Compulsief koopgedrag Een verkenning van verslaving aan kopen.
|
|
- Veerle de clercq
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 1 Compulsief koopgedrag Een verkenning van verslaving aan kopen. Guido Valkeneers & Anouk Huys In dit artikel stellen we een hedendaagse vorm van verslaving voor: het compulsief koopgedrag. We beschrijven dit fenomeen en geven de criteria weer op grond waarvan men kan spreken over deze vorm van verslaving. We besteden aandacht aan de gevolgen hiervan en de samenhang met andere verslavingsvormen. Vervolgens bespreken we het voorkomen van dit compulsief koopgedrag en de mogelijkheden van diagnostiek en behandeling. Hieruit blijkt dat er tot nog toe geen Nederlandstalig screeningsinstrument voorgesteld werd en dat zelfs in een internationaal kader de publicaties over de behandeling van koopverslaafden uitermate gering zijn. 1. Historiek en terminologie Compulsief koopgedrag werd voor het eerst beschreven door Kraepelin in het begin van de 20 ste eeuw. Kraepelin (1909) definieerde compulsief koopgedrag of oniomanie als een pathologische impulsstoornis. Hij schrijft, dat bij deze patiënten een ziekelijke tendens aanwezig is om - zonder enige reële behoefte - grote hoeveelheden artikelen aan te kopen. In de laatste editie van de DSM (American Psychiatric Association, 1994) wordt compulsief koopgedrag niet beschreven als een afzonderlijke stoornis. Maar aangezien koopverslaving gemeenschappelijke elementen lijkt te hebben met impulscontrole stoornissen, plaatsen vele onderzoekers compulsief koopgedrag in de categorie van impulsieve-compulsieve spectrum stoornissen (Dell Osso e.a., 2006). Hierbij lijkt de onmogelijkheid om controle uit te oefenen een sleutelelement te zijn. Omwille van het verlies van controle over het eigen (koop)gedrag, spreken Boermans en Egger (2010) over 'ongecontroleerd kopen'. In de Engelstalige literatuur zien we dat compulsief koopgedrag vooral tijdens de laatste twee decennia op de voorgrond komt en steeds meer aan belangstelling wint. Hierbij worden volgende termen gebruikt: 'compulsive buying', 'compulsive shopping', 'uncontrolled buying', en 'shopping disorder'. In het Nederlandstalig gebied heeft men tot op de dag van vandaag relatief weinig aandacht besteed aan de problematiek van koopverslaafden. Boermans en Egger publiceerden recent een overzichtsartikel en vormen hierbij de uitzondering. 2. Een omschrijving O Guinn en Faber (1989) definieerden compulsief koopgedrag vooreerst als het chronisch repetitief aankopen als reactie op negatieve gebeurtenissen en gevoelens. Bovendien zou het kopen een emotionele opkikker geven. Later voegden Faber en O Guinn (1992) hieraan toe dat compulsief koopgedrag moeilijk te stoppen is en uiteindelijk tot schadelijke gevolgen leidt. Deze omschrijving van koopverslaving vertoont veel overeenkomsten met andere impulsstoornissen zoals eetbuien (Heatherton & Baumeister, 1991; Stickney e.a., 1999), waarbij het obsessieve gedrag eveneens voor een tijdelijke verzachting van negatieve stemmingen zorgt. Koopverslaafden raken meermaals en voor langere periodes verstrikt in problematisch shoppen. Ze beleven meer plezier aan het shoppen op zich, maken vaker zinloze en impulsieve aankopen. Ze ervaren vaker oncontroleerbare koopbuien en na het shoppen voelen ze zich depressief (Koran e.a., 2006). Bovendien beweren koopverslaafden plezier te beleven
2 2 aan de aandacht die ze krijgen van winkelbedienden tijdens het winkelen (O Guinn & Faber, 1989). Ten slotte beschreven McElroy e.a. (1994) compulsief koopgedrag als een vorm van gedrag gerelateerd aan het obsessief verlangen om kleding of andere zaken te kopen die men niet nodig heeft. Deze auteurs formuleerden eveneens de criteria om compulsief koopgedrag te diagnosticeren. 3. De criteria McElroy e.a. (1994) stelden diagnostische criteria vast om te kunnen spreken over compulsief koopgedrag. Om hiervan te kunnen spreken, moet voldaan worden aan elk van volgende drie elementen. a) Onaangepast bezig zijn met het kopen of het shoppen, zoals dit door minstens één van het volgende wordt vermeld: 1. frequente bezigheid met kopen of impulsen om te kopen die als onweerstaanbaar, opdringerig, en/of zinloos worden ervaren. 2. het frequente kopen van meer dan veroorloofd is of van zaken die niet nodig zijn of langer winkelen dan bedoeld was. b) De preoccupatie met het kopen, of het koopgedrag veroorzaakt leed, is tijdrovend en verstoort het sociale of beroepsmatig functioneren of resulteert in financiële problemen (bv. schuldenlast of faillissement). c) Het overmatig kopen komt niet uitsluitend voor tijdens periodes van hypermanie of manie. 4. Antecedenten Sommige auteurs geven aan dat compulsief koopgedrag samenhangt met een aantal aspecten van de hedendaagse samenleving, zoals de gemakkelijke beschikbaarheid van de kredietkaarten, meer en effectieve reclame, het gemak van winkelen in winkelcentra, via televisie of internet, een afname van de rol van het gezin en het opkomend individualisme (Koran e.a., 2006). Bovendien zouden koopverslaafden volgens een onderzoek van Christenson e.a. (1994) meer geneigd zijn te kopen bij het ervaren van negatieve emoties zoals boosheid, eenzaamheid, frustratie, gekwetste gevoelens of prikkelbaarheid. Hierbij zouden ze tijdens de aankoopperiodes meer positieve en minder negatieve emoties ervaren. Hoewel het kopen voor koopverslaafden opluchting en plezier brengt, blijkt toch dat het effect van korte duur is en vervaagt in de tijd onmiddellijk na een koopepisode. Het onderzoek van Miltenberger e.a. (2003) toont aan dat koopverslaafden specifieke gevoelens ervaren voor, tijdens en na hun koopepisodes. Allereerst zijn er de gevoelens voor de koopepisodes. Van de koopverslaafden voelt 53% zich depressief of verdrietig, 21% gespannen of angstig, 21% verveeld en 21% denkt aan winkelen. Verder ervaren koopverslaafden ook specifieke gevoelens tijdens het winkelen. Zo zou 37% euforische gevoelens ervaren, 37% opluchting, 26% voelt zich ontspannen of kalm en slechts 6% voelt zich gelukkig of goed. Vervolgens werden enkele gebeurtenissen gerelateerd aan het begin van een periode van ongecontroleerd kopen. Zo zou koopverslaving in 42% van de gevallen ontstaan in aansluiting bij een grote levensverandering (een scheiding, een verhuis of het begin van een hogere studie) (Miltenberger e.a., 2003).
