VERKIEZINGSPROGRAMMA GROENLINKS ZAANSTAD KIEZEN VOOR KWALITEIT Op weg naar duurzaam Zaans

Transcriptie

1 VERKIEZINGSPROGRAMMA GROENLINKS ZAANSTAD KIEZEN VOOR KWALITEIT Op weg naar duurzaam Zaans

2 SPEERPUNTEN SPEERPUNTEN GROENLINKS VINDT KWALITATIEVE GROEI BELANGRIJKER DAN KWANTITATIEVE GROEI. Dat betekent dat wij geen voorstander zijn van groei die ten koste gaat van de natuur, het dierenwelzijn of de leefbaarheid in de wijken. Wij streven naar een energieneutrale stad in Daarvoor is het belangrijk om in te zetten op natuurlijke hulpbronnen (zoals wind, zon, biomassa, aardwarmte, enzovoort). GROENLINKS VINDT DAT IEDEREEN KANSEN MOET KRIJGEN IN DE SAMENLEVING. Participatie is mooi, maar niet voor iedereen haalbaar. Daarom moeten er voorzieningen blijven voor de meer kwetsbaren in de samenleving. Zoals de mogelijkheid tot beschut werken. GROENLINKS VINDT DAT ER GEBOUWD MOET WORDEN NAAR BEHOEFTE. De wachtlijst voor jongeren op een woning is circa 8 jaar. GroenLinks vindt dat volstrekt onaanvaardbaar. Er moet gebouwd worden naar behoefte dus meer jongerenwoningen én trouwens ook meer woningen voor ouderen. Leegstaande kantoor- en winkelpanden kunnen daar ook voor worden ingezet. GROENLINKS VINDT DAT ER GEEN VERDERE CULTURELE VERSCHRALING MAG PLAATSVINDEN. De bodem is bereikt. De culturele sector moet niet nog verder worden gekort. Wanneer de economie aantrekt, moet de culturele sector daarvan mee profiteren. GroenLinks vindt dat er in Zaanstad minimaal twee vestigingen van de bibliotheek moeten bestaan. GROENLINKS VINDT BREEDTESPORT BELANGRIJKER DAN TOPSPORT. Het huidige topsportbeleid in Zaanstad is voldoende. Veel belangrijker is het om voor breedtesport te kiezen en sport voor jong en oud, arm en rijk, bereikbaar te houden. Sportverenigingen moeten gestimuleerd worden om intensief samen te werken. GROENLINKS VINDT EEN GOED FIETSENBELEID VAN GROOT BELANG. Zaanstad moet een fietsvriendelijke gemeente blijven. Het snelfietspad is daarvan een mooi voorbeeld. Verder kan er worden ingezet op nog meer verkeerslichten die fietsvriendelijk zijn afgesteld. In het centrum van Zaandam moet het aantal parkeervoorzieningen worden uitgebreid. GROENLINKS VINDT DAT DE GEMEENTE EEN VOORBEELDFUNCTIE DIENT TE VERVULLEN. Daarom vinden wij het belangrijk dat Zaanstad een Fair Trade-gemeente wordt en de eerlijke winkelroute blijft promoten. Ook op het gebied van Social Return dient de gemeente een voorbeeldfunctie te vervullen. GROENLINKS VINDT DAT ER GEEN GROENE RUIMTE MAG WORDEN OPGEOFFERD VOOR PARKEERRUIMTE. Een groene leefomgeving is van groot belang voor de leefbaarheid in de wijken. GroenLinks wil niet dat groen (of speelruimte) verdwijnt voor verdere uitbreiding van parkeerruimte. Ook moeten alle (publieke) voorzieningen goed bereikbaar zijn voor iedereen. GROENLINKS VINDT DAT ER NOG MEER OP PREVENTIE KAN WORDEN INGEZET. Zeker op het gebied van gezondheid en schulddienstverlening, kan er veel positiefs worden bereikt door een actief preventiebeleid te voeren. Gezondheid is zo belangrijk, dat het een apart punt in de begroting zou moeten zijn. GROENLINKS VINDT DAT ER EEN LOKAAL MELDPUNT VOOR VUURWERKOVERLAST MOET KOMEN. Het afsteken van vuurwerk lijkt elk jaar wel eerder te beginnen. Mensen, dieren en het milieu ondervinden toenemende overlast van knalvuurwerk. GroenLinks is voor een centrale vuurwerkshow, waardoor de overlast in de wijken kan worden teruggedrongen. GROENLINKS VINDT DAT HET DUURZAAMHEIDSFONDS IN DUURZAME PROJECTEN MOET BLIJVEN INVESTEREN. Het duurzaamheidfonds is opgebouwd uit NUON-gelden. Wij vinden dat dit fonds zich moet blijven richten op duurzaamheid, en niet moet worden aangewend voor andere investeringen. Het is belangrijk om in te zetten op verduurzaming van de woningbouw. Een focus daarop levert extra (groene) werkgelegenheid op, en het scheelt bewoners in de energiekosten.

3 1. VOORWOORD In dit verkiezingsprogramma staan onze dromen en ideeën voor de toekomst van (de inwoners van) Zaanstad. Door de economische crisis is die toekomt voor velen onzeker. Het aantal werklozen stijgt en steeds meer mensen komen in financiële problemen. Ook belanden grote groepen in een sociaal isolement. GroenLinks vindt dat de overheid passende maatregelen moet nemen. Bijvoorbeeld door te zorgen voor meer (groene) banen. En door maatregelen te nemen die ervoor zorgen dat ook de meest kwetsbaren van onze samenleving een leefbaar en plezierig bestaan kunnen leiden. GroenLinks zal in dit programma veel aandacht besteden aan de gewenste én ons inziens noodzakelijke maatregelen voor milieu, natuur en dierenwelzijn in de stad. GroenLinks rekent daarbij ook op inzet van de inwoners. In een samenleving moet immers, het woord zegt het al, samen worden geleefd. En er moet ook samen worden gedeeld en samen worden gewerkt aan een nog betere toekomst. Gelukkig gaat er al heel veel erg goed in Zaanstad. In een apart hoofdstuk melden we waar wij blij van worden. Op onze website ( zijn belangrijke punten per wijk in kaart gebracht. Deze site zal tijdens de campagne regelmatig ververst worden, net als onze reguliere website ( en onze Facebookpagina ( Wanneer u op- of aanmerkingen wilt maken naar aanleiding van dit verkiezingsprogramma, dan horen wij dat graag. U kunt ons bereiken via genoemde websites of via campagne@gl075.nl.

