SYMPOSIUM UIENTEELT 2.0. De weg naar kwaliteitsuien zonder koprot.

Transcriptie

1 SYMPOSIUM UIENTEELT 2.0 De weg naar kwaliteitsuien zonder koprot.

2 SYMPOSIUM UIENTEELT 2.0 De weg naar kwaliteitsuien zonder koprot. Welkom Opening door Gijsbrecht Gunter, belangenbehartiger voor de Nederlandse uienhandel, opent het symposium.

3 SYMPOSIUM UIENTEELT 2.0 De weg naar kwaliteitsuien zonder koprot. PROGRAMMA 09:00-09:35 uur Wat is koprot? Heleen Bukman, onderzoeker fytopathologie van Bejo Zaden, legt uit hoe je koprot herkent, wat de symptomen zijn en wat het verloop is. 09:35-10:10 uur Zaadbehandelingen en testen Liesbeth van der Heijden, teamleider op het fytopathologisch zaadtechnologisch lab bij Bejo Zaden, vertelt over haar ervaringen om koprot te voorkomen d.m.v. zaadbehandelingen en testen van het zaad. 10:10-10:30 uur Pauze

4 SYMPOSIUM UIENTEELT 2.0 De weg naar kwaliteitsuien zonder koprot. PROGRAMMA 10:30-11:15 uur Gezonde bodem en groei voor een beter resultaat Philip Kroes, teler van (biologische) uien, vertelt samen met Douwe van Dongera, directeur van Profytodsd, over alle aspecten van duurzaam telen in relatie tot de bodem en de groei van het gewas. 11:15-12:00 uur Drogen boven 30 C dé oplossing? Harrie Versluis, Manager en Projectleider Open Teelten bij DLV Bouw, Milieu en Techniek B.V., en Siem Beers, directeur van Broer B.V., vertellen over de theorie en praktijk van oogsten en bewaring. 12:00-13:00 uur Lunch

5 WAT IS KOPROT? Biologie van een bewaarziekte Botrytis aclada syn. allii Heleen Bukman onderzoeker fytopathologie

6 ONDERWERPEN DIE AAN BOD KOMEN Gevolgen van (bewaar)ziekten Biologie van de schimmel koprot Temperatuuronderzoek

7 AFD. FYTOPATHOLOGIE EN INHOUDSSTOFFEN Resistentieveredeling Diagnostisch onderzoek Verzamelen en in stand houden van pathogenen Inhoudsstoffen onderzoek

8 UIENTEELT IN NEDERLAND Situatie 1984 Circa ha uien; opbrengst ±45 ton/ha Situatie 2013 Circa ha uien; opbrengst ±57 ton/ha

9 GEVOLGEN VAN (BEWAAR)ZIEKTEN Directe schade Lagere opbrengst Meer variatie in grootte Meer tarra Indirecte schade Lagere bewaarbaarheid Partijen moeten eerder verkocht minder financiële opbrengst

10 BEWAARZIEKTEN Infectie vindt vaak plaats op het veld Omstandigheden moeten gunstig zijn voor de schimmel om in de bewaring tot uiting te komen

11 Koprot veroorzaakt door Botrytis aclada syn. allii

12 SYMPTOMEN OP PLANTNIVEAU Koprot Nek van de bol wordt zacht Rokken worden glazig tot bruin, een grijzig mycelium is soms zichtbaar

13 From: Plant pathology, Agrios, 2005, Elsevier KOPROT

14 ONGESLACHTELIJK EN GESLACHTELIJK From: Compendium of Onion diseases, APS Press

15 ONGESLACHTELIJK EN GESLACHTELIJK From: Compendium of Onion diseases, APS Press

16 BOTRYTIS ACLADA B. aclada syn. allii heeft hoge luchtvochtigheid nodig, RV van hoger dan 75% Optimum groeitemperatuur 12-24ºC 3ºC 12ºC 15ºC 20ºC 25ºC 30ºC 32ºC Groei na 7 dagen bij 100% RV

17 TEMPERATUURONDERZOEK 9 dagen 18-20ºC 9 dagen 32ºC

18 TEMPERATUURONDERZOEK 18-20ºC 32ºC

19 CONCLUSIE Aangetaste bollen blijven aangetast Verspreiding van B. aclada syn. allii naar gezonde bollen is kleiner bij 32ºC dan bij 20ºC

20 WAT KAN DE VEREDELAAR DOEN? Het ontwikkelen van groeikrachtige rassen met de juiste fysieke eigenschappen waardoor ze minder vatbaar zijn voor ziekten en plagen: Bladstructuur (recht opgaand loof, waslaag) Sterk wortelgestel Uniformiteit in groei en afrijping

