Workshop breng actualiteit in de klas

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Workshop breng actualiteit in de klas"

Transcriptie

1 Workshop breng actualiteit in de klas Sanne Deurloo, hoofdredacteur NEMO Kennislink Anne van de Ven, medewerker Educatie NEMO

2 Workshop: Breng actualiteit in de klas voor havo en vwo 5 min: Kort over NEMO Kennislink 10 min: Link met de lesstof 20 min: Aan de slag 25 min: Presenteren aan elkaar (c) Sanne Deurloo, NEMO Kennislink, 10 november 2016

3 Het breed uitdragen in het Nederlands taalgebied van kennis over wetenschappelijke en technische ontwikkelingen en het belang daarvan voor de maatschappij, door communicatie over de actuele stand van de volle breedte van de wetenschap, op accurate en voor algemeen publiek begrijpelijke en aantrekkelijke wijze. Meer dan artikelen bezoeken p. maand Bijna abonnees op de nieuwsbrief 17 vakredacteuren (c) Sanne Deurloo, NEMO Kennislink, 10 november 2016

4 Zoek tussen de wetenschappelijke uitjes in de NEMO Kennislink Agenda op educatieve activiteiten voor voortgezet onderwijs van organisaties en kennisinstellingen uit heel Nederland en Vlaanderen (c) Sanne Deurloo, NEMO Kennislink, 10 november 2016 (c) Sanne Deurloo, NEMO Kennislink, 10 november 2016

5 Navigeren op NEMO Kennislink Het breed uitdragen in het Nederlands taalgebied van kennis over wetenschappelijke en technische ontwikkelingen en het belang daarvan voor de maatschappij, door communicatie over de actuele stand van de volle breedte van de wetenschap, op accurate en voor algemeen publiek begrijpelijke en aantrekkelijke wijze. (c) Sanne Deurloo, NEMO Kennislink, 10 november 2016

6 Navigeren op NEMO Kennislink Zoek naar artikelen in Publicaties via de bovenbalk bijvoorbeeld op vakgebied Kijk ook eens bij de Thema s Het breed uitdragen in het Nederlands taalgebied van kennis over wetenschappelijke en technische ontwikkelingen en het belang daarvan voor de maatschappij, door communicatie over de actuele stand van de volle breedte van de wetenschap, op accurate en voor algemeen publiek begrijpelijke en aantrekkelijke wijze. (c) Sanne Deurloo, NEMO Kennislink, 10 november 2016

7 Concept-contextbenadering Redenen voor het werken met contexten volgens SLO: Vakoverstijgende contexten kunnen samenhang tussen vakken zichtbaar maken. Contexten dragen bij aan een accurater beeld bij leerlingen van bèta en techniek. Contexten dragen bij aan betekenisvol leren en versterken bij veel leerlingen de motivatie en attitude. Contexten geven betekenis aan concepten en zijn mede bepalend voor wat leerlingen leren. Afwisseling in contexten is nodig voor transfer van kennis en vaardigheden. De centrale context (contextuele selectie en inrichting): één context staat centraal, en dient als vraagstelling en selectiecriterium voor concepten. (c)sanne Deurloo, NEMO Kennislink, 22 september 2016

8 Vanuit de kerndoelen zoeken naar contextverhalen* Natuurkunde Materie Energie Licht, geluid, straling Kracht en beweging Scheikunde Materie Schaal, verhouding en hoeveelheid Reactiviteit Energie Biologie Biologische eenheid Instandhouding Interactie Voortplanting en evolutie Dynamisch evenwicht * Bijvoorbeeld op NEMO Kennislink, maar denk bijvoorbeeld ook aan wetenschapsbijlagen van de kranten, items op klokhuis of jeugdjournaal (c)sanne Deurloo, NEMO Kennislink, 22 september 2016

9 Vanuit de kerndoelen zoeken naar contextverhalen Natuurkunde Materie Energie Licht, geluid, straling Kracht en beweging Scheikunde Materie Schaal, verhouding en hoeveelheid Reactiviteit Energie Biologie Biologische eenheid Instandhouding Interactie Voortplanting en evolutie Dynamisch evenwicht * Bijvoorbeeld op NEMO Kennislink, maar denk bijvoorbeeld ook aan wetenschapsbijlagen van de kranten, items op klokhuis of jeugdjournaal (c)sanne Deurloo, NEMO Kennislink, 22 september 2016

10 Vanuit de kerndoelen zoeken naar contextverhalen Natuurkunde Materie Energie Licht, geluid, straling Kracht en beweging Scheikunde Materie Schaal, verhouding en hoeveelheid Reactiviteit Energie Biologie Biologische eenheid Instandhouding Interactie Voortplanting en evolutie Dynamisch evenwicht * Bijvoorbeeld op NEMO Kennislink, maar denk bijvoorbeeld ook aan wetenschapsbijlagen van de kranten, items op klokhuis of jeugdjournaal (c)sanne Deurloo, NEMO Kennislink, 22 september 2016

11 Vanuit de kerndoelen zoeken naar contextverhalen* Natuurkunde - Materie Materialen Stofeigenschappen smeltpunt, kookpunt, hardheid, warmtegeleiding, elektrische geleiding, enz. Zuivere stoffen Mengsels Natriumchloride Water, drinkwater, waterkringloop, waterzuivering Weer, klimaat Soorten straling Stralingsrisico in medische toepassingen en het gebruik van kernenergie Duurzaamheid, recycling, gebruiksduur, afbreekbaarheid, Grondstoffen Afvalscheiding Veiligheid (ziekteverwekkende stoffen) Molecuulmodel Relatieve grootte van atomen en moleculen Herhalende patronen, structuren in stoffen Fasen, faseovergangen, aggregatietoestanden Dichtheid, zinken, zweven, drijven Elektrische geleiding en isolatie

12 Vanuit de kerndoelen zoeken naar contextverhalen* Natuurkunde - Energie Energie speelt een belangrijke rol in alle sectoren van de samenleving Vervoer Fossiele brandstoffen Duurzame energiebronnen Kernenergie Energieverbruik Energie opwekken Broeikaseffect Milieugevolgen en duurzaamheid Vraag en aanbod - Kostenstijging Voor- en nadelen van verschillende energiebronnen Risico s voor individu en samenleving Wet van behoud van energie Verschillende vormen van energie Warmte, temperatuur, warmtegeleiding Vermogen, rendement, stroomsterkte Weerstand en spanningsverschil Elektriciteit Werking van CV-installatie Verbranding Geleiding, stroming, straling Isolatie Elektromagnetisme, dynamo Aarde en atmosfeer Elektrische schakeling schakelschema Parallel en serieschakeling Kelvin en graden Celsius Energieomzetting Zekering en aardlekschakelaar Het weer, waterkringloop CO 2 -uitstoot

