Tweede Kamer der Staten-Generaal

Transcriptie

1 Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar Wijziging van de Colportagewet Nr. 5 VOORLOPIG VERSLAG Vastgesteld 2 mei 1988 De vaste Commissie voor Economische Zaken 1 brengt als volgt verslag uit van haar voorlopige bevindingen aangaande het bovengenoemde voorstel van wet. I. ALGEMEEN 1. Inleiding ' Samenstelling: Leden: Van Dis (SGP), Kombrink (PvdA), Van Amelsvoort (CDA), Braams (VVD), Spieker (PvdA), Lansink (CDA), Gerritse (CDA), Van Erp (VVD), Van Muiden (CDA), Zijlstra (PvdA), Van lersel (CDA), ondervoorzitter, Rempt-Halmmans de Jongh (VVD), Groenman (D66), Pronk (PvdA), voorzitter, Schartman (CDA), Tommei (D66), Nijhuis (VVD), Vos (PvdA), Huys (PvdA), G. Terpstra (CDA), Van Gelder (PvdA), Boers Wijnberg (CDA), Van Rijn-Vellekoop (CDA). Plv. leden: Leerling (RPF), Rienks (PvdA), Vreugdenhil (CDA), Scherpenhuizen (VVD), Vermeend (PvdA), Van Vlijmen (CDA), Mateman (CDA), Bolkestein (VVD), Van Es (PSP), Lankhorst (PPR), Doelman-Pel (CDA), Van Rey (VVD), Wolffensperger (D66), Schaefer (PvdA), Moret-de Jong (CDA), Engwirda (D66), Schutte (GPV), Wöltgens (PvdA), Verspaget (PvdA), Oomen-Ruijten (CDA), Castricum (PvdA), Wolters (CDA), Feenstra (PvdA). De leden van de CD.A-fractie waren verbaasd over het feit dat er zoveel tijd heeft gelegen tussen het vaststellen van de richtlijn en de adviesaanvrage aan de SER (december september 1986). Zij veronderstelden dat om die reden het onderhavige wetsvoorstel de Kamer zo laat heeft bereikt. Nu de betrokken wetswijziging toch al niet meer gerealiseerd kan worden vóór de verplichte datum (23 december 1987) vroegen deze leden of het niet wenselijker is de Colportagewet nu meteen geheel te herzien in plaats van de voorgestelde aanpassing aan de richtlijn. Wanneer zulks niet mogelijk is, zouden de leden van de C.D.A.-fractie graag vernemen op welke termijn bedoelde herziening dan wel mag worden verwacht. Tevens zouden de leden van de C.D.A.-fractie graag willen vernemen of de beoogde zelfregulering ten aanzien van de colportage met spaarkassen voldoende effect heeft gesorteerd. De leden van de fractie van de Partij van de Arbeid hadden met belangstelling kennis genomen van het onderhavige wetsvoorstel. Zij constateerden dat de Europese richtlijn (Pb EG L 372) een minimumrichtlijn is, waarbij het lid-staten vrij staat met het oog op de bescherming van de consument gunstiger bepalingen vast te stellen of te handhaven. Zij vroegen wat de bijdrage van Nederlandse zijde geweest is bij de totstandkoming van de onderhavige richtlijn. Daarbij ware met name te vermelden welke zaken wel en welke zaken niet zijn overgenomen. Deze leden vroegen wanneer de regering met een wetsvoorstel voortvloeiende uit de conclusie van de werkgroep-nicaise denkt te komen. Wanneer zullen dan die voorstellen wet kunnen zijn? Was het niet Tweede Kamer, vergaderjaar , , nr. 5 1

2 mogelijk geweest verlenging te krijgen van de 24-maanden-termijn die in de richtlijn genoemd is en die nu overigens ook al overschreden is, zodat zowel de meer ingrijpende voorstellen tot wijziging als de wijziging op grond van de richtlijn in één voorstel aan de orde zouden hebben kunnen komen? De leden van de V.V.D.fractie reageerden niet zo enthousiast op het onderhavige wetsvoorstel. Zij leefden nog met de gedachte dat overeenkomstig de conclusie van de interdepartementale werkgroep deregulering regelgeving sociaal-economische ordening en kwaliteitsbevordering (werkgroep-nicaise) een versoepeling van de Colportagewet te verwachten zou zijn. Deze leden wensten dan ook te onderstrepen dat de conclusie van deze werkgroep spoedig zijn beslag dient te krijgen in de onderhavige wet. In hoeverre, zo wilden de leden van de V.V.D.