1 1 OEC ZOlZ. het voorstel bss.o.en. Voorstel. : R.F.J.M. van Hest. : Mostert, l.g.

Transcriptie

1 Voorstel Aan : Burgemeester en Wethouders Zaaknummer : 'W,L.- :.3;1', Status : Openbaar / Ter besluitvorming Datum : 5 december 2012 Afdeling : Sociale Zaken Paraaf Raad: :Ja medewerk(soer: ter kennisgeving Medewerk(st)er : R.F.J.M. van Hest Telefoonnummer : Or : Nee,(\ PortefeuHlehouder : Mostert, l.g. Communicatie: : Nee ~ Bijlage!n) :4 ~ Evaluatie : Nee Onderwerp: \ Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo); wijziging Besluit maatschappelijke on.krsteuning en Beleidsregels Samenvatting: Met betrekking tot de verstrekking van (inc:lividuele)voorzieningen op basis van de Wmo zijn lokaal een Verordening, een Besluit en Beleidsregels opgesteld. In deze nota worden voorstellen gedaan om het Besluit en de Beleidsregels aan te passen. Gevraagde beslissing: - Kennis nemen van het gestelde in de nota. - Het Besluit maatschappelijke ondersteuning gemeente Katwijk 2013 en de Beleidsregels maatschappelijke ondersteuning gemeente Katwijk 2013 vaststellen en per 1januari 2013 toepassen. - De informatie ter kennis van de raad brengen. t81lntern advies geen t8i Extern advies geen Circuleren B&W Secr. Burg. Weth.1 Weth.ll Weth.lll Weth. IV Datum besluit B&WjBurgemeester Akkoord: 1 1 OEC ZOlZ Nr. il Bespreken B&Wvercaderino Besluit: Overs \"I ;..;' k",.--," " ~~ T" ~ het voorstel bss.o.en 5 december 2012

2 Zaaknummer : Onderwerp : Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo); wijziging Besluit maatschappelijke ondersteuning en Beleidsregels Inleiding De gemeente voert de Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo) uit. Onderdeel daarvan is de verstrekking van (individuele) voorzieningen aan mensen met een beperking of een chronisch psychisch probleem en aan mensen met een psychosociaal probleem ten behoeve van het behouden en het bevorderen van hun zelfstandig functioneren of hun deelname aan het maatschappelijke verkeer. Met betrekking tot deze voorzieningen gelden een Verordening voorzieningen maatschappelijke ondersteuning gemeente Katwijk (hierna te noemen: Verordening) en in het verlengde daarvan een Besluit maatschappelijke ondersteuning gemeente Katwijk (hierna te noemen: Besluit) en de Beleidsregels maatschappelijke ondersteuning gemeente Katwijk (hierna te noemen: Beleidsregels). Mede gezien het bepaalde in artikel 38 van de Verordening (indexeringsartikel), worden elk kalenderjaar het Besluit en de Beleidsregels aangepast. Dat gebeurt voor 2013 met deze nota. Beoogd resultaat Op een juiste en zorgvuldige manier vorm geven aan de compensatieplicht, zoals neergelegd in de Wet maatschappelijke ondersteuning. Inhoudelijke aspecten De navolgende inhoudelijke aspecten spelen een rol. Wijziging bedragen en toelichting Besluit Het Besluit benoemt een aantal bedragen, dat gehanteerd wordt bij het verstrekken van voorzieningen. De bedragen kunnen jaarlijks verhoogd of verlaagd worden conform de ontwikkelingen van de prijsindex volgens het Centraal Bureau voor de Statistiek, meer in het bijzonder conform het CBS-prijsindexcijfer voor de gezinsconsumptie (artikel 32 Verordening). Daarnaast kunnen de bedragen ook op andere gronden aangepast worden. Voorgestaan wordt de navolgende bedragen aan te passen: - de bedragen aan persoonsgebonden budget voor hulp bij het huishouden door een daartoe opgeleid persoon werkzaam voor een instelling en - het bedrag voor een verhuiskostenvergoeding. Persoonsgebonden budget voor hulp bij het huishouden door een daartoe opgeleid persoon werkzaam voor een instelling Het bedrag voor een persoonsgebonden budget (hierna te noemen; PGB) is gebaseerd op de zogenoemde tegenwaarde van het bedrag, dat de gemeente kwijt zou zijn als de voorziening niet in de vorm van een PGB zou zijn verstrekt maar als een naturavoorziening. Op 1 januari 2012 was een nieuwe aanbesteding afgerond met betrekking tot de verstrekking van hulp bij het huishouden in natura (door een daartoe opgeleid persoon werkzaam voor een instelling) en de inschatting daarbij was dat de te betalen bedragen voor hulp bij het huishouden hoger zouden liggen, dan nu het geval blijkt. De feitelijke gegevens over 2012 wijzen uit dat de bedragen lager liggen dan aanvankelijk gedacht. Met ingang van 2013 worden de bedragen aangepast aan de hand van de reële gegevens uit december 2012

3 Vanaf 2013 worden daarnaast voor de PGB-tarieven inzake hulp bij het huishouden maximale bedragen gehanteerd. Hiermee wordt bewerkstelligd, dat niet langer aanspraak bestaat op een vast bedrag ongeacht de daadwerkelijke hoogte van de kosten van de hulp bij het huishouden maar dat voor de hoogte (binnen de maximale bedragen) aansluiting wordt gezocht bij de zich feitelijk voordoende kosten. Op deze wijze wordt voorkomen dat geldmiddelen weglekken, of anders gesteld verstrekt worden zonder dat ze gebruikt worden waarvoor ze bedoeld zijn. Verhuiskostenvergoeding Het CBS-prijsindexcijfer voor 2012 tot en met oktober bedraagt 2,9. De verhuiskostenvergoeding wordt met dat percentage verhoogd. Overige bedragen Voor wat de overige bedragen betreft, wordt geen wijziging voorgestaan. Het gaat hier hoofdzakelijk om de bedragen voor de vervoersvoorzieningen (autokosten- en taxivergoedingen). Met de bedragen over 2012 kan ook in 2013 nog worden volstaan. De autokostenvergoeding ( 0,42 per kilometer) wordt nog als voldoende compenserend beschouwd om daarmee de meerkosten van vervoer vanwege de beperking te kunnen bestrijden en datzelfde geldt, gezien de tariefstellingen voor de taxi, voor de taxivergoedingen. Toelichting Besluit De toelichting op het Besluit wordt in overeenstemming gebracht met de wijzigingen in het Besluit. Wijziging Beleidsregels In het verlengde van de aanpassingen in de Verordening (separaat voorstel) en het Besluit worden ook aanpassingen doorgevoerd in de Beleidsregels. De aanpassingen hebben op de navolgende onderdelen betrekking: - de eigen verantwoordelijkheid en - de maximale vergoeding van kosten onderhoud, keuring en reparatie van liften. Daarnaast vindt er nog een kleine technische aanpassing plaats. Eigen verantwoordelijkheid Het begrip eigen verantwoordelijkheid speelt, mede gezien het dit jaar ingezette Kantelingsprincipe bij de uitvoering van de Wmo, een steeds prominentere rol. Om dit belangrijke begrip meer te accentueren wordt in de Beleidsregels expliciet de op dit onderdeel in 2012 gevormde jurisprudentie weergegeven. Hiermee wordt de reikwijdte van het begrip, zowel voor de individuele burger als voor de uitvoeringspraktijk, beter in beeld gebracht. Maximale vergoeding van kosten onderhoud, keuring en reparatie van liften De beleidsregels bevatten (in bijlage 2) maximale vergoedingsbedragen voor de kosten van onderhoud, keuring en reparatie van liften. Voorgestaan wordt, net als bij de verhuiskostenvergoeding volgens het Besluit, deze bedragen te verhogen met het CBS-prijsindexcijfer voor 2012 tot en met oktober van 2,9. 3