13 Vanuit de kerndoelen zoeken naar contextverhalen* Scheikunde - Materie Modellen deeltjesmodel, atoommodel, molecuulmodel Microstructuur versus macroscopische eigenschappen Moleculaire structuren in vaste stoffen Relatieve grootte van atomen en moleculen Fasen, faseovergangen, aggregatietoestanden Toestandsaanduidingen Periodiek systeem Atoomnummer, atoommassa Protonen, neutronen, elektronen Isotopen Ionen, ionlading Naamgeving, symbolen, atoomnamen, molecuulformules Elementen, niet-ontleedbare stoffen Verbindingen, ontleedbare stoffen Metaal en niet-metaal Zouten Reactievergelijkingen Chemische reacties, Zuivere stof en mengsels Oplossingen, emulsies, legeringen Scheidingsmethoden, destilleren, filtreren, extraheren, enz Waterzuivering Chemische processen op industriële schaal In en rond het huis: zout, bakpoeder schoonmaakmiddelen, ammoniak, Milieubelasting, Cradle to cradle Veiligheid Giftige stoffen

14 Vanuit de kerndoelen zoeken naar contextverhalen* Scheikunde - Reactiviteit Chemische reacties Beginstoffen, reactieproducten Ontledingsreactie Reacties met zuurstof Voorwaarden voor verbranding en blusmethodes Onvolledige verbranding Oxidatie, roesten, corrosie Verbrandingsprocessen in lichaam Verbrandingsmotor Elektriciteit opwekken Wet van massabehoud, elementbehoud, atoombehoud Reactiesnelheid Edele en onedele metalen Veiligheid, vermijden van gevaarlijke situaties (Eenvoudige) reactieschema s en reactievergelijkingen opstellen Explosie begrijpen, explosieve stoffen, explosiegevaar, stofexplosies Gifstoffen, dosering Botsende deeltjesmodel, reactiesnelheid Chemie in de keuken Vuurwerk Fijnstof Zure, basische en neutrale oplossingen Indicatoren Reactieomstandigheden, temperatuur, druk, verdelingsgraad Veiligheid bij opslag en transport van chemische stoffen

15 Vanuit de kerndoelen zoeken naar contextverhalen* Biologie Voortplanting en Evolutie Voortplanting mensen, dieren en planten Levenscyclus, stadia van een organisme Ontstaan van leven op aarde Erfelijkheid, erfelijk materiaal doorgeven Bevruchting Celdeling Geslachtsorganen Voorkomen van (ongewenste) zwangerschap en geslachtsziekten Seksualiteit Invloed van erfelijk materiaal, omgeving en leefstijl op de ontwikkeling van eigenschappen en ziektes Natuurlijke selectie Afstamming Wereldbeeld Kiemen en stekken Partnerkeuze, baltsgedrag Cellen, celdeling, meercellige organismen Geslachtelijke en ongeslachtelijke voortplanting Gedaantewisseling Foetus Fasen van lichamelijke en geestelijke ontwikkeling Puberteit X- en Y-chromosoom Verwantschap Evolutie Genetische variatie Mutaties Aanpassing aan de omgeving Uitsterven, fossielen Natuurlijke en kunstmatige selectie

16 Drie artikelen doorspreken artikelen (c)sanne Deurloo, NEMO Kennislink, 22 september 2016

17 Schoolquiz bij de actualiteit Vraag 1. a. b. c. d.

18 Schoolquiz bij de actualiteit Het juiste antwoord bij Vraag 1. a. b.het juiste antwoord highlighten c. d.

19 Tips over meerkeuzevragen maken Bron: Toetsen met gesloten vragen Een handleiding voor het construeren van toetsen met meerkeuzevragen - H. Moelands, J. Noijons en J. Rem Citogroep Arnhem Heldere relevante vraag 1 goed of beste antwoord, meerdere afleiders Het goede antwoord Wat is de hoofdstad van Noord-Holland? A Alkmaar B Amsterdam C s-gravenhage D Haarlem Beste antwoord Which of the following best describes the mood (line 51) Henry was in? A Henry felt lonely. B Henry was afraid. C Henry was happy. D Henry was uncertain. (c)sanne Deurloo, NEMO Kennislink, 22 september 2016

20 Tips over vragen maken Tip Begin bij het formuleren van alternatieven met het opschrijven van het goede of beste antwoord. Tip Zorg ervoor dat het goede antwoord zo volledig mogelijk is. Tip Gebruik als afleiders leermoeilijkheden en veel voorkomende vergissingen van leerlingen. Tip Neem alleen die afleiders op waarvan u verwacht dat leerlingen die ook werkelijk zullen kiezen. Tip Alle alternatieven bij een opgave moeten overeenkomen in uitgangspunt, grammaticale structuur en lengte. Zet ze in logische volgorde. Tip Formuleer de vraag bij voorkeur positief en direct. Gebruik geen dubbele ontkenningen. (c)sanne Deurloo, NEMO Kennislink, 22 september 2016

21 Schoolquiz bij de actualiteit Na het maken van de quiz, presenteren jullie je vragen aan elkaar en horen we graag antwoord op deze twee vragen: 1. Hoe zijn jullie tot deze vragen gekomen? 2. Hoe zouden jullie deze opdracht met je leerlingen uitvoeren? Nu aan de slag!

22 Schoolquiz bij de actualiteit Hier voorbeeld hoe wij vragen hebben gemaakt bij artikel kolencentrales Vraag 1. Er wordt genoemd dat kolen, gas en uranium stabiele en betrouwbare energiebronnen zijn, duurzame bronnen zijn dat niet. Wat wordt bedoeld met stabiel en betrouwbaar? a. Je bent niet afhankelijk van de omstandigheden b. Er komt geen CO 2 bij vrij c. Deze bronnen raken nooit op d. De elektriciteit die eruit komt, is van betere kwaliteit

23 Schoolquiz bij de actualiteit Vraag 2. Welke van deze energiebronnen zijn duurzame energiebronnen? a. Wind, zon en waterkracht b. Gas en wind c. Zon en kernenergie d. Kolen, gas en olie

24 Schoolquiz bij de actualiteit Vraag 3. Hoeveel energie verbruikt een Nederlands huishouden gemiddeld per jaar? a. 230 Volt b megawatt c. 500 Ohm d Ampère Hoe komt dat er ergens aardbevingen ontstaan als er gas wordt gewonnen, zoals nu in Groningen? Welke energiebronnen zijn er allemaal? Hoe wordt uit kolen elektriciteit opgewekt?

25 Extra tips voor in de klas: Laat leerlingen eerst een mindmap maken bij artikel Bespreek en ontleed het artikel klassikaal Wijs ze een specifiek deel van het artikel toe Wissel vragen uit tussen klassen zodat je de quiz kunt uitvoeren met de hele klas, en ze dus niet hun eigen vragen aan het beantwoorden zijn. Laat leerlingen hun vragen en artikel presenteren voor de klas dit daagt ze uit om zich echt goed te verdiepen

26 Andere lesideeën om context te geven aan de lesstof: Laat leerlingen een artikel zoeken bij de lesstof Maak een poster, bijvoorbeeld een actieposter Discussie debat met relevante argumenten onderbouwen Andere ideeën?

27 Vragen? Mail Abonneer je op de nieuwsbrief

Onderwerp: Onderzoek doen Kerndoel(en): 28 Leerdoel(en): - Onderzoek doen aan de hand van onderzoeksvragen - Uitkomsten van onderzoek presenteren.