-fractie weten, valt het tele-winkelen onder de Colportagewet? Vergt juist deze toenemende vorm van verkoop niet een consumentenbescherming? Immers, indien er ooit sprake van impulsieve aankopen zal zijn, dan zal dat bij tele-winkelen het geval zijn. En als algemene vraag van deze leden kwam naar voren of consumenten op beurzen beschermd worden door de onderhavige wet. De leden van de S.G.P. fractie verklaarden met belangstelling kennis te hebben genomen van het onderhavige wetsvoorstel. Deze leden merkten op dat, hoewel het wetsvoorstel zich inhoudelijk beperkt tot aanpassing van de Nederlandse wetgeving aan de Europese richtlijn inzake de bescherming van de consument bij buiten verkoopruimten gesloten overeenkomsten, nadere aanpassing van de Colportagewet gewenst is. De hier aan het woord zijnde leden betreurden derhalve het beperkte karakter van het wetsvoorstel. De leden van de S.G.P.-fractie onderschreven de algemene uitgangspositie van de CCA, dat enerzijds de consument dient te worden beschermd tegen agressieve verkooptechnieken, maar dat anderzijds de bonafide colporteur moet worden beschermd tegen consumenten die zich - bij een te strakke wetgeving - op niet te rechtvaardigen wijze willen verrijken. Overigens is het naar de mening van deze leden niet uitgesloten dat ook bonafide colporteurs zich van agressieve verkooptechnieken bedienen. 2. De EEG-richtlijn In stuk , nr. 11,blz. 10 wordt gesproken over investeringscolportage. De leden van de C.D.A.-fractie hadden niet begrepen of investeringscolportage onder het Aanwijzingsbesluit valt. Zij waren overigens van mening dat deze vorm van colportage wel onder de Europese richtlijn valt. Graag zouden zij de reactie van de regering hierop vernemen. De leden van de C.D.A.-fractie zouden ook graag willen vernemen of telefonische verkoop en beurs- en straatverkoop naar de mening van de regering onder de wet en/of de richtlijn valt. Wat betreft de reikwijdte van de richtlijn waren genoemde leden van mening dat, zolang het registratiestelsel nog in de wet staat, ook op colportage die op grond van de richtlijn onder de wet gaat vallen, de registratieregeling van toepassing dient te zijn. Ten aanzien van colportage tijdens een bezoek op verzoek van de consument waren de leden van de C.D.A.-fractie van mening dat het belang van de consument hier dient te prevaleren boven de belasting voor het bedrijfsleven, zodat in dezen verder gegaan dient te worden dan de richtlijn. Die belasting, zo meenden deze leden, is er natuurlijk altijd in het geval van colportage; zij zagen geen doorslaggevende reden om in dit geval een uitzondering te maken. Tweede Kamer, vergaderjaar , , nr. 5 2

3 Ten aanzien van de ontbinding van de overeenkomst wilden de leden van de C.D.A. fractie het belang van de consument het zwaarst laten wegen. Voor hen betekende dat dat enkel een verbetering van de voorlichting in dezen onvoldoende is. Zij gaven er daarom de voorkeur aan in de wet op te nemen, dat wanneer teruggave van de prestatie onmogelijk is, de waarde van de prestatie in geld dient te worden gerestitueerd. De leden van de fractie van de P.v.d.A. konden niet inzien waarom er naast colporteurs waarvoor de inschrijvingsplicht geldt andere colporteurs zouden moeten ontstaan waarvoor die plicht niet geldt. Zij vroegen of het niet juister zou zijn alle colporteurs inschrijvingsplichtig te laten zijn en vervolgens bij het komend wetsvoorstel ten principale te besluiten of de inschrijvingsplicht al of niet gehandhaafd dient te worden. Vooruitlopend op een wetsvoorstel betreffende het verwijderen van het registratiestelsel uit de wet wordt nu voorgesteld geen publiekrechtelijke inschrijvingsregeling van toepassing te laten zijn op colportage die ingevolge de richtlijn onder de wet zal gaan vallen. De leden van de P.v.d.A.