JAARRAPPORT 2012 navigator algemene ziekenhuizen

Transcriptie

1 ZIEKENHUISSTERFTE STERFTE OP EEN DIENST VOOR INTENSIEVE ZORG ZIEKENHUISSTERFTE VAN PATIËNTEN MET EEN STERFTERISICO KLASSE 1, 2, 3 EN 4 PREVALENTIE VAN DECUBITUS PREVALENTIE VAN DECUBITUS DIE ZICH ONTWIKKELD HEEFT TIJDENS DE ZIEKENHUISOPNAME VALINCIDENTEN VALINCIDENTEN MET VERWONDING TOT GEVOLG PATIËNTEN MET MEERDERE VALINCIDENTEN TIJDENS EENZELFDE ZIEKENHUISOPNAME JAARRAPPORT 2012 navigator algemene ziekenhuizen ONGEPLANDE HEROPNAMES OP EEN DIENST VOOR INTENSIEVE ZORG INTERNE URGENTIES KEIZERSNEDEN VAGINALE BEVALLINGEN NA EEN VROEGERE KEIZERSNEDE VERBLIJFSDUUR VAN PATIËNTEN OP DE SPOEDGEVALLENDIENST 2 UUR ONGEPLANDE OPNAMES IN HET ZIEKENHUIS NA DAGBEHANDELING INCIDENTIE VAN IN HET ZIEKENHUIS VERWORVEN MRSA GEBRUIK VAN HANDALCOHOL VOOR HANDHYGIËNE Coordinatoren: Marc Nickmilder, Geert Van de Water en Jos Vanlanduyt Project onder leiding van prof. Walter Sermeus In samenwerking met Réseau Santé Louvain, UCL

2

3 JAARRAPPORT 2012 navigator algemene ziekenhuizen Coordinatoren: Marc Nickmilder 1, Geert Van de Water² en Jos Vanlanduyt³ ICT-ondersteuning: Paul Winnen³ Project onder leiding van professor Walter Sermeus² 1: Réseau Santé Louvain, UCL 2: Centrum voor Ziekenhuis- en Verplegingswetenschap, KULeuven 3: HIGIS ivzw

4 navigator Centrum voor Ziekenhuis- en Verplegingswetenschap, KUL ISBN D/2013/453/11 NUR 882

5 Dankwoord Voor u ligt het navigator jaarrapport 2012 voor algemene ziekenhuizen. De resultaten die vermeld worden in dit rapport weerspiegelen slechts een fractie van de informatie die te vinden is in de databank die sinds 2004 wordt opgebouwd door de deelnemende ziekenhuizen. Dank zij hen kunnen wij deze informatie met u delen. Deelnemen aan navigator is een engagement dat met het hele ziekenhuis aangegaan wordt. Directie, artsen, stafmedewerkers, administratief medewerkers, verpleegkundigen en andere zorgverleners zijn allemaal op één of andere manier betrokken bij het project. De betrokken medewerkers bezorgen de nodige gegevens aan de coördinatoren binnen het ziekenhuis. Deze laatste sturen de gegevens online door naar de navigatordatabank. Van zodra de feedback beschikbaar is, stellen zij deze ter beschikking aan alle betrokken diensten. Op deze manier motiveren zij de medewerkers om verder te blijven registreren. Hoewel men ondertussen overtuigd is van het nut van registratie en elektronische dossier hun opmars maken, blijft het vaak een arbeidsintensieve bezigheid. Daarom willen wij via deze weg nogmaals onze waardering en dank uitdrukken naar alle betrokkenen binnen het ziekenhuis voor het aanleveren van gegevens naar de navigatordatabank. Naast de gegevens van de ziekenhuizen, kunnen wij ook vaak beroep doen op de ervaring en expertise van de verschillende artsen, paramedici en andere zorgverleners uit de deelnemende ziekenhuizen om ons instrument te verfijnen en aan te vullen. De inspanning van deze mensen weten wij ten zeerste te appreciëren. Tot slot gaat onze dank uit naar professor dokter Arthur Vleugels die in oktober 2012 op emeritaat ging. Zonder zijn ondersteuning zou navigator nooit zijn geboren en zou het nooit het kwaliteitsinstrument geworden zijn zoals we het vandaag kennen. Wij willen bij deze gelegenheid ook professor Walter Sermeus bedanken die de algemene leiding van navigator op zich genomen heeft.

6

7 Inhoudstafel I. Voorwoord II. Activiteiten Coördinatorenvergaderingen 2. Werkgroepen 3. Discussieforum 4. Sp-ziekenhuizen 5. Congres III. Selectie van indicatoren 2012 IV. Resultaten Ziekenhuissterfte 2. Decubitus 3. Valincidenten 4. Ongeplande heropnames 5. Wijze van bevalling 6. Verblijfsduur op spoedgevallendienst 7. Dagbehandeling 8. Infecties V. Conclusie

8

9 navigator voor algemene ziekenhuizen 1 I. Voorwoord Navigator is een systeem van klinische en organisatorische kwaliteitsindicatoren dat toelaat om op organisatie- en afdelingsniveau de kwaliteit van de zorgprocessen en hun resultaat op een systematische manier continu op te volgen. Navigator ondersteunt daarenboven de zorgorganisaties bij het sturen in een beleid van permanente kwaliteitsverbetering. In 2012 registreerden 57 Belgische en 1 Luxemburgs ziekenhuizen gegevens voor 327 indicatoren van navigator. Dit jaarrapport belicht dus slechts een fractie van wat de databank te bieden heeft. De indicatoren die hierna besproken worden, werden door de ziekenhuizen geselecteerd op basis van hun nut voor benchmarking en de haalbaarheid van registratie. Zij zijn opgenomen in een gemeenschappelijke set die door zoveel mogelijk deelnemende ziekenhuizen geregistreerd worden. Verder zijn enkele indicatoren extra toegevoegd ter bespreking, namelijk enkele relevante indicatoren waarvoor meer dan 15 ziekenhuizen gegevens hebben geregistreerd in de voorbije jaren. De weerhouden indicatoren zijn ondergebracht in volgende thema s: ZIEKENHUISSTERFTE Totale ziekenhuissterfte Sterfte op een dienst voor intensieve zorg Ziekenhuissterfte van patiënten met een sterfterisico klasse 1-4 DECUBITUS Totale prevalentie van decubitus Totale prevalentie van decubitus die zich ontwikkeld heeft tijdens de ziekenhuisopname VALINCIDENTEN Totaal aantal valincidenten Valincidenten met verwonding tot gevolg Patiënten met meerdere valincidenten tijdens eenzelfde ziekenhuisopname ONGEPLANDE HEROPNAMES Aantal interne urgenties WIJZE VAN BEVALLING Totaal aantal keizersneden Vaginale bevallingen na een vroegere keizersnede VERBLIJFSDUUR OP DE SPOEDGEVALLENDIENST Verblijfsduur van patiënten op de spoedgevallendienst 2 uur DAGBEHANDELING Aantal ongeplande opnames in het ziekenhuis na dagbehandeling INFECTIES Incidentie van in het ziekenhuis verworven MRSA Gebruik van handalcohol voor handhygiëne In vergelijking met de jaarrapporten van 2010 en 2011 ontbreken enkele indicatoren uit de gemeenschappelijke set in dit jaarrapport. Zo rapporteren wij slechts beperkt over indicatoren Ziekenhuissterfte van patiënten met een sterfterisico klasse 1 en Ziekenhuissterfte van patiënten met een sterfterisico klasse 2, aangezien de timing van de gegevensinvoer van deze indicatoren samenvalt met de MZG-registratie en wij bijgevolg geen recente resultaten kunnen weergegeven. Wel geven wij een vergelijking tussen de ziekenhuissterfte van patiënten met sterfterisico 1 tot en met 4 voor de periode Ook indicator Ongeplande

