Activiteitenverslag 2007

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Activiteitenverslag 2007"

Transcriptie

1 Activiteitenverslag 2007

2 medewerkers specialisten in hun vakgebied, trots op hun werk, geven een gelaat aan de onderneming, zorgen voor de bevoorrading van de centrales, doen de productie-eenheden draaien, beheren de contacten met de klant, zetten zich dagelijks in voor hem, winnen zijn vertrouwen, stellen hun energie ten dienste van het publiek. Medewerkers die van Electrabel een betrouwbare en solide onderneming maken. Vrouwen en mannen staan even in de schijnwerper, begeleiden de lezer doorheen dit verslag. Kaft: Waterkrachtcentrale Stuwdam van Bütgenbach

3 Inhoud 2 Boodschap van de Gedelegeerd bestuurder 1 5 Panorama van de Groep 6 Perimeter van het Activiteitenverslag Een Europese energieonderneming 8 Electrabel-groep 10 Sites in Europa 11 Kerncijfers in een oogopslag 2 15 De energie-uitdagingen 16 Electrabel in het centrum van de energie-uitdagingen 3 23 Activiteiten 24 Verkoop van energie en diensten 32 Productie van elektriciteit 46 Trading en Portfolio Management 49 Exploitatie van netten 4 51 Sociale verantwoordelijkheid 52 Electrabel in de samenleving 5 63 Bijlagen 64 Consolidatie-organogram 66 Productiepark 71 Afkortingen en symbolen 72 Informatie 1

4 Boodschap van Jean-Pierre Hansen Een pessimist ziet een probleem in elke kans. Een optimist ziet een kans in elk probleem., stelt een bekende uitspraak. Geconfronteerd met de energie-uitdagingen waar onze samenleving voor staat, heeft Electrabel ervoor gekozen om optimistisch te zijn. Vast en zeker. De toekomst zal echter niet gemakkelijk zijn. De uitdagingen inzake de bevoorradingszekerheid, de beschikbaarheid van fossiele brandstoffen, de beperking van de CO 2 -uitstoot, de concurrentiekracht van onze bedrijven in het bijzonder de meest elektro-intensieve of de koopkracht van gezinnen zijn niet min. Bovendien moeten we die uitdagingen aannemen in een almaar dwingender politieke en regelgevende context. Dat is vandaag het geval in alle West-Europese landen. Door twee pakketten van voorstellen, Energie en Klimaat, stippelt de Europese Commissie voor iedereen, operatoren en overheden, een nieuwe weg uit die staat voor nieuwe evoluties en nieuwe uitdagingen. Die maatregelen zullen zeker een impact hebben op onze activiteiten. Dat zal ons er niet van weerhouden om onze verantwoordelijkheid te nemen en een beroep te doen op al onze competenties, op alle niveaus en in alle landen waar we actief zijn. Zowel op het gebied van milieu als van klimaat vat de formule 3 x 20 van de Commissie de belangrijkste doelstellingen voor het jaar 2020 samen: 20 % reductie van de broeikasgassen, 20 % hernieuwbare energie in het energieverbruik en een groei van de energieefficiëntie met 20 %. Wat het doel om de CO 2 -uitstoot te beperken betreft, heeft Electrabel al lang haar kennis van zaken getoond. De voorbije tien jaar hebben we in België onze CO 2 -emissie met 26 % verminderd. Dat maakt ons een van de beste leerlingen in de Europese klas. We bereikten dit resultaat door gebruik te maken van alle technologieën die geen of een beperkte uitstoot hebben. Door concrete doelen te stellen voor hernieuwbare energie waagt Europa zich aan een betwistbaar onderscheid tussen de productiemiddelen met een nul-uitstoot. Ze geeft voorrang aan hernieuwbare energie en verzwijgt kernenergie. De inzet van alle middelen zou ongetwijfeld toelaten nog ambitieuzere doelstellingen te bereiken. 2 Electrabel - Activiteitenverslag 2007

5 We kunnen het zonder twijfel ook betreuren dat de Commissie de circulatie van de garanties van oorsprong sterk beperkt en daardoor effectief afstevent op een Europa dat versnipperd is op het gebied van hernieuwbare energie. Dat in tegenstelling tot het CO 2 -systeem waarbij de harmonisatie van marktmechanismen op het Europese niveau aangeprezen wordt. Deze situatie zal sterk in het nadeel van de deficitaire landen spelen, die hun tekorten enkel door heel hoge kosten zullen kunnen compenseren. Ten slotte zal tegen 2020 ook de energieconsumptie moeten verlagen met 20 % in vergelijking met een onveranderd scenario. We mogen de ambitie van elk van die doelen niet onderschatten. En laten we ook de druk die het tijdschema oplegt niet onderschatten lijkt nu nog ver, maar in feite, en zeker in de context van energie-investeringen, gaat het over bijzonder korte termijnen. Ondanks alles zijn er genoeg redenen om optimistisch te zijn. De strategie die we sinds lang volgen, is een onbetwistbare troef om op de uitdagingen in te gaan. We hebben veel sterke punten. Het evenwicht, de beschikbaarheid en de efficiëntie van ons productiepark moeten niet meer bewezen worden. De complementariteit binnen de SUEZ-groep met de tak Services zal in het kader van de op handen zijnde fusie binnenkort nog versterkt worden door de synergie met de posities die Gaz de France bekleedt. In Europa zijn we een energieonderneming die telt. Dat zal in de toekomst nog meer het geval zijn. Onze handelingen sluiten aan op dat Europese niveau. We houden rekening met de belangen van alle Europeanen aan wie we een zekere en kwalitatieve levering willen bieden, tegen toegankelijke prijzen en met respect voor het milieu. In een woord, op een duurzame manier. Brussel, mei 2008 Jean-Pierre Hansen Gedelegeerd bestuurder Electrabel - Activiteitenverslag

6 4 Electrabel Tradingzaal Brussel

7 1 Panorama van de Groep 6 Perimeter van het Activiteitenverslag Een Europese energieonderneming 8 Electrabel-groep 10 Sites in Europa 11 Kerncijfers in een oogopslag 5

8 Panorama van de Groep Perimeter van het Activiteitenverslag 2007 Squeeze out Op 26 juni 2007 lanceerde SUEZ een openbaar uitkoopbod, aangekondigd in maart, op het geheel van de maatschappelijke Electrabel-aandelen die ze nog niet in haar bezit had, zijnde 1,38 % van het kapitaal van de onderneming. Op 10 juli, na afloop van het bod, werd het aandeel van Electrabel van Euronext Brussels verwijderd na 17 jaar beursnotering. Acquisitie van SUEZ-TRACTEBEL Op 24 juli 2007 keurden SUEZ en Electrabel de overname door Electrabel van de participatie van SUEZ in SUEZ-TRACTEBEL goed (99,97 % van het kapitaal). De gasactiviteiten van SUEZ Energy Europe (participaties in Distrigas en Fluxys) zijn sindsdien geïntegreerd in het activiteitendomein van Electrabel, alsook de internationale energie activiteiten van SUEZ (SUEZ Energy International), het studiebureau gespecialiseerd in elektriciteit, gas en infrastructuur (Tractebel Engineering) en de financiële participaties van SUEZ-TRACTEBEL, waaronder Cosutrel, het coördinatiecentrum van de groep SUEZ. De operatie verhoogt de synergie binnen SUEZ, onder meer op het vlak van convergentie tussen gas en elektriciteit, en creëert meer mogelijkheden om nieuwe projecten te ontwikkelen. Ze biedt eveneens de gelegenheid om de structuren van de Groep en haar financiële beheer te optimaliseren. Deze acquisitie heeft niets veranderd aan de operationele organisatie van de groep SUEZ in vier takken (SUEZ Energy Europe, SUEZ Energy International, SUEZ Energy Services en SUEZ Environment). Fusieproject SUEZ Gaz de France Op 2 september 2007 gaven de Raden van bestuur van Gaz de France en SUEZ hun goedkeuring aan de nieuwe oriëntaties van het fusieproject van de twee ondernemingen. De fusie zal het mogelijk maken een wereldleider op het vlak van energie te creëren met een sterke Frans- Belgische verankering. Deze zal beschikken over eersterangsposities in de sectoren gas en elektriciteit en over een verzekerde, gediversifieerde en flexibele portefeuille van energiebevoorrading. Gaz de France en SUEZ stelden zich eind 2007 tot doel om de fusie in de loop van het eerste semester van 2008 te realiseren. SUEZ en Gaz de France hebben zich, in geval van de realisatie van de fusie, tegenover de Europese Commissie onder andere geëngageerd om de participatie in Distrigas af te staan en de participatie in Fluxys terug te brengen tot 45 %. Bijgevolg is dan ook besloten om dit Activiteitenverslag 2007 te wijden aan de vroegere perimeter van Electrabel, namelijk de energieactiviteiten in Europa, met uitsluiting van de activiteiten van Fluxys en Distrigas. Parallel hiermee publiceert Suez Energy International een Activiteitenverslag 2007 over de energieactiviteiten buiten Europa. 1 Electrabel 6 - Activiteitenverslag 2007 n Panorama van de Groep

9 Panorama van de Groep Een Europese energieonderneming Electrabel behoort tot de kopgroep van energieondernemingen in Europa en is marktleider in de Benelux. Ze maakt deel uit van SUEZ, een internationale industriële en dienstengroep die als partner van plaatselijke overheden, ondernemingen en particulieren, duurzame en innoverende oplossingen ontwikkelt in het beheer van nutsdiensten. De Groep wenst in te spelen op de essentiële behoeften inzake elektriciteit, gas, diensten aan energie, water en afvalbeheer. Kernactiviteiten Verkoop van elektriciteit, aardgas en energieproducten en -diensten Productie van elektriciteit Trading van elektriciteit en aardgas Exploitatie van distributienetten voor elektriciteit en aardgas in opdracht van distributienetbeheerders (In de loop van 2008 trekt Electrabel zich in België volledig terug uit deze activiteit.) Waarden Klantgerichtheid Wij gaan onze klanten tegemoet. Performantie Ons handelen is resultaatgericht. Aandacht voor onze medewerkers Wij zijn ervan overtuigd dat gemotiveerde en competente medewerkers in een concurrerende omgeving het verschil maken. Zin voor verantwoordelijkheid Wij bouwen vandaag aan de toekomst. Kerncijfers ,2 miljard euro opbrengsten medewerkers 5,2 miljoen klanten elektriciteit 2,1 miljoen klanten aardgas GWh verkoop elektriciteit GWh verkoop aardgas MW productiecapaciteit 49 % van de productie CO 2 -emissievrij 16,7 % van de productiecapaciteit op basis van hernieuwbare energie Electrabel - Activiteitenverslag 2007 n Panorama van de Groep 71

10 Panorama van de Groep Electrabel-groep bestuursorganen - samenstelling op 21 maart 2008 Raad van bestuur Strategisch comité College van commissarissen Voorzitter: Gérard Mestrallet Ondervoorzitter en Gedelegeerd bestuurder: Jean-Pierre Hansen Ondervoorzitter: Emmanuel van Innis Leden: Alain Chaigneau Baron Croes Yves de Gaulle Jean-Pierre Depaemelaere Pierre Drion Luc Hujoel Gérard Lamarche Robert-Olivier Leyssens Jean-Pierre Ruquois Lutgart Van den Berghe Baron Vandeputte Baron van Gysel de Meise Baron Van Waeyenberge Geert Versnick Xavier Votron Secretaris van de Raad: Patrick van der Beken Pasteel Voorzitter: Jean-Pierre Hansen Leden: Gérard Mestrallet Emmanuel van Innis Alain Chaigneau Gérard Lamarche Baron Vandeputte Baron Van Waeyenberge Auditcomité Voorzitter: Baron Croes Leden: Gérard Lamarche Jean-Pierre Ruquois Benoemings- en bezoldigingscomité Voorzitter: Gérard Mestrallet Leden: Lutgart Van den Berghe Baron Vandeputte Deloitte Bedrijfsrevisoren Verantwoordelijke vertegenwoordigers: Philip Maeyaert, Laurent Boxus Bedrijfsrevisoren Ernst & Young Bedrijfsrevisoren Verantwoordelijke vertegenwoordigers: Pierre Anciaux, Vincent Etienne Bedrijfsrevisoren 1 Electrabel 8 - Activiteitenverslag 2007 n Panorama van de Groep