-fractie vonden dit geen fraaie oplossing. Er gaan nu twee soorten colportage ontstaan, die waarop wel en die waarop niet een publiekrechtelijke inschrijvingsregeling van toepassing zal zijn. Zij achtten het juisten de uitbreiding in te bedden in de huidige systematiek van de wet, zodat het registratiestelsel ook op de nieuwe colportage van toepassing zal worden. De leden van de P.v.d.A.-fractie waren het met de regering eens dat de regeling terzake van colportage met effecten inhoudelijk gelijk dient te blijven. Deze leden wilden weten hoelang het nog zal duren vooraleer regelgeving voor het gehele beurs- en effectenwezen van kracht zal kunnen zijn, zoals aangekondigd in de memorie van toelichting terzake van de Wet Effectenhandel. Wat heeft de regering tot nu toe hieraan gedaan en wat dient nog te geschieden teneinde een wettelijk stelsel te krijgen dat het gehele veld omvat? Wanneer zal het voorstel van een nieuwe Wet Assurantiebemiddeling de Kamer bereiken? Zij vroegen of de regeling in een nieuwe Wet Assurantiebemiddeling nog meer gevolgen zou hebben voor de Colportagewet en welke die dan zouden zijn. Deze leden wilden weten wat de toevoeging «ongevraagd» betekent. Wil dat zeggen dat wanneer iemand eerst ongevraagd telefonisch is benaderd en vervolgens bezoek plaatsvindt, dit bezoek niet meer als ongevraagd aangemerkt wordt? Deze leden wilden weten of er op grond van de omschrijving in de huidige Colportagewet nu wel of niet sprake is van colportage indien een werknemer van een onderneming door een collega ongevraagd er toe bewogen wordt een goed of dienst van de onderneming te kopen. In hoeverre bestaat er in dat geval consumentenbescherming? Kan de regering een schatting geven van het aantal gevallen waarin het bezoek van de handelaar, dat plaatsvond op verzoek van de consument terwijl die laatste kon weten dat het ging om het sluiten van een overeenkomst, tot een dergelijke overeenkomst heeft geleid? Is bekend in hoeveel van die gevallen de consument alsnog enigerlei procedure heeft aangespannen om de overeenkomst ongedaan te maken? Kan globaal weergegeven worden om welke producenten, goederen of diensten het gaat bij colportage bij de consument thuis? Kan overigens aangeduid worden tot welke inkomenscategorieën de consumenten behoren die via colportage kopen? De leden van de P.v.d.A.-fractie hadden enige bedenkingen tegen het feit dat er geen bepaling in de Colportagewet opgenomen is die de consument bescherming biedt in situaties waarin teruggave van een prestatie niet meer mogelijk is. Zij vroegen om een overzicht waarin de rechtsgang op basis van onverschuldigde betaling en ongegronde Tweede Kamer, vergaderjaar , , nr. 5 3