10 navigator voor algemene ziekenhuizen 2 heropnames op een dienst voor intensieve zorg wordt niet besproken in dit rapport, omdat minder dan 15 ziekenhuizen gegevens registreerden voor deze indicator. Deelnemende ziekenhuizen krijgen elk kwartaal resultaten teruggekoppeld over de eigen performantie en evolutie in de tijd voor de indicatoren waarvoor ze geregistreerd hebben. Daarnaast biedt navigator ook benchmarkresultaten waarbij de ziekenhuizen zichzelf voor elke indicator gepositioneerd zien ten opzichte van de andere ziekenhuizen in de databank. De indicatoren zelf zijn een maatstaf voor de klinische en organisatorische kwaliteit van zorg, maar doen geen uitspraak over goed of slecht. De evaluatie gebeurt in het ziekenhuis of op de betrokken dienst. Navigator legt geen normen op, maar organiseert overlegmomenten met de ziekenhuizen, waar op vrijwillige basis ervaringen en informatie uitgewisseld kunnen worden tussen de deelnemers en waar inzichten vanuit de wetenschappelijke literatuur worden meegegeven.

11 navigator voor algemene ziekenhuizen 3 II. Activiteiten 2012 Zoals in het voorwoord vermeld, is een belangrijk onderdeel van onze dienstverlening het faciliteren van de netwerking tussen de deelnemende organisaties. Tijdens verschillende overlegmomenten en werkgroepen verspreid over het jaar, worden de ziekenhuizen geïnformeerd over nieuwigheden in de software en nieuwe indicatoren. Wij brengen thematische updates van de wetenschappelijke literatuur. Opvallende resultaten worden onder de aandacht gebracht en vergeleken met nationale en internationale evoluties. Er wordt gebrieft over de vorderingen van de actieve werkgroepen. Tijdens de verschillende overlegmomenten komen ook de ziekenhuizen zelf aan het woord. Zij geven toelichting bij hun resultaten, vertellen over de verbeteracties die zij hebben ondernomen en hoe zij de gegevensverzameling en het uitdragen van de feedback organiseren in hun ziekenhuis. Deze casussen zijn vaak dankbare aanknooppunten voor leerrijke discussies. In 2012 vonden 2 coördinatorenvergaderingen plaats op 14 juni en op 8 november. Op 24 mei kwam de werkgroep Keizersneden en inductie samen en op 24 oktober organiseerden wij een overleg met de artsen intensivisten voor de werkgroep benchmarking op dienst intensieve zorg. Sinds 2011 plegen wij overleg met de Sp-ziekenhuizen voor de ontwikkeling van een specifieke set van indicatoren. In 2012 kwam deze groep samen op 5 maart en 25 juni. 1. Coördinatorenvergaderingen Traditiegetrouw worden tijdens de coördinatorenvergadering de resultaten van de betrouwbaarheidsvragen overlopen. Hiermee polsen wij naar de duidelijkheid van de indicatoren en bijhorende definities en kijken wij na of ieder ziekenhuis op dezelfde manier gegevens registreert. Dit is belangrijk om een betrouwbare benchmarking te bekomen. Indien nodig worden de definities van de indicatoren scherper gesteld. Bijvoorbeeld bij het invoeren van de nieuwe indicatoren voor verloskundige patiënten in 2012, merkten wij verwarring omtrent de terminologie primaire en secundaire keizersnede. Het gaat in dit geval niet om een eerste en tweede keizersnede, maar om een geplande en niet geplande keizersnede. Aangezien de data voor verloskundige patiënten aangeleverd worden door vroedvrouwen en gynaecologen en zij vertrouwd zijn met deze terminologie, hebben wij er alle vertrouwen in dat de gegevens in onze databank correct zijn. De termen staan trouwens duidelijk gedefinieerd in het handboek. Bij het overlopen van de jaarrapportresultaten van 2011 wordt opgemerkt dat het gemiddelde van de navigatordatabank voor totale prevalentie van decubitus schommelt rond 7%, terwijl een KCErapport van 2008 spreekt over een gemiddelde van 10% voor de Belgische ziekenhuizen. Dit kan verklaard worden door het feit dat de navigator-ziekenhuizen reeds jaren werken met indicatoren rond decubitus en hierdoor meer aandacht schenken aan de problematiek. Uit de navigatorrapporten van leren we dat de totale prevalentie toen nog schommelde tussen 7% en 9%. Op vraag van een ziekenhuis dat hoog scoort voor ongeplande opnames na een ingreep in het chirurgisch dagziekenhuis, werd dit thema uitgewerkt tijdens één van de overlegmomenten. Internationale cijfers en gegevens over oorzaken werden voorgesteld vanuit de wetenschappelijke literatuur. Het gemiddelde van de navigator-databank schommelt rond 1,5%, terwijl internationale cijfers variëren tussen 0,41% en 4,9%. De specialiteiten waar het percentage het hoogst liggen zijn gynaecologie, algemene heelkunde, NKO, ophtalmologie en orthopedie. De voornaamste redenen van opname zijn pijn, sociale omstandigheden en heelkundige problemen. Een hogere ASA-klasse of