3 3 Compulsief koopgedrag kan aanwezig zijn vanaf de adolescentieleeftijd, maar het ziektebesef kan slechts op latere leeftijd optreden. Het optreden van dit besef kan toegeschreven worden aan diverse factoren, zoals financiële verplichtingen, indringende opmerkingen van familieleden, schuldgevoelens, juridische consequenties en/of mogelijk een gebrek aan opslagruimte (Christenson e.a., 1994; McElroy e.a., 1994). 5. Consequenties Compulsief koopgedrag kan resulteren in verschillende problemen: financiële problemen, persoonlijk ongenoegen te wijten aan de onmogelijkheid om het koopgedrag te controleren en huwelijksproblemen (Black, 1996). Volgens een onderzoek van Miltenberger e.a. (2003) kunnen verschillende levensdomeinen beïnvloed worden door compulsief koopgedrag. Zo zou koopverslaving bij 68% van de koopverslaafden een negatieve invloed hebben op de relaties met anderen, bij 11% lijdt het werk onder het koopgedrag en bij 11% zouden schoolresultaten negatief beïnvloed worden. 6. Comorbiditeit Eerder onderzoek heeft aangetoond dat ongecontroleerd koopgedrag in verband gebracht wordt met stemmings- en angststoornissen (Black e.a., 1998; Christenson e.a., 1994). Bovendien vonden McElroy e.a. (1994) bij 20 patiënten met als hoofdklacht compulsief koopgedrag onder meer stemmingstoornissen, angststoornissen, alcoholmisbruik, eetstoornissen en impuls controlestoornissen. Een studie van Mueller en collega's (2009) toont aan dat 73% van de personen met ongecontroleerd koopgedrag minstens aan één persoonlijkheidsstoornis lijdt. De meest voorkomende zijn de afwijkende (37%), de depressieve (37%), de obsessief-compulsieve (27%) en de borderline- (20%) persoonlijkheidsstoornis. Bovendien heeft onderzoek verminderde impulscontrole gelinkt aan alcoholmisbruik (Granö e.a., 2004), Ecstasygebruik (Butler e.a., 2004), cocaïnegebruik (Moeller e.a., 2002) en gokproblemen (Clarke, 2006). 7. Prevalentie Compulsief koopgedrag blijkt alledaags te zijn in de Verenigde Staten en Europa. Een onderzoek van Black (1996) toonde aan dat 2% tot 8% van de Amerikaanse bevolking zou lijden aan ongecontroleerd koopgedrag. Koran e.a.. (2006) rapporteerden - op basis van een zeer grote steekproef - dat de prevalentie 5.8% bedraagt in de Amerikaanse bevolking. In Duitsland komt compulsief koopgedrag voor bij 7% van de bevolking (Mueller e.a., 2010; Neuner e.a., 2005). Bovendien blijkt in Duitsland dat het voorkomen van compulsief koopgedrag tijdens de laatste jaren aanzienlijk toegenomen is (Neuner e.a., 2005). Wanneer men de prevalentie per geslacht bekijkt, blijkt dit bij mannen 5.5% en bij vrouwen 6% te zijn (Koran e.a., 2006). Faber & O Guinn (1992) hadden deze differentiële gevoeligheid bij mannen en vrouwen reeds eerder vastgesteld. Verder richt het ongecontroleerd kopen zich voornamelijk op artikelen die te maken hebben met de zelfpresentatie. Vrouwen hebben een voorkeur voor kleding, schoenen, sieraden en cosmetica, terwijl mannen zich voornamelijk richten op technische artikelen, sportmaterialen, autotoebehoren en antiquiteiten. Deze artikelen worden niet gekocht omwille van hun
4 4 uitzonderlijke kwaliteit of gunstige prijs, maar gewoon om ze te kopen (Christenson e.a., 1994; O Guinn en Faber, 1989). Uit een onderzoek van Miltenberger en collega's (2003) komt naar voor dat de koopverslaafden voornamelijk kleding kopen en in mindere mate iets voor in het huis of de wagen, sieraden en cosmetica. Verder is de gemiddelde duur van een typische, dwangmatige koopepisode 122 minuten. Volgens een onderzoek van Mueller e.a. (2010) schommelt de duur van compulsief koopgedrag van één tot 43 jaar. Tenslotte ligt de gemiddelde leeftijd van compulsief koopgedrag op 40,6 jaar. Er bestaat geen significant verschil in geslacht wat betreft leeftijd en duur van compulsief koopgedrag. 8. Diagnostiek Amerikaanse onderzoekers waren bij de eersten om een screeningsinstrument te ontwerpen om compulsief koopgedrag te onderzoeken. Faber en O Guinn (1992) onderzochten het voorkomen van compulsief koopgedrag met behulp van de Compulsive Buying Scale. Deze zelfbeoordelingsvragenlijst bestaat uit zeven items. De antwoorden op deze items worden differentieel gewogen en hierbij wordt een cut-off score gebruikt. Tal van onderzoekers hebben gebruik gemaakt van deze Compulsive Buying Scale, o.m. Koran e.a., Christenson e.a., en Miltenberger e.a. McElroy en zijn collega's (1994) voerden het onderzoek op basis van een speciaal ontwikkeld instrument: het Structured Clinical Interview for DSM Disorders. Franse onderzoekers hebben gebruik gemaakt van een instrument van Lejoyeux en zijn collega's (1997). Deze onderzoekers construeerden de Questionnaire About Buying Behaviour. Maar in het Nederlandstalige gebied is er een probleem. Er bestaat geen Nederlandstalig instrument om onderzoek te verrichten naar compulsief koopgedrag. Belgische en Nederlandse onderzoekers baseren zich op vertalingen van Amerikaanse of Franse screeningsinstrumenten. Nader onderzoek in termen van betrouwbaarheid en validiteit hierover is zeer wenselijk. 9. Behandeling Over de behandeling van compulsief koopgedrag is nog zeer weinig bekend. Er verschenen pas vanaf het einde van de 20 ste eeuw enkele onderzoeken op het gebied van de behandelingsmogelijkheden, meer bepaald over de gedrags- en de farmacotherapie. Wat de gedragstherapie betreft, zijn de publicaties zeer zeldzaam. Boermans en Egger (2010) citeren een rapport van Bernik en collega's waarbij verslag gedaan wordt van een succesvolle behandeling van twee koopverslaafden via gedragstherapie, terwijl deze patiënten niet reageerden op farmacotherapie. Deze auteurs vermelden eveneens twee rapporten over een succesvolle cognitieve gedragstherapie. In deze gevallen bleek dat de behandelde patiënten een duidelijke vooruitgang boekten t.o.v. de patiënten op de wachtlijst. Met betrekking tot de farmacotherapie schrijven Boermans en Egger dat er onvoldoende aangetoond werd dat deze vorm van behandeling in een gunstig effect resulteert bij koopverslaafden. Verder onderzoek hierover is zeker wenselijk. Besluit We komen tot een besluit en stellen dat het compulsief koopgedrag beschouwd dient te worden als een impulsstoornis. Ofschoon het voorkomen van deze verslaving geschat kan
