KWALITEIT VAN ZORG JAARPRES(EN)TATIE 2015 INHOUD. Voorwoord door Wouter van Ewijk (bestuurder) 2. Resultaten De Forensische Zorgspecialisten 4

Transcriptie

1 JAARPRES(EN)TATIE 2015 KWALITEIT VAN ZORG INHOUD Voorwoord door Wouter van Ewijk (bestuurder) 2 Resultaten De Forensische Zorgspecialisten 4 Resultaten Van der Hoeven Kliniek 6 Resultaten de Waag 9 Resultaten Forensische Polikliniek Kindermishandeling 13 Resultaten Kennis en Innovatie 14 1

2 JAARPRES(EN)TATIE 2015 Kwaliteit van zorg in 2015 Voor De Forensische Zorgspecialisten heeft 2015 voor een groot deel in het teken gestaan van de renovatie van de Van der Hoeven Kliniek in Utrecht die in april 2015 van start is gegaan, de veranderende zorgvraag bij de Waag en de Forensische Polikliniek Kindermishandeling door de transitie van de jeugdzorg. Samen met de verdergaande verantwoordings- en prestatiedruk en de druk op de financiering heeft dit in 2015 veel van onze organisatie gevraagd. Ondanks alle veranderingen zet De Forensische Zorgspecialisten in 2015 voortdurend in op kwaliteit van zorg. Van der Hoeven Kliniek Net als in voorgaande jaren heeft de Van der Hoeven Kliniek hard gewerkt aan het verminderen van risicovol (delict)gedrag van de patiënten die wij in zorg hebben of hebben gehad. Een extra dimensie in 2015 is de start geweest van de verbouwing van de kliniek in Utrecht waar tbs-patiënten worden behandeld. Patiënten en medewerkers zijn tijdelijk elders gehuisvest. Dit heeft inzet, geduld en creativiteit gevraagd van patiënten en medewerkers. Samen hebben we in 2015 de continuïteit weten te behouden. De Waag De transitie jeugdzorg heeft bij de Waag aan het begin van 2015 gezorgd voor een lichte daling van het aantal verwijzingen. In de tweede helft van 2015 is dit genormaliseerd en hebben verwijzers de weg naar de Waag teruggevonden. De transitie van de jeugdzorg heeft in 2015 nog niet gezorgd voor de gewenste verandering. Gemeenten werkten nog hard om de zorg zo dicht mogelijk bij de burger te organiseren. Vanuit de Waag zijn we hierdoor in 2015 geconfronteerd met beleid, kennis en systemen die nog niet up-to-date waren. In 2015 heeft de transitie van de jeugdzorg voor de Waag helaas geleid tot extra werklast bij de ondersteunende diensten van onze organisatie ten behoeve van onder meer het maken van contractafspraken met gemeenten en verzorgen van facturatie van geleverde zorg aan cliënten van de gemeenten. Forensische Polikliniek Kindermishandeling Door de transitie jeugdzorg heeft de Forensische Polikliniek Kindermishandeling (FPKM) in 2015 te maken gekregen met een nieuwe groep verwijzers die we moesten informeren over letseldiagnostiek bij kinderen bij vermoedens van kindermishandeling en de producten en diensten die de FPKM op dit vlak biedt. De FPKM heeft in 2015 daarom gewerkt aan haar landelijke naamsbekendheid bij huisartsen en bij de nieuwe Veilig Thuis organisaties. Geen gemakkelijke klus, hetgeen verklaart waarom de FPKM in 2015 minder onderzoeksvragen heeft behandeld. Onderzoek in 2015 We willen de kwaliteit van onze behandelingen voortdurend verbeteren. Daarom doet onze afdeling Onderzoek - al dan niet in samenwerking met andere instellingen - weten- 2