12 navigator voor algemene ziekenhuizen 4 obesitas hoeven geen exclusiecriterium te zijn voor het chirurgisch dagziekenhuis. De ervaring van de anaesthesist heeft wel een invloed op het aantal ongepland opnames. Tijdens het overleg werd aangehaald dat het sluitingsuur verschilt van ziekenhuis tot ziekenhuis. Nochtans zou dit geen reden mogen zijn voor een verhoogde kans op ongeplande opnames. Dit is een kwestie van organisatie en planning. Een ziekenhuis bracht een interessant verhaal over hoe zij in hun ziekenhuis zorgpaden evalueren met behulp van indicatoren. Tijdens één van de coördinatorenvergaderingen getuigde een ziekenhuis over de manier van registratie van decubitus in hun ziekenhuis. Sinds oktober 2012 werkt een referentieverpleegkundige samen met de kwaliteitscoördinator. Zij bezoeken samen de afdelingen, verzamelen de gegevens op papier, geven maandelijks mondeling feedback tijdens het overleg met de hoofdverpleegkundigen en voorzien ook maandelijks een schriftelijke feedback. Sinds deze periode is het aantal geregistreerde decubitusletsels sterk toegenomen en scoort het ziekenhuis ruim boven het gemiddelde van de databank van navigator. De gestegen score van de prevalentie van decubitus is waarschijnlijk niet te wijten aan verslechterde kwaliteit van zorg in het ziekenhuis, maar aan een verbeterde registratie. Dit doet vragen rijzen over de kwaliteit van registratie in andere ziekenhuizen. Alleszins is het ziekenhuis zich nu bewust van het probleem rond decubitusletsels en wordt er actief nagedacht en gehandeld. Zo worden preventie- en behandelprotocols geactualiseerd en is men overgegaan tot de aankoop van nieuwe materialen. Verder heeft het team op de verschillende afdelingen ook het belang van de voeding onderstreept in het kader van decubitus, bijvoorbeeld de kwaliteit van de maaltijd, aandacht voor de smaak van de patiënt en het tijdstip waarop de maaltijd wordt aangeboden. Hieruit blijkt dat tijdens de coördinatorenvergaderingen niet enkel gegevens uitgewisseld worden tussen de deelnemende ziekenhuizen, maar ook ervaringen en methodologieën voor verbetertrajecten. De databank van navigator bevat een schat aan informatie waarop wij uitgebreidere analyse trachten te maken, die vervolgens voorgesteld worden tijdens de overlegmomenten. Voor internationale publicaties is het aantal ziekenhuizen dat gegevens registreert te laag, waardoor onvoldoende risicoweging mogelijk is om degelijke klinische uitspraken te kunnen doen. Navigator blijft dan ook in de eerste plaats een instrument voor de interne opvolging en sturing van de kwaliteit van zorg. 2. Werkgroepen Tijdens de werkgroep Keizersneden en inductie waren gynaecologen en (hoofd)vroedvrouwen uit verschillende ziekenhuizen aanwezig, alsook een vertegenwoordiging van het ministerie van gezondheid uit het Groot-Hertogdom Luxemburg. In 2011 ontwikkelde deze werkgroep 7 nieuwe indicatoren over keizersnede en inductie. Tijdens het overleg in 2012 werden de eerste resultaten voorgesteld. Verder in dit jaarrapport wordt een korte samenvatting van de resultaten van 2012 weergegeven. Het ministerie van gezondheid van het G-H-Luxemburg kwam toelichting geven over het nationale registratiesysteem dat door alle materniteiten in Luxemburg wordt gebruikt. Het bevat een gebruiksvriendelijke invoer voor zowel administratieve als medische gegevens en een gebruiksvriendelijke exploratieformule waarmee de ziekenhuizen hun eigen gegevens kunnen bekijken en waarmee het ministerie studies kan uitvoeren en zijn wettelijke verplichtingen kan nakomen op nationaal en Europees niveau. De nationale resultaten zijn beschikbaar in het eerste

13 navigator voor algemene ziekenhuizen 5 kwartaal van het volgende jaar. Het systeem voert een maandelijkse validatie uit op het niveau van de ziekenhuizen (hetgeen maandelijks 2 uur tijd vergt voor 150 geboortes in CHL) en op het niveau van het ministerie. De medische staf is sterk betrokken bij het project. Dit verhaal gaf ons meer inzicht over hoe de gegevensverzameling over de landsgrenzen georganiseerd wordt en kan inspirerend werken. Een ziekenhuis stelde de resultaten voor van beleidsveranderingen op de materniteit. Zij merkten op dat het percentage keizersnede hoger lag dan het Vlaams gemiddelde (gegevens van het SPE, Studiecentrum voor Perinatale Epidemiologie). Samen met de medische staf werden in 2010 beleidsveranderingen doorgevoerd. Er werden strenge criteria voor inductie vastgelegd (enkel bij zwangerschapsduur >41 weken of bij medische indicatie), patiënten worden enkel opgenomen indien ze in arbeid zijn (baarmoederhals volledig verstreken en pijnlijke contracties die zorgen voor verandering van baarmoederhals) en sectio s worden enkel gepland na 39 weken zwangerschap. Dit beleid zorgde voor een daling van het sectiopercentage van 29% naar 25% en van het inductiepercentage van 28% naar 18%. Deze percentages zijn vergelijkbaar met de gemiddelde waarden in Vlaanderen. De definitie van verlengd verblijf na een vaginale bevalling of een keizersnede werd ter discussie gesteld. Deze is namelijk niet praktisch hanteerbaar voor een vlotte registratie van gegevens: er is sprake van verlengd verblijf als de verblijfsduur percentiel 90 van de nationale verblijfsduur voor de betrokken patiëntengroep van het laatste beschikbare kalenderjaar overschrijdt. (bv voor 2003: 8,77 dagen gebaseerd op de MKG-gegevens van 1997) Samen met de ziekenhuizen werd gezocht naar een beter hanteerbare definitie. Verlengd verblijf: een verblijf langer dan 4 dagen voor een normale vaginale bevalling en een verblijf langer dan 6 dagen voor een keizersnede worden beschouwd als een verlengd verblijf. De dag van de bevalling wordt gezien als dag 0. Tijdens de werkgroep benchmarking op dienst intensieve zorg waren artsen intensivisten en kwaliteitscoördinatoren uit verschillende organisaties aanwezig. De jaarresultaten van 2011 werden besproken. Enkele opvallende resultaten zijn: - een lichte stijging van het aantal overlijdens op IZ. De variatie tussen de verschillende IZdiensten is groot. - De gemiddelde prevalentie van decubitus die zich ontwikkeld heeft bij patiënten op een IZdienst is de voorbije jaren gedaald. De variatie tussen de verschillende IZ-diensten is nog steeds groot. - Het aantal valincidenten op IZ-diensten is na een piek in de 2 de helft van 2010 opnieuw gedaald. - Het aantal ventilatiedagen op een IZ-dienst varieert sterk tussen de verschillende IZ-diensten. Logischer wijze is dit lager bij de IZ-diensten met lage pathologiezwaarte. Het verschil is echter kleiner dan verwacht. Op basis van de feedback van navigator getuigde een ziekenhuis over de hoge sterftecijfers op de IZdienst. Zij verklaarden deze cijfers door de moeilijke organisatorische omstandigheden op de IZdiensten van het ziekenhuis. De 3 IZ-diensten met elk hun eigen specialiteit liggen verspreid over 3 campussen. Het verzorgend personeel is niet altijd gebonden aan 1 campus en moet zich telkens opnieuw aanpassen aan de dienst waar hij/zij terecht komt. s nachts en in het weekend is er niet altijd een intensivist van wacht. De arts van wacht kent de patiënten en de diensten niet altijd. Vaak ziet men dan ook sterfte tijdens de nacht. De resultaten van navigator hebben de aandacht gevestigd op dit probleem, waardoor het ziekenhuis verdere stappen kan ondernemen.