Onderwerp: Onderzoek doen Kerndoel(en): 28 Leerdoel(en): - Onderzoek doen aan de hand van onderzoeksvragen - Uitkomsten van onderzoek presenteren. Vak: Scheikunde Leerjaar: Kerndoel(en): 28 De leerling leert vragen over onderwerpen uit het brede leergebied om te zetten in onderzoeksvragen, een dergelijk onderzoek over een natuurwetenschappelijk onderwerp

Nadere informatie

Nask2 inhouden (PO-vmbo)

Nask2 inhouden (PO-vmbo) Nask2 inhouden (PO-vmbo) Sectoren kerndoelen primair onderwijs kerndoelen onderbouw vmbo bovenbouw gl/tl exameneenheden Vakkernen 1. Materie 42: De leerlingen leren onderzoek doen aan materialen en natuurkundige

Nadere informatie

Samenvatting Scheikunde Scheikunde Chemie overal H1 3 vwo

Samenvatting Scheikunde Scheikunde Chemie overal H1 3 vwo Samenvatting Scheikunde Scheikunde Chemie overal H1 3 vwo Samenvatting door een scholier 1193 woorden 30 oktober 2012 5,8 23 keer beoordeeld Vak Methode Scheikunde Chemie overal Samenvatting Scheikunde

Nadere informatie

Samenvatting Scheikunde Hoofdstuk 1 + 2

Samenvatting Scheikunde Hoofdstuk 1 + 2 Samenvatting Scheikunde Hoofdstuk 1 + 2 Samenvatting door K. 1077 woorden 22 maart 2016 6,1 9 keer beoordeeld Vak Scheikunde Impact 3 vwo Scheikunde hoofdstuk 1 + 2 Paragraaf 1: Stoffen bijv. Glas en hout,

Nadere informatie

Scheidingsmethoden methode principe voorbeeld. destilleren verschil in kookpunt wijn whiskey. filtreren verschil in deeltjesgrootte koffie

Scheidingsmethoden methode principe voorbeeld. destilleren verschil in kookpunt wijn whiskey. filtreren verschil in deeltjesgrootte koffie 1.2 Twee of meer atoomsoorten samen vormen een molecuul : bouwsteen die bestaat uit twee of meer atomen Atoom : bouwsteen van een molecuul Stoffen Zuivere stoffen Elementen: stoffen waarvan de bouwstenen

Nadere informatie

H7 werken met stoffen

H7 werken met stoffen H7 werken met stoffen Stofeigenschappen Faseovergangen Veilig werken met stoffen Chemische reacties Stoffen Zuivere stoffen mengsels legeringen één soort moleculen opgebouwd uit een aantal verschillende

Nadere informatie

Samenvatting Chemie Overal 3 havo

Samenvatting Chemie Overal 3 havo Samenvatting Chemie Overal 3 havo Hoofdstuk 3: Reacties 3.1 Energie Energievoorziening Fossiele brandstoffen zijn nog steeds belangrijk voor onze energievoorziening. We zijn druk op zoek naar duurzame

Nadere informatie

Samenvatting Scheikunde Hoofdstuk 1, 2, 3

Samenvatting Scheikunde Hoofdstuk 1, 2, 3 Samenvatting Scheikunde Hoofdstuk 1, 2, 3 4 Samenvatting door Syb 1176 woorden 4 keer beoordeeld 4 maart 2018 Vak Scheikunde Methode Chemie overal Scheikunde H1/H2/H3 Samenvatting PARAGRAAF 1.1 Een stof

Nadere informatie

Plan van toetsing/afsluiting 2012/2014

Plan van toetsing/afsluiting 2012/2014 Sector: alle Vak: Nask 2 Klas: 3 periode 1 Toets 1.1 Kleine tussentijdse toets(en)/practicum verslag en dergelijke. Max 2 deze periode (Iedere overhoring telt 1 X) 1.2 Natuur- en scheikunde voor de basisvorming

Nadere informatie

H7+8 kort les.notebook June 05, 2018

H7+8 kort les.notebook June 05, 2018 H78 kort les.notebook June 05, 2018 Hoofdstuk 7 en Materie We gaan eens goed naar die stoffen kijken. We gaan steeds een niveau dieper. Stoffen bijv. limonade (mengsel) Hoofdstuk 8 Straling Moleculen water

Nadere informatie

Leerlijn Biologie inhouden (PO-havo/vwo), Biologische eenheid

Leerlijn Biologie inhouden (PO-havo/vwo), Biologische eenheid Leerlijn Biologie inhouden (PO-havo/vwo), Biologische eenheid Voor meer informatie zie: Kerndoelen onderbouw Vakportaal Mens & maatschappij Vakportaal Natuur & techniek kerndoelen primair onderwijs kerndoelen

Nadere informatie

Antwoorden deel 1. Scheikunde Chemie overal

Antwoorden deel 1. Scheikunde Chemie overal Antwoorden deel 1 Scheikunde Chemie overal Huiswerk 2. a. Zuivere berglucht is scheikundig gezien geen zuivere stof omdat er in lucht verschillende moleculen zitten (zuurstof, stikstof enz.) b. Niet vervuild

Nadere informatie

Samenvatting Scheikunde Hfst. 6 Chemie en schoonmaken

Samenvatting Scheikunde Hfst. 6 Chemie en schoonmaken Samenvatting Scheikunde Hfst. 6 Chemie en sch Samenvatting door een scholier 2120 woorden 23 november 2010 4,5 9 keer beoordeeld Vak Scheikunde Natuurkunde hoofdstuk 6: Chemie en sch 6.1 Elementen Indelen

Nadere informatie

Scheikunde Samenvatting H4+H5

Scheikunde Samenvatting H4+H5 Scheikunde Samenvatting H4+H5 Hoofdstuk 4 4.2 Stoffen worden ingedeeld op grond van hun eigenschappen. Er zijn niet-ontleedbare stoffen en ontleedbare stoffen. De niet-ontleedbare stoffen zijn verdeeld

Nadere informatie

Scheikunde inhouden (PO-havo/vwo): Schaal, verhouding en hoeveelheid

Scheikunde inhouden (PO-havo/vwo): Schaal, verhouding en hoeveelheid Scheikunde inhouden (PO-havo/vwo): Schaal, verhouding en hoeveelheid kerndoelen primair onderwijs kerndoelen onderbouw havo bovenbouw exameneenheden vwo bovenbouw exameneenheden 44: De leerlingen leren

Nadere informatie

Samenvatting Scheikunde Hoofdstuk 2 stoffen en reacties

Samenvatting Scheikunde Hoofdstuk 2 stoffen en reacties Samenvatting Scheikunde Hoofdstuk 2 stoffen en reacties Samenvatting door F. 1622 woorden 22 mei 2015 6,1 40 keer beoordeeld Vak Methode Scheikunde Nova Paragraaf 1 Gloeien, smelten en verdampen Als je

Nadere informatie

Seizoen: Vak: NaSk II (Scheikunde) Klas: 3 en 4 Afdeling: Mavo

Seizoen: Vak: NaSk II (Scheikunde) Klas: 3 en 4 Afdeling: Mavo Seizoen: 2016-2018 Vak: NaSk II (Scheikunde) Klas: 3 en 4 Afdeling: Mavo Herkansingen/inhalen: Tijdens de herkansingen kunnen de SE s van een trimester herkanst en/of ingehaald worden. Echter een ingehaald

