Eerste Kamer der Staten-Generaal

Transcriptie

1 Eerste Kamer der Staten-Generaal Vergaderjaar Nr. 145b Wijziging van de Wet uitkeringen vervolgingsslachtoffers (Stb. 1977,494) NADERE MEMORIE VAN ANTWOORD Ontvangen 14 mei 1985 Wijziging AOW-regime/Rechtsgelijkheid De leden van de fractie van het C.D.A., de P.v.d.A. en de V.V.D. vroegen of de wetswijziging, die ook de overheidsdienaren en de semi-overheidsdienaren zelf premie laat betalen met een zekere compensatie in de salarissen, zal leiden tot herziening van de uitkeringsgrondslagen die waren vastgesteld overeenkomstig de uitspraken van de Centrale Raad van Beroep dan wel tot nadere vaststelling of dat dan het gunstigste ingevolge artikel 8, tweede lid, W.u.v. geldt. In antwoord hierop wijs ik erop dat wetsvoorstel 18891, artikel IX, onder C, niet van invloed is op reeds vastgestelde grondslagen. Genoemd wetsvoorstel werkt namelijk uitsluitend naar de toekomst dat wil zeggen voor de nog vast te stellen grondslagen. Dientengevolge leidt dat wetsvoorstel niet tot herziening van de uitkeringsgrondslagen die zijn vastgesteld overeenkomstig de uitspraken van de Centrale Raad van Beroep. Artikel 8, tweede lid, van de wet kan ook niet van toepassing zijn, omdat het bij dat artikel gaat om de vaststelling van een grondslag op basis van het toenmalige salaris, dat logischerwijs nooit meer het salaris inclusief de 10%-verhoging kan zijn. Het beleid van de regering is er thans op gericht een overgangstermijn te scheppen door de voorgestelde zgn. 1 juni-maatregelen bij de vaststelling van de nieuwe grondslagen op basis waarvan de uitkeringen worden berekend, buiten beschouwing te laten. Mede aan de hand van rapportage van de commissie, die naar verwachting binnenkort zal adviseren met name over de grondslagvaststelling voor uitkeringsgerechtigden die een beroep kunnen doen op een van de wetten voor oorlogsgetroffenen, zal de uitkeringssystematiek zo nodig worden herzien. Tevens vroegen de leden van de P.v.d.A. en de V.V.D. nog aandacht voor de gevolgen van de reeds in de Tweede Kamer aanvaarde wetgeving terzake van de individualisering bij uitkering AOW en de twee-verdienerswetgeving. De individualisering van het AOW-pensioen heeft geen gevolgen voor de vaststelling van de uitkeringsgrondslag, maar heeft alleen effect op de korting van de neveninkomsten. Deze zijn geregeld in een voorstel van wet dat inmiddels bij de Tweede Kamer der Staten-Generaal is ingediend (18928). Eerste Kamer, vergaderjaar , 16833, nr. 145b 1

2 De twee-verdienerswetgeving speelt in het kader van de vaststelling van de uitkeringsgrondslag evenmin een rol, omdat het daarbij gaat om een fiscale aangelegenheid. De leden van de P.v.d.A.-fractie memoreerden nog eens dat het wetsvoorstel beoogt de AOW/AWW-premie die voor rekening van de overheid komt, niet te betrekken bij de grondslag voor de uitkering. Zij merkten daarbij op dat deze mensen over hun uitkering echter wel AOW-premie moeten betalen. De financiële operatie destijds die ten grondslag lag aan de overname van de AOW/AWW-premies, ging toentertijd gepaard met een inkomensdaling. Thans, zo vervolgden de leden van de P.v.d.A.-fractie hun betoog, wordt aan een omgekeerde operatie gewerkt. De uitgave voor rekening van de overheid wordt overgeheveld naar de individuele ambtenaren, waarbij de salarissen worden verhoogd. De regering, zo concluderen deze leden, gaat er blijkbaar zelf vanuit dat de AOW/AWW-premie altijd een inkomensbestanddeel van de ambtenaar is geweest, zij het dat men dit inkomensbestanddeel tijdelijk op een wat aparte manier heeft besteed. Ik wijs in dit verband op bijvoorbeeld de pensioenpremie waarvan de overheid als werkgever (hetgeen overigens ook in diverse bedrijfstakken geheel of gedeeltelijk geschiedt) de betaling gedeeltelijk voor haar rekening neemt. Uit het feit dat de overheid de betaling van de pensioenpremie voor haar werknemers betaalt, wordt toch niet afgeleid dat dit een inkomensbestanddeel van de ambtenaar is. In deze discussie of de AOW/AWW-premie als inkomensbestanddeel dient te worden aangemerkt dreigt als criterium voor de grondslagvaststelling te gelden wat betrokkene als besteedbaar inkomen overhoudt. In dat geval dient erop te worden gewezen dat het besteedbaar inkomen niet alleen afhankelijk is van het inhouden van de AOW/AWW-premie, maar van nog meerdere (zoals bijvoorbeeld de pensioenpremie) factoren. Anders dan de leden van de fractie van de P.v.d.A. acht ik het derhalve niet zo vanzelfsprekend dat de AOW/AWW-premie als inkomensbestanddeel is te beschouwen. Het antwoord op de desbetreffende vraag van de leden van de C.D.A.- fractie luidt, dat inderdaad via hettrendbeleid een gedeeltelijke AOW/AWWcompensatie in de ambtenarensalarissen is verwerkt. Het is echter niette specificeren welk bestanddeel in de loonontwikkelingen in het bedrijfsleven en aldus via het trendbeleid in de ambtenarensalarissen wordt gevormd door de AOW/AWW-compensatie. De leden van de fractie van het C.D.A. vragen aan welke personen, die de premie AOW/AWW betalen ter compensatie een toelage wordt toegekend en hoeveel die toelage procentueel en maximaal van het salaris bedraagt. In antwoord op deze vraag wijs ik op artikel 15 van het BBRA 1984, dat bepaalt dat een toelage met een maximum van f327,78 per maand (m.i.v ) wordt toegekend aan ambtenaren die geen ambtenaar zijn in de zin van de Abp-wet en die terzake van hun bezoldiging prernieplichting zijn ingevolge AOW en AWW. Er is dan sprake van een dienstverband op grond waarvan betrokkene geen aanspraak kan maken op het ambtenaarschap in de zin van de Abp-wet, bijvoorbeeld ingeval van een salaris beneden een bepaald niveau, (per f 8232,34 per jaar). Er valt tussen deze personen en de gewezen ambtenaren die een W.u.v.- uitkering hebben geen parallel te trekken, omdat het hierbij gaat om een zeer specifieke groep ambtenaren in de zin van het BBRA 1984, die niet is te vergelijken met personen die op basis van een algemene uitkeringsregeling een uitkering ontvangen. De leden van de P.v.d.A.-fractie vragen of er niet sprake is van rechtsongelijkheid, aangezien ambtenaren, nu zij zelf premieplichtig voor de Eerste Kamer, vergaderjaar , 16833, nr. 145b 2

