CONCEPT. JAARVERSLAG LEERPLICHT en RMC

Transcriptie

1 CONCEPT JAARVERSLAG LEERPLICHT en RMC

2 Inhoudsopgave Inleiding... 3 Samenvatting Leerplicht- en RMC- wet Uitvoering in de gemeente Haren RMC in regio Leerplichtadministratie Feiten en cijfers Aantal leerplicht- en RMC-meldingen Interventies Zorgteams Resultaat Vrijstellingen Ontwikkelingen en vooruitblik Onderwijs op een andere locatie dan school Aanpak VSV RMC regio Thuiszitters Conclusie en actiepunten Bijlage Terminologie en begrippen Bijlage Inhoud Leerplichtwet Volledige leerplicht Kwalificatieplicht Vrijstellingen Art. 5 onder a; Psychische en lichamelijke klachten kind Art. 5 onder b; Bezwaar tegen levensbeschouwelijke richting van buurtscholen Art. 5a; Rondreizen voor baan Art. 15; Onderwijs op andere wijze dan school Verschillende soorten verzuim Taak en functie leerplichtambtenaar Beëdiging en ambtsinstructie RMC Taak en functie RMC-trajectbegeleider... 19

3 Inleiding Voor u ligt het jaarverslag van leer- en kwalificatieplicht en RMC 1 over het schooljaar Het doel van dit verslag is u inzicht te geven in het gevoerde beleid op het gebied van leerplicht en het voorkomen van voortijdig schoolverlaten en de effecten hiervan. Ook krijgt u een doorkijkje naar aandachtspunten en ontwikkelingen voor het schooljaar Het kader waarbinnen de leerplicht wordt uitgevoerd is de Leerplichtwet. Dit is een rechtsmiddel waarmee gewaarborgd wordt dat alle jongeren in Nederland aan het onderwijs kunnen en zullen deelnemen. Het doel van de Leerplichtwet is dat jongeren zo goed mogelijk worden toegerust met kennis en vaardigheden, die zij nodig hebben om een zelfstandige plek in de samenleving te verwerven. Een afgeronde schoolopleiding is daarvoor een eerste vereiste. Om te voorkomen dat jongeren zonder startkwalificatie 2 het onderwijs verlaten is de RMC-functie ingesteld. In verschillende wettelijke regelingen is vastgesteld dat gemeenten en onderwijsinstellingen in de regio met elkaar moeten samenwerken om zo het voortijdig schoolverlaten aan te pakken. Schooluitval voorkomen is belangrijk omdat dit gevolgen heeft op ten minste drie niveaus. Jongeren zonder startkwalificatie hebben een grotere kans op werkloosheid, een slechtere gezondheid of lager opgeleide kinderen. Ten tweede hebben deze jongeren een grotere kans om in het criminele circuit terecht te komen. Tot slot zijn er lagere belastinginkomsten, hogere uitgaven aan werkloosheidsuitkeringen en hogere kosten voor de gezondheidszorg. Leerplicht en RMC werken vanuit de volgende visie: In samenwerking met alle regionale onderwijs-, zorg- en arbeidspartners alle jongeren in staat stellen voldoende kennis en vaardigheden te ontwikkelen waardoor zij goed toegerust zijn om succesvol de arbeidsmarkt te betreden. Van daaruit is het doel: "Het tegengaan van schoolverzuim en schooluitval en het vergroten van het aantal jongeren met een startkwalificatie". De gemeente Haren zet in op het voorkomen van voortijdig schoolverlaten door de inzet van de leerplichtambtenaar en RMC-trajectbegeleider in het afgelopen schooljaar. 1 RMC staat voor Regionaal Meld- en Coördinatiepunt voorkomen voortijdig schoolverlaten en geldt voor jongeren in de leeftijd van jaar. 2 Een startkwalificatie is een Havo- of VWO-diploma of een diploma behaald op MBO 3- of 4 niveau.