4 verrijking vergeleken wordt met de rechtsgang die zou gelden indien voor een dergelijk geval specifieke bescherming via de Colportagewet geboden zou worden. Zij vroegen zich af of een regeling via de Colportagewet de consument niet in een sterkere positie zou plaatsen en malafide aanbieders zou afschrikken. Door de richtlijn worden kredieten van boven de f opgenomen in de wet. Dit terwijl de oude regeling, waar colportage met deze kredieten niet tot de colportage in de zin van de wet wordt gerekend, bevredigend functioneert. De leden van de V.V.D.fractie betreurden de verbreding van het terrein waarop de wet van toepassing is. Zij hadden echter begrip voor de omstandigheden waaronder deze wijzigingen moesten worden doorgevoerd, maar tekenden daarbij aan dat de harmonisatie binnen de EG niet dient te geschieden door alle verschillen op te heffen door middel van verstrekkende wetgeving. De genoemde leden spraken hun instemming uit over het feit dat in de richtlijn geen uitbreiding van de (publiekrechtelijke) inschrijvingsplicht voor colporteurs is opgenomen. Zij deelden de mening van de regering, dat in het licht van het komende wetsvoorstel tot wijziging in verband met deregulering, waarbij zal worden voorzien in het vervallen van het inschrijvingsstelsel, een dergelijke uitbreiding ongewenst is. De leden van de S.G.P.-fractie informeerden naar eventuele ontduikingspraktijken van colporteurs. Bestaat hier enig inzicht in? In dit verband verwezen deze leden naar de mogelijkheid dat colporteurs zich bedienen van advertenties waarop geïnteresseerde consumenten kunnen reflecteren. Vervolgens blijkt dat de colporteur slechts bereid is nadere inlichtingen te verstrekken in een persoonlijke ontmoeting met de betreffende consument. De colporteur oppert dan ook de suggestie van een persoonlijk bezoek aan de consument. Van wie gaat nu rechtens het initiatief uit, zo vroegen deze leden: van de colporteur, die eerst een advertentie plaatst en aandringt op een persoonlijk bezoek of van de consument, die reflecteert op de advertentie en instemt met een persoonlijk bezoek? Kan deze handelwijze worden aangemerkt als een ontduikingspraktijk van het vermelde onder artikel 1, vijfde lid? Zo ja, verdient het dan geen aanbeveling te komen tot een ruimere omschrijving van de term «persoonlijk bezoek», zodat ook deze vorm van colportage onder de werking van de Colportagewet valt? Deze leden verwezen in dit verband naar hetgeen in de memorie van toelichting wordt gesteld ten aanzien van colportage tijdens een excursie c.q. groepscolportage. Voor dit soort colportage voorziet de wet wel in aanvullende rechtsbescherming van de consument, waarom dan niet tevens voor colportage door middel van de advertentiemethode? In dit kader vroegen deze leden wat nu het centrale element in de colportage dient te zijn waar de bescherming van de consument op gericht is: gaat het primair om buiten verkoopruimte gesloten overeenkomsten of staat juist de vraag wie het initiatief neemt centraal? De leden van de S.G.P.-fractie konden hun instemming geven aan de verscherpte bepalingen terzake van het opzeggingsrecht. 3. Deregulering Bij de thans voorliggende wijziging kan helaas slechts gesproken worden van lastenverzwaring voor het bedrijfsleven, de Kamers van Koophandel en Fabrieken en de Economische Controledienst (pagina 7 en 8 van de memorie van toelichting). De leden van de V.V.D. fractie vroegen waarom aan deze constatering geen conclusie is verbonden. De eerste hoofdlijn van wetgevingsbeleid dient naar de mening van deze leden te zijn dat de wetgever meer wil vertrouwen op de ontplooiing van de burger, de ondernemer en de gemeenschappelijke verbanden. De overheid moet het zelfregulerend vermogen van de samenleving onder- Tweede Kamer, vergaderjaar , , nr. 5 4

