Jaarverslag ruimtelijke ordening Gemeente Achtkarspelen

Transcriptie

1 Jaarverslag ruimtelijke ordening 2014 Gemeente Achtkarspelen

2 2

3 INHOUDSOPGAVE 1. Inleiding Wettelijke verplichting jaarverslag Inhoud jaarverslag Overzicht ruimtelijke plannen Vergelijking Ontwikkelplannen Actualiseringsplannen Wijzigingsplannen Omgevingsvergunning met afwijking (uitgebreide procedure) Aanvragen omgevingsvergunningen Trends en ontwikkelingen Toename beroepszaken Oorzaak Inhoud Wijziging wetgeving Besluit omgevingsrecht OMGEVINGSWET De Omgevingswet Plan van aanpak Implementatie Omgevingswet Vooruitblik Overige plannen en projecten...10 Bijlage 1 Overzicht ruimtelijke plannen (uitgebreide procedure)...11 Bijlage 2 Overzicht bestemmingsplannen

4 1. Inleiding In dit hoofdstuk komt de aanleiding en de inhoud van de Jaarverslag ruimtelijke ordening aan de orde. 1.1 Wettelijke verplichting jaarverslag In artikel 10.1, lid 2 van de Wet ruimtelijke ordening (Wro) staat dat burgemeester en wethouders de gemeenteraad jaarlijks verslag doen over De uitvoering van de bestuursrechtelijke handhaving Het gevoerde beleid bij de uitvoering van de volgende hoofdstukken van de Wro: 3 : bestemmingsplannen 3a : beheersverordeningen; 4 : algemene regels en specifieke aanwijzingen door de provincie c.q. het Rijk. de verlening van omgevingsvergunningen voor activiteiten als bedoeld in de Wet algemene bepalingen omgevingsrecht (Wabo), artikel 2.1, eerste lid onder: a : bouwen b : uitvoeren van werk of werkzaamheden c : planologische strijdigheid g : sloopactiviteiten (in gevallen waarin dat in een bestemmingsplan, beheersverordening of voorbereidingsbesluit is bepaald) In artikel 10.1 lid 2 Wro staat ook dat burgemeester en wethouders gelijktijdig met de aanbieding van het verslag aan de raad een afschrift ervan verzenden aan de Inspectie Leefomgeving en Transport. Ter informatie zal het jaarverslag ook aan Gedeputeerde Staten worden toegezonden. In dit jaarverslag is het handhavingsaspect achterwege gelaten, omdat hier apart verslag van wordt gedaan in het Jaarverslag Toezicht en Handhaving. Het jaarverslag ruimtelijke ordening gaat uitsluitend over de ruimtelijke plannen. De nadere eis en de uit te werken bestemming zijn het afgelopen jaar niet voorgekomen en komen daarom niet aan de orde in dit verslag. Hoofdstuk 4 van de Wro heeft betrekking op bevoegdheden van de provincie en het Rijk, in Achtkarspelen zijn deze bevoegdheden niet toegepast. Hierop wordt dus niet ingegaan in dit jaarverslag. Tot nu toe wordt in onze bestemmingsplannen geen regeling opgenomen over het slopen van bouwwerken, daarom wordt hieraan in dit jaarverslag geen aandacht besteed. 1.2 Inhoud jaarverslag Sinds de inwerkingtreding van de nieuwe Wro in 2008 is een jaarverslag gemaakt. De afgelopen jaren bestond het jaarverslag met name uit een opsomming van de plannen waaraan in dat jaar was gewerkt. Ook kwam het nieuwe ruimtelijke beleid en de stand van zaken van de actualisering van de bestemmingsplannen aan de orde en was er een korte vooruitblik. Tijdens de behandeling van het jaarverslag 2013 in de informatiecarrousel van 24 april 2014 is er een aantal vragen gesteld en is ook gesproken over de vorm van het jaarverslag. Er is voor gekozen het jaarverslag anders op te zetten. Omdat de raad besluit over de vaststelling van bestemmingsplannen en in dat kader wordt geïnformeerd over de inhoud en de procedure van het bestemmingsplan is in het jaarverslag dit beschrijvende deel niet meer opgenomen. Er is meer gekeken naar zaken die opvallen in vergelijking tot

