geonieuws maandblad van d e mineralogische kring antwerpen vz w 18(9), november 1993

Transcriptie

1 geonieuws maandblad van d e mineralogische kring antwerpen vz w 18(9), november 1993

2 mineralogische kring antwerpen vzw Oprichtingsdatum : 11 mei 1963 Statuten. nr B.S Zetel : Ommeganckstraat 26. Antwerpen BTW-nummer : Wettelijk depot - Kon. Bib. België BD Verschijningsdata : maandelijks, behalve in juli en augustus. Redakteur enverantwoordelijke uitgever H. DILLEN. Doornstraat 15. B-9170 Sint-Gillis-Waas. Niets uit deze uitgave mag worden vermenigvuldigd en/of openbaar gemaakt door middel van druk. fotokopie. mikrofilm of op welke wijze dan ook zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever. Betalinge n Belgie : kontributi e HBK-rekening andere betalinge n HBK-rekening of postrekening Nederland. alle betalingen girorekening (NL) (betalingen in gulden) Al deze rekeningen staan op naam van M.K.A. v.z.w., Marialei 43. B-2900 Schoten. NUTTIGE ADRESSE N * BALCK F.. Rustoordlei 58. B-2930 Brasschaat. Tel Bestuurder. * BENDER H -. Pieter Van den Bemdenlaan 107, B-2650 Edegem Tel 03/ Bestuurder. sekretaris, ledenadministratie. * BENDER P., Pieter Van den Bemdenlaan 107. B-2650 Edegem. Tel 03./ Mineraal van de maand. technische realisatie Geonieuws * CORNELIS G.. Schijfstraat 81. B-2020 Antwerpen. Tel. 03/ Bestuurder. jeugdwerking. * DILLEN H.. Doornstraat 15, B-9170 Sint-Gillis-Waas. Tel. 03/ Redakteur Geonieuws. * EMMERMANN A.. Labbesplein 12. B-2640 Mortsel. Tel. 03/ Werkgroep technische realisaties - ` JENSEN J., Petrus Delenstraat 3. B-2390 Westmalle. Tel. 03/ Bestuurder, vindplaatsenkartoteek. * LOYENS R.. Noorderveld 15, B-2960 Sint-Job-in-'t-Goor/Brecht. Tel. 03/ Uitleendienst. werkgroep fluorescentie. * MAERTENS J.. Guido Gezellestraat 5. B-2540 Have Tel. 03/ Fax 02! Ekskursies, werkgroep informatika. * OP DE BEECK E.. L. Weytensstraat 127. B-2900 Schoten. Tel. 03/ Vergaderingen RVB. * PAUWELS M -. Baskouter 70. B-2070 Burcht Tel 03/ Samenaankoop. * ROGIEST G.. Prins Kavellei 86, B-2930 Brasschaat. Tel. 03/ Bestuurder. ondervoorzitter. public relations. * SCHLIYBROECK E.. Karel de Vle straat 11. B-2030 Antwerpen. Tel 03' Bibiiotekaris. * TAMBUYSER J. Jan Samijnlaan 37. B-2100 Deurne. Tel 03' Determinatiedienst. TAMBIJYSER P. Surmerhuizerweg 23. NL-1744 JB Eenigenburg. Tel 00.31/2269/4231. Fax 00/31/2269/3560. Werkgroep edelsteenkunde. * VAN GOETHEM L.. Boterlaarbaan 225. B-2100 Deurne. Tel. 03' Werkgroepen - opvang nieuwe leden. kulturele raden, public relations. * VAN HEE P -. Marialei Schoten. Tel. 03' Bestuurder voorzitter. kodrdinator beurzen en tentoonstellingen. * VAN HEE-SCHOENMAEKERS A.. Mariaiei 43. B-2900 Schoten. Tel Penningrneestere s * VAN TICHELEN W. Robert Malsstraat Antwerpen Tel. 03/ Mede-b i bl ioteka r is. doku mentat iedren st. * VFRCAMMEN A Falmanshoevestraat 21. B-2610 Wilnjk Tel 03/ Bestuurder exposantenadministratie Minerant.

3 mka - kalender Zaterdag 6 november Vergadering van de werkgroep fluorescentie ten huize van Axel EMMER MANN, Lobbesplei n M'F{A 12, 2640 Mortsel, van 14 tot h. Tel Onderwerp : "Fluorescentie : wat we nog niet wisten... Axel belicht een aantal niet alledaagse fenomenen van de fluorescentie maken verdere afspraken voor ons onderzoek in het KBIN. Graag opvoorhand een seintje indien U naar de vergadering kom t Voor verder informatie kontakteert U de heer Richard LOYENS (zie binnenkaft). We Vrijdag 12 november Maandelijkse vergadering in zaal "OP-SINJOORKE" van de Vlaamse Jeugdherberg, Eri c 1,rn t1 Sasselaan 2 te Antwerpen (d.i. langs de singel - E 17 - tussen uitrit 4 en 5. Openbaar vervoe r tram 2of h gelegenheid tot transakties, identifikaties, tombola, afspraken voor privéekskursies, raadplegen van de biblioteek h DE MINERALEN VAN TSUME B door de heer Willy ISRAEL Met Nieuwjaar wordt deze voor mineralogen uitzonderlijk interessante mij n definitief gesloten. Mis dus deze voordracht over de wellicht belangrijkst e mineralenvindplaats ter wereld niet 1 Titelpagin a Korundkristallen. Naar V. Goldschmidt, "Atlas der Krystallformen", geonieuws 18(9), november

4 Zaterdag 13 november 1993, Vergadering van de werkgroep edelsteenkunde in het lokaal Ommeganckstraat 26 te Antwerpen (achter de Zoo), van 9.30 tot h. Onderwerp : PRAKTIKUM. Door de uitbreiding van ons instrumentarium worden de praktikumvergaderingen hoe langer hoe boeiender. Nu we beschikken over zoveel degelijke apparatuur is het kwestie om onze eige n vaardigheid in het determineren aan te scherpen. Vandaag gaan we dus weer een aanta l onbekenden ontmantelen. Ook voor vandaag geldt dat alle leden van de MKA die edelstenen i n hun bezit hebben waarvan de identiteit onzeker is. ze hier gratis door onze eigen werkgroeplede n kunnen laten onderzoeken een service van en voor MKA-leden! Zaterdag27november 1993 Van 9.30 h tot h : vergadering van de MKA-JONGERENWERKING in het lokaa l Ommeganckstraat 26 te Antwerpen (achter de Zoo). Agenda Uitwisselen van ervaringen, afspraken voor uitstappe n Aanleggen van een vergadering Hoe begin je aan een mineralenverzameling? Hoe kom je aan mineralen en hoe bewaar je ze? Vragen waarop elke verzamelaar vroeg of laat het antwoord moet vinden. Deze maand zoeke n we samen naar de oplossing van deze vragen. Een MUST voor elke beginner! Uiteraard zijn vragen en ideeen welkom, en, zoals steeds mag je ook je kameraden meebrengen naar deze vergadering! Verdere plannen december 1993 : JUBILEUMVIERING 30 JAAR MK A THEMA : "VULKANISME EN MINERALOGIE " M icromounts-ruilbeurs Onze kollega's van de Nederlandse vereniging "Geode" (Zwijndrecht, NL) richten op zondag 1 4 november 1993 voor de eerste keer een ruilbeurs in voor micromounts. Voor meer informatie kan U terecht bij de heer C.H. VAN AS (tel ). Raadpleeg ook de beurzenkalender geonieuws 18(9) november 1993

