Nr. 23 januari/februari 2016 (ed.1) jaar 5. Japanse. duizend knoop. Beste knotter,

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Nr. 23 januari/februari 2016 (ed.1) jaar 5. Japanse. duizend knoop. Beste knotter,"

Transcriptie

1 Nr. 23 januari/februari 2016 (ed.1) jaar 5 Beste knotter, Als je dit leest, zijn we al weer een eindje in januari, maar toch de allerbeste wensen voor het nieuwe jaar. In dit Buitenblad: in het rijtje exoten dat overlast veroorzaakt past de Japanse duizendknoop uitstekend. Wil je er meer van weten, lees dan blz. 1 tot aan blz. 3. nieuw (in t Buitenblad ) is dat een lid zich heeft voorgenomen zo af en toe stukjes te schrijven. In dit nummer zijn eerste column op blz.3. de rubriek Van de werkvloer zal zo lang t Buitenblad verschijnt wel een vast onderdeel blijven om voor de hand liggende redenen. In alle afleveringen is een stukje (werk)geschiedenis van de vereniging terug te vinden. Wat er zoal gebeurd is in de laatste twee maanden kun je lezen vanaf blz. 4 tot op blz. 8. traditiegetrouw vind je in het jan/feb.nummer ook de nieuwjaarstoespraak van onze voorzitter Dries terug. Als je deze gemist hebt, kun je het hele verhaal terugvinden op blz. 8 t/m blz. 10. de rubriek De boomstam zal op termijn incidenteel verschijnen. Veel leden hebben hun bijdrage reeds geleverd en er zijn leden, die er om een of andere reden niet zo n trek in hebben om een bijdrage te leveren. Soit! Om onbekende redenen heeft een nieuwe boomstam de redactie niet bereikt. Hopelijk redt hij het voor het nieuwe nummer. bijdragen aan t Buitenblad zijn van harte welkom. Artikelen, interviews, foto s enz. enz Liefst per mail: aartr006@planet.nl Japanse duizend knoop Staat in de top 10 van invasieve soorten in U.K. en Frankrijk Al eerder zijn in t Buitenblad artikelen verschenen over exoten, namelijk de wespspin, de Amerikaanse rivierkreeft, de crassula en nu dan de Japanse duizendknoop. Op de kade nabij de Kievit in Harmelen is deze woekeraar te zien; voor een deel heeft deze plant ook al een ril in beslag genomen. Op bovenstaande foto te zien als een forse plant met opvallende bloemen, maar ook een aantal nare eigenschappen. Goed om er meer van te weten, daarom aandacht voor de Japanse duizendknoop /Fallopia japonica uit de duizendknoopfamilie. De plant komt oorspronkelijk uit Japan, maar doet het ook elders in de wereld erg goed. Het is een diepwortelende vaste plant, die bestaat uit een lange, holle stengel van 0,5 3 meter lang met zijtakken en 5-12 cm grote bladeren staan. De plant vormt stevige wortelstokken. In de winter sterft de plant bovengronds af. De stengel is opgebouwd uit holle compartimenten, zoals bij bamboe. De wand van de stengel bestaat uit twee delen. Een dik deel dat groen is en voor de stevigheid zorgt en een doorzichtig vlies met rode vlekjes. Gezamenlijk ziet de stengel er dan groen uit met rode vlekjes. Deadline: half maart ALV: 22 april op de Buitenplaats. Voorjaarsexcursie: zaterdag 21 mei De plant bloeit in augustus en september met crèmewitte, soms witroze bloempjes. 1

2 De plant groeit in groepen op voedselrijke vochtige bodem (bijvoorbeeld langs beken en op rivieroevers ) en staat het liefst in de volle zon, maar schaduw wordt goed verdragen. In maart en apri schieten de stengels relatief snel uit de grond, tussen de verdorde stengels van het jaar ervoor en ontwikkelen zich lichtgroene bladeren op regelmatige hoogten op de stengel. De stengel is in het begin nog vrij flexibel, hoewel hij al snel dikker wordt en wat rode spikkels krijgt. De planten groeien tot minimaal een meter hoog zonder ondersteuning van andere planten of hekken of iets dergelijks. Invasieve exoot De plant heeft een enorme groeikracht en is staat zich te vestigen in droge en natte grond in voedselrijke en voedselarme habitats op zand, klei of veen. Hij verdringt hierbij de andere struiken en kruiden. De Japanse duizendknoop wordt daarom internationaal tot de honderd meest expansieve exoten gerekend. De plant kan door scheuren via de fundering huizen binnengroeien en door asfalt heen breken. Er zijn geen insecten of schimmels, die er noemenswaardig van eten (hooguit nectar),waardoor de plant niet in zijn opmars wordt gestuit. Doordat er geen insecten van leven is een ondergroei, die door Japanse duizendknoop wordt gedomineerd voor vogels en kikkers volslagen oninteressant. Een fallopia-vegetatie is in ecologisch opzicht armer dan een maisakker. Een rangeerlocomotief op station Beekbergen (Gelderland ) wordt overwoekerd door Japanse duizendknoop, 2007 Bestrijding De Japanse duizendknoop is door zijn groeikracht en relatieve ongevoeligheid voor bestrijdingsmiddelen moeilijk te doden op plekken, waar hij eenmaal goed gevestigd is. Bestrijding is gebaseerd op een combinatie van drie tactieken volgens een meerjarenplan. maaien en afvoeren; omstreeks de bloeiperiode in augustus en september of meermaals per jaar. t Maaisel mag niet vermengd worden met gewoon groenafval, omdat elk stukje opnieuw kan uitlopen. [bij meermaals maaien is eenmaal per vier weken in eerste instantie erg effectief: de plant wordt dan gemaaid als er veel energie in nieuwe spruiten is gestopt, maar deze spruiten nog geen energie aan de wortels hebben kunnen leveren. Om de plant volledig kwijt te raken, zal uiteindelijk elke 14 dagen moeten worden gemaaid] bedekken; in het begin van de winter bedekken met een flexibele, niet-lichtdoorlatende materie. Hierbij moet bedacht worden dat de randen van oude stengels messcherp zijn en gemakkelijk door de meeste materialen heen prikken. Tot op zeven meter van de afdekking kunnen nieuwe scheuten ontstaan, controle blijft dus nodig. chemisch; producten op basis van glyfosaat kunnen bijdragen aan de bestrijding. genomen Uitgraven is niet efficient en zeer arbeidsintensief. De wortels kunnen tot 3 meter diep zitten en als een stukje van 1 cm wordt mee genomen, komt de plant weer terug. In Engeland werd in 2010 besloten tot het verspreiden van de bladvlo Aphalara itadori als biologische bestrijding van de Japanse duizendknoop. In de gemeente Renkum werden in 2015 varkens ingezet als bermbegrazers. Het idee is dat de plant uitgeput raakt, doordat de varkens er voortdurend aan vreten. 2

3 Waarom bestrijden? Door het vermogen zich te vestigen op een zeer uitgebreid scala aan bodemtypes en binnen diverse leefmilieus, heeft deze duizendknoop het potentieel zich nog veel verder te verspreiden. De soort kan zich zeer snel vegetatief uitbreiden. Door het vroege uitlopen, de snelle lengtegroei en de vorming van een nagenoeg gesloten bladerdek wordt de overige vegetatie geheel overgroeid en op den duur verdrongen. Behalve een negatief effect op de inheemse flora blijkt dat zowel het aantal soorten ongewervelde dieren als de totale biomassa aan ongewervelden lager is in door duizendknoop gedomineerde vegetaties dan in de oorspronkelijke vegetaties. Duizendknoop kan ook grote schade veroorzaken aan dijken en taluds langs watergangen. Daarnaast veroorzaakt de plant schade aan bijvoorbeeld verhardingen, rioleringen en funderingen. Deze vormen van schade kunnen hoge kosten met zich meebrengen. Is er dan wel iets positiefs? Tsja, een weinig.. De stengels worden gebruikt in de bloemsierkunst en de jonge scheuten kunnen gegeten worden. Ze smaken als rabarber, een groente uit dezelfde plantenfamilie. Bron: Wikipedia Toen ik onze voorzitter in ford Blauwkapel hoorde zeggen dat er wel wat hulp voor het Buitenblad welkom was heb ik Hans van Aartrijk gevraagd of het goed was dat ik af en toe een stukje zou schrijven. Maar dan wel onder spuidoniem en dat mijn stukjes zo in het blad kon dus niet dat als ik het teruglees er allemaal rode strepen en veranderingen in staan. Ik heeft het hart namelijk op de tong en als dingen mij niet bevallen zegt ik dat ook maar ook dingen die mij wel bevallen wil ik wel doen. Hij vond dat wel goed maar het moest wel leesbaar blijven. Maar om niet te veel fus op het werk te krijgen doe ik dat schrijven maar niet onder mijn eigen naam en als ze mij vragen of ik die stukjes schrijft ik zal ze kollum noemen vind ik wel een geinige naam zal ik dat ontkennen. Dit word dus mijn eerste kollum en die gaat over Hans van Zuilen en zijn hobbies. Ik wist al dat veel van vogels weet maar dat hij ook bijen tot zijn hobbies rekent was voor mij een verassing en ook vleermuizen. Zo vertelde Hans over metselbijen en hoe lang ze leven en wat ze nodig hebben. En hoe zo een stukje hout er uit ziet waar die bijen dan later uit komen en hoe andere beesten hun weer belagen. Iedereen kon zo een stukje hout en andere dingen met gaatjes meenemen en thuis ophangen maar wel uit de regen en in de zon. Hij zei ook dat die bijen planten nodig hebben omdat ze daar hun eten uit halen dus de mensen moeten ook zorgen voor de goede planten in hun tuin. K O L L U M Het pulbliek vond het wel interessant want er kwamen veel vragen waar Hans altijd weer antwoort op had. Zo ben ik al heel wat te weten gekomen en dat vonden de andere ook want ze vonden het een goed verhaal en gaven Hans een groot aplaus. Zo dit was mijn eerste stukje en ik hoop dat jullie het oke vonden en niet met het lezen in slaap zijn gevallen. Klaas V. Hans toont zijn self-made kastjes voor metselbijen Foto: Jan Kleymans 3