4 Nieuw Besluit en nieuwe Beleidsregels Het nieuwe Besluit en de nieuwe Beleidsregels zijn bijgevoegd. De aanpassingen zijn in geel aangebracht. Kanttekeningen Geen. Middelen Deze aanpassingen hebben geen noemenswaardige financiële gevolgen. De kosten van deze (reguliere) aanpassing moeten worden opgevangen uit de begrotingspost Wmo gehandicaptenvoorziening nummer , met als nadere specificatie nummer (woonvoorzieningen), (vervoer) en nummer (rolstoelen). Uitvoering Conform uw besluit zal worden gehandeld. De Wmo-adviesraad zal over uw besluit worden geïnformeerd. Bijlage(n) - Tabel CBS-prijsindexcijfer voor de gezinsconsumptie - Overzicht wijzigingen Besluit maatschappelijke ondersteuning gemeente Katwijk en Beleidsregels maatschappelijke ondersteuning gemeente Katwijk - Besluit maatschappelijke ondersteuning gemeente Katwijk 2013, inclusief toelichting - Beleidsregels maatschappelijke ondersteuning gemeente Katwijk

5

6 Bijlage bij nota B&W inzake Besluit en Beleidsregels voorzieningen maatschappelijke ondersteuning gemeente Katwijk 2013 In geel staat aangegeven waar de verschillen zich voordoen. Besluit voorzieningen maatschappelijke ondersteuning gemeente Katwijk 2013 Artikel 1. Bedragen persoonsgebonden budget Lid 1. De bedragen voor een persoonsgebonden budget voor hulp bij het huishouden in categorie 1 bedragen: a. voor hulp bij het huishouden door een persoon die niet werkzaam is voor een instelling: 14,50 per uur; b. voor hulp bij het huishouden door een daartoe opgeleid persoon werkzaam voor een instelling: 18,90 per uur. Lid 2. De bedragen voor een persoonsgebonden budget voor hulp bij het huishouden in categorie 2 bedragen: a. voor hulp bij het huishouden door een persoon die niet werkzaam is voor een instelling: 17,50 per uur; b. voor hulp bij het huishouden door een daartoe opgeleid persoon werkzaam voor een instelling: 23,00 per uur. wordt vervangen door: Artikel 1. Bedragen persoonsgebonden budget Lid 1. De bedragen voor een persoonsgebonden budget voor hulp bij het huishouden in categorie 1 bedragen: a. voor hulp bij het huishouden door een persoon die niet werkzaam is voor een instelling: maximaal 14,50 per uur; b. voor hulp bij het huishouden door een daartoe opgeleid persoon werkzaam voor een instelling: maximaal 17,40 per uur. Lid 2. De bedragen voor een persoonsgebonden budget voor hulp bij het huishouden in categorie 2 bedragen: a. voor hulp bij het huishouden door een persoon die niet werkzaam is voor een instelling: maximaal 17,50 per uur; b. voor hulp bij het huishouden door een daartoe opgeleid persoon werkzaam voor een instelling: maximaal 22,00 per uur Artikel 5. Bedrag verhuiskostenvergoeding Het bedrag, als bedoeld in artikel 10 lid 4 van de Verordening voorzieningen maatschappelijke ondersteuning gemeente Katwijk 2012, voor een verhuiskostenvergoeding is 2.434,20. wordt vervangen door: 1

7 Artikel 5. Bedrag verhuiskostenvergoeding Het bedrag, als bedoeld in artikel 10 lid 4 van de Verordening voorzieningen maatschappelijke ondersteuning gemeente Katwijk 2012, voor een verhuiskostenvergoeding is 2.504, Toelichting artikel 1. Bedragen persoonsgebonden budget. In de leden 1 en 2 van dit artikel komt dit onderscheid tot uitdrukking en zijn bedragen opgenomen, die voldoende worden geacht om daarmee een PGB hulp in te kunnen huren.. wordt vervangen door: Toelichting artikel 1. Bedragen persoonsgebonden budget. In de leden 1 en 2 van dit artikel komt dit onderscheid tot uitdrukking en zijn bedragen opgenomen, die voldoende worden geacht om daarmee een PGB hulp in te kunnen huren. Het PGB is aan maxima gebonden. Hiermee wordt bewerkstelligd dat niet méér vergoed wordt dan de daadwerkelijke kosten die belanghebbende maakt, voor zover deze lager liggen dan het maximum. Belanghebbende moet in dat kader inzichtelijk maken wat de concrete kosten voor de hulp bij het huishouden zijn, voordat het PGB wordt uitbetaald Toelichting artikel 3. Bedragen vervoersvoorzieningen. Voor vervoer met een taxi wordt een (all in) kilometerprijs van 2,20 gehanteerd en voor vervoer met een rolstoeltaxi van 2,52. Deze prijs vindt zijn oorsprong in de Taxiwet, waarin deze bedragen golden als maximumtarieven per kilometer, exclusief het instaptarief en het wachttarief voor de (rolstoel)taxi. Inmiddels zijn deze bedragen volgens de Taxiwet verhoogd naar 2,29 voor de taxi en 2,63 voor de rolstoeltaxi. Gezien de marktwerking en de concurrentie in de taxiwereld wordt er echter van uit gegaan dat met de bedragen van 2,20 en 2,52 per kilometer nog voldaan wordt aan het compensatiebeginsel van de Wmo en dat de klant met deze vergoeding nog in staat is om kilometers te reizen... wordt vervangen door: Toelichting artikel 3. Bedragen vervoersvoorzieningen 2