Nadere informatie

Antwoorden deel 1. Scheikunde Chemie overal

Antwoorden deel 1. Scheikunde Chemie overal Antwoorden deel 1 Scheikunde Chemie overal Huiswerk 2. a. Zuivere berglucht is scheikundig gezien geen zuivere stof omdat er in lucht verschillende moleculen zitten (zuurstof, stikstof enz.) b. Niet vervuild

Nadere informatie

1 De bouw van stoffen

1 De bouw van stoffen Inhoud 1 De bouw van stoffen 1 eigenschappen van stoffen 13 Mengsels en zuivere stoffen 13 D Oplossingen 15 Zuivere stoffen herkennen 15 Scheiding van mengsels 17 2 de opbouw van de materie 19 Moleculen

Nadere informatie

Verslaglegging workshop van oud naar nieuw! Woudschoten 14 en 15 november 2003 Marijn Meijer en Annet van Schijndel (Newmancollege te Breda)

Verslaglegging workshop van oud naar nieuw! Woudschoten 14 en 15 november 2003 Marijn Meijer en Annet van Schijndel (Newmancollege te Breda) Verslaglegging workshop van oud naar nieuw! Woudschoten 14 en 15 november 2003 Marijn Meijer en Annet van Schijndel (Newmancollege te Breda) In deze workshop zijn we specifiek gaan kijken naar de vernieuwing

Nadere informatie

Kernenergie. kernenergie01 (1 min, 22 sec)

Kernenergie. kernenergie01 (1 min, 22 sec) Kernenergie En dan is er nog de kernenergie! Kernenergie is energie opgewekt door kernreacties, de reacties waarbij atoomkernen zijn betrokken. In een kerncentrale splitst men uraniumkernen in kleinere

Nadere informatie

Paragraaf 1: Fossiele brandstoffen

Paragraaf 1: Fossiele brandstoffen Scheikunde Hoofdstuk 2 Samenvatting Paragraaf 1: Fossiele brandstoffen Fossiele brandstof Koolwaterstof Onvolledige verbranding Broeikaseffect Brandstof ontstaan door het afsterven van levende organismen,

Nadere informatie

7.1 Het deeltjesmodel

7.1 Het deeltjesmodel Samenvatting door Mira 1711 woorden 24 juni 2017 10 3 keer beoordeeld Vak NaSk 7.1 Het deeltjesmodel Een model van een stof Elke stof heeft zijn eigen soort moleculen. Aangezien je niet kunt zien hoe een

Nadere informatie

1) Stoffen, moleculen en atomen

1) Stoffen, moleculen en atomen Herhaling leerstof klas 3 1) Stoffen, moleculen en atomen Scheikundigen houden zich bezig met stoffen. Betekenissen van stof zijn onder andere: - Het materiaal waar kleding van gemaakt is; - Fijne vuildeeltjes;

Nadere informatie

Biologie inhouden (PO-havo/vwo): Voortplanting

Biologie inhouden (PO-havo/vwo): Voortplanting Biologie inhouden (PO-havo/vwo): Voortplanting kerndoelen primair onderwijs kerndoelen onderbouw havo bovenbouw exameneenheden vwo bovenbouw exameneenheden 34: De leerlingen leren zorg te dragen voor de

Nadere informatie

Biologie ( havo vwo )

Biologie ( havo vwo ) Tussendoelen Biologie ( havo vwo ) Biologie havo/vwo = Basis Biologische eenheid Levenskenmerk Uitleggen hoe bouw en werking van onderdelen van een organisme bijdragen aan de functies voeding, verdediging

Nadere informatie

Examenprogramma scheikunde vwo

Examenprogramma scheikunde vwo Examenprogramma scheikunde vwo Het eindexamen Het eindexamen bestaat uit het centraal examen en het schoolexamen. Het examenprogramma bestaat uit de volgende domeinen: Domein A Vaardigheden Domein B Stoffen,

Nadere informatie

Overzicht lessenserie Energietransitie. Lessen Energietransitie - Thema s en onderwerpen per les.

Overzicht lessenserie Energietransitie. Lessen Energietransitie - Thema s en onderwerpen per les. 1 Lessen Energietransitie - Thema s en onderwerpen per les. 2 Colofon Dit is een uitgave van Quintel Intelligence in samenwerking met GasTerra en Uitleg & Tekst Meer informatie Kijk voor meer informatie

Nadere informatie

Samenvatting scheikunde hoofdstuk 1 stoffen 1 tm 7 (hele hoofdstuk) + aantekeningen h3a 1.1 zwart goud (herhaling) Fossiele

Samenvatting scheikunde hoofdstuk 1 stoffen 1 tm 7 (hele hoofdstuk) + aantekeningen h3a 1.1 zwart goud (herhaling) Fossiele Samenvatting scheikunde hoofdstuk 1 stoffen 1 tm 7 (hele hoofdstuk) + aantekeningen h3a 1.1 zwart goud (herhaling) Fossiele Aardgas, aardolie en steenkool heten ook wel fossiele brandstoffen brandstoffen

Nadere informatie

Examenprogramma scheikunde havo

Examenprogramma scheikunde havo Examenprogramma scheikunde havo Het eindexamen Het eindexamen bestaat uit het centraal examen en het schoolexamen. Het examenprogramma bestaat uit de volgende domeinen: Domein A1 Vaardigheden Domein A2

Nadere informatie

Secundair onderwijs - Tweede graad ASO - Natuurwetenschappen - Vakgebonden eindtermen

Secundair onderwijs - Tweede graad ASO - Natuurwetenschappen - Vakgebonden eindtermen Secundair onderwijs - Tweede graad ASO - Natuurwetenschappen - Vakgebonden eindtermen I. Gemeenschappelijke eindtermen voor wetenschappen Gemeenschappelijke eindtermen gelden voor het geheel van de wetenschappen.

Nadere informatie

Examenprogramma scheikunde vwo

Examenprogramma scheikunde vwo Examenprogramma scheikunde vwo Het eindexamen Het eindexamen bestaat uit het centraal examen en het schoolexamen. Het examenprogramma bestaat uit de volgende domeinen: Domein A Vaardigheden Domein B Stoffen,

Nadere informatie

LANDSEXAMEN VWO

LANDSEXAMEN VWO Examenprogramma SCHEIKUNDE V.W.O. LANDSEXAMEN VWO 2017-2018 1 Het eindexamen Het eindexamen bestaat uit het centraal examen en het commissie-examen. Het centraal examen wordt afgenomen in één zitting van

Nadere informatie

Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds 1814.

Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds 1814. STAATSCOURANT Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds 1814. Nr. 11109 6 juni 2012 Regeling van de Minister van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap van 28 april 2012, nr. VO/403948, houdende

Nadere informatie

3.1 Energie. 3.2 Kenmerken chemische reactie

3.1 Energie. 3.2 Kenmerken chemische reactie 3.1 Energie Wat is energie? Energie voorziening Fossiele brandstof verbranden Co2 komt vrij slecht voor het broeikaseffect Windmolen park Zonnepanelen Energie is iets wat nodig is voor een verbrandingsreactie

Nadere informatie

1 ENERGIE Inleiding Het omzetten van energie Fossiele brandstoffen Duurzame energiebronnen

1 ENERGIE Inleiding Het omzetten van energie Fossiele brandstoffen Duurzame energiebronnen 1 ENERGIE... 2 1.1. Inleiding... 2 1.2. Het omzetten van energie... 2 1.3. Fossiele brandstoffen... 5 1.4. Duurzame energiebronnen... 7 1.5. Kernenergie... 9 1.6. Energie besparen... 10 1.7. Energieverbruik

Nadere informatie

Toets HAVO 4 Chemie Hfdst. 2 Schatkamer aarde

Toets HAVO 4 Chemie Hfdst. 2 Schatkamer aarde Toets HAVO 4 Chemie Hfdst. 2 Schatkamer aarde Opgave 1 Op het etiket van een pot pindakaas staat als een van de ingrediënten magnesium genoemd. Scheikundig is dit niet juist. Pindakaas bevat geen magnesium

Nadere informatie

Hoofdstuk 6: Moleculen en Atomen 6.1) (1) Moleculen ( ( 6.1) Atomen ( ( 6.2) Rekenen aan reacties ( ( 6.3) Molecuulformules ( (

Hoofdstuk 6: Moleculen en Atomen 6.1) (1) Moleculen ( ( 6.1) Atomen ( ( 6.2) Rekenen aan reacties ( ( 6.3) Molecuulformules ( ( oofdstuk 6: Moleculen en Atomen Onderwerpen: Moleculen ( ( 6.1) Atomen ( ( 6.2) Rekenen aan reacties ( ( 6.3) 6.4) Reactievergelijkingen ( ( 6.5) Moleculen ( ( 6.1) (1) Uitleggen hoe is afgeleid dat moleculen

Nadere informatie

Samenvatting Scheikunde Hoofdstuk 3

Samenvatting Scheikunde Hoofdstuk 3 Samenvatting Scheikunde Hoofdstuk 3 Samenvatting door K. 1467 woorden 5 maart 2016 5,5 2 keer beoordeeld Vak Scheikunde Scheikunde Samenvatting H3 3V 3.1 Energie Fossiele brandstoffen -> nu nog er afhankelijk

Nadere informatie

LANDSEXAMEN VWO

LANDSEXAMEN VWO Examenprogramma BIOLOGIE V.W.O. LANDSEXAMEN VWO 2017-2018 1 Het eindexamen Het eindexamen bestaat uit het centraal examen en het commissie-examen. Het centraal examen wordt afgenomen in één zitting van

Nadere informatie

Samenvatting Scheikunde Hoofdstuk 1 + 2

Samenvatting Scheikunde Hoofdstuk 1 + 2 Samenvatting Scheikunde Hoofdstuk 1 + 2 Samenvatting door A. 4666 woorden 27 oktober 2014 6,3 6 keer beoordeeld Vak Methode Scheikunde Chemie overal 1-2 Zuivere stof -Een soort moleculen -Element: een

Nadere informatie

Scheikunde samenvatting H1 t/m H4

Scheikunde samenvatting H1 t/m H4 samenvatting H1 t/m H4 Hoofdstuk 1 Als je stoffen bij elkaar doet, kunnen er verschillende dingen gebeuren: 1) De vaste stof waarbij een vloeistof wordt gedaan, lost op oplossing helder. 2) Wanneer we

Nadere informatie

SLO Leerdoelenkaart scheikunde: gedifferentieerde beheersingsniveaus voor de onderbouw van het voortgezet onderwijs

SLO Leerdoelenkaart scheikunde: gedifferentieerde beheersingsniveaus voor de onderbouw van het voortgezet onderwijs 1.1.1. Je herkent en benoemt een aantal oplosbaarheid in water, elektrische geleiding, kookpunt, smeltpunt en fase bij kamertemperatuur. 1.1.1. Je herkent en benoemt een aantal oplosbaarheid in water,

Nadere informatie

LANDSEXAMEN HAVO

LANDSEXAMEN HAVO Examenprogramma BIOLOGIE H.A.V.O. LANDSEXAMEN HAVO 2017-2018 1 Het eindexamen Het eindexamen bestaat uit het centraal examen en het commissie-examen. Het centraal examen wordt afgenomen in één zitting

Nadere informatie

Inhoud workshop. De scooter van de 21ste. Achtergrond van de module: De opbouw van de module De scooter van de 21ste eeuw

Inhoud workshop. De scooter van de 21ste. Achtergrond van de module: De opbouw van de module De scooter van de 21ste eeuw De scooter van de 21ste eeuw Snel, duurzaam en zuinig! Inhoud workshop Achtergrond en globaal overzicht van de module Zelf aan het werk met het genereren van onderzoeksvragen Het ontwerpdeel nader bekijken

Nadere informatie

Reken- en wiskundige vaardigheden (Eenvoudige) (rendements)berekeningen uitvoeren met de door koolhydraten, vetten en eiwitten geleverde energie.

Reken- en wiskundige vaardigheden (Eenvoudige) (rendements)berekeningen uitvoeren met de door koolhydraten, vetten en eiwitten geleverde energie. Kennisbasis Kennisbasis natuurwetenschappen en technologie Scheikunde Energie Waar het om gaat Energie Energie speelt een belangrijke rol in alle sectoren van de samenleving. Vervoer, gezondheidszorg,

Nadere informatie

toelatingsexamen-geneeskunde.be Vraag 2 Wat is de ph van een zwakke base in een waterige oplossing met een concentratie van 0,1 M?

toelatingsexamen-geneeskunde.be Vraag 2 Wat is de ph van een zwakke base in een waterige oplossing met een concentratie van 0,1 M? Chemie juli 2009 Laatste wijziging: 31/07/09 Gebaseerd op vragen uit het examen. Vraag 1 Geef de structuurformule van nitriet. A. B. C. D. Vraag 2 Wat is de ph van een zwakke base in een waterige oplossing

Nadere informatie

De meest revolutionaire momenten belicht, de momenten waarin iets gebeurde waardoor nieuwe dingen ontstonden.