14 navigator voor algemene ziekenhuizen 6 Tijdens het overleg werd een overzicht gegeven van wat er bekend is in de internationale literatuur over het gebruik van indicatoren op IZ-diensten. Dit literatuuroverzicht ondersteunt ook wat navigator biedt voor de opvolging van de kwaliteit van zorg op de diensten intensieve zorg. 3. Discussieforum Volgend op de terugkoppeling van navigator merkte een ziekenhuis op het discussieforum op dat het gemiddelde van de indicatoren omtrent verblijfsduur op de spoedgevallendienst gevolgd door een andere bestemming dan opname in het ziekenhuis en ontslag naar huis verdacht hoog lagen. Na rondvraag bleek dat enkele ziekenhuizen verkeerde gegevens hadden doorgestuurd. De data werden ondertussen gecorrigeerd en de rapporten werden opnieuw berekend. Het voorbije jaar werd op het discussieforum ook de vraag gesteld of alle ziekenhuizen het symptoom pijn na een valincident ook zien als een vorm van verwonding. Pijn staat namelijk niet uitdrukkelijk vermeld in de definitie van ernstklasse van verwonding, waarbij verwonding gedefinieerd wordt als schade aan bepaalde lichaamsstructuren of functionele hinder en de ernstklassen van verwonding: Ernstklasse 1: schaafwonden, kneuzingen of huidwondjes die geen of weinig verzorging vragen en/of kleine snijwonden die geen hechting vereisen. Ernstklasse 2: verstuikingen, grote en/of diepe snijwonden, huidwonden of kleine kneuzingen die een medische en/of verpleegkundige interventie vereisen zoals een hechting, een verband, een spalk of een ijszak. Ernstklasse 3: botbreuken, bewustzijnsverlies, veranderingen in mentale of lichamelijke toestand die de tussenkomst van een arts vereisen en een negatieve impact hebben op het verloop van de behandeling van de patiënt en kunnen resulteren in een verlengd verblijf. Pijn is zeer subjectief en soms slechts tijdelijk van aard, maar pijn kan anderzijds wel het gevolg zijn van een kneuzing die verder zonder symptomen blijft. Op het discussieforum waren de meningen dan ook uiteenlopend. Het ene ziekenhuis registreert pijn wel als een verwonding, terwijl het andere dit niet doet. Om verdere bias te vermijden moet navigator de definities verscherpen. Via het discussieforum zullen wij de mening van de deelnemende organisaties vragen of pijn al dan niet expliciet vermeld moet worden in de definities van verwonding ten gevolge van een valincident. 4. Sp-ziekenhuizen Reeds gedurende enkele jaren vragen Sp-ziekenhuizen naar een indicatorset op maat voor hun sector. In 2011 planden wij een eerste overleg met 15 geïnteresseerde organisaties met als doel een beperkte gemeenschappelijke indicatorset te ontwikkelen. Ook in 2012 stonden 2 overlegmomenten op het programma waar telkens een goede mix van directie, hoofdgeneesheren, artsen, diensthoofden en kwaliteitcoördinatoren aanwezig waren. Na een eerste schriftelijk bevraging werd een lijst van thema s bekomen waarrond interesse was om indicatoren te ontwikkelen. Deze thema s waren: - medicatiegebruik - pijn - verblijfsduur - zorg: doelen bepalen en behalen - ontslagbestemming en nazorg - valincidenten

15 navigator voor algemene ziekenhuizen 7 Het eerste thema werd in een eerste fase echter niet weerhouden omwille van de complexiteit. In een eerste fase is het de bedoeling om breeddragende indicatoren te ontwikkelen die van toepassing zijn op de belangrijkste hoofddiagnoses. In een volgende fase zullen meer gedetailleerde indicatoren ontwikkeld worden die rekening houden met elementen zoals co-morbiditeit. Voor deze 5 thema s werden meer dan 40 indicatoren ontwikkeld met behulp van de Delphi methode. De indicatoren werden gefinaliseerd in de zomer van In september werden 8 personen uit 5 verschillende organisatie opgeleid om met navigator te werken. Het laatste kwartaal van 2012 was een proefperiode voor navigator SP-ziekenhuizen. Tijdens deze periode kregen de ziekenhuizen de mogelijkheid om zich te organiseren binnen het ziekenhuis, gegevens te verzamelen voor de gewenst indicatoren en vertrouwd te raken met het systeem. De officiële start voor navigator voor Sp-ziekenhuizen is 1 januari Congres Tijdens het congres van de Federatie van ziekenhuisdirecteurs in Zwitserland (FDDH/SVS) op 6 en 7 september, hebben wij de mogelijkheid gekregen om navigator voor te stellen aan de hand van een presentatie. In deze presentatie werd het doel van navigator toegelicht, alsook het functioneren van het indicatorsysteem en hoe navigator kan bijdragen tot een globale verbetering van de kwaliteit van zorg. De titel van de presentatie luidde : Navigator : een visie op het monitoren van de klinische kwaliteit.

16 navigator voor algemene ziekenhuizen 8 III. Selectie van indicatoren 2012 Onderstaande grafiek geeft een overzicht van het aantal ziekenhuizen dat per kwartaal gegevens geregistreerd heeft voor de indicatoren die in dit jaarrapport voorgesteld worden. Figuur 1: Aantal ziekenhuizen dat gegevens heeft geregistreerd voor elke indicator gedurende de 4 kwartalen van 2012.

17 navigator voor algemene ziekenhuizen 9 IV. Resultaten 2012 Hieronder wordt voor elke weerhouden indicator een tabel weergegeven met beschrijvende statistiek, waarmee de spreiding van de databank duidelijk wordt. Volgende gegevens zijn opgenomen in de tabel: min: minimumwaarde van de dataset. q1: kwartiel 1 of het 25 ste percentiel: getalswaarde die de laagste 25% van de data onderscheidt van de hogere waarden. mediaan: of het 50 ste percentiel. Getalswaarde die het midden van de dataset aangeeft. q3: kwartiel 3 of 75 ste percentiel: getalswaarde die de hoogste 25% van de data onderscheidt van de lagere waarden. max: maximumwaarde van de dataset. ongewogen gemiddelde: som van alle ratio s van alle ziekenhuizen die voor deze indicator geregistreerd hebben, gedeeld door het aantal ratio s. Ieder ziekenhuis legt dus evenveel gewicht in de schaal. gewogen gemiddelde: de som van alle tellers gedeeld door de som van alle noemers. Dit gemiddelde wordt het meest beïnvloed door getallen met het grootste gewicht. sd: standaarddeviatie: een maat voor de spreiding van de variabele. #: aantal ziekenhuizen dat voor deze indicator gegevens heeft ingevoerd. ##: totaal van de noemer: som van alle noemers van alle ziekenhuizen die voor deze indicator gegevens hebbe ingevoerd Verder wordt voor elke indicator ook het ongewogen gemiddelde met kwartiel 1 en 3 weergegeven in een lijngrafiek. Indien de data beschikbaar zijn in de databank, wordt ook een vergelijking gemaakt met het totaal van het ziekenhuis en met specifieke diensten binnen het ziekenhuis. Bij deze vergelijkingen dient rekening gehouden te worden met het feit dat de groep van ziekenhuizen die voor deze indicatoren geregistreerd heeft niet altijd dezelfde is qua samenstelling en grootte. Indien mogelijk worden ook relevante groepsvergelijkingen gemaakt.

18 navigator voor algemene ziekenhuizen ZIEKENHUISSTERFTE Totale ziekenhuissterfte Formule: (Totaal aantal opgenomen patiënten dat overlijdt / Totaal aantal opgenomen patiënten dat ontslagen wordt, inclusief het aantal patiënten dat overlijdt) *100 Deze indicator wordt door een groot aantal ziekenhuizen opgevolgd via navigator. Tussen januari 2009 en december 2012 schommelt het aantal ziekenhuizen dat voor deze indicator gegevens verzamelt tussen 32 en 38. Tabel 1: Maandelijkse statistische gegevens voor indicator Totale ziekenhuissterfte. maand min q1 med q3 max ongew gem gew gem sd # ## jan 12 1,50 2,34 2,79 3,37 5,30 2,89 2,68 0, feb 12 1,46 2,60 3,00 3,85 5,28 3,22 2,98 0, mrt 12 1,42 2,08 2,57 3,39 4,01 2,67 2,57 0, apr 12 1,16 2,19 2,84 3,30 7,50 2,86 2,67 1, mei 12 0,79 2,20 2,53 3,12 7,14 2,75 2,58 1, jun 12 1,17 1,77 2,27 3,20 7,55 2,58 2,28 1, jul 12 0,83 2,02 2,66 3,66 17,39 3,08 2,54 2, aug 12 1,28 2,07 2,60 3,28 10,42 2,93 2,59 1, sep 12 0,72 2,03 2,40 2,68 3,78 2,32 2,30 0, okt 12 1,50 2,03 2,28 2,70 4,34 2,47 2,36 0, nov 12 1,04 2,13 2,47 2,85 3,94 2,52 2,44 0, dec 12 0,94 2,43 2,69 3,34 4,23 2,88 2,81 0, Tussen 2009 en 2012 is het ongewogen gemiddelde van het percentage ziekenhuissterfte 2,69%. Dit percentage blijft relatief constant in de loop van de tijd (maandelijks gemiddelde tussen 2,28% en 3,37%) (figuur 2). In 2012 is het gemiddelde 2,76% en varieert het percentage tussen 2,32 et 3,08% (tabel 1). Tussen 2009 en 2012 is de interkwartielafstand (tussen kwartiel 1 en kwartiel 3) gemiddeld 1,10% en varieert beperkt tussen 0,65% et 1,76%. In 2012 schommelt de variatie tussen 0,65% et 1,64%.

19 navigator voor algemene ziekenhuizen 11 Figuur 2: Kwartiel 1, ongewogen gemiddelde en kwartiel 3 van indicator Totale ziekenhuissterfte voor

20 navigator voor algemene ziekenhuizen Sterfte op een dienst voor intensieve zorg Formule: (Aantal opgenomen patiënten dat overlijdt op een dienst voor intensieve zorg / Aantal opgenomen patiënten dat ontslagen wordt van een dienst voor intensieve zorg (inclusief het aantal patiënten dat overlijdt) *100 Tussen januari 2009 en december 2009, is het aantal ziekenhuizen dat voor deze indicator registreert sterk toegenomen (van 12 naar 19). Vanaf 2010 varieert het aantal tussen 20 en 23. In 2012 blijft het aantal schommelen tussen 21 en 23 (tabel 2). tabel 2: Maandelijkse statistische gegevens voor indicator Sterfte op een dienst voor intensieve zorg in maand min q1 med q3 max ongew gem gew gem sd # ## jan 12 1,75 4,72 7,28 12,53 64,71 10,92 8,18 13, feb 12 3,33 5,09 8,79 14,46 66,67 12,38 9,15 13, mrt 12 1,55 4,88 7,06 12,68 56,25 10,26 7,52 11, apr 12 0,00 3,37 5,63 10,13 21,30 7,45 7,60 5, mei 12 0,00 5,43 6,67 13,19 42,86 9,04 7,53 8, jun 12 0,63 4,74 8,70 12,00 50,00 9,93 7,08 9, jul 12 2,31 4,41 6,09 10,53 15,72 7,54 7,01 3, aug 12 1,05 5,31 7,45 13,57 19,15 9,02 8,02 5, sep 12 1,83 3,85 5,76 8,61 18,92 7,43 6,40 5, okt 12 1,49 3,37 6,59 11,22 16,28 7,78 7,19 4, nov 12 0,00 4,77 6,82 11,44 32,56 9,17 7,47 7, dec 12 2,60 3,98 6,82 11,50 22,46 8,57 7,82 5, Tussen januari 2009 en december 2012 is het ongewogen gemiddelde van het sterftepercentage op de diensten voor intensieve zorg 8,51%. Het gemiddelde blijft relatief constant in de loop van de tijd (maandelijks percentage tussen 5,54 en 12,38%) (figuur 3). In 2012 is het gemiddelde percentage 9.12% en varieert tussen 7,53 et 12,38% (tabel 2). Het sterftepercentage op de diensten intensieve zorg zijn 3,16 maal hoger dan de totale ziekenhuissterfte beschouwd over de 4 jaren die geanalyseerd werden. Voor 2012 alleen is het sterftepercentage op IZ 3,30 maal groter dan de totale ziekenhuissterfte. De gemiddelde interkwartielafstand tussen 2009 en 2012 is 7,01% en varieert min of meer binnen hetzelfde bereik (tussen 3,13 en 10,54%). In 2012 is dit gemiddelde 7,33% en varieert tussen 6,11 et 9,37%. De hoge maximumwaardes in 2012 komen telkens van hetzelfde ziekenhuis en heeft vermoedelijk een organisatorische oorzaak. De dienst intensieve zorg is er verdeeld over 3 verschillende campi met elk hun eigen specialiteit, zijnde neuro, pneumo en cardio. Een deel van het verzorgend personeel is niet vast verbonden aan één bepaalde campus en moet zich dus telkens opnieuw aanpassen aan de manier van werken. Tijdens de nacht en in het weekend is niet overal een

21 navigator voor algemene ziekenhuizen 13 intensivist aanwezig en de arts kent niet altijd de patiënten waarmee hij geconfronteerd wordt op een andere campus. De meeste overlijdens vinden plaats tijdens de nacht. Figuur 3: Kwartiel 1, ongewogen gemiddelde en kwartiel 3 van indicator Sterfte op een dienst voor intensieve zorg voor

22 navigator voor algemene ziekenhuizen Ziekenhuissterfte van patiënten met een sterfterisico klasse Ziekenhuissterfte van patiënten met een sterfterisico klasse Ziekenhuissterfte van patiënten met een sterfterisico klasse Ziekenhuissterfte van patiënten met een sterfterisico klasse 4 Formules: (Aantal opgenomen patiënten met sterfterisico 1, 2, 3 of 4 dat overlijdt / Aantal opgenomen patiënten met sterfterisico klasse 1, 2, 3 of 4 dat ontslagen wordt) * 100 Voor deze en volgende indicator worden de gegevens van 2008 en 2009 weergegeven, omdat het hier DRG-gebonden indicatoren betreft. Dit wil zeggen dat de ziekenhuizen de gegevens voor deze indicatoren uit de feedback van de MZG halen. Dit heeft als gevolg dat wij momenteel geen gegevens van 2011 en 2012 kunnen tonen. Tussen januari 2009 en december 2010 varieert het aantal ziekenhuizen dat gegevens registreert voor deze indicatoren tussen 8 en 15 en vertoont een dalende trend. Daarom presenteren we deze indicatoren hier niet individueel, maar enkel in een vergelijkende grafiek met de evolutie van het gemiddelde in de tijd (figuur 4). Figuur 4 geeft het gewogen gemiddelde van de 4 indicatoren weer. Een lichte daling kan opgemerkt worden voor de 4 indicatoren. Toch moet de interpretatie van deze grafiek met de nodige voorzichtheid gebeuren, aangezien het aantal ziekenhuizen dat deze indicatoren registreert in de voorbije 2 jaar bijna gehalveerd is. Figuur 4: Ongewogen gemiddelde van de ziekenhuissterfte volgens sterfterisico klasse 1 (indicator ), klasse 2 (indicator ), klasse 3 (indicator ) en klasse 4 (indicator ) voor