5 2. Overzicht ruimtelijke plannen 2014 In onderstaande tabel is een overzicht opgenomen met de vastgestelde en verleende ruimtelijke instrumenten in 2014 die in paragraaf 1.1 worden genoemd. In bijlage 1 vindt u meer informatie over de ruimtelijke plannen (uitgebreide procedure). SOORT PLAN Bestemmingsplannen AANTAL Ontwikkelplannen (incl. partiële herzieningen op verzoek) 6 Actualiseringsplannen 1 Beheersverordeningen - Wijzigingsplannen 7 Omgevingsvergunningen Voor de activiteit bouwen 138 Omgevingsvergunning met afwijking bestemmingsplan Strijdig gebruik bestemmingsplan met bouwactiviteit, binnenplanse 19 afwijking Strijdig gebruik bestemmingsplan met bouwactiviteit, tijdelijke 4 afwijking Strijdig gebruik bestemmingsplan met bouwactiviteit, reguliere 13 procedure Strijdig gebruik bestemmingsplan met bouwactiviteit, uitgebreide 9 (2*) procedure Strijdig gebruik bestemmingsplan zonder bouwactiviteit, 5 binnenplanse afwijking Strijdig gebruik bestemmingsplan zonder bouwactiviteit, reguliere 11 procedure Strijdig gebruik bestemmingsplan zonder bouwactiviteit, tijdelijke 4 afwijking Uitvoeren van werk of werkzaamheden 4 *aantal omgevingsvergunningen met afwijking uitbreide procedure die vallen onder de lijst met categorieën waarvoor geen verklaring van geen bedenkingen van de raad is vereist. 3. Vergelijking In dit hoofdstuk is een vergelijking gemaakt tussen het aantal uitgebreidere ruimtelijke procedures in 2013 en Het gaat om de bestemmingsplannen (ontwikkel- en actualiseringsplannen), de wijzigingsplannen en de omgevingsvergunning met afwijking uitbreide procedure. Dit betreffen de zwaardere procedures met de grootste wijzigingen qua bestemmingen. In bijlage 1 treft u het overzicht van deze plannen aan. Er is ook gekeken naar de omgevingsvergunningen met afwijking binnenplans en regulier. Dit zijn de korte procedures met kleinere afwijkingen. Zoals het toestaan van een groter oppervlak aan aan- en bijgebouwen op grotere percelen, het toestaan van 10% overschrijding van de maten, afmetingen of percentages genoemd in de bouwregels en het uitbreiden van hoofdgebouwen binnen de bebouwde kom. Hier zijn geen opvallende verschillen in de aantallen tussen 2013 en 2014 waardoor er geen noodzaak is om hier nader op in te gaan. 5

6 3.1 Ontwikkelplannen Aantal in 2013 Aantal in Het aantal ontwikkelplannen is in 2014 verdubbeld ten opzicht van In zijn algemeenheid kan gezegd worden dat er veel particuliere initiatieven spelen in onze gemeente. Het gaat dan met name om plannen in de onderzoeksfase. Incidenteel betreffen deze plannen een kleine uitbreiding buiten of aan de rand van het dorp, maar steeds vaker gaat het om de herontwikkeling van locaties in het bestaand bebouwd gebied of het opvullen van open plekken in bestaand bebouwd gebied. Het (her)ontwikkelen van een locatie in bestaand bebouwd gebied is een lastige opgave waarbij met veel zaken en belangen rekening gehouden moet worden. De onderzoeksfase mondt daarom niet altijd uit in een concreet plan waarvoor een planologische procedure wordt gevolgd. Afhankelijk van het aantal plannen dat concreet en voortgezet wordt, wordt een planologische procedure gevolgd. Het ene jaar zullen dit er meer zijn dan het andere. Dit kan het verschil verklaren tussen 2013 en Actualiseringsplannen Aantal in 2013 Aantal in Het aantal actualiseringsplannen is ten opzichte van 2013 fors afgenomen. Hiervoor is een duidelijke verklaring. In de Invoeringswet Wro was bepaald dat alle bestemmingsplannen voor 1 juli 2013 moesten zijn herzien. Voor een aantal gebieden moest in 2013 nog een geactualiseerd bestemmingsplan worden vastgesteld. Voor het Buitengebied is half 2013 een Beheersverordening vastgesteld en voor de rest van de gemeente was op 1 juli 2013 een actueel bestemmingsplan vastgesteld. In 2014 is het geactualiseerde bestemmingsplan Buitengebied vastgesteld. 3.3 Wijzigingsplannen Aantal in 2013 Aantal in Het aantal wijzigingsplannen is dit jaar toegenomen. In 2013 zijn er twee wijzigingsplannen vastgesteld en in 2014 zeven. Per 1 juli 2013 moesten alle bestemmingsplannen geactualiseerd zijn. Op het buitengebied na (hiervoor is eerst een beheersverordening vastgesteld) waren alle bestemmingsplannen op 1 juli 2013 geactualiseerd. Het geactualiseerde bestemmingsplan Buitengebied is op 6 maart 2014 vastgesteld. Veel nieuwe bestemmingsplannen bevatten de mogelijkheid om via een wijzigingsbevoegdheid (een relatief eenvoudige en korte procedure) aan initiatieven mee te werken. Hier wordt nu gebruik van gemaakt en dat verklaart de toename van het aantal wijzigingsplannen. De raad heeft bij de vaststelling van een bestemmingsplan bepaald wanneer van deze procedure gebruikt kan worden gemaakt. 6