4 Van de werkvloer In miezerig weer werd op donderdag 5 november het geriefbosje van Klever aan de Meerndijk via een plank over de sloot voor het eerst sinds jaren weer betreden. Een groot deel van dit bosje bestaat uit essenhakhout. Voor de uitbraak van de essentaksterfte ( rond 2010 ) hebben we daar essenhakhoutbeheer gedaan. Na een verkennend bezoek in augustus bleek al dat de ruim 100 essen ( op stoof ) er over het algemeen niet goed uitzagen. Aan het eind van deze donderdag was een aanzienlijk deel van dit essenbestand door de 9 aanwezigen teruggezet op de oude stoof. Gezien eerdere ervaringen met andere essenhakhoutbestanden is het zeer de vraag of er nog iets van terecht komt. Plan is wel om naast de slechte essenstoven in ieder geval in te boeten, o.m. met zwarte els en lijsterbes. In verband met de natuurwerkdag op de zaterdag werd er op vrijdag voorbereidend werk uitgevoerd bij de Hamtoren in Vleuten. Maar liefst 14 personen gingen aan de slag om es, els en wilg van het dikkere hout te ontdoen, zodat de gasten op de natuurwerkdag zich met de handzaag konden uitleven op het wat makkelijker hout. Voor het eerst dit winterseizoen was er weer knotvuur; maar liefst op twee plaatsen werd er snoeihout verbrand. Frans met feu primeur Foto: Jan Kleymans Zaterdag gaf een levendig beeld te zien: 24 gasten ( 18 volwassenen, 6 kinderen ) en gedurende de dag vorderde waren er zo n 18 leden op een of andere manier actief. Een enthousiaste deelnemer aan de natuurwerkdag! Van: Ivonne van der Honing Datum: maandag 23 november 2015 Onderwerp: een mooie Natuurwerkdag Aan: dries willems Beste Dries, Bedank je Martin voor de mooie foto's, een mooie weergave van een mooie natuurwerkdag! Het was voor Phileine en mijzelf een leuke dag, we hebben heerlijk gezaagd en geknipt, geklauterd en gesleept! Fijne gezellige en behulpzame groep mensen en het weer maakte het heerlijk om buiten te zijn. Soepje om bij te tanken,in de woonwagen kletsen. Reint zorgde traditiegetrouw weer voor een culinaire soep Helemaal toppie vond ik het kampvuur, lekker fikkie stoken! En Phileine vond het leukst van de dag: het mikado-spel! Bedankt nogmaals daarvoor en sukzes met jullie wekenlijkse buitenwerk, Warme groeten, Ivonne van der Honing en Phileine D'hert Zie voor een verslag van deze dag t Buitenblad nr

5 Op donderdag 12 en vrijdag 13 november werd werk dat op het winterprogramma van stond, alsnog opgepakt. Bij Van Rijn in Achthoven stonden 9 knotwilgen ( met inmiddels weer zwaarder hout ) te wachten op de 13 knotters. Gelukkig kon de brandplek op een gunstiger plek dan anders worden opgebouwd, zodat dat aanzienlijk loop-en sjouwwerk met snoeihout scheelde. Vrijdag de 13 e bleek zijn naam eer aan te doen (bleek ook later op de dag in Parijs). De elf werkers beunden nog tot vroeg in de middag door,maar dreigende luchten gaven aan dat men maar beter aan de stutten kon trekken. Even gezamenlijk op de catwalk Woody H. in 1 van de 9.. De 2e zaterdag in november is traditioneel de dag van de boerenkool. Voordat er genoten kon worden van spijs en drank, moesten er op het schiereiland in de wijk de Tol de pruiken van de knotwilgen worden gezaagd. Die takken geven te veel schaduw op de bodemflora. Via een enorme brug door de gemeente gelegd, werd het snoeihout van 33 wilgen op bossen langs het fietspad neergelegd. Omdat het niet al te zwaar hout was, waren de acht werkers rond de klok van twee klaar en kon men gaan chillen op de Buitenplaats in afwachting van de weer voortreffelijke boerenkoolmaaltijd. Birdy H. (Hans van Zuylen) met 2 van de vele honderden takken Zie voor een verslagje van dit deel van de dag t Buitenblad nr. 22 Nadat Lange Hans tussendoor orde op zaken had gesteld (snoeihout op bossen bij de brandplek, dikke hout afgevoerd), was het op 19 november nog maar een uurtje werk in Achthoven. Met 14 man (waaronder 1 vrouw) verliep een en ander razendsnel. Onder het genot van een kop koffie werd naar het laatste brandende snoeihout gekeken. Daarna toog men naar de Schotse hooglanders in Mastwijk, waar ruim 30 knotbomen stonden te wachten op LBVDM. Long tall H. met wat meer takken Tom ging met de bosmaaier aan de slag om braam en kruipwilg te verwijderen tot aan de afzetting van het bos. Hij bleef op drie werkdagen daar fanatiek mee bezig. Vrijdags waren er zelfs 15 werkers actief met knotten, slepen,branden en bosmaaieren. Ook dit jaar trokken de Schotse toeschouwers zich weinig aan van het forse vuur; sterker nog, een enkele waagde het om de takken waar nog sappige blaadjes aanzaten uit het vuur te trekken. De zaterdag was op het laatste moment ingeroosterd om te werken in het Maxima-park met de Vrienden, maar op zaterdagmorgen rond half acht leerde een telefoontje dat een en ander was afgelast vanwege het slechte weer. Waarschijnlijk zal de jaarlijkse werkdag met de Vrienden nu in januari worden gehouden. Foto s: Jan Kleymans 5

6 De laatste werkdagen in november werden door gebracht in Mastwijk; met resp. 12, 12 en 5 personen werd de klus geklaard. Totaal is daar met 58 mensen ruim 200 uur gewerkt. de Schotse hooglanders kenden Hans uit Houten nog niet en kwamen even kennis maken. een hooglander helpt een handje.. De maand december startte op 3 december op het terrein van de golfclub in Haarzuilens. Er werd voornamelijk esdoorn en een beetje iep afgezet, met daarbij veel opslag van esdoorntjes. Doel is om met name meidoorns meer licht te geven. Ook zal er weer een aantal andere boom- en struiksoorten ingeplant gaan worden. Het snoeihout werd op ril gezet. Omdat de keet niet echt dicht bij de werkplek kon komen, vanwege de gesteldheid van het terrein, werd er behoorlijk wat meters ( met kruiwagens ) afgelegd om het dikkere hout af te voeren. Foto s: Jan Kleymans Jan van P. omarmt een stukje esdoorn het eind van een werkdag: een stoet van werkers met kruiwagens. De zaterdag werd besteed in Linschoten Maar liefst 8 liefhebbers van het Schansbos lieten zich niet afschrikken door het hoge waterpeil in dit elzenbroekbos. Op vrijdag 4 december moest er wat langer door gewerkt worden, omdat op beide dagen de bezetting wat tegenviel. Op de 2 zaterdagen dat we er gewerkt hebben, is er overhangend hout verwijderd. Daarnaast is een aantal dikke elzenstoven terug gezet op de oude stoof. Ook is hier het essenhakhoutbeheer weer opgepakt; van een 10-tal behoorlijk dikke essenstoven zijn de takken verwijderd. Totaal ligt er zo n 4 kuub es en 5 kuub els, dat later in het voorjaar opgehaald gaat worden. laarzen gewenst in het Schansbos Foto: Hans v.d. Z. 6