5 mka-nieuw s Samenvatting verslag raad van bestuur- 10 maart 1993 Aanwezig : alle bestuurders 1. Verdeling bestuursfuncties. Voorzitter : P. Van hee, ondervoorzitter. G. Rogiest, sekretaris : H. Bende r 2. Voorbereiding 30 jaar MKA viering op 11 december Voorbereiding praktische schikkingen. 3. Deelname KBIN tentoonstelling Van MKA wordt een bijdrage aan het thema oude Belgische mineralen gevraagd. 4_ Varia. De reglementen ivm stemprocedures zullen door de sekretaris op papier gezet worden en op ee n volgende vergadering besproken. P. Van hee, voorzitter H. Bender, sekretari s KONTRIBUTIE1994 In bijlage vinden onze Belgische leden een overschrijvingsformulier voor hun kontributi e Buitenlandse leden warden verzocht hun eigen overschrijvingsformulieren te gebruiken _ Nederlandse leden dienen uitsluitend gebruik te maken van de Nederlandse postgirorekening _ De iets hogere ledenbijdrage voor Nederlandse leden is volledig toe te schrijven aan de hoger e verzendingskosten van Geonieuws. Leden die voor 1993 een gezinslidmaatschap betaalden, vinden achter hun lidnummer de koele 'G' (op lidkaart of Geonieuws omslag ) De sekretaris en penningmeesteres hopen dat U snel (liefst onmiddellijk) en alleszins voor25 december 1993 uw kontributie zult betalen, waardoor U hen veel extra werk zult besparen! De betalingsmodaliteiten zijn dezelfde als voor 1993 : BELGIE NEDERLAND individuee l lidmaatschap gezinslidmaatschap individuee l lidmaatschap gezins - lidmaatscha p 600 BEF 900 BEF 40 ING 5a NLG over te maken op bankrekening nr tn.v. over te maken op Nederlands e postgirorekening t.n.v. Mineralogische Kring Antwerpen v.z.w _ Marialei 43, B-2900 SCHOTEN met vermelding van het lidnummer èn de naam van het lid geonieuws 18(9), november

6 Jubileumviering 30-jaar MKA Naar aanleiding van het 30-jarig bestaan van uw vereniging wordt op 11 december 1993 ee n jubileumvuurwerk afgestoken : 'Vulkanisme en Mineralogie ' Dit spektakel gaat door in de Aula Major, U.I.A., Universiteitsplein, Wilrijk-Antwerpen vanaf 10 uur. Op het programma staan : * voordrachten met dia's en film : "Mountains of Fire " een spektaculaire film met adembenemende beelden opgenomen door het bekende Frans e vulkanologenechtpaar Maurice en Kathia Krafft, die recent zelf bij een vulkaanuitbarsting o m het leven kwamen. "Vulkanisme en Mineralogie van de Macaronesische Archipel " L. Van Goethem : een boeiende tocht langs de vulkanen en hun mineralen op de Mid- Atlantische eilanden. "Mineralen in de Vulkanische Gesteenten van de Eifel " E. Van der Meersche : een speciaal voor deze gelegenheid samengestelde diareeks door d é welbekende microfotograaf. * tentoonstellin g o.a. Belgische mineralen, calciet, fluorescentie, filatelie en mineralen, edelstenen. antikwarische boeken over vulkanisme, 'uit de verzameling van wijlen A. Van hee ' * slotrecepti e De viering vangt aan om 10 uur Na de eerste voordracht wordt de tentoonstelling geopend e n wordt een aperitief aangeboden. Een volledige warme maaltijd wacht u op in het U.I.A.-restauran t (voorinschrijving én betaling noodzakelij;; vóór 3 december ). Na de laatste voordracht kunt u de tentoonstelling nog verder uitpluizen tijdens de slotreceptie. Deelname : Inkom leden : grati s Inkom niet-leden : 100 BEF (6 NLG ) Lunch (allen) : 350 BEF (20 NLG) (voorinschrijving verplicht vóór 3/12/93 ) (leden = individuele leden en 'geregistreerde gezinsleden ) Betaling door storting op rekening of vanuit Nederland op de Nederlands e postgirorekening (in NLG) telkens ten name van MKA vzw, Marialei 43, B-2900 Schoten, met vermelding van aantal leden/niet-leden/lunches. Zorg dat u er bij bent en reserveer uw plaats door voorinschr'iving (zie bijlage ) é n mobiliseer ook al uw mineralogische vrienden voor deze unieke dag! In bijlage vindt u affiches en informatiefolders/inschrijvingsformulieren verspreidt ze op uw werk, school, familie, vrienden.. Wenst u bijkomende inlichtingen. affiches of folders, kontakteer dan het MKA-sekretariaat (zi e binnenkaft Geonieuws ) geonieuws 18(9). november 1993

