1 SMEEROLIËN VOOR SCHROEFCOMPRESSORS

Transcriptie

1 1 SMEEROLIËN VOOR SCHROEFCOMPRESSORS 1.1 Olieselectielijsten Voor schroefcompressors van Grasso zijn de oliesoorten toegestaan die in de tabel staan vermeld. Welke oliën er worden gekozen, is afhankelijk van de chemische eigenschappen, de te comprimeren bedrijfsstoffen, de bedrijfsomstandigheden van de installatie en de nodige olieviscositeit bij de start en tijdens het bedrijf. In overleg met de fabrikant van de compressor kunnen ook andere oliesoorten als de in de tabel vermelde soorten worden gebruikt. Verdere informatie over de vermelde oliesoorten vindt u in de gegevensbladen en de diagrammen van de oliefabrikanten. Voor koudemiddelcompressors moeten speciale koelmachineoliën worden gebruikt. De keus is gebaseerd het koudemiddel, de viscositeit (minstens 7 cst bij olietemperatuur vóór het binnendringen in de compressor), verdampingstemperatuur (vloeipunt) en eisen aan het olieafscheidingsgedrag. Basis van de smeeroliën en de gebruikte afkortingen: M M * AB PAO E PAG Minerale olie Minerale olie met speciale behandeling (hydrocracked oil) Alkylbenzeen Polyalfaolefine Polyolester Polyalcylglycol "X"-"Y" Mengolie van eerder genoemde basisoliën Tabel 1: Smeeroliën voor R717 (ammoniak) (aan te bevelen als zo kleine mogelijke olie-uitstootpercentages van de olieafscheider van belang zijn) bij 40 C in cst Vloeipunt NSF Waardering Klüber Lubrication Klüber Summit RHT 68 Klüber Summit R 100 M * H2 M * 64, Hydrotreated H2 M * H2 PAO 32 > H1 GEA Refrigeration Germany GmbH C_505517_

2 Tabel 1: Smeeroliën voor R717 (ammoniak) (aan te bevelen als zo kleine mogelijke olie-uitstootpercentages van de olieafscheider van belang zijn) bij 40 C in cst Vloeipunt NSF Waardering Klüber Summit R > H1 Shell Shell Refrigeration Oil S2 FR-A68 M * Petro Canada Reflo 68A M * H2 TEXACO Capella Premium M * -PAO Paramo Mogul Komprimo ONC 68 M * Hydrotreated TOTAL Lunaria NH 68 M * Fuchs Ultracool 68 M-PAO H2 NXT Next Lubricants NXT-717 M * 60, Gebruik in de levensmiddelenindustrie volgens NSF (National Sanitation Foundation, H1: Geschikt voor toepassingen waarbij de mogelijkheid bestaat dat de smeerolie rechtstreeks in contact H2: Geschikt voor toepassingen waarbij geen mogelijkheid bestaat dat de smeerolie rechtstreeks in contact 2 GEA Refrigeration Germany GmbH C_505517_

3 Tabel 2: Smeeroliën voor DX-Chiller met R717 (ammoniak) bij 40 C in cst Vloeipunt NSF Waardering Fuchs PG 68 PAG PAG Mobil Zerice S32 AB Overleg met fabrikant Gebruik in de levensmiddelenindustrie volgens NSF (National Sanitation Foundation, H1: Geschikt voor toepassingen waarbij de mogelijkheid bestaat dat de smeerolie rechtstreeks in contact H2: Geschikt voor toepassingen waarbij geen mogelijkheid bestaat dat de smeerolie rechtstreeks in contact GEA Refrigeration Germany GmbH C_505517_

4 Tabel 3: Smeeroliën voor R717 (ammoniak) en R22 bij 40 C in cst Vloeipunt NSF Waardering Aircol 299 M Alleen voor R22 Castrol Aircol AMX 68 M alleen voor R717 Aircol 2294 PAO alleen voor R F PAO alleen voor R717 H1 Zerice S32 AB Zerice S68 AB Gargoyle Arctic SHC 226E PAO alleen voor R717 H1 MOBIL Gargoyle Arctic SHC NH 68 AB-PAO Gargoyle Arctic 300 M Gargoyle Arctic C Heavy M S68 AB Fuchs Synth 68 KS 46 PAO M alleen voor R717 H1 KC 68 M H2 4 GEA Refrigeration Germany GmbH C_505517_