7 Op donderdag 11 en vrijdag 12 december stond project 4.3 weer op het programma. Donderdags werd met 2 man een 30-tal boompjes (els, lijsterbes en es) ingeplant in het essenhakhoutbosje en long tall H. hield zich traditiegewijs bezig met het uitlopen van eerder gezaagd essenhout. Vijf anderen gingen drie knotwilgen en een dode knotpopulier te lijf. Het snoeihout leverde een aangenaam vuurtje op, dat door een behoorlijk straffe wind aangewakkerd werd. s Middags werd in het essenhakhoutbosje nog een aantal essenstoven nagelopen. Sjaak knotte in zijn eentje een forse knotpopulier. Een oude stal met wat jong vee was het onderkomen op de vrijdag. Veel wind en buien.. Twee wilgen, waarvan er één onderuit gezakt was, leverde behoorlijk wat werk op, maar met 9 harde werkers vlotte het werk snel. Frans hield zich bezig met een aantal essen nabij de stal. Elk winterseizoen zijn er wel een aantal knotters die te water geraken of door het ijs zakken. Het heeft dit seizoen vrij lang geduurd voor er weer een natte gesignaleerd kon worden. Henk had deze locatie uitgekozen om met de eer te strijken. Henk had zich redelijk voorbereid op een nat pak door regenkleding aan te trekken. Hij ging er gestrekt in en dat is een nieuwe variant. En besloot zich daarna bezig te houden met het vuur met het voordeel dat hij weer snel opwarmde en redelijk droog werd. Foto: Hans van Aartrijk Er waren nogal wat afzeggingen voor de daarop volgende zaterdag, maar het trio dat op de Vitenskade werkte, kon met de hand, dankzij de nieuwe zaagbladen, toch nog zo n 1½ kuub els en 1½ kuub es afzetten. De laatste werkdagen in december waren bestemd voor het Donkereind in Vinkeveen. In de week van de 17 e zijn er zelfs 33 leden op de werkplek min of meer actief geweest. Fijn om te kunnen constateren, dat een locatie verder weg gelegen geen probleem is voor de leden. Chapeau! het eiland met de zware essenstoven Foto: Hans van Aartrijk Donderdags werd op het grote eiland aan essenhakhoutbeheer gedaan. Op de oude essenstoven stond zwaar hout, maar dat weerhield een aantal die-hards er niet van de zware armen met de handzaag aan te pakken Vrijdags werd het werkvolk verdeeld over een aantal plekken. Truusje en Ad hielden zich bezig met een es en een uit zijn krachten gegroeide vlier. Zoals vanouds wisten ze van het snoeihout weer een ril uit het boekje te maken. Krijn, Theo, Henk en Danny knotten een zestal wilgen op het kleine eilandje, terwijl Martin S, Frans, Tom en Sjaak het zwaardere hout op het grote eiland voor hun rekening namen. Woody H. hield zich weer bezig met wilgenhout uit het water halen. Het sjouwen met hout werd vooral over gelaten aan Jan de tolk, long tall H. en tiny H. niet iedereen durfde over de damwand. Foto: Jan Kleymans 7

8 s Zaterdags waren er zelfs 2 kettingzagers, zodat de zes andere aanwezigen zich bepaald niet hoefden te vervelen. Long tall H. maakte van de gelegenheid gebruik ( Alex moest absoluut even naar huis ) om 2 houtritten te maken. Daan kwam nog even wat foto s maken van het geheen-en-weer met het bootje. De dag voor Kerst was voor 10 leden nog een mooie kans om zich in het zweet te werken; na afloop was het drankje in de schuur een welkome afsluiting. vele kuubs zijn via dit bootje afgevoerd. afsluiting.. foto s: Jan Kleymans nieuwjaarstoespraak door Dries Willems voorzitter Zoals leeuwen hun prooi bespringen, vellen, van zijn huid ontdoen, in stukken scheuren en vermalen met hun vlijmscherpe tanden, zo storten zich drie, vier knotters op een zojuist gevelde knot-es, om hem van zijn takken te ontdoen, deze in rillen op te stapelen, het in stukken gezaagde hout door het bos te slepen, per bootje af te voeren en op de vrachtwagen te laden. Dit beeld kwam bij mij op, toen we aan het eind van het jaar bezig waren op een bijzondere locatie, waar we al heel lang komen; al in de tijd van Maarten van Duinen, de eerste voorzitter: Donkereind 23 in Vinkeveen, bij mevrouw Beentjes. Wat mij zo opviel, was dat de ploeg die op die zaterdag aan het werk was, als een hecht team functioneerde. Iedereen wist wat hem te doen stond, lette op elkaar, hielp elkaar bij het vellen van de boom, bij het slepen van de grote essenstammen uit het water, bij het transport van het hout over land en over water. Hans van der Zwet had zoals gebruikelijk alle materialen op tijd klaar staan, Jan de tolk was zoals gebruikelijk weer precies te laat, Hans van Zijl durfde zoals gebruikelijk niet met het bootje, Hans van Aartrijk had zoals gebruikelijk alles weer perfect voorbereid, kortom een dag volgens het boekje. Met deze beschrijving, beste mensen, probeer ik iets aan te geven van de sfeer en het interne klimaat binnen de Vereniging het afgelopen jaar, zoals ik die ervaren heb. Als we naar de opkomst kijken op de drie werkdagen, kunnen we die gewoon goed noemen. Op donderdag en vrijdag een grote opkomst, met soms meer dan 15 mensen, maar ook op zaterdag vaak een behoorlijke ploeg, op een enkele uitzondering na. Met name Hans van de Zwet, Hans van Zijl, Tom, Sjaak, Jan Kleymans, Frans en Hans van Aartrijk vormen telkens weer de kern van die ploeg. We hebben dit jaar ook weer nieuwe mensen kunnen verwelkomen, waaronder Jan van Pagée, terwijl maar één lid zijn lidmaatschap heeft opgezegd vanwege werk in de natuur dichterbij huis: André Laarakker. De verkoop van het openhaardhout verliep weer vlekkeloos dankzij de inspanningen van Ruud, man van strakke schema s en heldere afspraken! Jan van Pagée Foto: Hans van Aartrijk Ook kijken we terug op een geslaagd zomerprogramma onder leiding van Ad en Reint. Wie herinnert zich niet de enorme rietvelden die we hebben gemaaid op de Bijleveld of het vele grasland bij de Kievit? De bosakker in het Máximapark was wel een zorgenkind. Het zaad wat we daar probeerden te zaaien was sneller door de kraaien opgegeten dan wij zaaien konden. Maar al doende leert men. 8

9 Om ervoor te zorgen dat de bosakker niet een privé-hobby van Reint is,zoals sommigen misschien denken, maar een heuse Verenigingsactiviteit, hebben we in de laatste bestuursvergadering op voorstel van Reint besloten om hier een werkgroep over te vormen, met Ad van Nuenen als portefeuillehouder. Verschillende beheerplannen zullen we in 2016 tegen het licht houden, waaronder de poelen in de Buitenhof. Wat betreft onze positie in het Máximapark is onze geachte afgevaardigde Tabe Tietema al langere tijd bezig om mee te praten over hoe de publiekprivate samenwerking er bestuurlijk uit moet komen te zien. Dat zal in 2016 zijn beslag krijgen, zo verwachten we. We hebben al eerder de wens geuit om grotere, meerjarige projecten werk op de bosakker binnen te halen, nu de individuele boeren en landeigenaren steeds foto: Hans van Zuylen minder een beroep op ons doen. Met het project in Soestduinen van Vitens lijken we hier in 2015 goed in geslaagd. De vier dagen die we op deze unieke locatie hebben gewerkt het oudste waterwingebied van Nederland! betekent hopelijk de start van een vernieuwde en langdurige samenwerking met Vitens. Ook het project bij Fort Ruigenhoek heeft Hans van Aartrijk bij Staatsbosbeheer voor meerdere jaren weten binnen te slepen. Hulde daarvoor!! overkapping/lichtstraat Foto:Jan Kleymans We hebben in 2015 forse investeringen gedaan: een nieuwe vrachtwagen en een nieuwe maaimachine zijn de meest in het oog springende. Op de valreep van 2016 hebben we aannemer Peek opdracht gegeven om een overkapping te plaatsen in de vorm van een lichtstraat, nadat de leden zich hierover hadden uitgesproken. 19 leden brachten hun stem uit, van wie iedereen vóór was. De door Tabe vernieuwde houten wand en de vrachtwagen worden nu beter beschermd, terwijl ook de gebruiksmogelijkheden van de buitenruimte toenemen bij slecht weer. In 2016 verwachten we opnieuw een grote uitgave te moeten doen: een tweede maaimachine. En we moeten na gaan denken over vervanging van de zaag- en kloofmachines die niet meer aan de Arbo-eisen voldoen. Dat we al deze grote uitgaven hebben kunnen doen, tekent natuurlijk onze gezonde financiële huishouding, waar Daan zorgvuldig over waakt. Ook hem past veel dank voor het vele werk dat hij achter de schermen verricht. Over Arbo gesproken: we kunnen zeker niet zeggen dat er onveilig gewerkt wordt. In 2015 zijn er ook geen ongelukken gebeurd, ook al is er hier en daar een nat pak opgelopen. Anders dan voorheen zijn er nu permanent helmen op de werkvloer beschikbaar, ook al worden die soms vergeten op te zetten terwijl dat wel nodig is. Omdat gevaren altijd in kleine hoekjes zitten, moeten we hier ook in 2016 scherp op blijven letten, temeer omdat de Vereniging aansprakelijk is bij onvoldoende Arbo-maatregelen, ongeacht de eigen verantwoordelijkheid van ieder lid voor zijn en andermans veiligheid. Met een opkomst van zo n 35 personen was de Natuurwerkdag bij de Hamtoren weer een prachtige dag. Of zoals een gast ons na afloop liet weten: Het was voor mijn dochter en mijzelf een leuke dag, we hebben heerlijk gezaagd en geknipt, geklauterd en gesleept! Fijne gezellige en behulpzame groep mensen en het weer maakte het heerlijk om buiten te zijn. Soepje om bij te tanken, in de woonwagen kletsen. Helemaal toppie vond ik het kampvuur, lekker fikkie stoken! En mijn dochter vond het leukst van de dag: het mikado-spel! Bedankt nogmaals daarvoor en sukzes met jullie wekelijkse buitenwerk! Foto; Jan Kleymans Het lekkerste bewaar je voor het laatst: De Jubileumdag op 6 juni was natuurlijk het hoogtepunt van 2015! Prachtig weer, een grote opkomst, niet alleen van gasten maar ook van de leden, een afwisselend 9