11 ALGEMENE ORGANISATIE - situatie op Electrabel is georganiseerd rond een geïntegreerde Algemene directie. Deze is samengesteld uit geografische, operationele en functionele algemene directies. Onder de leiding van de Gedelegeerd bestuurder, aan wie de Raad van bestuur de bevoegdheden voor het dagelijkse bestuur en passende bijzondere volmachten delegeert teneinde deze operationele leiding te volbrengen, hebben de Directeuren-generaal als missie om de strategie van de onderneming door te voeren: die is gebaseerd op een duurzame groei en een Europese ontplooiing die beantwoordt aan strikte rentabiliteitscriteria. Corporate België- Luxemburg Noordoost- Europa Frankrijk- Zwitserland Zuid-Europa Productie en Aankopen Markten en Verkoop Strategie, Communicatie, Administratie Human resources en IT Financiën ALGEMENE DIRECTIE - situatie op Jean-Pierre Hansen Gedelegeerd bestuurder Alfred Becquaert Directeur-generaal Human resources en IT Eric Bosman Directeur-generaal Trading en Port folio Management Alfred Hofman Directeur-generaal Noordoost-Europa Jacques Hugé Directeur-generaal Zuid-Europa Alain Janssens Directeur-generaal Markten en Verkoop Philippe Lermusieau Directeur-generaal Frankrijk- Zwitserland Walter Peeraer Chief Corporate Officer (Strategie, Communicatie, Administratie) Nicolas Tissot Directeur-generaal Financiën (CFO) Philippe Van Troeye Directeur-generaal Productie en Aankopen Nemen deel aan de vergaderingen van de Algemene directie: Jacqueline Boucher Adjunct-directeur-generaal Strategie Chris De Groof Adjunct-directeur-generaal Regulering en Europese Zaken; Algemeen afgevaardigde Electrabel voor Vlaanderen Organogram Een gedetailleerd organogram van Electrabel staat op pagina 64 van dit rapport. Electrabel - Activiteitenverslag 2007 n Panorama van de Groep 91

12 Panorama van de Groep Sites in Europa België Frankrijk Polen Electrabel N.V. Regentlaan BRUSSEL, BELGIË Tel Nederland Electrabel Nederland N.V. Dr. Stolteweg AZ ZWOLLE, NEDERLAND electrabel@electrabel.nl Tel Luxemburg Electrabel France S.A. Le César 20 Place Louis Pradel LYON, FRANKRIJK contact@electrabel.fr Tel Italië Electrabel Italia S.p.A. Via Orazio ROME, ITALIË info@electrabel.it Tel Electrabel Polska S.A. Zawada POŁANIEC, POLEN sekretariat@electrabel.pl Tel Electrabel Polska S.A. Marketing & Sales Office ul. Uniwersytecka 13, Altus Building KATOWICE, POLEN marketing@electrabel.pl Tel Hongarije Twinerg S.A. 201, route d Ehlerange 4108 ESCH-SUR-ALZETTE, LUXEMBURG secretariat@twinerg.lu Tel Duitsland Electrabel Deutschland AG Friedrichstraße BERLIJN, DUITSLAND info@electrabel.de Tel AceaElectrabel S.p.A. Via dell Aeronautica 7 Via dell Arte ROME, ITALIË Tel Spanje Electrabel España S.A. General Castaños 4 3a Planta MADRID, SPANJE contact@electrabel.es Tel Dunamenti zrt. Eromu út SZÁZHALOMBATTA, HONGARIJE KAT@dert.hu Tel Electrabel Magyarország Kft. Csenterics u SZÁZHALOMBATTA, HONGARIJE electrabel@dert.hu Tel Electrabel 1 Electrabel Saarland GmbH Castelnou Energia, S.L. Bismarckstraße 143 Carretera CV-407 de Castelnou SAARBRÜCKEN, al apeadero de Escatrón s/n DUITSLAND CASTELNOU (TERUEL), SPANJE info@electrabel.de Tel contact@electrabel.es Tel Activiteitenverslag 2007 n Panorama van de Groep

13 Panorama van de Groep Kerncijfers Business Verkoop Elektriciteit GWh Benelux Europa buiten Benelux Aardgas GWh Benelux Europa buiten Benelux Klanten Elektriciteit Benelux Europa buiten Benelux Aardgas Benelux Europa buiten Benelux Productie Productiecapaciteit MW Benelux Europa buiten Benelux Productie elektriciteit GWh Benelux Europa buiten Benelux Productie warmte GWh Benelux Europa buiten Benelux Personeel Aantal werknemers FTE in actieve dienst Benelux Europa buiten Benelux Financiën miljoenen EUR Opbrengsten Resultaat uit operaties EBITDA Milieu Emissies Productiecapaciteit CO 2 - uitstootvrij 1 Europa % van de totale capaciteit 41,0 België % van de totale capaciteit 53,5 Elektriciteitsproductie CO 2 - uitstootvrij 1 Europa % van de totale productie 49,0 België % van de totale productie 62,5 CO 2 - uitstoot Europa g/kwh 300 België g/kwh 227 SO 2 - uitstoot Europa mg/kwh 315 België mg/kwh 251 NO x - uitstoot Europa mg/kwh 289 België mg/kwh 245 Hernieuwbare energie Productiecapaciteit 2 Europa % van de totale capaciteit 16,7 België % van de totale capaciteit 3,1 Elektriciteitsproductie 2 Europa % van de totale productie 13,6 België % van de totale productie 2,0 Management Productiecapaciteit gecertificeerd ISO14001/EMAS 3 Europa % van de capaciteit 64,5 België % van de capaciteit 74,6 Elektriciteitsproductie gecertificeerd ISO14001/EMAS 3 Europa % van de productie 71,7 België % van de productie 80,9 1 waterkrachtcentrales, pompcentrales, windturbines, biomassaverbranding, recuperatie biogas en kerncentrales 2 waterkrachtcentrales, windturbines, biomassaverbranding en recuperatie biogas 3 centrales uitgebaat door de Groep Electrabel - Activiteitenverslag 2007 n Panorama van de Groep 11 1

14 Panorama van de Groep 2007 in een oogopslag Nederland Verkoop elektriciteit : GWh Verkoop aardgas : GWh Productiecapaciteit : MW Capaciteit hernieuwbare energie : 27 MW Personeel : België Verkoop elektriciteit : GWh Verkoop aardgas : GWh Productiecapaciteit : MW Capaciteit hernieuwbare energie : 403 MW Personeel : Frankrijk Verkoop elektriciteit : GWh Productiecapaciteit : MW Capaciteit hernieuwbare energie : MW Personeel : Portugal Verkoop elektriciteit: Productiecapaciteit : Capaciteit hernieuwbare energie : 246 GWh 618 MW 618 MW Spanje Verkoop elektriciteit : GWh Productiecapaciteit : 790 MW Personeel : 61 Electrabel oefent tradingactiviteiten uit op alle Europese energiemarkten (zie pagina 47). 1 Electrabel 12 - Activiteitenverslag 2007 n Panorama van de Groep

15 Luxemburg Verkoop elektriciteit : GWh Productiecapaciteit : 376 MW Personeel : 19 Duitsland Verkoop elektriciteit : GWh Verkoop aardgas : GWh Productiecapaciteit : 267 MW Personeel : 310 Polen Verkoop elektriciteit : GWh Productiecapaciteit : MW Capaciteit hernieuwbare energie : 160 MW Personeel : Hongarije Verkoop elektriciteit : GWh Productiecapaciteit : MW Personeel : 381 Strategische markten Benelux markt Markt van grote historische operatoren Ontwikkelingsmarkt Thuismarkt Italië Verkoop elektriciteit : GWh Verkoop aardgas : GWh Productiecapaciteit : MW Capaciteit hernieuwbare energie : 148 MW Personeel : Electrabel - Activiteitenverslag 2007 n Panorama van de Groep 13 1

16 14 Stoomturbine Centrale Kallo

17 2De energieuitdagingen 15

18 De energieuitdagingen Electrabel in het centrum van de energie-uitdagingen Onder alle omstandigheden essentiële energieproducten leveren tegen toegankelijke prijzen. En tegelijkertijd de ecologische uitdagingen aangaan, meer bepaald de strijd tegen de opwarming van het klimaat. Dat is de vergelijking met drie onbekenden die de moderne ondernemingen moeten oplossen. De elektriciteits- en gasoperatoren bevinden zich in het centrum van zowel het probleem als de oplossing. Electrabel zoekt, vanuit een benadering van duurzame ontwikkeling, een rationeel evenwicht om aan die oplossing bij te dragen, terwijl ze alle kansen die zich voordoen, aangrijpt. In de hedendaagse samenleving is energie een essentiële basisbehoefte voor economische en industriële ontwikkeling. Het is tegelijkertijd zowel een strategisch element voor onze maatschappij zeker wanneer men denkt aan de bevoorrading van Europa met aardgas of aan de uitrusting van onze landen met elektriciteitscentrales, als een openbare nutsvoorziening. Sinds de oliecrisissen zijn stilaan andere problemen aan de oppervlakte gekomen. Ten eerste blijkt de energie zoals we ze tot nu toe kennen, met name als het product van fossiele brandstoffen, niet onuitputtelijk. Haar fysieke beschikbaarheid wordt steeds beperkter. Ten tweede leidt deze beperkte beschikbaarheid nog versterkt door de economische en geostrategische realiteit tot een steeds hogere kostprijs. En ten derde heeft energie een impact op het milieu, met de klimaatverandering voorop. Energie is niet onuitputtelijk De mondiale energieconsumptie groeit in een versneld tempo. Ze zal in 2030 zowat 700 quadriljoen BTU bereiken. Dat is 50 % meer dan vandaag. Binnen 25 jaar zal de behoefte aan primaire energie in niet-oesolanden zoals China en Indië verdubbeld zijn. (bron: IEA) De energiebronnen zijn echter niet onuitputtelijk. In het huidige ritme kunnen de vaststaande en toegankelijke aardoliereserves nog 40 jaar de consumptie dekken. Voor aardgas en steenkool is de schatting respectievelijk 70 en 160 jaar. (bron: BP) Europa beschikt haast niet meer over deze fossiele bronnen van primaire energie. 60 % van alle vaststaande aardolie reserves bevindt zich in het Midden-Oosten (Saoedi-Arabië, Iran, Irak ), 10 % in de regio Eurazië en 1,5 % in Europa. Wat het aardgas betreft, produceert Europa vandaag iets meer dan 40 % van zijn verbruik. Maar dat aandeel blijft snel verder verminderen. In 2030 zal 50 % van het aardgas dat Europa verbruikt, afkomstig zijn van Rusland. Vandaag is dat 25 %. (bron: BP, Capgemini) Marktprijs van elektriciteit en brandstoffen in 2007 Januari 2007 = Steenkool (forward Y+1) Olie (Brent first month) Aardgas (Zeebrugge, forward Y+1) Elektriciteit België (baseload, forward Y+1) Electrabel 2 - Activiteitenverslag 2007 n De energie-uitdagingen