5 Tabel 3: Smeeroliën voor R717 (ammoniak) en R22 bij 40 C in cst Vloeipunt NSF Waardering Shell Shell Refrigeration Oil S4 FR-V 46 Shell Refrigeration Oil S4 FR-V 68 AB AB Lunaria NH 46 M alleen voor R717 TOTAL Lunaria SH 46 PAO alleen voor R717 H1 Lunaria FR 68 M Alleen voor R22 Petro Canada Reflo Synthetic 68A AB-PAO alleen voor R717 Gebruik in de levensmiddelenindustrie volgens NSF (National Sanitation Foundation, H1: Geschikt voor toepassingen waarbij de mogelijkheid bestaat dat de smeerolie rechtstreeks in contact H2: Geschikt voor toepassingen waarbij geen mogelijkheid bestaat dat de smeerolie rechtstreeks in contact GEA Refrigeration Germany GmbH C_505517_

6 Tabel 4: Smeeroliën voor R134a; R404A; R407C; R410A; R507 bij 40 C in cst Vloeipunt NSF Waardering Castrol Aircol SW 68 Aircol SW 220 E Solest Solest 120 E Solest Triton SE H2 Fuchs Triton SEZ 80 Triton SEZ 100 E Triton SE PAG 220 Shell Refrigeration Oil S4 FR-F 68 PAG Alleen voor R134a Shell Shell Refrigeration Oil S4 FR-F 100 E MOBIL EAL Arctic 68 E GEA Refrigeration Germany GmbH C_505517_

7 Tabel 4: Smeeroliën voor R134a; R404A; R407C; R410A; R507 bij 40 C in cst Vloeipunt NSF Waardering EAL Arctic TOTAL Planetelf ACD 100FY Planetelf ACD 150FY E Gebruik in de levensmiddelenindustrie volgens NSF (National Sanitation Foundation, H1: Geschikt voor toepassingen waarbij de mogelijkheid bestaat dat de smeerolie rechtstreeks in contact H2: Geschikt voor toepassingen waarbij geen mogelijkheid bestaat dat de smeerolie rechtstreeks in contact Tip! Bij het gebruik van hoogviscose oliesoorten met een hoge koudemiddeloplosbaarheid moet bij het vullen van de installatie voor inbedrijfstelling van het schroefcompressoraggregaat voor voldoende mengsel van koudemiddel en olie worden gezorgd. GEA Refrigeration Germany GmbH C_505517_

8 Tabel 5: Smeeroliën voor aardgas en koolwaterstofverbindingen bij 40 C in cst NSF Pourpoint Waardering Castrol PD 68 M Bij aardgascompressie Voor zware koolwaterstoffen waarbij sterke verdunning of condensatie kan optreden PAG Voor propaankoelinstallaties of lichte koolwaterstoffen, waarbij geen gevaar bestaat voor verdunning of condensatie PAO Bij gebruik bij hoge temperaturen en voor voorschakelcompressors bij gasturbines H2 H M Voor voorschakelcompressors bij gasturbines H PAG Voor zware koolwaterstoffen, bij koolwaterstof-koeltoepassing en bij hoge of lage druk MOBIL Glygoyle 11 Glygoyle 22 PAG Voor aardgas en propaan Shell Corena S3 R68 M Voor aardgas 8 GEA Refrigeration Germany GmbH C_505517_

9 Tabel 5: Smeeroliën voor aardgas en koolwaterstofverbindingen bij 40 C in cst NSF Pourpoint Waardering Shell Gas Compressor Oil S4 PV 190 PAG Voor aardgas en propaan TOTAL DACNIS LPG 150 2) PAG Voor aardgas, propaan en lichte koolwaterstoffen Klüber Lubrication Summit NGSH-100 PAO-E Voor aardgas, voorschakelcompressors bij gasturbines en koolwaterstoffen Gebruik in de levensmiddelenindustrie volgens NSF (National Sanitation Foundation, H1: Geschikt voor toepassingen waarbij de mogelijkheid bestaat dat de smeerolie rechtstreeks in contact H2: Geschikt voor toepassingen waarbij geen mogelijkheid bestaat dat de smeerolie rechtstreeks in contact 2) Naam van product gewijzigd van "TOTAL Primera LPG 150" in "TOTAL DACNIS LPG 150". GEA Refrigeration Germany GmbH C_505517_