10 programma met een grote belangstelling voor de rondleiding onder leiding van Tabe, Charlotte, Truusje en Krijn. Ook de excursie naar de Kievitkade en de Kievit kan niet onvermeld blijven, met Jan de Tolk als heuse gids, en daar zat geen woord Russisch bij! Maar het was toch vooral de film van Ad en Truusje over de mijlpalen van 40 jaar Landschapsbeheer door de ogen van Reint, die op deze dag het absolute hoogtepunt was. Hoewel velen aan de voorbereiding van deze dag hebben meegewerkt, wil ik toch één persoon noemen die van onschatbare waarde is geweest vanwege haar organisatorische en administratieve kwaliteiten: Charlotte Robben. Foto: Jan Kleymans Daarmee heeft de Jubileumdag als bindmiddel binnen de Vereniging uitstekend gewerkt. Wat de betekenis van zo n dag voor onze relatie met externe partners is, is moeilijker te peilen, maar geloof mij: de Vereniging heeft een goede naam als betrouwbare partner van belangrijke natuurorganisaties en gemeenten. Helaas wordt dat niet altijd vertaald naar een snelle besluitvorming betreffende projecten en afgifte van bv. brandvergunningen door diverse ambtenaren. Vooral dankzij inspanningen van Reint kan er zich nu een nieuw stukje natuur ontwikkelen ten zuiden van de Kievit, terwijl Reint ook waakt over de Hollandsche Kade die misschien met een fietspad doorsneden wordt voor de geplande nieuwbouw bij Haanwijk in Harmelen. En hoe zit het met de goede voornemens voor 2016? U weet wat er van veel goede voornemens terecht komt die worden gedaan in het begin van het nieuwe jaar, dus laten we bescheiden zijn. uitbreiding van de Kievit ( ) De Vereniging loopt goed, dus daar moeten we vooral mee blijven Foto:Hans van Aartrijk doorgaan. Ook met het Buitenblad, dat door Hans iedere keer weer zo goed in elkaar wordt gezet. Hans blijft jullie niettemin verzoeken om ook een bijdrage aan het Buitenblad te leveren, anders is het teveel een soloproject. We gaan kijken of we in het bestuur niet alleen maar praktische zaken hoeven af te handelen maar ook wat diepgaander onderwerpen aan kunnen snijden. Ook moeten we aandacht schenken aan bestuurlijke versterking op termijn. We gaan de ALV vervroegen naar april in plaats van mei, omdat er dan meer mensen kunnen zo verwachten we. We blijven ook in 2016 letten op veilig werken. We hopen een nieuwe maaimachine aan te kunnen schaffen. En we hopen niet te vergeten elkaar te complimenteren met wat we ook in 2016 allemaal weer voor elkaar krijgen! Ik zou graag willen besluiten met de mooie nieuwjaarsgroet die ik en vele anderen kregen van Hans en Franka: aan t eind van elk jaar kijkt men vooruit naar t nieuwe en blikt men terug naar t oude jaar goede voornemens verjaren nooit slechte gewoontes waren voor ooit Ik wens ieder van jullie veel goede voornemens en weinig slechte gewoontes toe in 2016! In de rubriek De Boomstam wordt een (aspirant)lid uitgenodigd te verhalen wat de beweegredenen zijn een deel van de vrije tijd in te zetten voor het landschapsbeheer.. Helaas wist een lid zijn last niet voor de deadline op de mail te krijgen. 10

11 11

Winterprogramma

Winterprogramma Winterprogramma 2014-2015 1. Vleuten - De Meern en Haarzuilens 1.1. Geertjeshoeve, Haarzuilens Thematerweg 5, 3455 SM Haarzuilens - Knotten van 13 knotwilgen met middelzwaar tot zeer zwaar hout. - Terugzetten

Nadere informatie

De Japanse duizendknoop

De Japanse duizendknoop 26 Ons Buiten juli 2015 TEKST ERIK HOOIJBERG De Japanse duizendknoop (Fallopia japonica) is een frisgroene plant met een prachtige aarvormige bloeiwijze. Van oorsprong komt de plant uit Taiwan, Korea,

Nadere informatie

Bestrijding Duizendknoop

Bestrijding Duizendknoop Bestrijding Duizendknoop (Japanse) duizendknoop: een invasieve soort Invasieve soorten zijn soorten die niet van nature in Nederland voorkomen en vormen een bedreiging voor de Nederlandse planten en dieren.

Nadere informatie

Bestrijding Duizendknoop

Bestrijding Duizendknoop Bestrijding Duizendknoop (Japanse) duizendknoop: een invasieve soort Invasieve soorten zijn soorten die niet van nature in Nederland voorkomen en vormen een bedreiging voor de Nederlandse planten en dieren.

Nadere informatie

MEMO. Ecoloog: Michiel Schaap ( ) Dijkbeheerder: Ruud de Vries ( ) en Rens Huuskes ( )

MEMO. Ecoloog: Michiel Schaap ( ) Dijkbeheerder: Ruud de Vries ( ) en Rens Huuskes ( ) MEMO Aan : Organisatieonderdeel : Waterkering; K&A; Communicatie Van : Kennis en Advies Organisatieonderdeel : Michiel Schaap Datum : 14-09-2016 Onderwerp : Proef bestrijding Japanse duizendknoop Projectnummer

Nadere informatie

BIOBOER. Maar vandaag is het aardoliealarm. Kijk op je aardoliekaart of er voor jou een probleem is.

BIOBOER. Maar vandaag is het aardoliealarm. Kijk op je aardoliekaart of er voor jou een probleem is. BIOBOER 1 Hoe het elk jaar gaat... Om goed te kunnen zaaien, moet de aarde los. Daarvoor gebruik je een tractor. Dat gaat vlot. Neem reuzenpassen en ga 5 vakjes vooruit! Maar vandaag is het aardoliealarm.

Nadere informatie

Aardoliealarm in het bos

Aardoliealarm in het bos de graad > Landbouw > lesmateriaal > spelkaarten Aardoliealarm in het bos BIOBOER Om goed te kunnen zaaien, moet de aarde los. Daarvoor gebruik je een tractor. Dat gaat vlot. Neem reuzenpassen en ga 5

Nadere informatie

Oplegnotitie bestrijding Japanse duizendknoop.

Oplegnotitie bestrijding Japanse duizendknoop. Oplegnotitie bestrijding Japanse duizendknoop. Bij brief van 19 juli 2018 heeft het College van B&W de raad geïnformeerd over de locaties waar de Japanse duizendknoop in IJsselstein is gelokaliseerd en

Nadere informatie

Japanse duizendknoop in Vlaanderen

Japanse duizendknoop in Vlaanderen Japanse duizendknoop in Vlaanderen AGENTSCHAP NATUUR & BOS Ongevraagde gast Planten en dieren kunnen door toedoen van de mens op plaatsen belanden waar ze van nature niet voorkomen. Dit kan opzettelijk

Nadere informatie

Invasieve uitheemse planten in het beheer

Invasieve uitheemse planten in het beheer Invasieve uitheemse planten in het beheer Casper de Groot september 2011 Aanleiding project Keuze voor zes soorten: Japanse duizendknoop, reuzenberenklauw, reuzenbalsemien, Amerikaanse vogelkers, rododendron

Nadere informatie

Weekje weg: shoppen, interview/fotoshoot en veel praten

Weekje weg: shoppen, interview/fotoshoot en veel praten Weekje weg: shoppen, interview/fotoshoot en veel praten Naar mijn vriendin 19 maart ging ik in de middag naar Den-Haag met de trein. Ik zag hier wel erg tegenop met 6 maanden zwangerschap zo,n lange reis

Nadere informatie

Nr. 37 mei/juni 2018 (ed.3) jaar 7

Nr. 37 mei/juni 2018 (ed.3) jaar 7 Nr. 37 mei/juni 2018 (ed.3) jaar 7 Beste knotter, maaier, afharker, Zoals uit bovenstaande aanhef al wordt aangegeven, is het seizoen van maaien en afharken weer begonnen. Voor een globaal overzicht van

Nadere informatie

Ontwikkeling essenziekte weinig hoopvol

Ontwikkeling essenziekte weinig hoopvol Nr. 12 maart/april 2014 (ed.2) jaar 3 Beste knotter, Als je dit leest, zit het programma voor het winterseizoen er al weer op. Eerder dan in voorgaande jaren, maar de temperatuur de laatste weken deed

Nadere informatie

Verkort Jaarverslag Buurtmoestuin Castellum 2011

Verkort Jaarverslag Buurtmoestuin Castellum 2011 Verkort Jaarverslag Buurtmoestuin Castellum 2011 Maart 2012 1. Voorwoord Op 20 april 2011 was het zover: de officiële oprichting van de Vereniging Buurtmoestuin Castellum! Het was het tastbare resultaat

Nadere informatie

Nieuwsbrief de 34ste, Dec Stichting Eendenkooi Maaspoort

Nieuwsbrief de 34ste, Dec Stichting Eendenkooi Maaspoort Nieuwsbrief de 34ste, Dec. 2014 Stichting Eendenkooi Maaspoort Voor U ligt de 4e nieuwsbrief van het 9de jaargang. Waarin U kunt zien en lezen wat er in de maanden oktober, november en december gebeurd

Nadere informatie

Wat is essentaksterfte?