7 beurzen en tentoonstellinge n INTERMINERA L Internationale mineralen- en fossielenbeurs van A_G.A.B. (Liège ) Palais des Congres, Liège (centrum ) 6 en 7 november 1993, h Info. : de heer Michel HOIJSSA, Avenue des Marteleurs 21, B-4100 Seraing _ Tel. (1-32)/10141/ F LYON. Palais des Congres. Beurs (M-F) F VILLENEUVE D'ASCO. Zaal 'Concorde", rue Carpeaux D BERLIN. Messe Berlin, Halle 1 (radiotoren) h. Beurs (M-F-J) D HAMBURG. Messegelènde /10-18/10-18 h. Beurs (M) D HEILBRONN-BOCKINGEN. Burgerhaus, Kirchsteige h. Beurs (M-F) CR TISNOV. Sokolovna-zaal h. Beurs (M) GS HAYWARDS HEATH (Sussex). Clair Hall, Perrymount Raad (bij station) h F ILLKIRCH-GRAFFENSTADEN (67). NIEUWE DATUM 1.PL.V !! Feestzaal 15 8 route de Lyon {ten zuiden van Strasbourg ) F LES PENNES MIRABEAU (13). Salie Tinon Rossi. Beurs (M-F) F ANGERS. Greniers Saint-Jean, Place du Tertre. Beurs (M-F-E) A KORNEUBURG. Rathaus h F LYON-VILLERBANNE (69). Zaal Tëte d'or. 103 Bvd. de Stalingrad. Beurs (M-F) NL ZWIJNDRECHT. Micro-ruildag van Geode-Zwijndrecht, van 10 tot 16 h. Buurthui s Nederhoven, Duivenvoorde 4. Enkel ruilen van micromounts. Info de heer Van As. tel Aanmelden voor B MONTIGNY-LE-TILLEUL. Centre Culturel h. Ruilbeurs (M F). Info de heer A. FOUCART. 2 avenue des Eglantines. B-6110 Montigny le Tilleul. Tel NL ENSCHEDE. Universiteit Twente. Hengelosestraat. Beurs (M-F) CH BERN. BEA expo, Hallen 4+ 5C h. Beurs (M ) BRETTEN. TV-Sporthalle h BUHL. Burger paus Neuer Markt h. Beurs (M-F) D LANDHUT. Sporthalle ETSV h. Beurs (M-F) D BAD SOODEN-ALLENDORF. Veranstaltungshalle h. Beurs (M ) D DEGGENDORF. Stadthalle. Edelmaierstr h GE SIDCUP (Kent). Adult education centre. Alrna Road. Beurs h D BONN. Gaststatte ottendort, Dottendorter Str. 41. Beurs h. Enkel amateurs FLOHA/SACHSEN. Gaststatte 'Fldhatal' h. Beurs (Nl) D MAGDEBURG. Club 'O.V.Guer!cke". Hegelstr h. Ruil-beurs NL ZWIJNDRECHT. Develstein College. evelweg BREMEN. Niederdeutsches Theater h. Beurs (M-F) A HALLEIN. Saizberghalle / h. Beurs (M) D NURNBERG. Meistersingerhalle h. Beurs {M-F-J-El D REGENSBURG. St.Antonius-Saal. Muhlweg /10-17 h. Beurs (M) F OUINCY-SOUS-SENART (91). Zaal 'Mere Marie-Pia', rue de Combs-la-Ville F TARBES (65). Parc des Expositions. Bvd. Kennedy F NICE (06). Sportkompleks Jean Bouw (tegenover Palais des Expositions). Beurs (M-F) BAYREUTH. Obertrankenhalle. Am Sportpark h Markt (M l NL ECHT. Bisschoppelijk Kollege. Populierlaan h. Beurs {M) KAMP-LINTFORT. Begegnurlgsstatte Alte Scheune Kamp' h Beurs IM ) B SCHOTEN. Gemeentelijke Feestzaal. Sint-Cordulastraat 10. Beurs 'INTERGEM" Info ACAM vzw Hoge Kaart Brasschaat. Tel. 03/ geonieuws 18(9). november

8 F BORDEAUX. Galerie Tatry, 170 cours du Médoc. Beurs (M-F-E-J) SF TAMPERE. Beurs HANNOVER. Kongress-Zentrum Stadtpárk, Glashalle. t.-heuss-platz / h. Beurs (M-F). Tentoonstelling over groevenlampen en M en F uit de omgeving va n Hannover A MODLING. Brauhof, Bahnhofsplatz /9-17 h. Beurs (M) STUTTGART/KILLESBERG. Killesberg, Halte h. Beurs (M-F) F JOUY-EN-JOSAS. Salie du Vieux-Marché. place de la Marne. Beurs (M-F) F PARIS. Hotel Pullman St. Jacques. 17 Bd. Saint-Jacques BUSTO ARSIZIO (VA). Palazzo Esposizioni, Viale Borri. Beurs (M-F) CH JONA SG. Zentrum Hotel Kreuz h. Beurs (M uit Zwitserland) BERGISCH-GLADBACH. Kreishaus. Am Riibezahlwald h. Beurs (M-F, geen J ) DARMSTADT. Orangerie, Bessunger Str h. Beurs (M-F-E) D DUISBURG. Mercatorhalle h. Beurs (M-F) D KASSEL. Kulturhalle Niedervellmar, Jahnstr h. Beurs (M-F) CH AARAU. Ladenstrasse. Tellizentrum h. Beurs (M) GB LONDON. St. Albans Church Hall, West Heath Drive, Golders Green h. Beurs CH BASEL. Mustermesse-Halle /10-17 h. Beurs (M) ROMA (RM). Centro Expo Ergife Palace Hotel, Via Aurelia 619. Beurs. Opgelet : andere bronnen geven als datum december op. Te verifiëren voor een eventueel vertre k TAILFINGEN. Zollernalbhalle, Albstadt-Tailtingen / h. Beurs (M-F) A WIEN. Rudolfsheim, Haus der Begegnung. Schwendergasse h Beurs (M) F SAINT-FONS-VENISSIEUS (69). Zaal "Maurice Métrat 10 av. de la Répubiique. Ruilbeurs F POITIERS (86). Parc des Expositions. Beurs (M-F) LECCO (CO). Mensa Aziendale "Fiocchi" g.c.. Via S Barbara. Belledo di Lecco. Ruil - beurs D BRAUNSCHWE1G. Freizetizentrum Burgerpark h. Beurs (M-F-E) D HEINSBERG. Stadthalle h. Beurs (M) HEPPENHEIM. Hotel Haiber Mond h. Beurs (F-M-E) D KARLSRUHE. Nancy-Halle. Kongresszentrum h. Beurs (M-F) D KEMPEN. Berutsschulen, von Saarwenden-Str h. Beurs (M) D MUNSTER. Halle Monsterland h. Beurs (M-F) A WIENER NEUSTADT. CGB-Zentrum Gdhrmiihlgasse h F PARIS. Aquaboulevard. 4 rue Louis Armand. Beurs (M-F-J-E). Zaterdag 11 december 1993 : Jubileumviering 30 jaar MK A Vulkanisme en mineralogi e voordrachten, films, tentoonstelling, receptie, lunch... voor details verwijzen we naar de rubriek "MKA-kalender " F BOUGIVAL. Centre Bouzemont. rue du générai Ledere. Beurs (M-F) CH SOLOTHURN. Ausstellungshaus Landhaus h CAGLIARI (CA, Sardinië). Fiera Campionaria di Cagiiari. Beurs D OSNABRUCK. Berutsschulzentrum Natruper Strasse ,9-17 h. Beurs (M-F ) D BONN. Union-S le. K.-Adenauer-Hans. C.-Abert-Allee h. Beurs (M-F-J-E) D NURNBERG. Meistersingerhalle h. Beurs (M-F-J-E) CH LEISSIGEN. Restaurant Hirschen h. Beurs (All. enkel Zwitserland ) A LINZ. Kaufmannisches Vereinshaus, Bismarckstr h. Beurs (M-F ) PFORZHEIM. Nagoldhalle. Pforzheim-Dilweissenstein h. Beurs (M-F geen J ) RATINGEN. Stadthalle h. Beurs (M-F ) D STEGEN- Siegerlandhalle. Koblenzerstrasse. Beurs (M-F-J ) D KOLN. Gi rzenich. Martinstrasse h Beurs {M-F-J-E l A WIEN (Nord, Florisdorf). Haus der Begegnung Angererstrasse h Beurs F MARSEILLE (13). Pasais des Congrés. part Chanot Beurs (M-F-J-E ) 2 08 geonieuws 18(9). november 199 3