3 AOW/AWW worden, gecompenseerd worden met tenminste 10% salarisverhoging, terwijl mensen met een Wuv-uitkering altijd al zelf hun AOW/ AWW-premie moesten betalen zonder in aanmerking te komen voor een suppletie. Ik ben van oordeel dat het in dit verband niet juist is deze vergelijking tussen deze twee categorieën te trekken. Bij de zgn. 1 juni-maatregelen is er geen sprake van een inkomensverhoging, maar betreft het slechts een technische verschuiving van de betaling van de AOW/AWW-premies van de werkgever naar de werknemer. Deze verschuiving komt niet alleen tot uiting in de door de leden van de P.v.d.A. gesignaleerde salarisverhoging, maar is tevens van invloed op de franchise in het pensioenbijdrage-verhaal en op het minimumverhaalspercentage. Tevens zal uit de inhouding het effect van de AOW/AWW-premie worden geëlimineerd. Het is niet juist deze salarisverhoging, die geen inkomensverbetering beoogt en die een onderdeel is van deze technische operatie, te vergelijken met de opneming van de AOW/AWW-premie in de ambtelijke grondslag van Wuv-gerechtigden. In het kader van dit wetsontwerp is reeds in de memorie van antwoord op het Voorlopig Verslag (blz. 8) gewezen op de bestaande onevenwichtigheden in de Wuv-systematiek. Deze dienen niet in het kader van dit wetsontwerp te worden opgeheven, omdat daartoe een diepgaandere studie noodzakelijk is. Uit de suggestie van de leden van de C.D.A.-fractie om te komen met een eenvoudige afkoopregeling met een verjaringstermijn die via individuele aanvragen binnen die termijn kunnen worden afgewerkt, meen ik te kunnen af leiden dat de C.D.A.-fractie begrip heeft voor de zeer zwaarwegende uitvoeringstechnische problemen (zoals uiteengezet op de bladzijden 4 en 5 van de memorie van antwoord), die het gevolg zouden zijn, indien thans op grond van de uitspraak van de Centrale Raad van Beroep de premie AOW/AWW in de ambtelijke grondslag zou moeten worden opgenomen. Hoewel ik erkentelijk ben voor het feit dat de leden van de C.D.A.-fractie meezoeken naar een oplossing, verdient deze suggestie naar zijn oordeel echter geen navolging. Indien namelijk zou worden overgegaan tot een afkoopregeling, zou deze moeten gelden voor alle daarvoor in aanmerking komende uitkeringsgerechtigden. Bij een afkoopregeling die alleen zou gelden voor de door de C.D.A.-fractie genoemde uitkeringsgerechtigden (jonger dan 65 jaar) zouden er weer nieuwe verschillen tussen de uitkeringsgerechtigden ontstaan. Dit acht ondergetekende op zijn beurt niet in overeenstemming met de bedoeling van dit wetsontwerp, dat beoogt een einde te maken aan de discussie over het opnemen van de AOW/AWW-premie in het ambtelijk inkomen. Bovendien is ook ingeval van een afkoopregeling een toevloed van aanvragen in een kort tijdsbestek te verwachten, waarbij de uitvoeringstechnische problemen toch niet te vermijden zijn. Tegen het hanteren van een verjaringstermijn kan tevens als bezwaar worden aangevoerd dat degenen die niet voldoende alert zijn, c.q. niet goed geïnformeerd, achter het net vissen, hetgeen weer verdere verschillen tussen de uitkeringsgerechtigden veroorzaakt. Bovendien zullen ook bij een dergelijke afkoopregeling de budgettaire gevolgen voor de regering onoverkomelijk zijn. Terugwerkende kracht en rechtszekerheid Het oordeel van de leden van de P.v.d.A.-fractie, dat de memorie van antwoord de indruk wekt dat er eigenlijk van terugwerkende kracht in het wetsvoorstel geen sprake meer zou zijn, is onjuist. Een groot deel van de memorie van antwoord is juist gewijd aan de vorm van terugwerkende kracht die het wetsvoorstel nog bevat en aan de argumenten die voor die vorm van terugwerkende kracht aanwezig zijn. Eerste Kamer, vergaderjaar , 16833, nr. 145b 3

4 Evenmin is het juist te veronderstellen, zoals door de leden van de fractie van de P.v.d.A. wordt gedaan, dat mensen die nu nog een uitkering moeten krijgen waarvan de aanvraag dateert van vóór de indiening van voorliggend wetsvoorstel, straks recht krijgen op een lagere grondslag dan de mensen die via de Centrale Raad van Beroep op tijd een herziene grondslag hebben verkregen. Het wetsregime, dat op het tijdstip van de aanvraag van kracht is, en op grond waarvan het mogelijk is een met de AOW/AWW-premie verhoogde grondslagvaststelling te verkrijgen, is bepalend voor de grondslagvaststelling. Immers de Centrale Raad van Beroep zal in beroep de kwestie beoordelen op basis van het ten tijde van de indiening van de aanvraag geldende recht. ARTIKEL I De leden van de fractie van het C.D.A. vragen of het niet goed zou zijn de rapportage van de commissie, die is ingesteld om een herziening voor te stellen van de wetssystematiek, bij de verdere voorbereiding van de openbare behandelig in de Eerste Kamer te betrekken. Ondergetekende meent dit te moeten ontraden. Hij acht het noodzakelijk dat eerst het onderhavige wetsontwerp wordt afgehandeld, opdat naar het verleden met betrekking tot het punt van het opnemen van de AOW-compensatie in de ambtelijke grondslag duidelijkheid ontstaat. Hierbij dient niet meer te worden gewacht op de advisering van de commissie, waarin de gehele problematiek van de grondslagvaststelling aan de orde wordt gesteld. ARTIKEL II Op de vragen van de leden van de V.V.D.-fractie kan het volgende worden geantwoord. a. De bedragen in de laatste kolom van de tabel op blz. 10 van de memorie van antwoord hebben betrekking op uitkeringen van personen zowel onder als boven de 65 jaar. Het verwerken van de AOW/AWW-premie in de grondslag staat los van de leeftijd die de uitkeringsgerechtigde nu heeft. Bij het bereiken van de 65-jarige leeftijd wordt de AOW/AWW-premie immers niet wederom uit de grondslag verwijderd. b. In vroegere ramingen is ervan uitgegaan dat 75% van de ambtelijke grondslagen die van «echte» ambtenaren betreffen. Aan de hand van deze raming kan een berekening gemaakt worden van de kosten van de AOW/ AWW-premie in de grondslag, indien deze maatregel alleen voor «echte» ambtenaren zou gelden. Voor de berekening van de bedragen van de laatste kolom kan echter de groep «ouder dan 65 jaar» niet buiten de beschouwing blijven omdat, zoals onder a. vermeld, de AOW/AWW-premie bij het bereiken van de 65-jarige leeftijd niet uit de grondslag verwijderd wordt. Eerste Kamer, vergaderjaar ,16833, nr. 145b 4

5 Uitkeringen verstrekt aan (gewezen) «echte» ambtenaren en hun nabestaanden (75% van alle ambtelijke grondslagen) Jonger dan 65 jaar Ouder dan 65 jaar Kosten van AOW/AVWVpremie in de grondslag 1 aantal aantal min min min min min min min min min min min min. f 157 min. 1 Inclusief achteraf betaalde uitkeringen (terugwerkende kracht) gedeeltelijk gebaseerd op schattingen. c. De aantallen, vermeld in de Handelingen van de Tweede Kamer, blz ( ambtelijke grondslagen, waarvan jonger dan 65 jaar en ouder dan 65 jaar) komen globaal overeen met de aantallen in de tabel op blz. 10 van de memorie van antwoord (1984: ambtelijke grondslag, waarvan jonger dan 65 jaar en ouder dan 65 jaar). Deze laatste cijfers zijn gebaseerd op een nader onderzoek naar de aantallen. De Staatssecretaris van Welzijn, Volksgezondheid en Cultuur, J. P. van der Reijden Eerste Kamer, vergaderjaar , 16833, nr. 145b 5