Wat is essentaksterfte? Wat is essentaksterfte? Essentaksterfte is een ziekte die wordt veroorzaakt door de schimmel (vals wit bladvlieskelkje, Chalara fraxinea). Door de aantasting van essentaksterfte verzwakt de boom dusdanig

Nadere informatie

Aandacht voor: Rietorchis ( Dactylorhiza majalis ) Familie van de Orchideeën

Aandacht voor: Rietorchis ( Dactylorhiza majalis ) Familie van de Orchideeën Nr. 13 mei/juni 2014 (ed.3) jaar 3 Beste knotter, De temperatuur is sinds het laatste Buitenblad flink omhoog geschoten en intussen is met het zomerprogramma gestart. Het ziet er naar uit, dat er meer

Nadere informatie

NIEUWSBRIEF. Nieuwsbrief Boerderij De Bonte Parels

NIEUWSBRIEF. Nieuwsbrief Boerderij De Bonte Parels De eerste nieuwsbrief van 2018! Het jaar is alweer een poosje bezig. Eigenlijk zou de nieuwsbrief een maand geleden verstuurd worden, maar gezien alle feest- en verjaardagen, een babyboom bij de koeien

Nadere informatie

Woordenschat blok 03 gr4 Les 1 De bodem: de grond waarin planten kunnen groeien. De duinen: heuvels van zand langs de zee. De plant: een stengel met

Woordenschat blok 03 gr4 Les 1 De bodem: de grond waarin planten kunnen groeien. De duinen: heuvels van zand langs de zee. De plant: een stengel met Woordenschat blok 03 gr4 Les 1 De bodem: de grond waarin planten kunnen groeien. De duinen: heuvels van zand langs de zee. De plant: een stengel met bladeren die groeit. De rots: een heel grote steen op

Nadere informatie

(Einde)jaaroverzicht Park Bloeyendael 2016

(Einde)jaaroverzicht Park Bloeyendael 2016 (Einde)jaaroverzicht Park Bloeyendael 2016 JANUARI Het startschot voor de werkzaamheden werd gegeven op 23 januari. In groten getale kwamen we opdagen om het vele snoeihout weg te slepen uit het park,

Nadere informatie

Nr. 31 mei./juni 2017 (ed.3) jaar 6

Nr. 31 mei./juni 2017 (ed.3) jaar 6 Nr. 31 mei./juni 2017 (ed.3) jaar 6 Beste knotter, De R is uit de maand en veel voorjaarsbloemen staan nu in de etalage. een heel fraaie bloeier momenteel is de gele lis; op deze bladzijde en de volgende

Nadere informatie

De grond waarop wij wonen

De grond waarop wij wonen GROEP 5/6 De grond waarop wij wonen Doel: Planten horen bij de grond waarop wij wonen. Dit onderdeel gaat over het onderzoekend verkennen van de vegetatie in de omgeving van de kinderen van de middenbouw.

Nadere informatie

Kleine waterteunisbloem op Tiengemeten. Astrid Withagen 12 juni 2015

Kleine waterteunisbloem op Tiengemeten. Astrid Withagen 12 juni 2015 Kleine waterteunisbloem op Tiengemeten Astrid Withagen 12 juni 2015 Inhoud Even voorstellen Waarom een risico Bestrijding de theorie Tiengemeten Bestrijding de praktijk Inzicht in vindplaatsen en bestrijding

Nadere informatie

Overigens zijn niet alle geknotte bomen schietwilgen. Het kunnen ook populieren, essen of elzen zijn. Je kunt dus beter spreken van knotbomen.

Overigens zijn niet alle geknotte bomen schietwilgen. Het kunnen ook populieren, essen of elzen zijn. Je kunt dus beter spreken van knotbomen. Knotwilgen Knotwilgen zijn kenmerkend voor het Hollandse polder- en rivierenlandschap. Bijna iedereen weet wel ergens geknotte wilgen in de gemeente Overbetuwe te staan. Het zijn de kraakwilg en nog meer

Nadere informatie

Zaadbommen maken. dan langzaam water toe. Totdat het mengsel aan elkaar blijft plakken. Maak het niet te nat! Wat heb je nodig voor 10 zaadbommen?

Zaadbommen maken. dan langzaam water toe. Totdat het mengsel aan elkaar blijft plakken. Maak het niet te nat! Wat heb je nodig voor 10 zaadbommen? Lente Wat heb je nodig voor 10 zaadbommen? 8 eetlepels droge natuurlijke klei (bentoniet voor als je binnenkort wilt gooien, rode klei als je ze wilt bewaren) 10 eetlepels potgrond, eventueel met wat compost

Nadere informatie

Bermenplan Assen. Definitief

Bermenplan Assen. Definitief Definitief Opdrachtgever: Opdrachtgever: Gemeente Assen Gemeente Mevrouw Assen ing. M. van Lommel Mevrouw M. Postbus van Lommel 30018 Noordersingel 940033 RA Assen 9401 JW T Assen 0592-366911 F 0592-366595

Nadere informatie

NATTE ECO ZONE SCHUYTGRAAF BEELDENBOEK

NATTE ECO ZONE SCHUYTGRAAF BEELDENBOEK NATTE ECO ZONE SCHUYTGRAAF BEELDENBOEK NATTE ECOZONE SCHUYTGRAAF Inleiding 3 Ontwerp 5 Water 7 Randen en oevers 9 Eilanden 13 Verbindingen 17 Gebruik 21 Beplanting 25 I n h o u d NATTE ECOZONE SCHUYTGRAAF

Nadere informatie

Aanpak Invasieve exoten. Henk Siebel mei 2014

Aanpak Invasieve exoten. Henk Siebel mei 2014 Aanpak Invasieve exoten Henk Siebel mei 2014 Aanpak probleem met invasieve exoten in bos- en natuurgebieden Waar hebben we het over? Welke strategie is de beste? Algemene opties Struiken, bomen en ruigtekruiden

Nadere informatie

Musical De Eendenclub verdwaalt

Musical De Eendenclub verdwaalt Pagina 1 van 9 Musical De Eendenclub verdwaalt Normale versie voor 3 typetjes (Otto/Elle/Izzi) Een eigen productie van Recrateam Zang: Leonie van Gent en Martijn Boer Stemmen op de cd-versie: Martijn Boer

Nadere informatie

Wat is essentaksterfte?

Wat is essentaksterfte? Wat is essentaksterfte? Essentaksterfte is een ziekte die wordt veroorzaakt door de schimmel (vals wit bladvlieskelkje, Chalara fraxinea). Door de aantasting van essentaksterfte verzwakt de boom dusdanig

Nadere informatie

BEHEERPLAN BATENDIJK (ONG.) TE BORCULO

BEHEERPLAN BATENDIJK (ONG.) TE BORCULO BEHEERPLAN BATENDIJK (ONG.) TE BORCULO Rapportage beheerplan Batendijk (ong.) te Borculo Opdrachtgever Bosch & van Rijn Groenmarktstraat 56 3521 AV Utrecht Rapportnummer 8015.004 Versienummer Status D1

Nadere informatie

Verplaatsing houtsingel

Verplaatsing houtsingel Ten behoeve van de herontwikkeling van locatie De Hokhorst in Renswoude moeten een watergang en een aangrenzende houtsingel ca. tien meter naar het oosten worden verplaatst. Om te voorkomen dat deze verplaatsing

Nadere informatie

Nr.24 maart/april 2016 (ed.2) jaar 5

Nr.24 maart/april 2016 (ed.2) jaar 5 Nr.24 maart/april 2016 (ed.2) jaar 5 Beste knotter, Het winterseizoen zit erop en er zijn 66 dagen gewerkt. Door weersomstandigheden kon niet alles gedaan worden. Hopelijk volgend jaar beter!! Drie dagen

Nadere informatie

Dieren in de winter 3

Dieren in de winter 3 Dieren in de winter 3 inhoud blz. 1. Winter 3 2. De egel 4 3. De vleermuis 5 4. De eekhoorn 6 5. De merel 7 6. De ree 8 7. De pad 9 8. Het lieveheersbeestje 10 9. Filmpjes 11 Bronnen en foto s 12 Colofon

Nadere informatie

Jurgen Vansteenkiste : Atlas Atheneum Gistel. Dwarse doorsnede van een boomstam

Jurgen Vansteenkiste : Atlas Atheneum Gistel. Dwarse doorsnede van een boomstam Jurgen Vansteenkiste : Atlas Atheneum Gistel Dwarse doorsnede van een boomstam Spinthout (licht) en kernhout (donker) Spinthout is het niet-verkernde hout van een boom: het bevindt zich tussen het kernhout

Nadere informatie

Verloren grond. Murat Isik. in makkelijke taal

Verloren grond. Murat Isik. in makkelijke taal Verloren grond Murat Isik in makkelijke taal Moeilijke woorden zijn onderstreept en worden uitgelegd in de woordenlijst op pagina 84. Dit boek heeft het keurmerk Makkelijk Lezen Mijn geboorte Mijn verhaal

Nadere informatie

Watercrassula en Grote waternavel. Paul Hendriks en Saskia de Vries

Watercrassula en Grote waternavel. Paul Hendriks en Saskia de Vries Watercrassula en Grote waternavel Paul Hendriks en Saskia de Vries Inhoud Watercrassula Bekende informatie Ervaringen uit werkveld Grote waternavel Bekende informatie Ervaringen uit werkveld Onze verplichtingen

Nadere informatie

1. Levende wilgenstaken I blz. 2 2. Levende wilgenstaken II blz. 2 3. Levende meidoornhaag blz. 2

1. Levende wilgenstaken I blz. 2 2. Levende wilgenstaken II blz. 2 3. Levende meidoornhaag blz. 2 SOORTEN OMHEININGEN Inhoud: Omheiningen van levend materiaal 1. Levende wilgenstaken I blz. 2 2. Levende wilgenstaken II blz. 2 3. Levende meidoornhaag blz. 2 Andere soorten omheining 4. Dood hout blz.