5 5 worden op 5 à 6% van de bevolking, moeten we vaststellen dat er geen Nederlandstalig instrument bestaat om deze vorm van verslaving te diagnosticeren. Bovendien blijkt dat er tot en met vandaag vrij weinig gepubliceerd werd over de behandeling van deze vorm van verslaving. We hopen dat dit artikel een stimulans kan zijn om een diagnostisch instrument te ontwikkelen en praktijkmensen uit te nodigen om hun ervaringen in de therapie te rapporteren. Bibliografie American Psychiatric Association (1994). Diagnostic and statistical manual of mental disorders (4 th edn.). Washington, DC: American Psychiatric Association. Black, D.W. (1996). Compulsive buying: A review. Journal of Clinical Psychiatry, 57, Black, D.W., Repertinger, S., Gaffney, G.R., & Gabel, J. (1998). Family history and psychiatric comorbidity in persons with compulsive buying preliminary findings. American Journal of Psychiatry, 155, Boermans, J.A.J., & Egger, J.I.M. (2010). Koopverslaving of oniomanie. Tijdschrift voor Psychiatrie, 52, Butler, G.K.L., & Montgomery, A.M.J. (2004). Impulsivity, risk taking and recreational Ecstasy (MDMA) use. Drug and Alcohol Dependence, 76, Christenson, G.A., Faber, R.J., de Zwaan, M., e.a. (1994). Compulsive buying: descriptive characteristics and psychiatric comorbidity. Journal of Clinical Psychiatry, 55, Clarke, D. (2006). Impulsivity as a mediator in the relationship between depression and problem gambling. Personality and Individual Differences, 40, Dell Osso, B., Altamura, A.C., Allen, A., Marazziti, D., & Hollander, E. (2006). Epidemiologic and clinical updates on impulse control disorders: A critical review. European Archives of Psychiatry Clinical Neuroscience, 256, Faber, R.J. & O Guinn, T.C. (1992). A clinical screener for compulsive buying. The Journal of Consumer Research, 194, Granö, N., Virtanen, M., Vahtera, J., Elovainio, M., & Kivimäki, M. (2004). Impulsivity as a predictor of smoking and alcohol consumption. Personality and Individual Differences, 7, Heatherton, T.F, & Baumeister, R.F. (1991). Binge eating as escape from self-awareness. Psychological Bulletin, 110, John, Oliver P. (1999). Handbook of Personality: Theory and Research, New York, Guilford, Kraepeling, E. (1909). Psychiatrie. Ein Lehrbuch für Studierende und Ärzte, Band I: Allgemeine Psychiatrie. Leipzig: Barth. Koran, L.M., Faber, R.J., Aboujaoude, E., Large, M.D., & Serpe, R.T. (2006). Estimated prevalence of compulsive buying behavior in the United States. The American Journal of Psychiatry, 163, Lejoyeux, M., Tassain, V., Solomon, J., & Adès, J. (1997). Study of compulsive buying in depressed patients. Journal of Clinical Psychiatry, 58, McElroy, S.L., Keck, P.E., Pope, H.G., Smith, J.M.R. & Strakowski, S.M. (1994). Compulsive buying: A report of 20 cases. Journal of Clinical Psychiatry, 55, Miltenberger, R.G., Redlin, J., Crosby, R., Stickney, M., Mitchell, J., Wonderlich, S., Faber, R., & Smyth, J. (2003). Direct and retrospective assessment of Factors contributing to compulsive buying. Journal of Behavior Therapy and Experimental Therapy, 34, 1-9. Moeller, F.G., Dougherty, D.M., Barratt, E.S., Oderinde, V., Mathias, C.W., Harper, R.A., & Swann, A.C. (2002). Increased impulsivity in cocaine dependent subjects independent
6 6 of antisocial personality disorder and aggression. Drug and Alcohol Dependence, 68, Mueller, A., Mitchell, J.E., Crosby, R.D., Gefeller, O., Faber, R.J., Martin, A., Bleich, S., Glaesmer, H., Exner, C., de Zwaan, M. (2010). Estimated prevalence of compulsive buying in Germany and its association with sociodemographic characteristics and depressive symptoms. Psychiatry Research. doi: /j.psychres Mueller, A., Mühlhans, B., Müller, U., Mertens, C., Horbach, T., Mitchell, J.E., Silbermann, A., & de Zwaan, M. (2009). Compulsive buying and psychiatric comorbidity. Psychotherapie Psychosomatik Medizinische Psychologie, 59, Neuner, M., Raab, G., & Reisch, L.A. (2005). Compulsive buying in maturing consumer societies: An empirical re-inquiry. Journal of Economic Psychology, 26, O Guinn, T.C. & Faber, R.J. (1989), Compulsive Buying: A Phenomenological Exploration. Journal of Consumer Research, 16 (September), Stickney, M.I., Miltenberger, R.G., & Wolff, G. (1999). A descriptive analysis of factors contributing to binge eating. Journal of Behavior Therapy and Experimental Psychiatry, 30, Samenvatting (vertaling in het Frans aub) In dit artikel stellen we dat het compulsief koopgedrag beschouwd dient te worden als een impulsstoornis. Ofschoon het voorkomen van deze verslaving geschat kan worden op 5 à 6% van de bevolking, moeten we vaststellen dat er geen Nederlandstalig instrument bestaat om deze vorm van verslaving te diagnosticeren. Bovendien blijkt dat er tot en met vandaag vrij weinig gepubliceerd werd over de behandeling van deze vorm van verslaving. We hopen dat dit artikel een stimulans kan zijn om een diagnostisch instrument te ontwikkelen en praktijkmensen uit te nodigen om hun ervaringen in de therapie te rapporteren.