4 2. INLEIDING Jarenlang stond er in het logo van GroenLinks de ondertekst: Zin in de toekomst. En die bewering klopt nog steeds, want wij hebben zin in de toekomst! En de toekomst is dichterbij dan je denkt. De toekomst begint vandaag. Of sterker nog: de toekomst is allang begonnen. En juist in de lokale politiek kun je uitstekend sturing geven aan die toekomst. Zeker nu de landelijke overheid heeft besloten dat meer zaken op lokaal niveau georganiseerd moeten gaan worden. Denk daarbij aan de jeugdzorg, aan de Wet Maatschappelijke Ondersteuning (WMO), de Algemene Wet Bijzondere Ziektekosten (AWBZ) en ook de thuiszorg. Steeds meer onderwerpen worden gedecentraliseerd en komen op het bordje van de lokale overheid de gemeente - terecht. 2.1 MONDIALISERING VERSUS LOKALE ONTWIKKELINGEN De samenleving verandert. Door internet lijkt de wereld kleiner geworden. We weten dankzij sociale en nieuwsmedia precies wat zich op dit moment aan de andere kant van de wereld afspeelt. We kunnen skypen met onze familie in Canada, we boeken vanuit onze luie stoel een vakantie naar een eilandje in de Stille Oceaan, we bestellen een flitsende, aerodynamische fiets in Hongkong en kopen in de supermarkt de sappigste appels die worden geteeld in Argentinië. De samenleving mondialiseert, en dat lijkt ons burgers tot onze grote verbazing - nauwelijks iets extra s te kosten. In reactie op deze mondialisering is een tegenbeweging op gang gekomen. Een beweging, een denkrichting, die zich juist op de meer nabije omgeving wenst te concentreren. Waarom moeten appels uit Argentinië komen als we ze ook prima hier in Nederland kunnen kweken? Waarom moet een varken in Nederland worden geboren, daarna in Duitsland worden vetgemest, vervolgens in België worden geslacht om uiteindelijk hier in Zaanstad op een bord te belanden? Misschien is het duizenden kilometers rond getransporteerde stukje vlees aantrekkelijk voor de portemonnee van de koper. Maar hoe zit het met de milieuschade die het transporteren heeft veroorzaakt? En is er rekening gehouden met het dierenwelzijn? Is het veroorzaakte dierenleed verdisconteerd in de uiteindelijke kiloprijs? (Dit allemaal nog afgezien van de vraag of je als bewuste burger überhaupt nog wel vlees moet eten, en je niet beter voor een vegaburger kunt kiezen...) Steeds meer mensen vinden het hoog tijd om over dit soort kwesties serieus na te gaan denken. De mensheid put de aardbol uit. We moeten ons leven op een verstandiger manier inrichten. Het is tijd voor een kanteling in onze samenleving. Economisch belang kan en mag niet altijd leidend zijn. GroenLinks onderschrijft deze gedachte van harte. Het is goed dat er wordt bekeken of bepaalde zaken op kleinere schaal georganiseerd kunnen worden. Het is goed dat er oog is voor lokale producten, voor lokale kwaliteiten. We moeten soms zo wereldwijs zijn om onszelf grenzen op te leggen LOKALE GROEI Veel landelijke politici hameren erop dat het van het grootste belang is dat de economie door blijft groeien. En veel lokale politici geloven eveneens heilig in groeien, groeien en nog eens groeien. Er moeten méér woningen komen. De economische activiteiten moeten worden uitgebreid. De consumptiecijfers moeten steeds maar omhoog. En ook het wegennet moet verder worden uitgelegd. GroenLinks is voorstander van kwalitatieve groei. Moet de bereikbaarheid van Zaanstad groeien? Prima. Daar zijn wij voor. Maar dat vraagt om een investering in kwalitatieve zin. Dus niet alleen om meer asfalt, maar vooral om investeringen in fiets- en wandelpaden. En natuurlijk, niet te vergeten, in een zo hoogwaardig mogelijk openbaar vervoer. Moet het aantal banen in Zaanstad groeien? Uitstekend. Maar investeer dan vooral in duurzame en schone werkgelegenheid. 2.3 LEEFBAARHEID Als lokale politicus kun je invloed uitoefenen op de leefbaarheid van de stad. GroenLinks vindt het belangrijk dat er meer huizen in Zaanstad bespaard blijven van milieuhinder. Er moet veel aandacht blijven bestaan voor het dierenwelzijn in de stad. En we moeten eraan blijven werken om klimaatdoelstellingen te bereiken. De stad moet nog mooier worden. Nóg schoner. Nóg socialer. Voor GroenLinks kan groei nooit los gezien worden van het welzijn van mens, dier en de omgeving. Daarom is het essentieel om belangrijke kwesties samen op te pakken. Met z n allen bewonen we deze stad, met z n allen maken we deze samenleving. Om die reden juichen we buurtinitiatieven van harte toe. Het samen opzetten van groenvoorzieningen (bijvoorbeeld de Monettuin), het organiseren van buurtmaaltijden en het gezamenlijk organiseren van kinderoppas. Het zijn initiatieven die belangrijk zijn. Mensen kunnen er geld mee uitsparen. En het draagt bovendien bij aan de cohesie in de buurt. Dergelijke initiatieven stimuleren mensen tot een andere manier van denken. In dat kader zijn wij blij met de ontwikkelingen rond het burgerinitiatief van de Transition Towns. Een idee dat nu ook in de

5 M AAK KENNIS MET EEN ZAANS GEZIN: Raoul is 39 jaar. Hij woont al zijn hele leven in de Zaanstreek. Hij is geboren in Krommenie, daarna verhuisd naar Assendelft en woont nu sinds enige jaren in Zaandam. Daar vervult hij een administratieve functie bij een internationale transportonderneming. Zo af en toe voert hij magazijnwerkzaamheden uit. Raoul is vrijwilliger (trainer en soms grensrechter) bij een grote voetbalclub. Het liefst blijft hij zijn hele leven in Zaanstad wonen. Al maakt hij zich, door de crisis, wel eens zorgen of hij zijn baan wel kan houden. Karin is 36 jaar. Zij is op haar negende naar Zaanstad verhuisd. Ze moest eerst erg wennen aan de Zaanse mentaliteit. Ze vond Zaankanters in het begin behoorlijk stug en negatief over hun eigen stad. Karin vindt het inmiddels fijn om samen met Raoul en hun twee kinderen in een Zaanse wijk te wonen. Ze werkt parttime als apothekersassistente. Als de kinderen over een paar jaar allebei naar het voortgezet onderwijs gaan, wil ze graag weerfulltime aan de slag. Louise is elf. Ze zit in groep 7 van een openbare basisschool in Zaanstad. Ze heeft het in Zaanstad prima naar haar zin. Er is redelijk veel te doen. Ieder jaar kermis, de Dam tot Dam-loop en zo af en toe gaat ze naar de film of het theater. Ook vindt ze het fijn om in haar eigen schooltuintje bezig te zijn. Na de basisschool wil ze naar het Pascal omdat ze daar een Havo-opleiding kan volgen die extra aandacht besteedt aan de Engelse taal. Louise droomt er namelijk van om later naar Amerika te verhuizen. Kevin (zeven jaar) gaat naar groep 4. Sinds kort zit hij op voetbal en hij zou het liefst elke dag tegen een balletje trappen. Gelukkig is er in de buurt een trapveldje, en daar is hij vaak te vinden. Helaas is het niet mogelijk om op straat met de bal te spelen, daarvoor zijn er te veel auto s. Kevin is nog niet echt bezig met zijn toekomst. Alhoewel als hij gevraagd wordt om spits van Ajax te worden, dan zegt hij daar natuurlijk geen nee tegen

6 V RAGEN BIJ DIT HOOFDSTUK: *Bestaan Raoul, Karin, Louise en Kevin in werkelijkheid? Jazeker. We kennen hen alleen niet persoonlijk. En misschien heten ze in werkelijkheid wel Abdel, Naomi, Berkay en Songul. Of misschien wel Eefje, Silvia, Annemiek en Floor. * Heeft de lokale politiek wél invloed op het leven van alledag? Juist lokale politici kunnen concrete veranderingen bewerkstelligen. Zonder enthousiaste Zaanse (GroenLinks) politici was de binnenstad van Zaanstad nooit verfraaid. En zonder lokale politici zou er geen Hoogwaardig Openbaar Vervoerverbinding met Amsterdam zijn gelegd. * Is GroenLinks-Zaanstad tegen groei? Wij zijn voor kwalitatieve groei. En we zijn beslist niet voor groei wanneer dit ten koste gaat van bijvoorbeeld natuur, dierenwelzijn en leefbaarheid in de wijken. * Kan GroenLinks-Zaanstad het verschil maken? De afgelopen jaren heeft GroenLinks er steeds voor gezorgd dat de klimaatambities hoog op de agenda zijn blijven staan. Ook hebben we een belangrijke bijdrage geleverd aan het behoud van natuur in en rond Zaanstad. Als collegepartij leveren we al jarenlang een belangrijke bijdrage! Voor meer bereikte punten verwijzen we ook graag door naar hoofdstuk 8 van dit programma.