Nadere informatie

Een jonge sequoia opgegroeid tussen de as van een bosbrand en een jonge sequoia in een pot.

Een jonge sequoia opgegroeid tussen de as van een bosbrand en een jonge sequoia in een pot. Hoofdstuk 8. De levensloop van de Sequoia gigantea: van zaadje tot reuzenboom Niet elk zaadje dat uit de kegel valt ontkiemt. Uit wetenschappelijk onderzoek blijkt dat van de zaadjes die in een groene

Nadere informatie

Kaart 15 Bollen en knollen

Kaart 15 Bollen en knollen Kaart 15 Bollen en knollen Informatiekaart Werkblad Onderzoek: o Bollen en knollen o Narcissen op water Quiz: o http://natuur.ariena.com Voor de leerkracht: De kinderen leren de volgende begrippen: Bollenstreek

Nadere informatie

4 verschillende kweekmethoden

4 verschillende kweekmethoden 4 verschillende kweekmethoden Kweken met turfpotjes Turfpotjes zijn gemaakt van een samengeperst mengsel van houtvezels, turf en kalkzandsteen (natuurlijke voedingsstoffen). Deze zijn biologisch afbreekbaar

Nadere informatie

9. SCHADUWTUIN. Op het einde van de dag kunt u dan het aantal uren zon berekenen. Minder dan 3 uur zon:

9. SCHADUWTUIN. Op het einde van de dag kunt u dan het aantal uren zon berekenen. Minder dan 3 uur zon: 9. SCHADUWTUIN De meeste groenten en kruiden hebben nood aan zon, maar in de stad hebt u niet altijd zon in uw tuin. In deze fiche bekijken we wat de mogelijkheden zijn in de schaduw of halfschaduw. Om

Nadere informatie

Nieuwsbrief 35, Maart 2015 Stichting Eendenkooi Maaspoort

Nieuwsbrief 35, Maart 2015 Stichting Eendenkooi Maaspoort Nieuwsbrief 35, Maart 2015 Stichting Eendenkooi Maaspoort Voor U ligt de 1ste nieuwsbrief van het 10de jaargang. Waarin U kunt zien en lezen wat er in de maanden januari, februari en maart gebeurd is en

Nadere informatie

INHOUD. Inleiding Aardbevingen Bergen Bosbranden Koraal Lawines Meteorieten Onweer...

INHOUD. Inleiding Aardbevingen Bergen Bosbranden Koraal Lawines Meteorieten Onweer... INHOUD Inleiding...6 1 Aardbevingen...8 2 Bergen... 10 3 Bosbranden... 12 4 Koraal... 14 5 Lawines... 16 6 Meteorieten... 18 7 Onweer... 20 8 Opwarming van de aarde... 22 9 Orkanen... 24 10 Overstromingen...

Nadere informatie

De Wiershoeck- Kinderwerktuin, dinsdag 14 en woensdag 15 april 2015 vervolg. Dit is het vervolg op het eerste deel van mijn verslag.

De Wiershoeck- Kinderwerktuin, dinsdag 14 en woensdag 15 april 2015 vervolg. Dit is het vervolg op het eerste deel van mijn verslag. De Wiershoeck- Kinderwerktuin, dinsdag 14 en woensdag 15 april 2015 vervolg Beste natuurliefhebber/- ster, Dit is het vervolg op het eerste deel van mijn verslag. Een week geleden zag ik alleen nog maar

Nadere informatie

Praktijkproef bestrijding duizendknoop

Praktijkproef bestrijding duizendknoop Praktijkproef bestrijding duizendknoop Casper de Groot en Jan Oldenburger Startbijeenkomst 26 september 2013 Inhoud 1. Duizendknoop 2. Aanleiding praktijkproef 3. Opzet praktijkproef a) Deelnemers b) Locaties

Nadere informatie

Take a look at my life week 11

Take a look at my life week 11 Take a look at my life week 11 Ik weet steeds niet zo goed wat ik nou wil, elke week een diary online of elke 2 weken. Heb het zelfs al een keer elke maand gedaan, maar dat was niet te doen. Toch weer

Nadere informatie

Lesbrief. Dijken. Kijken naar dijken. www.wshd.nl/lerenoverwater. Afdeling Communicatie waterschap Hollandse Delta

Lesbrief. Dijken. Kijken naar dijken. www.wshd.nl/lerenoverwater. Afdeling Communicatie waterschap Hollandse Delta Lesbrief Dijken Kijken naar dijken www.wshd.nl/lerenoverwater Afdeling Communicatie waterschap Hollandse Delta Kijken naar dijken Zonder de duinen en de dijken zou jij hier niet kunnen wonen: bijna de

Nadere informatie

NIEUWSBRIEF 8 1 oktober 2012 redactie: Rebecca van Delft

NIEUWSBRIEF 8 1 oktober 2012 redactie: Rebecca van Delft NIEUWSBRIEF 8 1 oktober 2012 redactie: Rebecca van Delft Ik was met de riek gras aan het opruimen in de paarden wei samen met brian. Ik schrok me zelf `t apenzuur. Ik dacht even dat ik `m een kopie kleiner

Nadere informatie

ALLES WAT JE WILT WETEN OVER BOMEN

ALLES WAT JE WILT WETEN OVER BOMEN 3 8 6 10 ALLES WAT JE WILT WETEN OVER BOMEN Een boom is...... een vaste plant met een houten stam en een kruin, alleen noemen de onderdelen anders dan bij een plant. Delen van de boom Laat de kinderen

Nadere informatie

Thema van de maand September 2009

Thema van de maand September 2009 Thema van de maand September 2009 "Een goede huisvesting voor je ezel" Omdat wij zelf druk bezig zijn om het voor onze meiden allemaal in orde te maken, wil ik deze maand verder ingaan op het thema huisvesting.

Nadere informatie

Oevers 2x maaien Oever 2

Oevers 2x maaien Oever 2 Oevers 2x maaien Oever 2 De vegetatie is rijk aan diverse soorten kruiden, zoals kattenstaart, grote waterweegbree en zwanebloem en behoort tot het Watertorkruidverbond (Oenanthion aquaticae). De vegetatie

Nadere informatie

(Invasieve*) exoten wandeling Schothorst

(Invasieve*) exoten wandeling Schothorst (Invasieve*) exoten wandeling Schothorst Een exoot is een plant, dier of ander organisme dat van nature niet in Nederland voorkomt. Als een soort schadelijk is voor de natuur noemen we ze invasieve exoten.

Nadere informatie

Woordenschat les 8.1. Vervuilde grond?

Woordenschat les 8.1. Vervuilde grond? Woordenschat les 8.1 Vervuilde grond? Afgraven en de afgraving Afgraven is de grond of aarde weghalen door te graven. De afgraving is de plaats waar de grond wordt weggenomen. Boren We boren een gat in

Nadere informatie

Take a look at my life 48

Take a look at my life 48 Take a look at my life 48 Verslaafd aan foto,s maken. Elke dag weer mijn mobiel uit me zak halen en foto,s maken van de dingen die ik mee maak of tegenkom. Er zijn al zoveel mensen die gebruik maken van

Nadere informatie

inhoud Herfst 1. Het weer 2. Overal blad 3. Zaden 4. Paddenstoelen 5. De eekhoorn 6. De egel 7. Insecten 8. Vogels op reis 9. Filmpje Pluskaarten

inhoud Herfst 1. Het weer 2. Overal blad 3. Zaden 4. Paddenstoelen 5. De eekhoorn 6. De egel 7. Insecten 8. Vogels op reis 9. Filmpje Pluskaarten Herfst inhoud Herfst 3 1. Het weer 4 2. Overal blad 5 3. Zaden 6 4. Paddenstoelen 7 5. De eekhoorn 8 6. De egel 9 7. Insecten 10 8. Vogels op reis 11 9. Filmpje 12 Pluskaarten 13 Bronnen en foto s 15 Colofon

Nadere informatie

Lijzijde 4 9733LA Groningen Tel. 050-3642685 info@juffiesspeelopvang.nl. Nieuwsbrief oktober 2014

Lijzijde 4 9733LA Groningen Tel. 050-3642685 info@juffiesspeelopvang.nl. Nieuwsbrief oktober 2014 Lijzijde 4 9733LA Groningen Tel. 050-3642685 info@juffiesspeelopvang.nl Nieuwsbrief oktober 2014 1. SPEELopvang 2. Welkom 3. Kind gesprekken 4. Kleding 5. Openingstijden 6. Stagiaire 7. Sinterklaas 8.