10 Tabel 6: Smeerolie voor CO 2 -toepassing bij 40 C in cst Vloeipunt NSF-waardering F F PAO 46 H1 68 H1 C 85 E E * Volledig mengbaar H2 Fuchs C 130 E E * C 170 E E * Let op beperkte mengbaarheid * Let bij gebruik van jet lube oils op: t olietoevoer t eind - 4K Gebruik in de levensmiddelenindustrie volgens NSF (National Sanitation Foundation, H1: Geschikt voor toepassingen waarbij de mogelijkheid bestaat dat de smeerolie rechtstreeks in contact H2: Geschikt voor toepassingen waarbij geen mogelijkheid bestaat dat de smeerolie rechtstreeks in contact Tip! Bij het gebruik van hoogviscose oliesoorten met een hoge koudemiddeloplosbaarheid moet bij het vullen van de installatie voor inbedrijfstelling van het schroefcompressoraggregaat voor voldoende mengsel van koudemiddel en olie worden gezorgd. 10 GEA Refrigeration Germany GmbH C_505517_

11 Tabel 7: Gebruik van O-ringelastomeren in de schroefcompressor afhankelijk van koude- en smeermiddel: Olie Koudemiddel M M* PAO AB E PAO M*- AB- PAO PAG R717 (ammoniak) CR/ HNBR CR/ HNBR CR/ HNBR CR - HNBR CR CR/ HNBR R22 CR - - CR CR - CR - R134a, R404A, R407C, R410A, R507, R HNBR R290 (propan), R1270 (propyleen) HNBR - HNBR R744 (CO 2 ) CR HNBR - CR Legende voor gebruikte afkortingen van de elastomeren: CR chloropreen (neopreenrubber) HNBR gehydrogeniseerd nitrilbutadinerubber Tip! Bij aardgas- en koolwaterstofverbindingen als compressiemedium (tabel 5; pagina 8), moeten de O-ringelastomeren afhankelijk van de toepassing bij de fabrikant worden opgevraagd. GEA Refrigeration Germany GmbH C_505517_

12 Tip! Het gietpunt beschrijft de geschiktheid voor de koude vloei van de olie en is een niet gegarandeerde richtwaarde voor de minimale verdampingstemperatuur. [Met gietpunt wordt de temperatuur bedoeld, waarop de vloeibaarheid van de olie dusdanig afneemt, dat deze binnen een tijdspanne van 5 sec. onder bepaalde omstandigheden niet meer uit een vat uitloopt.] Compressors worden met geschikte elastomeren aan de afdichtpunten uitgerust, ze worden afhankelijk van koude- en smeermiddel gekozen. (Tabel 7; pagina 1 Bij de keuze van een oliesoort dient, afgezien van het koudemiddel, rekening te worden gehouden met de verdraagbaarheid van het in de compressor aangebrachte afdichtmateriaal voor O-ringen (elastomeerkwaliteit). (Tabel 7; pagina 1 Alle genoemde oliesoorten kunnen niet in een en dezelfde compressor worden gebruikt. Een keuze van de oliesoort afhankelijk van het gebruikte elastomeer is zelfs bij gelijk koudemiddel dringend noodzakelijk. Oliesoorten zijn niet in alle gevallen onderling verdraagbaar (niet mengbaar). Het vervangen van de ene oliesoort naar de andere kan de werking van de compressor verstoren en tot lekkage aan de afdichtpunten leiden. Als van oliesoort wordt gewisseld, dient eerst overleg te worden gepleegd met de compressorfabrikant. Let op! Het viscositeitsbereik van de smeerolie voor de compressor dat is opgegeven, moet in elk geval worden aangehouden. Hierbij dient er rekening mee te worden gehouden, dat koudemiddel/olie combinaties mogelijk zijn, waarbij afhankelijk van druk en temperatuur in de olieafscheider van het aggregaat koudemiddel in de olie wordt opgelost. Daardoor wordt de viscositeit van de zuivere olie geringer en komt het tot schuimvorming als het oplossingsevenwicht wordt gewijzigd ten gevolge van een daling van de druk of een temperatuurverhoging. In dit geval is een koeling van de olie van een minimumtemperatuurverschil noodzakelijk, die in het compressorselectieprogramma voor de opgegeven bedrijfsconditie mee wordt berekend. De compressor mag slechts werken, wanneer de olie-invoertemperatuur overeenkomstig het compressorselectieprogramma wordt aangehouden! Het gedrag van de olieafscheider van de oliesoorten in de tabel kan heel verschillend zijn (bijvoorbeeld invloed van de oliedampdruk, olieviscositeit, oplosbaarheid, compressie-eindtemperatuur). 12 GEA Refrigeration Germany GmbH C_505517_