4 Samenvatting Met dit jaarverslag wordt voldaan aan de wettelijke verplichting de gemeenteraad te informeren over het in de gemeente Haren gevoerde leerplicht en RMC-beleid in het schooljaar Aan de hand van cijfers wordt een beeld geschetst van de dagelijkse praktijk. Het totale aantal leerplichtigen en jongeren zonder startkwalificatie tot 23 jaar in de gemeente Haren in het schooljaar was Met een deel van deze groep is contact geweest met ouders, school, hulpverlenende instanties en jongeren zelf over verzuim en problematiek die wellicht tot verzuim en voortijdig schoolverlaten kan leiden. Er zijn het afgelopen jaar 55 absoluut verzuim-meldingen binnen gekomen. De leerplichtambtenaar heeft 49 meldingen van signaalverzuim en 3 meldingen van luxeverzuim opgepakt. Dit schooljaar heeft de leerplichtambtenaar 2 processen verbaal opgemaakt. De RMC-trajectbegeleider heeft 119 meldingen van (dreigend) voortijdig schoolverlaten ontvangen. Scholen voor voorgezet onderwijs, instellingen, hulpverleners en ouders weten de leerplichtambtenaar goed te vinden. Dit geldt minder voor het basisonderwijs. Om dit te verbeteren is de leerplichtambtenaar gestart met het bezoeken van de basisscholen. Dit bezoek wordt gecombineerd met de reguliere bezoeken die de jeugdverpleegkundige van de GGD aan de scholen brengt. Zo kunnen naast het spijbelen ook de risico s van ongeoorloofd ziekteverzuim goed met de scholen worden besproken. Bij de aanpak van schoolverzuim worden ook het WIJZ-team en de samenwerkingverbanden van de scholen betrokken. In de het kader van Passend Onderwijs spelen deze partijen een belangrijke rol en wordt bij schooluitval of thuiszitproblematiek nauw samengewerkt. Preventie van schoolverzuim heeft de voorkeur. Op preventie gerichte activiteiten van de leerplichtambtenaar in het schooljaar waren het houden van preventieve verzuimspreekuren in het voortgezet onderwijs en het geven van voorlichting en adviezen aan ouders en scholen. Diverse landelijke ontwikkelingen, zoals de decentralisatie van de jeugdzorg en de aanpak van thuiszitters hebben hun invloed op de werkwijze van de leerplichtambtenaar en RMCtrajectbegeleider. Dit heeft vooral betrekking op de wijze waarop hulpverlening aangesproken of ingezet kan worden. Door alle ontwikkelingen is het werkveld van de leerplichtambtenaar en RMCtrajectbegeleider constant in beweging. Tot slot geeft het jaarverslag een korte vooruitblik op het schooljaar In bijlage 1 vindt u de lijst met terminologie en verklaring van begrippen. En in bijlage 2 staat een korte toelichting op de leerplichtwet en de wet- en regelgeving omtrent het voortijdig schoolverlaten en een korte taakomschrijving van de leerplichtambtenaar en de RMC-trajectbegeleider.