3 schappelijk onderzoek dat van direct belang is voor de behandelpraktijk. In 2015 zijn alle lopende onderzoeksprojecten in kaart gebracht en is ingezet op het verder ontwikkelen en onderzoeken van risicotaxatie-instrumenten voor het in kaart brengen van risicofactoren en beschermende factoren. De resultaten hiervan zijn terug te lezen op onze website. Binnen de jaarpres(en)tatie 2015* is het mogelijkheid de resultaten van De Forensische Zorgspecialisten, Van der Hoeven Kliniek, de Waag en de FPKM afzonderlijk te bekijken. In het onderdeel Kennis en Innovatie is alles op het gebied van onderzoek en innovatie gebundeld. We nodigen u van harte uit voor onze jaarpres(en)tatie 2015! Wouter van Ewijk Bestuurder Klik hier om het jaarverslag van de Raad van Toezicht van De Forensische Zorgspecialisten te downloaden. * Het Wettelijk verplichte Jaardocument Maatschappelijke Verantwoording (DigiMV) van De Forensische Zorgspecialisten is te vinden op de website Jaarverslagen Zorg van het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport. 3

4 JAARPRES(EN)TATIE 2015 RESULTATEN Sociale gegevens Verhouding vrouw Verhouding man Instroom van medewerkers (93,9 fte) (77,6 fte) (49,6 fte) Uitstroom van medewerkers (52,1 fte) (55,1 fte) (78,7 fte) Aantal medewerkers en formatie (fte s) per 31/12 (799,2 fte) (772,1 fte) (741,8 fte) Leeftijdsopbouw > Ziekteverzuim 4,3% 4,8% 4,5% De Forensische Zorgspecialisten Ziekteverzuim GGZ landelijk 5,0% 4,9% 4,9% Aantal contacten met de media Bezoekers websites unieke bezoekers/ totaal aantal bezoeken De Forensische Zorgspecialisten / / / Van der Hoeven Kliniek / / / De Waag / / / FPKM / / 7.029/

5 Medewerkers De genoemde cijfers (met uitzondering van de ziekteverzuimpercentages) betreffen de personele bezetting op 31 december Het aantal medewerkers dat op basis van een arbeidsovereenkomst voor bepaalde tijd of een oproep-/0-urencontract werkzaam is bij De Forensische Zorgspecialisten is hierin meegerekend. Tegenover een instroom van 119 medewerkers (93,9 fte) stond een uitstroom van 91 medewerkers (52,1 fte). In 2015 was er opnieuw sprake van een stijging van het aantal medewerkers. De toename van het aantal fte is onder andere te verklaren door de aanname van personeel vanuit FPC 2Landen door de Van der Hoeven Kliniek. Daarnaast is in verband met de toenemende administratieve druk op de zorgregistratie de formatie op de secretariaten verhoogd. Ziekteverzuim Het ziekteverzuimpercentage is het voortschrijdend gemiddelde over het jaar en betreft zowel kort, middellang als langdurig verzuim, exclusief zwangerschap. De Forensische Zorgspecialisten investeert bewust in regie op ziekteverzuim en sturen op inzetbaarheid van medewerkers. Het ziekteverzuim binnen De Forensische Zorgspecialisten is licht afgenomen ten opzichte van 2014 en ligt onder het landelijk gemiddelde van de GGZ. In de media In 2015 zijn er 114 mediacontacten afgehandeld tegen 148 in Dit waren over het algemeen landelijke media (televisie en kranten). De Forensische Zorgspecialisten vindt het van belang om verantwoording af te leggen over haar werk. Door open te zijn over wat we als organisatie doen en waarom we dit doen leveren we hieraan een bijdrage. In 2015 is veel informatie via (social) media gegeven over onder andere de behandeling van ernstig seksueel grensoverschrijdend gedrag zoals pedoseksualiteit en grooming (de Waag) en letselonderzoek bij kinderen (de FPKM). Over het algemeen worden de mediacontacten ieder jaar intensiever en langduriger van aard omdat er bijvoorbeeld meegewerkt wordt aan een documentaire of serie. Websites Het aantal bezoekers van de websites van De Forensische Zorgspecialisten blijft stijgen. Te zien valt dat de websites van de Van der Hoeven Kliniek, de Waag en de FPKM steeds vaker bezocht worden. In 2015 zijn de eerste stappen gezet voor vervanging van alle websites van De Forensische Zorgspecialisten. Het project is ingezet om patiënten/cliënten, familie en verwijzers meer centraal te kunnen stellen op de websites; iedere doelgroep op hun eigen niveau, op een overzichtelijke en intuïtieve wijze en aansluitend op het huidige internetgedrag van websitebezoekers. De websites moesten tevens geschikt worden gemaakt voor mobiele devices (tablets, smartphones) en voor een betere vindbaarheid via Google. In maart 2016 zijn de nieuwe websites live gegaan. Met de livegang van de nieuwe websites wordt nu ook de structuur en de samenhang tussen de verschillende organisatieonderdelen van De Forensische Zorgspecialisten benadrukt. 5