9 mineraal van de maan d korund (varieteit robijn) p. bende r In de kroon van de Engelse koningin zit een grote rode steen, de "Black Prince's Ruby ", die i n werkelijkheid "slechts" een rode spinel is. In de 19de eeuw werd goudrobijnglas gebruikt voo r vazen en andere siervoorwerpen. En als u nu voor een verkeerslicht zou staan zou u met weini g fantasie in de rode lens een geslepen robijn kunnen zien. Rood is het sleutelwoord dat de verwarring en misleiding rond robijn aangeeft. Goede natuurlijke robijn is een dure edelsteen, dikwijls duurder dan goede diamant Daarom is er een sterke neiging om andere "stenen" met een robijnrode kleur als robijn te verkopen (rood glas. rode spinel,...]. En door kommerciële belangen van de juwelenverkopers én door de sterke ontwikke - ling van technische toepassingen van robijn, is er een belangrijke produktie van synthetisch e robijn. Dit is zowel voor de (altijd) rode robijn als voor saffier (blauw, groen, geel) van toepassing. Beide namen duiden niet op aparte mineralen, wel op de kleurvarieteiten van het mineraal korund. Korund heeft een eenvoudige chemische samenstelling : A1 203 of aluminiumoxide. Loop niet direkt naar uw rommelzolder om een oud stuk "geoxideerd" aluminiumprofiel (bijv. van een afgebroken TV-antenne) te halen. De grijswitte laag die dit aluminium bedekt is een komplexe mengeling van oxiden, hydroxiden, sulfaten.... Korund is zuiver aluminiumoxide. Maar zoals steeds, niets is perfekt, niets is 100% zuiver in d e natuur. En dat is maar goed en gelukkig ook, anders zouden robijn en saffier gewoon kleurloos zijn De aanwezigheid van kleine hoeveelheden onzuiverheden in korund bepalen de kleur. Deze onzuiverheden zijn ijzer-, chroom- en titaniumoxide, telkens maximaal enkele procenten. Chroo m kleurt robijn rood, ijzer en titanium zijn verantwoordelijk voor de saffierkleuring. Robijn vertoont wel schakeringen in de rode kleur (in funktie van het chroomgehalte en eventuele andere sporenelementen). Wanneer een "donkerroze" saffier "robijn" mag genoemd worden en ee n "lichtrode" robijn "saffier" moet heten, is soms een zwaar diskussiepunt. De robijn met de mooiste rode kleur wordt omschreven als "duivebloedrood". Robijn fluoresceert ook bij bestralin g met zichtbaar licht (Emmermann, 1993). Hierdoor is robijn bij verschillende soorten lichtbronne n fonkelend rood. Een edelsteen moet een hoge hardheid hebben en een hoge glans. Korund heeft hardheid 9 en heeft een hoge brekingsindex. geonieuws 18(9), november

10 F. Ward (1991) beschrijft een aantal van zijn ervaringen opgedaan tijdens een kleine wereldrei s bij de voorbereiding van zijn artikel over robijn/saffier. Hij merkt op dat men in verschillend e musea (Dresden, Munchen,...) zeer weigerachtig reageerde op zijn skeptisme over de echthei d van robijnen die in wereldbekende sierstukken zitten. Hij is vrij zeker dat meerdere zogenaamde robijnen in werkelijkheid slechts rood glas of spine l zijn, maar dat men om de waarde van de museumkollektie of de reputatie van het museum nie t te schaden liefst geen kontrolemetingen wil uitvoeren. Niet iedereen is zo eerlijk als in d e Londense Tower waar de "Black Prince's Ruby" een bordje "spinel" meekrijgt. Ward kreeg i n Dresden originele documenten over de versiering van een uniform van koning Augustus de Sterk e te zien waar voor de robijnen "balas rabies" vermeld werd. een naam die tot 1800 gebruikelij k was om spinellen aan te duiden. Dezelfde auteur kon ook enkele fabrieken bezoeken waar synthetische robijn en saffier gemaakt worden. In een van de fabrieken werd verteld dat er een bestelling was voor 1000 armbande n met 23 robijnen of in totaal robijnen. Het opgraven van zulke hoeveelheid natuurlijk e steentjes lijkt een flinke klus, om over de kostprijs nog maar te zwijgen. Een techniek om robij n kunstmatig te kweken : bij 1000 C groeit op een klein stukje robijn gedurende een jaar een grot e brok synthetische robijn uit een mengsel van aluminium- en chroomoxide. In Zwitserland za g Ward een fabriek met 2000 (!) ovens voor de produktie van robijn en saffier kg per jaa r? Met het procédé dat daar gebruikt wordt groeit op een robijn- of saffierkristalletje(het zaad) ee n cilinder van 7 cm hoogte en 2 cm diameter in slechts 5 uren. Een mengeling van aluminiumoxid e en chroomoxide (rood), titaan-+ijzeroxide (blauw) of kobalt (groen) valt doorheen een vla m gesmolten op het zaadje. Dergelijke industriële fabrikatie van robijn (en saffier) is verantwoord als men deze stenen voo r technische toepassingen wil gebruiken. Een zeer belangrijke eigenschap van de korunden is d e hoge hardheid, 9 op de schaal van Mohs. Alleen diamant (10) is harder. Hierdoor is korund zee r slijtvast en krasvrij : ophanging van tandwielen van uurwerken, krasvrij "glas" van dure uurwerken, het glas waaronder de laserstraal van de kassa met streepjeskodelezer in grootwarenhuizen zit, Maar ook de natuurlijke robijn wordt niet steeds verkocht in de toestand waarin hij gevonden is. Vermits de kleur veroorzaakt wordt door kleine hoeveelheden metaaloxides, kunnen er zones met verschillende kleur voorkomen. Het verhitten van de stenen op 2000 C doet deze zone s verdwijnen met een diepere zuiverdere kleur als gevolg. Dit is dus een opwaardering va n natuurlijke stenen. Het hoger vermelde "goudrobijnglas" (Weibel, 1993) is een zeer dure glassoort met zeer fij n verdeeld goud, slechts enkele honderdste van een procent worden toegevoegd. Dit glas dat ee n merkwaardige nabootsing van het birmarood van robijn is, werd uitgevonden in Maar e r zijn nog trucjes om glas robijnkleurig te maken, zoals de toevoeging van neodymium Het zij n dure soorten, o.a. omdat de fabrikatie moeilijk is geonieuws 78(9), november 1993