13 1.2 AANWIJZINGEN VOOR HET KIEZEN VAN KOELMACHINEOLIE De eigenschappen van de koelmachineolie zijn van invloed op het functioneren van een koude-installatie met natte schroefcompressors, omdat ondanks een zeer effectieve olieafscheider niet kan worden uitgesloten dat resten van de koelmachineolie in het koudemiddelcircuit terechtkomen. Daarom moet bij de keuze van olie naast voldoende smeercapaciteit van de olie op de lagerpunten van de schroefcompressor (minimale olieviscositeit, rekening houdend met de oplosbaarheid van koudemiddelen in olie, afhankelijk van druk en temperatuur), de verdampingsdruk van de olie voor goede afscheidingseigenschappen in de olieafscheider, voldoende vloeicapaciteit bij koude van de olie bij de verdampingstemperatuur en bij de aanzuigtemperatuur, rekening worden gehouden met de mengbaarheid van de vloeibare fasen van koudemiddel en olie (beperkte mengbaarheid). Het gebruikte koudemiddel, de gebruiksomstandigheden en de concrete installatieconstructie bepalen de vereiste eigenschappen van de koelmachineolie. Op dit moment worden 5 verschillende basisoliesoorten gebruikt: 1. Minerale oliën voor ammoniak en R22 2. Poly-alfa-olefine voor ammoniak en CO 2 (R744) 3. Alkylbenzeen voor ammoniak en R22 4. Polyglycol (PAG-olie) voor ammoniak, CO 2 en R134a 5. Jet lube oil voor R404A, R134a, R 507 en CO 2, evenals andere koudemiddelmengsels, zoals R410A en R407C Naast de zuivere basisoliecomponenten worden ook mengsels van minerale oliën en alkylbenzeen of van polyalfa-olefine en alkylbenzeen gebruikt. De eigenschappen van de koudemiddelen wat betreft de genoemde oliën zijn zeer verschillend. Aan de bedrijfsstoffen koudemiddelen en koelmachineolie worden bovendien 2 basiseisen gesteld: en a) een minimale olieviscositeit van 7 cst, maximaal 70 cst bij de compressoringang, waarbij rekening wordt gehouden met de oplosbaarheid van koudemiddel in olie b) de mengbaarheid van beide vloeibare fasen van een olieaandeel (ongeveer1 tot 2 %) en van het koudemiddel. Naast de eis van voldoende smeerolieviscositeit moeten de compressie-eindtemperaturen dermate hoog zijn dat de met koudemiddel geladen olie met minstens 10 K onderkoeld kan worden, zodat het in de compressor bij een drukdaling en/of temperatuurverhoging niet tot schuimvorming komt, voordat de olie de lagerpunten bereikt. De basiseis b) wordt niet vervuld door minerale olie, alkylbenzeen en poly-alfa-olefine in combinatie met ammoniak, omdat zich daarbij een mengbeperking van 100% voordoet, en er geen sprake is van oplosbaarheid van de koudemiddeldamp in de olie, of van mengbaarheid in de vloeibare fasen. Desondanks worden deze oliën bij voorkeur ingezet in NH 3 -installaties. De niveaus van de fijne olieafscheider voorkomen dat grotere oliehoeveelheden terechtkomen in de koudemiddelkringloop. De genoemde basisolievarianten veroorzaken uiteenlopende olie-uitstootpercentages, omdat de ontvlammingspunten van de genoemde oliën zeer van elkaar afwijken (laagste ontvlammingspunt bij alkylbenzeen van ca. 160 C, hoogste ontvlammingspunt bij poly-alfa-olefine met ruim 200 C). Hoewel de vloeibaarheid van de olie wordt gekarakteriseerd door het gietpunt dat door oliefabrikanten wordt opgegeven, hebben de bovengenoemde basisoliesoorten een verschillende VT-karakteristiek, zodat bij gelijke uitgangsviscositeit, bijvoorbeeld van 68 cst, bij lage temperaturen in de verdamper, viscositeitsverschillen kunnen optreden die bij -20 C variëren van ongeveer 1500 tot cst. GEA Refrigeration Germany GmbH C_505517_