Nadere informatie

bosplantsoen Dunnen van

bosplantsoen Dunnen van De gemeente Ede streeft naar een natuurlijk beheer van het openbaar groen. Deze manier van beheren is vooral geschikt voor de grotere groenobjecten, bijvoorbeeld bosplantsoen. Bij het juiste beheer kan

Nadere informatie

Maatschappelijk werk (alweer)

Maatschappelijk werk (alweer) Maatschappelijk werk (alweer) Na mijn tweede miskraam heb ik toch weer besloten om het er op te wagen naar maatschappelijk werk te gaan. Ik vond de stap echt wel heel zwaar, want ik hou er niet zo van.

Nadere informatie

Wat gaat er gebeuren in de Wevershoek?

Wat gaat er gebeuren in de Wevershoek? Essentaksterfte De situatie in Nederland Inmiddels is meer dan 80 % van de essen in Nederland aangetast. De verwachting is dat hooguit 10 % van de essen de ziekte zal overleven, gebaseerd op ervaringen

Nadere informatie

s-hertogenbosch Zuid

s-hertogenbosch Zuid s-hertogenbosch Zuid Iedere keer als we aan het werk zijn in het park zetten we een STANDAARD buiten met een plank er op OM DE FOL- DER BAKJES OP TE ZETTEN. Piet kwam op het idee om naast het publicatie

Nadere informatie

De ontelbaren is geschreven door Jos Verlooy en Nicole van Bael. Samen noemen ze zich Elvis Peeters.

De ontelbaren is geschreven door Jos Verlooy en Nicole van Bael. Samen noemen ze zich Elvis Peeters. Over dit boek De ontelbaren is geschreven door Jos Verlooy en Nicole van Bael. Samen noemen ze zich Elvis Peeters. Dit boek bestaat uit twee delen. Het eerste deel gaat over een man die vlucht naar Europa.

Nadere informatie

De grond waarop wij wonen.

De grond waarop wij wonen. De grond waarop wij wonen. GROEP 7/8 Doel: Planten horen bij de grond waarop wij wonen. Dit onderdeel gaat over het onderzoekend verkennen van de vegetatie in de omgeving van de kinderen van de bovenbouw.

Nadere informatie

Ooibossen zijn bossen die op natuurlijke wijze zijn ontstaan en langs rivieren groeien.

Ooibossen zijn bossen die op natuurlijke wijze zijn ontstaan en langs rivieren groeien. Ooibossen Definitie Ooibossen zijn bossen die op natuurlijke wijze zijn ontstaan en langs rivieren groeien. Ooi is een oud woord voor nat terrein nabij een rivier Deze bossen worden voortdurend blootgesteld

Nadere informatie

Nieuwsbrief voor de Vrienden van het Beeldenpark Drechtoevers September aanmeldden voor de beeldenspeurtocht.

Nieuwsbrief voor de Vrienden van het Beeldenpark Drechtoevers September aanmeldden voor de beeldenspeurtocht. Nieuwsbrief voor de Vrienden van het Beeldenpark Drechtoevers vrienden.beeldenpark@gmail.com September 2017 In dit nummer: Van het Vriendenbestuur Atelierbezoek Roel en Marry Teeuwen Opening bewegwijzering

Nadere informatie

Een stukje grond. Een verhaal over hulpverlening Tekst: Joyce van der Weijden Illustraties: Hanna Salonen

Een stukje grond. Een verhaal over hulpverlening Tekst: Joyce van der Weijden Illustraties: Hanna Salonen Een stukje grond Een verhaal over hulpverlening Tekst: Joyce van der Weijden Illustraties: Hanna Salonen Een stukje grond Dit therapeutische verhaal gaat over hulpverlening. Hoe sommige kinderen meer nodig

Nadere informatie

Musical Beau en Bloem verdwaald in het bos

Musical Beau en Bloem verdwaald in het bos Pagina 1 van 9 Musical Beau en Bloem verdwaald in het bos Een eigen productie van Recrateam Zang: Leonie van Gent en Martijn Boer Stemmen op de cd-versie: Beau: Martijn Boer Roos: Leonie van Gent Muziek

Nadere informatie

Melkweg. Naar de dokter. Lezen van Alfa A naar Alfa B. Gezondheid: De huisarts

Melkweg. Naar de dokter. Lezen van Alfa A naar Alfa B. Gezondheid: De huisarts Melkweg Lezen van Alfa A naar Alfa B Naar de dokter Gezondheid: De huisarts Colofon Melkweg Lezen van Alfa A naar Alfa B: Van kop tot teen, 2013 Auteurs: Merel Borgesius Kaatje Dalderop Willemijn Stockmann

Nadere informatie

Tijdens de pauze wordt er volop genoten van het uitzicht, koffie en de soep.

Tijdens de pauze wordt er volop genoten van het uitzicht, koffie en de soep. 5 november 2016 (natuurwerkdag) De locatie van dit jaar ligt heel diep verscholen in een uitgebreid rustgebied van de Regte heide. In de loop der jaren zijn diverse wandelpaden in het noordelijk deel afgesloten

Nadere informatie

Jaarverslag Ouderraad OBS de Tarthorst 2015/2016

Jaarverslag Ouderraad OBS de Tarthorst 2015/2016 Jaarverslag Ouderraad OBS de Tarthorst 2015/2016 Het voorwoord Voor je ligt het inhoudelijke en financiële jaarverslag 2015/2016 van de Ouderraad van OBS de Tarthorst. Met behulp van vele ouders en teamleden,

Nadere informatie

Nieuwsbrief Vrienden van het Waterwingebied 2016

Nieuwsbrief Vrienden van het Waterwingebied 2016 Nieuwsbrief Vrienden van het Waterwingebied 2016 kunstgrasveld Vrienden van het Waterwingebied, v/h Eindstraat 22, NW Amersfoort KvK nr. 32085084 Bank: ABN-AMRO rek. NL78 ABNA 054.92.35.175 Kunstgras Er

Nadere informatie

Lang bloeiende inheemse vaste planten voor bijen en vlinders

Lang bloeiende inheemse vaste planten voor bijen en vlinders www.bloembergecologie.com Lang bloeiende inheemse vaste planten voor bijen en vlinders Bakkers, Sanne; Bloemberg, Mark HAS Hogeschool s-hertogenbosch, 26 juni 2015 Bloemberg M.S. 07-05-2017 1 Lang bloeiende

Nadere informatie

Notitie tbv. werkgroep praktisch natuur beheer Beheer Staatsbosbeheer. Onderhoud van deze twee poelen door wg pn ivn nijmegen

Notitie tbv. werkgroep praktisch natuur beheer Beheer Staatsbosbeheer. Onderhoud van deze twee poelen door wg pn ivn nijmegen Notitie tbv. werkgroep praktisch natuur beheer Beheer Staatsbosbeheer. Onderhoud van deze twee poelen door wg pn ivn nijmegen 1. Poel in Alverna praktisch natuurbeheer Bezoek #) aan de poel in het gebied

Nadere informatie

Planten voor de Prins Werkmap Eerste graad Basisonderwijs

Planten voor de Prins Werkmap Eerste graad Basisonderwijs Planten voor de Prins Werkmap Eerste graad Basisonderwijs Tekeningen: Jowan De Saedeleer Inleiding Wil jij Prins Baldewijn helpen om terug in zijn kasteel te gaan wonen? Dan moet je op zoek gaan naar nuttige

Nadere informatie

t Buitenblad Nieuwsbrief van de Vereniging LANDSCHAPSBEHEER VLEUTEN - DE MEERN Voorheen Knotgroep Vleuten - De Meern Jrg. 1 september nr.

t Buitenblad Nieuwsbrief van de Vereniging LANDSCHAPSBEHEER VLEUTEN - DE MEERN Voorheen Knotgroep Vleuten - De Meern Jrg. 1 september nr. t Buitenblad Nieuwsbrief van de Vereniging LANDSCHAPSBEHEER VLEUTEN - DE MEERN Voorheen Knotgroep Vleuten - De Meern Jrg. 1 september nr. 2 De Buitenplaats voorjaar 2012 Sprokkelhout Beste knotter, foto

Nadere informatie

Take a look at my life week 5&6

Take a look at my life week 5&6 Take a look at my life week 5&6 Maandag 27 januari 2014 Zou vandaag gaan werken, maar heb op het laatste moment afgezegd omdat het nogal glad was op de weg. Dus ik durfde het niet aan om op de fiets naar

Nadere informatie

Leerpad Holle Wegen Halen. Opdrachten. Holle_Wegen_OPDRACHT.indd 1 20/04/10 14:04

Leerpad Holle Wegen Halen. Opdrachten. Holle_Wegen_OPDRACHT.indd 1 20/04/10 14:04 Leerpad Holle Wegen Halen Opdrachten 1 Holle_Wegen_OPDRACHT.indd 1 20/04/10 14:04 OPDRACHT 1 Temperatuur in de holle weg Bovenaan de Kluis ligt het driesterrenplekje. Neem hier de thermometer uit het koffertje.

