SHARE. Samenvatting van de bijeenkomsten met de migrantenverenigingen van de Vlaamse Gemeenschap

Transcriptie

1 SHARE Samenvatting van de bijeenkomsten met de migrantenverenigingen van de Vlaamse Gemeenschap Januari 2012 Algemene inleiding : verenigingslandschap in Vlaanderen Vlaanderen heeft een nogal specifieke aanpak inzake het verenigingswerk van de groepen die ze gewoonlijk de allochtonen noemen. Dat gaat dan over personen met minimum één van de ouders of grootouders van vreemde origine. Om te begrijpen hoe de verenigingen werken en om de verenigingen die we hebben leren kennen te kunnen situeren, moeten we terugkeren naar het begin van de jaren 90. Op 19 april 1995 heeft de Minister van Cultuur en van «Brussels Aangelegenheden» namelijk een Decreet ondertekend dat de federaties van migrantenverenigingen erkent. Deze erkenning gaat gepaard met het verlenen van structurele werkingssubsidies. 1. Enkele kenmerken van deze zogenaamde «zelforganisaties». 14 federaties werden erkend als koepelverenigingen en behoren tot het «Minderhedenforum» dat momenteel 17 leden telt. Ze worden vooral samengesteld op «etnische» basis. Ze zijn divers qua aard, functie en oorspronkelijke nationaliteit. Er bestaan oude getransplanteerde verenigingen (bv. Italiaanse) en jonge verenigingen die in België geboren zijn. Deze laatste worden geïnspireerd door ideeën zoals integratie en deelname aan het maatschappelijk leven. 2. De drie gevoelige punten die soms nogal verhitte debatten teweeg brachten waren de volgende: Het gevaar voor gettovorming van de migrantenverenigingen Het al dan niet opnemen van de beheer- en subsidiëringsprincipes van de migrantenverenigingen. : Deze eerder technisch getinte discussie ging erover of er in dezelfde mate rekening gehouden wordt met de kleine Vlaamse verenigingen als met de migrantenverenigingen. Wat moeten we doen met verenigingen die geen lid wensen te worden van een federatie? Of met de verenigingen die lid wensen te worden van meerdere federaties? 1

2 3. Deze kwesties werden op de volgende manier opgelost: Het decreet over de migrantenverenigingen werd opgenomen als wagentje binnen het geheel van het Decreet dat het beleid van het geheel van Vlaamse verenigingen regelt. Een overgangsperiode van 10 jaar werd toegekend aan deze migrantenverenigingen. Op die manier hebben ze de mogelijkheid om te voldoen aan de vereisten van het Vlaamse verenigingswerk in zijn geheel. Het verlenen van subsidies : o Er werd overeengekomen om aan deze verenigingen een overgangsperiode toe te kennen van 10 jaar om te voldoen aan de vereisten van de algemene voorwaarden die gesteld worden voor de erkenning van de verenigingen in Vlaanderen. o De verenigingen moesten hun efficiëntie aantonen aan de hand van de vooruitgang die ze boeken in de uitvoering van hun taak. o De Vlaamse politieke decision makers stemden toe in de erkenning van de verenigingen die écht dingen kunnen veranderen en de verenigingen met duidelijk gedefinieerde doelstellingen. 4. Categorieën van verenigingen vanaf het Decreet van 1996 De federaties die door de politieke decision makers als dusdanig erkend zijn. Zij moesten in het begin minstens 12 leden tellen om aanspraak te kunnen maken op 2 personeelsleden : iemand deeltijds voor de coördinatie en iemand deeltijds voor de administratieve taken. Het geheel van federaties (en ook de aangesloten verenigingen) vormt het Minderhedenforum). Hun taak : o bevoorrechte gesprekspartner van de overheid inzake deelname aan het maatschappelijk leven en integratie van de etnisch-culturele minderheden. o handelen met als doel de capaciteiten van de verenigingen van de etnisch-culturele minderheden te versterken o sedert 2000 : verdedigen van de belangen van de etnisch-culturele minderheden : 13 in totaal De federaties die functioneren als federaties maar die niet als zodanig erkend worden en bijgevolg geen structurele subsidies genieten : 4 in totaal 2