De meest revolutionaire momenten belicht, de momenten waarin iets gebeurde waardoor nieuwe dingen ontstonden. De acht drempels van David Christian. De meest revolutionaire momenten belicht, de momenten waarin iets gebeurde waardoor nieuwe dingen ontstonden. De Big Bang. De sterren lichten op. Nieuwe chemische

Nadere informatie

'Hier havo.hbo hoort u mij?' (Nieuwe) Scheikunde

'Hier havo.hbo hoort u mij?' (Nieuwe) Scheikunde 'Hier havo.hbo hoort u mij?' (Nieuwe) Scheikunde Aansluiting havo-hbo 28 september 2016 Hogeschool Domstad Emiel de Kleijn Historie 1999 (1998) Invoering van de 2 e fase HAVO: Scheikunde: 280 SLU VWO:

Nadere informatie

PROGRAMMA VAN TOETSING EN AFSLUITING TSG VMBO CURSUSJAAR 2014-2015 NIVEAU KADER

PROGRAMMA VAN TOETSING EN AFSLUITING TSG VMBO CURSUSJAAR 2014-2015 NIVEAU KADER PROGRAMMA VA TOETSIG E AFSLUITIG TSG VMBO CURSUSAAR 04-05 IVEAU KADER VAK: ASK METHODE: u voor straks 4 KGT (ThiemeMeuenhoff) KLAS: 4 COTACTURE PER WEEK: 4 x uten per week P periode C code B Bron KEE wat

Nadere informatie

PROGRAMMA VAN TOETSING EN AFSLUITING TSG VMBO CURSUSJAAR 2015-2016 NIVEAU BASIS

PROGRAMMA VAN TOETSING EN AFSLUITING TSG VMBO CURSUSJAAR 2015-2016 NIVEAU BASIS PROGRAMMA VA TOETSIG E AFSLUITIG TSG VMBO CURSUSJAAR 205-206 IVEAU BASIS VAK: ASK METHODE: u voor straks 4B (ThiemeMeuenhoff) KLAS: 4 COTACTURE PER WEEK: 3 x 50 uten per week P periode C code van de toets

Nadere informatie

Relevante contexten: chemie in de keuken; verbranding en (stof)explosies; vuurwerk; aandacht voor fijnstof; gezondheid

Relevante contexten: chemie in de keuken; verbranding en (stof)explosies; vuurwerk; aandacht voor fijnstof; gezondheid Kennisbasis Kennisbasis natuurwetenschappen en technologie Scheikunde Reactiviteit Waar het om gaat Reactiviteit Verbranding en ontleding zijn voorbeelden van chemische reacties. In het dagelijks leven

Nadere informatie

12 - het symbool schrijven als de naam gegeven is en de naam noemen als het symbool gegeven is van minstens twintig elementen.

12 - het symbool schrijven als de naam gegeven is en de naam noemen als het symbool gegeven is van minstens twintig elementen. Leergebied: element Leerplannen LP Chemie 2e gr ASO VVKSO (studierichtingen zonder component wetenschappen) 5.1.1.2 - B5 Chemische elementen in stoffen - Vanuit experimentele waarnemingen samengestelde

Nadere informatie

Gelijkwaardig verklaarde eindtermen natuurwetenschappen Voor de tweede graad ASO

Gelijkwaardig verklaarde eindtermen natuurwetenschappen Voor de tweede graad ASO Gelijkwaardig verklaarde eindtermen natuurwetenschappen Voor de tweede graad ASO Federatie Steinerscholen Vlaanderen v.z.w. Gitschotellei 188 2140 Borgerhout Februari 2013 Gelijkwaardig verklaarde eindtermen

Nadere informatie

KERNCONCEPTEN. Het micro-macroconcept

KERNCONCEPTEN. Het micro-macroconcept KERNCONCEPTEN Het molecuulconcept Atomen als bouwstenen van moleculen Verschillende typen bindingen Structuur en flexibiliteit van moleculen Maken en breken van bindingen Ontwerpen van moleculen Het micro-macroconcept

Nadere informatie

7,2. Samenvatting door P woorden 3 maart keer beoordeeld. Samenvatting. Scheikunde. hoofdstuk 1 1.1

7,2. Samenvatting door P woorden 3 maart keer beoordeeld. Samenvatting. Scheikunde. hoofdstuk 1 1.1 Samenvatting door P. 1782 woorden 3 maart 2013 7,2 24 keer beoordeeld Vak Methode Scheikunde Pulsar chemie Samenvatting Scheikunde hoofdstuk 1 1.1 alle materie, water, zuurstof, tafels noemen we een stof.

Nadere informatie

14 DE ATOOMTHEORIE VAN DALTON PROCESTECHNIEK

14 DE ATOOMTHEORIE VAN DALTON PROCESTECHNIEK PROCESTECHNIEK Wat leer je? uitleggen wat een reactieschema is; reactieschema's in woorden en symbolen opstellen; de kenmerken van de atoomtheorie van Dalton noemen; moleculen en atomen tekenen; scheikundige

Nadere informatie

Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds 1814.

Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds 1814. STAATSCOURANT Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds 1814. Nr. 11109 6 juni 2012 Regeling van de Minister van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap van 28 april 2012, nr. VO/403948, houdende

Nadere informatie

Eindexamen scheikunde havo 2006-II

Eindexamen scheikunde havo 2006-II 4 Beoordelingsmodel Element 115 1 Calcium heeft atoomnummer 20 en americium heeft atoomnummer 95. Dus samen hebben ze 115 protonen. calcium heeft atoomnummer 20 en americium heeft atoomnummer 95 1 2 Een

Nadere informatie

Schooljaar Exellius 4

Schooljaar Exellius 4 Programma van toetsing Schooljaar 2016-2017 Exellius 4 1 Vak: Aardrijkskunde 16/17 0.11 Schriftelijk telt voor R1 H1 Arm en Rijk 50 Nvt 10 0.12 Schriftelijk telt voor R1 H2 Arm en Rijk 50 Nvt 10 01 H3

Nadere informatie

5-1 Moleculen en atomen

5-1 Moleculen en atomen 5-1 Moleculen en atomen Vraag 1. Uit hoeveel soorten moleculen bestaat een zuivere stof? Vraag 2. Wat is een molecuul? Vraag 3. Wat is een atoom? Vraag 4. Van welke heb je er het meeste: moleculen of atomen?

Nadere informatie

Lessenserie Energietransitie

Lessenserie Energietransitie LESSENSERIE ENERGIETRANSITIE Thema s en onderwerpen Overzicht Lessenserie Energietransitie Thema s en onderwerpen per les De zoektocht naar voldoende energie voor de komende generaties is één van de belangrijkste

Nadere informatie

Examenprogramma scheikunde havo

Examenprogramma scheikunde havo Examenprogramma scheikunde havo Het eindexamen Het eindexamen bestaat uit het centraal examen en het schoolexamen. Het examenprogramma bestaat uit de volgende domeinen: Domein A Vaardigheden Domein B Kennis

Nadere informatie

Scheikundige begrippen

Scheikundige begrippen Scheikundige begrippen Door: Ruby Vreedenburgh, Jesse Bosman, Colana van Klink en Fleur Jansen Scheikunde begrippen 1 Chemische reactie Ruby Vreedenburgh Overal om ons heen vinden er chemische reacties

Nadere informatie

Examenprogramma scheikunde vwo

Examenprogramma scheikunde vwo Examenprogramma scheikunde vwo Het eindexamen Het eindexamen bestaat uit het centraal examen en het schoolexamen. Het examenprogramma bestaat uit de volgende domeinen: Domein A Vaardigheden Domein B Stoffen

Nadere informatie

Mens en natuur vmbo Leerlijnen landelijke kaders

Mens en natuur vmbo Leerlijnen landelijke kaders vmbo Leerlijnen landelijke kaders SLO nationaal expertisecentrum leerplanontwikkeling Verantwoording 2009 Stichting leerplanontwikkeling (SLO), Enschede Alle rechten voorbehouden. Mits de bron wordt vermeld