COMPULSIEF KOOPGEDRAG
COMPULSIEF KOOPGEDRAG GUIDO VALKENEERS Valkeneers, G. (in press). Compulsief koopgedrag. Een verkennend onderzoek met een nieuwe vragenlijst. Verslaving. *** 1 VERSLAVING AAN KOPEN Historiek en terminologie
Nadere informatieCOMPULSIEF KOOPGEDRAG
COMPULSIEF KOOPGEDRAG GUIDO VALKENEERS 1 VERSLAVING AAN KOPEN Historiek en terminologie De criteria Antecedenten en consequenties Comorbiditeit en prevalentie Diagnostiek en behandeling Onderzoek Lessius
Nadere informatieCompulsief koopgedrag: verkennend onderzoek met een nieuwe vragenlijst
Compulsief koopgedrag: verkennend onderzoek met een nieuwe vragenlijst Guido Valkeneers * Compulsief koopgedrag is een nog weinig onderkende vorm van verslaving. In dit artikel wordt verslag gedaan van
Nadere informatieKoopziekte. j.h. van noort, w.a. nolen
gevalsbeschrijving Koopziekte j.h. van noort, w.a. nolen samenvatting Abnormaal koopgedrag kan worden onderscheiden in ongecontroleerd en ander abnormaal koopgedrag. Aan de hand van een casus wordt beschreven
Nadere informatieNederlandse samenvatting
Addendum A 173 Nederlandse samenvatting Het doel van het onderzoek beschreven in dit proefschrift was om de rol van twee belangrijke risicofactoren voor psychotische stoornissen te onderzoeken in de Ultra
Nadere informatieKoopverslaving of oniomanie
o v e r z i c h t s a r t i k e l Koopverslaving of oniomanie j. a. j. b o e r m a n s, j. i. m. e g g e r achtergrond Mensen met koopverslaving ervaren een permanente drang om te kopen, ongeacht hun financiële
Nadere informatiehoofdstuk 3 Hoofdstuk 4 Hoofdstuk 5
SAMENVATTING 117 Pas kortgeleden is aangetoond dat ADHD niet uitdooft, maar ook bij ouderen voorkomt en nadelige gevolgen kan hebben voor de patiënt en zijn omgeving. Er is echter weinig bekend over de
Nadere informatieBorderline, waar ligt de grens?
Borderline, waar ligt de grens? Themadag georganiseerd door Friese werkgroep Labyrinth-In Perspectief 23 november 2002 Programma 10.00 10.15 10.20 11.00 11.15 11.45 12.15 13.00 14.00 15.00 Ontvangst met
Nadere informatieBijlagen J. Wiersma et al., Neem de regie over je depressie, DOI / , 2015 Bohn Stafleu van Loghum, onderdeel van Springer Media
Bijlagen J. Wiersma et al., Neem de regie over je depressie, DOI 10.1007/978-90-368-1003-6, 2015 Bohn Stafleu van Loghum, onderdeel van Springer Media 50 neem de regie over je depressie Bijlage 1 Beloopstabel
Nadere informatieDiagnose en classificatie in de psychiatrie
Diagnose en classificatie in de psychiatrie Klinische Validiteit Research Betrouwbaarheid Prof dr Bert van Hemert psychiater en epidemioloog Afdelingshoofd psychiatrie DBC Kosten-baten 2 Diagnosen in de
Nadere informatieMindfulness - de 8-weekse training in vogelvlucht
Mindfulness - de 8-weekse training in vogelvlucht Flip Kolthoff, psychiater Radboud Universitair Centrum voor Mindfulness, GGZ Noord-Holland-Noord Flip Kolthoff, VUmc, 20-01-2012 1 Inleiding Flip Kolthoff,
Nadere informatie) amarum ( Voorspellers voor uitval uit een eendaagse CGT behandeling voor eetbuistoornis
) amarum ( Voorspellers voor uitval uit een eendaagse CGT behandeling voor eetbuistoornis Maartje Vroling Femke Wiersma Mirjam Lammers Eric Noorthoorn CGT is eerste keuze behandeling 70% reductie in eetbuien
Nadere informatieKorte bijdrage Life events bij patiënten in de acute dienst van achttien RIAGG s
Korte bijdrage Life events bij patiënten in de acute dienst van achttien RIAGG s door B. van der Goot, R.A. van der Pol en V.M. Vladár Rivero Samenvatting In mei 1990 vond een onderzoek plaats naar de
Nadere informatie4.3.1 Diagnostische Checklist voor cliënten zonder dementie: DSM-5 criteria
4.3.1 Diagnostische Checklist voor cliënten zonder dementie: DSM-5 criteria Stappen 1 t/m 4 betreffen Depressie, stappen 5 en 6 betreffen Apathiesyndroom STAP 1. Bepaal of de volgende hoofdsymptomen voorkomen.
Nadere informatieOnderzoeksrapport. Ongecontroleerd koopgedrag Afstudeeropdracht TPH48. Rommert Sikkema s1010656 2011 Toegepaste Psychologie
Onderzoeksrapport Ongecontroleerd koopgedrag Afstudeeropdracht TPH48 s1010656 2011 Toegepaste Psychologie Why do people spend money they haven t earned to buy things they don t need to impress people they
Nadere informatieZwakbegaafdheid in de GGZ. Een explorerend onderzoek 1. Jannelien Wieland a,b & Frans Zitman c
Zwakbegaafdheid in de GGZ. Een explorerend onderzoek 1 Jannelien Wieland a,b & Frans Zitman c a Poli +, psychiatrie + verstandelijke beperking, Ir. Driessenstraat 94-G, 2312 KZ, Leiden b Cordaan, Postbus
Nadere informatieVroeginterventie via het internet voor depressie en angst
Samenvatting 141 Vroeginterventie via het internet voor depressie en angst Hoofdstuk 1 is de inleiding van dit proefschrift. Internetbehandeling voor depressie en angst is bewezen effectief. Dit opent
Nadere informatieManisch depressief of bipolaire stoornis
0000 2027 - SV - oktober 2012 Manisch depressief of bipolaire stoornis campus Sint-Vincentius Sint-Vincentiusstraat 20 2018 Antwerpen tel. 03 285 20 00 fax 03 239 23 23 www.st-vincentius.be GasthuisZusters
Nadere informatie6 Forensische aspecten Aandachtspunten 134 Noten 134
Inhoud Voorwoord Hoofdstuk 1 Psychiatrische stoornis en diagnostiek 13 1 Inleiding 13 2 Psychiatrische ziekte 13 3 De psychische functies 16 4 Doelen en onderdelen psychiatrische diagnostiek 17 5 Diagnose
Nadere informatieSCID-5-P. Gestructureerd klinisch interview voor DSM-5 Persoonlijkheidsstoornissen
SCID-5-P Gestructureerd klinisch interview voor DSM-5 Persoonlijkheidsstoornissen Michael B. First, Janet B.W. Williams, Lorna Smith Benjamin, Robert L. Spitzer Nederlandse vertaling Arnoud Arntz, Jan
Nadere informatieWanneer de vlag de lading niet meer dekt: over het gebruik van labels voor stoornissen
Wanneer de vlag de lading niet meer dekt: over het gebruik van labels voor stoornissen Het moeilijke kind stelt ons vragen: Wie is de volwassene is die hem of haar zo moeilijk vindt? Met welke ver(w)achtingen
Nadere informatieOnderzoek naar werkzaamheid schematherapie bij borderline persoonlijkheidsstoornis en alcoholafhankelijkheid
Onderzoek naar werkzaamheid schematherapie bij borderline persoonlijkheidsstoornis en alcoholafhankelijkheid presentatie ESPRi Symposium 26-11-2015 Michiel Boog, klinisch psycholoog, psychotherapeut Titel:
Nadere informatieMindfulness bij somatoforme stoornissen. Hiske van Ravesteijn psychiater i.o.
Mindfulness bij somatoforme stoornissen Hiske van Ravesteijn psychiater i.o. Mindfulness-based cognitieve therapie (MBCT) bij somatoforme stoornissen Onverklaarde lichamelijke klachten 20% Persisterende
Nadere informatieWijzigingen Nevid, Psychiatrie, een inleiding, 9e editie ten opzichte van de vorige (8 e ) editie
Wijzigingen Nevid, Psychiatrie, een inleiding, 9e editie ten opzichte van de vorige (8 e ) editie Algemeen Door de gewijzigde classificatie van psychische stoornissen in de DSM-5 heeft ook de volgorde
Nadere informatieOuderen en verslaving Dick van Etten Verpleegkundig Specialist GGZ Centrum Maliebaan
Ouderen en verslaving Dick van Etten Verpleegkundig Specialist GGZ Centrum Maliebaan U moet de bakens verzetten en noch sterke drank, noch bier meer gebruiken: houdt u aan een matig gebruik van een redelijke
Nadere informatieMiddelgerelateerde en verslavingsstoornissen
Middelgerelateerde en verslavingsstoornissen Van DSM-IV naar DSM-5 Sietske Dellbrügge JACQUELINE HOVENS Denken over verslaving Moreel model Heropvoedingskampen Farmacologisch model Drankbestrijding Symptomatisch
Nadere informatiePersoonlijkheidsstoornis Cluster C
Persoonlijkheidsstoornis Cluster C Deze folder geeft informatie over de diagnostiek en behandeling van cluster C persoonlijkheidsstoornissen. Wat is een cluster C Persoonlijkheidsstoornis? Er bestaan verschillende
Nadere informatieCover Page. The handle http://hdl.handle.net/1887/39582 holds various files of this Leiden University dissertation
Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/39582 holds various files of this Leiden University dissertation Author: Hegeman, Annette Title: Appearance of depression in later life Issue Date: 2016-05-18
Nadere informatieObsessieve-compulsieve symptomen in eetstoornissen en autisme spectrumstoornissen
Obsessieve-compulsieve symptomen in eetstoornissen en autisme spectrumstoornissen Alexandra Dingemans, PhD Senior onderzoeker GGZ Rivierduinen Eetstoornissen Ursula Overlap Eetstoornissen (ES), Autisme
Nadere informatieGrensoverschrijdend gedrag. Les 2: inleiding in de psychopathologie
Grensoverschrijdend gedrag Les 2: inleiding in de psychopathologie Programma Psychopathologie; wat is het? Algemene functionele psychopathologie DSM Psychopathologie = Een onderdeel van de psychiatrie
Nadere informatieNederlandse samenvatting
Cannabisgebruik en stoornissen in het gebruik van cannabis in de adolescentie en jongvolwassenheid. Cannabis is wereldwijd een veel gebruikte drug. Het gebruik van cannabis is echter niet zonder consequenties:
Nadere informatieSIS-NL SYMPTOOM INVENTARISATIE SCHEMA
SIS-NL SYMPTOOM INVENTARISATIE SCHEMA Het Symptoom Inventarisatie Schema (SIS-NL) is een instrument ontwikkeld om symptomen uitvoerig te beschrijven. De SIS-NL kan worden gebruikt als gestructureerd interview
Nadere informatieAGED: Amsterdam Groningen Elderly Depression Study
AGED: Amsterdam Groningen Elderly Depression Study Angst en depressie bij verpleeghuisbewoners; prevalentie en risico indicatoren Lineke Jongenelis Martin Smalbrugge EMGO, onderzoeksprogramma common mental
Nadere informatieBert Garssen Helen Dowling Instituut, begeleiding bij kanker, Bilthoven
De invloed van psychologische factoren op het ontstaan van kanker Bert Garssen Helen Dowling Instituut, begeleiding bij kanker, Bilthoven Uitgangspunt Zijn er fysiologische mechanismen die zouden kunnen
Nadere informatiePersoonlijkheidsstoornissen
DSM-5 WHITEPAPER Persoonlijkheidsstoornissen Bij persoonlijkheidsstoornissen is sprake van manieren van over zichzelf en anderen denken en voelen die een aanzienlijke negatieve invloed hebben op het functioneren
Nadere informatieFarmacotherapie in de acute fase van alcoholdetoxificatie. Critically Appraised Topic
Farmacotherapie in de acute fase van alcoholdetoxificatie Critically Appraised Topic Disclosure (potentiële) belangenverstrengeling Voor bijeenkomst mogelijk relevante relaties met bedrijven Sponsoring
Nadere informatieHet Mini Internationaal Neuropsychiatrisch Interview (mini)
korte bijdrage Het Mini Internationaal Neuropsychiatrisch Interview (mini) Een kort gestructureerd diagnostisch psychiatrisch interview voor dsm-iv- en icd-10-stoornissen i.m. van vliet, e. de beurs samenvatting
Nadere informatieNederlandse samenvatting. 1. Wat zijn trauma-gerelateerde stoornissen, dissociatieve stoornissen en
Nederlandse samenvatting 1. Wat zijn trauma-gerelateerde stoornissen, dissociatieve stoornissen en persoonlijkheidsstoornissen? Van de trauma- en stressorgerelateerde (kortweg trauma-gerelateerde) stoornissen
Nadere informatieOur brains are not logical computers, but feeling machines that think.
Drs. Fernando Cunha (Child Support Europe) Ontwikkelingspsycholoog Gezondheidspsycholoog (BIG) Kinder- en Jeugdpsycholoog (NIP) Onderwijsspecialist http://www.child-support-europe.com In dienst van kinderen,
Nadere informatieBEOORDELINGSSCHAAL DEPRESSIEVE SYMPTOMEN 1 (INVENTORY OF DEPRESSIVE SYMPTOMATOLOGY: IDS-C) (in te vullen door behandelaar/onderzoeker)
BEOORDELINGSSCHAAL DEPRESSIEVE SYMPTOMEN 1 (INVENTORY OF DEPRESSIVE SYMPTOMATOLOGY: IDS-C) (in te vullen door behandelaar/onderzoeker) Naam:.. Datum: - - Ingevuld door:... Instructie: De vaststelling van
Nadere informatiePersoonlijkheidsstoornissen bij ouderen: Meten en weten. Prof. Dr. Bas van Alphen
Persoonlijkheidsstoornissen bij ouderen: Meten en weten Prof. Dr. Bas van Alphen Inhoud Temporele stabiliteit Leeftijdsneutraliteit DSM-5 Behandelperspectief Klinische implicaties Casuïstiek Uitgangspunten!
Nadere informatieCognitieve gedragstherapie
Cognitieve gedragstherapie Een succesvolle psychotherapie voor diverse emotionele stoornissen en problemen Afdeling Psychiatrie en Medische Psychologie Wat is Cognitieve Gedragstherapie? Cognitieve gedragstherapie
Nadere informatiedoor E.A.M. Knoppert-van der Klein en T.S.O.M. Hiddema Samenvatting
Angst- en stemmingsstoornissen bekeken met behulp van de SCL-90, een zelfbeoordelingsklachtenlijst, in het licht van de revisie van de DSM-III-classificatie door E.A.M. Knoppert-van der Klein en T.S.O.M.
Nadere informatieDisclosure belangen Dyllis van Dijk
Disclosure belangen Dyllis van Dijk (Potentiële) belangenverstrengeling Voor bijeenkomst mogelijk relevante relaties met bedrijven Geen Geen Sponsoring of onderzoeksgeld Honorarium of andere (financiële)
Nadere informatie6 e Nieuwsbrief EPISCA onderzoek maart 2015
6 e Nieuwsbrief EPISCA onderzoek maart 2015 Het is al weer lang geleden dat jullie iets van ons hebben gehoord en dat komt omdat er veel is gebeurd. We hebben namelijk heel veel analyses kunnen doen op
Nadere informatieHoe relevant ook, het begrip wilsbekwaamheid is
Samenvatting 179 180 Autonomie is de afgelopen decennia centraal komen te staan binnen de geneeskunde en zorg. Daarmee samenhangend is ook de wilsbekwame beslissing van de patiënt steeds belangrijker geworden.
Nadere informatieSAMENVATTING. Achtergrond en doelstellingen van dit proefschrift
153 SAMENVATTING Achtergrond en doelstellingen van dit proefschrift Angst en depressie zijn de meest voorkomende psychische stoornissen, de ziektelast is hoog en deze aandoeningen brengen hoge kosten met
Nadere informatieInternetseksverslaving. G.Gielen
Internetseksverslaving G.Gielen Internet heeft seks toegankelijker gemaakt De media hebben wereldwijd een enorme impact op de sociale constructie van seksualiteit. Onder meer film, televisie, radio en
Nadere informatieHoe gaan we om met chronische of therapieresistente suicidaliteit?
Hoe gaan we om met chronische of therapieresistente suicidaliteit? Ad Kerkhof, VU Amsterdam Martin Roeten, Altrecht NEDKAD Chronische suicidaliteit Bij langdurende s Bij andere AS I problematiek Bij persoonlijkheidsstoornissen
Nadere informatieInhoud. Ontgifting en stabilisatie. Observatie en Diagnostiek en Behandeling. Cijfers en Onderzoek. Aanbod Jeugd in Nederland
Polls drugsweb Kun je op eigen houtje van drugs afkomen Ja: 85% Moeten we minder gaan drinken Ja: 57% Bang om verslaafd te worden Ja: 21% Drugs meenemen naar buitenland Ja: 73% Wiet is een harddrug Ja:
Nadere informatieAngst & Verslaving. Angst en verslaving 10 oktober 2014 Bouwe Pieterse, psychiater
Angst & Verslaving Angst en verslaving 10 oktober 2014 Bouwe Pieterse, psychiater Inhoudsopgave Achtergrond Etiologie Epidemiologie Diagnostiek Behandeling Kushner ea Multidisciplinaire Richtlijn alcohol
Nadere informatiePK Broeders Alexianen Tienen
PROGRAMMA 09u30 Ontvangst Koffie 10u00 Verwelkoming en inleiding Ivo Vanschooland Dr. H. Peuskens Getuigenis Pauze Getuigenis Herman Hacour 12u00 Aperitief en lunch 14u00 Werkgroepen begeleid door: Hacour
Nadere informatieIndividuele verschillen in. persoonlijkheidskenmerken. Een genetisch perspectief
N Individuele verschillen in borderline persoonlijkheidskenmerken Een genetisch perspectief 185 ps marijn distel.indd 185 05/08/09 11:14:26 186 In de gedragsgenetica is relatief weinig onderzoek gedaan
Nadere informatiePositieve, Negatieve en Depressieve Subklinische Psychotische Symptomen en het Effect van Stress en Sekse op deze Subklinische Psychotische Symptomen
Positieve, Negatieve en Depressieve Subklinische Psychotische Symptomen en het Effect van Stress en Sekse op deze Subklinische Psychotische Symptomen Positive, Negative and Depressive Subclinical Psychotic
Nadere informatieANGST. Dr. Miriam Lommen. Zit het in een klein hoekje? Assistant professor Klinische Psychologie en Experimentele Psychopathologie m.j.j.lommen@rug.
ANGST Zit het in een klein hoekje? Dr. Miriam Lommen Assistant professor Klinische Psychologie en Experimentele Psychopathologie m.j.j.lommen@rug.nl Wie is er NOOIT bang? Heb ik een angststoornis? Volgens
Nadere informatiePsychiatrisering en de terreur van het perfecte kind. Prof. Dr. Stijn Vanheule Faculteit Psychologie en Pedagogische Wetenschappen
Psychiatrisering en de terreur van het perfecte kind Psychiatriseren = Het moeilijke kind stelt de volwassene vragen: Wie is de volwassene is die hem of haar zo moeilijk vindt? Met welke ver(w)achtingen
Nadere informatieDisclaimer. Deze presentatie kan off-label informatie bevatten. Raadpleeg altijd de SmPC alvorens enige medicatie voor te schrijven.
Disclaimer De inhoud van deze presentatie is onafhankelijk samengesteld door de spreker(s). De slides representeren de persoonlijke mening van de spreker(s). Deze presentatie kan off-label informatie bevatten.
Nadere informatieAgressie en extreem gedrag bij Huntington
Agressie en extreem gedrag bij Huntington Welmoed Liefrinck Neuropsycholoog/GZ-Psycholoog 8 HNN 11-06-2018 Agressie Veel voorkomend probleem bij de ziekte van Huntington 22-66% Vroeg stadium van de ziekte
Nadere informatiePersoonlijkheidsstoornissen
DSM-5 whitepaper Persoonlijkheidsstoornissen Bij persoonlijkheidsstoornissen is sprake van manieren van over zichzelf en anderen denken en voelen die een aanzienlijke negatieve invloed hebben op het functioneren
Nadere informatiePrevalentie en comorbiditeit van de stoornis in de lichaamsbeleving bij poliklinische psychiatrische patiënten
oorspronkelijk artikel Prevalentie en comorbiditeit van de stoornis in de lichaamsbeleving bij poliklinische psychiatrische patiënten d.j. vinkers, y.r. van rood, n.c.a. van der wee achtergrond De stoornis
Nadere informatieGIDS VOOR VOLWASSE N E N M E T A D H D HET T RA JECT VAN UW B E H A N D E L I N G
GIDS VOOR VOLWASSE N E N M E T A D H D HET T RA JECT VAN UW B E H A N D E L I N G VOORAF Uw arts heeft u een medicamenteuze behandeling voorgeschreven als hulp bij het onder controle brengen van de symptomen
Nadere informatiePROGRAMMATORISCHE FEDERALE OVERHEIDSDIENST WETENSCHAPSBELEID. ONDERZOEK NAAR DE EFFECTIVITEIT VAN
PROGRAMMATORISCHE FEDERALE OVERHEIDSDIENST WETENSCHAPSBELEID. ONDERZOEK NAAR DE EFFECTIVITEIT VAN BEHANDELINGSPROGRAMMA'S, SPECIFIEK VOOR PATIËNTEN MET EN DUBBELE DIAGNOSE. Promotor: Prof. Dr. B. Sabbe
Nadere informatieCHAPTER 7. Samenvatting
CHAPTER 7 Samenvatting Samenvatting (Summary in Dutch) De interacties die depressieve patiënten hebben met anderen, in het algemeen, en de interacties van depressieve patiënten met hun partner, in het
Nadere informatieKorte bijdrage Het belang van subklinische depressies
Korte bijdrage Het belang van subklinische depressies door P. Cuijpers Samenvatting Subklinische depressies zijn depressieve beelden waarbij sprake is van depressieve klachten zonder dat voldaan is aan
Nadere informatieHoofdstuk 2 Hoofdstuk 3 Hoofdstuk 4. Hoofdstuk 3 Hoofdstuk 4
Samenvatting SAMENVATTING 189 Depressie is een veelvoorkomende psychische stoornis die een hoge ziektelast veroorzaakt voor zowel de samenleving als het individu. De Wereldgezondheidsorganisatie (WHO)
Nadere informatieDe PID-5 brengt het DSM-5 persoonlijkheidstrekkenmodel in kaart
DSM-5 whitepaper De PID-5 brengt het DSM-5 persoonlijkheidstrekkenmodel in kaart Prof. dr. Gina Rossi, Vakgroep Klinische en LEvensloopPsychologie (KLEP) aan de Vrije Universiteit Brussel De Personality
Nadere informatieSamenvatting, conclusies en discussie
Hoofdstuk 6 Samenvatting, conclusies en discussie Inleiding Het doel van het onderzoek is vast te stellen hoe de kinderen (10 14 jaar) met coeliakie functioneren in het dagelijks leven en wat hun kwaliteit
Nadere informatieDiagnostiek volgens het Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders
Diagnostiek volgens het Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders Inleiding Bij de diagnostiek van psychische klachten in de huisartsenpraktijk worden niet altijd dezelfde diagnostische criteria
Nadere informatiefrom Clinical Experience to an Evidence Based Guideline Frieda Matthys, MD PhD 20 november 2014
ADHD and SUD from Clinical Experience to an Evidence Based Guideline Frieda Matthys, MD PhD 20 november 2014 Overzicht Waarom een richtlijn Het proces, het netwerk en de experten Onderzoeksopzet Risico
Nadere informatiede Rol van Persoonlijkheid Eating: the Role of Personality
De Relatie tussen Dagelijkse Stress en Emotioneel Eten: de Rol van Persoonlijkheid The Relationship between Daily Stress and Emotional Eating: the Role of Personality Arlette Nierich Open Universiteit
Nadere informatieDiagnostiek en onderzoek naar autisme bij dubbele diagnose. Annette Bonebakker, PhD, klinisch neuropsycholoog CENTRUM DUBBELE PROBLEMATIEK DEN HAAG
Diagnostiek en onderzoek naar autisme bij dubbele diagnose Annette Bonebakker, PhD, klinisch neuropsycholoog CENTRUM DUBBELE PROBLEMATIEK DEN HAAG 1 Autisme spectrum stoornissen Waarom dit onderwerp? Diagnostiek
Nadere informatieScreening en behandeling van psychische problemen via internet. Viola Spek Universiteit van Tilburg
Screening en behandeling van psychische problemen via internet Viola Spek Universiteit van Tilburg Screening en behandeling van psychische problemen via internet Online screening Online behandeling - Effectiviteit
Nadere informatieHoofdstuk 1 Hoofdstuk 2
179 In dit proefschrift werden de resultaten beschreven van studies die zijn verricht bij volwassen vrouwen met symptomen van bekkenbodem dysfunctie. Deze symptomen komen frequent voor en kunnen de kwaliteit
Nadere informatieDiagnostiek van persoonlijkheidsstoornissen Een onderzoek naar de overeenstemming tussen vragenlijsten en de klinische As-ii-diagnose
korte bijdrage Diagnostiek van persoonlijkheidsstoornissen Een onderzoek naar de overeenstemming tussen vragenlijsten en de klinische As-ii-diagnose s.j.t. jansen, i.j. duijsens samenvatting In dit onderzoek
Nadere informatieOnbezorgdvliegen SVL- vragenlijst
Onbezorgdvliegen SVL- vragenlijst Om uw deelname zo goed mogelijk voor te bereiden en uw kans op een succesvolle deelname te vergroten vinden wij het belangrijk om te weten of u iets heeft meegemaakt dat
Nadere informatieHet geïntegreerd behandelen van verslavingsproblematiek en PTSS
Het geïntegreerd behandelen van verslavingsproblematiek en PTSS Dag van de Inhoud Den Haag 28 september 2017 Ante Lemkes, GZ-psycholoog in opleiding tot Specialist Inleiding Introductie van mezelf, jullie
Nadere informatieDepressie en angst bij de ziekte van Parkinson Rianne van Gool Verpleegkundig specialist
Depressie en angst bij de ziekte van Parkinson Rianne van Gool Verpleegkundig specialist Dopamine Ziekte van Parkinson: minder dopamine Dopamine is een signaalstof die de communicatie tussen hersencellen
Nadere informatieP. de Beurs, psychiater en adviseur voor de IGZ
P. de Beurs, psychiater en adviseur voor de IGZ Dilemma s bij risicotaxatie Risicotaxatie is een nieuw en modieus thema in de GGZ Veilige zorg is een illusie Hoe veiliger de zorg, hoe minder vrijheid voor
Nadere informatieAlexithymie, type D persoonlijkheid en cognitieve problematiek bij SSS. Mogelijkheden voor de behandeling! Lars de Vroege
Alexithymie, type D persoonlijkheid en cognitieve problematiek bij SSS. Mogelijkheden voor de behandeling! Lars de Vroege Mogelijkheden voor de behandeling? Alexithymie? Type D persoonlijkheid? Cognitieve
Nadere informatieDe intramurale behandeling van forensische patienten met een persoonlijkheidsstoornis
De intramurale behandeling van forensische patienten met een persoonlijkheidsstoornis Een empirische studie Treatment outcome in personality disordered forensic patients An empirical study ( with a summary
Nadere informatierecidiverende en aanhoudende dwanggedachten (obsessies) die duidelijke angst
Nederlandse samenvatting Patiënten met een obsessieve-compulsieve stoornis (OCS) hebben last van recidiverende en aanhoudende dwanggedachten (obsessies) die duidelijke angst veroorzaken. Om deze angst
Nadere informatieAfhankelijkheid binnen het therapeutische contact: Ongewenst of cruciaal ingrediënt van een succesvolle behandeling?
Afhankelijkheid binnen het therapeutische contact: Ongewenst of cruciaal ingrediënt van een succesvolle behandeling? Naline Geurtzen PhD-student Radboud Universiteit Behavioural Science Institute Nijmegen
Nadere informatieMIDDELENGERELATEERDE en VERSLAVINGSSTOORNISSEN. Dr. Marie-Catherine Monté en Dr. Marieke Waignein
MIDDELENGERELATEERDE en VERSLAVINGSSTOORNISSEN Dr. Marie-Catherine Monté en Dr. Marieke Waignein 28 november 2014 Middelengerelateerde problematiek 1. Algemeen A. Middelengebruik in België B. Gevolgen:
Nadere informatieWat is depressie? Oorzaak, omvang, gevolg
Wat is depressie? Oorzaak, omvang, gevolg Prof. Dr. Brenda Penninx Vakgroep psychiatrie / GGZ ingeest Neuroscience Campus Amsterdam Mental Health EMGO+ Institute for Health and Care Research b.penninx@vumc.nl
Nadere informatieWelke allochtonen komen er in de Jeugd-GGZ: toegankelijkheid en diagnostiek. Albert Boon & Anna de Haan
Welke allochtonen komen er in de Jeugd-GGZ: toegankelijkheid en diagnostiek. Albert Boon & Anna de Haan Iedereen met psychiatrische problemen Filter 1 Hulpzoekenden Filter 2 Herkende problemen Filter 3
Nadere informatieBehandeling van ouderen met een obsessievecompulsieve
gevalsbeschrijving Behandeling van ouderen met een obsessievecompulsieve stoornis g.j. hendriks, m.m. van rees, m.j.p.m. verbraak, g.p.j. keijsers, c.a.l. hoogduin samenvatting Van 5 patiënten in de leeftijd
Nadere informatiehoofdstuk 2 hoofdstuk 3
Om de herkenning van patiënten met depressieve stoornis in de eerste lijn te verbeteren wordt wel screening aanbevolen. Voorts worden pakketinterventies aanbevolen om de kwaliteit van zorg en de resultaten
Nadere informatieSamenvatting 21580_rietdijk F.indd :09
Samenvatting 21580_rietdijk F.indd 161 10-02-12 15:09 People at ultra high risk for psychosis Schizofrenie en aanverwante psychotische stoornissen hebben grote negatieve gevolgen voor het sociaal en psychisch
Nadere informatieHeeft positieve affectregulatie invloed op emotionele problemen na ingrijpende gebeurtenissen?
Heeft positieve affectregulatie invloed op emotionele problemen na ingrijpende gebeurtenissen? Lonneke I.M. Lenferink Rijksuniversiteit Groningen, Universiteit Utrecht Paul A. Boelen Universiteit Utrecht,
Nadere informatieZimmerman, Sheeran, & Young. Beoordelen van de aanwezigheid van depressie
DIAGNOSTIC INVENTORY FOR DEPRESSION (DID) Zimmerman, M., Sheeran, T., & Young, D. (2004). The Diagnostic Inventory for Depression: A self-report scale to diagnose DSM-IV Major Depressive Disorder. Journal
Nadere informatieAngststoornissen. Verzekeringsgeneeskundig protocol
Angststoornissen Verzekeringsgeneeskundig protocol Epidemiologie I De jaarprevalentie voor psychische stoornissen onder de beroepsbevolking in Nederland wordt geschat op: 1. 5-10% 2. 10-15% 15% 3. 15-20%
Nadere informatieWhen things are getting out of hand: Prevalence, assessment, and treatment of substance use disorder(s) and violent behavior Kraanen, F.L.
UvA-DARE (Digital Academic Repository) When things are getting out of hand: Prevalence, assessment, and treatment of substance use disorder(s) and violent behavior Kraanen, F.L. Link to publication Citation
Nadere informatieVERANDERING VAN GEDRAG: EEN PROBLEEM OF NIET? Marieke Schuurmans Verpleegkundige & onderzoeker UMC Utrecht/Hogeschool Utrecht
VERANDERING VAN GEDRAG: EEN PROBLEEM OF NIET? Marieke Schuurmans Verpleegkundige & onderzoeker UMC Utrecht/Hogeschool Utrecht GEDRAG: De wijze waarop iemand zich gedraagt, zijn wijze van doen, optreden
Nadere informatieComorbiditeitspatronen bij OCD. Resultaten van de NOCDA studie
Comorbiditeitspatronen bij OCD Resultaten van de NOCDA studie Patricia van Oppen, Harold J. van Megen, Neeltje M. Batelaan, Danielle C. Cath, Nic J.A. van der Wee, Brenda W. Penninx Marcel A. van den Hout,
Nadere informatiePatricia van Oppen De impact van depressie op de behandeling van de Obsessieve compulieve Stoornis op lange termijn
Patricia van Oppen De impact van depressie op de behandeling van de Obsessieve compulieve Stoornis op lange termijn 9 november 2012 VU Medisch Centrum/GGZinGeest/Amsterdam Patricia van Oppen 1 Presentatie
Nadere informatieY-BOCS. Alvorens te beginnen met het stellen van de vragen, geef eerst een definitie van dwanggedachten en dwanghandelingen.
Y-BOCS Algemene instructies Het is de bedoeling dat deze vragenlijst wordt gebruikt als een semi-gestructureerd interview. De interviewer dient de items in de aangegeven volgorde af te nemen en de vragen
Nadere informatieKinderneurologie.eu. www.kinderneurologie.eu MCDD
MCDD Wat is MCDD? MCDD is een ontwikkelingsstoornis waarbij kinderen moeite hebben om met hun gevoelens om te gaan en moeite hebben met het onderscheid tussen fantasie en werkelijkheid. Hoe wordt MCDD
Nadere informatieDiagnostische instabiliteit van terugval bij angststoornissen en depressie
Diagnostische instabiliteit van terugval bij angststoornissen en depressie Willemijn Scholten NEDKAD 2015 Stelling In de DSM 6 zullen angst en depressie één stoornis zijn Achtergrond Waxing and waning
Nadere informatie