7 3.4 Omgevingsvergunning met afwijking (uitgebreide procedure) Aantal in 2013 Aantal in Het aantal omgevingsvergunning met afwijking (uitgebreide procedure) is in 2014 iets afgenomen ten opzicht van Wij verwachten dat dit te maken heeft met de actuele bestemmingsplannen en de binnenplanse afwijkingsmogelijkheden die in de bestemmingsplannen zijn opgenomen. 3.5 Aanvragen omgevingsvergunningen Aantal in 2013 Aantal in In dit jaarverslag gaat het met name over de vastgestelde ruimtelijke plannen en de verleende omgevingsvergunningen voor de activiteit bouwen en strijdig gebruik. Om zaken in perspectief te zetten is het zaak om een beeld te geven van het aantal aanvragen. Daarvoor is bovenstaande tabel opgenomen. Het gaat om het totaal aantal aanvragen voor alle activiteiten (bouwen, strijdig gebruik, aanleg, kappen en milieu). Een aanvraag omgevingsvergunning voor de activiteit milieu komt slechts een enkele keer per jaar voor. Het aantal aanvragen en het aantal verleende omgevingsvergunning moet wel los van elkaar gezien worden. Immers een aantal aanvragen uit bijvoorbeeld 2014 zullen pas in 2015 worden verleend. 4 Trends en ontwikkelingen 4.1 Toename beroepszaken In vergelijking met voorgaande jaren was er afgelopen jaar een toename van het aantal beroepszaken tegen plannen met een ruimtelijke ordeningsaspect. De afgelopen jaren ging het om ongeveer 1 zaak per jaar/twee jaar. In 2014 werd beroep ingesteld tegen de volgende plannen: Wijzigingsplan De Dellen Surhuisterveen Wijzigingsplan Doarpsstrjitte 18 Twijzelerheide Bestemmingsplan Warmoltsstrjitte 98-98A Harkema (uitspraak in 2015) Bestemmingsplan Buitengebied (hoorzitting en uitspraak in 2015) Omgevingsvergunning met afwijking (uitgebreide procedure) Reahel 15A Augustinusga (uitspraak in 2015). Op één na, het wijzigingsplan De Dellen Surhuisterveen, is de gemeente in deze beroepszaken in het gelijk gesteld. Over de vernietiging van het wijzigingsplan en de omgevingsvergunning voor het woongebouw op de locatie De Dellen Surhuisterveen is de raad uitgebreid geïnformeerd en is een nieuwe procedure gestart zodat nog voor de zomer van 2015 een omgevingsvergunning kan worden verleend. 7

