijs is kiezen voor ruime studiemogelijkheden

Nadere informatie

Verantwoordelijke opleidingsonderdeel: Gretel Van Heukelom. De cursist moet de volgende opleidingsonderdelen afgewerkt hebben of gelijktijdig volgen:

Verantwoordelijke opleidingsonderdeel: Gretel Van Heukelom. De cursist moet de volgende opleidingsonderdelen afgewerkt hebben of gelijktijdig volgen: Specifieke lerarenopleiding ECTS-fiches ECTS-fiche opleidingsonderdeel PHIOLIO 1 en 2 Code: 10366-10367 Academiejaar: 2015-2016 Aantal studiepunten: 24 Studietijd: 600 à 720 u Deliberatie: mogelijk Vrijstelling:

Nadere informatie

Leerlijn ICT VIJFDE LEERJAAR 1 Kennismaken - aanzetten - occasioneel opbouwen - regelmatig VERWERVEN - systematisch herhalen - verdiepen - verbreden -

Leerlijn ICT VIJFDE LEERJAAR 1 Kennismaken - aanzetten - occasioneel opbouwen - regelmatig VERWERVEN - systematisch herhalen - verdiepen - verbreden - Leerlijn ICT VIJFDE LEERJAAR 1 Kennismaken - aanzetten - occasioneel opbouwen - regelmatig VERWERVEN - systematisch herhalen - verdiepen - verbreden - 1.a. De leerlingen hebben een positieve houding tegenover

Nadere informatie

Mogelijke opdrachten voor een vakwerkgroep personenzorg (component huishoudkunde)

Mogelijke opdrachten voor een vakwerkgroep personenzorg (component huishoudkunde) Mogelijke opdrachten voor een vakwerkgroep personenzorg (component huishoudkunde) In kolom 1 vind je 71 items waaraan je eventueel kan werken in de vakgroep wiskunde. Ze zijn ingedeeld in 8 categorieën.

Nadere informatie

Studierichtingen tweede graad

Studierichtingen tweede graad Studierichtingen tweede graad 2 WELKOM Beste ouders Beste leerling De eerste twee jaren van het secundair onderwijs heb je zo goed als achter de rug. Je hebt momenteel al een nieuwe studiekeuze in gedachte

Nadere informatie

Taalvaardigheid Preventie en remediëring. -betrokkenheid verhogende werkvormen creëren -een maximale -herformuleren de lln het probleem

Taalvaardigheid Preventie en remediëring. -betrokkenheid verhogende werkvormen creëren -een maximale -herformuleren de lln het probleem Vlaams Verbond van het Katholiek Secundair Onderwijs Guimardstraat 1, 1040 Brussel VOET LEREN LEREN EN GOK Voet@2010 leren leren en thema s gelijke onderwijskansen Socio-emotionele ontwikkeling (1ste graad)

Nadere informatie

Infobrochure SLO SPECIFIEKE LERARENOPLEIDING

Infobrochure SLO SPECIFIEKE LERARENOPLEIDING Infobrochure SLO SPECIFIEKE LERARENOPLEIDING INHOUD Voor wie? Waar staan wij voor? Opleidingsstructuur en diploma Inhoud van de modules Studiepunten Studieduur en modeltraject Flexibiliteit Waar en wanneer

Nadere informatie

ICT INCLUSIEF. Een train de trainer -pakket voor het aanleren van computervaardigheden

ICT INCLUSIEF. Een train de trainer -pakket voor het aanleren van computervaardigheden ICT INCLUSIEF Een train de trainer -pakket voor het aanleren van computervaardigheden Jo Daems K-point, onderzoekscentrum ICT en Inclusie, K.H.Kempen Geel 16 februari 2012 1 Situering Antwoord op vraag

Nadere informatie

Proeven aan de Master Expertdocent Beroepsonderwijs (MEB)

Proeven aan de Master Expertdocent Beroepsonderwijs (MEB) Proeven aan de Master Expertdocent Beroepsonderwijs (MEB) Monique Ridder opleidingscoördinator MEB Kerndocent Zorg en Welzijn mam.ridder@windesheim.nl Anoek klein Haar-Maters VMBO docent Gezondheidszorg

Nadere informatie