23 navigator voor algemene ziekenhuizen DECUBITUS Totale prevalentie van decubitus Formule: (Aantal patiënten met één of meer decubitusletsels aanwezig op de dag van de telling / Aantal patiënten aanwezig op de dag van de telling) *100 Tussen januari 2009 en december 2012 varieert het aantal ziekenhuizen dat voor deze indicator gegevens registreert van 22 tot 32. In 2012 registreren 26 tot 28 ziekenhuizen gegevens voor deze indicator. Tabel 3: Maandelijkse statistische gegevens voor indicator Totale prevalentie van decubitus. maand min q1 med q3 max ongew gem gew gem sd # ## jan 12 1,25 4,33 5,49 7,72 11,36 5,77 5,68 2, feb 12 1,85 4,23 6,11 7,66 36,36 7,16 6,07 6, mrt 12 3,35 5,19 7,04 8,66 12,82 7,26 7,33 2, apr 12 0,00 4,27 5,81 8,00 13,92 6,08 5,54 3, mei 12 0,00 4,27 6,29 8,33 17,07 6,43 6,00 3, jun 12 1,64 4,81 6,30 8,05 10,48 6,23 5,98 2, jul 12 0,00 3,95 5,77 8,42 12,61 6,23 6,41 3, aug 12 1,31 4,89 6,71 9,16 14,38 6,98 6,39 3, sep 12 0,69 4,78 6,47 8,16 11,73 6,27 6,21 2, okt 12 1,23 5,38 6,51 7,74 16,67 6,75 6,61 3, nov 12 1,79 4,91 7,05 10,01 17,28 7,47 6,77 3, dec 12 2,38 4,44 6,54 8,73 17,91 7,33 6,48 3, Deze indicator wordt geregistreerd aan de hand van prevalentiemetingen, dit wil zeggen dat geregistreerd wordt op 1 dag per maand. Volgens de registratieregels van navigator is dit telkens de 20 ste dag van de maand. Als deze dag in het weekend of op een feestdag valt, dan wordt geregistreerd op de eerstvolgende werkdag. Tussen 2009 en 2012 is het gemiddelde percentage van decubtius 6,60% en dit blijft constant in de loop van de tijd met een maandelijks percentage tussen 5,68 en 7,83% (figuur 5). In 2012 is het gemiddelde percentage 6,66% en varieert het tussen 5,77 en 7,74% (tabel 3). Tussen 2009 en 2012 is de gemiddelde interkwartielafstand 4,09% en det blijft relatief constant in de loop van de tijd. In 2012 is dit gemiddelde 3,77%. Jaarlijks zijn er telkens 2 of 3 maanden waarin minstens één ziekenhuis geen decubitusletsels registreert. In 2012 gaat het om de maanden april, mei en juli. In februari 2012 registreert een ziekenhuis een extreme waarde, namelijk 36,36%.

24 navigator voor algemene ziekenhuizen 16 In figuur 6 wordt de ongewogen gemiddeldes van de prevalentie van decubitus volgens categorie met elkaar vergeleken. Het gemiddelde van de prevalentie van decubitus categorie 1 (indicator ) is 39.61%, voor categorie 2 (indicator ) is dit 21,19%, voor categorie 3 (indicator )is dit 24,29% en voor categorie 4 (indicator ) is dit 14,56%. Al deze indicatoren worden de voorbije 4 jaar door 22 tot 30 ziekenhuizen geregistreerd. Figuur 5: Kwartiel 1, ongewogen gemiddelde en kwartiel 3 van indicator Totale prevalentie van decubitus voor

25 navigator voor algemene ziekenhuizen 17 Figuur 6: Ongewogen gemiddelde de prevalentie van decubitus categorie 1 (indicator ), categorie 2 (indicator ), categorie 3 (indicator ) en categorie 4 (indicator ) voor

26 navigator voor algemene ziekenhuizen Totale prevalentie van decubitus die zich ontwikkeld heeft tijdens de ziekenhuisopname Formule: (Aantal patiënten dat één of meerdere decubitusletsels ontwikkelt tijdens hun opname in het ziekenhuis en dat aanwezig is op de dag van de telling / Aantal patiënten aanwezig op de dag van de telling) *100 Tussen januari 2009 en december 2012 registreerden 21 tot 27 ziekenhuizen gegevens voor deze indicator In 2012 waren dat er 24 tot 26 (tabel 4). Tablel 4: Maandelijkse statistische gegevens voor indicator Totale prevalentie van decubitus die zich ontwikkeld heeft tijdens de ziekenhuisopname in maand min q1 med q3 max ongew gem gew gem sd # ## jan 12 0,00 2,20 3,16 4,55 6,82 3,23 3,29 1, feb 12 0,62 1,59 2,75 5,52 11,19 3,72 3,62 2, mrt 12 1,68 2,71 4,68 5,90 9,05 4,49 4,51 1, apr 12 0,00 2,07 3,75 4,62 8,30 3,58 3,30 1, mei 12 0,00 2,17 3,28 5,94 13,66 4,12 3,80 2, jun 12 1,02 2,28 3,56 5,15 8,06 3,71 3,61 1, jul 12 0,91 2,00 3,13 5,35 10,64 3,87 3,78 2, aug 12 0,35 1,80 3,40 5,07 8,75 3,54 3,66 2, sep 12 0,00 2,41 2,73 4,94 8,02 3,59 3,59 2, okt 12 0,50 2,08 3,58 4,62 12,50 3,79 3,72 2, nov 12 0,56 1,82 4,78 5,98 12,35 4,43 4,26 2, dec 12 0,90 1,80 2,93 5,91 14,08 4,33 3,79 3, Deze indicator wordt geregistreerd aan de hand van prevalentiemetingen, dit wil zeggen dat gescoord wordt op 1 dag per maand. Volgens de registratieregels van navigator is dit telkens de 20 ste dag van de maand. Als deze dag in het weekend of op een feestdag valt, dan wordt gescoord op de eerstvolgende werkdag. Tussen 2009 en 2012 is het gemiddelde van de prevalentie van decubitus die zich ontwikkeld heeft tijdens de ziekenhuisopname 3,93%. Dit blijft relatief constant in de loop van de tijd met een percentage tussen 3,17 en 4,70% (figuur 7). In 2012 is er gedurende 3 maanden minstens één ziekenhuis dat geen decubitusletsels registreert die ontstaan zijn in het ziekenhuis, namelijk in de maanden januari, april, mei en september (tabel 4). Tussen 2009 en 2012 is de interkwartielafstand gemiddeld 3,27% en met een beperkte variatie tussen 2,01 en 4,52%. In 2012is de gemiddelde interkwartielafstand 3,22% en schommelt tussen 2,35 en 4,16%. Bij de vergelijking van figuur 5 en 7 kan men opmerken dat de prevalentie van decubitus die ontstaan is tijdens de ziekenhuisopname gemiddeld bijna 60% uitmaakt van de totale prevalentie van decubitus.