Nadere informatie

Lieve mensen, jong en oud, gemeente van de Opgestane Heer!

Lieve mensen, jong en oud, gemeente van de Opgestane Heer! Lieve mensen, jong en oud, gemeente van de Opgestane Heer! Een nieuw begin! Wanneer maken we dat? Ik denk dat het op verschillende momenten in je leven kan. Bij kinderen zien we het al gebeuren als ze

Nadere informatie

Musical Rik & Sunny verdwaald in het bos

Musical Rik & Sunny verdwaald in het bos Pagina 1 van 9 Musical Rik & Sunny verdwaald in het bos Een eigen productie van Recrateam Zang: Leonie van Gent en Martijn Boer Muziek en Teksten: Martijn Boer in opdracht van Recrateam 2008/2009 Recrateam

Nadere informatie

September de maand van weerbaarheid

September de maand van weerbaarheid September de maand van weerbaarheid Het thema van deze maand is weerbaarheid. Het komt steeds vaker voor in het nieuws, kinderen die gepest worden. Vaak sta je als ouder machteloos. Hieronder volgt een

Nadere informatie

Daar kwam dit jaar verandering in. Zoals in de Binding nummer 40 aangekondigd, werd er een kanotocht georganiseerd door Ellie en Marjan!

Daar kwam dit jaar verandering in. Zoals in de Binding nummer 40 aangekondigd, werd er een kanotocht georganiseerd door Ellie en Marjan! Kanovaren of fietsen op zondag 3 juni a.s. Kanocentrum WirdumerklapWat doen langlaufers in de zomer? Hoewel langlaufers volgens eigen zeggen voldoende hobby s hebben blijkt toch de wens te bestaan van

Nadere informatie

Pilobolus. sporenkanon

Pilobolus. sporenkanon Pilobolus sporenkanon Pilobolus is een geslacht van schimmels dat op poep van bijvoorbeeld paarden leeft. Net als andere schimmels verspreidt Pilobolus sporen om zich voort te planten. Dit doet hij op

Nadere informatie

Visie van Vereniging Landschapsbeheer Vleuten De Meern

Visie van Vereniging Landschapsbeheer Vleuten De Meern Visie van Vereniging Landschapsbeheer Vleuten De Meern 0) Inleiding Toen in het begin van de jaren zeventig de Vereniging Landschapsbeheer Vleuten De Meern werd opgericht, waren de sociaaleconomische en

Nadere informatie

Het Probleem. Groeiwijze

Het Probleem. Groeiwijze Het Probleem Japanse duizendknoop (Fallopia japonica of Polygonum cuspidatum) werd in Nederland omstreeks 1840 geïntroduceerd toen hij aankwam bij de plantenkwekerij van Philippe von Siebold in Leiden.

Nadere informatie

Terugblik op... de bewonersreis. Onze vakantiegangers.

Terugblik op... de bewonersreis. Onze vakantiegangers. Terugblik op... de bewonersreis. Onze vakantiegangers. Verslag bewonersreis. Maandag 14 mei 2018 Deze morgen vertrokken in het koude Houthulst en 2u30 later kwamen we aan in het mooie, zonnige Bergeijk

Nadere informatie

Activiteiten bij De Helderse Vallei - maart 2016

Activiteiten bij De Helderse Vallei - maart 2016 dinsdag 1 maart en donderdag 3 maart: Aan de slag op de kinderboerderij 14.30-16.00 uur Kom kijken welke dieren er allemaal op de kinderboerderij leven! Je ontdekt hoe de dieren heten, wat ze eten, welk

Nadere informatie

Kopieer dit e-boek en stuur het door naar anderen.

Kopieer dit e-boek en stuur het door naar anderen. Lente groep 3/4 inhoud blz Lente 3 1 Langer licht 4 2 Bollen 5 3 Wakker worden 6 4 Frisse blaadjes 7 5 Kikkerdril 8 6 Op reis 9 7 In de wei 10 8 Er op uit! 11 9 Filmpjes 12 Werkblad winter 13 Schrijf je

Nadere informatie

1nvexo. Interreg Vlaanderen Nederland. minder invasieve planten en dieren. Europese Unie Europees Fonds voor Regionale Ontwikkeling

1nvexo. Interreg Vlaanderen Nederland. minder invasieve planten en dieren. Europese Unie Europees Fonds voor Regionale Ontwikkeling 1nvexo minder invasieve planten en dieren Interreg Vlaanderen Nederland Europa investeert in uw regio Europese Unie Europees Fonds voor Regionale Ontwikkeling Casus Grote waternavel en andere invasieve

Nadere informatie

Nr. 25 mei/juni 2016 (ed.3) jaar 5

Nr. 25 mei/juni 2016 (ed.3) jaar 5 Nr. 25 mei/juni 2016 (ed.3) jaar 5 Beste knotter, Nr. 25 ligt voor je; een vrij dikke deze keer. Schuldig daaraan is allerlei wetenswaardigs betreffende teken. Het oorspronkelijke artikel is nog groter;

Nadere informatie

Vaste planten. Inhoudsopgave:

Vaste planten. Inhoudsopgave: Vaste planten Vaste planten zijn kruidachtige meerderjarige planten. Ze overwinteren ondergronds en lopen in het voorjaar opnieuw uit. Enkele zijn wintergroen zoals vinca en waldsteinia. Vaste planten

Nadere informatie

Boterbloemen in het gras

Boterbloemen in het gras Boterbloemen in het gras Achtergrondinformatie De boterbloem behoort tot de familie der ranonkelachtigen. De wetenschappelijke naam Ranunculus betekent in het Latijn: kikkertje. Veel soorten hebben namelijk

Nadere informatie

Nieuwsflits juli 2014

Nieuwsflits juli 2014 Nieuwsflits juli 2014 Samen bouwen in Vertrouwen Nog maar een kleine 2 weken en dan is het vakantie wat is het weer enorm snel gegaan. En wat hebben we allemaal weer ontzettend veel geleerd! Vanaf deze

Nadere informatie

Grond of aarde weghalen door te graven. Graven is een gat in de grond maken. De plaats waar de grond wordt weggenomen.

Grond of aarde weghalen door te graven. Graven is een gat in de grond maken. De plaats waar de grond wordt weggenomen. Les 1 De bodemverontreiniging. afgraven Grond of aarde weghalen door te graven. Graven is een gat in de grond maken. De afgraving De plaats waar de grond wordt weggenomen. De bodemverontreiniging De grond

Nadere informatie

De Wiershoeck- Kinderwerktuin, dinsdag 3 en donderdag 5 maart 2015

De Wiershoeck- Kinderwerktuin, dinsdag 3 en donderdag 5 maart 2015 De Wiershoeck- Kinderwerktuin, dinsdag 3 en donderdag 5 maart 2015 Beste natuurliefhebber/- ster, Op dinsdag heb ik maar weinig foto s gemaakt. Ik, of beter gezegd mijn camera, werd tijdelijk ingehuurd

Nadere informatie

MEMORY WOORDEN 1.1. TaalCompleet A1 Memory Woorden 1 1

MEMORY WOORDEN 1.1. TaalCompleet A1 Memory Woorden 1 1 MEMORY WOORDEN 1.1 TaalCompleet A1 Memory Woorden 1 1 ik jij hij zij wij jullie zij de baby het kind ja nee de naam TaalCompleet A1 Memory Woorden 1 2 MEMORY WOORDEN 1.2 TaalCompleet A1 Memory Woorden

Nadere informatie

Onderhouden van beplanting 1

Onderhouden van beplanting 1 Onderhouden van beplanting 1 3 Struiken, heesters, coniferen en sierbomen onderhouden 47 Water- en moerasbeplanting onderhouden 139 6oriëntatie a... Oriënteren op border- en perkbeplanting onderhouden

Nadere informatie

Enten Fruitbomen. Waarom enten?

Enten Fruitbomen. Waarom enten? Enten Fruitbomen Al onze fruitbomen worden geënt. Waarom is dat eigenlijk? En hoe gaat dat enten in zijn werk? Op onderstaande pagina wordt hier dieper op ingegaan, plus wat tips om veel voorkomende problemen

Nadere informatie

Inhoud. Inleiding blz. 3. Wat is een fossiel? blz. 4. Hoe fossielen ontstaan blz. 5. Fossielen van zacht weefsel blz. 6. Zeedieren blz.

Inhoud. Inleiding blz. 3. Wat is een fossiel? blz. 4. Hoe fossielen ontstaan blz. 5. Fossielen van zacht weefsel blz. 6. Zeedieren blz. Door: Oscar Zuethoff Groep 6b - Meneer Jos & Ingrid Februari 2008 Inhoud Inleiding blz. 3 Wat is een fossiel? blz. 4 Hoe fossielen ontstaan blz. 5 Fossielen van zacht weefsel blz. 6 Zeedieren blz. 7 De

Nadere informatie

Biodiversiteit en netwerken

Biodiversiteit en netwerken Basiscursus Ecologische Moestuin Biodiversiteit en netwerken Ecologisch tuinieren is 1. Niet destructief, maar constructief tuinieren; 2. Netwerken bevorderen 1. Destructief boeren/tuinieren Pesticiden

Nadere informatie