8 Oorzaak Afgelopen jaar is er vijf keer beroep ingesteld tegen een plan met een ruimtelijke ordeningsaspect. Wij hebben geen duidelijke verklaring voorde toename van het aantal beroepszaken. Of dit incidenteel is of een trend wordt is niet met zekerheid te zeggen. Hieronder een aantal mogelijke oorzaken. Toename ontwikkelplannen in bebouwd gebied De herontwikkeling van locaties in het bestaand bebouwd gebied neemt toe. Het herontwikkelen van locaties in bestaand bebouwd gebied is complexer omdat het ingepast moet worden in een bestaande omgeving met bestaande bebouwing, een bestaande verkeersdruk enz. Rondom deze herontwikkelingslocaties staan vaak woningen. Omwonenden zijn niet altijd blij met de plannen van de ontwikkelaar en reageren daarop. De toename van de herontwikkeling van locaties in bestaand bebouwd gebied kan mogelijk een oorzaak zijn voor de toename van het aantal beroepszaken. Concrete plannen Bij vier van de vijf zaken gaat het om ontwikkelplannen, alleen het bestemmingsplan Buitengebied betreft een actualiseringsplan. Bij al deze ontwikkelplannen waren de plannen al concreet en waren de bouwtekeningen al bekend. Het was voor omwonenden dus heel duidelijk wat er ging gebeuren. Dit is niet altijd het geval. Soms wordt ook eerst een bestemmingsplan vastgesteld met de ruimtelijke kaders en pas later wordt een bouwplan ontwikkeld. De concreetheid van de plannen kan een mogelijke oorzaak zijn van toename van het aantal beroepszaken. Wij willen nog opmerken dat naast de toename van het aantal beroepszaken in 2014 het aantal beroepschriften tegen de vaststelling van het bestemmingsplan (1 beroepschrift) relatief laag is Inhoud Wat kunnen we concluderen uit de inhoud van de beroepsschriften? Wat opvalt is dat het bezwaar van mensen vaak het aantasten van het woongenot betreft. Verlies van privacy, overlast en minder zonlicht in huis en in de tuin door een massaler gebouw of een gebouw op minder afstand. Gezien de toename van ontwikkelingen in bestaand gebied, zoals aangegeven onder paragraaf 4.1, is dit ook niet vreemd. Er wordt bij ontwikkelplannen bij de initiatiefnemer aandacht gevraagd voor draagvlak in de omgeving. Dit kan echter niet altijd bezwaren van omwonenden voorkomen. 4.2 Wijziging wetgeving In 2014 is er diverse wetgeving gewijzigd. Het gaat dan - naast onderstaande - om kleinere aanpassingen waardoor processen worden versneld, zaken worden verduidelijkt, en sommige knelpunten worden opgelost. Naast de wijziging van het Besluit omgevingsrecht, waarover in paragraaf meer, is Crisis- en herstelwet (Chw 2013) permanent geworden. Deze wet geldt als opvolger van de tijdelijke Crisis- en herstelwet (Chw 2010). Deze wet werd destijds nodig gevonden door de financiële en economische crisis en richtte zich daarom op de versnelling van 8

9 infrastructurele projecten, andere grote bouwprojecten en projecten op het gebied van duurzaamheid, energie en innovatie Besluit omgevingsrecht Op 1 november 2014 is de wijziging van het Besluit omgevingsrecht (Bor) in werking getreden. Hiermee wordt een aantal vereenvoudigingen en versnellingen doorgevoerd in het omgevingsrecht. Hieronder de meest opvallende aanpassingen met betrekking tot ruimtelijke ordening. Daarnaast is ook de regeling rondom het vergunningvrij bouwen aangepast. Mantelzorgwoning Door de wijziging van het Bor zijn de mogelijkheden voor het realiseren van een mantelzorgwoning, vergunningsvrij en met een omgevingsvergunning met afwijking (reguliere procedure) vereenvoudigd. Het gaat dan zowel om een mantelzorgwoning in de bestaande woning als bijvoorbeeld het plaatsen van een woonunit in de achtertuin. In het Bor wordt huisvesting in verband met mantelzorg gedefinieerd als: "huisvesting in of bij een woning van één huishouden van maximaal twee personen, van wie ten minste één persoon mantelzorg verleent aan of ontvangt van een bewoner van de woning". Afwijken van bestemmingsplan Ook de regels die gelden bij het afwijken van een bestemmingsplan met een reguliere procedure zijn veranderd. Tijdelijke afwijkingen van het bestemmingsplan worden voortaan allemaal met een reguliere procedure geregeld en mogen 10 jaar worden vergund in plaats van 5 jaar. Bij het veranderen van de functie van bestaande gebouwen is de bovengrens van 1500 m2 losgelaten en vervalt ook de eis dat het aantal woningen gelijk moet blijven. Door de wijziging van het Bor kunnen meer plannen vergund worden met de reguliere procedure die eerder alleen konden via de uitgebreide procedure. 4.3 OMGEVINGSWET In 2014 is gewerkt aan de voorbereiding op de komst van de Omgevingswet. Een aantal medewerkers heeft de workshop Van Wro naar Omgevingswet gevolgd en vervolgens is gestart met het opstellen van een Plan van aanpak Implementatie Omgevingswet De Omgevingswet De Omgevingswet vervangt het huidige systeem van omgevingsrecht. Het is de bedoeling dat de wet in 2018 in werking treedt. Kern van de stelselherziening vormt de integratie van alle sectorale wetten op het gebied van de fysieke leefomgeving. Onder meer de Wet ruimtelijke ordening, de Wabo, de Crisis- en Herstelwet, de Wet natuurbeheer, de Waterwet en grote delen van de Wet milieubeheer en de Monumentenwet gaan op in de Omgevingswet. Deze integratie van wetten moet leiden tot: minder regels en planvormen; meer samenhang in beleid en regels en betere besluitvorming; snellere procedures; meer afwegingsruimte voor de lagere overheden. De Omgevingswet nodigt overheden uit om integraler te gaan werken en om ruimte te geven aan initiatieven uit de samenleving via uitnodigingsplanologie. 9