8 Voor vervoer met een taxi wordt een (all in) kilometerprijs van 2,20 gehanteerd en voor vervoer met een rolstoeltaxi van 2,52. Deze prijs vindt zijn oorsprong in de Wet personenvervoer 2000, op basis waarvan deze bedragen golden als maximumtarieven per kilometer, exclusief het instaptarief en het wachttarief voor de (rolstoel)taxi. Inmiddels is de maximale tariefstelling op basis van deze wet gewijzigd. Vanaf 1 oktober 2011 geldt een andere systematiek. Deze systematiek is als volgt: Nieuwe ritprijs taxi De nieuwe ritprijs bestaat uit 3 delen: - een starttarief; - een prijs per gereden kilometer; - een prijs voor de duur van de rit. Nieuwe en oude tarieven taxivervoer In de onderstaande tabel staan de maximumtarieven die taxiondernemingen mogen hanteren. Tabel: nieuwe maximumtarieven taxi's (vanaf 1 april 2012) Soort taxivervoer Maximum starttarief Maximum kilometertarief Personenauto (maximaal 4 personen) Busje (5 tot 8 personen) 2,66 1,95 0,32 5,40 2,46 0,37 3 Maximum tijdtarief (per minuut) Wachttarief taxi De chauffeur kan een wachttarief in rekening brengen als u dat met hem voorafgaand aan de taxirit bent overeengekomen. Bijvoorbeeld voor het wachten tijdens een bezoek aan een café of als een vergadering uitloopt. Taxitarieven vergelijken De tarieven moeten aan de buitenkant van de taxi goed leesbaar zijn. Daartoe moet een tariefkaart achter een van de ramen van de taxi zijn bevestigd. De kaart moet ook in de taxi goed leesbaar zijn. Vaste ritprijs Een taxichauffeur mag u een vaste ritprijs aanbieden. Ook mag hij voor aanvullende diensten een toeslag rekenen, bijvoorbeeld voor het dragen van uw koffers. De toeslag is echter alleen toegestaan als u hierover voorafgaand aan de rit afspraken maakt met de taxichauffeur of het taxibedrijf Beleidsregels voorzieningen maatschappelijke ondersteuning gemeente Katwijk 2013 VOORWOORD Ook bij woonvoorzieningen speelt de eigen verantwoordelijkheid een grote rol. Als iemand 65 is en zijn badkamer gaat renoveren mag een gemeente veronderstellen dat hij - ook al zijn er nog geen beperkingen - rekening houdt met het gegeven dat hij een dagje ouder wordt. Dat betekent dat de persoon in kwestie aan een douche moet denken in plaats van uitsluitend een bad. Daar spelen allerlei individuele factoren natuurlijk in mee, zoals: is er plaats voor, wat is de rol van het bad voor

9 therapie e.d. Er speelt ook nog iets anders mee: weten mensen wel dat van hen verwacht wordt dat ze via het denken aan dit soort dingen anticiperen op mogelijk komende problemen? Een gemeente zal ook daarover voorlichting moeten geven, duidelijk moeten maken waar verwachtingen mogen beginnen maar ook kunnen ophouden wat betreft de inzet van gemeenten in het geschikt maken van woningen... wordt vervangen door: VOORWOORD.. Ook bij woonvoorzieningen speelt de eigen verantwoordelijkheid een grote rol. Als iemand 65 is en zijn badkamer gaat renoveren mag een gemeente veronderstellen dat hij - ook al zijn er nog geen beperkingen - rekening houdt met het gegeven dat hij een dagje ouder wordt. Dat betekent dat de persoon in kwestie aan een douche moet denken in plaats van uitsluitend een bad. Daar spelen allerlei individuele factoren natuurlijk in mee, zoals: is er plaats voor, wat is de rol van het bad voor therapie e.d. Er speelt ook nog iets anders mee: weten mensen wel dat van hen verwacht wordt dat ze via het denken aan dit soort dingen anticiperen op mogelijk komende problemen? Een gemeente zal ook daarover voorlichting moeten geven, duidelijk moeten maken waar verwachtingen mogen beginnen maar ook kunnen ophouden wat betreft de inzet van gemeenten in het geschikt maken van woningen. In de Wmo-jurisprudentie zie je de eigen verantwoordelijkheid en in het verlengde daarvan de zelfredzaamheid ook meer benadrukt worden. Voorbeelden hiervan zijn: - Rb s Gravenhage , AWB 11/4293 Het is de eigen verantwoordelijkheid van betrokkene om in de aanpassing van de badkamer te voorzien. De rechtbank concludeert dat de badkamer (minimaal 29 jaar oud) is afgeschreven. De kosten van verwijdering van bad en plaatsen van een inloopdouche zijn daarmee algemeen gebruikelijk.. Gezien de inkomenspositie van betrokkene en haar echtgenoot is er in dit geval ook geen probleem met de financiering van de verbouwing. - CRvB , LJN BV5448 Participatie in het studentenleven zal er in bepaalde situaties toe kunnen leiden dat er een vervoersbehoefte is op tijden dat er geen openbaar vervoer is. Het is de Raad echter niet gebleken dat de weigering van een vervoerskostenvoorziening er toe leidt dat van een aanvaardbare maatschappelijke participatie in het geval van betrokkene geen sprake is. Voorts is betrokkene zelfredzaam gebleken door in de gevallen waarin er niet langer openbaar vervoer voorhanden is een beroep op haar partner en medestudenten te doen. Van een situatie dat dit in redelijkheid niet meer van haar zou kunnen worden gevergd is niet gebleken. - CRvB , LJN BW6810 Nu men de kosten van de aanpassing van de tweede woning mee had kunnen nemen in de verkoopprijs van de boerderij met de eerste woning, mag de gemeente terecht aanpassing weigeren op basis van de eigen verantwoordelijkheid van betrokkenen voor een geschikte woning te zorgen. - Rb Leeuwarden , reg. nr. 12/579 WMO De rechtbank is van mening dat de gemeente zich op het standpunt heeft kunnen stellen dat in redelijkheid van betrokkene gevergd had kunnen worden zelf voor een passende oplossing te zorgen. Betrokkene is verhuisd van een adequate naar een inadequate woning. De 4

10 rechtbank kan begrijpen dat betrokkene zelf wil bepalen waar zij gaat wonen, maar is van oordeel dat de extra kosten die dat met zich meebrengt omdat de woning moet worden aangepast, in dit geval niet op de gemeente kunnen worden afgewenteld... ================================================================================== 5

11 BESLUIT MAATSCHAPPELIJKE ONDERSTEUNING GEMEENTE KATWIJK 2013 Artikel 1. Bedragen persoonsgebonden budget Lid 1. De bedragen voor een persoonsgebonden budget voor hulp bij het huishouden in categorie 1 bedragen: a. voor hulp bij het huishouden door een persoon die niet werkzaam is voor een instelling: maximaal 14,50 per uur; b. voor hulp bij het huishouden door een daartoe opgeleid persoon werkzaam voor een instelling: maximaal 17,40 per uur. Lid 2. De bedragen voor een persoonsgebonden budget voor hulp bij het huishouden in categorie 2 bedragen: a. voor hulp bij het huishouden door een persoon die niet werkzaam is voor een instelling: maximaal 17,50 per uur; b. voor hulp bij het huishouden door een daartoe opgeleid persoon werkzaam voor een instelling: maximaal 22,00 per uur. Lid 3. Voor zover de indicatie heeft plaatsgevonden op basis van de Verordening voorzieningen maatschappelijke ondersteuning gemeente Katwijk en het Besluit maatschappelijke ondersteuning gemeente Katwijk, zoals deze golden van 1 april 2009 tot 1 januari 2012, vindt, zolang de omstandigheden ongewijzigd blijven en de indicatietermijn nog niet verstreken is dan wel nog geen indicatie op de nieuwe categorie-indeling heeft plaatsgevonden, de vaststelling van een persoonsgebonden budget ten aanzien van hulp in de huishouding als volgt plaats, uitgaande van de tot 1 januari 2012 geldende categorie-indeling: a. hulp bij het huishouden in categorie 1: er wordt een bedrag per uur beschikbaar gesteld van 14,85; b. hulp bij het huishouden in categorie 2: er wordt een bedrag per uur beschikbaar gesteld van 17,92; c. hulp bij het huishouden in categorie 3: er wordt een bedrag per uur beschikbaar gesteld van 17,92. Lid 4. De bedragen voor een persoonsgebonden budget voor een zaak, worden bepaald als tegenwaarde van de zaak die de aanvrager op dat moment ontvangen zou hebben als de zaak in natura zou zijn verstrekt. Was dat een niet nieuwe voorziening geweest, dan wordt de tegenwaarde daarop gebaseerd, met een looptijd gelijk aan de verkorte afschrijvingstermijn, rekening houdend met onderhoud en verzekering. Was de naturaverstrekking een nieuwe voorziening geweest, dan wordt de tegenwaarde daarop gebaseerd, rekening houdend met een eventueel door de gemeente te ontvangen korting en rekening houdend met onderhoud en verzekering. Artikel 2. Overwegende bezwaren persoonsgebonden budget Verstrekking als persoonsgebonden budget vindt niet plaats als: a. op grond van aanwijzingen die tijdens het onderzoek duidelijk zijn geworden het ernstige vermoeden bestaat dat de aanvrager problemen zal hebben bij het omgaan met een persoonsgebonden budget; b. er sprake is van een vastgesteld oneigenlijk gebruik of misbruik van een persoonsgebonden budget in het verleden; c. er sprake is van een belanghebbende met aanzienlijke schulden terwijl deze 1