5 kennen en erkennen. De wetgever moet zich regelmatig rekenschap geven van de aan wetgeving verbonden kosten en baten en van de gewenste en ongewenste neveneffecten. De overheid mag geen onevenredige lasten leggen op burgers, bedrijven, bestuur en rechtspraak, zo stelden de leden van de V.V.D.-fractie. Daarmee kwamen zij op de uitvoerbaarheid en handhaafbaarheid van de Colportagewet, dit vooral omdat ook voor de Economische Controledienst, die met het toezicht op de naleving en met de opsporing van overtredingen van deze wet is belast, deze wetswijziging een lastenverzwaring betekent. Is de ECD voldoende bemand om deze extra taakverzwaring op zich te nemen, zo vroegen de leden van de V.V.D.-fractie. II. ARTIKELEN Artikel I Onderdeel A De leden van de V.V.D.-fractie merkten met betrekking tot onderdeel A op: bij wie ligt de bewijslast met betrekking tot het al dan niet «weten of redelijkerwijs kunnen weten dat etc.» Roept deze zinsnede niet meer problemen op dan zij oplost? De richtlijn bevat in artikel 3, derde lid, een bepaling die het de lidstaten mogelijk maakt de toepasselijkheid van artikel 1, tweede lid, uit te sluiten voor gevallen, waarin de als gevolg van het bezoek gesloten overeenkomst rechtstreeks verband houdt met het goed of dienst in verband waarmee de consument om het bezoek van de handelaar heeft verzocht. De leden van de V.V.D.-fractie vroegen zich af of de in de memorie van toelichting genoemde grens tussen de wel of niet onder de wet vallende activiteiten die leiden tot een afgesloten transactie, binnen de bedrijfsactiviteiten van de colporteur, als regel genomen kan worden. Onderdeel B De leden van de V.V.D.-fractie konden ermee instemmen dat in het wetsvoorstel in onderdeel B een voorziening is opgenomen ter voorkoming van een uitbreiding van de inschrijvingsplicht voor colporteurs, zodat op dit punt geen sprake is van een lastenverzwaring voor het bedrijfsleven, Kamers van Koophandel en Fabrieken en het ministerie van Economische Zaken. Zij vroegen zich wel af of deze voorziening noodzakelijk is. Het is immers vanuit de systematiek van de wet vanzelfsprekend dat colporteurs die voldoen aan de omschrijving van artikel 1 zich moeten inschrijven. In hoeverre een persoonlijk bezoek «in overwegende mate het initiatief is van degene die wordt bezocht» c.q. «hij daarbij niet wist of redelijkerwijs niet kon weten...» doet voor de inschrijving van de colporteur toch niet ter zake? Met andere woorden: de vraag of een colporteur zich moet inschrijven kan toch niet van geval tot geval afhangen van een geestelijke gesteldheid «redelijkerwijs kunnen weten» van degene die wordt bezocht? Dat is iets wat de rechter per geval moet bekijken, zo stelden deze leden. Wil de regering hier nader op ingaan? Onderdeel C Door de zinsnede in het eerste lid van artikel 24, die de privaatrechtelijke voorschriften ter bescherming van de consument koppelt aan de inschrijvingsplicht voor de colporteur, te laten vervallen, wordt bereikt dat deze bescherming in beginsel gaat gelden voor alle overeenkomsten die het onmiddellijke gevolg zijn van de werkzaamheid van een afbeta- Tweede Kamer, vergaderjaar , , nr. 5 5

6 Iings- of een contantcolporteur. De leden van de V.V.D.fractie vroegen zich af hoe ruim of hoe eng het in deze zinsnede genoemde «onmiddellijk gevolg zijn van de werkzaamheid van...» geïnterpreteerd dient te worden. De genoemde leden vroegen wat het ministerie van Economische Zaken gaat ondernemen tegen bedrijven die niet alle daarvoor in aanmerking komende akten laten dagtekenen. Pleit de betreffende constatering in de memorie van toelichting voor het vermoeden van deze leden dat de ECD niet voldoende bemand is? De voorzitter van de commissie, Pronk De griffier van de commissie, Koppen Tweede Kamer, vergaderjaar , , nr. 5 6