5 1. Leerplicht- en RMC- wet Jongeren tussen de 5 en 18 jaar moeten onderwijs volgen. Totdat ze een startkwalificatie hebben of 18 jaar worden. Voor leerlingen van 5 tot 16 jaar heet dit leerplicht. Voor jongeren tussen 16 en 18 jaar heet dit kwalificatieplicht. Jongeren die na hun 16e nog geen startkwalificatie hebben, moeten tot hun 18e onderwijs volgen en ingeschreven staan op school. De leer- en kwalificatieplicht is geregeld in de Leerplichtwet. De gemeente is verantwoordelijk voor het toezicht op de naleving van de Leerplichtwet. Zij zien erop toe dat alle leerplichtigen, woonachtig in de gemeente, ook daadwerkelijk naar school gaan. Vanaf 18 tot 23 jaar worden jongeren in het kader van RMC gevolgd zolang zij niet in het bezit zijn van een startkwalificatie. Er wordt geprobeerd hen te helpen bij het alsnog behalen van een startkwalificatie. Een uitgebreidere toelichting op bovenstaande staat in bijlage Uitvoering in de gemeente Haren Burgemeester en wethouders zijn belast met het toezicht op de naleving van de Leerplichtwet. Voor de uitvoering van de Leerplichtwet wijzen burgemeester en wethouders een leerplichtambtenaar aan. Deze wordt tevens beëdigd. Op basis van de landelijke Ingrado3-norm heeft de gemeente Haren 28 uur per week nodig voor handhaving, coördinatie, beleid, applicatie en administratie in het kader van de leerplichtfunctie. Op basis van eenzelfde landelijke Ingrado-norm voor uitvoering van de RMC-functie heeft de gemeente Haren 10,6 uur per week nodig. De uitvoering van beide taken kunnen binnen deze omvang worden uitgevoerd. 1.2 RMC in regio 3 De gemeente Haren valt, voor wat betreft het RMC, in de subregio 3 Gorecht. Hierin zijn ook de gemeente Hoogezand-Sappemeer, Slochteren en het Westerkwartier vertegenwoordigd. De contactgemeente voor deze regio is de gemeente Groningen. Zij voeren de coördinatie uit. Via de contactgemeente Groningen wordt de rijksbijdrage voor de uitvoering van het RMC verdeeld. De inzet van deze bijdrage wordt jaarlijks achteraf verantwoord door de gemeente Haren. Jaarlijks levert de contactgemeente Groningen namens de RMC-regio een effectrapportage aan bij het Ministerie van OC en W. Door middel van deze rapportage wordt het Ministerie geïnformeerd over de rechtmatige besteding van de RMC-bijdrage. Het RMC-beleid wordt ontwikkeld en uitgevoerd door de ambtelijke werkgroep RMC. Deze bestaat uit vertegenwoordigers van de subregio s Gorecht, Westerkwartier en Centraal Groningen. Voor de RMC-regio is een plan van aanpak ontwikkeld. De missie van dit plan is: Het arbeidspotentieel kwalitatief verbeteren door vermindering van schooluitval en meer jongeren een startkwalificatie in de komende jaren in regio 03. Voor de komende vier jaren is er een nieuw plan vastgesteld. In hoofdstuk 3 wordt hier verder op in gegaan. 3 Ingrado is de landelijke belangvereniging voor leerplichtambtenaren en RMC-trajectbegeleiders. Zij zijn een volwaardige gesprekspartner voor de VNG en het Ministerie van OCenW.

6 1.3 Leerplichtadministratie Voor het terugdringen van verzuim en het voorkomen van absoluut verzuim is een goede leerplichtadministratie belangrijk. In het leerplichtsysteem zijn alle leerlingen tussen 4 en 23 jaar die wonen in de gemeente Haren opgenomen. De leerplichtadministratie is hiervoor gekoppeld aan de Basis Personen Registratie (BPR) van de gemeente Haren. De administratief medewerker zorgt er voor dat het leerplichtsysteem goed gevuld is en op de juiste manier gebruikt wordt. In de gemeente Haren wordt het programma Jeugd Volg Systeem (JVS) gebruikt voor de registratie van de leerplichtgegevens. De administratief medewerker doet controles op inconsistenties in het leerplichtsysteem. Er kunnen wijzigingen in de werkwijze ontstaan na een nieuwe release of gewijzigde wetgeving. De administratief medewerker let er op dat het systeem op de juiste manier gebruikt wordt. Op verzoek kan de administratief medewerker rapportages uit het systeem aanleveren. Alle mutaties in de leerling-administraties van de scholen worden via de Dienst Uitvoering Onderwijs (DUO) ontvangen. DUO is hierbij de verbinding tussen de scholen, onderwijsinstellingen en de gemeente, en is van belang voor een veilige overdracht van persoons- en verzuimgegevens. Zo blijven alle leerlingen goed in beeld. De in- en uitschrijvingen van de leerlingen worden naast elkaar gelegd om leerlingen zonder schoolinschrijving op te sporen. Naast het verwerken van de in- en uitschrijvingen worden ook de verzuimmeldingen in JVS verwerkt. De meldingen worden omgezet in een werkproces en daarbij automatisch toegedeeld aan de leerplichtambtenaar of RMC-trajectbegeleider.