14 Wat betreft de oliën hebben de koudemiddelen de volgende eigenschappen: Ammoniak Uitgezonderd PAG-olie is ammoniak niet oplosbaar in andere smeermiddelen. Het wordt echter mechanisch zo intensief gemengd dat de ammoniak altijd wordt meegevoerd met de olie. Op basis van het toch nog lage ammoniakgehalte verandert de smeercapaciteit van de olie niet, en de mengbaarheid tussen de vloeibare fasen van olie en koudemiddel is ook niet vanzelfsprekend. Daarom is een efficiënte olieafscheiding noodzakelijk. HFC (bijvoorbeeld R134a, R404A, R507) HFC bevat geen chloor en kan onbeperkt worden toegepast. Voor deze koudemiddelen worden jet lube oils gebruikt. Bij het kiezen van olie moet rekening worden gehouden met de betere oplosbaarheid van deze koudemiddelen in jet lube oils, omdat de uitgangsviscositeit van de olie door de oplossing van koudemiddelen in olie zeer sterk kan veranderen. De vloeibaarheid van de olie in de verdamper is op basis van een goede mengbaarheid grotendeels gegeven. Hier volgt een beschrijving van de belangrijkste eigenschappen van de hoofdgroepen van olie: 1. Minerale olie Minerale oliën op basis van nafteen zijn het meest geschikt voor koude-installaties, maar er worden ook oliën gebruikt op basis van paraffine. Door de speciale behandeling (paraffineverwijdering) hebben oliën op basis van paraffine min of meer dezelfde eigenschappen als oliën op basis van nafteen. Minerale oliën worden gekenmerkt door een relatief lage mengbaarheid met HCFC's (bijvoorbeeld R22) bij lage temperaturen. Minerale oliën hebben een relatief hoge viscositeitsindex en een lage verdampingsdruk (hoger ontvlammingspunt), waardoor de olie-uitstoot positief wordt beïnvloedt. 2. Alkylbenzeen Alkylbenzenen zijn synthetische oliën die worden geproduceerd uit aardgas. Ze worden gekenmerkt door de hoge mengbaarheid met HCFC's (bijvoorbeeld R22), ook bij lage verdampingstemperaturen. Alkylbenzenen hebben een hogere thermische stabiliteit dan minerale oliën (ammoniakgebruik met zuigercompresors). Ze neigen echter naar meer schuimvorming dan minerale oliën in de olieafscheider en daarmee naar grotere olie-uitstoot, wat wordt veroorzaakt door het lage ontvlammingspunt. Als is overgestapt van minerale oliën op alkylbenzeen moet er rekening mee worden gehouden dat alkylbenzenen een sterk reinigende werking hebben en dat de filters na het vervangen van de olie sneller vuil worden dan eerst. 3. Poly-alfa-olefine Poly-alfa-olefines zijn synthetische oliën met hoge chemische en thermische stabiliteit. Daarom worden ze bij voorkeur gebruikt in compressors die werken met hoge compressor-eindtemperaturen, bijvoorbeeld in warmtepompen. Poly-alfa-olefines worden ook gebruikt in ammoniakinstallaties. Het uiterst lage gietpunt maakt zeer lage verdampingstemperaturen mogelijk. Het hoge ontvlammingspunt van poly-alfa-olefine leidt tot minder olie-uitstoot. Attentie: Het hoge anilinepunt van poly-alfa-olefines veroorzaakt een relatief sterke krimp van O-ringen van CR-kwaliteit, waardoor lekkage ook bij statische afdichtingen kan optreden, als minerale oliën of alkylbenzenen worden vervangen door poly-alfa-olefine. De krimp wordt voorkomen als synthetische mengoliën van poly-alfa-olefine en alkylbenzeen worden gebruikt. Bij gebruik van zuivere PAO-oliën worden compressors van Grasso uitgerust met HNBR-ringen. Hiermee ontstaat geen krimp als gevolg van de gebruikte olie. 14 GEA Refrigeration Germany GmbH C_505517_