21 WAT KAN DE VEREDELAAR DOEN? Het ontwikkelen van groeikrachtige rassen met de juiste fysieke eigenschappen waardoor ze minder vatbaar zijn voor ziekten en plagen: Dunne nek Stevige bollen met een goede interne structuur (geen dubbelen) Goede huidvastheid (meerdere, dunne lagen)

22 DISCUSSIE & VRAGEN WAT IS KOPROT? Biologie van een bewaarziekte Botrytis aclada syn. allii Heleen Bukman onderzoeker fytopathologie

23 ZAADBEHANDELINGEN EN TESTEN Kwaliteitscontrole en zaadbehandelingen voor uienzaad Liesbeth van der Heijden teamleider fytopathologisch zaadtechnologisch onderzoek

24 ZAADBEHANDELINGEN EN TESTEN Kwaliteitscontrole en zaadbehandelingen voor uienzaad Zaadtechnologisch onderzoek Detectie methode ontwikkeling en verbetering Veld studies Zaadontsmettingsonderzoek (chemisch+fysisch) Kwaliteitscontrole en zaadbehandeling Samenvattende opmerkingen

25 KOPROT VEROORZAAKT DOOR Botrytis aclada syn. allii

26 RELATIE TUSSEN ZAAD INFECTIE EN KOPROT Maude & Presley, 1977

27 RELATIE TUSSEN ZAAD INFECTIE EN KOPROT Blossom blight

28 RELATIE TUSSEN ZAAD INFECTIE EN KOPROT Botrytis aclada Botrytis cinerea Botrytis squamosa Botrytis byssoidea

29 GEVOELIGHEID VAN SELECTIEVE MEDIA MA PDA LPDA Kritzmann PrA PrA(PCNB) Botrytis aclada %

30 OPTREDEN VAN KOPROT IN VELDPROEVEN 2004 Koprot (%) in opslag (gem. van 4 veld reps) Partij Zaad infestatie (%) Na drogen Na drogen bij 20ºC bij 30ºC P ,3 0 P ,4 1 P ,2 0,3 P ,2 0,7 Bij een teler die regelmatig koprot problemen rapporteert.

31 ALLE PARTIJEN ZIJN ONDERZOCHT OP DIEPE ZAADINFECTIES Zaden geïnfesteerd door B. aclada Zaden geïnfecteerd door B. aclada na oppervlakte sterilisatie (1% NaOCl)

32 GROW OUTS Alleen diep geïnfecteerde zaden resulteren in transmissie van de ziekte in de jonge zaailingen in grow out testen onder gevoelige omstandigheden.

33 OPTREDEN VAN KOPROT IN VELDPROEVEN Koprot (%) Partij zaad zaad (gem. op slechtste locatie) infestatie (%) infectie (%) P ,1 3,9 P ,2 1,3 P ,7 5,2 Bij een teler die regelmatig koprot problemen rapporteert.

34 OPTREDEN VAN KOPROT IN VELDPROEVEN Koprot (%) Partij Zaad Zaad infest-/ (gem. van 3 reps) behandeling infectie (%) P4834 Onbehandeld ,1 0,6 P4834 Bejo/DGS coat 0-0 0,3 0,2 P4834 Warm water 0-0 1,0 0 P4834 Heet water 0-0 0,3 0,7 P4834 Stoom-vacuüm 0-0 0,3 0 Bij een teler die nooit koprot problemen rapporteert.

35 ZAADKWALITEITSCONTROLE Internationaal geaccepteerde test protocollen: ISTA ISHI

36 EVALUATIE VAN UIENZADEN

37 ZAADPROCESSING

38 CHEMISCHE ZAADONTSMETTING Zaadcoating Fungiciden (± Insecticiden)

39 FUNGICIDEN EVALUATIES Zaadbehandeling Botrytis aclada (%) (diep geïnfecteerde partij) Agar test Grow out Onbehandeld zaad Carbendazim (100 gr. / 100 kg zaad) 1 0 Thiram (250 gr./ 100 kg zaad) 2 0 Thiabendazole (15 gr. / 100 kg zaad) Thiabendazole (30 gr. / 100 kg zaad) Thiophanate-methyl (250 gr. / 100 kg zaad) Thiophanate-methyl (500 gr. / 100 kg zaad) Bejo fungicide treatment (Thiram + Metalaxyl-M) 0 0

40 FUNGICIDEN EVALUATIES Zaadbehandeling Botrytis aclada (%) (diep geïnfecteerde partij) Agar test Grow out Onbehandeld zaad Metalaxyl-M (0.35 gr. / kg seed) Thiram (250 gr./ 100 kg zaad) 2 0 Fludioxonil (9.6 gr. / 100 kg seed) + Thiram 0 0 Fludioxonil (48 gr. / 100 kg seed) + Metalaxyl-M 0 0 Boscalid + Pyraclostrobin (low) 3 4 Boscalid + Pyraclostrobin (high) 0 0 Bejo fungicide treatment (Thiram + Metalaxyl-M) 0 0

