KERK, WMO EN ZORG VOOR ELKAAR

Maat: px

Weergave met pagina beginnen:

Download "KERK, WMO EN ZORG VOOR ELKAAR"

Esther van der Wal
7 jaren geleden
Aantal bezoeken:

1 Stimuland Vilsterseweg PD Vilsteren Tel (0529) Fax (0529) KERK, WMO EN ZORG VOOR ELKAAR Een notitie voor kerken in Deventer over hun mogelijke rol binnen de veranderende wereld van Wmo en zorg n130 /0 - blz. 1/5

2 1. Inleiding De gemeenteraad van de gemeente Deventer heeft in 2012 aandacht gevraagd voor de problematiek rondom vrijkomende kerkgebouwen en kerkelijke gebouwen. De gemeente zou graag meer inzicht willen in de toekomstbestendigheid van kerkgebouwen en kerkelijke gebouwen, vanuit zowel fysiek als exploitatietechnisch oogpunt. Tot in hoeverre zijn kerkbesturen zich bewust van de kansen en mogelijkheden voor een nevenbestemming van hun gebouw of tot in hoeverre zijn ze daarmee reeds bezig? Uit gesprekken met kerken uit Okkenbroek, Bathmen en Diepenveen is onder andere gebleken dat de burgerlijke en kerkelijke gemeente elkaar niet altijd goed kennen en dat kerkbesturen niet altijd een eenduidige toekomstvisie hebben op het toekomstig (neven-)gebruik van de kerkgebouwen. Twee aanbevelingen uit de gevoerde gesprekken tussen gemeente Deventer en de kerkbesturen uit Okkenbroek, Bathmen en Diepenveen zijn dan ook: Versterk de relatie tussen burgerlijke en kerkelijke gemeente met het oog op de Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo) en aanverwante vraagstukken op het sociale domein en Probeer te leren van elkaar en verrijk elkaar met opgedane kennis en ervaringen. Op verzoek van de gemeente Deventer is deze notitie opgesteld, met als doel om bewustwording voor kerken in Deventer te versterken over hun rol binnen de veranderende wereld van Wmo en zorg. In overleg met de contactpersoon van de gemeente Deventer is gekozen om in het najaar van 2013 een bijeenkomst re organiseren voor kerken / kerkbesturen. Het thema de rol van kerken binnen de veranderende wereld van Wmo en zorg komt dan aan de orde, met als doel kerken die initiatieven willen ontplooien aan te moedigen en te faciliteren. n130 /0 - blz. 2/5

3 2. Kerk, Wmo en zorg Algemeen beleidsdenken over gemeenschappelijke voorzieningen en kerkelijke gebouwen Kerken zijn vanouds gemeenschappen waarin het omzien naar elkaar en naar de naaste in nood hoog in het vaandel staat. Kerkgebouwen en kerkelijke gebouwen dienen als plek van samenkomst en als plaats van ontmoeting. Kerken en kerkgebouwen spelen daarom een sterke rol in de informele zorg. Het onderwerp nevenbestemming of herbestemming van kerkgebouwen heeft in vrijwel alle kerkgenootschappen aandacht. Meningen kunnen nogal uiteenlopen vanwege de verschillende, onderliggende visie op kerk-zijn en op de heiligheid van (het gebruik van) kerkgebouwen. Burgerlijke gemeenten werken aan een goede balans tussen informele zorg (vrijwilligers en mantelzorgers) en formele zorg (professionele hulpverleners). Hierbij dient de formele zorg zo min mogelijk te worden ingezet en volledig ondersteunend te zijn aan de informele zorg. Daarom willen gemeenten de informele zorg ook faciliteren en kerkelijke gemeenten ondersteunen bij invulling van opdracht om om te zien naar de naaste die ondersteuning behoeft. Algemeen beleidsdenken over zorg De AWBZ is een echte zorgwet, de Wmo is een welzijnswet: het participeren van de burger aan de samenleving staat centraal. Gemeenten zijn verantwoordelijk voor het uitvoeren van de Wmo. Zij gaan uit van eigen kracht van burgers en willen dat zijzelf de regie hebben in hun leven en kunnen deelnemen aan het maatschappelijk leven. We leven in een periode van transitie wat betreft de uitvoering van zorgtaken door de gemeente: een transitieproces van verzorgingsstaat naar een meer participatiemaatschappij. Mensen die zorg behoeven worden niet langer als vanzelfsprekend door de overheid verzorgt, maar krijgen als het ware een getrapt voorgelegd: Eerste vraag is: wat kunt u nog zelf? Daarna wordt bekeken: wat zou u met hulp van de omgeving kunnen? Wanneer er dan nog een behoefte is: op welke manier zou de gemeente kunnen helpen, hetzij indirect, hetzij direct? De verantwoordelijkheid van indicatiestelling komt gemeenten te liggen, evenals de uitvoering van de Wmo. Visie op de relatie tussen kerkelijke gebouwen, kerkenwerk en Wmo De gemeente Deventer hecht aan het eigen initiatief van burgers, zo ook dat van kerken. Vrijwilligersorganisaties en kerken zijn vaak goed in staat goed om in te spelen op behoeften van bewoners. Vanuit de regierol en vanuit het belang dat de gemeente hecht aan toekomstbestendige voorzieningen, wil de gemeente kerken graag ondersteunen in het bedenken, ontwikkelen en uitvoeren van goede initiatieven. In de visie van de gemeente, is de rol van de gemeente niet het overnemen van een initiatief, maar het stimuleren en het faciliteren hiervan. Site Kerk en Wmo De informatieve site is een initiatief van Kerk in Actie, de Evangelische Alliantie, het Diaconaat van de Christelijke Gereformeerde kerken in Nederland, Gereformeerde Gemeenten in Nederland, Gereformeerde Kerken Vrijgemaakt en van Diaconie Rooms Katholieke Kerk. Deze site is tot januari 2012 actief bijgehouden met als doel christelijke vrijwilligers en beleidsmakers door te verwijzen naar alle informatie die zij nodig hebben rondom het thema 'Kerk en Wmo'. De Wmo vormt de verbindende schakel, de Wmo stimuleert dat mensen meedoen. Voor kerken is die boodschap niet nieuw: al eeuwenlang zijn kerkleden er voor mensen om hen heen. Dit heeft in de historie specifiek voor Deventer en omstreken, een bijzondere betekenis gekregen 1. Vrijwilligersprojecten zijn ook niet nieuw. De Wmo biedt wel een goede aanleiding kerkelijke vrijwilligersprojecten voor het voetlicht te halen. De site bevat dan ook een groslijst aan projecten die ter inspiratie kunnen dienen voor kerken die wel aan de slag willen, maar niet precies weten hoe. 1 Geert Grote, theoloog uit Deventer ( ). Hij preekte in de landstaal, stelde misstanden binnen de kerk aan de kaak en streefde naar eenvoud. Zijn humanistische ideeën trok een groep volgelingen, de Moderne Devotie. n130 /0 - blz. 3/5