11 Het glas moet steeds getemperd worden (verhitten en afkoelen) om het juiste kleureffekt te berei - ken. Als u stilaan begint te denken dat alle robijn of synthetisch is of een vervalsing dan heeft u he t mis. Er wordt nog behoorlijk wat opgegraven : * Het klassieke land is Myanmar (Birma), Mogok (Weibel, 1993). Hier wordt reed s eeuwenlang robijn gevonden. Het land is een zo bekende leverancier, dat d e vindplaatsaanduiding van stenen uit andere landen soms in "Birma" gewijzigd wordt o m de verkoopprijs te kunnen verhogen. Ten onrechte, want ook deze andere landen levere n uitstekende stenen. De mijnen van Birma worden reeds in een Chinese kroniek uit d e zesde eeuw vermeld, en in de 15de eeuw waren ze ook in Europa bekend. In werden ze overgenomen door de staat en hermetisch afgesloten. Pas recent konde n enkele Amerikanen ze bezoeken (Ward, 1991 ; Kane en Kammerling, 1993). Robijn word t er in zeer vele primitieve tot modernere schachten gedolven uit de marmer of uit de loss e verweerde stenen. De gehele verkoop loopt over Thaise handelaren. * Sri Lank a * Pakistan, Hunzadal, (Gubelin, 1982) korunden in het gehele kleurenspectrum tusse n blauw en roos. ook duivebloedrood, in witgrauwe tot gele marmer, samen met pyriet, spinel (tot 5 cm diameter!) met verschillende kleuren en pargasiet (groene amfibool). De robijnen zijn van uitstekende kleurkwaliteit maar dikwijls ondoorzichtig met 0,15 to t 0,80% chroomoxide en slechts zeer weinig ijzeroxide (0,01-0,35%). Het grootst e gedeelte van de korunden is robijn. * Australië, Harts Range, Alice Springs (xx, 1980), in dit land zijn er enkele vindplaatse n van korund, in Harts Range vond men de eerste dieprode robijnen met kommerciël e waarde als cabochons. * Groenland, Fiskenásset, (Gubelin, 1979), robijn chromiethoudende lagen, XX van 1 m m tot 15 cm (!), zelfs tot 30 cm lengte en 20 cm diameter (!), soms bestaat 40% van he t opgegraven gesteente uit robijn samen met spinel en pargasiet. Het chroomoxid e gehalte is 0,3 tot 3,0%, wat hoog is. De meeste robijnen zijn ondoorzichtig-opaak e n kunnen dus enkel voor cabochons gebruikt worden. * Afghanistan, Jegdalek, Kabul (Hochleitner, 1990), prismatische robijn in marmer, to t 2 cm lang en 5 mm diameter, doorzichti g * Noorwegen, Froland, * Vietnam, Luc Yen-mijn, * Kashmi r * Keni a * Tanzani a * USA, Montana ;i geonieuws 18(9). november

12 korund diamant spine l formule AI203 C MgA12O4 stelsel trigonaal kubisch kubisc h kleur regenboog ± kleurloos, regenboog rood. blauw, groen, bruin, zwar t dichtheid 4,0 3,5 3.6 hardheid ,5-8 glans diamant-, glasglans, soms mat diamantglans glasglans breuk slecht, soms goed, oneven, bros streekkleur goed slecht,oneven, bros wit > > KORUND (E : corundum, F : corindon, D: Korund) : mineraalnaam voor aluminiumoxide, trigonaal, hematietgroe p > > ROBIJN (E: ruby, F: rubis, D : Rubin) : variëteitsnaam voor rode korun d Literatuuro pgav e M. Bauer, "Precious Stones". E. Tuttle Co., Japan. p (1978 ) A. Emmermann, "Luminescentie, fysisch benaderd", Geonieuws 18(7), (1993). E. Gubelin, (vertaling J.E. de Langhe) "Edelstenen", Artis, Brussel p (1976). E. Gubelin, "Fiskensset. Rubinvorkommen auf Grbnland", Lapis 4(3), (1979). E. Gubelin, "Die Edelsteinvorkommen Pakistans, Teil 1", Lapis 7(5) (1982). R. Hochleitner. 'Rubin aus Afghanistan', Lapis 15(1), 33 (1990). R.E. Kane en R.C. Kammerling, 'Die Rubin- und Saphir-Abbaue von Mogok", Lapis 18(7/8) (1993 ) M. Ward, "Rubies and Sapphires". National Geographic 180(4) (1991). M. Weibel, "Rubin und Goldrubinglas". Mineralienfreund 3, 6-11 (1993). xx. "Rubinfund in Australien". Lapis 5(4), 4 (1980) geonieuws 18(9), november 199 3