41 FYSISCHE ZAADONTSMETTING Heet water behandeling

42 STOOM VACUÜM

43 CONTROL Botrytis aclada Onbehandeld zaad Behandeld zaad

44 WAT DOEN ZAADBEDRIJVEN? Zaadbedrijven moeten goed in de gaten houden: We testen onze zaden We checken op diepe infecties We behandelen afdoende Leveren alleen ziektevrij zaad uit

45 SAMENVATTING (1) Bij Bejo krijgen zaad overdraagbare ziekten onze volledige aandacht gedurende de gehele productie keten Bejo is volledig gecommitteerd om al het mogelijke te doen in veredeling, zaadproductie en zaadbehandeling om de risico s van zaad overdraagbare ziekten zo klein mogelijk te houden

46 SAMENVATTING (2) Bejo heeft diverse ontsmettingsmethoden ontwikkeld Bejo heeft fit for purpose detectie methoden ontwikkeld

47 DISCUSSIE & VRAGEN ZAADBEHANDELINGEN EN TESTEN Kwaliteitscontrole en zaadbehandelingen voor uienzaad Liesbeth van der Heijden teamleider fytopathologisch zaadtechnologisch onderzoek

48 PAUZE 10:10 10:30 uur SYMPOSIUM UIENTEELT 2.0 De weg naar kwaliteitsuien zonder koprot.

49 GEZONDE BODEM EN GROEI VOOR EEN BETER RESULTAAT Philip Kroes teler van (biologische) uien Douwe van Dongera directeur van Profytodsd

50 Klimaat Bodem Gewasverzorging Ondernemer & Adviseur Bouwplan Bemesting Mechanisatie

51 DE BOER STAAT AAN HET ROER! Philip Kroes Teler van (biologische) uien

52 DE BOER STAAT AAN HET ROER De bodem moet je geven om vervolgens te krijgen De bodem heeft rust nodig om te herstellen Timing is essentieel Het bodemleven heeft stimulans nodig

53 DE BOER STAAT AAN HET ROER De bodem is als een vrouw, heeft aandacht, zorg en tederheid nodig De bodem moet langer presteren dan één generatie Creëer je beste c.q. juiste team Out of the box denken

54 MIJN EIGEN ERVARINGEN Philip Kroes Teler van (biologische) uien

55 MIJN EIGEN ERVARINGEN Ruime rotatie, bespaart ellende en geeft meer Op tijd oogsten, is de basis Daardoor de mogelijkheid om vroeg te starten in voorjaar Meer groeidagen = meer opbrengst

56 MIJN EIGEN ERVARINGEN Goede structuur zorgt voor betere start en homogeniteit Betere beworteling minder stress en kwaliteit Biologisch uien telen; mooie uitdaging met succes Kwaliteit gaat boven kwantiteit Biologische sector is creatief en innovatief

57 Klimaat Bodem Gewasverzorging Ondernemer & Adviseur Bouwplan Bemesting Mechanisatie

58 UIEN ZONDER KOPZORGEN Douwe van Dongera directeur van Profytodsd

59 DAN MOET JE ALLES GOED DOEN! Optimale bodem conditie Een goede voorvrucht Juiste grondbewerking Beste zaaimoment Juiste genetica

60 DAN MOET JE ALLES GOED DOEN! Gebalanceerde bemesting Gewasbescherming optimaal Droog en zonder beschadiging rooien Goed bewaren Telen op mogelijkheid van afzet

61 WAT IS EEN GOEDE BODEM Kenmerken Goede structuur Lage onkruiddruk Vitale / gezonde gewassen Hoge opbrengsten Leverancier van vitaminen en mineralen

62 OPTIMALE BODEMCONDITIE 5 stappen

63 GEBALANCEERDE BEMESTING Welke N vorm kies ik en wanneer toedienen? Fosfaat strooien voor beginontwikkeling. Kali wanneer, welke soort en hoeveelheid? De bodemgesteldheid op uw perceel / kavel bepaald wat er gestrooid wordt.