19 Energie is duur De trend van verhoogde energieprijzen weerspiegelt deze toenemende spanning tussen aanbod en vraag. In één jaar tijd steeg de aardolieprijs met 40 % en kwam hij in de buurt van 100 dollar per vat. Tijdens diezelfde periode vermeerderde de prijs van het aardgas met 25 %. De prijs van steenkool verhoogde in 2007 zelfs met meer dan 50 %. Ook de prijs van de elektriciteit zit in de lift in Europa. De aanschaf van de brandstoffen weegt immers op de productiekosten. Bovendien vermindert de reservecapaciteit voor de elektriciteitsproductie in Europa. Dit gegeven werkt het fenomeen van de prijsstijgingen nog verder in de hand, net zoals de verhoogde constructiekosten voor centrales meer dan 30 % in drie jaar voor een centrale met stoom- en gasturbines (STEG), bijvoorbeeld en de stijgende uitgaven om de impact op het milieu te verkleinen, waaronder maat regelen om de CO 2 -uitstoot te verminderen en belastingen. Energie staat centraal in het klimaatdebat De energie en meer bepaald de toevlucht tot de verbranding van fossiele brandstoffen staat centraal in het debat over de opwarming van het klimaat. Als er niets gebeurt, zal de mondiale, energie gerelateerde CO 2 -uitstoot tegen het jaar 2030 met meer dan 50 % toenemen. Die toename een verdubbeling zal vooral spectaculair zijn in de niet-oesolanden. (bron: IEA) Volgens het IPCC (Intergovernmental Panel on Climate Change United Nations) heeft de inertie van het systeem tot gevolg dat de klimaatverandering zich nu al gedurende tientallen jaren en eeuwen zal voortzetten. Zelfs wanneer de concentratie van gassen die het broeikaseffect veroorzaken, gestabiliseerd zou zijn. Europese politiek De hele energieproblematiek bevindt zich bijgevolg in een driehoek waarvan de hoekpunten beschikbaarheid, prijs en impact op het milieu voortdurend met elkaar in interactie zijn. Het energiebeleid moet erop gericht zijn om energie duurzaam te maken. Dat betekent de toegang tot deze basisvoorziening blijven verzekeren, terwijl de hiervoor genoemde drie factoren, met inbegrip van alle momenteel nog onbekende elementen, gevat op elkaar zijn afgestemd. De oplossing is complex. Ze is noch uniek, noch zwart-wit. Ze moet zowel de vraag onder controle houden rationeel energiegebruik en energieefficiëntie als een gecombineerd en evenwichtig gebruik van de beschikbare technologie en bronnen bewerkstelligen. De Europese Unie spant zich in om een energiebeleid te ontwikkelen dat gericht is op duurzaamheid, concurrentiekracht en bevoorradingszekerheid (European Strategy for Sustain able, Competitive and Secure Energy). Ze heeft zichzelf drie belangrijke en ambitieuze doelen gesteld tegen Vooreerst de primaire energieconsumptie verminderen met 20 %. Ten tweede het aandeel hernieuwbare energie in het primaire energieverbruik doen stijgen tot 20 %. En ten derde de uitstoot van broeikasgassen reduceren met 20 %. Deze doelstellingen vormen een belangrijke uitdaging voor de energieondernemingen in het algemeen en voor Electrabel in het bijzonder. Electrabel - Activiteitenverslag 2007 n De energie-uitdagingen 17 2

20 Interview MET Bruno Defrasnes, Verantwoordelijke Duurzame Ontwikkeling De energiebedrijven bevinden zich in het centrum van de uitdagingen rond duurzame ontwikkeling. Bruno Defrasnes, u werd in 2007 door de Algemene directie van Electrabel benoemd tot verantwoordelijke Duurzame Ontwikkeling. Is dat niet een beetje laat? Neen, want Electrabel heeft niet tot mijn benoeming gewacht om deze materie aan te pakken. Onze resultaten op het vlak van milieuverbetering zijn daarvan het beste bewijs. Mijn rol bestaat erin de verschillende initiatieven te centraliseren, ze aan te moedigen, ze op elkaar af te stemmen en ze ook we moeten dat niet stilzwijgen meer visibiliteit te geven, zowel intern als extern. We hebben dan ook onbevangen een stand van zaken opgemaakt. We hebben de sterktes en zwaktes opgelijst. Op die basis maken we een actieplan op, dat deze prioriteit integreert in onze activiteiten en meteen ook nieuwe kansen creëert in onze business. Wat is de huidige toestand? In 1995 al publiceerde onze onderneming haar eerste beleidsplan rond rationeel energiegebruik en de beheersing van de CO 2 -uitstoot. Daarin stond dat een verantwoordelijk beleid rond rationeel energiegebruik belangrijke meerwaarden met zich meebrengt, zowel op het vlak van energie als op economisch en ecologisch vlak. Naar rendement zoeken is een tweede natuur van de energieproducenten. Elke eenheid primaire brandstof die niet verbruikt wordt, is synoniem met ecologische en economische performantie. Heeft deze politiek vruchten afgeworpen? Jazeker, vandaag beschikt Electrabel over een performant en CO 2 -vriendelijk productiepark. Zelfs een van de beste van Europa. Dat is zowel het gevolg van onze nucleaire erfenis, als van het investeringsbeleid dat we reeds vijftien jaar voeren. We gaven daarbij de prioriteit aan aardgascentrales met hoog rendement, waarin Electrabel op mondiaal niveau een van de leiders is, evenals aan het stimuleren van hernieuwbare energie. Hierdoor bevinden we ons in een goede uitgangspositie in het debat over de energieproblematiek, zowel voor wat de verzekerde toelevering en een competitieve prijszetting, als voor wat het milieu betreft. Zeker met betrekking tot het bestrijden van het broeikaseffect. Geeft dit voldoening? Het is in ieder geval een bemoedigende vaststelling. Onze huidige situatie is het gevolg van welbepaalde keuzes, maar ook van historische erfenissen. In de loop van 2008 zullen we op deze solide basis een voluntaristische en systematische strategie van duurzame ontwikkeling ontplooien. De belangrijkste uitdaging? Dat we samen met onze klanten vanuit een verantwoordelijke houding een partnership kunnen uitbouwen. We kunnen zelf aan de weg timmeren, maar zullen nog meer vooruitgang boeken als we met onze klanten samenwerken. Ik denk in het bijzonder aan de residentiële klanten. We mogen niet vergeten dat een groot deel van de oplossingen van morgen zich aan de vraagzijde bevinden. Integreert deze aanpak zich in de prioriteiten rond duurzame ontwikkeling van SUEZ? Binnen een Groep zal elke eenheid vooral hefboomeffecten kunnen realiseren in welbepaalde domeinen. In ons geval is dat evident. Energieactiviteiten staan centraal bij de uitwerking van duurzame ontwikkeling, zeker als we kijken naar de problematiek van de klimaatopwarming. Het is dan ook logisch dat we in eerste instantie aandacht geven aan die domeinen waarin onze acties het hoogste rendement opleveren. Hoewel we tegelijkertijd ook bepaalde acties zullen opzetten die gericht zijn op de sociale dimensies in de breedste zin van het begrip duurzame ontwikkeling Electrabel 2 - Activiteitenverslag 2007 n De energie-uitdagingen

21 De bijdrage van Electrabel Net zoals de hele samenleving moet Electrabel zich evenwichtig positioneren binnen de energiedriehoek. Deze uitdaging aangaan is niet alleen een maatschappelijke plicht. Ze biedt ook tal van nieuwe opportuniteiten. De bedrijven die de juiste oplossingen bieden, zullen hier voordeel bij hebben. Electrabel beschikt over heel wat troeven om haar klanten een continue energievoorziening tegen competitieve prijzen te garanderen. En dat met alle respect voor het milieu. Haar standpunt en positie ter zake kan worden geëvalueerd aan de hand van enkele richtinggevende principes. Een evenwichtig en gediversifieerd productiepark Over een gediversifieerd en evenwichtig uitgebouwd productiepark beschikken, helpt de bevoorradingszekerheid te garanderen. Tegelijkertijd beperkt de combinatie van verschillende primaire energiebronnen en technologieën de afhankelijkheid van slechts één van hen. Bovendien omvat een gediversifieerd energiepark technologieën die geen broeikasgassen Samenstelling uitstoten. van het Kortom, productiepark de Aandeel in de totale capaciteit Samenstelling van het productiepark Aandeel in de totale capaciteit Klassiek Pompcentrale Klassiek Pompcentrale Hernieuwbare keuzevrijheid tussen verschillende productiemiddelen laat toe energie te produceren tegen een voordelige kostprijs, zowel op economisch als op ecologisch vlak. Investeringen voor meer dan MW in vijf jaar Vóór 1994 en vóór de inwerkingstelling van STEG-centrale Drogenbos, waren aardgas en hernieuwbare energiebronnen ondervertegenwoordigd in de productiemix van Electrabel. Vandaag is de productiecapaciteit van de onderneming harmonieus gespreid over de verschillende energiebronnen. Electrabel wenst dit evenwicht te behouden. Meerdere studies hebben het in de voorbije jaren aangetoond: overal in Europa zijn investeringen in nieuwe elektriciteitscentrales nodig als men de toelevering van energie wil blijven garanderen. Meer bepaald de CREG (Commissie voor de Regu- Samenstelling lering van de Elektriciteit van het productiepark en het Gas) Aandeel in de totale capaciteit Samenstelling van het productiepark Aandeel in de totale capaciteit Klassiek Pompcentrale Klassiek Pompcentrale Hernieuwbare vestigde er in 2007 nog de aandacht op dat het tekort aan productiecapaciteit de bevoorradingszekerheid in België in gevaar brengt. Electrabel neemt hier haar verantwoordelijkheid. Binnen een periode van vijf jaar zal ze meer dan 5 miljard euro investeren in de Benelux, Frankrijk en Duitsland. Het pakket bestaat uit een combinatie van de meest moderne technologieën die zowel gebruikmaken van fossiele brandstoffen, windenergie, waterkracht en zonne-energie, als van kernenergie. Eerste producent van groene energie in België Al haar projecten die werden opgeleverd in 2007 of die overal in Europa in realisatie zijn (goed voor een totaal van meer dan MW), volgen deze logica: de verwerving en de ontwikkeling van een belangrijke capaciteit aan windenergie; de bouw van grote steenkoolcentrales met zeer hoog rendement; de voortzetting van een ambitieus programma rond aardgascentrales met hoog rendement en rond warmtekrachtkoppeling. Electrabel opteert eveneens voor verdere investeringen in de Belgische kerncentrales en is kandidaat voor de uitbating van nieuwe nucleaire eenheden. Een efficiënt productiepark Nucleair Hernieuwbare STEG + warmtekracht Nucleair STEG + warmtekracht Hernieuwbare Nucleair STEG + warmtekracht Nucleair STEG + warmtekracht Een efficiënt productiepark met hoog rendement verbruikt minder Electrabel - Activiteitenverslag 2007 n De energie-uitdagingen 19 2

22 energie, spaart energiebronnen en verlaagt de kosten. Het veroorzaakt ook minder milieuhinder en een lagere CO 2 -uitstoot. In 2007 bedroeg het gemiddelde rendement van de met fossiele brandstoffen gestookte centrales van Electrabel 44 %, tegenover 35 % in Anders gezegd: voor een gelijke productie verminderde Electrabel haar primaire energieverbruik in die periode met 20 %. Deze verbetering is vooral te verklaren door de ingebruikname van een reeks stoom- en gasturbines, waarvan het rendement 60 % benadert en nog steeds stijgt. Steenkoolcentrales met een rendement van 46,5 % Daarnaast heeft zij ononderbroken haar klassieke centrales in België en in Europa (vaak afkomstig van overnames) verbeterd, meer bepaald door het rendement op te drijven en het energieverbruik te verlagen. Electrabel kiest voor elke brandstof de technologie met het beste rendement en de minste impact op het milieu. De nieuwe steenkoolcentrales die worden voorbereid in Nederland en Duitsland zullen een rendement genereren van 46,5 % en uitgerust zijn met rookgasreinigingsinstallaties conform aan de best available technology (best beschikbare technologie). Electrabel finaliseert het moderniserings- en repoweringsprogramma van haar bestaande centrales. De investeringen om de impact op het milieu direct aan de bron te verminderen, zijn eveneens zeer groot. Zo wordt bijvoorbeeld in België en Polen geïnvesteerd in low NO X -branders en ontzwavelingsinstallaties. Ontwikkeling van hernieuwbare energie Hernieuwbare energiebronnen vormen een onderdeel van de evenwichtige mix. Ze helpen de energie-afhankelijkheid te beperken en stoten geen CO 2 uit. Of ze zijn CO 2 -neutraal, zoals in het geval van biomassa. Bovendien vormen ze ook een commercieel antwoord op de verwachtingen van de klanten en de maatschappij in het algemeen. Electrabel beschikt vandaag over een productiecapaciteit van MW aan hernieuwbare energie, dat is 16,7 % van het volledige productiepark. De onderneming produceert en commercialiseert onder verschillende merken groene energie, equivalent aan het verbruik van 5,5 miljoen gezinnen. In Frankrijk bijvoorbeeld wordt 70 % van de energie verkocht aan bedrijven onder het AlpEnergie-label. 16,7 % van het productiepark op basis van hernieuwbare energie Op het vlak van hernieuwbare energie wil Electrabel een capaciteit van MW bereiken in 2009, zijnde 18 % van haar totale capaciteit. Operaties zoals de acquisitie in 2007 van de Compagnie du Vent in Frankrijk of de ontwikkeling van (co-)verbranding van biomassa dragen ertoe bij dit doel te bereiken. Hernieuwbare energie Productiecapaciteit - In MW Biomassa Wind Waterkracht = Doelstelling 20 Electrabel 2 - Activiteitenverslag 2007 n De energie-uitdagingen