6 JAARPRES(EN)TATIE 2015 RESULTATEN Totaal aantal opnames tbs patiënten Aantal eerste opnames tbs patiënten Totaal aantal opnames kib patiënten Aantal eerste opnames kib patiënten Doorstroom tbs patiënten naar vervolgvoorziening Uitstroom tbs patiënten Ongeoorloofde afwezigheid tbs patiënten (tijdens verlof) Begeleid verlof tbs patiënten * Onbegeleid verlof tbs patiënten * Ontvluchtingen tbs patiënten Klachten patiënten tbs kib totaal Gegronde klachten patiënten tbs kib totaal Aantal patiënten in zorg tbs kib totaal Aantal beschikbare bedden tbs kib totaal Recidive tijdens tbs Gemiddelde behandelduur tbs 8,7 8,4 7,8 Aantal patiënten dat buiten de kliniek werkt Aantal patiënten dat buiten de kliniek vrijwilligerswerk doet Incidenten tijdens verlof Gemiddelde bezetting van de tbs ,2 Gemiddelde bezetting van de kib ,9 * = hierbij gaat het om het aantal patiënten met een verlofmachtiging voor begeleid respectievelijk onbegeleid verlof. 6

7 Aantal patiënten In 2015 telde de kliniek 237 patiënten in zorg en 262 beschikbare bedden. Het aantal patiënten dat doorstroomde naar transmurale voorzieningen was in 2015 met 19 patiënten hetzelfde als in De uitstroom van patiënten lag in 2015 aanzienlijk hoger dan in Reden hiervoor is onder andere de overname van patiënten van FPC 2landen in Relatief veel patiënten van FPC 2landen zijn in hetzelfde jaar uitgestroomd omdat zij al vergevorderd in hun behandeling waren. De gemiddelde bezetting van de tbs lag op 183 en daarmee hoger dan in 2014 (173). Bij de KIB lag de gemiddelde bezetting op met 53 nagenoeg hetzelfde als in Gemiddelde behandelduur van tbs Uitgangspunt van tbs is om de patiënt zo snel als mogelijk veilig terug de maatschappij in te brengen. De gemiddelde behandelduur van de tbs-patiënten die in 2015 zijn uitgestroomd was bij de Van der Hoeven Kliniek 8,7 jaar. Dit cijfer ligt iets hoger dan eerdere jaren. Een van de redenen hiervoor is de overname van patiënten van FPC 2landen in Begeleid en onbegeleid verlof De Van der Hoeven Kliniek start vroeg met verlof zonder de risico s voor de veiligheid in de samenleving uit het oog te verliezen. In 2015 gingen er 38 patiënten op begeleid verlof en 58 patiënten op onbegeleid verlof. Dit kan de kliniek verantwoord doen dankzij de jarenlange ervaring met risicotaxaties. Recidive en ongeoorloofd verlof In 2015 zijn er 3 tbs-patiënten ongeoorloofd afwezig geweest. Ongeoorloofd afwezig wil zeggen dat een patiënt niet op de afgesproken tijd terugkeert van zijn verlof of dat de patiënt zich niet op de afgesproken plaats bevindt. Tijdens de ongeoorloofde afwezigheid heeft zich geen herhaling van een strafbaar feit (recidive) voorgedaan. Er vond in 2015 geen enkele ontvluchting plaats vanuit de beveiligde zone van de kliniek. Dit geldt ook voor de jaren