12 belanghebbende medewerking weigert bij het oplossen van deze schuldenproblematiek; d. er sprake is van een zodanig instabiele of progressieve medische situatie dat het op voorhand duidelijk is dat de individuele voorziening snel niet meer adequaat zal zijn; e. er bij verstrekking van een persoonsgebonden budget sprake is van aanzienlijke kapitaalvernietiging en/of efficiencyvoordelen voor de gemeente komen te vervallen. Dit geldt onder andere in situaties bij een kortdurende verstrekking; f. er naar het oordeel van het college andere, zwaarwegende, bezwaren bestaan tegen de verstrekking. Artikel 3. Bedragen vervoersvoorzieningen De bedragen voor een vervoersvoorziening zijn maximaal: a. autokostenvergoeding 630,00 per jaar b. taxikostenvergoeding 3.300,00 per jaar c. rolstoeltaxikostenvergoeding 3.780,00 per jaar. Artikel 4. Bedrag primaat verhuizing Het bedrag, als bedoeld in artikel 10 lid 3 van de Verordening voorzieningen maatschappelijke ondersteuning gemeente Katwijk 2012, is ,00. Artikel 5. Bedrag verhuiskostenvergoeding Het bedrag, als bedoeld in artikel 10 lid 4 van de Verordening voorzieningen maatschappelijke ondersteuning gemeente Katwijk 2012, voor een verhuiskostenvergoeding is 2.504,80. Artikel 6. Eigen bijdrage en eigen aandeel Lid 1. De persoon, aan wie een individuele voorziening in natura of in de vorm van een persoonsgebonden budget is verleend, is een eigen bijdrage verschuldigd. Lid 2. De persoon, aan wie een individuele voorziening in de vorm van een financiële tegemoetkoming is verleend, is een eigen aandeel verschuldigd. Lid 3. Het bepaalde in de voorgaande leden blijft buiten toepassing als: a. de voorziening bestaat uit een rolstoel; b. de voorziening een verhuiskostenvergoeding betreft; c. het een voorziening betreft in gemeenschappelijke ruimten van wooncomplexen; d. de voorziening een collectieve voorziening in het kader van vervoer betreft, tenzij het inkomen hoger ligt dan 1,5x de voor belanghebbende van toepassing zijnde bijstandsnorm, als aangegeven in artikel 5 onder c van de Wet werk en bijstand; e. de voorziening een vergoeding, als gesteld in artikel 3 van dit Besluit, betreft, tenzij het inkomen hoger ligt dan 1,5x de voor belanghebbende van toepassing zijnde bijstandsnorm, als aangegeven in artikel 5 onder c van de Wet werk en bijstand; f. de voorziening bedoeld is voor een belanghebbende jonger dan 18 jaar. Lid 4. De hoogte van de eigen bijdrage en het eigen aandeel wordt vastgesteld overeenkomstig het bepaalde in artikel 4.1, lid 1 van het Besluit maatschappelijke ondersteuning, Stb nr. 450, zoals jaarlijks aangepast door de Minister van Volksgezondheid, Welzijn en Sport, en bedraagt nooit meer dan: a. de kostprijs van de voorziening; b. de hoogte van het persoonsgebonden budget; c. de hoogte van de verstrekte financiële tegemoetkoming. 2

13 Lid 5. De termijn van de inning van de eigen bijdrage en/of het eigen aandeel is: a. 39 perioden van 4 weken bij de verstrekking in eigendom dan wel in de vorm van een financiële tegemoetkoming van een bouwkundige of woontechnische voorziening; b. 39 perioden van 4 weken bij de verstrekking van een voorziening, zijnde een roerende zaak, in eigendom dan wel in de vorm van een financiële tegemoetkoming; c. gelijk aan de verstrekkingsduur van een voorziening in natura, anders dan in eigendom; d. gelijk aan de verstrekkingsduur van een periodiek persoonsgebonden budget; e. gelijk aan de afschrijvingstermijn die in de toekenningsbeschikking van het (eenmalig) persoonsgebonden budget voor een voorziening is vermeld. Lid 6. In afwijking van het gestelde in lid 5 bedraagt de termijn van de inning van de eigen bijdrage en/of het eigen aandeel: a. bij een voorziening met een kostprijs tot perioden van 4 weken; b. bij een voorziening met een kostprijs van 250 tot perioden van 4 weken. Lid 7. De inning van de eigen bijdrage en/of het eigen aandeel stopt te allen tijde bij het overlijden van belanghebbende. Artikel 7. Citeertitel Dit besluit wordt aangehaald als Besluit maatschappelijke ondersteuning gemeente Katwijk