7 3. ONZE LEEFOMGEVING Lokale politiek draait niet alleen om loszittende stoeptegels en afgewaaide boomtakken. Zeker in een grote stad als Zaanstad (met inmiddels meer dan inwoners) zijn er vele belangrijke zaken. Maar de leefomgeving is natuurlijk wél een steeds terugkerend hot item voor lokale politici. Voor GroenLinks is het belangrijk dat het een groene en voor iedereen prettige leefomgeving is. 3.1 ENERGIENEUTRALITEIT Zaanstad heeft de ambitie om in 2020 energieneutraal te zijn. Daarin is de stad een koploper, een voorbeeld voor andere gemeenten. Het is een ambitieuze doelstelling die de stad subsidies, prijzen en een energiebewust aanzien bezorgd. Er is inmiddels al behoorlijk veel bereikt en Groen- Links Zaanstad vindt het belangrijk dat er op de ingeslagen weg wordt voortgegaan. Daarnaast pleiten wij voor een Werkgroep Duurzaamheid die initiatieven ontplooit om woningen en andere gebouwen in Zaanstad duurzamer te maken. Dit kan plaatsvinden door sterk in te zetten op isolatie (van dak, vloer en muren), en door burgers en bedrijven te stimuleren wind- en zonne-energie op te wekken voor hun eigen energiebehoefte. De Werkgroep moet bewonersgroepen adviseren en stimuleren om duurzame maatregelen te treffen. Een gezonde leefomgeving is essentieel voor onze toekomst. Het heeft een positief effect op onze gezondheid, en verduurzaming is op termijn gunstig voor onze portemonnee. Het vermindert bovendien onze afhankelijkheid van fossiele energie, zoals olie en kolen. Raoul bereidt zich graag goed voor op de toekomst. Daarom is hij altijd op zoek naar verbeteringen in en rond het huis. Hij heeft een offerte laten maken voor het isoleren van het dak van hun tussenwoning. Dat zal iets meer dan 3500 gaan kosten. Maar de besparing kan oplopen tot 500 euro per jaar. In zeven jaar tijd is deze investering dus terugverdiend en in de tussentijd betaalt het gezin maandelijks minder aan energiekosten. Maar helaas hebben Raoul en Karin op dit moment geen 3500 euro in de ladekast liggen. Raoul heeft ook een offerte opgevraagd om de spouwmuren van de woning te isoleren. Dat is een veel minder hoge uitgave: dat kan al voor Volgens Raouls berekeningen kan het zijn gezin circa 300 euro schelen op jaarbasis. In dat geval is de investering al in vier jaar tijd terugverdiend. De investering is gericht op de nabije, maar ook de verdere toekomst. Raoul verwacht dat de energieprijzen alleen maar zullen stijgen, en het is dus financieel erg aantrekkelijk om energiezuiniger te gaan leven. 3.2 GEBRUIKMAKEN VAN EIGEN BRONNEN Zaanstad beschikt niet over een eigen voorraadje kolen, aardgas en olie dat we naar hartenlust uit de grond kunnen pompen. Maar de gemeente kan wel energie opwekken uit natuurlijke hulpbronnen, zoals de wind, de zon en aardwarmte. Ook kan er energie worden opgewekt door gebruik te maken van biomassa. GroenLinks is een groot voorstander van het inzetten op natuurlijke hulpbronnen. Helaas heeft de provincie Noord-Holland een terughoudender opvatting over milieubeleid, zeker wat betreft windmolens. Onder andere Amsterdam, Haarlemmermeer en Zaanstad hebben bezwaar aangetekend tegen het provinciale beleid. GroenLinks-Zaanstad ondersteunt dit verzet. Want om klimaatambities te verwezenlijken, is het belangrijk om in te zetten op zo veel mogelijk middelen. GroenLinks heeft zich resoluut opgesteld als tegenstander van schaliegas. Wij denken dat het boren daarnaar onaanvaardbare risico s met zich meebrengt, en dat de opbrengsten daarbij vergeleken in het niet vallen. Raoul komt wel eens met een bedrijfsbusje naar huis. Dat is nodig als hij s middags laat van een klant komt, of als hij de dag erna vroeg naar een klant toe moet. Het is vaak lastig om het busje te parkeren in hun nauwe straat. Raoul wil het busje best wat verder van huis neerzetten. Bijvoorbeeld op een groot parkeerterrein buiten de stad. Liefst met enig toezicht en enkele basisvoorzieningen. Dan zou hij vanaf daar op de fiets naar huis kunnen. De gemeente kan (witte) fietsen beschikbaar stellen speciaal hiervoor

8 3.3 WERKGELEGENHEID DANKZIJ VERDUUR- ZAMING De omschakeling naar schonere vormen van energie, levert heel wat nieuwe banen op. In de bouw moet energieneutraal werken de norm zijn. Alle nieuwe woningen en gebouwen moeten voldoen aan strenge milieunormen. En bij renovaties moet het aspect duurzaamheid altijd worden meegewogen. Het is voor huurders en eigenaren aantrekkelijk om in een duurzamere woning te wonen. Het zorgt voor een gezonder binnenklimaat en een lagere energierekening. GroenLinks is er voorstander van om huurders, eigenaren, corporaties en bouwbedrijven op dit gebied te adviseren, te stimuleren en in sommige gevallen te subsidiëren. De gemeente moet voorlichting geven over de positieve kanten van duurzamer wonen en duurzamer leven. Bijvoorbeeld door op de gemeentelijke site rekenvoorbeelden te geven. Met deze rekenvoorbeelden kan bepaald worden hoeveel lager de energierekening uitvalt door duurzame ingrepen. En wellicht kunnen we apps gebruiken (of zelf ontwikkelen) waarmee je kunt zien hoe het binnenklimaat verbeterd wordt door slimme aanpassingen aan of in het gebouw. Elementen die hierbij van belang zijn: de CO2-waarden binnenshuis, de luchtvochtigheid en de hoeveelheid deeltjes fijnstof in de lucht. 3.4 EEN GROENE LEEFOMGEVING Uit diverse onderzoeken blijkt dat mensen zich prettiger voelen in een groene leefomgeving. Bomen geven ons koelte in de zomer, vrolijken ons op in de lente en maken ons te allen tijde bewust van het verloop der seizoenen. En natuurlijk zijn bomen bovendien goed voor onze gezondheid. GroenLinks-Zaanstad is een voorstander van buurtmoestuinen waar buurtbewoners groente en fruit kunnen oogsten. Het is financieel aantrekkelijk voor mensen met een krappe beurs, en het brengt mensen bovendien in contact met de natuur. Voor kinderen is het een sensatie om te ontdekken dat fruit niet alleen uit een plastic supermarkttasje komt, maar dat het ook groeit aan een boom! Daarnaast moet er in elke wijk een avonturenspeelplaats komen, waar kinderen volop kunnen bewegen. Ook moeten er voldoende groengebieden fietsend bereikbaar zijn. Bij voorkeur worden bewoners nauw betrokken bij de groengebieden in de stad. Zij weten waaraan behoefte is, en zij kunnen een bijdrage leveren bij het onderhoud van de voorzieningen. GroenLinks is daarom een groot voorstander van schooltuinen. Graag zien wij dat er in ieder geval ook in Zaanstad Noord schooltuinen aangelegd worden. Het is goed om kinderen al op jonge leeftijd kennis te laten maken met natuureducatie. Na schooltijd is Kevin vaak te vinden bij het Johan Cruyff Court. Daar staan twee voetbaldoelen en ligt een mooi stukje kunstgras. Het is er altijd druk, de sfeer altijd plezierig. Het leuke is dat er nauwelijks vandalisme plaatsvindt. Dat komt omdat het voetbalveldje echt van de jongens én meisjes van de buurt is. En op die eigen plek zijn ze met z n allen ongelooflijk zuinig! 3.5 GROENE BUITENGEBIEDEN GroenLinks vindt het belangrijk om de karakteristieke veenweidegebieden te behouden. Wij verzetten ons tegen aantasting van deze unieke natuurgebieden. Hier mogen economische belangen géén voorrang krijgen. Het is positief dat er weer een Zaanse Natuuratlas is verschenen. Dit boekwerk brengt in kaart hoe de Zaanse natuur er op dit moment voorstaat. Het geeft een prima overzicht van de huidige biodiversiteit. Bermen van wegen leveren eveneens een bijdrage aan de biodiversiteit. Het is belangrijk dat deze groenstroken niet te vaak gemaaid worden. Wij juichen het toe dat in sommige gevallen schapen worden ingezet voor het onderhoud van groengebieden. GroenLinks is een voorstander van een verdere sanering van onze soms sterk vervuilde bodem. 3.6 DIERVRIENDELIJK BELEID Het is voor GroenLinks-Zaanstad vanzelfsprekend dat we in onze gemeente op een verantwoorde wijze met dieren omgaan. Er moet goede dierenopvang zijn, zoals dat nu al plaatsvindt in het Vogelopvangcentrum in Krommenie en het dierenasiel in Zaandam. Eventuele overlast van dieren dient op een zo diervriendelijke mogelijke wijze te worden aangepakt. GroenLinks was tevreden over de manier waarop de pauwenoverlast in Krommenie is aangepakt. Verder is het van belang om bij maaiwerkzaamheden rekening te houden met het broedseizoen van vogels. Bij nieuwbouw moet er rekening worden gehouden met aanwezige dieren. Groen- Links is voor het aanleggen van zwaluwkasten en het bouwen van vogelvriendelijke bouwconstructies.

9 3.7 SCHONE LEEFOMGEVING Een schone leefomgeving is een omgeving met onder andere zo min mogelijk uitlaatgassen. Om zo n leefomgeving te bereiken, is het belangrijk vervoer per fiets en elektrische auto te stimuleren. Ook vinden wij dat fietsers in de stad bevoorrecht mogen worden. Er staan op diverse plaatsen in Zaanstad al verkeerslichten die de fietsers eerder groen geven. GroenLinks-Zaanstad is er voorstander van dat er nog meer verkeerslichten fietsvriendelijker worden afgesteld. De fietsparkeervoorzieningen bij de stations moeten verbeterd worden. We zijn trots op het Fietsenpakhuis in het centrum van Zaandam, dat mede dankzij onze wethouder is gerealiseerd. Deze veelbezochte fietsenstalling waar je ook reparaties kunt laten uitvoeren en buggy s, rollators en boodschappenwagentjes kunt huren is zeer succesvol en weet vele winkelbezoekers te verleiden om op de fiets naar het centrum te komen. Karin en Louise winkelen graag op de vernieuwde Gedempte Gracht. Lekker kijken, keuvelen en kopen. Sinds het Fietsenpakhuis is geopend gaan ze meestal op de fiets. Vanuit de Vinkenstraat loop je zo naar alle winkels toe. En het is een fijn idee dat er toezicht wordt gehouden op de fietsen. Louise heeft al eens van de reparatieservice gebruikgemaakt. Haar voorlamp is gemaakt door een vriendelijke meneer van het Fietsenpakhuis. Als er goede fietsenstallingen zijn, kiezen mensen er eerder voor om aansluitend voor het openbaar vervoer te kiezen. GroenLinks wil dat het systeem van de deelauto gestimuleerd wordt. Er kan in elke wijk aparte parkeerruimte komen voor een deelauto. Op die manier steunen we de trend om niet allemaal zelf een auto aan te schaffen. Ter ondersteuning en stimulering van een zorgvuldige verkeersafwikkeling rondom en door Zaanstad, kan GroenLinks instemmen met een doortrekking van de A8 mits deze goed landschappelijk wordt ingepast. 3.8 HERGEBRUIK Door nog meer aandacht te vestigen op de mogelijkheden van hergebruik, kan de leefomgeving verbeteren. Door producten slimmer her te gebruiken, bespaar je namelijk grondstoffen. Al eerder werden de Zaanse Repair Cafés genoemd. GroenLinks-Zaanstad vindt het daarnaast goed dat er steeds meer mogelijkheden zijn om de afvalstromen te scheiden. Behalve GFT, kan er inmiddels papier en plastic worden gescheiden. Wij vinden het belangrijk dat de gemeente nog actiever wordt in de voorlichting hierover. En wat ons betreft mag het gescheiden groene afval vaker opgehaald worden dan het restafval (de grijze containers).

10 V RAGEN BIJ DIT HOOFDSTUK: *Zaanstad Energieneutraal in is dat nog wel haalbaar? Het wordt een lastige, misschien zelfs onmogelijke opgave om heel Zaanstad in 2020 energieneutraal te maken. Maar GroenLinks vindt het van groot belang om wél een ambitie te blijven uitstralen. Zonder ambities kom je nergens. En een ambitie zorgt ervoor dat Zaanstad subsidies ontvangt en een koploper blijft op klimaatgebied. Verder maakt het van Zaanstad een inspirerend voorbeeld voor bedrijven, bewoners en externe partijen. * De provincie wil geen windmolens toestaan in het Noordzeekanaalgebied. En er lijkt sowieso veel weerstand tegen windmolens. Waarom blijft Groen- Links er toch voor pleiten? Het rendement van windmolens is vooralsnog hoger dan dat van zonnepanelen. Om onze maatschappij werkelijk duurzamer te maken, is het van groot belang om in te zetten op meerdere natuurlijke energiebronnen. GroenLinks vindt het essentieel om bewoners en bedrijven te betrekken bij de verduurzaming. Wanneer mensen kunnen participeren in (én profiteren van) duurzame projecten, blijkt hun weerstand enorm af te nemen. Met andere woorden: Een windmolen bezorgt mensen nauwelijks of geen overlast als ze kunnen meedelen in de gerealiseerde opbrengst. * Er wordt regelmatig groen omgezet in parkeerruimte. Hoe is dat te voorkomen? Het is belangrijk om al bij de behandeling van bestemmingsplannen alert te zijn. De bestemming groen mag daarin niet zomaar gewijzigd worden. Voor OudKoog hebben we daar de afgelopen periode een succesvol amendement voor ingediend. * Het lijkt er op dat sommige dieren, bijvoorbeeld de bijen en de mussen, verdwijnen uit de stad. Hoe krijgen we deze dieren terug? Allereerst is het belangrijk om kritisch te kijken naar welke bestrijdingsmiddelen er worden gebruikt. Veel middelen hebben kwalijke neveneffecten. GroenLinks wil de meest schadelijke middelen (zoals Kerb en Round Up) verbieden. Voor de terugkeer van bijen is het bovendien nuttig om imkers in staat te stellen hun belangrijke werk te verrichten. Daarnaast moeten we bewoners stimuleren niet al het groen uit het tuintjes te verwijderen. Steeds meer tuinen worden verhard (geasfalteerd) en dat is niet aanlokkelijk voor mussen, merels en andere vogels. * Kunnen we het hergebruik in de eigen leefomgeving stimuleren? Een heel eenvoudige manier van hergebruik is het gebruikmaken van een regenton. GroenLinks heeft er bij de gemeente op aangedrongen het gebruik hiervan te stimuleren. Het kan een besparing opleveren van vele duizenden liters water per jaar.

11 4. GELIJKE KANSEN VOOR IEDEREEN Mede door de crisis is het verschil tussen rijk en arm de laatste jaren nog groter geworden. Het aantal onmisbare bankiers dat met een bonus vertrok naar een andere werkgever is gestegen. Net als de groep mensen die hun baan heeft verloren. En de groep Nederlanders die met enige regelmaat een beroep moeten doen op schulddienstverlening of voedselbank, is eveneens groter geworden. Het is helaas een utopie om al het aanwezige kapitaal eerlijk en gelijkelijk te verdelen onder alle mensen. GroenLinks zet zich ervoor in om de verschillen tussen rijk en arm kleiner te maken. Op initiatief van GroenLinks is door Zaanstad in 2007 een Armoedemonitor ingevoerd, die eens in de twee jaar wordt toegepast. Deze monitor geeft een goed inzicht in het gemeentelijke armoedebeleid. Naar aanleiding daarvan worden waar nodig verbeteringen aangebracht. 4.1 ZELFREDZAAM OP DE ARBEIDSMARKT Er lijkt een grote groep mensen te zijn die de aansluiting met de rest van de maatschappij heeft verloren of dreigt te verliezen. Deze groep kan door een gebrek aan onderwijs en sociale vaardigheden, of simpelweg door het verliezen van hun baan moeilijk toegang krijgen tot de arbeidsmarkt. GroenLinks vindt dat een slechte ontwikkeling. Het blijft belangrijk om een vorm van begeleiding te bieden aan deze groep mensen. Zelfredzaamheid is goed en nastrevenswaardig, maar voor sommigen (vooralsnog) te veel gevraagd. Anderen hebben, vaak voor een beperkte periode, juist een klein extra beetje ondersteuning nodig om het leven weer op de rit te krijgen. Vrijwilligerswerk kan een handig opstapje zijn bij het streven naar zelfredzaamheid. Vooral als de werkzaamheden aansluiten bij de belevingswereld van de vrijwilliger. Ook mensen met een beperking mogen niet uit de boot vallen. Voor hen is het essentieel dat er een vorm van beschut werk in stand wordt gehouden. Want zonder deze voorziening zal hun afstand tot de gewone maatschappij alleen maar groter worden. GroenLinks denkt dat een verduurzaming van de bouw een belangrijke prikkel kan geven aan de Zaanse arbeidsmarkt. In de gehele bouwketen kunnen duurzame elementen worden ingebouwd. 4.2 WET MAATSCHAPPELIJKE ONDERSTEUN- ING (WMO) In de Wet Maatschappelijke Ondersteuning (2006) wordt de functie van de gemeente op het gebied van welzijn en maatschappelijke ondersteuning geregeld. Het gaat o.a. om het bevorderen van sociale samenhang en leefbaarheid, preventief beleid voor jeugdigen, maatschappelijke opvang en deelname aan het maatschappelijke verkeer van mensen met een beperking en ondersteuning van Mantelzorg. Dit gebeurt bijvoorbeeld door een scootmobiel of een traplift te verstrekken aan mensen die slecht ter been zijn. GroenLinks vindt het goed dat mensen zo lang mogelijk in hun eigen omgeving kunnen blijven wonen. Het is belangrijk dat deze voorzieningen in de toekomt bereikbaar blijven. Om dit te garanderen, vindt GroenLinks het acceptabel - en in veel gevallen vanzelfsprekend - dat mensen naar draagkracht meebetalen aan de faciliteiten. De huidige tijd vergt een grote inzet van mantelzorgers. Het werk dat zij verzetten is van onschatbare waarde. GroenLinks vindt het enerzijds een verrijking van de maatschappij dat steeds meer mensen mantelzorg bieden. Aan de andere kant is het noodzakelijk dat mantelzorgers op hun beurt op goede ondersteuning kunnen rekenen. Zij verrichten emotioneel zeer belastend werk waardoor zij een verhoogd risico lopen op burn-out. De overheid mag het belang van mantelzorgers zeker niet onderschatten. Raouls moeder is vorig jaar gevallen en heeft daarbij haar heup gebroken. Gelukkig kwam ze na de operatie in aanmerking voor enkele aanpassingen aan haar woning. Ook kon ze tegen een kleine vergoeding enige tijd een rollator gebruiken. Dankzij de woningaanpassingen woont ze nu nog steeds zelfstandig, dankzij haar verbeterde gezondheid heeft ze de rollator inmiddels weer teruggebracht naar de zorginstantie.

12 4.3 DECENTRALISATIES De komende jaren wordt er veel gedecentraliseerd door de landelijke overheid. Dat betekent concreet dat er diverse overheidstaken worden overgeheveld naar de gemeentelijke overheid. Het meest genoemd zijn de drie grote decentralisaties. Daarmee wordt gedoeld op: 1. De begeleiding en ondersteuning uit de AWBZ (Algemene Wet Bijzondere Ziektekosten) wordt vanaf 2015 overgeheveld naar de WMO (Wet Maatschappelijke Ondersteuning). De WMO valt onder de verantwoordelijkheid van de gemeente. Bij begeleiding en ondersteuning gaat het om voorzieningen voor én dagbesteding en maatschappelijke participatie van mensen met een beperking en maatschappelijk kwetsbare mensen. 2. Uitvoering van de participatiewet valt vanaf 2015 ook onder de verantwoordelijkheid van de gemeente. Onder deze participatiewet valt het beleid dat momenteel valt onder de WWB (Wet Werk en Bijstand) en de WSW (Werken in de Sociale Werkvoorziening). Ook de voormalige Wajong-regeling (Wet Arbeidsongeschiktheidsvoorziening Jonggehandicapten) zal onder de participatiewet vallen. 3. De gemeente is vanaf 2015 verantwoordelijk voor een groot deel van de jeugdzorg. Het gaat hierbij om jeugdbescherming en reclassering, alsook de zorg voor geestelijke gezondheidszorg voor jeugdigen. GroenLinks begrijpt de keuze om bovengenoemde taken meer decentraal te gaan organiseren. De gemeente krijgt op deze manier namelijk een grotere zeggenschap over het gehele sociale domein. Dat biedt de mogelijkheid om sterk in te zetten op preventie en om, desgewenst dwarsverbanden te leggen tussen de verschillende domeinen. Zo kan er bij de uitvoering van de participatiewet meer aandacht komen voor leerwerkplekken, vrijwilligerswerk en het inzetten van uitkeringsgerechtigden bij bijvoorbeeld zorginstanties ( social return on investment ). Een grote bedreiging echter, is dat de decentralisatie gepaard gaat met een forse financiële bezuiniging. Over de hele linie zal er minimaal 25% worden gekort op het sociale domein. GroenLinks meent dat deze bezuiniging te ingrijpend is. Mede daarom vindt GroenLinks het essentieel dat het geld dat overkomt van de landelijke overheid ook daadwerkelijk gebruikt wordt in het domein waar het voor bestemd is. Wat ons betreft dienen deze financiën dus geoormerkt worden, zodat ze niet weg kunnen vloeien naar andere domeinen. GroenLinks vindt dat er bij besteding van gelden prioriteit mag worden gegeven aan minima en zwakkeren in de samenleving. Zodat er zorg op maat kan worden gegeven aan de meest kwetsbaren. Ook blijft het belangrijk om het recht op privacy niet uit het oog te verliezen. 4.4 SCHULDDIENSTVERLENING Het is eenvoudiger om schulden te maken dan om ze af te lossen Om deze reden is het belangrijk om in te zetten op preventie. De gemeente moet voorlichting (laten) geven over het omgaan met geld (en schulden). Zeker als dit vroegtijdig gebeurt, kan dit veel ellende voorkomen. Helaas raken steeds meer jongeren in financiële moeilijkheden. Kostbare verleidingen (de nieuwste smartphones, de hipste kleren en de vetste drankjes) en een consumptiemaatschappij waarin je vaak pas achteraf hoeft af te rekenen, zijn factoren die daar sterk aan bijdragen. Om deze reden is het essentieel om zeker jongeren voorlichting te geven over budgettaire kwesties. Daarnaast is het belangrijk om schuldproblemen zo tijdig mogelijk in kaart te brengen. Dan is er een grotere kans dat de problemen nog opgelost kunnen worden. 4.5 ONDERWIJS Juist in het onderwijs zou iedereen gelijke kansen moeten krijgen. Gelukkig stromen er steeds meer meisjes door naar hoger onderwijs, en zijn jongeren uit sociaal lagere milieus zich vaker bewust van het grote belang van onderwijs. Maar er zijn minder fraaie voorbeelden. Soms wordt er, wanneer er een advies wordt gegeven voor het voortgezet onderwijs, vooral gekeken naar de achtergrond van het kind. Terwijl de capaciteiten en de leervaardigheden van een kind natuurlijk veel belangrijker horen te zijn bij het bepalen van zijn of haar toekomstmogelijkheden. GroenLinks-Zaanstad vindt het verder belangrijk dat er aandacht is voor het binnenklimaat in scholen. Kinderen en leerkrachten brengen veel tijd door in de gebouwen, en hebben daarom recht op een gezonde atmosfeer. Uit onderzoek blijkt bovendien dat gezonde scholen een positief effect hebben op de leerprestaties van kinderen. Ook is het van groot belang om het onderwijs en het bedrijfsleven beter op elkaar af te stemmen. Er moet geïnvesteerd worden in de samenwerking tussen scholen en werkgevers dit om de arbeidsmarktperspectieven van jongeren te verbeteren. Voor werkgevers is het eveneens fijn als onderwijs en praktijk goed op elkaar aansluiten. Het kan hen stimuleren om te kiezen voor jonge Zaanse werknemers.

13 Op de basisschool van Kevin en Louise ben je ook in de zomer welkom: zomerschool! Kevin en Louise gaan er niet heen, ze leren makkelijk en zitten keurig op het gewenste niveau. Maar er zijn veel klasgenootjes die de zomerlessen wel volgen. Het helpt hen om niet al vóór de middelbare school op een onoverbrugbare kennisachterstand te zijn gezet. 4.6 SPORT EN CULTUUR Alle inwoners van Zaanstad hebben het recht om in aanraking te komen met cultuur én sport. Beide disciplines hebben een zeer belangrijke sociale functie. Wanneer je sport bedrijft of lessen volgt bij de muziekschool, kom je in contact met andere mensen. Het bezorgt mensen plezier en afleiding. En het helpt de stress te verminderen. Cultuur fungeert als een venster op de wereld. Het brengt mensen in contact met andere mensen. En met andere ideeën. Je kunt cultuur beoefenen door naar een muziek- of dansschool te gaan, of door je in te zetten voor een festival. Maar je kunt cultuur ook beleven, door een festival, theater of filmzaal te bezoeken. Sport vraagt in de eerste plaats om een actieve houding. Er zijn vele tientallen binnen- en buitensportverenigingen die in allerlei competitieverbanden actief zijn. Sport helpt mensen weerbaarder te worden en gezonder te leven. Veel mensen hebben dankzij hun sport een sociaal netwerk opgebouwd. GroenLinks vindt dat de nadruk in Zaanstad op breedtesport moet liggen én op een zo breed mogelijk cultureel aanbod. Natuurlijk is het leuk als talenten gestimuleerd worden om nog beter te worden, maar dat is geen kerntaak van de gemeente. Een kerntaak is het wel om sport en cultuur bereikbaar te houden voor alle lagen van de bevolking. Louise heeft de sportpas gebruikt. Daardoor kon ze diverse sporten uitproberen: volleybal, korfbal, voetbal, tennis. Ze heeft er vooral van geleerd dat competitief sporten niets voor haar is. Tegenwoordig volgt ze danslessen en dat past veel beter bij haar. Ze is blij dat ze de kans had om te experimenteren want van tevoren weet je niet altijd wat het beste bij jou past. 4.7 WONEN Ook op de bouwsector heeft de crisis een grote invloed. In Zaanstad is afgesproken dat minimaal 30% van de nieuwe woningen sociale woningbouw moet zijn. Het is op dit moment, vooral voor jongeren, haast onmogelijk om een betaalbare woning te vinden. Er bestaat een wachttijd van acht jaar. GroenLinks-Zaanstad vindt dat volstrekt onacceptabel. Al meerdere keren is door ons gewezen naar leegstaande kantoren en bedrijfsgebouwen. Kunnen deze niet geschikt gemaakt worden voor jongerenhuisvesting? Kunnen eigenaren van langdurig leegstaande gebouwen, niet worden gedwongen mee te werken aan een oplossing van de (betaalbare) woningnood? Er moet gebouwd worden naar woonbehoefte, en niet om de portemonnee van bouwend Nederland te spekken. In heel Nederland (en Zaanstad!) staan ontelbare vierkante meters winkel- en kantoorruimte leeg terwijl er nog steeds doorgebouwd wordt aan nieuwe winkel- en kantoorpanden. Dat kan natuurlijk niet. Daar moet door de overheden beter op gestuurd worden. GroenLinks blijft zich sterk maken voor de ontwikkeling van meer jongerenwoonruimte. Aan de andere stijgt de vraag naar ouderenhuisvesting en naar driegeneratiehuizen. GroenLinks is van mening dat ook daar meer aandacht voor moet komen. 4.8 SOCIALE WIJKTEAMS In enkele wijken zijn pilots gestart met sociale wijkteams (SWT s) en vanaf januari 2014 volgen er nog meer SWT s. Deze teams zijn samengesteld uit experts van verschillende organisaties. Zij treden op als de oren en ogen van de wijk, en kunnen er op die manier voor zorgen dat problemen eerder gesignaleerd worden. De teams leveren een bijdrage aan de sociale cohesie in de wijken en stimuleren de zelfredzaamheid van bewoners. Het blijkt dat teamleden veel klachten van buurtbewoners krijgen, waardoor ze prima op de hoogte zijn van wat er speelt in de wijken. Wij volgen de pilots nauwlettend en hopen dat het experiment slaagt. Op dit moment is de communicatie over de SWT s nog niet optimaal. Er moet duidelijker worden gemaakt aan bewoners hoe zij de teams kunnen bereiken en met welke zaken SWT s zich bezighouden.

14 V RAGEN BIJ DIT HOOFDSTUK: * Er wordt voor steeds meer WMO-zaken een eigen bijdrage gevraagd. Vindt GroenLinks dat een wenselijke ontwikkeling? In een ideale samenleving zou een eigen bijdrage voor zorg niet nodig zijn. Helaas wordt het steeds lastiger om alle voorzieningen op een aanvaardbaar peil te houden. Om die reden vindt GroenLinks het acceptabel dat mensen vanzelfsprekend naar daadkracht een eigen bijdrage leveren. Het allerbelangrijkste is dat de voorzieningen in stand blijven. * Soms lijkt er alleen maar aandacht te zijn voor betaald werk. Is GroenLinks het ermee eens dat er veel zinvol onbetaald werk wordt verricht? We willen zelfs nog wel verder gaan: in bepaalde sectoren is het vrijwilligerswerk de kurk waar alles op draait. Jammer genoeg staat daar in veel gevallen geen financiële beloning tegenover. Daarnaast zien wij het verrichten van onbetaald werk als een manier van zelfontplooiing. Het is altijd goed om iets om handen te hebben. Het kan bovendien de arbeidskansen van de vrijwilliger in de toekomst verbeteren en een bijdrage leveren aan een zinvoller en gelukkiger bestaan. * Door de vergrijzing en individualisering van de maatschappij neemt de eenzaamheid toe. Dat geldt vooral voor ouderen. Hoe is dit te voorkomen? GroenLinks is er voorstander van bepaalde activiteiten dicht bij de mensen te brengen. Bijvoorbeeld een project als Samen Zomeren, dat juist in de zomerperiode - wanneer veel hulpverleners op vakantie zijn - mensen dichter bij elkaar brengt.

15 5. OPEN SAMENLEVING De Zaanse samenleving is een open samenleving waar elke aanwezige zijn of haar plekje moet kunnen vinden. Hier mag geen discriminatie plaatsvinden naar leeftijd, geaardheid, sekse, ras of nationaliteit. Ook wordt er niet gejaagd op illegalen die nergens anders kunnen wonen. In Zaanstad wonen vele nationaliteiten en gelukkig is onze gemeente gespaard gebleven van etnische spanningen. Wij zullen er alles aan doen om ervoor te zorgen dat dit ook in de toekomst zo blijft. Door de digitale samenleving is steeds meer over iedereen bekend. Bij elke aanmelding voor wat dan ook, worden er een heleboel privégegevens opgevraagd. GroenLinks is daar kritisch over en vindt dat de gemeente de privacy van elke burger moet beschermen. 5.1 PARTICIPATIE = MEEDOEN! Belangrijke voorwaarde is dat we iedereen in zijn of haar waarde laten en niemand uitsluiten. Overigens heeft deze houding een keerzijde. Het is namelijk belangrijk dat iedereen gestimuleerd wordt om een bijdrage te leveren aan onze samenleving. Participatie is goed voor ieders persoonlijke ontwikkeling en voor de ontwikkeling van de maatschappij in z n totaliteit. Er moet helder gecommuniceerd worden met burgers. Bewoners van Zaanstad verdienen het om geïnformeerd én gehoord te worden. Dat betekent dat er niet alleen inspraak gewenst is, maar ook beginspraak. Burgers moeten betrokken worden bij zaken die in de eigen omgeving spelen. Om dit te bereiken, moet er gebruikt worden gemaakt van een breed palet aan communicatiemiddelen. Het is goed als er digitale communicatie plaatsvindt, maar in veel gevallen werkt de brief op de mat minstens zo doeltreffend. Daarnaast kunnen er rondom belangrijke kwesties informatiebijeenkomsten worden georganiseerd, om bewoners te informeren en te betrekken bij hot items in de wijk. Verder kunnen de lokale bladen en andere lokale media (ZaanRadio, de gemeentelijke website, Facebook, Twitter) worden ingezet om bewoners te informeren en eventueel te activeren. 5.2 TOEGANKELIJK EN VERANTWOORD OPENBAAR BESTUUR GroenLinks vindt het belangrijk dat het openbaar bestuur zeer toegankelijk is. De wekelijkse vergaderingen van de gemeenteraad in het gemeentehuis kunnen door iedereen bezocht worden. Het zou ideaal zijn als het gemeentehuis een plek is waar iedereen zich thuis voelt. Bestuurders hebben een voorbeeldfunctie. Wij vinden het een goede zaak dat burgemeester Faber, op initiatief van GroenLinks, het convenant van Mayors for Peace heeft ondertekend. Zaanstad is een Millenniumgemeente. Dat betekent dat de gemeente zich sterk maakt voor doelen die zich richten op minder armoede, een vermindering van baby- en moedersterfte en meer scholingskansen. Ondanks de crisis, zijn dit waarden die wij hoog willen houden. GroenLinks streeft ernaar dat Zaanstad een actieve fair-tradegemeente wordt. Dit sluit aan bij ons ideaal van een duurzame samenleving. Mede dankzij onze inzet wordt er op het gemeentehuis al duurzaam ingekocht. Karin was niet blij toen ze Louise laatst met een groepje vriendinnen op de stoep van de supermarkt aantrof. Het clubje had flink ingeslagen: een paar zakken chips en voor ieder een blikje energiedrank of cola. Karin vond de meiden allemaal tussen de 10 en 12 jaar veel te jong om al bij de supermarkt rond te hangen. Louise vertelde dat haar vriendinnen soms een paar euro krijgen om wat te kopen bij de supermarkt. En een zak chips is héél goedkoop. En een blikje fris koop je al voor 19 cent. Karin voelde zich ouderwets, omdat ze haar dochter het drinken van fris of energiedrank op een doordeweekse dag wilde verbieden. Maar toen ze op een website las welke ingrediënten er inzitten (extreem veel suiker, kunstmatige smaak- en kleurstoffen en soms zelfs cafeïne!) kon ze haar opvatting beter uitleggen aan Louise.

16 5.3. GEZONDE SAMENLEVING Het thema gezondheid wordt regelmatig vergeten door beleidsmakers. Terwijl gezondheid een van de belangrijkste thema s zou moeten zijn. Een gezonde levensstijl draagt immers bij aan het persoonlijke welbevinden. En andersom is het ook waar: een ongezonde levensstijl zorgt vaak voor klachten van fysieke en psychische aard. En in tijden van crisis geldt nog een belangrijk argument: ongezond leven is op termijn slecht voor de portemonnee. Op de korte termijn is het financiële voordeel niet altijd zichtbaar. Dat komt doordat ongezond voedsel vaak juist het goedkoopste voedsel is ( een zak chips is goedkoper dan een appel ). Groen- Links betreurt dit. Mede daarom wil GroenLinks buurtmoestuinen bevorderen en scholen en sportverenigingen stimuleren een bijdrage te leveren aan een gezondere levensstijl. GroenLinks vindt dat gezondheid een apart programma in de gemeentelijke begroting mag worden. Een speerpunt daarin mag het voorkomen en bestrijden van obesitas zijn. Daarnaast is GroenLinks voor een preventief en informerend drugs- en alcoholbeleid. Jongeren moeten door deskundigen worden gewezen op de schadelijke invloeden van het gebruik van bepaalde stoffen.

17 V RAGEN BIJ DIT HOOFDSTUK: * Moet de (lokale) overheid zich wel bemoeien met wat bewoners eten en/of drinken? Het is niet des GroenLinks om mensen te verbieden iets te eten of te drinken. Maar wij zijn er wél voor om te informeren over voedsel. * GroenLinks houdt van een open samenleving maar verdwijnen onze euro s daardoor niet allemaal naar Oost-Europese landen? GroenLinks is een voorstander van een verenigd Europa. Wij betreuren het wel eens dat er alleen naar de economische gevolgen wordt gekeken. Er is nog nooit zo lang vrede geweest in dit deel van de wereld. Dat is een grote verdienste van een verenigd Europa en op termijn veel belangrijker dan een procentje meer of minder economische vooruitgang.

18 6. ZAANSE ZAKEN In dit hoofdstuk focussen we ons op de Zaanse situatie. We behandelen diverse onderwerpen die de afgelopen jaren een rol hebben gespeeld in de Zaanse politiek, dat op dit moment doen óf waarvan we verwachten dat ze in de nabije toekomst lokaal van belang worden. De volgorde van de onderwerpen is willekeurig BAANSTEDE Rondom Baanstede zijn heel wat lastige besluiten genomen en nog te nemen. Het is de directie de afgelopen jaren niet gelukt om de begroting op orde te krijgen. Ook een overtuigend transitieplan ontbreekt. Vanwege de toenemende bezuinigingen en de enorme financiële lasten waarmee Baanstede geconfronteerd wordt is het helaas onafwendbaar dat er gekeken wordt naar een reorganisatie. GroenLinks vindt het belangrijk dat er een vorm van beschut werken blijft bestaan. Er zijn mensen die het in een reguliere werkomgeving niet zullen redden. Voor hen blijft professionele begeleiding hard nodig. Daarnaast moet er aandacht blijven voor de kosten van de sociale werkvoorziening. Dit aspect moet beter inzichtelijk en beter beheersbaar worden gemaakt. 6.2 AFVALBERG NAUERNA Vanaf 1983 wordt er vuil gestort bij Nauerna. Sinds de jaren negentig heeft gemeente Zaanstad afspraken gemaakt met Amsterdam, de provincie en het bedrijf NV Afvalzorg over de uitbreiding van de afvalberg. Deze uitbreiding heeft Zaanstad financieel geen windeieren gelegd. De uitbreidingsplannen zijn echter zeer tegen de wens van de bewoners van Nauerna. Sinds 2007 zijn er diverse rechtszaken gevoerd. Hierbij stonden NV Afvalzorg en het buurtschap Nauerna meestal lijnrecht tegenover elkaar. In 2011 heeft GroenLinks een motie opgesteld om ervoor te zorgen dat de strijdende partijen in Nauerna eindelijk weer eens met elkaar om de tafel zouden gaan. De motie werd door een meerderheid van de raad aangenomen. In 2013 hebben de verschillende partijen afspraken met elkaar gemaakt. Er is eensgezind een einddatum vastgesteld (31 maart 2022) waarop de vuilstort definitief dichtgaat. Afvalzorg mag daarna nog wel bewerkings- en verwerkingsactiviteiten op het bedrijfsterrein uitvoeren. Ook zal er een kantoor blijven staan van Afvalzorg. Eind 2013 wordt er begonnen met de aanleg van een recreatieterrein op de afvalberg. GroenLinks is blij met de aanleg van dit nieuwe recreatiegebied. Ondertussen houden we scherp in de gaten dat de veiligheid van de vuilstort niet in het geding komt. Daarbij speelt de provincie, als toezichthouder, een cruciale rol. We blijven erop hameren dat de veiligheid van mens, dier en milieu niet in gevaar mag komen. Kevin hoopt dat er een megagrote glijbaan wordt aangelegd op de heuvels van Nauerna. En als dat niet kan, dan hoopt hij op een groots avonturenpark met allerlei klim- en klauteractiviteiten. Of een uitdagend terrein om te mountainbiken of een overdekte rodelbaan.

19 6.3 MASTERPLAN POELENBURG Het is teleurstellend dat het Masterplan Poelenburg (voorlopig) geen doorgang vindt. Ook hier heeft de crisis roet in het eten gegooid. Bewoners van Poelenburg zien al geruime tijd uit naar verbeteringen in hun wijk, maar corporaties durven het niet aan om te investeren. GroenLinks is blij met de projecten die wél doorgang hebben gekregen. Zoals de verduurzaming van enkele flatwoningen, de ontwikkeling van een buurtmoestuin, de wederopbouw van winkelcentrum Bloemkorf en de opknapbeurt van Straat Poelenburg. Aangezien betrokken partijen op dit moment terugschrikken voor nieuwbouw, is het belangrijk om naar beter haalbare alternatieven te kijken. GroenLinks wil steviger inzetten op (duurzame!) renovatie. Er kan heel wat voordeel worden behaald door te investeren in isolatie. Het levert een energiebesparing en lagere energierekening op voor bewoners. Daarnaast is het goed voor de gezondheid en de werkgelegenheid. GroenLinks vindt dat de gemeente open moet staan voor initiatieven op dat gebied die worden geïnitieerd voor en/of door bewoners. 6.4 CULTUUR Op cultureel gebied heeft Zaanstad niet zo n grote naam. Zaanstad staat (qua grootte de veertiende gemeente van Nederland) pas op de 39ste plaats qua cultuuraanbod. Dat is achter Noord-Hollandse steden als Hoorn (29ste), Purmerend (35ste) en zelfs Velsen (37ste). Steden die alle drie ongeveer half zo groot zijn als Zaanstad. De culturele sector heeft het de laatste jaren zwaar te verduren. Het huidige culturele klimaat is niet bepaald cultuur minnend. Daardoor komen bezuinigingen vaak vanuit diverse hoeken. Zowel landelijk, provinciaal als lokaal wordt er op cultuur bezuinigd. En als gevolg van de crisis is het voor culturele instellingen moeilijker het bedrijfsleven te interesseren om te investeren in culturele producties. GroenLinks vindt dat cultuur geen luxe is, laat staan een linkse hobby. Cultuur zorgt voor reuring en vermaak, het vergroot de leefbaarheid van een stad. Het draagt eraan bij dat mensen hier graag komen én blijven wonen. Een rijke cultuurleven verbetert het imago van een stad verbeteren, en stimuleert op die manier ook het (winkel)toerisme. Op microniveau bekeken, draagt cultuur bij aan de ontwikkeling van mensen. GroenLinks vindt het, zeker voor kinderen, uiterst belangrijk dat er een divers cultuuraanbod behouden blijft. De culturele basis moet behouden blijven. Daarom moet er aandacht blijven bestaan voor theater, film, muziek en kunst. Vanuit dat perspectief zijn wij voor de ontwikkeling van een cultuurcluster. De bibliotheek vraagt speciale aandacht. Helaas is er een landelijke trend waarneembaar, waarbij het aantal uitleningen afneemt. De Bieb speelt echter een belangrijke rol bij de leesbevordering, en blijft ook in de toekomst een cruciale bron van kennis, naslagwerken en nieuwe media. GroenLinks is van mening dat er minimaal twee vestigingen in Zaanstad behouden moeten blijven. Dat zal naar alle waarschijnlijkheid de vestiging aan de Westzijde zijn en een vestiging in Zaanstad noord. Daarnaast is het belangrijk dat De Bieb de contacten met scholen behoudt en liefst nog verstevigt. Dat kan door middel van de twee BiebBussen die circa twintig scholen aandoen. Maar het kan ook door nog intensiever samen te werken met verschillende (brede) basisscholen. Daarnaast is het belangrijk dat De Bieb ouderen in staat blijft stellen boeken te lenen. Er kan nauwer worden samengewerkt met verzorgingshuizen, buurtcentra en andere betrokken instanties. De vestiging Kleurrijk is een kleine, maar belangrijke locatie voor de Kleurenbuurt en Poelenburg, waar veel nieuwe Nederlanders wonen. Voor de vorming en scholing van deze inwoners neemt Kleurrijk een belangrijke plaats in. GroenLinks zal zich optimaal inzetten om ook de mogelijkheden te onderzoeken om deze vestiging open te houden. GroenLinks vindt het belangrijk dat de cultuuruitgaven hoog op de agenda blijven staan. Zodra de economie aantrekt, moeten de culturele instellingen daarvan mee profiteren. Karin kwam wekelijks in de Bieb toen Kevin en Louise klein waren. Het uitgebreide assortiment bood haar de kans elke keer weer wat nieuws voor te lezen. Toen ze vorig jaar een studie volgde, heeft Karin de Bieb weer veelvuldig gebruikt. Ze studeerde er en zocht informatie op in de naslagwerken. Hopelijk kunnen Louise en Kevin, als ze naar de middelbare school gaan, nog steeds gebruikmaken van deze studiemogelijkheden. Want het is een uitstekende plek om geconcentreerd te studeren.

20 6.5 SPORT GroenLinks is een pleitbezorger van breedtesport. Sport moet voor iedereen bereikbaar zijn. Voor oud en jong, rijk en arm, dik en dun. En ook voor inwoners met een fysieke of verstandelijke beperking. Op dit moment zijn er voldoende sportterreinen en sportverenigingen in Zaanstad. Er zijn bijvoorbeeld al meer dan twintig voetbalclubs! Daarnaast kun je hier talloos veel sporten beoefenen: atletiek, wielrennen, hockey, volleybal, handbal, korfbal, boogschieten, tennis, badminton, diverse vechtsporten, golf, waterpolo, zwemmen - en dan vergeten we in deze opsomming vast nog enige sporten. GroenLinks juicht het toe dat sportverenigingen met elkaar praten om tot samenwerking of zelfs fusies te komen. Uiteindelijk is het echter niet aan de gemeente om fusies op te leggen. Daarom is het lovenswaardig dat verenigingen zelf baat zien bij samenwerking. Wij denken dat door intensief én inventief samen te werken, de kwaliteit van de Zaanse sport vergroot kan worden. Verenigingen die dezelfde sport bedrijven kunnen samenwerken, maar er kan ook gedacht worden aan heel verschillende verenigingen waardoor er een zogenaamde omnivereniging ontstaat. Randvoorwaarde blijft dat sport voor iedereen bereikbaar blijft. In de kader is het ook belangrijk dat de Zaanse sportverenigingen de verklaring gelijke behandeling in de sport actief naleven, zodat iedereen veilig kan sporten - vrij van discriminatie op welke grond dan ook. Hoewel GroenLinks trots is op de prestaties van bijvoorbeeld de korfbal- en volleybalverenigingen, vinden wij dat er niet méér geld hoeft te worden gestoken in topsportbeleid. Het huidige topsportbeleid is voldoende. Op de voetbalclub moppert men vaak over de parkeermogelijkheden. Kevin gaat meestal op de fiets naar de club. De fietsenrekken zijn behoorlijk krakkemikkig en vaak overvol. Daar besteedt de club nauwelijks aandacht aan. Raoul en Karin vinden het jammer dat het fietsgebruik niet gepromoot wordt. En carpoolen naar uitwedstrijden vindt eveneens sporadisch plaats. Karin vindt dat sportclubs best een voorbeeldfunctie mogen vervullen. 6.6 OVERLAST IN OPENBARE RUIMTE Er lijkt de laatste jaren meer overlast plaats te vinden in de openbare ruimte. Voor een deel is dat gevoel op feiten gebaseerd. Maar deels is het een uitvloeisel van een samenleving die minder tolerant wordt. Groepjes mensen (met name jongeren) worden algauw als bedreigend ervaren, vaak nog voordat er enige overlast is veroorzaakt. Het is belangrijk (en ongelooflijk moeilijk!) om onderscheid te blijven maken tussen overlast en overgevoeligheid. Op sommige plaatsen in Zaanstad is er de afgelopen jaren inderdaad sprake geweest van overlast. Vooral in de zomermaanden is dat bijvoorbeeld ervaren op het Steve Bikoplein en in het Koogerpark. GroenLinks is tegen overhaaste schoonmaakacties. Er moet samengewerkt worden door gemeente, politie, buurtbewoners, overlastgevers en betrokken hulpinstanties. Het is belangrijk dat er eerst en vooral naar oplossingen wordt gezocht. Het is niet gewenst (én bovendien geen oplossing) om eventuele overlastgevende groepen meteen maar te verjagen. Dat biedt geen oplossing voor het structurele probleem en zorgt alleen maar voor een verplaatsing. Aan de andere kant vindt GroenLinks het niet meer dan vanzelfsprekend dat er handhavend wordt opgetreden wanneer er overduidelijk regels worden overtreden. Tegen daadwerkelijke vernielingen, bedreigingen en geweldplegingen moet natuurlijk! - adequaat worden opgetreden. 6.7 OPENBAAR VERVOER Zaanstad heeft de beschikking over zes treinstations. Vanwege de uitgestrektheid van de stad, is dat geen overbodige luxe. GroenLinks is voorstander van het spoorboekjeloos rijden. Dit zorgt voor een grotere continuïteit in het openbaar vervoer. Het spoorboekjeloos rijden dwingt ons ook om nog eens goed te kijken naar de overwegovergangen in Zaanstad. Nu verdeelt de spoorlijn de stad soms ruwweg in van elkaar gescheiden delen. Deze scheiding van wijken, een gevolg van ontwikkelingen in het verleden, is verre van ideaal. Wij onderschrijven het idee om de spoorlijn verdiept aan te leggen. Op die manier zou het