13 robijn, froland, zuid-noorwegen jo van de perre» > Volgt men de R9 van Arendal richting Evje. dan komt men n a ongeveer 10 km aan het winkelcentrum van Froland. Van hierui t voert een smalle geasfalteerde weg naar het gehucht Froland, enkele huizen rond een kerktoren Men rijdt voorbij het centrum to t aan het spoorwegstation van Froland (= na ongeveer 2km). N u gaat het te voet verder! ± 200 m ten NO van het station steek t men de spoorweg over en gaat dan langs een smal pad 600 m bergopwaarts in NW-richting. Aan de wegsplitsing volgt men he t brede pad naar rechts. Na zowat 400 m vindt men de ingan g van de nagenoeg volledig platgedynamiteerde vindplaats. C C C Deze beschrijving van de robijnvindplaats van Froland (Zuid-Noorwegen) namen we over ui t " Mineralfundstellen in Skandinavia" (Chr Weise, 1975). Niettegenstaande het grote tijdsverschil (12 jaar later!j, zouden we in juli 1987 ons geluk in deze vindplaats uitproberen De vindplaats was echter niet zo gemakkelijk te vinden als eerde r beschreve n Gedurende het voorbije decennium had de natuur enkele grondige wijzigingen aangebracht i n het landschap. Op de zogenaamde paden tierde de plaatselijke flora welig. Maar na eni g geharrewar bracht ons orientatievermogen (of ons kompas, of het geluk?) ons uiteindelijk toc h op de vervallen korundvindplaats. Hier zouden destijds prachtige robijnkristallen met een diameter van meer dan 10 cm gevonde n zijn. Enkele van deze "monstertjes" zijn te bezichtigen in het "Norsk Bergverksmuseum" i n Kongsberg Wij moesten ons echter tevredenstellen met hetgeen we tussen het puin van vorig e bezoekers konden vinden. Van de nagenoeg 5 meter lange en 2 meter hoge pegmatietrots wa s immers zo goed als niets overgebleven. Enkele kleine specimens, waaronder één perfek t prismatisch kristal van 5 mm diameter, op matrix, mochten (nvdr : moesten?) toch mee naa r België.. Juli jaar later, zijn we opnieuw in Froland. Deze keer getroosten we ons echter niet de moeite om het oerwoud nogmaals te doorkruisen. Na wat navraag, komen we bij de eigenaa r van de oude claim terecht. Tot onze grote verbazing heeft hij nog heer wat interessante specimens in stock. De prijs is voor Noorwegen tot wel bijzonder gunstig. Bijgevolg verandere n enkele kilootjes "stuff" van eigenaar en adres. Froland lijkt nu wel verleden tijd, maar onlangs kon ik toch het gerucht opvangen dat nu elder s in dezelfde buurt opnieuw naar korundhoudende aders wordt geboord Mensen die dus ooit hu n eigen stukje Froland-robijn ter plaatse willen vinden kunnen dus nog hopen. De anderen biede n we deze maand specimens van de beschreven vindplaats aan ars mineraal van de maand geonieuws 18(9). november

14 In Froland werd (wordt) gevonden : robijn : - korte prismatische XX tot 10c m - langprismatische XX, zelde n - XX met rhomboëdervlakken, zelde n - de kleur is violet tot purperroo d - de UV-kleur is felroo d saffier : spitse XX, tot 1 cm andere : kyaniet, fuchsiet, bruine toermalijn. rutiel,... «'1E St0 47 BzgN =*** ys6 *** y oz) m -Cl 200 m' permanente expositie! mineralen - juwelen - vlinder s kit - loepes - geigertellers JOUSI-doosjes - steuntjes fluorescentie - hamer s Euromex mikroskope n boeken enz hen h zondag h dinsdag geslote n 's zomers dagelijk s h en h U vindt ons oo k op mineralenbeurze n Mits voorlegging va n Uw MKA-lidkaart krijg t U (in de winkel) 10 korting op juwelen en Mineralen pennieuws 18(9). november 1993

15 hey's mineral index, of hoeveel mineralen zijn er zoal? r. van tasse l h. dillen Bibliografische gegevens : Hey's mineral index_ Mineral species, varieties and synonyms-, A.M Clark. Natural Histor y Museum, London, Chapman and Hall, 852 pp., ISBN , 21.5 X 30.5 cm (A4), prij s 50 GBP verzendingskosten. Engelstalig. Dit is de derde editie van Hey's index De eerste verscheen in 1950, en de tweede in 1955 (me t herdrukken in 1962 en 1975). In maart 1993 gingen de eerste exemplaren van de derde uitgave (ongeveer 2 kg elk!) de deur uit, na jaren van monnikenwer k Het gaat om een alfabetische lijstvan officiële mineraalnamen (herkenbaar door vette druk en ee n systematieknummer), maar ook van alle mogelijke verouderde namen, niet-officiële synonieme n en variëteiten. In dat opzicht kun je het enigszins vergelijken met de in 1968 verschenen "Inde x alphabétique de nomenclature minéralogique" (BRGM, Frankrijk), maar wanneer je de beid e werken naast elkaar legt vallen twee dingen op : 1. De nieuwe Hey index is véél vollediger dan het Franse wer k 2. De nieuwe Hey-index bevat per naam véél meer informati e Voor elk mineraal vind je naast de formule referenties, kristailografische parameters en divers e andere gegevens. bv. met betrekking tot de naamgeving, de typelokaliteit, relatie met ander e mineralen, de referentie van de beschrijving, synoniemen enz. We konden geen enkele Engelstalige variëteit of verouderde benaming bedenken die we niet netjes omschreven in het boek terugvonden We zochten bv. (met sukses) op : * pholérite (variëteit van kaoliniet ) * dewaiquite (verouderde benaming voor ardenniet) ; de naam komt echter niet van "G. Dewaiquite", zoals in de index vermeld, maar van G. Dewalqu e * skleroklase (in onbruik geraakt synoniem voor sartoriet) ; ook de schrijfwijzen sclerocla s als skleroklas zijn vermel d * rothnickelkies (Duitstalig verouderd synoniem voor niccoliet ) * destinezite (in onbruik geraakt synoniem voor diadochiet ) * rathite-i, -II, -III, -IV, -V (waarvan nu officieel nog overblijven rathiet en liveingiet) ; zelfs deze mineralogische doolhof wordt korrekt ontward met de bijbehorende literatuurgegeven s * Ferristrunzite : ook dit verhaal is korrekt ; als vindplaats wordt wei nogal beknopt "M t Groseilliers, (hoera, zelfs de spelling is juist!) Belgium" aangegeven ; zo zul je 't nie t gemakkelijk vinden op de landkaart! We kunnen dus gerust stellen dat het werk bijzonder kompleet en vrij nauwkeurig is opgesteld. Achteraan in het boek vindt men de chemische klassifikatie van de officieel erkend e mineraalnamen met hun Hey-klassifikatienummer. Tenzij u de voorkeur geeft aan een ander e indeling kunt u deze klassifikatie zeer goed gebruiken voor uw verzameling. geon+euws 18(9). november