23 Daarnaast blijft het aantal door de onderneming in Europa aangeboden groene producten, voorzien van een certificaat dat de hernieuwbare oorsprong garandeert, groeien. Verminderde CO 2 -uitstoot De strategische keuze voor een productiepark waarin hernieuwbare energie en kernenergie vertegenwoordigt zijn, draagt bij tot de reductie van de CO 2 -uitstoot. Tussen 1980 en 2007 verminderde Electrabel haar CO 2 -emissies per geproduceerde kilowattuur met 55 %. Voor het Belgische productiepark daalden deze emissies de voorbije tien jaar met 26 %. Bijna de helft van de productie van de onderneming is vrij van CO 2 -uitstoot. Zonder de nucleaire centrales van Electrabel zou België 25 % meer CO 2 uitstoten. 55 % minder CO 2 -uitstoot per kilowattuur sinds 1980 Binnen de groep van 22 grote elektriciteitsproducenten actief in Europa, behoort Electrabel vandaag bij de acht die beter presteren dan het gemiddelde voor de CO 2 -uitstoot per kilowattuur. (bron: PwC ) Electrabel zet de ontwikkeling van haar hernieuwbare energiepark verder. Ze exploiteert haar nucleaire centrales volgens de beste veiligheidsvoorwaarden, houdt haar installaties op peil om de productie te kunnen bestendigen en is kandidaat om nog te verwerven of te bouwen nucleaire entiteiten te exploiteren. Een hefboomeffect voor de klanten Alle niet-verbruikte energie helpt mee de energiebronnen te bewaren, de factuurprijs te verlagen en de CO 2 - uitstoot te verminderen. Vanaf het begin van de liberalisering ontwikkelde Electrabel een dienstenstrategie voor haar klanten. Ondernemingen konden al snel rekenen op instrumenten die een beter beheer van hun verbruik en hun energiekosten mogelijk maakten. Daarnaast moedigt Electrabel ook het rationeel energiegebruik bij particulieren aan. Partner in de realisatie van projecten met zero CO 2 -emissie In 2007 is het productenaanbod voor haar industriële klanten verder uitgebreid. De onderneming stelt hun een echt partnership rond duurzame ontwikkeling voor. Zij kunnen daarbij putten uit verschillende oplossingen (voorafgaande audits, oplossingen rond verwarming of verlichting, windkracht, warmtekrachtkoppeling, fotovoltaïsche energie on site, beheer van een vloot elektrische wagens, enzovoort), inclusief de mogelijkheid een zero CO 2 -emissiesite uit te bouwen. Electrabel informeert haar residentiële klanten over de energie-uitdagingen en nodigt hen uit tot acties die wijzen op het belang van hun individuele houding met betrekking tot dit thema. Innovatie en oplossingen Electrabel wil oplossingen ontwikkelen die aangepast zijn aan de realiteit van het werkterrein. Dat zowel via haar onderzoekscentrum Laborelec, als via deelname aan gemeenschappelijke programma s of via de samenwerking met universiteiten. De gunstige positie die de onderneming vandaag op het vlak van duurzame ontwikkeling inneemt, is onder meer het resultaat van de oplossingen die ze zelf heeft uitgewerkt: de verbranding van biomassa, het op punt stellen van energie-audits, fotovoltaïsche energie, specifieke oplossingen, enzovoort. In 2007 nam Electrabel deel aan andere toekomstgerichte onderzoeken inzake het opvangen en opslaan van CO 2, getijdenenergie, technieken om het verbruik in woningen te reduceren, enzovoort. Electrabel - Activiteitenverslag 2007 n De energie-uitdagingen 21 2

24 22 Electrabel Customer Care center Brussel

25 3 Activiteiten 24 Verkoop van energie en diensten 32 Productie van elektriciteit 46 Trading en Portfolio Management 49 Exploitatie van netten 23

26 Activiteiten Verkoop van energie en diensten Tegen wil Electrabel haar volume aan elektriciteitsverkoop opdrijven tot 200 TWh. In 2007 bedroeg de verkoop 167,5 TWh. Vandaag vertrouwen meer dan 7 miljoen professionele en residentiële klanten in Europa op Electrabel. Om met hen een langetermijnrelatie uit te bouwen en hen telkens opnieuw te overtuigen, bouwt de onderneming een commercieel aanbod uit dat het louter leveren van energie ver overstijgt. Naast competitieve prijzen biedt ze een dienstenpallet aan dat van haar een echte partner maakt, zeker op het vlak van duurzame ontwikkeling en rationeel energiegebruik. Om haar doelstellingen inzake verkoopvolumes voor te halen, heeft Electrabel drie geografische assen uitgetekend. Op die markten wil ze haar klantenportefeuille evenwichtig uitbouwen. De verkoop in 2007 stond volledig in het teken van haar groeistrategie. Globale balans van de verkoop in 2007 Geografische prioriteiten Eerst en vooral wil de onderneming haar leiderschap in de Benelux verdedigen en consolideren. Ze heeft op die markt op dit ogenblik een aandeel van 47 %. Verder spant Electrabel zich in om een deel van de groei op de andere markten van de continentale plaat en in Zuid-Europa in te palmen waar van oudsher grote historische spelers domineren. Ten slotte ontwikkelt Electrabel een groeiportefeuille in Centraal-Europa en in Oost- en in Zuidoost-Europa. De onderneming rekent op haar toekomstige lokale productiemiddelen om haar doelstellingen te bereiken. Om, naast deze geografische gediversifieerde spreiding, de risico s van haar klantenportefeuille beter te beheren en te dekken, waakt Electrabel over het behoud van een goed evenwicht tussen wholesaleverkoop, industriële klanten en residentiële klanten (deze laatsten bevinden zich momenteel in België, Nederland, Duitsland en Italië). De onderneming blijft alert voor alle groeimogelijkheden op de retailmarkt. Verkoop elektriciteit in 2007 Wholesale inbegrepen 27,7 % Frankrijk, Italië, Iberisch schiereiland 59,4 % Benelux 12,9 % Duitsland, Polen, Hongarije 167,5 TWh 68,1 TWh 42,3 % Frankrijk 22,2 % Italië 3,7 % Iberisch schiereiland 15,4 % Duitsland 10,1 % Polen 6,3 % Hongarije Verkoop elektriciteit Verkoop In TWh - Wholesale elektriciteit inbegrepen In TWh - Wholesale inbegrepen ,5 156,5 167,5 Duitsland, 138,8 145,5 156,5 21,7 Duitsland, Polen, 138,8 145,5 23,2 19,6 21,7 Hongarije Polen, 20,5 23,2 19,6 Frankrijk, Hongarije Italië, 18,3 20,5 33,2 46,4 25,7 Frankrijk, Italië, 18,3 25,7 33,2 46,4 Iberisch schiereiland Iberisch schiereiland Benelux 100,0 100,2 100,1 99,4 Benelux 100,0 100,2 100,1 99, = Doelstelling = Doelstelling 24 Electrabel 3 - Activiteitenverslag 2007 n Activiteiten - Verkoop

27 Elektriciteitsverkoop in 2007 De elektriciteitsverkoop van de Electrabel-groep in 2007, wholesaleverkoop inbegrepen, beliep 167,5 TWh, wat een stijging van 7,0 % betekent (+11 TWh) ten opzichte van ,4 % van de verkoop werd gerealiseerd in de Benelux, 27,7 % in de regio Frankrijk-Italië-Iberisch schiereiland en 12,9 % in de regio Polen-Duitsland-Hongarije. De volumes vertonen een lichte daling in de Benelux (-0,7 %), terwijl ze een sterke stijging laten optekenen buiten de Benelux (+20,8 %). In België vertonen de verkochte volumes een lichte daling (-1,5 %), voornamelijk als gevolg van een lagere wholesaleverkoop. In Nederland namen de verkochte volumes af met 5,2 %, vooral te wijten aan een daling van de verkoop aan resellers en van de wholesaleverkoop. Buiten de Benelux valt een sterke groei te noteren in Frankrijk (+90,2 %), Portugal (+86,1 %), Spanje (+50,9 %) en Hongarije (+24,6 %). Deze evoluties zijn te verklaren door de integrale consolidatie van CNR (Frankrijk), de opstart van windmolenparken (Portugal), het volledige eerste operationele jaar van STEG-centrale Castelnou (Spanje) en een stijging van de vraag in het kader van aankoopcontracten op lange termijn (Hongarije). Verkoop van aardgas in 2007 De verkoop van aardgas van de onderneming, met inbegrip van de wholesale verkoop, bedroeg 79,0 TWh. Dat komt neer op een daling van 7,0 % (-6 TWh) ten opzichte van De verkoop kende een terugloop van 6,5 % in de Benelux en van 17,6 % buiten de Benelux. In België daalde het totale verkoopvolume met 22,1 %. De verklaring hiervoor dient gezocht in de zachtere temperaturen dan in 2006 en in een daling van de verkoop aan de resellers en van de wholesaleverkoop. In Nederland steeg het verkochte volume met 11 TWh (+147,0 %). Die stijging komt voornamelijk voort uit de bijdrage van Rendo en Cogas, waarvan in 2007 voor het eerst de resultaten van een volledig boekjaar in rekening konden worden gebracht, en uit een aantal nieuwe contracten in het businesssegment. Buiten de Benelux bleven de verkochte volumes stabiel in Duitsland, terwijl ze in Italië het tweede land waar de Groep vandaag actief is in dat domein met 0,7 TWh daalden, vooral dan in het segment van de wholesaleverkoop. Verkoop aardgas in 2007 Wholesale inbegrepen Verkoop aardgas In TWh - Wholesale inbegrepen 95,9 % Benelux Duitsland Italië 85,4 6,7 1,2 73,3 1,5 1,1 84,9 1,7 2,2 79,0 1,7 1,5 1,9 % Italië Benelux 2,2 % 77,5 70,7 81,0 75,8 Duitsland 79,0 TWh Electrabel - Activiteitenverslag 2007 n Activiteiten - Verkoop 25 3