15 4. Jet lube oils In tegenstelling tot minerale olie, alkylbenzeen en poly-alfa-olefine zijn jet lube oils oplosbaar in de nieuwe HFC's zonder chloor (R134a, R404A, R507 enzovoort). Daarom zijn jet lub oils op dit moment de enige smeermiddelen die gebruikt kunnen worden voor de HFC's. Jet lube oils hebben een hoger ontvlammingspunt, waardoor het oliedampgehalte uit de olieafscheider en ook de olie-uitstoot positief worden beïnvloed. Jet lube oils zijn hygroscopisch. Ze absorberen water als ze met de atmosfeer in aanraking komen. Daarom moeten jet lube oils in gesloten vaten worden bewaard. Voordat de olie wordt gevuld, moet de compressor zorgvuldig vacuüm gemaakt worden. 5. Polyglycololie Polyglycololiën zijn oplosbaar in ammoniak en zeer hygroscopisch. Daarom gelden dezelfde eisen als bij de omgang met jet lube oils. Bij de keuze van olie moet echter rekening worden gehouden met de daling van de viscositeit door de oplossing van koudemiddelen in de olie. De vloeibaarheid van de olie in de verdamper moet worden gecontroleerd bij de betreffende verdampingstemperaturen, waarbij rekening moet worden gehouden met de mengbaarheid tussen koelmachineolie en koudemiddel. GEA Refrigeration Germany GmbH C_505517_