14 TOELICHTING BESLUIT MAATSCHAPPELIJKE ONDERSTEUNING GEMEENTE KATWIJK 2013 Inleiding Naast een Verordening voorzieningen maatschappelijke ondersteuning is er ook een Besluit maatschappelijke ondersteuning. In dit Besluit zijn alle bedragen bij elkaar gebracht, die op basis van de Verordening moeten worden vastgesteld. Daarnaast zijn alle regels waarvoor de Verordening een delegatiebepaling voor het college bevat in het Besluit ingevuld. Het voordeel van het opnemen van alle bedragen in een Besluit is dat bij wijziging van de bedragen (bijvoorbeeld omdat er aan de hand van de prijsindex een bijstelling van bedragen plaatsvindt) niet de Verordening gewijzigd hoeft te worden en dus in de Raad besproken en opnieuw vastgesteld moet worden. Bijstelling van het Besluit door het college kan aanzienlijk sneller plaatsvinden. Het eerste onderwerp dat in het Besluit aan de orde komt is het persoonsgebonden budget. Van alle soorten voorzieningen waarvoor een persoonsgebonden budget mogelijk is wordt in het Besluit uitgewerkt hoe het bedrag van het persoonsgebonden budget wordt samengesteld. Ook wordt aangegeven welke overwegende bezwaren de verstrekking van een persoonsgebonden budget in de weg staan. Vervolgens worden alle nog vast te stellen bedragen opgenomen, zodat het Besluit spoort met de Verordening. Daarnaast wordt concrete invulling gegeven aan de eigen bijdrage en het eigen aandeel. Tot slot wordt geregeld hoe om te gaan met de eigen bijdrage en het eigen aandeel voor klanten, die al bij het in werking treden van dit Besluit over een voorziening beschikken. Artikel 1. Bedragen persoonsgebonden budget Met dit artikel worden de bedragen voor het persoonsgebonden budget (PGB) bepaald. Bij hulp bij het huishouden wordt onderscheid gemaakt tussen situaties dat er met een PGB hulp ingehuurd wordt bij instellingen en situaties waarin met een PGB hulp ingehuurd wordt bij een individueel persoon. In beide gevallen zal, op basis van jurisprudentie van de Centrale Raad van Beroep, een bedrag beschikbaar gesteld moeten worden dat voldoende is om de hulp in te huren. Voor het inhuren met een PGB van hulp bij een instelling kan het bedrag waarvoor instellingen door de gemeente gecontracteerd zijn om hulp in natura te bieden een uitgangspunt zijn. Van dat bedrag staat immers vast dat daarmee hulp bij een instelling ingehuurd kan worden. In principe is dat bedrag daarmee dus adequaat en toereikend. Voor de situaties waarin met een PGB hulp ingehuurd wordt bij een individueel persoon moet voor een adequaat bedrag minstens gedacht worden aan het wettelijk minimumloon. In de leden 1 en 2 van dit artikel komt dit onderscheid tot uitdrukking en zijn bedragen opgenomen, die voldoende worden geacht om daarmee een PGB hulp in te kunnen huren. Het PGB is aan maxima gebonden. Hiermee wordt bewerkstelligd dat niet méér vergoed wordt dan de daadwerkelijke kosten die belanghebbende maakt, voor zover deze lager liggen dan het maximum. Belanghebbende moet in dat kader inzichtelijk maken wat de concrete kosten voor de hulp bij het huishouden zijn, voordat het PGB wordt uitbetaald. 4

15 Lid 3 betreft een overgangsregeling met betrekking tot de rechten op basis van een vorige, thans niet langer meer geldende, verordening. Hiermee worden de toen vastgelegde individuele rechten gehandhaafd. Lid 4 regelt de bepaling van het PGB bij de overige voorzieningen, anders dan hulp bij het huishouden. Daarbij wordt uitgegaan, conform de Verordening, van de goedkoopstcompenserende voorziening. Het persoonsgebonden budget bestaat uit het bedrag dat de tegenwaarde is van de zaak die de belanghebbende op dat moment ontvangen zou hebben als deze in natura zou zijn verstrekt. In geval dat de gemeente een voorziening in natura huurt, wordt een bedrag beschikbaar gesteld gelijk aan de huurprijs inclusief de eventueel daarin opgenomen kosten van onderhoud en reparatie. Hiermee wordt belanghebbende dan in principe geacht om de voorziening aan te kunnen schaffen en daarmee is de goedkoopst-compenserende voorziening gegarandeerd. Indien men met dat bedrag de voorziening wil aanschaffen, kan zo nodig een lening worden aangegaan met daarbij o.a. het betreffende huurbedrag als bedrag voor aflossing en rente. Artikel 2. Overwegende bezwaren persoonsgebonden budget Met dit artikel wordt nadere invulling gegeven aan het gestelde in artikel 20 van de Verordening. De bepalingen onder a. tot en met c. zijn er met name op gericht om te voorkomen dat de kans bestaat dat het persoonsgebonden budget niet wordt aangewend waarvoor het bedoeld is, te weten het te bereiken resultaat, en dat het mogelijk gebruikt wordt voor andere doeleinden. Met het gestelde onder d. en e. wordt een efficiënte en effectieve verantwoorde inzet van gemeenschapsgelden beoogd te bewerkstelligen. Artikel 3. Bedragen vervoersvoorzieningen Met de maximale vergoedingen, als bepaald in lid 2, wordt belanghebbende in staat geacht een vervoersbehoefte van minimaal 1500 kilometer per jaar in te kunnen vullen. Dit is in overeenstemming met de daarover gevormde jurisprudentie van de Centrale Raad van Beroep. Voor vervoer met de (eigen) auto wordt een kilometerprijs gehanteerd van 0,42. Met dit bedrag wordt belanghebbende geacht niet alleen de variabele kosten voor het gebruik van de (eigen) auto te kunnen dekken, maar ook de vaste kosten zoals onderhoud en reparatie, verzekeringen, belastingen en afschrijving. Een besparingsbedrag van ongeveer 0,07 per kilometer wordt hierbij buiten beschouwing gelaten. Dit is het bedrag per kilometer aan algemene kosten, verbonden aan het (regulier) openbaar vervoer, dat bij vervoer met een vergoeding vanuit de Wmo wordt bespaard. Voor vervoer met een taxi wordt een (all in) kilometerprijs van 2,20 gehanteerd en voor vervoer met een rolstoeltaxi van 2,52. Deze prijs vindt zijn oorsprong in de Wet personenvervoer 2000, op basis waarvan deze bedragen golden als maximumtarieven per kilometer, exclusief het instaptarief en het wachttarief voor de (rolstoel)taxi. Inmiddels is de maximale tariefstelling op basis van deze wet gewijzigd. Vanaf 1 oktober 2011 geldt een andere systematiek. Deze systematiek is als volgt: Nieuwe ritprijs taxi De nieuwe ritprijs bestaat uit 3 delen: - een starttarief; - een prijs per gereden kilometer; - een prijs voor de duur van de rit. 5

16 Nieuwe en oude tarieven taxivervoer In de onderstaande tabel staan de maximumtarieven die taxiondernemingen mogen hanteren. Tabel: nieuwe maximumtarieven taxi's (vanaf 1 april 2012) Soort taxivervoer Maximum starttarief Maximum kilometertarief Personenauto (maximaal 4 personen) Busje (5 tot 8 personen) 2,66 1,95 0,32 5,40 2,46 0,37 Maximum tijdtarief (per minuut) Wachttarief taxi De chauffeur kan een wachttarief in rekening brengen als u dat met hem voorafgaand aan de taxirit bent overeengekomen. Bijvoorbeeld voor het wachten tijdens een bezoek aan een café of als een vergadering uitloopt. Taxitarieven vergelijken De tarieven moeten aan de buitenkant van de taxi goed leesbaar zijn. Daartoe moet een tariefkaart achter een van de ramen van de taxi zijn bevestigd. De kaart moet ook in de taxi goed leesbaar zijn. Vaste ritprijs Een taxichauffeur mag u een vaste ritprijs aanbieden. Ook mag hij voor aanvullende diensten een toeslag rekenen, bijvoorbeeld voor het dragen van uw koffers. De toeslag is echter alleen toegestaan als u hierover voorafgaand aan de rit afspraken maakt met de taxichauffeur of het taxibedrijf. Gezien de marktwerking en de concurrentie in de taxiwereld wordt er echter van uit gegaan dat met de bedragen van 2,20 en 2,52 per kilometer nog voldaan wordt aan het compensatiebeginsel van de Wmo en dat de klant met deze vergoeding nog in staat is om kilometers te reizen. In dit artikel staan de bedragen bij een volledige financiële tegemoetkoming. Een combinatie met andere (vervoers)voorzieningen kan leiden tot een lagere tegemoetkoming. Dit wordt verder uitgewerkt in de Beleidsregels Wmo. Artikel 4. Bedrag primaat verhuizing Artikel 10 lid 3 van de Verordening schrijft voor dat het College bepaalt vanaf welk bedrag aan aanpassingskosten van de woning beoordeling van het primaat van verhuizing aan de orde is. Met dit artikel wordt daar, wat bedrag betreft, concreet invulling aan gegeven. Artikel 5. Bedrag verhuiskostenvergoeding Artikel 10 lid 4 van de Verordening biedt de mogelijkheid van een verhuiskostenvergoeding. Met dit artikel wordt daar, wat bedrag betreft, concreet invulling aan gegeven. Artikel 6. Eigen bijdrage en eigen aandeel Ingevolge artikel 23 van de Verordening is voor de op basis van de Wmo verstrekte voorziening een eigen bijdrage dan wel eigen aandeel verschuldigd. Met dit artikel wordt daar verdere vorm aan gegeven. 6