27 navigator voor algemene ziekenhuizen 19 Figuur 7: Kwartiel 1, ongewogen gemiddelde en kwartiel 3 van indicator Totale prevalentie van decubitus die zich ontwikkeld heeft tijdens de ziekenhuisopname voor Figuur 8: Ongewogen gemiddelde van de prevalentie van decubitus die zich ontwikkeld heeft bij patiënten op een C-dienst (indicator ), op een D-dienst (indicator ), op een G-dienst (indicator ) en op een IZ-dienst (indicator ) voor

28 navigator voor algemene ziekenhuizen 20 De prevalentie van decubitus die ontstaan is tijdens de ziekenhuisopname verschilt van dienst tot dienst (figuur 8). Tussen 2009 en 2012 is het ongewogen gemiddelde in de C-diensten 2,64% (indicator ) voor 18 tot 25 ziekenhuizen die hiervoor gegevens registreren. In de D-diensten is het gemiddelde 3,17% (indicator ) voor 17 tot 24 ziekenhuizen. In de G-diensten is het gemiddelde 6,87% (indicator ) voor 21 tot 25 ziekenhuizen. In de diensten voor intensieve zorg is het gemiddelde 8,96% (indicator ) voor 22 tot 27 ziekenhuizen. In 2012 zijn de gemiddeldes respectievelijk 2,62 % (n = 21 tot 22), 3,17 % (n = 18 tot 21), 6,39 % (n = 22 tot 23) et 7,92 % (n = 24 tot 26) hetgeen in de lijn ligt van de gemiddeldes die over 4 jaar berekend. De prevalentie van decubitus die ontstaan is tijdens de ziekenhuisopname lijkt te dalen in de G-diensten en diensten voor intensieve zorg, maar de gemiddeldes blijven op deze afdelingen nog ver boven die van de C- en D-diensten.

29 navigator voor algemene ziekenhuizen VALINCIDENTEN Totaal aantal valincidenten Formule: (Aantal valincidenten / Aantal verpleegdagen) *100 Tussen januari 2009 en december 2012 varieert het aantal ziekenhuizen dat gegevens registreert voor deze indicator tussen 26 en 36. In 2012 registreren 30 tot 36 ziekenhuizen gegevens voor deze indicator. Tablel 5: Maandelijkse statistische gegevens voor indicator Totaal aantal valincidenten. maand min q1 med q3 max ongew gem gew gem sd # ## jan 12 0,00 0,14 0,23 0,31 0,65 0,24 0,25 0, feb 12 0,00 0,16 0,23 0,33 0,47 0,23 0,25 0, mrt 12 0,00 0,12 0,19 0,28 0,67 0,22 0,24 0, apr 12 0,00 0,15 0,21 0,27 1,34 0,24 0,23 0, mei 12 0,00 0,15 0,21 0,32 0,79 0,25 0,23 0, jun 12 0,00 0,14 0,23 0,29 0,59 0,23 0,23 0, jul 12 0,05 0,13 0,20 0,34 0,60 0,24 0,24 0, aug 12 0,00 0,14 0,22 0,30 0,56 0,23 0,26 0, sep 12 0,00 0,14 0,21 0,36 0,54 0,24 0,26 0, okt 12 0,00 0,18 0,26 0,32 0,54 0,26 0,27 0, nov 12 0,00 0,13 0,20 0,31 0,67 0,23 0,25 0, dec 12 0,03 0,15 0,21 0,29 0,67 0,23 0,24 0, Voor deze indicator worden alle valincidenten meegeteld en niet enkel de valincidenten waarbij schade of verwonding wordt vastgesteld. De minimumscores voor deze indicator zijn zeer laag en zijn meestal zelfs gelijk aan nul (tabel 6). Vermoedelijk bestaat er in sommige ziekenhuizen een onderregistratie van valincidenten. Tussen 2009 en 2012 het ongewogen gemiddelde van het aantal valincidenten in functie van het aantal verpleegdagen is 0,25 en blijft relatief constant in de loop van de tijd met een maandelijks gemiddelde van 0,21 en 0,33 (figuur 8). In 2012 bedraagt het gemiddelde 0,24 met een maandelijkse variatie tussen 0,22 en 0,26 (tabel 5). Tussen 2009 en 2012 is de gemiddelde interkwartielafstand 0,18 en deze blijft relatief constant in de loop van de tijd. In 2012 is de gemiddelde interkwartielafstand 0,17. In de voorbije 4 jaar registreert tijdens 3/4de van de maanden minstens één ziekenhuis geen enkel valincident. In 2012 geldt dit zelfs tijdens 10 maanden (behalve juli en december). Deze resultaten tonen de grote variatie tussen ziekenhuizen en doen de vraag rijzen over de correctheid van registratie in de verschillende ziekenhuizen. Men moet rekening houden met een onderregistratie in de meeste ziekenhuizen. Figuur 10 geeft de gemiddeldes van het aantal valincidenten voor de diensten C, D, G en intensieve zorgen weer. Tussen 2009 en 2012 is het gemiddelde ratio voor de C-dienst 0,15 (indicaor )

30 navigator voor algemene ziekenhuizen 22 voor 21 tot 27 ziekenhuizen), voor de D-dienst 0.26 (indicator ) voor 199 tot 26 ziekenhuizen), voor de G-dienst 0,59 (indicator ) voor 26 tot 36 ziekenhuizen en voor IZ-dienst ) voor 19 tot 27 ziekenhuizen). Ces taux restent relativement constants au cours du temps. En 2012, ils sont respectivement de 0,13 (n entre 23 et 27), 0,25 (n entre 23 et 26), 0,57 (n entre 31 et 36) et 0,13 (n entre 25 et 27). De valincidenten op materniteit (indicator ), op spoedgevallendienst (indicatorn ), in het chirurgisch dagziekenhuis (indicator ) en op Sp-diensten (indicator ) worden hier niet weergegeven, aangezien minder dan 15 ziekenhuizen gegevens registreren voor deze indicatoren. Bovendien is het aantal valincidenten op deze afdelingen beperkt. Figuur 9: Kwartiel 1, ongewogen gemiddelde en kwartiel 3 van indicator Totaal aantal valincidenten voor

31 navigator voor algemene ziekenhuizen 23 Figuur 10: Ongewogen gemiddelde van het aantal valincidenten op een C-dienst (indicator ), op een D-dienst (indicator ), op een G-dienst (indicator ) en op een IZ-dienst (indicator ) voor

32 navigator voor algemene ziekenhuizen Valincidenten met verwonding tot gevolg Formule: (Aantal valincidenten met verwonding tot gevolg / Aantal valincidenten) * 100 Tussen januari 2009 en december 2012 varieert het aantal ziekenhuizen dat voor deze indicator gegevens registreert van 27 tot 37. In 2012 registreren 32 tot 37 ziekenhuizen gegevens voor deze indicator. Tabel 6: Maandelijkse statistische gegevens voor indicator Aantal valincidenten met verwonding tot gevolg. maand min q1 med q3 max ongew gem gew gem sd # ## jan 12 0,00 27,27 35,72 51,67 73,91 36,35 34,97 18, feb 12 0,00 22,02 31,13 44,95 100,00 34,44 32,84 21, mrt 12 0,00 20,00 32,29 50,00 100,00 36,20 34,97 23, apr 12 0,00 25,25 35,71 46,36 100,00 40,54 35,49 24, mei 12 0,00 26,42 37,93 50,00 100,00 39,10 34,93 21, jun 12 0,00 22,64 35,00 46,30 100,00 37,20 35,60 21, jul 12 0,00 23,97 34,17 44,95 71,88 34,10 35,41 18, aug 12 0,00 27,78 34,48 50,00 100,00 38,68 37,83 21, sep 12 0,00 16,67 27,78 39,13 71,43 28,20 30,80 18, okt 12 0,00 15,00 28,57 40,91 64,29 28,51 30,56 16, nov 12 0,00 19,44 31,58 50,00 100,00 34,55 31,28 24, dec 12 0,00 16,03 28,32 47,50 60,00 29,00 33,00 19, Tussen 2009 en 2012 bedraagt het ongewogen gemiddelde van het aantal valincidenten met verwonding tot gevolg 34,96% en dit blijft constant in de loop van de tijd met een maandelijks gemiddelde tussen 25,93 en 41,35% (figuur 11). In 2012 is het gemiddelde 34,74% en varieert van 28,20 tot 40,54% (tabel 6). Tussen 2009 en 2012 is de gemiddelde interkwartielafstand 24,80% en blijft deze relatief constant in de loop van de tijd. In 2012 is de gemiddelde interkwartielafstand gelijk aan 24,94%. Tussen 2009 en 2012 varieert de maximumwaarde tussen 60% (3 maanden op 48) en 100% (22 maanden op 48, dus bijna de helft van de tijd). In 2012 het maximum eveneens tussen 60 en 100%. Op basis van deze gegevens kan men vermoeden dat in sommige ziekenhuizen de registratie van valincidenten ZONDER verwonding tot gevolg ondermaats is. Ziekenhuizen met een onderregistratie zullen voornamelijk de valincidenten met verwonding tot gevolg registreren en zullen daarom voor deze indicator hoger scoren. Ziekenhuizen die ook aandacht hebben voor de valincidenten zonder verwonding tot gevolg, zullen lager scoren voor deze indicator. Figuur 12 toont het ongewogen gemiddelde van het aantal valincidenten met verwondingen van ernstklasse 1 tot 3 tot gevolg (indicatoren , et ). Voor deze indicatoren geldt dat patiënten, indien ze meerdere verwondingen hebben, enkel worden mee geteld in de indicator die de hoogste ernstklasse van hun verwonding weergeeft. Bijvoorbeeld als een valincident leidt tot 2

33 navigator voor algemene ziekenhuizen 25 verwondingen, één van ernstklasse 1 en een andere van ernstklasse 2, dan telt dit valincident enkel mee voor indicator Valincidenten met verwonding van ernstklasse 2 tot gevolg en niet voor indicator Valincidenten met verwonding van ernstklasse 1 tot gevolg. Tussen 2009 en 2012 bedraagt het ongewogen gemiddelde van het aantal valincidenten met verwonding van ernstklasse 1 74,24%, van ernstklasse 2 is dat 18,24% en van ernstklasse 3 is dat 6,83%, telkens voor 23 tot 30 ziekenhuizen). In 2012 bedragen de percentages respectievelijk 73,04%, 20,86% en 5,76% telkens voor 23 tot 28 ziekenhuizen). Figuur 11: Kwartiel 1, ongewogen gemiddelde en kwartiel 3 van indicator Valincidenten met verwonding tot gevolg voor

34 navigator voor algemene ziekenhuizen 26 Figuur 12: Ongewogen gemiddelde van het aantal valincidenten met verwonding met ernstklasse 1 (indicator ), ernstklasse 2 (indicator ) en ernstklasse 4 (indicator ) voor

35 navigator voor algemene ziekenhuizen Patiënten met meerdere valincidenten tijdens eenzelfde ziekenhuisopname Formule: (Aantal patiënten dat twee of meer keer valt / Aantal patiënten dat één of meer keer valt) *100 Tussen januari 2009 en december 2012 varieert het aantal ziekenhuizen dat gegevens registreert voor deze indicator tussen 16 en 26. Dit aantal is de voorbije jaren ster gedaald. In 2012 regsirteren nog 16 tot 17 ziekenhuizen gegevens voor deze indicator. Tabel 7: Maandelijkse statistische gegevens voor indicator Patiënten met meerdere valincidenten tijdens eenzelfde ziekenhuisopname. maand min q1 med q3 max ongew gem gew gem sd # ## jan 12 0,00 6,08 10,36 19,55 50,00 13,22 14,10 12, feb 12 0,00 1,35 10,34 21,24 100,00 15,90 13,00 23, mrt 12 0,00 5,88 13,33 17,14 31,75 12,42 15,70 8, apr 12 0,00 0,00 9,09 17,89 33,33 10,88 10,16 10, mei 12 0,00 0,00 10,00 22,50 42,86 13,56 14,52 12, jun 12 0,00 0,00 8,33 19,30 33,33 10,65 12,72 11, jul 12 0,00 0,00 10,26 18,49 26,32 10,57 13,99 10, aug 12 0,00 0,00 7,69 14,65 50,00 11,15 12,90 13, sep 12 0,00 6,80 13,56 17,22 50,00 15,65 12,50 14, okt 12 0,00 6,20 10,75 16,15 40,00 12,92 12,44 11, nov 12 0,00 3,23 14,29 20,00 30,43 13,59 18,73 9, dec 12 0,00 3,03 9,81 19,27 27,27 11,23 14,42 9, Tussen 2009 en 2012 is het gewogen gemiddelde van patiënten met meerdere valincidenten tijdens eenzelfde ziekenhuisopname 14,22%, met een maandelijks gemiddelde tussen 10,57 en 18,85% (figuur 14). In 2012 bedraagt het gemiddelde 12,65% met een variatie tussen 10,57 en 15,90% (tabel 7). Tussen 2009 en 2012 bedraagt de gemiddelde interkwartielafstand 17,28% en deze lijkt af te nemen in de loop van de tijd. In 2012 bedraagt deze nog 15,90%. In 2012 registreren minstens 25% van de ziekenhuizen 5 maanden na elkaar geen enkel herhaald valincident. Dit kan gezien worden als een positieve evolutie. Men dient echter ook rekening te houden met het feit dat het kan gaan om een periode met onderregistratie. Het betreft ook niet de hele periode dezelfde groep van ziekenhuizen.

36 navigator voor algemene ziekenhuizen 28 Figuur 14: Kwartiel 1, ongewogen gemiddelde en kwartiel 3 van indicator Patiënten met meerdere valincidenten tijdens eenzelfde ziekenhuisopname voor

37 navigator voor algemene ziekenhuizen ONGEPLANDE HEROPNAMES Ongeplande heropnames op een dienst voor intensieve zorg Formule: (Aantal ongeplande opnames op een dienst voor intensieve zorg / Aantal patiënten dat ontslagen wordt van een dienst voor intensieve zorg) * Ongeplande heropnames op een dienst voor intensieve zorg binnen 48 uur na ontslag van een dienst voor intensieve zorg Formule: (Aantal ongeplande opnames op een dienst voor intensieve zorg binnen 48 uur na ontslag van een dienst voor intensieve zorg / Aantal patiënten dat ontslagen wordt van een dienst voor intensieve zorg) *100 Een gedetailleerde analyse van deze indicatoren wordt niet gegeven in dit jaarrapport aangezien slechts 7 tot 9 ziekenhuizen gegevens registreerden voor deze indicator in Dit aantal was de voorbije jaren ook al zo laag. Bovendien toont een korte analyse aan dat de gemiddeldes, zijnde respectievelijk 3,52% en 1,16%, evolueren met een relatief constante interkwartielafstand.