10 Plan van aanpak Implementatie Omgevingswet Met het oog op de komst van de nieuwe Omgevingswet is in 2014 nog niet daadwerkelijk gestart met een nieuwe actualiseringsronde maar is, zoals hierboven al aangegeven, gewerkt aan een plan van aanpak Implementatie Omgevingswet. Voor de zomervakantie zal een bijeenkomst worden georganiseerd met de fractiespecialisten om hen onder andere op hoofdlijnen te informeren over de Omgevingswet en wat te doen met bestemmingsplannen die de komende jaren geactualiseerd moeten worden. 5. Vooruitblik Het Jaarverslag ruimtelijke ordening heeft betrekking op de wijze waarop het afgelopen jaar uitvoering is gegeven aan de diverse ruimtelijke instrumenten. Daarnaast wordt natuurlijk aan meer zaken gewerkt, zoals volkshuisvesting, planschadeverzoeken, principe verzoeken enzovoort. De nieuwe Omgevingswet zal ook de nodige aandacht vragen en er zijn diverse plannen en projecten in voorbereiding. Daarom in het jaarverslag toch ook een vooruitblik Overige plannen en projecten Het jaar 2015 zal in teken staan van een aantal belangrijke locatieontwikkelingen. Herinrichting vrijgekomen locatie Van den Brug Buitenpost Herinrichting vrijgekomen Lits locatie Buitenpost Herontwikkeling locatie Tjaskerhiem Buitenpost Ontwikkelingen Haersmahiem Buitenpost Herontwikkeling locatie garagebedrijf DAB Drogeham Herontwikkeling vrijkomende schoollocatie Gerkesklooster-Stroobos Uitbreiding Wide Pet Harkema Herontwikkeling De Dellen Surhuisterveen (NNAB-locatie) Herontwikkeling locatie Witteveen, De Dellen Surhuisterveen Herinrichting sportvelden Twijzel Ontwikkeling nieuwe locatie tennisbanen Harkema Ontwikkeling oude locatie tennisbanen + gymnastieklokaal Harkema (ISV3) Herontwikkeling Van der Velde-locatie, Gedempte Vaart 12 Surhuisterveen Stationsgebied/centrumgebied Buitenpost (incl. herontwikkeling locatie Poiesz) 10

11 Bijlage 1 Overzicht ruimtelijke plannen (uitgebreide procedure) Ontwikkelplannen Vastgesteld in 2014 Bestemmingsplan Vastgesteld De Dellen Surhuisterveen Warmoltsstrjitte 98-98A Harkema en Hillebrandsreed 1A Twijzelerheide Fiifhuzen 8 Harkema en Verkerckstraat Surhuisterveen Omgeving Skûlenboarch Reitsmastrjitte 58A Harkema De Bosk 15 Harkema Actualiseringsplannen Vastgesteld in 2014 Bestemmingsplan Vastgesteld Buitengebied Wijzigingsplannen Vastgesteld in 2014 Wijzigingsplannen Vastgesteld Doarpsstrjitte 18 Twijzelerheide De Dellen Surhuisterveen (vernietigd door RvS) Hoendiep NZ 4 Gerkesklooster-Stroobos Torenvalk 58A Surhuisterveen Caspar de Roblesstrjitte 5, 7, 9 en 11, It Dwers 2, 4, 6, 8 en 10 en Mounestrjitte 14 en 16 Kootstertille Voorstraat 28 Buitenpost Wyldpead West 3 Twijzelerheide Omgevingsvergunning met afwijking (uitgebreide procedure) Verleend in 2014 Locatie Omschrijving Verleend Fûgelkamp 10A Harkema Vestigen en uitbreiden kinderopvang De Buorren 37 Drogeham Realiseren 4 appartementen Reahel 15 Augustinusga Vestigen van bedrijf en realiseren bedrijfswoning Skieppedrifte 6 Drogeham Uitbreiding pluimveehouderij (wel vvgb) De Wielewaal 2A t/m 2D Bouw 4 starterswoningen Surhuisterveen Fryske Dyk 5 Surhuizum Bouw ligboxenstal Hamsterpein 3 Drogeham Bouw ligboxenstal en verlenging vleeskuikenstal De Dellen 12 Surhuisterveen Bouw 2 winkelunits en appartementen (wel vvgb) West 80 Buitenpost Bouwen rijhal met paardenboxen