16 A.M. Clark heeft in dit boek 3382 mineraalsoorten vermeld Deze zijn ondergebracht in ee n chemische klassifikatie van 32 groepen. De eerste uitgave van het boek van M.H. Hey, in heette trouwens reeds "An index of mineral species and varieties arranged chemically" of oo k "Chemical index of minerals". Buiten de soortnamen zijn in het boek van 1993 nog meer da n mineraalnamen opgenomen voor variëteiten, synoniemen, misspellingen enz., zodat i n totaal ongeveer namen zijn vermeld. Het leek ons interessant om na te gaan hoe het mineralenbestand eruit ziet, zoals opgenome n in de Lapis Mlneralindex (16 pp.. Lapis 1991, nrs. 2 en 3), volgens de stand in november De mineraalsoorten zijn hier ingedeeld in een ruime chemisch-kristallografische klas ifikatie va n 9 hoofdgroepen (analoog aan de indeling volgens H. Strunz in "Mineralogische Tabellen"). We geven de vergelijkende gegevens weer in tabelvorm, waarbij men in acht moet nemen dat d e groepen ruim gekozen zijn. De 32 groepen van Hey's index zijn herleid tot 9 zoals in de Lapis- Index. U moet er ook rekening mee houden dat elke vlag niet steeds dezelfde lading dekt, zoal s verder uit de kommentaar zal blijken. Hey's Index 1993 Lapis-Index Aantal species ( groepen % groep % elementen sulfiden II halogeniden oxiden/hydroxiden IV carbonaten V 9. 0 sulfaten VI 8. 9 fosfaten VII 18.3 silikaten V diversen ( i nkt. org.) IX 0.9 TOTAAL ( ( Uit de tabel blijkt alleszins een zeer goede overeenstemming voor het aantal mineraalsoorten, namelijk bijna Verder komt het vrij vanzelfsprekend over dat de silika t en overwegen, maa r het is wel enigszins verrassend dat de fosfaten zo hoog scoren. In de vergelijkende tabel valt vooral een groot verschil op voor de groep van de oxiden. Dit is t e verklaren door een fundamenteel verschil in de klassifikatie : chemisch ten opzichte va n kristalchemisch. In Hey's index komen sulfieten (groep 27), selenieten en tellurieten (28) vlak n a de sulfaten (25-26), terwijl deze in de Lapis-Index bij de oxiden (IV) worden ondergebracht. Ook volgen in Hey's index arsenieten (23) na arsenaten en vanadaten (20-22), en in Lapis-Index staa n ze bij de oxiden gekatalogeerd. Verder zijn in Hey's index niobaten en tantalaten (18) juist voo r fosfaten (19) en na silikaten (14-17) opgenomen, en jodaten (29) vormen een afzonderlijke groep geonieuws 18(9), november 199 3

17 Jodaten zijn in de Lapis-Index ook bij de oxiden (IV) ingelijfd. Deze voorbeelden verklaren he t grote verschil tussen de beide indexen voor het aandeel van de oxiden en uiteraard ook d e kleinere verschillen voor de andere groepen. Dit boek helpt je verder in alle gevallen waar andere werken je in de steek laten op het gebie d van naamgebruik van mineralen en variëteiten. Indien je het al niet hebt besteld via de MKA kun je alsnog terech t bij de boekhandel, of (sneller) rechtstreeks bij de uitgever. Schrijf naar Chapman and Hall, Ltd, Direct Response Superviso r Cheriton House, North Wa y ANDOVE R Hants SP 10 5B E Groot-Brittanni ë U ontvangt dan een faktuur (50 GBP t 3.5 GBP voor verzendingskosten) en het zwaarlijvinge boek - dat gegarandeerd niet in j e brievenbus kan l mineralen voor beginnende en gevorderde verzamelaar s geologische artikelen - dekoratie - juwele n INTERKRISTAL MINERALEN-TOEBEHORE N Een uitgebreid assortiment geologische artikelen vindt U in onze katalugus "Krantz Geo-Zubehdr", u.a. hamers. beitels, steenbewerkingsmactiine s Jousidoosjes en aangepaste opberg-systemen. standaards. acrylaal sokkels, draaitafels, kompas. Geigertellers. detektoren, ultrasoonbaden. loupes, mikroskopen. verrekijkers. UV-lampen. boeken. video's. didaktisch materiaal enz... Bezoek onze show-room of vraag onze gratis katalogus aa n Steeds welkom na telefonische afspraak ' Olmenlaan 8 Wij zijn aanwezig op B-3050 OUD-HEVERLE E niineralettbeurzen Tel. & fax : (B) 016/ (tot juni (B) 016/ ) geonieuws 18(9). november

18 boekennieuw s aanwinsten voor de bibliotee k Quarz-Monographie _ R. RYKART, Ott Verlag, Thun (CH), 414 pp., 236 fig., 37 pp. kleurfoto's en 24 pp. zw/w foto's, formaat 16 x 23 cm, 59 CHF, ISBN Duitstalig. Dit boek is bedoeld als opvolger van de in 1977 verschenen tweede uitgave van het boe k "Bergkristall - Form und Schdnheit alpiner Quarze". T.o.v. dit oorspronkelijk werk is het opzet we l erg uitgebreid : van een boekje over Alpiene bergkristallen is het uitgegroeid tot een serieus naslagwerk over zowat alle variëteiten van kwarts en ook andere SiO 2-modifikaties. Het is zo'n beetje een kruising tussen het boekje "Bergkristal!" en deel III van Dana's System o f Mineralogy. Het boek is zeer rijk geïllustreerd met tekeningen en foto's en daarom alleen al zij n niet al te hoge prijs zeker waard. De inhoud in een notedop : modifikaties - a-kwarts - morfologie - tweelingen - ontstaan - kleurvarianten - voorkomens - specifieke vormen - insluitsels - eigenschappen - historiek - chalcedoon en agaat - opaal. Ook een literatuurlijst met vele honderden referenties ontbreekt niet. Dit boek is gewoon voor alle verzamelaars (die Duits lezen) een must (of eerder een soli...). Minéraux des gisementsd'uraniumdu Lodevo i M. DELIENS, O. HENRIOT, V. MATHIS, A. CAUBEL, volledige titel. "Minéraux des gisement s d'uranium du Lodevois, bordure sud du Massif Central, Hérault. France", 1992, 61 pp., 24 kleurfoto's, 26 zw/w-foto's, prijs 120 FRF (F port), formaat DIN A4. Franstalig. Deze brochure behandelt de uraniumvoorkomens van de Lodevois op het gebied van : De historie k Geologisch kader De voorkomens Ouderdom en oorspron g Mineralogi e Als initiatief van een niet-professionele vereniging is de uitgave bijzonder geslaagd. met toc h enkele minder positieve punten : de algemene presentatie (lay-out, bladspiegel) en de kwalitei t van de zw/w-foto's moet beter kunnen. Dat de prijs vrij hoog ligt is uiteraard te wijten aan de wellicht zeer kleine oplage. Dit wordt echter ruimschoots goedgemaakt door de algemene inhoud en de kwaliteit van de kleurfoto's _ In de brochure worden twee nieuwe mineralen beschreven ("fontaniet" en "seeliet"). De beschrijving en naamgeving van deze nieuwkomers moet nog officieel gepubliceerd worden geonieuws 18(9). november 1993