17 Voor de mogelijkheid om een eigen bijdrage en een eigen aandeel te heffen zijn landelijke normen gesteld. Deze zijn vastgelegd in het (landelijke) Besluit maatschappelijke ondersteuning, Stb nr. 450 van de Minister van Volksgezondheid, Welzijn en Sport. Aan dat besluit conformeert het college zich in grote lijnen. Een eigen bijdrage is, gezien artikel 15 van de Wmo, mogelijk bij voorzieningen in natura en bij een persoonsgebonden budget. Een eigen aandeel is, gezien artikel 19 van de Wmo, mogelijk bij financiële tegemoetkomingen. In een aantal gevallen mag wettelijk geen eigen bijdrage en eigen aandeel worden geheven dan wel wordt dit niet opportuun geacht. Lid 3 geeft hier nadere invulling aan. Een eigen bijdrage voor een rolstoel (in natura dan wel met een persoonsgebonden budget) is, gezien artikel 4.1 lid 6 van het Besluit maatschappelijke ondersteuning, Stb nr. 450, niet toegestaan. Een eigen aandeel (bij een financiële tegemoetkoming) mag echter weer wel. Er is om praktische redenen voor gekozen om in Katwijk bij een rolstoel noch een eigen bijdrage noch een eigen aandeel te heffen. De wijze van verstrekking van de rolstoel is daarmee dus niet maatgevend of door belanghebbende wel of niet aan de voorziening meebetaald moet worden. Ook aan de verhuiskostenvergoeding hoeft door belanghebbende niet meebetaald te worden. Dit om te voorkomen, dat dit een drempel voor belanghebbende opwerpt om mee te werken aan het goedkoopst-compenserende resultaat. Belanghebbende wordt met deze vergoeding om niet in staat gesteld de kosten van verhuizing (geheel dan wel gedeeltelijk) te dekken. Een voorziening in een gemeenschappelijke ruimte van een wooncomplex wordt in de regel niet verstrekt. Dit omdat de voorzieningen op grond van de wet in hoofdzaak zijn gericht op het individu en op diens eigen woonruimte. Van een voorziening in een gemeenschappelijke ruimte kunnen ook anderen gebruik maken. Deze kunnen daarmee ook ten goede komen van andere personen met een beperking. Om die reden wordt in dat geval bij de individuele belanghebbende geen eigen bijdrage dan wel eigen aandeel geheven. Belanghebbende blijft eveneens gevrijwaard van een financiële claim op zijn inkomen bij een collectieve voorziening in het kader van vervoer en bij de vervoersvergoedingen op basis van artikel 3 van dit Besluit. Van deze vrijwaring worden evenwel personen, met een inkomen dat hoger ligt dan 1,5x de voor hen van toepassing zijnde bijstandsnorm, uitgezonderd. Vanaf dat inkomen wordt namelijk het hebben en gebruik maken van een auto dan wel vervoer op andere wijze als gewoon gezien, of met andere woorden gezegd: algemeen gebruikelijk geacht. Dit leidt tot de conclusie dat een persoon met beperkingen uit deze inkomenscategorie in principe geen meerkosten heeft vanwege zijn beperkingen op het gebied van vervoer ten opzichte van diegene, die geen beperkingen heeft. De gemeente hoeft in een dergelijk geval de belanghebbende dan ook niet (geheel) te compenseren en maakt in dat kader dan ook gebruik van de wettelijke mogelijkheid om vanaf dat inkomensniveau een eigen bijdrage dan wel een eigen aandeel te heffen. Ingevolge artikel 15 van de Wmo wordt slechts het inkomen van belanghebbende en zijn echtgenoot bij de beoordeling betrokken. Voor de hoogte van de eigen bijdrage en het eigen aandeel is aansluiting gezocht bij de bepalingen daaromtrent in het Besluit maatschappelijke ondersteuning, Stb nr De 7

18 eigen bijdragen en de eigen aandelen worden geheven conform de systematiek en de bedragen, als aangegeven in artikel 4.1 van dat besluit. Hierbij is geen toepassing gegeven aan lid 2 van dat artikel. Het totaal aan eigen bijdrage dan wel eigen aandeel mag overigens nooit hoger liggen dan de kosten, die de gemeente voor de voorziening maakt/heeft gemaakt. Bepalend voor de kostprijs is op welke wijze de gemeente de voorziening heeft afgenomen, bijvoorbeeld in koop (zoals bijvoorbeeld het geval is bij trapliften en deuropeners/-drangers/- automaten) of in huur (zoals bijvoorbeeld het geval is bij scootmobielen en driewielfietsen) dan wel als periodieke persoonlijke dienstverlening (denk aan: hulp bij het huishouden). Bij huur en periodieke persoonlijke dienstverlening ligt de kostprijsbepaling redelijk simpel, dit zijn namelijk de lopende financiële verplichtingen die voor de gemeente uit de voorziening voortkomen. Bij koop door de gemeente ligt de kostprijsbepaling ingewikkelder. Daar is met name maatgevend de (eenmalige) aanschafprijs van de voorziening van de gemeente, de afschrijvingstermijn en de eventuele periodieke kosten (voor bijvoorbeeld onderhoud en reparatie). Zo geldt bijvoorbeeld voor een traplift volgens het door de gemeente met de leverancier gesloten contract een technische levensduur van minimaal 10 jaar, een garantietermijn van 2 jaar en de mogelijkheid van all-in onderhoudscontracten van 5 jaar en standaard onderhoudscontracten van 1 jaar. Bij een deuropener/-dranger/-automaat is de technische levensduur volgens het door de gemeente met de leverancier gesloten contract minimaal 7 jaar en geldt een garantietermijn van 4 jaar. Na de garantietermijn kunnen zich nog kosten voor onderhoud en/of reparatie voordoen. Ook voor de duur van de eigen bijdrage en het eigen aandeel worden de wettelijke landelijke regels daarover, zoals neergelegd in het Besluit maatschappelijke ondersteuning, Stb nr. 450, gevolgd. Voor een voorziening, die bestaat uit het verschaffen in eigendom van de voorziening, zijnde een roerende zaak, dan wel een bouwkundige of woontechnische aanpassing aan de woning van belanghebbende, wordt de eigen bijdrage dan wel het eigen aandeel, mede gezien artikel 4.1 lid 5 van het (landelijke) Besluit maatschappelijke ondersteuning, Stb nr. 450, gedurende maximaal 39 perioden van vier weken elk geheven. Voor voorzieningen in natura, anders dan in eigendom verstrekt, en in de vorm van een periodiek persoonsgebonden budget wordt de eigen bijdrage (een eigen aandeel is hier niet mogelijk) qua duur onbeperkt geheven, zolang als gebruik gemaakt wordt van de voorziening. Voor de heffingsduur van een voorziening in de vorm van een niet-periodiek persoonsgebonden budget geldt de afschrijvingstermijn, zoals die in de toekenningsbeschikking is opgenomen. Artikel 4.1 lid 5 van het (landelijke) Besluit maatschappelijke ondersteuning, Stb nr. 450, maakt onderscheid tussen twee vormen van voorzieningen in eigendom, te weten enerzijds voor een roerende zaak en anderzijds voor een bouwkundige of woontechnische aanpassing (onroerende zaak). In het algemeen kan een onroerende zaak omschreven worden als: De grond en alles wat zich daarin of daarop bevindt, voor zover dat aard- of nagelvast daarmee is verbonden. Zo zijn bijvoorbeeld het aanbrengen van een anti-slipvloer in de badkamer een bouwkundige of woontechnische aanpassing (onroerende zaak) en losse douchestoelen, toiletstoelen en badliften roerende zaken. Voor de termijnstelling van de eigen bijdrage en/of het eigen aandeel is de vorm, waarin de voorziening wordt verstrekt, van belang. Bij een verstrekking in eigendom of in de vorm van een 8

