Inhoud. 1 Inleiding energie 19

Transcriptie

1 Inhoud 1 Inleiding 13 1 onderzoeken van de natuur 13 Natuurwetenschappen 13 Onderzoeken 13 Ontwerpen 15 2 grootheden en eenheden 15 SI-stelsel 15 Voorvoegsels 15 3 meten 16 Meetinstrumenten 16 Nauwkeurigheid 17 Verwerken van metingen 17 D Weergave 17 D Berekeningen 18 2 Energie 19 1 energie 19 Vormen van energie 19 Energieomzetting 20 Energieoverdracht 20 Wet van behoud van energie 20 Rendement 21 2 warmte en temperatuur 21 Inwendige energie 21 Temperatuur 22 D Temperatuur in kelvin 22 Warmte 22

2 6 inhoud 3 warmte verplaatst zich 23 Warmtetransport 23 Warmte-isolatie 23 3 Stoffen en warmte 25 1 bouw van de materie 25 Moleculen 25 Cohesie en adhesie 25 2 temperatuur van een stof 26 Uitzetting 26 3 verschijningsvormen van stoffen 26 Fasen 26 D Faseovergangen 27 4 hoe zwaar is een stof 28 Massa 28 Dichtheid 28 5 een stof verwarmen 29 Soortelijke warmte 29 Warmtecapaciteit 30 6 warmte en faseovergang 30 Smelten 31 Verdampen 31 4 Vloeistoffen 33 1 eigenschappen van vloeistoffen 33 2 druk in een vloeistof 34 Druk in stilstaande vloeistof 35 Communicerende vaten 35 Capillaire stijging 35 3 opwaartse kracht in een vloeistof 36

3 inhoud 7 4 druk op een vloeistof 37 Hydraulica 38 5 water 39 5 Gassen 40 1 eigenschappen van een gas 40 2 druk van een gas 41 Luchtdruk 41 D Overdruk en onderdruk 41 D Vacuüm 42 3 wet van boyle 42 Isotherm proces 43 4 wetten van gay lussac 44 Isobaar proces 44 Isochoor proces 45 5 algemene gaswet 46 6 druk van een damp 46 Verzadigingsdruk 47 Koken 47 6 Straling 48 1 elektromagnetische straling 48 Eigenschappen van elektromagnetische straling 49 D Elektromagnetisch spectrum 50 2 ioniserende straling 50 Meten van ioniserende straling 51 3 radioactiviteit 52 De bouw van een atoom 52 Het verval van de atoomkern 53 4 toepassingen van straling en radioactiviteit 54

4 8 inhoud 5 bescherming tegen straling 56 Radioactief afval 56 7 Licht 57 1 licht en kleur 57 Lichtbronnen 57 Kleur 58 2 licht en schaduw 58 Lichtbundels 59 Schaduw 59 3 terugkaatsing van licht 60 Spiegelende terugkaatsing 60 D Spiegelbeeld 61 4 breking van licht 61 Breking door een planparallelle plaat 63 Breking door een prisma 63 5 lenzen 64 Bolle lenzen 64 Holle lenzen 64 Beeldvorming 65 Vergroting 66 6 het oog 66 8 Geluid 68 1 geluid maken en horen 68 2 toonhoogte en geluidssterkte 68 3 muziekinstrumenten 70 Snaarinstrumenten 71 Blaasinstrumenten 71 Klankkleur 72 4 geluidssnelheid 73 5 geluidshinder 73

5 inhoud 9 6 geluid opnemen en weergeven 74 Microfoon 74 Luidspreker 75 Geluidsdragers 75 9 Elektriciteit 76 1 elektrische lading 76 2 elektrische stroom 77 Geleiding 77 D Geleiding in vlaste stoffen 77 D Geleiding in vloeistoffen 78 D Geleiding in gassen 78 D Vonken en bliksem 78 3 stroomkring 79 Spanningsbron 79 Stroomkring 80 Wet van Ohm 80 D Weerstand van een draad 81 D Supergeleiding 81 4 schakelingen 82 Serie- en parallelschakeling 83 5 elektrische componenten 84 6 hoeveelheid elektrische energie 86 Vermogen 86 Energiegebruik 87 D Wet van Joule 87 7 veiligheid Elektromagnetisme 90 1 magnetisme 90 Permanente magneten 90 Magnetisch veld 91

6 10 inhoud Elektromagneten 92 2 elektromagnetische inductie 93 Dynamo 94 D Elektriciteitscentrale 94 Transformator 95 D Transport van elektriciteit Krachten 97 1 verschillende krachten 97 Eigenschappen van een kracht 97 2 krachten samenstellen en ontbinden 98 Resultante bepalen 98 Ontbinden in componenten 99 3 hefbomen 100 Moment van een kracht 100 Hefboomwet evenwicht 102 Soorten evenwicht Beweging soorten beweging 104 Eenparige rechtlijnige beweging 105 Eenparige versnelde beweging 106 Eenparige vertraagde beweging 107 Eenparige cirkelbeweging wetten van newton 109 Eerste wet van Newton 109 Tweede wet van Newton 109 Derde wet van Newton 110 D Wrijvingskracht 111

7 inhoud 11 3 beweging en energie 111 Arbeid 111 Kinetische energie 112 Potentiële energie 112 Wet van behoud van mechanische energie veiligheid 113 Remmen 113 Botsen 114 Tabellen grootheden met eenheden en symbolen veel gebruikte waarden gegevens van enkele vloeistoffen gegevens van enkele vaste stoffen verbrandingswarmten gehoorgevoeligheid voortplantingssnelheid van geluid elektromagnetisch spectrum elektrotechnische symbolen enkele isotopen 124 Register 125