28 Partner van ondernemingen voor de vermindering van CO 2 REG, de medewerkers geven het goede voorbeeld 26 Electrabel 3 Electrabel verhoogt het aantal diensten aan ondernemingen om hen te helpen hun CO 2 -emissies te verminderen. Zij kan op die manier een partnership met meerwaarde voorstellen, wat ook de energiebehoeften van haar klanten zijn. Energie-architect De commerciële strategie van Electrabel bestaat erin om aan ondernemingen een onberispelijk basisproduct te leveren, aangevuld met allerhande diensten, tegen een competitieve prijs. Dit dienstenaanbod legt steeds meer het accent op het concept van duurzame ontwikkeling. In 2007 vatte de slogan Samen voor minder CO 2 dit aanbod van partnership perfect samen. Het werd op grote schaal ontwikkeld tijdens contacten met industriële klanten (speciale ondernemingsdagen, gepersonaliseerde contacten, specifieke informatiedragers op papier of via het internet). In deze strategie van een geïntegreerd aanbod was de realisatie van een CO 2 -vrije fabriek voor Volvo Trucks waar verschillende duurzame oplossingen worden aangewend, een mooi pilootinitiatief voor Electrabel. Na dit succes worden momenteel nog talrijke andere maatwerkoplossingen onderzocht in samenwerking met industriële klanten. Een volledig dienstenaanbod Electrabel stelt constant nieuwe diensten op punt die het voorgestelde - Activiteitenverslag 2007 n Activiteiten - Verkoop Electrabel ontplooit initiatieven die niet alleen haar klanten, maar ook haar medewerkers de juiste reflexen op het vlak van rationeel energiegebruik meegeven. De onderneming ontwikkelde hiervoor twee belangrijke initiatieven. Na het succes van de eerste REG Trofee in 2006 waar de winnaars tot 45 % aan energie bespaarden verlengde Electrabel in België in 2007 deze vernieuwende wedstrijd voor de medewerkers en hun familie. Het doel was eenvoudig: elke deelnemer moest thuis over een periode van zes maanden een maximum aan energie besparen. In de loop van de twee wedstrijdedities, die samen een volledig jaar duurden en waaraan meer dan 660 personeelsleden deelnamen, bespaarden de medewerkers van Electrabel kwh energie en vermeden zo de uitstoot van 150 ton CO 2. In Frankrijk lanceerde de onderneming het project CoachEco Energie om de medewerkers te sensibiliseren rond REG-acties. Het wil een intern proces creëren dat ook bij de klant implementeerbaar moet zijn. Dat gebeurt via een ondernemingsproject rond energie-efficiëntie. Via concrete acties het doven van de verlichting, het verlagen van de verwarming, de optimalisatie van het energiegebruik van pc s en via praktische adviezen, zou er een vermindering van het energiegebruik op het werk gerealiseerd moeten worden van 10 tot 20 %. dienstenpallet vervolledigen. Sinds eind 2007 moedigt ze bedrijven aan om fotovoltaïsche cellen op de daken van hun gebouwen te plaatsen. Dat gebeurt in het kader van de door het Vlaamse gewest verleende steun. Het is de bedoeling om snel een capaciteit van 11 MW te installeren. Een eerste contract werd getekend met Honda Belgium in Aalst. Andere volgen in Een ander voorbeeld: Electrabel stelt sinds kort aan bedrijven voor om het energiebeheer van hun vloot van elektrisch of met aardgas aangedreven wagens te verzorgen. Een eerste contract werd gesloten met DHL voor haar vloot op aardgas. Electrabel blijft innoveren in deze materie. De instrumenten die een betere beheersing van kosten en verbruik van elektriciteit en aardgas toelaten door onlineopvolging via het internet, werden in 2007 nog verbeterd. Bepaalde projecten die in uitvoering zijn, onderscheiden zich door hun industriële omvang, zoals de centrale op de Sidmar-site te Gent (305 MW). Deze centrale zal residugassen van de staalproducent verbranden. Andere voorbeelden zijn de warmtekrachtcentrales voor Lanxess Rubber te Zwijndrecht (56 MW elektrisch) en voor Degussa Antwerpen (43 MW elektrisch). Voor deze laatste ging Electrabel een associatie met E.ON Kraftwerke aan. Deze oplossingen laten toe het rendement te verbeteren en de uitstoot van CO 2 te verminderen. Dat is eveneens het geval voor kleinere warmtekrachteenheden die gebruikmaken van biobrandstof, zoals diegene die in 2007 in België operationeel werden bij de bedrijven Oleon (3 MW) en Op De Beeck (3,7 MW).

29 ZOOM OP Samen naar minder CO 2 Hendrik Van Asbroeck Dankzij de levering van groene elektriciteit en warmte is de industriële site van de Volvo Group Belgium te Oostakker, nabij Gent, een site met zero CO 2 -emissie. Electrabel zorgde mee voor dit industriële succes, goed voor het vermijden van de uitstoot van ton CO 2 op jaarbasis. De Belgische vestiging van de Volvo Group Belgium is de eerste entiteit ter wereld voor de assemblage van voertuigen die produceert zonder netto-uitstoot van CO 2. Electrabel heeft als partner dit project mee op punt gesteld. Het was de CEO van Volvo AB die de uitdaging lanceerde om productiesites met zero emissie te realiseren. Hendrik Van Asbroeck, Key Account Manager voor Volvo: Het globale concept was volledig nieuw. Het bracht Electrabel ertoe om op zoek te gaan naar nieuwe technieken. Dat resulteerde zowel in de ketel van de 21ste eeuw, als in professionele zonnepanelen. Naast de zoektocht naar innoverende technologie moesten we er ook over waken dat er voor de site voldoende vaste en vloeibare biomassa zou kunnen aangevoerd worden. Anders gezegd: om onze klant tevreden te stellen, moesten we verschillende competenties binnen onze onderneming mobiliseren. De totaaloplossing bestaat dan ook uit verschillende luiken: - drie windturbines van 2 MW werden op de site geplaatst, die zowat de helft van de totale behoeften dekken. De andere helft van de elektriciteit wordt geleverd door Electrabel in het kader van een contract voor groene energie AlpEnergie. - een ketel voor de verbranding van biomassa van 5 MWth werd geïnstalleerd om te voorzien in de warmte, noodzakelijk voor de verwarming van de gebouwen en voor het productieproces. - om tegemoet te komen aan de bijkomende behoeften in de winterperiode werd een van de drie oude aardgasketels omgebouwd, zodat ze ook vloeibare biomassa kan verbranden. Van zodra het verbruik 5 MWth overschrijdt, zal ze worden ingeschakeld. - de installatie werd vervolledigd met 150 fotovoltaïsche panelen met een totale capaciteit van 30 kwp, geplaatst op het dak van het gebouw waar de nieuwe ketel voor de verbranding van biomassa staat. - Electrabel adviseerde ook om grote glazen panelen in het dak van de ateliers aan te brengen. Die zorgen voor een grotere lichtinval, waardoor de energieconsumptie vermindert. Hendrik Van Asbroeck: Op deze manier hebben we een geïntegreerde oplossing op punt kunnen stellen. Die hebben we in een recordtijd gerealiseerd. Een soortgelijk project was zes maanden voor dat van Gent opgestart in Zweden. Desondanks waren wij de eersten om een zero emissie -site te realiseren en dat dankzij de mobilisatie van onze verschillende competenties. Patrick Collignon, General Manager Volvo Europa Truck: Om een fabriek zonder CO 2 -uitstoot op punt te zetten, hadden we meer nodig dan een energieleverancier. We hadden nood aan een echte adviseur, die in staat moest zijn om zowel technologische als toeleveringsoplossingen uit te werken. Die adviseur hebben we gevonden in Electrabel, een echte architect van totaaloplossingen rond energie. Electrabel - Activiteitenverslag 2007 n Activiteiten - Verkoop 27 3

Energie, technologie en milieuproblemen: Europees onderzoek schetst somber wereldbeeld in 2030

Energie, technologie en milieuproblemen: Europees onderzoek schetst somber wereldbeeld in 2030 IP/3/661 Brussel, 12 mei 23 Energie, technologie en milieuproblemen: Europees onderzoek schetst somber wereldbeeld in 23 In 23 zal het wereldenergieverbruik verdubbeld zijn; fossiele brandstoffen, voornamelijk

Nadere informatie

Hernieuwbaar energie-aandeel in Vlaamse nieuwbouwprojecten Ontdek de zonnestroomoplossingen van SMA

Hernieuwbaar energie-aandeel in Vlaamse nieuwbouwprojecten Ontdek de zonnestroomoplossingen van SMA Hernieuwbaar energie-aandeel in Vlaamse nieuwbouwprojecten Ontdek de zonnestroomoplossingen van SMA Verplicht aandeel hernieuwbare energie in nieuwbouw Vanaf 1 januari 2014 moet elke nieuwe woning, kantoor

Nadere informatie

Respect voor klanten, partners en medewerkers

Respect voor klanten, partners en medewerkers Respect voor klanten, partners en medewerkers Service : een ander woord voor het respect dat een onderneming verschuldigd is aan haar klanten, medewerkers en partners. Voertuigbeglazing KERNCIJFERS (in

Nadere informatie

Aardgas, elektriciteit en diensten

Aardgas, elektriciteit en diensten Panorama Uitgave 2013 Aardgas, elektriciteit en diensten Enovos, één en al energie Enovos is de belangrijkste energieleverancier in een regio die het hart vormt van industrieel Europa en die zich uitstrekt

Nadere informatie

De toekomst voorbereiden

De toekomst voorbereiden Het milieu beschermen. Afdrukken dit document alleen indien nodig De toekomst voorbereiden Partner in duurzaam vertrouwen SPIE is Europees leider wat betreft diensten in de domeinen van elektriciteit,

Nadere informatie

Samenvatting voor beleidsmakers

Samenvatting voor beleidsmakers Road book towards a nuclear-free Belgium. How to phase out nuclear electricity production in Belgium? rapport door Alex Polfliet, Zero Emissions Solutions, in opdracht van Greenpeace Belgium Samenvatting

Nadere informatie

Kernenergie in de Belgische energiemix

Kernenergie in de Belgische energiemix Kernenergie in de Belgische energiemix 1. Bevoorradingszekerheid De energie-afhankelijkheid van België is hoger dan het Europees gemiddelde. Zo bedroeg het percentage energie-afhankelijkheid van België

Nadere informatie

Factsheet: Dong Energy

Factsheet: Dong Energy Factsheet: Dong Energy Holding/bestuurder Type bedrijf Actief in Markt Bedrijfsprofiel Dong Energy Producent/leverancier elektriciteit (en aardgas) Europa Consumenten/zakelijk - Omzet 900 miljoen (NL)/9

Nadere informatie

(Euronext Brussel) Emakina Group : 50% groei van de semesteriële verkoop

(Euronext Brussel) Emakina Group : 50% groei van de semesteriële verkoop FOR IMMEDIATE RELEASE (Euronext Brussel) Emakina Group : 50% groei van de semesteriële verkoop BRUSSEL, 25 SEPTEMBER 2007 Emakina Group publiceert vandaag de resultaten voor het eerste semester van 2007.

Nadere informatie

Bevoorradingszekerheid

Bevoorradingszekerheid Bevoorradingszekerheid Commissies Bedrijfsleven en Binnenlandse Zaken van de Kamer van volksvertegenwoordigers 23.09.2014 23 september 2014 1 Meer over FEBEG Inhoud Niets nieuws onder de zon Veel partijen

Nadere informatie

ENERGIEPRIORITEITEN VOOR EUROPA

ENERGIEPRIORITEITEN VOOR EUROPA ENERGIEPRIORITEITEN VOOR EUROPA Presentatie door de heer J.M. Barroso, Voorzitter van de Europese Commissie, voor de Europese Raad van 4 februari 2011 Inhoud 1 I. Waarom energiebeleid ertoe doet II. Waarom

Nadere informatie

TUSSENTIJDSE MANAGEMENTVERKLARING VOOR DE PERIODE

TUSSENTIJDSE MANAGEMENTVERKLARING VOOR DE PERIODE VOOR DE PERIODE EINDIGEND OP 30 SEPTEMBER 2011 Gezien de verkoop van Avis Europe, die op 3 oktober 2011 van kracht werd, heeft deze mededeling enkel betrekking op de voortgezette activiteiten. SAMENVATTING

Nadere informatie

De nieuwe energie-efficiëntierichtlijn - Uitdagingen & oplossingen -

De nieuwe energie-efficiëntierichtlijn - Uitdagingen & oplossingen - De nieuwe energie-efficiëntierichtlijn l - Uitdagingen & oplossingen - DG Energie 22 juni 2011 ENERGIEVOORZIENING NOG AFHANKELIJKER VAN IMPORT Te verwachten scenario gebaseerd op cijfers in 2009 in % OLIE

Nadere informatie

Luminus Groen : 100% Belgische, groene energie

Luminus Groen : 100% Belgische, groene energie Luminus Groen : 100% Belgische, groene energie Een leader in windenergie in België We houden momenteel 53 windmolens draaiende. In 2004 bouwde Luminus haar eerste windmolenpark in Villers-le-Bouillet.