19 financiële tegemoetkoming gelden de termijnen, als gesteld onder a en b. Bij een verstrekking in (bruik)leen of als persoonlijke dienstverlening geldt de termijn, als gesteld onder c. Bij de verstrekking in de vorm van een persoonsgebonden budget, waarbij een geldbedrag wordt gegeven om te gebruiken voor het te bereiken resultaat (en dus niet en voorziening in eigendom wordt verstrekt) gelden de termijnen, als aangegeven onder d en e. Een en ander leidt bijvoorbeeld tot het navolgende gedragslijn: - bij de verstrekking van een bouwkundige of woontechnische aanpassing, anders dan in eigendom (bijvoorbeeld in bruikleen) gelden de termijnen, zoals gesteld voor natura. Dit geldt zowel voor de eigen bijdrage (woning in eigendom van belanghebbende) als voor het eigen aandeel (woning in huur door belanghebbende); - bij de verstrekking van een (eenmalig) persoonsgebonden budget voor een bouwkundige of woontechnische aanpassing (bijvoorbeeld een traplift of een deuropener/-dranger/-automaat) geldt de afschrijvingstermijn, zoals aangegeven in de toekenningsbeschikking. Het landelijke Besluit maatschappelijke ondersteuning maakt voor de maximale termijn van de eigen bijdrage dan wel het eigen aandeel bij een bouwkundige of woontechnische aanpassing, die in eigendom wordt verstrekt, onderscheid tussen woningen die in eigendom zijn van de aanvrager (eigen woningen) en woningen die dat niet zijn (huurwoningen). Voor eigen woningen geldt in dat geval een wettelijke maximale termijn van 39 perioden van 4 weken en voor huurwoningen geldt deze niet. Om huurders niet in een nadeligere positie te brengen dan eigenaren van een woning hanteren wij in deze beide gevallen een maximale termijn voor de inning van de eigen bijdrage dan wel het eigen aandeel van 39 perioden van 4 weken. Lid 6 voorziet er in dat er geen (extreem) kleine bedragen aan eigen bijdrage en eigen aandeel gedurende een lange(re) periode worden opgelegd. Lid 7 zorgt er voor dat de eigen bijdrage en het eigen aandeel stopt bij overlijden van belanghebbende. Op deze wijze worden de erven van belanghebbende daarmee niet belast. 9

20 BELEIDSREGELS MAATSCHAPPELIJKE ONDERSTEUNING GEMEENTE KATWIJK 2013 BELEIDSREGELS MAATSCHAPPELIJKE ONDERSTEUNING GEMEENTE KATWIJK VOORWOORD...3 Inleiding...3 Eigen verantwoordelijkheid...4 Mantelzorgers en vrijwilligers...5 Nieuwe wetgeving...6 Ten geleide...6 HOOFDSTUK 1. BEOORDELING VAN DE TE BEREIKEN RESULTATEN...6 Resultaat 1: een schoon en leefbaar huis...6 Inleiding...6 Afwegingskader...7 Resultaat 2: wonen in een geschikt huis...8 Inleiding...8 Afwegingskader...8 Resultaat 3: goederen voor primaire levensbehoeften Inleiding Afwegingskader Resultaat 4: beschikken over schone, draagbare en doelmatige kleding Inleiding Afwegingskader Resultaat 5: het thuis zorgen voor kinderen die tot het gezin behoren Inleiding Afwegingskader Resultaat 6: verplaatsen in en om de woning Inleiding Afwegingskader Resultaat 7: lokaal verplaatsen per vervoermiddel Inleiding Afwegingskader Resultaat 8: hebben van contacten en deelname recreatieve, maatschappelijke en religieuze activiteiten Inleiding HOOFDSTUK 2. VERSTREKKING IN NATURA, ALS PERSOONSGEBONDEN BUDGET EN ALS FINANCIËLE TEGEMOETKOMING. EIGEN BIJDRAGE EN EIGEN AANDEEL Inleiding Afwegingskader Een persoonsgebonden budget De financiële tegemoetkoming en het eigen aandeel De voorziening in natura HOOFDSTUK 3. PROCEDURELE BEPALINGEN ROND ONDERZOEK, ADVIES, BESLUITVORMING, INTREKKING EN TERUGVORDERING Inleiding Criteria Alternatieven voor bezwaar

21 Bijlage 1 Nadere invulling resultaatsgebied 1: een schoon en leefbaar huis Bijlage 2 Maximale vergoeding van kosten onderhoud, keuring en reparatie van liften Bijlage 3 Nadere invulling resultaatsgebied 7: lokaal verplaatsen per vervoermiddel 2