Nadere informatie

SCHEIKUNDE. Hoofdstuk 9

SCHEIKUNDE. Hoofdstuk 9 SCHEIKUNDE Hoofdstuk 9 Par. 1 Elke chemische reactie heeft een energie-effect. De chemische energie voor én na de reactie is niet gelijk. Als de reactie warmer wordt is de chemische energie omgezet in

Nadere informatie

LANDSEXAMEN MAVO

LANDSEXAMEN MAVO LANDSEXAMEN MAVO 2017-2018 Examenprogramma NASK 2 (Scheikunde) M.A.V.O. 1 Het eindexamen Het eindexamen bestaat uit het centraal examen en het commissie-examen. Het centraal examen wordt afgenomen in één

Nadere informatie

Samenvatting Scheikunde Hoofdstuk 1 Scheikunde 3 havo

Samenvatting Scheikunde Hoofdstuk 1 Scheikunde 3 havo Samenvatting Scheikunde Hoofdstuk 1 Scheikunde 3 havo Samenvatting door een scholier 1366 woorden 12 november 2012 6,2 17 keer beoordeeld Vak Methode Scheikunde Chemie overal 1.1 Bij scheikunde hou je

Nadere informatie

Leerdoelen, leerlijnen en leeractiviteiten

Leerdoelen, leerlijnen en leeractiviteiten Leerdoelen, leerlijnen en leeractiviteiten Wanneer je werkt vanuit leerlijnen, is de methode slechts een van de bronnen waarmee leerlingen zich de leerstof eigen maken. Ilse Gmelig 8 februari 2018 Leerdoelen

Nadere informatie

Werkbladen In NEMO. Energie. Naam. onderbouw havo/vwo School. Klas

Werkbladen In NEMO. Energie. Naam. onderbouw havo/vwo School. Klas Werkbladen In NEMO Energie Naam onderbouw havo/vwo School Klas Energie Energie is overal. Denk aan de zon, aan beweging (bijvoorbeeld de wind en waterstromingen), en aan brandstoffen. Om de energie te

Nadere informatie

Scheikunde Chemie overal Week 1. Kelly van Helden

Scheikunde Chemie overal Week 1. Kelly van Helden Scheikunde Chemie overal Week 1 Kelly van Helden 1.1 Chemie om je heen Scheikunde is overal Scheiden of zuiveren van stoffen Veranderen van grondstoffen in bruikbare stoffen Drinkwater uit zeewater Poetsen

Nadere informatie

Samenvatting Scheikunde Hoofdstuk 1 en 2

Samenvatting Scheikunde Hoofdstuk 1 en 2 Samenvatting Scheikunde Hoofdstuk 1 en 2 Samenvatting door een scholier 918 woorden 13 januari 2005 6,3 193 keer beoordeeld Vak Methode Scheikunde Chemie overal Hoofdstuk 1 1.2: De bouw van een atoom.

Nadere informatie

Denken als wetenschappers voor leerlingen. Woudschoten 6 november 2015 Arne Mast, Jacqueline Neve, Herbert van der Voort, Wout OFevanger

Denken als wetenschappers voor leerlingen. Woudschoten 6 november 2015 Arne Mast, Jacqueline Neve, Herbert van der Voort, Wout OFevanger Denken als wetenschappers voor leerlingen Woudschoten 6 november 2015 Arne Mast, Jacqueline Neve, Herbert van der Voort, Wout OFevanger Wat gaan we doen? Welkom, intro en startactviteit (15 min) Inleiding

Nadere informatie

Elementen Thema 1 MAterialen. de kringloop tussen mens / dier en plant uiteggen mbv CO2 en O2

Elementen Thema 1 MAterialen. de kringloop tussen mens / dier en plant uiteggen mbv CO2 en O2 Toetstermen Hout (H1) Stofeigenschappen 5 soorten hout onderscheiden in kleur, structuur en toepasbaarheid 5 verschillende houtsoorten herkennen 5 verschillende houtsoorten - wisselw. mens, dier Gebruik

Nadere informatie

SCHEIKUNDE HAVO VAKINFORMATIE STAATSEXAMEN 2020

SCHEIKUNDE HAVO VAKINFORMATIE STAATSEXAMEN 2020 SCHEIKUNDE HAVO VAKINFORMATIE STAATSEAMEN 2020 Versie: 2 april 2019 De vakinformatie is vastgesteld door het College voor Toetsen en Examens (CvTE). Het CvTE is verantwoordelijk voor de afname van de staatsexamens

Nadere informatie

Stoffen, structuur en bindingen

Stoffen, structuur en bindingen Hoofdstuk 1: Stoffen, structuur en bindingen Scheikunde vwo 2011/2012 www.lyceo.nl Onderwerpen Scheikunde 2011 2012 Stoffen, structuur en binding Kenmerken van Reacties Zuren en base Redox Chemische technieken

Nadere informatie

Begrippen. Broeikasgas Gas in de atmosfeer dat de warmte van de aarde vasthoudt en zo bijdraagt aan het broeikaseffect.

Begrippen. Broeikasgas Gas in de atmosfeer dat de warmte van de aarde vasthoudt en zo bijdraagt aan het broeikaseffect. LESSENSERIE ENERGIETRANSITIE Informatieblad Begrippen Biobrandstof Brandstof die gemaakt wordt van biomassa. Als planten groeien, nemen ze CO 2 uit de lucht op. Bij verbranding van de biobrandstof komt

Nadere informatie

Hoofdstuk 4. Chemische reacties. J.A.W. Faes (2019)

Hoofdstuk 4. Chemische reacties. J.A.W. Faes (2019) Hoofdstuk 4 Chemische reacties J.A.W. Faes (2019) Hoofdstuk 4 Chemische reacties Paragrafen 4.1 Kenmerken van een reactie 4.2 Reactievergelijkingen 4.3 Rekenen aan reacties Practica Exp. 1 Waarnemen Exp.

Nadere informatie

Groep 8 - Les 4 Duurzaamheid

Groep 8 - Les 4 Duurzaamheid Leerkrachtinformatie Groep 8 - Les 4 Duurzaamheid Lesduur: 30 minuten (zelfstandig) DOEL De leerlingen weten wat de gevolgen zijn van energie verbruik. De leerlingen weten wat duurzaamheid is. De leerlingen

Nadere informatie

Samenvatting Scheikunde H3 Door: Immanuel Bendahan

Samenvatting Scheikunde H3 Door: Immanuel Bendahan Samenvatting Scheikunde H3 Door: Immanuel Bendahan Inhoudsopgave 1 Atoommodel... 1 Moleculen... 1 De ontwikkeling van het atoommodel... 1 Atoommodel van Bohr... 2 Indicatoren van atomen... 3 2 Periodiek

Nadere informatie

Biologie inhouden (PO-havo/vwo): Dynamisch evenwicht

Biologie inhouden (PO-havo/vwo): Dynamisch evenwicht Biologie inhouden (PO-havo/vwo): Dynamisch evenwicht kerndoelen primair onderwijs kerndoelen onderbouw havo bovenbouw exameneenheden vwo bovenbouw exameneenheden 34: De leerlingen leren zorg te dragen