3 De «zelforganisaties» : leden van de federaties : in Vlaanderen en in Brussel de «zelforganisaties» die geheel onafhankelijk van de federaties Let wel : er zijn in Vlaanderen nog 2 soorten structuren : de «Steunpunten» bv. voor vrouwen en meisjes. het VMC : Vlaamse Migranten Centrum 5. Evaluatie en verandering na meer dan 10 jaar werking Nieuw Decreet en aanpassing van deze federaties aan de normen van Vlaanderen in zijn geheel. Dit betekent dat het verenigingsbeleid niet meer in categorieën wordt opgedeeld. De bijeengekomen verenigingen en hun standpunt over betrokkenheid in de migratievraagstukken en hun standpunt over de werking van de verenigingen in Vlaanderen, meer bepaald over de rol van het Minderhedenforum Methodologie Onze aanpak was pragmatisch. We hebben enkel specifieke aspecten willen rapporteren die onze aandacht hebben getrokken. Daarom hebben we zowel naar de verantwoordelijken van de federaties als naar die van de zogenaamde «lokale verenigingen» geluisterd. Het is een uitgebreide kwestie die tal van aspecten omvat : de manier van communiceren, het concretiseren van de stopgezette beleidsvoeringen, de actieve en rechtstreekse deelname aan de besluitvorming, de taal die wij hanteren en nog andere. Binnen deze kwestie hebben wij enkel de meest tastbare en de makkelijkst identificeerbare aspecten weerhouden. 1. De erkende federaties 1.1. Wat doen ze? Binnen het kader van het Minderhedenforum waarvan de Bestuurders leden zijn van de federaties, deze federaties zelf; in partnership met andere sociale actoren ; binnen het kader van bepaalde netwerken naargelang van de omstandigheden en de thema s: belangenbehartiging van de verenigingsleden van etnisch-culturele minderheden 3

4 Ze werken aan de versterking van de capaciteiten van de verenigingen die lid zijn met name door opleidingen te verzorgen; Ze zijn gesprekspartners van de politieke decision makers inzake integratie; Ze zijn lid van de FEI waar ze vertegenwoordigd worden door de Directrice van het Minderhedenforum Enkele domeinen die bijzondere aandacht hebben gekregen van het Minderhedenforum Onderwijs Media : hier wordt steeds de zichtbaarheid van de etnische minderheden aangesneden. Een interessant element om in overweging te nemen is het rapport over de bijeenkomst in Gent op 25 november 2009 op initiatief van de VRT onder de titel «Witte media, hoe lang nog?». Het gaat over een reflectie rond de aanwezigheid van etnische minderheden binnen de openbare structuren van de media, zoals hun aanwezigheid in aantal, hun vertegenwoordiging tijdens de uitzendingen enz. Voor de Minderheden gaat het vooral over het volgende idee : «Dat de diversiteit interculturaliteit behandeld mag worden door een gespecialiseerd journalist naar analogie met een journalist gespecialiseerd in wetgeving. Het verdwijnen van specialisaties wordt door de vakmensen zelf ook betreurd. Vervolgens rijst de vraag over hun reële invloed op de redactie. Ze hebben niet het laatste woord. Dat geldt ook voor de gebruikers van de media. Zolang het publiek blijft lezen, kijken en luisteren (en dat is zo in Vlaanderen) geven de media geen krachtig signaal van een zekere ontevredenheid. Het rapport van deze bijeenkomst kunt u hier downloaden. Discriminatie. Met de nadruk vooral op discriminatie bij het aanwerven. In het dossier over het recht op gelijkheid en op gelijkheid van behandeling binnen de conclusies waarvan het Minderhedenforum beweert dat het mogelijk is om de ethische opdeling van de arbeidsmarkt te bestrijden door een gezamenlijke actie : prestatie-eisen en «gunningscriteria». «Het is mogelijk om zowel via de uitvoeringsvoorwaarden als via de gunningscriteria van overheidscontracten etnische opdeling op de arbeidsmarkt te bestrijden. Met name de criteria voor de uitvoering van het overheidscontract bieden een ruim actieterrein om bedrijven te stimuleren om werk te maken van diversiteit, opleidingen en werkplekleren Overheden kunnen: in de bijzondere uitvoeringsvoorwaarden voor de opdracht bedrijven vragen om een divers personeelsbeleid op te starten of te attesteren binnen de contractperiode in de criteria voor de selectie van kandidaten bedrijven aanzetten tot een preventief antidiscriminatiebeleid. in de criteria voor de uitvoering van de opdracht bedrijven aanzetten tot een preventief antidiscriminatiebeleid. de opleiding van kansengroepen een plaats geven in het voorwerp van grote Overheidsopdrachten.» 4