22 VOORWOORD Inleiding Deze nieuwe beleidsregels vormen met de nieuwe verordening een trendbreuk met de oude regels (ooit Verstrekkingenboek geheten), zoals die gehanteerd werden onder de Wet voorzieningen gehandicapten (Wvg) en sinds 2007 onder de Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo). Was onder de Wvg sprake van een zorgplicht en tamelijk nauwkeurig omschreven voorzieningen, de compensatieplicht van de Wmo vraagt om een andere aanpak. Die andere werkwijze, ook wel bekend met de term De Kanteling, heeft de VNG samen met CG-Raad en CSO ontwikkeld. Kernbegrippen zijn nu het leveren van maatwerk, uitgaan van te bereiken resultaten en eigen verantwoordelijkheid. Bij de beoordeling van een aanvraag, of al tijdens het gesprek voorafgaand aan de aanvraag, komt eerst het resultaat dat bereikt moet worden aan de orde, daarna passeren de verschillende oplossingen de revue, en niet alleen de individuele op indicatie. Omdat maatwerk nodig is vindt een uitgebreid gesprek plaats ter verkenning van de mogelijkheden, ook de eigen. In de allereerste richtingbepalende uitspraak van 10 december heeft de Centrale Raad van Beroep helder uiteengezet hoe zij aankijkt tegen de compensatieplicht en wat van de gemeente bij de uitvoering mag worden verwacht. Kenmerkend is daarbij de grote invloed van de persoonskenmerken en behoeften van de aanvrager op het gemeentelijk onderzoek. De latere jurisprudentie laat voortdurend zien dat er door gemeenten te weinig onderzoek wordt gedaan, zodat zij geen of onvoldoende kennis hebben van de persoonskenmerken en behoeften en daar dan ook niet of te weinig rekening mee houden. Artikel 4 van de Wmo geeft allereerst aan op welke terreinen resultaten bereikt dienen te worden. Daarnaast geeft dit artikel aan dat het in de Wmo gaat om maatwerk. Daar was onder de Wvg veel minder sprake van. Het meest duidelijke voorbeeld is gelegen in het collectieve vraagafhankelijke vervoer (cvv). Onder de Wvg hadden verreweg de meeste gemeenten het primaat van het cvv in hun verordening opgenomen. Daar kon onder de Wvg redelijk consequent mee worden omgegaan, zo leerde de jurisprudentie van de Centrale Raad van Beroep. Als er geen medische noodzaak bestond voor een andere vervoersvoorziening kon de gemeente dat cvv toekennen en werd het adequaat geacht, zelfs goedkoopstadequaat. De Wmo-jurisprudentie van de Centrale Raad heeft inmiddels duidelijk gemaakt, dat het primaat van het collectief vervoer weliswaar gehanteerd mag worden, maar dat dit niet zo consequent meer kan als vroeger. Er moet altijd beoordeeld worden of er aanleiding is af te wijken. Allereerst kan dat het geval zijn als iemand een persoonsgebonden budget vraagt. Dat mag niet categorisch worden afgewezen: daar moet individueel onderzoek naar worden gedaan. En die afwijking van de hoofdregel moet in ieder geval als er sprake is van twee voorzieningen: een voor het vervoer over de korte afstand en een over de langere afstand. Maar ook als er sprake is van maar één voorziening moet die individuele beoordeling plaats vinden. Gebeurt dat niet, zo leert de jurisprudentie, dan is de kans heel groot dat de rechter het besluit hierop zal vernietigen 2. De aanleiding kan ook zijn dat het cvv in het individuele geval niet als goedkoopst-compenserend betiteld kan worden. Bijvoorbeeld omdat het concreet in deze situatie onpraktisch is. Dit voorbeeld van het cvv maakt duidelijk dat de Wmo andere eisen stelt aan een besluit dan de Wvg deed. De nadruk zal nu veel meer moeten liggen op zorgvuldig onderzoek van het individuele geval. En ook al is het eindresultaat gelijk aan dat wat het onder de Wvg geweest zou zijn: de onderbouwing en motivering moeten er geheel anders uit zien. En aan die onderbouwing toetst de rechter het besluit. 1 Zie LJN BG Zie LJN BK2500, BK2502, BK

23 Eigen verantwoordelijkheid De Wmo is uitsluitend bedoeld om mogelijkheden te bieden door middel van voorzieningen als het niet in iemands eigen vermogen ligt het probleem op te lossen. Ook die eigen verantwoordelijkheid komt tijdens het gesprek aan de orde. Een oplossing van problemen kan bijvoorbeeld al aanwezig zijn in die zin dat deze feitelijk al jaren behoort tot iemands normale levenspatroon. Bij problemen met het schoonhouden van het huis zijn er talloze mensen die gewend zijn daar iemand voor in te huren, zoals tweeverdieners of mensen met voldoende inkomen. In deze situatie hoeft niets te veranderen, als men op basis van leeftijd of een ongeval beperkingen krijgt. Door voort te zetten wat men had ontstaat er geen probleem dat om een oplossing vraagt. Dat zou anders kunnen zijn als door het ontstaan van de beperking het inkomen daalt. Het kan dan zijn dat iemand de eerder ingehuurde schoonmaakhulp niet meer kan betalen. Dat zou aanleiding kunnen zijn wel te compenseren. Daarvoor zal een zorgvuldig onderzoek verricht moeten worden, met name naar de eerdere situatie, zowel wat betreft hulp als wat betreft inkomen, en de veranderde situatie. Het kan ook zijn dat er (veel) meer hulp in de huishouding nodig is. Dan zou het kunnen zijn dat er wel sprake is van meerkosten en dat er daardoor gecompenseerd moet worden. Eigen verantwoordelijkheid betekent daarnaast bijvoorbeeld ook de aanschaf en het gebruik van zoveel mogelijk strijkvrije kleding om onnodig beroep op een hulp te voorkomen. Ook nieuwe technische mogelijkheden, zoals een robotstofzuiger, kunnen bekeken worden. Mogelijk is dat een hulpmiddel waardoor iemand meer zelf kan gaan doen in huis. Een ander voorbeeld is het vervoer. Heel veel mensen zijn op dit moment gewend al bijna hun hele leven gebruik te maken van een auto. Als zij een beperking krijgen, door leeftijd of door een ongeval, hoeft er in feite niets te veranderen, als zij met diezelfde auto in staat blijven hun verplaatsingen te maken. Er hoeft dan niet gecompenseerd te worden. Dat zou anders kunnen zijn als zij door hun beperking veel meer verplaatsingen moeten gaan maken, of als de auto voor hun handicap aangepast zou moeten worden. In het eerste geval kan onderzoek verricht worden naar de aard van de extra ritten en de kosten daarvan, in relatie tot het eerdere verplaatsingspatroon en zou compensatie mogelijk zijn als er blijkt dat er sprake is van meerkosten. In het tweede geval, waarin sprake is van noodzakelijke autoaanpassingen, is er sprake van meerkosten: zonder beperking waren de autoaanpassingen niet nodig geweest. Ook bij woonvoorzieningen speelt de eigen verantwoordelijkheid een grote rol. Als iemand 65 is en zijn badkamer gaat renoveren mag een gemeente veronderstellen dat hij - ook al zijn er nog geen beperkingen - rekening houdt met het gegeven dat hij een dagje ouder wordt. Dat betekent dat de persoon in kwestie aan een douche moet denken in plaats van uitsluitend een bad. Daar spelen allerlei individuele factoren natuurlijk in mee, zoals: is er plaats voor, wat is de rol van het bad voor therapie e.d. Er speelt ook nog iets anders mee: weten mensen wel dat van hen verwacht wordt dat ze via het denken aan dit soort dingen anticiperen op mogelijk komende problemen? Een gemeente zal ook daarover voorlichting moeten geven, duidelijk moeten maken waar verwachtingen mogen beginnen maar ook kunnen ophouden wat betreft de inzet van gemeenten in het geschikt maken van woningen. In de Wmo-jurisprudentie zie je de eigen verantwoordelijkheid en in het verlengde daarvan de zelfredzaamheid ook meer benadrukt worden. Voorbeelden hiervan zijn: - Rb s Gravenhage , AWB 11/4293 Het is de eigen verantwoordelijkheid van betrokkene om in de aanpassing van de badkamer te voorzien. De rechtbank concludeert dat de badkamer (minimaal 29 jaar oud) is afgeschreven. De kosten van verwijdering van bad en plaatsen van een inloopdouche zijn daarmee algemeen gebruikelijk.. Gezien de inkomenspositie van 4