Nadere informatie

DE ROL VAN GAS EN GASINFRASTRUCTUUR IN EEN DUURZAME LEEFOMGEVING. Samen naar een duurzame, betrouwbare en competitieve energiemix

DE ROL VAN GAS EN GASINFRASTRUCTUUR IN EEN DUURZAME LEEFOMGEVING. Samen naar een duurzame, betrouwbare en competitieve energiemix DE ROL VAN GAS EN GASINFRASTRUCTUUR IN EEN DUURZAME LEEFOMGEVING Samen naar een duurzame, betrouwbare en competitieve energiemix DE BELGISCHE ENERGIE- UITDAGING 2 De doelstellingen van het interfederale

Nadere informatie

DE THERMISCHE CENTRALES VAN EDF LUMINUS, TECHNOLOGIE CONTINU IN BEWEGING

DE THERMISCHE CENTRALES VAN EDF LUMINUS, TECHNOLOGIE CONTINU IN BEWEGING DE THERMISCHE CENTRALES VAN EDF LUMINUS, TECHNOLOGIE CONTINU IN BEWEGING 2 De thermische centrales van EDF Luminus EEN EVENWICHTIGE ENERGIEMIX Het productiepark van EDF Luminus bestaat uit verschillende

Nadere informatie

Energie voor morgen, vandaag bij GTI

Energie voor morgen, vandaag bij GTI Energie voor morgen, vandaag bij GTI Jet-Net docentendag 5 juni 2008 GTI. SMART & INVOLVED GTI is in 2009 van naam veranderd: GTI heet nu Cofely SLIMME ENERGIENETWERKEN, NU EN MORGEN 2008 2010 Centrale

Nadere informatie

Energieverbruik gemeentelijke gebouwen

Energieverbruik gemeentelijke gebouwen MILIEUBAROMETER: INDICATORENFICHE ENERGIE 1/2 Samenwerkingsovereenkomst 2008-2013 Milieubarometer: Energieverbruik gemeentelijke gebouwen Indicatorgegevens Naam Definitie Meeteenheid Energieverbruik gemeentelijke

Nadere informatie

DE BEREKENING VAN DE GROENESTROOMCERTIFICATEN

DE BEREKENING VAN DE GROENESTROOMCERTIFICATEN 1. CONTEXT Infofiche Energie DE BEREKENING VAN DE GROENESTROOMCERTIFICATEN In het Brussels Hoofdstedelijk Gewest wordt de productie van groene stroom afkomstig van hernieuwbare energiebronnen of warmtekrachtkoppeling

Nadere informatie

De ontwikkeling van de elektriciteits- en aardgasmarkten in België

De ontwikkeling van de elektriciteits- en aardgasmarkten in België De ontwikkeling van de elektriciteits- en aardgasmarkten in België Jaar 2006 Marktstatistieken www.creg.be www.cwape.be www.brugel.be www.vreg.be 1/11 I. MARKTAANDELEN VAN DE ACTIEVE ELEKTRICITEITSLEVERANCIERS

Nadere informatie

Maak optimaal gebruik van uw dak. lnvesteer in zonne-energie met SunPower

Maak optimaal gebruik van uw dak. lnvesteer in zonne-energie met SunPower Maak optimaal gebruik van uw dak lnvesteer in zonne-energie met SunPower Hoe werkt het? Verhoog uw inkomsten met zonne-energie 1 SunPower-zonnepanelen Tot voor enkele jaren was een investering met het

Nadere informatie

Voordelen van stoom door WKK in België : Projectaanpak THEOLIA

Voordelen van stoom door WKK in België : Projectaanpak THEOLIA S u s t a i n a b l e E n e r g y S o l u t i o n s Voordelen van stoom door WKK in België : Projectaanpak THEOLIA Promotiedag STOOM 18 mei 2006 VITO te Mol Frederic Vermeulen Marketing en Sales Manager

Nadere informatie

NOTA (Z)140109-CDC-1299

NOTA (Z)140109-CDC-1299 Commissie voor de Regulering van de Elektriciteit en het Gas Nijverheidsstraat 26-38 1040 Brussel Tel.: 02/289.76.11 Fax: 02/289.76.09 COMMISSIE VOOR DE REGULERING VAN DE ELEKTRICITEIT EN HET GAS NOTA

Nadere informatie

reating ENERGY PROGRESS

reating ENERGY PROGRESS reating ENERGY PROGRESS 2012 ENERGIE EN MILIEU: Opwarming van de aarde: Drastische vermindering CO 2 -uitstoot Energie: De energiekosten fluctueren sterk en zullen alleen maar stijgen Behoud van het milieu

Nadere informatie

26/05/2009. Financieel Forum 1

26/05/2009. Financieel Forum 1 26/05/2009 Financieel Forum 1 EEN DUURZAME EUROPESE ENERGIEMARKT: verre mythe of nabije realiteit? Dr. Chris De Groof Directeur-generaal, Electrabel Professor Universiteit Antwerpen 2 I. INTRODUCTIE Het

Nadere informatie

Duurzame energie in balans

Duurzame energie in balans Duurzame energie in balans Duurzame energie produceren en leveren binnen Colruyt Group I. Globale energievraag staat onder druk II. Bewuste keuze van Colruyt Group III. Wat doet WE- Power? I. Globale energievraag

Nadere informatie

WORLD ENERGY TECHNOLOGY OUTLOOK 2050 (WETO-H2) KERNPUNTEN

WORLD ENERGY TECHNOLOGY OUTLOOK 2050 (WETO-H2) KERNPUNTEN WORLD ENERGY TECHNOLOGY OUTLOOK 2050 (WETO-H2) KERNPUNTEN In het kader van de WETO-H2-studie is een referentieprognose van het wereldenergiesysteem ontwikkeld samen met twee alternatieve scenario's, een

Nadere informatie

De ontwikkeling van de elektriciteits- en aardgasmarkten in België

De ontwikkeling van de elektriciteits- en aardgasmarkten in België De ontwikkeling van de elektriciteits- en aardgasmarkten in België Jaar 2004 Marktstatistieken www.creg.be www.cwape.be www.ibgebim.be www.vreg.be 1/11 I. MARKTAANDELEN VAN DE ACTIEVE AARDGASLEVERANCIERS

Nadere informatie

100% groene energie. uit eigen land

100% groene energie. uit eigen land 100% groene energie uit eigen land Sepa green wil Nederland op een verantwoorde en transparante wijze van energie voorzien. Dit doen wij door gebruik te maken van duurzame energieopwekking van Nederlandse

Nadere informatie

Een nieuwe kijk op houtenergie

Een nieuwe kijk op houtenergie Een nieuwe kijk op houtenergie HOUT EEN MODERNE ENERGIEBRON AUTHENTIEK EN TOEKOMSTGERICHT In Europa is hout de primaire bron van duurzame energie. Duizenden gezinnen hebben een houtkachel ter beschikking.

Nadere informatie

De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof AA DEN HAAG

De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof AA DEN HAAG > Retouradres Postbus 20401 2500 EK Den Haag De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 4 2513 AA DEN HAAG Bezoekadres Bezuidenhoutseweg 73 2594 AC Den Haag Postadres Postbus 20401

Nadere informatie

Innoveren met financiering van zonnepanelen

Innoveren met financiering van zonnepanelen Innoveren met financiering van zonnepanelen Dexia Corporate Jean-Michel Baetslé, Gedelegeerd Bestuurder Inhoud Inleiding Fotovoltaïsche zonne-energie Voor- en nadelen van een fotovoltaïsch systeem Steun

Nadere informatie

Persinformatie. Uitdagende marktomgeving biedt ook kansen. Nieuwe directievoorzitter wil groei voortzetten

Persinformatie. Uitdagende marktomgeving biedt ook kansen. Nieuwe directievoorzitter wil groei voortzetten Persinformatie Uitdagende marktomgeving biedt ook kansen Nieuwe directievoorzitter wil groei voortzetten Mario Mehren: strategie Wintershall blijkt succesvol 2 juni 2015 Michael Sasse Tel. +49 561 301-3301

Nadere informatie

Energie Rijk. Lesmap Leerlingen

Energie Rijk. Lesmap Leerlingen Energie Rijk Lesmap Leerlingen - augustus 2009 Inhoudstafel Inleiding! 3 Welkom bij Energie Rijk 3 Inhoudelijke Ondersteuning! 4 Informatiefiches 4 Windturbines-windenergie 5 Steenkoolcentrale 6 STEG centrale

Nadere informatie

Mondiale perspectieven voor energie, technologie en klimaatbeleid voor 2030 KERNPUNTEN

Mondiale perspectieven voor energie, technologie en klimaatbeleid voor 2030 KERNPUNTEN Mondiale perspectieven voor energie, technologie en klimaatbeleid voor 2030 KERNPUNTEN Referentiescenario De WETO-studie (World Energy, Technology and climate policy Outlook 2030) bevat een referentiescenario

Nadere informatie

COMMERCIËLE RESULTATEN WERELD 2009*

COMMERCIËLE RESULTATEN WERELD 2009* 14 januari 2010 COMMERCIËLE RESULTATEN WERELD 2009* De Renault groep verhoogt zijn marktaandeel tot 3,7% dankzij de goede commerciële prestaties in het tweede halfjaar De Renault groep bereikt zijn doelstelling:

Nadere informatie

30/01/2012. Wat denk jij over. Wat gebeurt er?

30/01/2012. Wat denk jij over. Wat gebeurt er? Kraak je energiekosten Wat denk jij over klimaat en energie 2 Flauwekul. Opwarming van de aarde Mijn probleem niet, maar die van de volgende generatie. Bekommerd! Ik wil mee m n steentje bijdragen zodat

Nadere informatie

BELEIDSNOTA 2008 VAN FEBEG

BELEIDSNOTA 2008 VAN FEBEG 20.02.2008 BELEIDSNOTA 2008 VAN FEBEG Met de nieuwe organisatie van de beroepsverenigingen van de sector vertegenwoordigt FEBEG nu enkel producenten en leveranciers van elektriciteit en gas die in België

Nadere informatie

MIX. Van verantwoorde. herkomst

MIX. Van verantwoorde. herkomst Van verantwoorde MIX herkomst Het papier gebruikt in deze brochure is FSC gecertificeerd (Forest Stewardship Council). Dit certificaat staat voor een aantal mondiaal erkende principes en criteria op het

Nadere informatie

Traject naar een lange termijnvisie voor het energiebeleid

Traject naar een lange termijnvisie voor het energiebeleid Traject naar een lange termijnvisie voor het energiebeleid Lieven Van Lieshout Econext 8 april 203 Uitdagingen van het energiebeleid Bron: IEA, WEO 202 2 Uitdagingen van het energiebeleid Bron : EC, Impact

Nadere informatie

Bouwstenen voor een nieuw energiebeleid. De uitdagingen in het energiebeleid. CD&V voorzitter Jo Vandeurzen

Bouwstenen voor een nieuw energiebeleid. De uitdagingen in het energiebeleid. CD&V voorzitter Jo Vandeurzen Bouwstenen voor een nieuw energiebeleid De uitdagingen in het energiebeleid CD&V voorzitter Jo Vandeurzen CD&V-studiedag, Vlaams Parlement 29 april 2006 Als ik zeg dat onze moderne westerse samenleving

Nadere informatie

3 Elektrische teller. Verhoog uw inkomsten met zonne-energie

3 Elektrische teller. Verhoog uw inkomsten met zonne-energie Waarom zonne-energie? Hoe werkt het? SunPower-zonnepanelen Verhoog uw inkomsten met zonne-energie Tot voor enkele jaren was een investering met het beste rendement nog onverzoenbaar met respect voor het

Nadere informatie

Impact maatschappelijke rol van Eandis op nettarieven

Impact maatschappelijke rol van Eandis op nettarieven 31 maart 2011 Impact maatschappelijke rol van Eandis op nettarieven 1. Inleiding: samenstelling energiefactuur In de verbruiksfactuur van de energieleverancier zijn de kosten van verschillende marktspelers

Nadere informatie

Prof. Jos Uyttenhove. E21UKort

Prof. Jos Uyttenhove. E21UKort Historisch perspectief 1945-1970 Keerpunten in de jaren 70 oliecrisis en milieu Tsjernobyl (1986) ramp door menselijke fouten Kyoto protocol (1997) (CO 2 en global warming problematiek) Start alternatieven

Nadere informatie

HERNIEUWBARE ENERGIE IN ITALIË

HERNIEUWBARE ENERGIE IN ITALIË HERNIEUWBARE ENERGIE IN ITALIË Overzicht 1 Hernieuwbare energiebronnen (hierna ook: HE) spelen een belangrijke rol in het kader van het Italiaanse energiesysteem. Ze worden uitvoerig gebruikt om elektriciteit