5 Diversiteit. Hier wordt diversiteit bedoeld op verschillende niveaus en met meerdere actoren. De basis van deze reflectie in het Minderhedenforum begint onmiddellijk na de regionale verkiezingen van 2009 met de publicatie van een memorandum over de prioriteiten inzake diversiteit voor de volgende legislatuur zowel voor Vlaanderen als voor Brussel. Deze prioriteiten werden geïdentificeerd in het Minderhedenforum binnen een proces dat betrekking heeft op de federaties en aangesloten verenigingen van etnische minderheden. Gedetailleerde informatie van deze memoranda kunt u hier en hier vinden, maar hier vindt u een lijst van de essentiële punten die het Minderhedenforum heeft geïdentificeerd als werkprioriteiten voor de regionale instanties. Vandaag de dag zijn ze meer dan ooit actueel. Voor Vlaanderen zijn er tien actiepunten naar voren gekomen ; 1. Masterplan etnisch-culturele Minderheden 2. zero tolerance tegen discriminatie en racisme 3. hervorming van de minderhedensector 4. participatie, inspraak en empowerment van etnisch-culturele minderheden 5. gelijke onderwijskansen als speerpunt 6. participatie in onderwijs 7. meer etnisch-culturele minderheden aan de slag bij de Vlaamse overheid 8. evenredige arbeidsdeelname en non-discriminatie als onderdeel van duurzame overheidsopdrachten 9. etnisch-culturele diversiteit bij de openbare omroep en in de private media 10. doortrekkersterreinen en vaste staanplaatsen voor woonwagenbewoners Voor Brussel Jeugdwerk Gezondheid Huisvesting en in het bijzonder sociale huisvesting de oudere generaties activiteiten in Brussel 1.2. Wat zeggen ze? Ze zijn tevreden over het werk van het Minderhedenforum. Hierdoor kunnen ze afstemmen voor ze gaan dialogeren met de politieke decision makers. Het vertegenwoordigingswerk binnen diverse organen die beslissingen nemen over dossiers zoals deelname en integratie is niet altijd makkelijk of effectief. 5

6 2. De niet-erkende federaties (bv. de federatie van de verenigingen van Oost-Europa; de RVDAGE/VL) Voorafgaande opmerkingen : Ze werken nauw samen met het Minderhedenforum. Ze trachten zeer actief partnerships op te richten en binnen te geraken binnen de netwerken die functioneren (om het even welke doelgroep) Wat doen ze? Al de bijeengekomen verenigingen doen hun best om tegemoet te komen aan de behoeften van hun doelgroep. Deze behoefte kunnen herleid worden tot de essentiële behoeften hieronder : Ze werken rond identiteitskwesties : bv. met bejaarden die zich een beetje verloren voelen. Zij werken aan de verbetering van de werking van hun groep, op het vlak van communicatie bijvoorbeeld. Zij nemen deel aan projecten voor meer toegankelijkheid op de arbeidsmarkt, voor betere materiële levensomstandigheden, voor meer sociale mobiliteit op individueel en collectief vlak Wat zeggen ze? Ze zijn tevreden over het werk van het Minderhedenforum. Ze ervaren het probleem van de niet-erkenning een beetje als een onrecht, aangezien ze voor de rest (activiteiten, erkenning van hun bijdrage en van hun nut in de maatschappij) op voet van gelijkheid staan met de anderen. Ze klagen over een gebrek aan infrastructuur en financiële steun van de instanties waarmee ze juist hun infrastructuur kunnen verbeteren. De financieringen gebeuren enkel op basis van projecten en activiteiten. Het personeel dat de verenigingen nodig hebben om die projecten in goede banen te leiden is zeer zelden beschikbaar. 3. Basisverenigingen aangesloten bij de erkende federaties 3.1. Wat doen ze? Educatieve activiteiten; talen leren, huiswerkscholen Toneelstukken 6

7 Culturele en sportieve activiteiten Alfabetiseringscursussen Jongerenbegeleiding tijdens de vakanties Inschakeling en begeleiding bij het zoeken naar werkgelegenheid 3.2. Wat zeggen ze? Ze zijn tevreden over het werk van het Minderhedenforum. De communicatie tussen de verschillende actoren zou moeten verbeteren (Deze opmerking komt vooral van een vrouwenvereniging die zich overigens inzet om het verenigingsleven ook open te stellen voor «zogenaamde autochtone» vrouwen). 4. Basisverenigingen die niet aangesloten zijn bij de erkende federaties ( een concreet voorbeeld) 4.1. Wat doen ze? Van alles; geld en voedsel inzamelen voor de minstbedeelden Maaltijden uitdelen Verkopen organiseren om geld in te zamelen en op die manier hun autonomie te behouden 4.2. Wat zeggen ze? Het is goed wat het Minderhedenforum doet. Als hun vereniging steun krijgt, des te beter. Als dat niet zo is, dan is dat jammer. Mensen zijn verantwoordelijk en ze worden gesensibiliseerd om voor elkaar te zorgen. 7