64 PROFYTODSD VISIE Probleem oplossers Probleem voorkomen kwaliteit beperking kunstmest betere opbrengst en kwaliteit bodemverbetering ziekten GBM stress voor bodem gewasverzorging betere weerstand

65 TEELTMAATREGELEN TEGEN KOPROT Ruim alle oude uien op en dek afvalhopen af Probeer beschadigingen te voorkomen Spuit koprot remmende middelen, Signum, Olympus, Fandango Probeer droog te klappen en oogsten, zonder beschadiging

66 UIENTELERS VAN DE TOEKOMST Gebruiken de kracht van de bodem Investeren in de juiste techniek Luisteren naar wat de markt vraagt

67 DISCUSSIE & VRAGEN GEZONDE BODEM EN GROEI VOOR EEN BETER RESULTAAT Philip Kroes teler van (biologische) uien Douwe van Dongera directeur van Profytodsd

68 DROGEN BOVEN 30 C DÉ OPLOSSING? Harrie Versluis projectleider DLV Bouw, Milieu en Techniek Siem Beers directeur van Broer B.V.

69 1. OP TIJD EN NETJES OOGSTEN

70 2. IN DE SCHUUR DROGEN Temperatuur bol Dauwpunt zwad RV zwad Weersgegevens Max temp. 22,8 C Min temp. 9,6 C Zicht <100 m Zonuren 6,5 uur Windrichting West :00 8:00 9:00 10:00 11:00 12:00 13:00 14:00 15:00 16:00 17:00 18:00 19:00 20:00 10

71 2. IN DE SCHUUR DROGEN

72 3. SNEL EN EFFECTIEF DROGEN Kenmerken Snel gemakkelijk vocht verwijderen 4-6%; Voorkomen van: o Koprot ingroei in de nek; o Verwering; Uitgaande lucht: 100% RV;

73 3. SNEL EN EFFECTIEF DROGEN Kenmerken Pas op voor afkoelen: het kost veel energie om vocht te laten verdampen. In 2 dagen droog? Dan buitenlucht fors opwarmen.

74 3. SNEL EN EFFECTIEF DROGEN Inefficiënt drogen 5 dagen bezig

75 3. SNEL EN EFFICIENT DROGEN Kachel smoren levert geen energievoordeel op.

76 4. OPSTOKEN NAAR 32 C? Snelheid opwarmen met normale kachel 50% buitenlucht: nooit! 10% buitenlucht: 9-12 uur 0% buitenlucht: nooit! zuurstof + verbranding

77 4. OPSTOKEN NAAR 32 C? Risico s beperkt door 90% intern ventileren Kapot stoken Sterk indrogen Kale uien Energiekosten?

78 5. REGELMATIG NADROGEN Kenmerken Nek rolt nog niet, maar RV daalt fors Vocht blijven verwijderen: circa nog 4-6%;

79 5. REGELMATIG NADROGEN Kenmerken Luchtvochtigheid laag houden zodat er geen verwering optreed; Dalende vochtafgifte per dag; Kost veel tijd: > 1 maand

80 5. REGELMATIG NADROGEN Meer lucht is niet zinvol RV(%) Droging (%) :00 6:00 12:00 18:00 0:00 6:00 12:00 18:00

81 5. REGELMATIG NADROGEN Groot dauwpuntsverschil nodig

82 5. REGELMATIG NADROGEN Overdag buitenwarmte gebruiken

83 KISTENBEWARING? Ervaringen: Lucht raakt minder snel verzadigd; Sneller warmte overdracht Egalere droging? minder indroging Mogelijk een andere bewaarmethode hanteren?

84 DROGEN BOVEN 30 C DÉ OPLOSSING? Siem Beers directeur van Broer B.V.

85 DROGEN BOVEN DE 30 C DÉ OPLOSSING? Teelt van uien algemeen Drogen van uien in praktijk Kwaliteitsbewaking

86 PRODUCTIE

87 PRODUCTIE

88 PRODUCTIE

89 PRODUCTIE

90 PRODUCTIE

91 PRODUCTIE

92 OOGST

93 OOGST

94 DROGEN

95 DROGEN

96 DROGEN

97 DROGEN

98 WARMTEPOMP

99 DROGEN Velddroging Droogwanden in kisten Temperatuur opvoeren naar 32ºC Terugkoelen naar 20ºC Inkoelen naar 3 à 4ºC Warmtepomp Capaciteit?

100 CONTROLE

101 BEWAREN

102 BEWAREN

103 AFZET

104 DISCUSSIE & VRAGEN DROGEN BOVEN 30 C DÉ OPLOSSING? Harrie Versluis projectleider DLV Bouw, Milieu en Techniek Siem Beers directeur van Broer B.V.

105 BEDANKT SYMPOSIUM UIENTEELT 2.0 De weg naar kwaliteitsuien zonder koprot.

106 MEER INFORMATIE? Hand-out van alle presentaties Beschikbaar vanaf 3 juni op Uipp, dé uien app Download de handige app met ziekten en plagen en marktinformatie via

107 LUNCH SYMPOSIUM UIENTEELT 2.0 De weg naar kwaliteitsuien zonder koprot.

108 SYMPOSIUM UIENTEELT 2.0 De weg naar kwaliteitsuien zonder koprot.