ervoor. De kliniek werkt aan het verlagen van de risico s bij patiënten maar ook aan de opbouw van beschermende factoren. Met de specifieke opbouw van beschermende factoren voor patiënten zoals wonen, werk, verblijf, vrije tijdsbesteding en het zorgvuldig opbouwen van een sociaal netwerk in combinatie met het goed weten in te schatten van de risico s is de kliniek uniek. Het leefmilieu en klimaat waarin de patiënten wonen, werken en leren binnen de kliniek is hierop geënt. Hiermee houdt de kliniek haar recidivecijfers laag. Werken buiten de kliniek en vrijwilligerswerk Het opbouwen van beschermende factoren speelt binnen de behandeling van patiënten een belangrijke rol. Het hebben van werk of het doen van vrijwilligerswerk zijn voorbeelden hiervan. In 2015 werkten er 24 patiënten (een periode) buiten de kliniek en hadden er 24 patiënten vrijwilligerswerk. Ten opzichte van vorig jaar is er een flinke toename te zien van patiënten die buiten de kliniek werken of vrijwilligerswerk doen. Tien van de mensen 7

8 met werk werkten in een betaalde baan via de gemeente (via de Wet Sociale Werkvoorziening). De Van der Hoeven Kliniek heeft voor deze patiënten een indicatie aangevraagd en gekregen. Klachten van patiënten In 2015 heeft de klachteninstantie in totaal 168 uitspraken naar aanleiding van ingediende klachten door patiënten (165 tbs / 3 KIB) afgedaan. Een groot deel van de klachten werd door slechts een klein deel van de patiënten (vijf) ingediend. Van de 165 klachten van tbs-patiënten zijn er 24 klachten gegrond verklaard. In 2015 is 70 keer beroep ingesteld, 69 keer door patiënten, eenmaal door de kliniek. De beroepen zijn ingesteld door zeven verschillende patiënten, onder hen de vijf patiënten die de meeste klachten hebben ingediend. Tot nu toe is geen enkele klacht in beroep alsnog gegrond verklaard. De onderwerpen waarover is geklaagd zijn zeer divers. 39 klachten hebben als onderwerp beperking van de bewegingsvrijheid in de kliniek ; dit betreft klachten over afzondering, verlenging van de afzondering en andere beperkingen van de bewegingsvrijheid, zoals begeleid door de kliniek. 19 klachten hebben betrekking op het contact met de buitenwereld (post, bezoek, telefoon). Gegronde klachten De gegronde klachten hebben betrekking op verschillende onderwerpen. De volgende onderwerpen verdienen met name aandacht: schriftelijke mededelingen (6); collectieve intrekking van verlof (3); schending van de privacy door berichtgeving in de kliniek (3); post (2). Daarnaast zijn 4 klachten over heel verschillende kwesties gegrond verklaard. De klachteninstantie heeft 3 klachten van patiënten van de KIB behandeld, van 2 verschillende patiënten. 1 klacht was ongegrond en van 2 klachten was de klachtencommissie onbevoegd er kennis van te nemen. 8

9 JAARPRES(EN)TATIE 2015 RESULTATEN Aantal cliënten in behandeling op Aantal primair behandelde cliënten totaal FZ jeugd + volwassenen GGZ jeugd GGZ volwassenen client in PI Aantal behandelingen met verrichting in peiljaar totaal FZ jeugd + volwassenen GGZ jeugd GGZ volwassenen client in PI Waarvan met aanmelding in peiljaar * totaal FZ jeugd + volwassenen GGZ jeugd GGZ volwassenen client in PI Waarvan met intake in peiljaar * totaal FZ jeugd + volwassenen GGZ jeugd GGZ volwassenen client in PI FZ = Forensische Zorg; PI = Penitentiaire Inrichting 9

10 Waarvan met afwijzing in peiljaar * totaal FZ jeugd + volwassenen GGZ jeugd GGZ volwassenen client in PI Waarvan behandeling gestart in peiljaar * totaal FZ jeugd + volwassenen GGZ jeugd GGZ volwassenen client in PI Waarvan behandeling gestopt in peiljaar * totaal FZ jeugd + volwassenen GGZ jeugd GGZ volwassenen client in PI Aantal klachten van cliënten 2 1 Aantal klachten van cliënten gegrond 0 0 Gemiddelde wachttijd aanmelding - intake (dagen) totaal FZ jeugd + volwassenen GGZ jeugd GGZ volwassenen client in PI Gemiddelde wachttijd intake-start behandeling (dagen) totaal FZ jeugd + volwassenen GGZ jeugd GGZ volwassenen client in PI

11 * = Doordat aanmelding, intake, start behandeling en afsluiting in veel gevallen niet in hetzelfde boekjaar plaatsvinden, kunnen de getallen binnen één jaar niet zonder meer worden opgeteld en afgetrokken. Verschillen worden ook veroorzaakt doordat cliënten binnen 1 jaar van jeugd naar volwassenen kunnen gaan. Aantal en soort cliënten Het aantal cliënten van de Waag is in alle vestigingen vrijwel stabiel gebleven ten opzichte van voorgaande jaren. Dit terwijl er wel gefocust is op het aanpassen van de behandelintensiteit (zorgzwaarte) op het risicoprofiel (hoe hoger, hoe intensiever). Het aantal cliënten dat in 2015 via het ministerie van Veiligheid en Justitie in behandeling is gekomen, is nagenoeg hetzelfde als in Het aantal cliënten dat vrijwillig in behandeling is gekomen, is gedaald ten opzichte van het aantal cliënten in 2014 en Deze daling heeft zich in 2015 voornamelijk voorgedaan bij de volwassenen. Er zijn hiervoor verschillende verklaringen te bedenken. Cliënten kunnen sinds 2015 uitsluitend via de huisarts bij de Waag terecht. Dit wordt voor een deel van de cliënten als een extra drempel ervaren om vrijwillig in behandeling te komen. Ook is er sprake van een grotere financiële drempel (afhankelijk van hun verzekering). Beide ontwikkelingen vindt de Waag zorgelijk. Daarnaast is het aantal afwijzingen voor behandeling in 2015 hoger dan in 2014 en Dit heeft te maken met strengere (administratieve) criteria waardoor minder cliënten aan de eisen van de financiers voldeden. Het beleid om cliënten niet langer te behandelen dan noodzakelijk lijkt vruchten afgeworpen te hebben; het aantal cliënten dat waarvan de behandeling in 2015 is gestopt, is bijna 10% hoger dan het jaar daarvoor. Wachttijden voor behandeling De gemiddelde wachttijd van aanmelding tot intake is met 39 kalenderdagen op het niveau van 2014 gebleven. Tussen de eerste intake en start behandeling zaten in dagen tegen 40 dagen in De wachttijden zijn in 2015 dus licht gedaald ten opzichte van Het reduceren van wachttijd blijft aandacht vragen. Behandeling in Penitentiaire Inrichtingen De Waag is ook actief in Penitentiaire Inrichtingen. Een substantieel deel van de gedetineerden heeft een matig tot hoog risicoprofiel die gerelateerd is aan statische en dynamische criminogene risicofactoren. Het is bekend dat het terugdringen van delictgedrag met een hoog recidiverisico om specifieke, intensieve en deskundige behandeling vraagt. Het behandelprogramma van de Waag is erop gericht om recidivevermindering in eerste instantie in geslotenheid aan te bieden en later (indien mogelijk) in ambulante vorm wordt voortgezet. In 2015 behandelde de Waag 484 cliënten in PI s en PPC s. Dit is een afname ten opzichte van 2014 en Deze afname is te verklaren door organisatieveranderingen bij de Dienst Justitiële Inrichtingen (o.a. sluiting PI s, vermindering van behandelingen door externe partijen). Het verlenen van forensische zorg draagt bij aan het verminderen van recidive. Zo 11

12 ligt het recidivecijfer van ex-justitiabelen zonder behandeling (49%) aanzienlijk hoger dan bij ex-tbs-gestelden (21%). Tevens toont recent onderzoek aan dat het percentage Waagcliënten dat na de behandeling terugvalt in delictgedrag - vergeleken met ex-reclassanten en ex-gedetineerden - laag is. Bijna 80% van de cliënten van de Waag is twee jaar na behandeling (nog) niet gerecidiveerd. 12

13 JAARPRES(EN)TATIE 2015 RESULTATEN Totaal aantal onderzoeksaanvragen Consultvragen Juridische sector Medische sector Totaal Letselonderzoeken Juridische sector Medische sector Totaal Dossieronderzoeken Juridische sector Medische sector Totaal Verpleegkundig advies Totaal Dalende lijn van letstelonderzoeken en consultvragen De FPKM verricht gespecialiseerd forensisch-medisch onderzoek bij kinderen, niet alleen door het forensisch-medisch analyseren van (medische) dossiers en processen-verbaal, maar vooral ook door het verrichten van lichamelijk letselonderzoek bij kinderen. Het totaal aantal onderzoeksvragen is gedaald in Door de transitie jeugdzorg heeft de FPKM in 2015 te maken gekregen met een nieuwe groep verwijzers die geïnformeerd moest worden over het nut en de noodzaak van letseldiagnostiek bij kinderen. Hierdoor kwam het aantal onderzoeksvragen in 2015 vanuit de medische sector langzaam op gang. De dalende trend werd tot 1 september 2015 gecompenseerd door onderzoeksvragen vanuit de politie en Justitie, echter door het stoppen van onderzoeksvragen van de politie bij vermoedens van seksueel misbruik is het totaal aantal onderzoeksvragen in 2015, ondanks het aantrekken van de medische onderzoeksbehoefte, toch gedaald. 13

14 JAARPRES(EN)TATIE 2015 KENNIS EN INNOVATIE RESULTATEN Aantal internationale publicaties 22* 46* 33* (artikelen, hoofdstukken in boeken) Aantal Nederlandstalige publicaties 18* 11* 23* (artikelen, hoofdstukken in boeken) Afgeronde masterscripties Instrumenten (inclusief vertalingen) Aantal afgeronde promoties Lopende promotieonderzoeken * = het gaat hierbij om publicaties die under review, geaccepteerd of reeds gepubliceerd zijn. Toelichting op de cijfers van Kennis & Innovatie In 2015 zijn een aantal nieuwe grote onderzoeksprojecten opgestart. Dit verklaart het relatief geringe aantal internationale publicaties in vergelijking met 2013 en In 2014 was het aantal internationale publicaties met name hoog, gezien de afronding van vier promotieprojecten in dit jaar. Doorgaans verschijnen publicaties aan het einde van een dergelijk traject. Wel verschenen er afgelopen jaar relatief veel Nederlandstalige publicaties, met name hoofdstukken in boeken waaraan medewerkers van De Forensische Zorgspecialisten meewerkten. Publicatie van instrumenten, inclusief vertalingen gaat onverminderd door. De lopende onderzoeken zijn te vinden op onze website. 14