12 Bijlage 2 Overzicht bestemmingsplannen 12

13 OVERZICHT BESTEMMINGSPLANNEN (bijgewerkt op ) Plan Vastgesteld Goedgekeurd Onherroepelijk Plan herzien/ vervangingsbesluit voor: BUITENGEBIED Buitengebied Beheersverordening Buitengebied Achtkarspelen in werking getreden Buitengebied Omgeving Skûlenboarch Oost 30 Buitenpost AUGUSTINUSGA Augustinusga BOELENSLAAN Boelenslaan BUITENPOST Buitenpost-Lutkepost Buitenpost-dorp Buitenpost-centrum Bedrijventerrein De Swadde Buitenpost Mûnewyk DROGEHAM Drogeham PH BP Drogeham Tillewei 11a meenemen in plan voor dorp BP Drogeham, entreelocatie Tillewei en centrumlocatie Ike Buorren meenemen in plan voor dorp GERKERKLOOSTER/STROOBOS Gerkesklooster-Stroobos MFA Gerkesklooster-Stroobos meenemen in plan voor dorp PH Klaarkamp-Molenstraat Gerkesklooster-Stroobos meenemen in plan voor dorp HARKEMA Harkema Bedrijventerrein Quakkenburg Harkema-dorp PH BP Harkema-dorp Fugelkamp 14a meenemen in plan voor dorp Harkema-De Singel of meenemen in plan voor dorp PH BP Harkema-dorp De Stûken 1a/Warmoltsstrjitte meenemen in plan voor dorp PH BP Harkema-Bedrijventerrein Quakkenburg, Betonwei meenemen in Quakkenburg PH BP Harkema-Bedrijventerrein Quakkenburg, Nijwei meenemen in Quakkenburg PH BP Harkema-Bedrijventerrein Quakkenburg, Betonwei meenemen in Quakkenburg Harkema-De Bosk Harkema-centrum PH BP Harkema-dorp, Reitsmastrjitte a meenemen in plan voor dorp BP Harkema-Dorp, De Wide Pet meenemen in plan voor dorp PH BP Harkema-dorp, Reitsmastrjitte 58a meenemen in plan voor dorp PH De Bosk 6 PH De Bosk KOOTSTERTILLE Kootstertille SURHUISTERVEEN Surhuisterveen Nije Jirden-zuid Bedrijventerrein Lauwerskwartier Surhuisterveen-Vierhuisterweg

14 Plan Vastgesteld Goedgekeurd Onherroepelijk Plan herzien/ vervangingsbesluit voor: Surhuisterveen-centrum Surhuisterveen-De Lauwers Surhuisterveen-Zuid II Surhuisterveen-dorp PH. BP S-veen-dorp Wielewaal 2a+2b meenemen in plan voor dorp PH BP S-veen-centrum De Kolk meenemen in plan voor centrum PH BP S-veen-centrum Appartementengebouw Dr. van Kammenstraat meenemen in plan voor centrum Surhuisterveen De Opslach meenemen in plan voor dorp Bedrijventerrein Lauwerskwartier 2 e fase PH S-veen-centrum Slotstraat 3 PH BP S'veen-dorp, Jan Binneslaan 82 en meenemen in plan voor dorp PH Surhuisterveen-centrum, De Dellen meenemen in plan voor dorp BP De Dellen Surhuisterveen Boskbei Surhuisterveen SURHUIZUM Surhuizum TWIJZEL Twijzel Twijzel Boppelannen derde fase meenemen in plan voor dorp TWIJZELERHEIDE Twijzelerheide Twijzelerheide It Heideloantsje 16a meenemen in plan voor dorp Tuorrebout/Sije Hesterstrjitte Combi plannen PH Warmoltsstrjitte 98 en 98a Harkema en Hillbrandsreed 1a Twijzelerheide meenemen in plan voor Twijzelerheide en Harkema-dorp PH Fiifhuizen 8 Harkema en Verkerckstraat Surhuisterveen meenemen in plan voor Harkema-dorp en S'veen-dorp