Nadere informatie

Inhoud. 1 Inleiding 13. 1 energie 19

Inhoud. 1 Inleiding 13. 1 energie 19 Inhoud 1 Inleiding 13 1 onderzoeken van de natuur 13 Natuurwetenschappen 13 Onderzoeken 13 Ontwerpen 15 2 grootheden en eenheden 15 SI-stelsel 15 Voorvoegsels 15 3 meten 16 Meetinstrumenten 16 Nauwkeurigheid

Nadere informatie

5,9. Werkstuk door B woorden 17 september keer beoordeeld. Scheikunde

5,9. Werkstuk door B woorden 17 september keer beoordeeld. Scheikunde Werkstuk door B. 2172 woorden 17 september 2008 5,9 87 keer beoordeeld Vak Scheikunde Inleiding De laatste jaren wordt veel gesproken, gedebatteerd en gespeculeerd over veranderingen van het klimaat op

Nadere informatie

verwijderen P 31 32 kleurenblindheid 3.6 Optische toestellen: bril verwijderen P 45 (3.6) - 47 A Terugkaatsing en spiegels Nieuw Bijlage 48a

verwijderen P 31 32 kleurenblindheid 3.6 Optische toestellen: bril verwijderen P 45 (3.6) - 47 A Terugkaatsing en spiegels Nieuw Bijlage 48a Inhoud EUREK(H)A! 1 2015-2016 Leerplandoelstellingen 2015/7841/017 Opmerkingen n voor de e doelstellingen EUREK(H)A! 1 Thema 1 Zintuigen 3.2 Netvlies, kegeltjes, staafjes en verwijderen P 31 32 kleurenblindheid

Nadere informatie

Samenvatting Chemie Overal 3 vwo. Hoofdstuk 1: Stoffen. 1.1 Zwart goud

Samenvatting Chemie Overal 3 vwo. Hoofdstuk 1: Stoffen. 1.1 Zwart goud Samenvatting Chemie Overal 3 vwo Hoofdstuk 1: Stoffen 1.1 Zwart goud Aardolie Aardgas, aardolie en steenkool heten ook wel fossiele brandstoffen. Bij verbranding komt veel energie vrij, maar er ontstaan

Nadere informatie

endotherme reactie met soda

endotherme reactie met soda endotherme reactie met soda 1. Onderzoeksvraag Hoe kunnen we temperaturen behalen onder de nul graden Celsius m.b.v. dinatriumcarbonaat? 2. Voorbereiding a. Begrippen als achtergrond voor experiment Endo-energetisch

Nadere informatie

Leerlijn Biologie inhouden (PO-havo/vwo)

Leerlijn Biologie inhouden (PO-havo/vwo) Leerlijn Biologie inhouden (PO-havo/vwo) Voor meer informatie zie: Kerndoelen onderbouw Vakportaal Mens & maatschappij Vakportaal Natuur & techniek kerndoelen primair onderwijs kerndoelen onderbouw havo

Nadere informatie

Biologie inhouden (PO-havo/vwo): Evolutie

Biologie inhouden (PO-havo/vwo): Evolutie Biologie inhouden (PO-havo/vwo): Evolutie kerndoelen primair onderwijs kerndoelen onderbouw havo bovenbouw exameneenheden vwo bovenbouw exameneenheden 34: De leerlingen leren zorg te dragen voor de lichamelijke

Nadere informatie

Toets 01 Algemene en Anorganische Chemie. 30 september 2015

Toets 01 Algemene en Anorganische Chemie. 30 september 2015 Toets 01 Algemene en Anorganische Chemie 30 september 2015 Naam: Studentnummer Universiteit Leiden: Dit is de enige originele versie van jouw tentamen. Het bevat dit voorblad, enkele pagina s met informatie

Nadere informatie

Naam Vak Scheikunde Niveau Havo Geldend voor klas 12

Naam Vak Scheikunde Niveau Havo Geldend voor klas 12 2015-2016 Naam Vak Scheikunde Niveau Havo Geldend voor klas 12 Jaar Toetsnaam Type Omschrijving Afnamemoment Weegfactor Herkansbaar 11 toets 1 Toets Water, Zuren en basen 11/trim1/TW1 3% ja 11 toets 2

Nadere informatie

Samenvatting Natuurkunde Hoofdstuk 3: energie en warmte

Samenvatting Natuurkunde Hoofdstuk 3: energie en warmte Samenvatting Natuurkunde Hoofdstuk 3: energie en warmte Samenvatting door E. 1500 woorden 6 maart 2014 5,7 16 keer beoordeeld Vak Methode Natuurkunde Systematische natuurkunde Energie en warmte 3.1 warmte

Nadere informatie

Uitwerkingen Basischemie hoofdstuk 1

Uitwerkingen Basischemie hoofdstuk 1 Uitwerkingen Basischemie hoofdstuk 1 Opgave 1.1 Opgave 1.2 Opgave 1.3 Opgave 1.4 Stofeigenschappen en zintuigen Noem 4 stofeigenschappen die je met je zintuigen kunt waarnemen? Fysische constanten a. Methaan

Nadere informatie

Oefenvraagstukken 5 HAVO Hoofdstuk 13 Antwoordmodel

Oefenvraagstukken 5 HAVO Hoofdstuk 13 Antwoordmodel Oefenvraagstukken 5 AVO oofdstuk 13 Antwoordmodel Reactieomstandigheden 1 + 2 et zuur was in overmaat aanwezig dus de hoeveelheid O 2 is afhankelijk van de hoeveelheid ao 3. Alle drie gaan uit van dezelfde

Nadere informatie

Examenprogramma natuur- en scheikunde II

Examenprogramma natuur- en scheikunde II Examenprogramma natuur- en scheikunde II Informatiewijzer Preambule 1 Leeswijzer 2 natuur- en scheikunde II 3 1. Preambule De zes algemene onderwijsdoelen die voor alle vakken en sectoren in het vmbo gelden,

Nadere informatie

Aansluiting op het actuele curriculum (2014)

Aansluiting op het actuele curriculum (2014) Aansluiting op het actuele curriculum (2014) De verschillende modules van GLOBE lenen zich uitstekend om de leerlingen de verschillende eindtermen en kerndoelen aan te leren zoals die zijn opgesteld door

Nadere informatie

Seizoen: Vak: NaSk I (Natuurkunde) Klas: 3 en 4 Afdeling: Mavo. School Examens (SE s) met open/gesloten vragen

Seizoen: Vak: NaSk I (Natuurkunde) Klas: 3 en 4 Afdeling: Mavo. School Examens (SE s) met open/gesloten vragen Seizoen: 2016-2018 Vak: NaSk I (Natuurkunde) Klas: 3 en 4 Afdeling: Mavo Herkansingen/inhalen: Tijdens de herkansingen kunnen de SE s van een trimester herkanst en/of ingehaald worden. Echter een ingehaald

Nadere informatie

Samenvatting NaSk Hoofdstuk 5

Samenvatting NaSk Hoofdstuk 5 Samenvatting NaSk Hoofdstuk 5 Samenvatting door F. 874 woorden 3 maart 2015 7,6 37 keer beoordeeld Vak Methode NaSk Natuur/scheikunde overal Samenvatting NaSk, hoofdstuk 5 Omgekeerd ontwerpen = hierbij

Nadere informatie