19 uit onze tijdschriften * LAPIDARY JOURNAL 46(9) ;' Rambergit e 16 Muscovite inclusions in bery l LAPIDARY JOURNAL 46(12) /90-91 Spadumen e 15 Realgar in chaicedon y /85-89 Pegmatite s Oro Belle gol d * MINERALIEN WELT 8{2) Bertrandit van Ehrenfriedrichsdorf i n Sachse n '17-36 Die Kupfer- und Eisenerzlagerstatten int Gebiet des Lake Superior (Oberer See). US A Liber Akanthit, insbesondere aus dea l Freiberger Revie r Schlackenmineralien aus dem 'Ruhrgebiet des Nordens' bei Joldelund/Nordfrieslan d 4850 Die neuesten Mineralfunde in de r Tschechischen und in der Slowakische n Republi k Eine Reise zum bekannten 'Mursinka- Alabaska-Pegmatit und dem Amethyst-gebie t NNE von Jekaterinenburg im Ural (2 ) Neue Funde [Zinkhutte Munsterbusch. Stolberg/Rhld. : Zinkhutte Genna/Letrnath e Walchen bei Oblarn. Steiermar k * INTERN. LABORATORY 23(1), MINERAL. TIJDSCHRIFT 24(2), De granaatgroe p 25 Vivianiet van Blaton (B ) Tsjechoslowakije (2 ) Beheer van een mineralenverzamelin g LAPIDARY JOURNAL 46(10) /112 Hernatite Garnet inclusian in diamon d Inclusions in garnet s MINERALOGICAL RECORD 24(1) Mineral identification in the home laboratory: some useful technique s The Gold Hill Mine. Tooele County. Uta h 2329 rhe Wagon Wheel Gap fluorspar mine. Mineral County. Colorado. US A The callection of Desrnond Sacco The Jan Coetzee copper mine. Namaqualand. South Africa The alpine sulfosalt occurrence at Saint- Pons. Haut-Provence. France What s new in rninerals? FM-TGMS-MSA symposium on garne t LAPIS 18(2) Achtung : Bestrahle Kara-Oba-Guarz e 8-11 Francevill i t Die Grube Kafersteige im Wurmtal sudlic h Pforzheim (Baden-WUrttemberg. Dl Das Mineralogische Museum de r Universitat Hamburg Rhodochrosite von der Sweet Home Mine. Alma. Colorado. USA Neue Mineralien (abswurmbachiet, belkoviet. bu rpal iet. I en i ng rad i et. I ish iz hen i et. luniuanlaiet, manganotychiet. vasiliet ) Neue Mineralfunde von Johanngeorgenstadt im Erzgebirge (D ) MINERALCOLOR Goud. magnetiet. chioritoid. borniet. pyriet. langiet. fluorapatiet. libetheniet. wavelliet. metatorberniet LAPIS 18(3) Danburi t Die Grube Apollo bei Raubach im Westerwad und ihre Mineral e 23/46-47 Neue Mineralien (ashburtoniet. cianciulliiet, coombsiet. diniet. dissikasiet-(ce). gillulyiet. gravegliaiet haynesiet. jolliffeiet. rouvilleiet. siiinaiet. strontiowhitlockiet. zenzenie t Die Mineralien vom Islitzfall im Dorfertal 1 Osttirol (A l Matdrgn Fiorina : Rauchquarze und Steinboeke irn nordwestlrchen Tessin (CH ) Die Sensation von Tucson 1993 (o.a. goud. rhodochrasiet ) INTERN. LABORATORY Product listings. manufacturer s directory. dealer's section product of the yea r INTERN. LABORATORY Bijlage 'International Microscapy Laboratory ' 4-7 The implication of pleiochroic radiohalos i n brotit e Advances in Thermal Analysis software geonieuws 18(9), november t

20 AMERICAN MINERALOGIST 78(1-2) GEODE 17(10) Zoektocht in Tsjechoslowakije (slot ) Agaten zoeken in Schotland (GB ) R(VISTA MINEB. ITALIANA 15(3) Le miniere di zinco delta Lombardi a Ora del Colorado. colt. Kosna r La miniera di Raibl, Cave del Predi l (UD. 1 ) minerali del giacimento di Mont e Tamara (Nuxis. Sardegna. 1). le dee l * MINERAUX ET FOSSILES 19(205) Silex. nature. formation. origin e CA NA DIA N MINERAL. 30(4) Buckhornite, AuPb,BiTea new minera) species trom Boulder Co, Colorad o * MINERAL. TIJDSCHRIFT 24{1) Blaton : whitmoreiet 8-13 Tsjechoslowakije Uitrusting voor kaptochte n ROCKS AND MINERAL-S 68(1) Garne t Rhodochrosite, Alma. Park County. Colorado. US A 47 The formation of stalagmites and stalactite s World news of minera) oecurrence s LAPIDARY JOURNAL 45{11) Some hiddenite histor y 16 Garnet inclusion s Okanagan apal (Br. Columbia. Canada ) MINERAL. TIJ SCHR- 24(3) Blaton (B) : bariet-x X Tsjechoslowakije (3 ) Determineren : hoe begint reen eraan? AGAB MINIRUI 26(4), L'halloysite. un minéral découvert e n Belgryu e 6-7 La vie de nos ancètre s Tucson un premier contac t MINERAUX ET FOSSILES 19(206) Musée des sciences de la terre Ossrla Tucson Mellit e INTERN. LABORATORY LAPIDARY JOLJRNAL 47(1) Gemmy crandallite? 18/ Hauyne or hauynit e 22 Mica in perido t Desert fire (Opat Hill mine, CA. USA ) LITHORAMA Q(4) Les émeraude s NAUTILUS 17(8) Cap Blanc Nez ( F) (6 maart 1993 ) Enquêt e Fluoriet * GEA 26(1) Paleontologie van de ongewervelde n * EMSER HEFTE 14(1) Mineralvorkomrnen in den Grauwacken de r ndrdlichen Oberlausitz (D) Der Versuchsbergbau 'Silberberg' be i Blankenheim/Eife l LAPIS 18(4) Wurtzit Charoite - der Schmuckstein aus Sibirie n und Seine seltenen Begleitmineralie n Die Mineralien von Dognecea und Ocna d e Fier in Rumanie n 26 Wittichenit-Kristalle aus dem Siegerlan d Alpiner Neufund : Scheelit-Kristalle vom SQllenkar im Krimmter Achental (A ) Eine neue, grosse Lagerstdtte van terre s trischem gediegenem Eisen in Nordwest- Sibirie n Neue Mineralien (belendorffiet. capgarraniet, geminiet - grechishcheviet, mangaangordoniet. olekminskiet. pitiglianoiet. radtkeiet. vyalsoviet ) * MINERALOGICAL ABSTRACTS 4 2 Index over jaargang * 1 APIS 18(5) Kupfe r 13-2 Rotgulden Gold- und Gustavit-Kristall e aus deal Salsburger Lan d Tucson Kettnerit die besten Stufen der Welt aus Niederschlema, Sachse n Minerale aus dom Dotilener Becken be i Dresde n LAP1DARY JOURNAL 47(4) Hexagori it e Courtesy of topper (Arizona ) yeonieuws 78(9). november 1993