7 2. Feiten en cijfers De gemeente Haren telde in het schooljaar kinderen in de leeftijd van 5-23 jaar. In de volgende grafiek zijn deze kinderen verdeeld naar categorieën volgens de Leerplicht en RMC-wet. RMC leeftijd 297 Kwalificatieplichtig 265 Startkwalificatie 592 JONGEREN 5-23 JAAR TOTAAL Leerplichtig In de onderstaande tabel is het aantal leerplichtige-, kwalificatieplichtige en RMC-jongeren gesplitst naar onderwijstype. De teldatum hierbij is Primair onderwijs Speciaal onderwijs Voortgezet onderwijs Voortgezet speciaal onderwijs MBO Geen inschrijving Leerplichtig Kwalificatie plichtig RMC TOTAAL Er zijn 109 leerplichtige jongeren die op peildatum 31 juli 2016 geen inschrijving op een school of onderwijsinstelling hebben. Omdat dit in de zomervakantie is hebben veel scholen de inschrijvingen voor het nieuwe schooljaar nog niet verwerkt. Ditzelfde geldt voor de overige aantallen die in de kolom Geen inschrijving staat. Inmiddels is bekend dat van deze 109 leerlingen er 2 zijn verhuisd buiten de gemeente Haren, 3 een vrijstelling hebben gekregen en 70 leerlingen weer op een school zijn ingeschreven. De redenen waarom de overige 34 leerlingen nog niet zijn ingeschreven zijn zeer divers. Er zijn 3 leerlingen die een aanvraag voor vrijstelling van de inschrijvingsplicht nog ontvangen, er zijn leerlingen die onlangs in Haren zijn komen wonen en naar school gaan maar waarvan DUO de inschrijving nog niet heeft verwerkt. En er zijn leerlingen die naar een andere school zijn vertrokken waarvan DUO nog geen nieuwe inschrijving heeft verwerkt. Er zijn op dit moment wel 4 thuiszitters maar die hebben wel een schoolinschrijving en zijn goed in beeld.

8 Van de 29 kwalificatieplichtige jongeren zonder inschrijving zijn 18 jongeren inmiddels weer op een school ingeschreven. Drie leerlingen hebben inmiddels een vrijstelling van de leerplicht ontvangen. Eén leerling is verhuisd en één leerling is net in het AZC in Onnen komen wonen en wordt binnenkort op het ISK Werkmancollege ingeschreven. Eén leerling is zwanger en heeft zwangerschapsverlof maar is wel in beeld. Na haar bevalling zal ze een MBO opleiding gaan volgen. En één leerling bezoekt het Luzac College. De administratie zoekt uit waarom deze leerling niet via DUO is ingeschreven. Er zijn 117 jonger die ouder dan 18 jaar zijn en op de peildatum van 31 juli 2016 niet op een school of onderwijsinstelling zijn ingeschreven. Van deze groep hebben zich inmiddels 45 leerlingen ingeschreven op een school. Eén leerling is verhuisd naar het buitenland met onbekende bestemming, één leerling is zonder vervolgopleiding van een ROC uitgeschreven en 9 jongeren hebben een betaalde baan. De exacte hoogte van hun inkomen is echter onbekend. De RMC-trajectbegeleider kent 50 jongeren van deze groep. Sommigen van hen hebben een Wajong of GSD-uitkering of zitten zonder inkomen of opleiding thuis. Periodiek onderzoekt de RMCtrajectbegeleider of deze jongeren bekend zijn en bij welke instantie. Voor de benadering van de zogenaamde kwetsbare jongeren leest u in hoofdstuk 3 meer. Er zijn 11 jongeren die pas als vluchteling op het AZC in Onnen zijn komen wonen en dus nog geen startkwalificatie in Nederland hebben kunnen behalen. Zij worden doorgaans ingeschreven bij het ISK Werkmancollege. De leerplichtadministratie houdt dit in de gaten. 2.1 Aantal leerplicht- en RMC-meldingen De leerplicht- en RMC-meldingen ontvangt de gemeente meestal van scholen of onderwijsinstellingen via DUO. Maar soms ook rechtstreeks van ouder(s,)/verzorger(s), leerlingen, scholen of andere ketenpartners. In het volgende overzicht zijn het aantal meldingen per verzuimsoort opgenomen. Verzuim Relatief verzuim: Spijbelen/signaal Thuiszitten 5 4 Luxe verzuim 0 3 Absoluut verzuim Aanvragen vrijstelling RMC-meldingen TOTAAL De meeste meldingen worden via het verzuimloket van DUO gemeld. Maar er zij ook ouders of leerlingen die rechtstreeks contact opnemen met de leerplichtambtenaar of RMC-trajectbegeleider. Er zijn verschillende redenen waarom leerlingen verzuimen. Deze worden niet in JVS opgenomen. In JVS zijn de meldingen en redenen van uitstroom volgens wet- en aanvullende regelgeving opgenomen. Er zijn 55 absoluut schoolverzuimmeldingen binnen gekomen waarbij het bij 50 meldingen ging om een administratieve melding. Dit wil zeggen dat de inschrijving van DUO nog moet worden verwerkt. Ook bij de vijf overige leerlingen die net 5 jaar waren geworden is dit het geval. De inschrijving van deze leerlingen moet nog via DUO worden verwerkt. De toename in het aantal meldingen zit met name in het aantal absoluut verzuimmeldingen die na controle grotendeels een administratieve oorzaak hebben.

9 2.2 Interventies De leerplichtambtenaar en RMC-trajectbegeleider voeren de gesprekken meestal op het gemeentehuis. Op een uitzondering na vinden er geen huisbezoeken plaats. Dit heeft te maken met de meer officiële omgeving in het gemeentehuis en tijdbesparing. Er vinden wel regelmatig gesprekken plaats op school. In het afgelopen schooljaar heeft de leerplichtambtenaar één Halt-verbaal opgemaakt en twee processen verbaal. Naar aanleiding van beide verbalen is de maatregel Hulp&Steun (jeugdreclassering) en individuele- en gezinsbegeleiding ingezet. Na het Halt verbaal heeft de betreffende leerling de schoolgang weer hervat en zijn havo-diploma behaald. Interventie leerplicht en RMC Gesprekken (incl. huisbezoek en telefonisch contact) Brief (controle/waarschuwing) Proces verbaal 2 2 HALT 0 1 Melding SVB 0 0 (inkomend en uitgaand)* Totaal aantal contactmomenten Het soort interventie geeft een globaal inzicht in de aard van de werkzaamheden van de leerplichtambtenaar en de RMC-trajectbegeleider Zorgteams In de afgelopen jaren zijn de zorgteams op de scholen voor voortgezet onderwijs verdwenen. Redenen hiervoor zijn dat het aantal aanmeldingen van leerlingen afnam en dat door de invoering van Passend Onderwijs er steeds vaker een Multidisciplinair Overleg (MDO) rond één leerling wordt georganiseerd. Aanwezig zijn dan de leerling en ouders en de op dat moment relevante betrokkenen van binnen en buiten de school. Het doel is om gezamenlijk tot overeenstemming te komen over welke passende ondersteuning wordt ingezet voor de leerling. Vanuit het WIJZ-team wordt een jeugdconsulent betrokken als regievoerder en als hulpverlening nodig is. Op de scholen voor het voortgezet onderwijs in de stad Groningen, waar veel Harense leerlingen zijn ingeschreven, zijn VO-wijkteams ingevoerd. Dit betekent dat op de school een eigen wijk-/ sociaal team aanwezig is waardoor ondersteuning snel kan worden ingezet. Op de Harense scholen voor voortgezet onderwijs is geen VO-wijkteam ingesteld omdat de werkwijze van het WIJZ-team anders functioneert dan het wijkteam in Groningen en we aan willen sluiten op ons lokale voorzieningen.

10 2.3 Resultaat Alle leerplicht- en RMC-meldingen zijn in behandeling genomen. Zoals gezegd zijn de meeste meldingen in het afgelopen schooljaar ook weer afgesloten. Er kunnen meerdere meldingen per leerling binnenkomen. De aantallen komen daarmee niet overeen met het aantal individuele leerlingen. In onderstaande tabel is opgenomen wat de reden van uitstroom van de leerlingen is geweest. Uitstroom Leerplicht RMC Terug naar school Vrijstelling Niet langer zorgelijk Vertrokken / