Kwaliteit van het AMK Rotterdam. Onderzoek bij het Advies- en Meldpunt Kindermishandeling Rotterdam

Transcriptie

1 Kwaliteit van het AMK Rotterdam Onderzoek bij het Advies- en Meldpunt Kindermishandeling Rotterdam Inspectie Jeugdzorg Utrecht, augustus 2011

2 2 Inspectie Jeugdzorg

3 Samenvatting In 2010 heeft de Inspectie Jeugdzorg een landelijk onderzoek gedaan naar de kwaliteit van de advies- en consultfunctie van het Advies- en Meldpunt Kindermishandeling (AMK). Het eindoordeel van de inspectie over het AMK Rotterdam luidde dat het AMK Rotterdam er onvoldoende voor zorgt dat zij bruikbare adviezen en consulten geeft. Daarnaast hebben bij het onderzoek naar de adviesen consultfunctie meerdere beroepskrachten aangegeven niet tevreden te zijn over de onderzoeksfunctie van het AMK Rotterdam. Naar aanleiding van het inspectieonderzoek heeft Bureau Jeugdzorg Rotterdam in januari 2011 een plan van aanpak voor het AMK uitgebracht, getiteld Van advies tot de juiste zorg. In het plan staan vijftien acties die Bureau Jeugdzorg Rotterdam onderneemt om te komen tot het aansturen op een uniforme, bruikbare en deskundige werkwijze, het verkorten van doorlooptijden en het wegwerken van de wachtlijsten. Om zicht te krijgen op de kwaliteit van het primair proces van het AMK Rotterdam heeft de inspectie eind mei 2011 opnieuw een onderzoek uitgevoerd bij het AMK. Dit onderzoek betrof zowel de advies- en consultfunctie 1 als de onderzoeksfunctie. Daarnaast heeft de inspectie telefonische interviews afgenomen bij beroepskrachten die in het eerste kwartaal van 2011 een melding hebben gedaan bij het AMK Rotterdam. In dit rapport beschrijft de inspectie haar bevindingen en geeft een oordeel over het functioneren van het AMK Rotterdam. Het eindoordeel van de inspectie luidt dat de kwaliteit van het primair proces van het AMK Rotterdam voldoende is. De wijze waarop het AMK Rotterdam uitvoering geeft aan de advies- en consultfunctie is sterk verbeterd ten opzichte van de aangetroffen situatie in Door een vaste kern van vier ervaren medewerkers in de bureaudienst, heldere werkinstructies, intensieve sturing en ondersteuning van de medewerkers en voldoende aandacht voor deskundigheidsbevordering voorziet het AMK in belangrijke mate in kwalitatief goede, bruikbare adviezen. Een verbeterpunt bij het AMK Rotterdam ten aanzien van de advies- en consultfunctie is het investeren in de voorlichting aan en samenwerking met ketenpartners. De uitvoering van de onderzoeksfunctie bij het AMK Rotterdam voldoet aan de kwaliteitseisen zoals vastgelegd in het Toetsingskader AMK. Het primair proces verloopt transparant. Risico s worden systematisch ingeschat middels de CARE.NL en de ORBA-systematiek. Het AMK werkt planmatig. 1 Bij een advies gaat het om een eenmalig contact, bij consult gaat het om meerdere contacten tussen het AMK en de consultvrager. Bij de consultfunctie ligt de nadruk op begeleiding en coaching van de aanpak door de consultvrager van de vermoedelijke situatie van kindermishandeling. 3

4 Medewerkers ontvangen voldoende sturing en ondersteuning en de overdracht naar de Raad voor de Kinderbescherming is goed geregeld. Ook wat betreft de onderzoeksfunctie dient echter meer geïnvesteerd te worden in de samenwerking met en de overdracht naar verschillende ketenpartners. De kwaliteit van de onderzoeksfunctie van het AMK staat onder druk door het bestaan van wachtlijsten, een hoog ziekteverzuim en een hoge werkdruk bij de medewerkers. Ruim 60% van de geënquêteerde beroepskrachten is tevreden over de wijze waarop het AMK meldingen afhandelt. Als beroepskrachten aangeven minder tevreden te zijn over (een deel van) de werkwijze van het AMK dan hangt dat veelal samen met een gebrek aan informatie over de mogelijkheden van het AMK en over het verloop en de uitkomst van het AMK-onderzoek Aanbevelingen Door het AMK Rotterdam is in de afgelopen periode een belangrijke verbeterslag gemaakt. Uiteraard blijft het van belang de voorgenomen en reeds ingezette verbeteringen te bestendigen. De inspectie beveelt daarom aan Bureau Jeugdzorg Rotterdam aan om de acties zoals genoemd in het plan van aanpak Van advies tot de juiste zorg verder uit te voeren en te blijven monitoren, waarbij specifiek bewaakt dient te worden wat het effect van de ingezette acties is op de wachtlijsten, het ziekteverzuim en de werkdruk van medewerkers. De aandachtspunten die verder uit dit onderzoek naar voren komen hangen, zowel voor de adviesen consultfunctie als voor de onderzoeksfunctie, samen met de samenwerking met ketenpartners. De inspectie doet daarom de volgende aanbevelingen: Investeer in voorlichting aan ketenpartners over de werkwijze van het AMK, zodat beroepskrachten meer zicht krijgen op de mogelijkheden van het AMK, zowel wat betreft het geven van advies en consult als bij het aannemen van een melding. Zorg dat melders en ketenpartners in alle gevallen, conform het Protocol van Handelen, worden geïnformeerd over hetgeen er met hun informatie is gedaan. Geef beroepskrachten die een melding hebben gedaan altijd een inhoudelijke terugrapportage over het verloop en de uitkomsten van het AMK-onderzoek. Zorg voor heldere en volledige procedures voor overdracht van zaken naar hulpverleningsinstanties, waarbij aandacht is voor veiligheidsrisico s en de (verantwoordelijkheid voor) de veiligheid van het kind, en zie er op toe dat alle medewerkers de overdracht uitvoeren conform deze werkwijze. 4

5 Inhoudsopgave Samenvatting... 3 Hoofdstuk 1 Inleiding Aanleiding Het onderzoek Onderzoeksopzet Leeswijzer... 8 Hoofdstuk 2 Oordeel en onderbouwing Inleiding Huidige situatie en ingezette verbeteringen Wat is de kwaliteit van het primair proces van de advies- en consultfunctie van het AMK? Wat is de kwaliteit van het primair proces van de onderzoeksfunctie van het AMK? Hoe beoordelen beroepskrachten de afhandeling van een melding door het AMK? Hoofdstuk 3 Eindoordeel en aanbevelingen Eindoordeel Toetsingskader AMK van de Inspectie jeugdzorg

6 6 Inspectie Jeugdzorg

7 Hoofdstuk 1 Inleiding 1.1 Aanleiding In 2010 heeft de Inspectie Jeugdzorg een landelijk onderzoek gedaan naar de kwaliteit van de advies- en consultfunctie van het Advies- en Meldpunt Kindermishandeling (AMK). De inspectie heeft de uitvoering van de advies- en consultfunctie in de praktijk onderzocht en heeft daarnaast telefonische interviews afgenomen bij beroepskrachten die een advies of consult hebben gekregen van het AMK. Het onderzoek is uitgevoerd bij vijftien vestigingen van AMK s in de twaalf provincies en drie stadsregio s. Het eindoordeel van de inspectie over het AMK Rotterdam luidde dat het AMK Rotterdam er onvoldoende voor zorgt dat zij bruikbare adviezen en consulten geeft. De wijze waarop het AMK Rotterdam uitvoering gaf aan de advies- en consultfunctie bleek kwetsbaar. Uit het onderzoek van de inspectie kwam naar voren dat er geen sprake was van een eenduidige werkwijze en dat er onvoldoende sprake was van interne kwaliteitsbewaking bij de adviezen en consulten. Hierdoor was de kwaliteit van de adviezen en consulten niet geborgd. De medewerkers kregen onvoldoende sturing en ondersteuning en er waren geen werkinstructies en geen deskundigheidsbevordering specifiek gericht op de advies- en consultfunctie. Bij het onderzoek naar de advies- en consultfunctie hebben meerdere beroepskrachten, die hebben meegewerkt aan de telefonische interviews, ongevraagd aangegeven niet tevreden te zijn over de onderzoeksfunctie van het AMK Rotterdam. Beroepskrachten noemden ondermeer dat er door het AMK slecht wordt geluisterd naar professionals, dat de verantwoordelijkheid door het AMK te lang wordt afgeschoven, dat het AMK geen of onvoldoende actie onderneemt en dat afspraken door het AMK niet worden nagekomen. Naar aanleiding van het inspectieonderzoek naar de advies- en consultfunctie heeft Bureau Jeugdzorg Rotterdam in januari 2011 voor het AMK een plan van aanpak Van advies tot de juiste zorg opgesteld. Dit plan reikt verder dan alleen de advies- en consultfunctie. De inspectie heeft op 24 februari 2011 schriftelijk aan Bureau Jeugdzorg laten weten dat dit plan van aanpak voldoet aan de verwachtingen van de inspectie. Naast het plan van aanpak zijn er door BJZ ook maatregelen getroffen om de aansturing van de teams te verbeteren. Gezien het bovenstaande heeft de inspectie besloten om eind mei 2011 opnieuw een onderzoek uit te voeren bij het AMK Rotterdam. 1.2 Het onderzoek Het onderzoek van de inspectie is tweeledig. De inspectie heeft een hertoets uitgevoerd naar de advies- en consultfunctie en daarnaast heeft het inspectieonderzoek zich gericht op de kwaliteit van de onderzoeksfunctie van het AMK Rotterdam. 7

8 De centrale onderzoeksvraag luidt: Wat is de kwaliteit van het primair proces van het AMK? Gezien de resultaten van het onderzoek in 2010 naar de advies- en consultfunctie heeft de inspectie in het huidige onderzoek specifiek aandacht besteed aan de thema s eenduidig werken, sturing en ondersteuning, en deskundigheidsbevordering. 1.3 Onderzoeksopzet Op grond van signalen over een verschil in werkwijze bij de twee vestigingen van het AMK Rotterdam heeft de inspectie het onderzoek uitgevoerd bij beide vestigingen. Het toetsingskader AMK dat de inspectie na afstemming met Jeugdzorg Nederland heeft opgesteld in januari 2009 vormde het uitgangspunt van dit onderzoek. Het toetsingskader is als bijlage 1 aan dit rapport toegevoegd. Dit onderzoek van de inspectie omvatte de volgende onderdelen: twee groepsinterviews met ieder twee onderzoekers en een vertrouwensarts, twee interviews met een teammanager en een gedragsdeskundige, een interview met twee medewerkers bureaudienst, het bijwonen van een Multi Disciplinair Overleg (MDO) en een intake overleg en een analyse van recente digitale dossiers in KITS. Daarnaast heeft de inspectie een enquête uitgevoerd onder zestien beroepskrachten die een melding hebben gedaan bij het AMK Rotterdam. De inspectie heeft daartoe een representatieve steekproef 2 getrokken uit beroepskrachten, waaronder medische (inclusief GGZ) professionals, die in de periode van januari tot en met maart 2011 een melding hebben gedaan. 1.4 Leeswijzer Dit rapport geeft de resultaten weer van het onderzoek van de Inspectie Jeugdzorg bij het AMK Rotterdam. In Hoofdstuk 2 staan de bevindingen van de inspectie over de kwaliteit van zowel de advies- en consultfunctie als van de onderzoeksfunctie. Verder worden in hoofdstuk 2 de resultaten van de enquête onder beroepskrachten weergegeven. In Hoofdstuk 3 geeft de inspectie haar eindoordeel en doet zij aanbevelingen aan het AMK Rotterdam. 2 Met een betrouwbaarheidsmarge van 95%. 8

9 Hoofdstuk 2 Oordeel en onderbouwing 2.1 Inleiding In dit hoofdstuk beschrijft de inspectie in paragraaf 2.2 de huidige situatie en de verbeteringen die het AMK Rotterdam heeft ingezet om de kwaliteit van het AMK te verhogen. Paragraaf 2.3 gaat in op de kwaliteit van het primair proces bij het geven van adviezen en consulten door het AMK. Paragraaf 2.4 geeft een beschrijving van de kwaliteit van het primair proces bij het doen van onderzoeken naar aanleiding van meldingen. In paragraaf 2.5 komt tot slot aan de orde hoe beroepskrachten de kwaliteit van het afhandelen van een melding beoordelen. 2.2 Huidige situatie en ingezette verbeteringen Het AMK heeft in januari 2011 het plan van aanpak Van advies tot de juiste zorg uitgebracht. In het plan van aanpak staan vijftien acties die Bureau Jeugdzorg Rotterdam onderneemt om te komen tot het aansturen op een uniforme, bruikbare en deskundige werkwijze, het verkorten van doorlooptijden en het wegwerken van de wachtlijsten. De directie van Bureau Jeugdzorg monitort de voortgang van de acties door middel van vierwekelijkse rapportage. Het AMK Rotterdam kampt met personele problemen. Er is sprake van een hoog ziekteverzuim, waardoor de werkdruk voor de overige medewerkers hoog is en er wachtlijsten ontstaan. Om de wachtlijst van het AMK weg te werken worden sinds kort AMK onderzoeken uitgevoerd door medewerkers van Bureau BMC. Daarnaast heeft Bureau Jeugdzorg sinds 1 maart 2011 een nieuwe directeur AMK/Toegang aangesteld en heeft het team Noord sinds 1 april 2011 een nieuwe teammanager. Verder heeft het AMK een scholingsplan en een gestructureerd inwerkprogramma voor nieuwe medewerkers opgesteld. 2.3 Wat is de kwaliteit van het primair proces van de advies- en consultfunctie van het AMK? De kwaliteit van het primair proces van de advies- en consultfunctie bij het AMK Rotterdam is voldoende. Het is voor de inspectie duidelijk zichtbaar dat het AMK sterk geïnvesteerd heeft in het verbeteren van de kwaliteit van de advies- en consultfunctie. In de vernieuwde werkwijze van het AMK zijn meerdere specifieke factoren te benoemen die bijdragen aan de bruikbaarheid van de adviezen en consulten. Door een vaste kern van vier ervaren medewerkers in de bureaudienst, heldere werkinstructies, intensieve sturing en ondersteuning van de medewerkers en voldoende aandacht voor deskundigheidsbevordering voorziet het AMK in belangrijke mate in kwalitatief goede, bruikbare adviezen. Een verbeterpunt bij het AMK Rotterdam is het investeren in voorlichting aan en samenwerking met ketenpartners. 9

10 Onderbouwing Kwaliteit adviezen en consulten De volgende factoren in de werkwijze van het AMK Rotterdam dragen bij aan de kwaliteit van de adviezen en consulten. Adviezen en consulten worden sinds april 2011 voor beide vestigingen van het AMK gegeven door een gespecialiseerd team van vier ervaren medewerkers die dagelijks beschikbaar zijn voor de bureaudienst. Er is volgens rooster elke dag een vertrouwensarts beschikbaar en er zijn twee medewerkers van het AMK ingeroosterd als achterwacht. Het AMK Rotterdam heeft een eenduidige werkwijze ontwikkeld voor het uitvoeren van de adviesen consultfunctie. Er zijn heldere werkinstructies op papier gezet en in KITS zijn vragen toegevoegd die sturing geven aan het adviesgesprek. Om risico s in te schatten gebruiken bureaudienstmedewerkers de CARE.NL en het ORBA bureaublad. Alle adviezen en consulten worden inhoudelijk getoetst door de gedragswetenschapper. De registratie van adviezen en consulten in KITS is helder en navolgbaar. De AMK medewerker maakt een inschatting van de mogelijkheden van de beller. Als er twijfels zijn over diens mogelijkheden dan maken medewerkers een consult aan om er zeker van te zijn dat het vermoeden van kindermishandeling wordt aangepakt. Medewerkers van de bureaudienst hebben een pro-actieve houding. Zij maken concrete afspraken over terugbellen om er zicht op te houden dat afgesproken acties daadwerkelijk worden uitgevoerd. Deze afspraken worden ingepland op de werklijst van de medewerkers. Medische professionals krijgen in de regel een advies of consult van de vertrouwensarts. Tot slot is er bij het AMK Rotterdam aandacht voor deskundigheidsbevordering. Alle medewerkers zijn getraind in de CARE.NL en ORBA. Verder zullen er trainingen plaats gaan vinden in telefonische gespreksvoering en zijn themabijeenkomsten gepland waarin een specifiek thema wordt belicht. Medewerkers van de bureaudienst gaan vanaf september met elkaar intervisie volgen onder begeleiding van de gedragswetenschapper. Een verbeterpunt bij het AMK Rotterdam is het investeren in de samenwerking met ketenpartners. Door de hoge werkdruk is het geven van voorlichting tijdelijk stopgezet en er is geen sprake van structureel overleg met of vaste contactpersonen voor instanties van beroepskrachten die regelmatig advies en consult vragen. Kwaliteitsbewaking De kwaliteit van de gegeven adviezen en consulten wordt intern bij het AMK Rotterdam intensief bewaakt. De gedragswetenschapper geeft inhoudelijke feedback en toetst daarnaast ook op de wijze van registreren en op termijnen. Ook de teammanager leest adviezen en consulten. De teammanager stuurt op het proces en bewaakt de doorlooptijden van consulten. De toetsing krijgt in de toekomst verder vorm doordat de gedragswetenschapper steekproefsgewijs met telefoongesprekken van de bureaudienst mee gaat luisteren. 10

11 Bij de afronding van een adviesgesprek wordt door medewerkers standaard gevraagd of het advies bruikbaar is. Als het om ernstige zorgen om een kind gaat dan maakt het AMK een consult aan om er zicht op te houden of het advies wordt uitgevoerd. Volgens het plan van aanpak van het AMK gaat een stafmedewerker met regelmaat evalueren of adviezen en consulten bruikbaar zijn voor adviesvragers. 2.4 Wat is de kwaliteit van het primair proces van de onderzoeksfunctie van het AMK? De kwaliteit van het primair proces van de onderzoeksfunctie bij het AMK Rotterdam is voldoende. Het primair proces verloopt transparant. Risico s worden systematisch ingeschat middels de CARE.NL en de ORBA-systematiek. Het AMK werkt planmatig. Medewerkers ontvangen voldoende sturing en ondersteuning. De overdracht naar de Raad voor de Kinderbescherming is goed geregeld. In de samenwerking met en de overdracht naar ketenpartners dient meer geïnvesteerd en meer eenduidig gewerkt te worden. De kwaliteit van de onderzoeksfunctie van het AMK staat onder druk door het bestaan van wachtlijsten, een hoog ziekteverzuim en een hoge werkdruk bij de medewerkers. Onderbouwing Transparantie Het Protocol van Handelen 3, ORBA en KITS geven richtlijnen voor het onderzoek. Er is een inwerkplan voor nieuwe medewerkers. De verantwoordelijkheidsverdeling tussen medewerkers is helder beschreven in de functieomschrijvingen van de verschillende functiegroepen. Het aantal onderzoeken dat medewerkers op jaarbasis verrichten is inzichtelijk voor het hele team. Medewerkers worden gecompenseerd in hun caseload voor andere werkzaamheden, zoals deelname aan het casusoverleg Beter Beschermd of het inwerken van een nieuwe collega. De dossiers in KITS zijn overzichtelijk en navolgbaar. Afwegingen op grond waarvan het AMK tot een bepaalde aanpak of besluit komt zijn zichtbaar in de dossiers. Risico-inschatting Onderzoekers gebruiken de CARE.NL om risico s in te schatten. Zowel bij de intake, bij de start van het onderzoek als bij de afsluiting worden in multidisciplinair overleg (MDO) alle domeinen afgelopen en beoordeeld. Alle medewerkers zijn CARE.NL gecertificeerd. Het AMK heeft goede samenwerkingsafspraken gemaakt met de Raad voor de Kinderbescherming (zie verder onder overdracht). Met de overige ketenpartners is de samenwerking wisselend en vaak persoonsafhankelijk. De samenwerking met de GGZ wordt door AMK medewerkers als lastig ervaren in verband met het beroepsgeheim van GGZ-medewerkers. De werkwijze bij het AMK Rotterdam is op dit gebied niet eenduidig. Om problemen met informatieverstrekking te voorko- 3 Protocol van Handelen Advies- en Meldpunt Kindermishandeling, juni

12 men, laat een deel van de AMK medewerkers ouders altijd direct bij het eerste huisbezoek een toestemmingsverklaring tekenen. De vertrouwensarts is altijd aanwezig bij de intake en beslist inhoudelijk mee over de vraag of een vertrouwensarts betrokken moet worden bij een onderzoek. Een vertrouwensarts wordt altijd betrokken bij onderzoeken met een medische component en als er vermoedens zijn van seksueel misbruik. Bij onderzoeken waarbij zij niet betrokken zijn kunnen vertrouwensartsen worden ingeschakeld voor overleg, advies en voor de contacten met artsen en GGZ-hulpverleners. Medewerkers geven aan dat de vertrouwensartsen voldoende beschikbaar zijn. Planmatig handelen De AMK-dossiers bevatten een duidelijk plan van aanpak. Het plan van aanpak wordt in het MDO vastgesteld na het eerste huisbezoek. Het plan van aanpak biedt richting en structuur aan het uit te voeren onderzoek. Er vindt multidisciplinaire toetsing plaats bij de start en bij de afsluiting van het onderzoek. Daarnaast kan de onderzoeker tussendoor een MDO aanvragen. Meldingen krijgen bij de intake prioriteit crisis, hoog of midden. Bij crisis of hoog start het AMK direct of binnen enkele dagen met het onderzoek. Bij prioriteit midden wordt het onderzoek binnen vijf dagen aan een medewerker uitgedeeld. Het werken binnen de wettelijke termijnen staat onder druk door de wachtlijst en de hoge werkdruk bij medewerkers. Toetsing en sturing De teammanager heeft iedere zes weken een voortgangsgesprek met alle medewerkers. Op de vestiging Noord hebben medewerkers ook iedere zes weken een caseloadbespreking met de gedragswetenschapper. De teammanager is eindverantwoordelijk. De gedragswetenschapper toetst alle zaken inhoudelijk en geeft akkoord bij het start MDO, bij de afsluiting en aan alle inhoudelijke brieven en rapportages. De gedragswetenschapper en teammanager wisselen informatie uit over knelpunten in het beleid, in de keten, of in het functioneren van medewerkers om eenduidigheid te bevorderen en knelpunten aan te pakken. Als medewerkers signalen over knelpunten afgeven aan de teammanagers, dan worden deze signalen volgens hen opgepakt. Overdracht De verantwoordelijkheid voor de veiligheid van het kind is na overdracht door het AMK aan de Raad voor de Kinderbescherming goed geregeld. Afgesproken is dat de Raad voor de Kinderbescherming altijd een onderzoek start als het AMK een raadsmelding doet. In het casusoverleg Beter Beschermd (COB) wordt een veiligheidsplan gemaakt met afspraken over de verantwoordelijkheidsverdeling. Er wordt direct een casemanager van de Toegang van Bureau Jeugdzorg of een ambulant hulpverlener van STEK ingezet. Vanuit het AMK Rotterdam nemen vaste contactpersonen deel aan zes COB s. Als er een melding wordt gedaan in een zaak waar al een gezinsvoogd werkzaam is, dan wordt de melding door de intake overgedragen aan de jeugdbescherming. Dit gebeurt in een telefonisch 12

13 contact met de gezinsvoogd én via een schriftelijke overdracht aan de gezinsvoogd en diens teammanager. Overdracht van een casus aan een hulpverleningsinstantie is niet eenduidig geregeld binnen het AMK. Sommige medewerkers voeren een overdrachtsgesprek. Meestal wordt een zaak schriftelijk of telefonisch overgedragen. Of afspraken schriftelijk worden vastgelegd en of er wordt gerappelleerd is afhankelijk van de problematiek, van de afspraken met de instantie waar naar wordt overgedragen en van de betreffende medewerker. 2.5 Hoe beoordelen beroepskrachten de afhandeling van een melding door het AMK? De inspectie heeft een enquête uitgevoerd onder zestien beroepskrachten die een melding hebben gedaan bij het AMK Rotterdam. Hieruit kwamen onderstaande bevindingen naar voren. Tevredenheid Ruim 60% van de beroepskrachten is tevreden over de wijze waarop het AMK de melding heeft afgehandeld. Twee beroepskrachten geven aan niet tevreden, maar ook niet ontevreden te zijn. Vier beroepskrachten zijn ontevreden. Beroepskrachten zijn onder meer tevreden over de snelheid waarmee contact met hen is opgenomen na de melding, de zorgvuldigheid van het onderzoek, de samenwerking, de informatieverstrekking en de terugkoppeling van de uitkomst van het onderzoek per brief. De beroepskrachten die ontevreden zijn noemen met name een gebrek aan terugkoppeling, onduidelijkheid over de risico-inschatting en mogelijkheden van het AMK en dat de indruk bestaat dat de uitkomsten van een onderzoek wisselend zijn en afhankelijk van individuele medewerkers. Als verbeterpunten noemen beroepskrachten verder: het AMK geeft onvoldoende informatie over het verloop van het onderzoek, onderzoeken duren te lang, beroepskrachten moeten zelf veel inspanning leveren om informatie te krijgen, het AMK zou meer voorlichting kunnen geven over hun werkwijze en meer uitleg over (de uitkomst van) het onderzoek en de risico-inschatting daarbij. Informatie Van de beroepskrachten geeft 81% aan dat het AMK hen snel informeert dat de melding in behandeling wordt genomen. Dit gebeurt veelal telefonisch kort na de melding. Melders ervaren dit als zorgvuldig en voelen zich hierdoor serieus genomen. Drie beroepskrachten geven aan dat zij hier zelf achteraan moesten bellen. De medische professionals hebben contact gehad met een vertrouwensarts over de melding. Slechts de helft van de beroepskrachten is door het AMK geïnformeerd over de uitkomst van het onderzoek. Beroepskrachten die niet geïnformeerd zijn over de uitkomst ervaren dat als een groot gemis. Bij drie respondenten heeft een schriftelijke terugkoppeling plaatsgevonden, dat wordt door betrokkenen zeer gewaardeerd. De helft van de beroepskrachten heeft de naam van een instantie 13

14 doorgekregen van het AMK na overdracht van de casus. Een naam van een contactpersoon ontbreekt hierbij meestal. Uitkomst Slechts één beroepskracht geeft aan dat de uitkomst niet aansloot bij de zorgen. Dit was omdat het AMK het onderzoek in een casus heeft stopgezet, aangezien de gemelde zorgen in het onderzoek niet bevestigd werden. Dit was volgens de respondent niet terecht. Vier beroepskrachten geven aan dat de uitkomst voor hen onbekend is en vier beroepskrachten vinden dat de uitkomst voor een deel aansloot bij de zorgen. Van de beroepskrachten vindt 44% dat de uitkomst van het onderzoek goed aansluit bij de zorgen over het kind. De beroepskrachten geven aan dat de zorgen over het kind in de helft van de zaken (nog) niet verminderd zijn door de interventie van het AMK. Een aantal malen wordt genoemd dat de zaak is doorverwezen naar de Raad voor de Kinderbescherming en het onderzoek daar nog loopt. Ook wordt genoemd dat de hulpverlening waarnaar ouders verwezen zijn niet op gang komt, zodat er opnieuw een melding is gedaan. Snelheid Van de geïnterviewde beroepskrachten vindt 38% dat het onderzoek voldoende snel is afgehandeld. Ongeveer een kwart van de respondenten heeft geen zicht op de duur van het onderzoek, omdat zij geen terugkoppeling heeft gehad. De resterende 38% van de beroepskrachten vindt dat het onderzoek te lang heeft geduurd. Eén respondent benoemde hierbij expliciet dat het voor ouders zeer veel spanning oplevert als zij langdurig in onzekerheid verkeren over het AMKonderzoek. Kwaliteit Verreweg de meeste beroepskrachten (81%) geven aan geen zicht te hebben op de inhoud en dus de kwaliteit van het onderzoek door het AMK. Drie respondenten die aangaven wel zicht te hebben op de kwaliteit noemen de zorgvuldigheid en de multidisciplinaire aanpak van het onderzoek en beoordelen de kwaliteit als voldoende tot goed. Alle beroepskrachten zouden in een vergelijkbare situatie weer een melding doen bij het AMK en ook een collega in zo n situatie adviseren een melding te doen. Meerdere beroepskrachten geven hierbij aan dat zij hiertoe verplicht zijn op grond van de meldcode van hun instelling. 14

15 Hoofdstuk 3 Eindoordeel en aanbevelingen 3.1 Eindoordeel Het eindoordeel van de inspectie luidt dat de kwaliteit van het primair proces van het AMK Rotterdam voldoende is. De wijze waarop het AMK Rotterdam uitvoering geeft aan de advies- en consultfunctie is sterk verbeterd ten opzichte van de aangetroffen situatie in Door een vaste kern van vier ervaren medewerkers in de bureaudienst, heldere werkinstructies, intensieve sturing en ondersteuning van de medewerkers en voldoende aandacht voor deskundigheidsbevordering voorziet het AMK in belangrijke mate in kwalitatief goede, bruikbare adviezen. Een verbeterpunt bij het AMK Rotterdam ten aanzien van de advies- en consultfunctie is het investeren in de voorlichting aan en samenwerking met ketenpartners. De uitvoering van de onderzoeksfunctie bij het AMK Rotterdam voldoet aan de kwaliteitseisen zoals vastgelegd in het Toetsingskader AMK. Het primair proces verloopt transparant. Risico s worden systematisch ingeschat middels de CARE.NL en de ORBA-systematiek. Het AMK werkt planmatig. Medewerkers ontvangen voldoende sturing en ondersteuning en de overdracht naar de Raad voor de Kinderbescherming is goed geregeld. Ook wat betreft de onderzoeksfunctie dient echter meer geïnvesteerd te worden in de samenwerking met en de overdracht naar verschillende ketenpartners. De kwaliteit van de onderzoeksfunctie van het AMK staat onder druk door het bestaan van wachtlijsten, een hoog ziekteverzuim en een hoge werkdruk bij de medewerkers. Ruim 60% van de geënquêteerde beroepskrachten is tevreden over de wijze waarop het AMK meldingen afhandelt. Als beroepskrachten aangeven minder tevreden te zijn over (een deel van) de werkwijze van het AMK dan hangt dat veelal samen met een gebrek aan informatie over de mogelijkheden van het AMK en over het verloop en de uitkomst van het AMK-onderzoek Aanbevelingen Door het AMK Rotterdam is in de afgelopen periode een belangrijke verbeterslag gemaakt. Uiteraard blijft het van belang de voorgenomen en reeds ingezette verbeteringen te bestendigen. De inspectie beveelt daarom aan Bureau Jeugdzorg Rotterdam aan om de acties zoals genoemd in het plan van aanpak Van advies tot de juiste zorg verder uit te voeren en te blijven monitoren, waarbij specifiek bewaakt dient te worden wat het effect van de ingezette acties is op de wachtlijsten, het ziekteverzuim en de werkdruk van medewerkers. 15

16 De aandachtspunten die verder uit dit onderzoek naar voren komen hangen, zowel voor de adviesen consultfunctie als voor de onderzoeksfunctie, samen met de samenwerking met ketenpartners. De inspectie doet daarom de volgende aanbevelingen: Investeer in voorlichting aan ketenpartners over de werkwijze van het AMK, zodat beroepskrachten meer zicht krijgen op de mogelijkheden van het AMK, zowel wat betreft het geven van advies en consult als bij het aannemen van een melding. Zorg dat melders en ketenpartners in alle gevallen, conform het Protocol van Handelen, worden geïnformeerd over hetgeen er met hun informatie is gedaan. Geef beroepskrachten die een melding hebben gedaan altijd een inhoudelijke terugrapportage over het verloop en de uitkomsten van het AMK-onderzoek. Zorg voor heldere en volledige procedures voor overdracht van zaken naar hulpverleningsinstanties, waarbij aandacht is voor veiligheidsrisico s en de (verantwoordelijkheid voor) de veiligheid van het kind en zie er op toe dat alle medewerkers de overdracht uitvoeren conform deze werkwijze. 16

17 Toetsingskader AMK van de Inspectie jeugdzorg Thema Criteria Wanneer is het goed? Indicatoren Waaraan kun je dat zien? Bronnen Hoe meten? A. Transparantie Het primair proces van het AMK verloopt transparant. De werkwijze van het AMK is concreet beschreven, conform het Protocol van Handelen. Medewerkers zijn bekend met de werkwijze en handelen ernaar. De verantwoordelijkheden en bevoegdheden van de verschillende functionarissen (gedragswetenschappers, teamleiders, maatschappelijk werkers, vertrouwensartsen) zijn vastgelegd. De dossiers zijn herleidbaar ingericht, zodat zichtbaar is welke medewerker wanneer wat heeft gedaan. In de dossiers zijn de afwegingen zichtbaar op grond waarvan het AMK tot een bepaalde aanpak of besluit komt. Beleidsstukken (o.a. beschrijving werkproces) Dossiers Interviews Observatie B. Risicoinschatting Het AMK schat veiligheidsrisico s voor het kind zorgvuldig in. Het AMK heeft eenduidige criteria om de ernst van de kindermishandeling en de veiligheid van het kind in te schatten. Medewerkers werken met de vastgestelde criteria. Beleidstukken Interviews Observatie Dossiers Om risico s in te schatten wordt gewerkt met: - de ORBA-systematiek - risicotaxatie-instrumenten - structureel multidisciplinair overleg en toetsing. Het AMK/bureau jeugdzorg heeft samenwerkingsafspraken gemaakt met relevante ketenpartners (zoals de Raad voor de Kinderbescherming, Advies en Steunpunt Huiselijk Geweld, GGZ-instellingen, MEE, jeugdgezondheidszorg, verslavingszorg en politie) over informatie-uitwisseling rond veiligheidsrisico s voor het kind. Medewerkers zijn bekend met de samenwerkingsafspraken en handelen ernaar. 17

18 Thema Criteria Wanneer is het goed? Indicatoren Waaraan kun je dat zien? Bronnen Hoe meten? Het AMK schat de mogelijkheden van de beller om de kindermishandeling zelf aan te pakken zorgvuldig in. Het AMK heeft een vastgelegde werkwijze om de mogelijkheden van de beller in te schatten om de kindermishandeling zelf aan te pakken. Medewerkers werken conform deze werkwijze. Medewerkers checken in het telefoongesprek of de verwachtingen van de beller over wie wat doet (beller versus AMK) congruent zijn met de verwachtingen van het AMK. Aan medische (incl. ggz) professionals biedt het AMK de mogelijkheid hun vraag voor te leggen aan de vertrouwensarts. C. Planmatig handelen Medewerkers van het AMK handelen planmatig. De plannen van aanpak geven richting aan het uit te voeren onderzoek en bevatten o.a. hypothesen, de uit te voeren onderzoeksactiviteiten en de bij het onderzoek te betrekken disciplines. De plannen van aanpak zijn onderbouwd in termen van ernst en urgentie. Dossiers Interviews Observatie Managementinformatie Er vindt intercollegiale en multidisciplinaire toetsing plaats, op vaste momenten tijdens het onderzoeksproces. Onderzoeken worden afgerond binnen de wettelijke termijn. D. Toetsing en sturing Toetsing en sturing gebeurt op geschikte wijze. Teamleiders/gedragswetenschappers: - kennen de beschreven werkwijze van het AMK - sturen medewerkers aan op het uitvoeren van deze werkwijze - toetsen zaken inhoudelijk - leggen de uitkomst van deze toetsing vast - passen het uitvoeringsbeleid zo nodig aan op basis van ervaringen op casusniveau. Interviews Dossiers 18

19 Thema Criteria Wanneer is het goed? Indicatoren Waaraan kun je dat zien? Bronnen Hoe meten? E. Overdracht De verantwoordelijkheid voor de veiligheid van het kind na overdracht door het AMK is goed geregeld. De procedures rond interne en externe overdracht en doorgeleiding zijn volledig en stapsgewijs beschreven. In de beschrijving is aandacht voor veiligheidsrisico s en de (verantwoordelijkheid voor) de veiligheid van het kind. Volgens het beleid is standaard sprake van een rappel na overdracht naar de jeugdbescherming. Voor overdracht naar de Raad voor de Kinderbescherming is een samenwerkingsprotocol vastgesteld waarin aandacht is voor: - verantwoordelijkheidsverdeling BJZ/AMK/Raad - termijnen waarbinnen deze verantwoordelijkheid geldt en hoe ermee om te gaan als de termijnen verstreken zijn - hoe BJZ/AMK en de Raad elkaar over en weer informeren - welke functionaris contactpersoon is bij de verschillende instanties - hoe betrokkenen dienen te handelen in geval van zorgsignalen - hoe gecommuniceerd wordt met professionals rondom het gezin. Medewerkers kennen de procedures rond interne en externe overdracht en handelen ernaar. Het AMK is vertegenwoordigd in het casusoverleg. Samenwerkingsprotocol Beschrijving werkproces Interviews Dossiers 19