4 3. Kansen voor de kerk In 2008 is er een rapport verschenen Kerk en Wmo, een onderzoek naar de behoefte aan toerusting of ondersteuning van kerkelijke betrokkenen en gemeente-ambtenaren op het thema Kerk en Wmo 2. In 2012 is het rapport Kerk en Wmo: de eerste vijf jaren een onderzoek naar kritische participatie van kerken in de Wmo verschenen 3. In juli 2013 is een nieuwe versie verschenen van Informatiemap Wet maatschappelijke ondersteuning, inclusief de AWBZ wijzigingen 4. Naast deze rapporten zijn er nog vele andere verschenen. Wat ook de visie op (de scheiding van) kerk en staat is, ieder heeft zijn eigen visie op de rol in de samenleving en op maatschappelijke vraagstukken. De vraag is hoe samenwerking en verschil van inzicht zich tot elkaar verhouden: een vraag die het beste op lokaal niveau besproken kan worden. Burgerlijke gemeenten zijn van rijkswege verplicht het Wmo-beleid op te schrijven in een vierjaarlijks Plan, waarbij jaarlijks prioriteiten kunnen worden afgewogen. De meeste kerkelijke gemeenten hebben hun meerjaren beleid ook vastgelegd in een beleidsplan, waarbij meestal voldoende ruimte is voor het ontplooien van niet voorziene initiatieven. Voor kerken liggen er zowel kansen voor de diaconie (het omzien naar elkaar, vrijwilligerswerk) als voor het kerkbeheer (kerkgebouwen of kerkelijke gebouwen ten dienste stellen van de gemeenschap). Van cruciaal belang is het elkaar kennen, weet hebben van elkaars agenda en de wil hebben om samen te werken. 2 Uitgevoerd door het Centrum voor Samenlevingsvraagstukken. Auteurs: I.W. Malda Douma en M. Jager Vreugdenhil, oktober Een uitgave van Stichting Rotterdam, Protestants-christelijk stimuleringsfonds voor projecten op sociaal-diaconaal, missionait-pastoraal en cultureel terrein. Auteur: H. Noordegraaf. 4 Een uitgave van Kerk in Actie, juli n130 /0 - blz. 4/5

5 4. Gemeente en kerk met elkaar in gesprek Gemeente Deventer en de kerken in Deventer hebben er beiden belang bij elkaars agenda te kennen aangaande vrijwilligerswerk, toekomstbestendige voorzieningen, Wmo en wat dies meer zij. Met dit doel wordt in het najaar van 2013 een bijeenkomst belegd voor kerkbesturen, vrijwilligers in het kerkenwerk en gemeente: elkaar beter leren kennen, inspiratie opdoen en elkaar informeren. Ter voorbereiding op deze bijeenkomst kan verwezen worden naar de site Een inspirerende spreker kan op deze bijeenkomst zijn / haar licht geven over de relatie tussen kerk, Wmo en zorg en aandachtspunten meegeven voor de gemeente en de kerken in Deventer. Op basis van de verkregen informatie, de ideeën die er wellicht zijn en de agenda s voor de toekomst, kan dan een gezamenlijke vervolgagenda worden benoemd. n130 /0 - blz. 5/5

Vergelijkbare documenten

ONDERSTEUNINGSTRAJECT BEWUSTWORDING KANSEN RELIGIEUS ERFGOED VOOR DE TOEKOMST

Stimuland Vilsterseweg 11 7734 PD Vilsteren Tel (0529) 47 81 80 Fax (0529) 45 20 02 info@stimuland.nl www.stimuland.nl ONDERSTEUNINGSTRAJECT BEWUSTWORDING KANSEN RELIGIEUS ERFGOED VOOR DE TOEKOMST Eindrapportage