Nadere informatie

Inventaris hernieuwbare energie in Vlaanderen 2014

Inventaris hernieuwbare energie in Vlaanderen 2014 1 Beknopte samenvatting van de Inventaris hernieuwbare energiebronnen Vlaanderen 2005-2014, Vito, januari 2016 1 Het aandeel hernieuwbare energie in 2014 bedraagt 5,7 % Figuur 1 groene stroom uit bio-energie

Nadere informatie

ENERGIE- OBSERVATORIUM. Kerncijfers 2013 20% 80% 60% 40%

ENERGIE- OBSERVATORIUM. Kerncijfers 2013 20% 80% 60% 40% ENERGIE- OBSERVATORIUM Kerncijfers 2013 20% 80% 60% 40% Deze brochure wordt gepubliceerd met als doel door een efficiënt en doelgericht gebruik van de statistische gegevens, van marktgegevens, van de databank

Nadere informatie

De ontwikkeling van de elektriciteits- en aardgasmarkten in België. Jaar Marktstatistieken

De ontwikkeling van de elektriciteits- en aardgasmarkten in België. Jaar Marktstatistieken De ontwikkeling van de elektriciteits- en aardgasmarkten in België Jaar 2005 Marktstatistieken www.creg.be www.cwape.be www.ibgebim.be www.vreg.be 1/11 I. MARKTAANDELEN VAN DE ACTIEVE ELEKTRICITEITSLEVERANCIERS

Nadere informatie

Latijns-Amerika aarzelt over hernieuwbare energie zaterdag, 15 augustus 2015 12:30

Latijns-Amerika aarzelt over hernieuwbare energie zaterdag, 15 augustus 2015 12:30 Waterkrachtcentrale's vormen een belangrijke energiebron in Zuid-Amerka, zoals hier bij de Itaipudam, een Braziliaans-Paraguyaanse stuwdam in de rivier de Paraná op de grens van de Braziliaanse staat Paraná

Nadere informatie

Reactie van Elia op de conceptnota voor nieuwe regelgeving betreffende het stimuleren van een Vlaams energienet in evenwicht

Reactie van Elia op de conceptnota voor nieuwe regelgeving betreffende het stimuleren van een Vlaams energienet in evenwicht Reactie van Elia op de conceptnota voor nieuwe regelgeving betreffende het stimuleren van een Vlaams energienet in evenwicht 29 februari 2016 INHOUDSTAFEL 1 Voorwoord... 3 2 Elia, beheerder van het transmissienet

Nadere informatie

Reken op ons! Donkere wolken boven de zonnepanelen (vervolg)

Reken op ons! Donkere wolken boven de zonnepanelen (vervolg) 10/12/2010 Donkere wolken boven de zonnepanelen (vervolg) Vlaams minister van Energie Freya Van den Bossche vind koppigheid een slechte eigenschap voor een regering en gaat in op het voorstel van de sector

Nadere informatie

Electrabel Jaarverslag 2006. Jaarverslag

Electrabel Jaarverslag 2006. Jaarverslag Electrabel Jaarverslag 2006 Jaarverslag 2006 N Cover Jaarverslag baseline neg.i1 1 04-04-2007 13:18:16 Boodschap van Gérard Mestrallet en Jean Pierre Hansen p. 2 Organen van bestuur en controle p. 4 1

Nadere informatie

Mevrouw Dutordoir, Meneer Kroll, Meneer Fouchier, Dames en heren,

Mevrouw Dutordoir, Meneer Kroll, Meneer Fouchier, Dames en heren, TOESPRAAK DOOR KRIS PEETERS VLAAMS MINISTER-PRESIDENT EN VLAAMS MINISTER VAN ECONOMIE, BUITENLANDS BELEID, LANDBOUW, ZEEVISSERIJ EN PLATTELANDSBELEID 24 februari 2011 WKK Electrabel EON - Degussa Mevrouw

Nadere informatie

certificeert duurzame energie

certificeert duurzame energie certificeert duurzame energie Met het certificeren van duurzame energie voorzien we deze energieproductie van een echtheidscertificaat. Dit draagt wezenlijk bij aan het goed functioneren van de groeneenergiemarkt.

Nadere informatie

Energievoorziening Rotterdam 2025

Energievoorziening Rotterdam 2025 Energievoorziening Rotterdam 2025 Trends Issues Uitdagingen 9/14/2011 www.bollwerk.nl 1 Trends (1) Wereld energiemarkt: onzeker Toenemende druk op steeds schaarsere fossiele bronnen Energieprijzen onvoorspelbaar,

Nadere informatie

Uitdagingen en opportuniteiten in een smart grid omgeving Een zoektocht naar flexibiliteit? 13/10/2015 Helena Gerard

Uitdagingen en opportuniteiten in een smart grid omgeving Een zoektocht naar flexibiliteit? 13/10/2015 Helena Gerard Uitdagingen en opportuniteiten in een smart grid omgeving Een zoektocht naar flexibiliteit? 13/10/2015 Helena Gerard Inhoud Inhoud Deel I Deel II Deel III Deel IV EnergyVille Uitdagingen in onze huidige

Nadere informatie

DE OPMAAK VAN EEN SEAP VOOR DE GEMEENTE KLUISBERGEN KLIMAATTEAM 1 12.10.2015

DE OPMAAK VAN EEN SEAP VOOR DE GEMEENTE KLUISBERGEN KLIMAATTEAM 1 12.10.2015 DE OPMAAK VAN EEN SEAP VOOR DE GEMEENTE KLUISBERGEN KLIMAATTEAM 1 12.10.2015 Agenda Welkom door de Schepen Lode Dekimpe Inleiding SEAP door Kim Rienckens (provincie Oost-Vlaanderen) Nulmeting en uitdagingen

Nadere informatie

Samen investeren in hernieuwbare energie. Daan Creupelandt Dirk Vansintjan

Samen investeren in hernieuwbare energie. Daan Creupelandt Dirk Vansintjan Samen investeren in hernieuwbare energie Daan Creupelandt Dirk Vansintjan Even opwarmen Wie kent Ecopower? Zijn er coöperanten? Zijn er klanten? 2 Overzicht 1. Ecopower 2. Coöperatief ondernemen 3. REScoop.eu

Nadere informatie

Insights Energiebranche

Insights Energiebranche Insights Energiebranche Naar aanleiding van de nucleaire ramp in Fukushima heeft de Duitse politiek besloten vaart te zetten achter het afbouwen van kernenergie. Een transitie naar duurzame energie is

Nadere informatie

20% 60% 80% 40% ENERGIE. Kerncijfers 2016

20% 60% 80% 40% ENERGIE. Kerncijfers 2016 20% ENERGIE Kerncijfers 2016 80% 60% 40% Deze brochure wordt gepubliceerd met als doel door een efficiënt en doelgericht gebruik van de statistische gegevens, van marktgegevens, van de databank en van

Nadere informatie

Sleutelvragen & antwoorden voor een beter begrip van de jaarresultaten over 2013

Sleutelvragen & antwoorden voor een beter begrip van de jaarresultaten over 2013 Sleutelvragen & antwoorden voor een beter begrip van de jaarresultaten over 2013 Hoe kan het jaar 2013 worden geanalyseerd? In 2013 heeft de Groep, ondanks de situatie van de Europese energiemarkten, goede

Nadere informatie

Peiling Kerntechnologie Maart 2015

Peiling Kerntechnologie Maart 2015 Peiling Kerntechnologie Maart 205 TNS 40469 Contents Onderzoeksopzet 2 Kernenergie Attitude Een stabiele en genuanceerde houding 3 Kerntechnologie Kennis Onbekend maakt onbemind TNS 40469 2 Onderzoeksopzet

Nadere informatie

Inventaris hernieuwbare energie in Vlaanderen 2015

Inventaris hernieuwbare energie in Vlaanderen 2015 1 Beknopte samenvatting van de Inventaris hernieuwbare energiebronnen Vlaanderen 2005-2015, Vito, september 2016 1 Het aandeel hernieuwbare energie in 2015 bedraagt 6,0 % Figuur 1 groene stroom uit bio-energie

Nadere informatie

Smart Grids. Situering Eandis in energiemarkt. Hernieuwbare energie voor gebouwen 13 september Producenten elektriciteit

Smart Grids. Situering Eandis in energiemarkt. Hernieuwbare energie voor gebouwen 13 september Producenten elektriciteit Hernieuwbare energie voor gebouwen 13 september 2012 Situering Eandis in energiemarkt Producenten elektriciteit CREG / VREG Invoerders aardgas Elia Fluxys Distributienetbeheerders Leveranciers Klanten

Nadere informatie

TUSSENTIJDSE MANAGEMENTVERKLARING VOOR DE PERIODE

TUSSENTIJDSE MANAGEMENTVERKLARING VOOR DE PERIODE VOOR DE PERIODE EINDIGEND OP 31 MAART 2012 SAMENVATTING VAN HET EERSTE KWARTAAL Lichte daling van de geconsolideerde verkopen met 2,6 % in vergelijking met het eerste kwartaal van 2011 (-0,3 % bij constante

Nadere informatie

CO2 reductie

CO2 reductie CO2 reductie 2015-2020 1 In dit document willen wij onze CO2 uitstoot publiceren over de jaren 2015, 2016 en 2017. Daarbij nemen wij alvast een voorschot op de verwachting voor het jaar 2020 als we de

Nadere informatie

Kernenergie. kernenergie01 (1 min, 22 sec)

Kernenergie. kernenergie01 (1 min, 22 sec) Kernenergie En dan is er nog de kernenergie! Kernenergie is energie opgewekt door kernreacties, de reacties waarbij atoomkernen zijn betrokken. In een kerncentrale splitst men uraniumkernen in kleinere

Nadere informatie

Kernenergie: Kan België zonder?

Kernenergie: Kan België zonder? Kernenergie: Kan België zonder? Marktonderzoeks-, studie- & consultancy-bureau mbt hernieuwbare energie - Marktstudies over energiemarkten - Opleidingen over (hernieuwbare) energie - Haalbaarheidsstudies,

Nadere informatie

Demand response: een opportuniteit voor professionele gebruikers. SGF Smart Energy Solutions BASF 22 January 2013

Demand response: een opportuniteit voor professionele gebruikers. SGF Smart Energy Solutions BASF 22 January 2013 Demand response: een opportuniteit voor professionele gebruikers SGF Smart Energy Solutions BASF 22 January 2013 Overzicht 1. Wie is EDF Luminus 2. De uitdaging 3. De oplossing Corporate Presentation -

Nadere informatie

Liberalisering van de energiemarkten. Algemene context. Dag 1:

Liberalisering van de energiemarkten. Algemene context. Dag 1: Liberalisering van de energiemarkten Algemene context Dag 1: Agenda van de opleiding I. Energieprijzen II. Institutionele context van de energie in België III. Organisatie van de elektriciteit- en gasmarkt

Nadere informatie

Achtergrond en doel presentatie

Achtergrond en doel presentatie Achtergrond en doel presentatie Achtergrond Uitnodiging van de raad; Nuon heeft reeds wind turbines in de Hoofdplaatpolder; Nuon ziet mogelijkheden voor het op termijn vervanging van de huidige turbines

Nadere informatie

Standpunt van Synergrid met betrekking tot electrische voertuigen. Seminarie van 20 april 2010 FOD EKME

Standpunt van Synergrid met betrekking tot electrische voertuigen. Seminarie van 20 april 2010 FOD EKME Standpunt van Synergrid met betrekking tot electrische voertuigen Seminarie van 20 april 2010 FOD EKME INHOUD Voorstelling van Synergrid en de rol van de netbeheerders Integratie van elektrische voertuigen

Nadere informatie

Inventaris hernieuwbare energie in Vlaanderen 2016

Inventaris hernieuwbare energie in Vlaanderen 2016 1 Beknopte samenvatting van de Inventaris hernieuwbare energiebronnen Vlaanderen 2005-2016, Vito, oktober 2017 1 Het aandeel hernieuwbare energie in 2016 bedraagt 6,4% Figuur 1 groene stroom uit bio-energie

Nadere informatie

Drijfveren en noden van professionele groene stroom consumenten.

Drijfveren en noden van professionele groene stroom consumenten. Drijfveren en noden van professionele groene stroom consumenten. Een visie vanuit de industriële sector Alex Polfliet Zaakvoerder Zero Emission Solutions : facts and figures Gevestigd in Aalst Opgericht

Nadere informatie

Overzicht lessenserie Energietransitie. Lessen Energietransitie - Thema s en onderwerpen per les.

Overzicht lessenserie Energietransitie. Lessen Energietransitie - Thema s en onderwerpen per les. 1 Lessen Energietransitie - Thema s en onderwerpen per les. 2 Colofon Dit is een uitgave van Quintel Intelligence in samenwerking met GasTerra en Uitleg & Tekst Meer informatie Kijk voor meer informatie

Nadere informatie

De ontwikkeling van de elektriciteits- en aardgasmarkten in België

De ontwikkeling van de elektriciteits- en aardgasmarkten in België De ontwikkeling van de elektriciteits- en aardgasmarkten in België Jaar 2007 Marktstatistieken www.creg.be www.cwape.be www.brugel.be www.vreg.be 8/17 I. MARKTAANDELEN VAN DE ACTIEVE ELEKTRICITEITSLEVERANCIERS

Nadere informatie

Onze energievoorziening in feiten: mythes, nieuwtjes en kansen

Onze energievoorziening in feiten: mythes, nieuwtjes en kansen Onze energievoorziening in feiten: mythes, nieuwtjes en kansen Heleen de Coninck, 13 september 2011 Energieonderzoek Centrum Nederland Grootste energieonderzoekcentrum van Nederland Missing link tussen

Nadere informatie

Boodschap van Gérard Mestrallet en Jean Pierre Hansen p. 2. Organen van bestuur en controle p. 4. Geconsolideerde jaarrekening p.

Boodschap van Gérard Mestrallet en Jean Pierre Hansen p. 2. Organen van bestuur en controle p. 4. Geconsolideerde jaarrekening p. Boodschap van Gérard Mestrallet en Jean Pierre Hansen p. 2 Organen van bestuur en controle p. 4 1 2 Panorama van de groep Electrabel p. 5 Electrabel vandaag p. 6 Het Electrabel-aandeel p. 8 Geconsolideerde

Nadere informatie

Intersteno Ghent 2013- Correspondence and summary reporting

Intersteno Ghent 2013- Correspondence and summary reporting Intersteno Ghent 2013- Correspondence and summary reporting DUTCH Wedstrijd Correspondentie en notuleren De wedstrijdtekst bevindt zich in de derde kolom van de lettergrepentabel in art. 19.1 van het Intersteno

Nadere informatie

Rol van WKK in een toekomstige Nederlandse energievoorziening:

Rol van WKK in een toekomstige Nederlandse energievoorziening: Rol van WKK in een toekomstige Nederlandse energievoorziening: Betaalbaar & betrouwbaar? Robert Harmsen ECN Beleidsstudies COGEN Symposium Zeist 22 oktober 2004 Een blik naar de toekomst (1) Four Futures

Nadere informatie

Onze energievoorziening in feiten: mythes, nieuwtjes en kansen. Heleen de Coninck, 13 september 2011

Onze energievoorziening in feiten: mythes, nieuwtjes en kansen. Heleen de Coninck, 13 september 2011 Onze energievoorziening in feiten: mythes, nieuwtjes en kansen Heleen de Coninck, 13 september 2011 Energieonderzoek Centrum Nederland Grootste energieonderzoekcentrum van Nederland Missing link tussen

Nadere informatie

Hernieuwbare energie in Brussel

Hernieuwbare energie in Brussel Hernieuwbare in Brussel Achtergrond en vooruitzichten Hernieuwbare in Brussel: welke opportuniteiten voor de bouwbedrijven? Afdeling Energie, Lucht, Klimaat en Duurzame gebouwen F. Cornille 19/10/2017

Nadere informatie

Aspiravi nv. Woensdag 3 november 2010 IEEE Student Branch Gent Ir. Rik Van de Walle / Algemeen directeur

Aspiravi nv. Woensdag 3 november 2010 IEEE Student Branch Gent Ir. Rik Van de Walle / Algemeen directeur Aspiravi nv Woensdag 3 november 2010 IEEE Student Branch Gent Ir. Rik Van de Walle / Algemeen directeur Agenda Aspiravi nv: onshore windenergie Evolutie windenergie in Europa en Vlaanderen Biogas-installaties

Nadere informatie

vragen naar telefoonnummer datum /02/2018 Bijdrage Vlaams Gewest uit zon en wind in het kader van het Energiepact.

vragen naar telefoonnummer datum /02/2018 Bijdrage Vlaams Gewest uit zon en wind in het kader van het Energiepact. Vlaamse overheid Koning Albert II-laan 2 bus 17 1 BRUSSEL T 2 553 46 F 2 553 46 1 www.energiesparen.be NOTA De heer Bart Tommelein Vlaams minister van Begroting, Financiën en Energie ons kenmerk bijlagen

Nadere informatie

Robbe Salenbien. Domeinverantwoordelijke thermische energiesystemen EnergyVille

Robbe Salenbien. Domeinverantwoordelijke thermische energiesystemen EnergyVille Robbe Salenbien Domeinverantwoordelijke thermische energiesystemen EnergyVille Energienetten Inhoudstafel 1. Context De actuele energieproblematiek Een veranderend energienetwerk 2. Het belang van warmte(netten)

Nadere informatie

Gegevens stroometikettering 2004

Gegevens stroometikettering 2004 CE CE Oplossingen voor Oplossingen voor milieu, economie milieu, economie en technologie en technologie Oude Delft 180 Oude Delft 180 2611 HH Delft tel: 015 2 150 150 fax: fax: 015 015 2 150 150 151 151

Nadere informatie

Samenvatting van de studie uitgevoerd door CO 2 logic in opdracht van de MIVB

Samenvatting van de studie uitgevoerd door CO 2 logic in opdracht van de MIVB Vergelijking van de CO 2 -uitstoot per vervoermiddel in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest Samenvatting van de studie uitgevoerd door CO 2 logic in opdracht van de MIVB 100% Gerecycleerd papier Januari

Nadere informatie

BETER ZORGEN VOOR ONSZELF EN ONZE PLANEET

BETER ZORGEN VOOR ONSZELF EN ONZE PLANEET BETER ZORGEN VOOR ONSZELF EN ONZE PLANEET Meer dan 550.000 gezinnen hebben al een milieubewuste en verantwoorde kijk op energie. Omdat je energiebudget steeds belangrijker wordt, biedt Lampiris je verschillende

Nadere informatie

PERSBERICHT GEREGLEMENTEERDE INFORMATIE

PERSBERICHT GEREGLEMENTEERDE INFORMATIE 29/08/2008 PERSBERICHT GEREGLEMENTEERDE INFORMATIE GECONSOLIDEERDE RESULTATEN OVER DE EERSTE JAARHELFT 2008 Netto-omzet stijgt met 7.0% tot 298,7Mio (bij gelijke consolidatiekring) Energie- en hulpstofprijzen

Nadere informatie

Energiebeheer en opslag: de kern van de energierevolutie! SMA Solar Technology AG

Energiebeheer en opslag: de kern van de energierevolutie! SMA Solar Technology AG Energiebeheer en opslag: de kern van de energierevolutie! Inhoud 1 Motivatie 2 Lokaal energiebeheer en opslag in het netwerk 3 Oplossingen van SMA 2 Inhoud 1 Motivatie 2 Lokaal energiebeheer en opslag

Nadere informatie

HENRAD PREMIUM ECO RADIATOR VERLAAGT UW ENERGIEFACTUUR TOT 10,5 %

HENRAD PREMIUM ECO RADIATOR VERLAAGT UW ENERGIEFACTUUR TOT 10,5 % ECO brochure 2017 België - Nederland HENRAD PREMIUM ECO RADIATOR VERLAAGT UW ENERGIEFACTUUR TOT 10,5 % WAAROM GROENE WARMTE? WE KUNNEN ER NIET MEER NAAST KIJKEN: HET KLIMAAT KREUNT ONDER ONS ENERGIEVERBRUIK.

Nadere informatie

ENERGIE- OBSERVATORIUM. Kerncijfers % 80% 60% 40%

ENERGIE- OBSERVATORIUM. Kerncijfers % 80% 60% 40% ENERGIE- OBSERVATORIUM Kerncijfers 2012 20% 80% 60% 40% Deze brochure wordt gepubliceerd met als doel door een efficiënt en doelgericht gebruik van de statististische gegevens, van marktgegevens, van de

Nadere informatie

Studie Onthaalcapaciteit decentrale productie in Vlaanderen september 2012

Studie Onthaalcapaciteit decentrale productie in Vlaanderen september 2012 Studie Onthaalcapaciteit decentrale productie in Vlaanderen 2011-2020 10 september 2012 Agenda Doelstelling en algemene context Methodologie PV WKK Wind Resultaten Aansluiting Transformatiecapaciteit Capaciteit

Nadere informatie

Beheersing piekverbruik

Beheersing piekverbruik Beheersing piekverbruik Cis Vansteenberge Smart Building Congres 5 maart 2015 Beheersing piekverbruik 5/3/2015 1 Inhoud Inleiding Congestie Windprofiel Profiel zonne-energie Oplossingen DSM Opslag Besluit

Nadere informatie

BioWanze De nieuwe generatie

BioWanze De nieuwe generatie BioWanze De nieuwe generatie BioWanze in het kort De grootste producent van bio-ethanol in België met een jaarlijkse capaciteit van maximum 300.000 m³ bio-ethanol. Het nieuwe generatie proces verzekert

Nadere informatie

Uitdagingen voor het distributienet. Frederik Hindryckx Energik decentrale elektriciteitsproductie 23/05/2013

Uitdagingen voor het distributienet. Frederik Hindryckx Energik decentrale elektriciteitsproductie 23/05/2013 Uitdagingen voor het distributienet Frederik Hindryckx Energik decentrale elektriciteitsproductie 23/05/2013 Situering Eandis in energiemarkt CREG / VREG Producenten elektriciteit Invoerders aardgas Elia

Nadere informatie

Thenergo levert sterke groei en stijgende recurrente EBITDA marge in eerste half jaar 2008

Thenergo levert sterke groei en stijgende recurrente EBITDA marge in eerste half jaar 2008 PERSBERICHT Thenergo levert sterke groei en stijgende recurrente EBITDA marge in eerste half jaar 2008 28 augustus 2008 18u00 CET Gereguleerde informatie Antwerpen Thenergo (Euronext Brussels: THEB en

Nadere informatie

Elektrische auto stoot evenveel CO 2 uit als gewone auto

Elektrische auto stoot evenveel CO 2 uit als gewone auto Elektrische auto stoot evenveel CO 2 uit als gewone auto Bron 1: Elektrische auto s zijn duur en helpen vooralsnog niets. Zet liever in op zuinige auto s, zegt Guus Kroes. 1. De elektrische auto is in

Nadere informatie

HENRAD PREMIUM ECO RADIATOR VERLAAGT UW ENERGIEFACTUUR TOT 10,5 %

HENRAD PREMIUM ECO RADIATOR VERLAAGT UW ENERGIEFACTUUR TOT 10,5 % HENRAD PREMIUM ECO RADIATOR VERLAAGT UW ENERGIEFACTUUR TOT 10,5 % ECO brochure 2013 België - Nederland ISSO CERTIFIED WAAROM GROENE WARMTE? WE KUNNEN ER NIET MEER NAAST KIJKEN: HET KLIMAAT KREUNT ONDER

Nadere informatie

Inplanting van windmolens Vlaamse Vereniging voor Ruimte en Planning vzw

Inplanting van windmolens Vlaamse Vereniging voor Ruimte en Planning vzw Inplanting van windmolens Vlaamse Vereniging voor Ruimte en Planning vzw Energie in België EHA! 8 mei 2008 Nieuwerkerken 25 oktober 2007 Dirk Knapen Projectmedewerker energie en klimaat Inplanting van

Nadere informatie