16 GEBRUIKT PARAMETERS VOOR OLIËN: Dichtheid Het verschil in dichtheid tussen koudemiddelvloeibaarheid en olie kan van belang zijn voor de olieterugvoer. Er moet rekening mee worden gehouden dat alkylbenzeen een kleinere dichtheid heeft dan minerale olie en polyglycololie een grotere dichtheid dan minerale olie. De meetmethode voor de dichtheidsmeting is beschreven in DIN Volgens de standaard ISO 3448 zijn smeermiddelen geclassificeerd in viscositeitsklassen die worden aangeduid als ISO VG Nr. Het ISO-nr. is daarbij slechts een nominale richtwaarde, dat wil zeggen dat de werkelijke viscositeit op bepaalde gebieden mag afwijken (DIN 51562). De viscositeitsaanduiding heeft betrekking op 40 C en op 100 C. sindex De viscositeitsindex geeft de samenhang tussen de verandering en de viscositeit weer, afhankelijk van de temperatuur (ISO 2909). Een hoge viscositeitsindex duidt op kleinere viscositeitsveranderingen bij temperatuurwijzigingen, in vergelijking met een lagere viscositeitsindex. Het ontvlammingspunt geeft aan bij welke temperatuur de uit een verhit reservoir afkomstig zijnde dampen met een vlam kunnen worden aangestoken. De meetmethode is beschreven in ISO Oliën met een hoger ontvlammingspunt hebben een lagere olieverdampingsdruk. Dat verbetert de mogelijkheden van olieafscheiding van een gecomprimeerd gas in de olieafscheider en beperkt de olie-uitstoot van de compressor in het systeem. Gietpunt Het gietpunt is de temperatuur waarop de vloeibaarheid van de olie dusdanig afneemt, dat deze binnen een tijdspanne van 5 sec. onder bepaalde omstandigheden niet meer uit een reservoir uitloopt. Volgens de norm is de gietpunttemperatuur 3 % lager dan de gemeten temperatuur (de meetmethode is conform ISO 3016). Het gietpunt is interessant voor de werkstoffen die in combinatie met elkaar niet oplosbaar zijn. Oliën met een laag gietpunt kunnen gemakkelijker worden terug geleid naar de zuigzijde dan oliën met een hoger gietpunt. Uit de praktijk is echter bekend dat het mogelijk is om oliën ook te gebruiken bij verdampingstemperaturen die lager zijn dan het gietpunt, zonder dat zich bedrijfsproblemen voordoen. Vlokpunt Het vlokpunt geeft de temperatuur aan waarbij R12-vloeistof waaraan 10 % olie is toegevoegd, troebel wordt door wasdeeltjes die zich afscheiden van de olie, als deze wordt gekoeld (meetmethode volgens DIN Het vlokpunt is van belang als olie en koudemiddel kunnen worden gemengd. Het vlokpunt geeft aan dat olie weinig wasdeeltjes heeft en dat installaties met HCFC (bijvoorbeeld R22) met lage verdampingstemperaturen kunnen worden gebruikt. Bij de afscheiding van wasdeeltjes uit de olie kunnen problemen met het expansieventiel of de regelkleppen worden verwacht. Voor jet lube oils wordt een kritieke oplossingstemperatuur aangegeven, gemeten bij een mengsel van 10 % olie en 90 % R134a. De kritieke oplossingstemperatuur is de temperatuur waarbij de olie zich volledig van het koudemiddel afscheidt (nietgestandaardiseerde waarde). Anilinepunt Het anilinepunt geeft de temperatuur aan waarop een door verwarming homogene oplossing met gelijke volume-aandelen van een smeermiddel of olie en aniline bij het afkoelen weer troebel wordt door schifting. Het anilinepunt is de meting van de hoeveelheid onverzadigde koolstof die in de olie wordt gevonden. Het is ook de maat voor de verdraaglijkheid van verschillende afdichtingsstoffen waarmee de olie in contact komt (meetmethode volgens ISO 3977). De meeste koelmachineoliën hebben een laag anilinepunt. O-ringen van neopreen of chloropreen worden week en moeten na demontage worden vervangen. De koelmachineolie poly-alfa-olefine heeft een hoog anilinepunt. Hierdoor krimpen neoprenen. Bij het gebruik van poly-alfa-olefines als koelmachineolie is het gebruik van HNBR als middel voor de O-ringen verplicht. 16 GEA Refrigeration Germany GmbH C_505517_

17 Neutralisatiewaarde De neutralisatiewaarde geeft het zuurgehalte van een olie aan, en wordt bepaald door titratie met kaliloog (KOH). De waarde wordt aangegeven in mg KOH per g olie (meetmethode volgens DIN 51558). Verse olie behoort een lage neutralisatiewaarde te hebben. Aanwijzingen voor het vervangen van olie Bij het vervangen van oliesoorten of bij ingebruikneming van olie van een andere producent, moet vooraf de fabrikant van de compressor worden geraadpleegd, om problemen bij het bedrijf van de installatie te voorkomen. Bij oliesoorten die elkaar niet verdragen, zijn afscheidingen van de olie mogelijk die tot problemen in de installatie kunnen leiden (oliefilters, smeercapaciteit van de lagers, olieterugvoer niet gewaarborgd). Als het toch nodig is om een ander type olie te gebruiken, is het absoluut noodzakelijk om alle olie uit het systeem te verwijderen en de compressor en olieafscheider grondig te reinigen (liefst met extra spoelprocedure). Oliekeuzetabel Voor de Grasso-schroefcompressors zijn alle toegestane oliën aangegeven in de oliekeuzetabel. Afhankelijk van de specifieke kenmerken van de installatie, moet bij de oliekeuze rekening worden gehouden met de boven aangegeven technische bijzonderheden. GEA Refrigeration Germany GmbH C_505517_

18 18 GEA Refrigeration Germany GmbH C_505517_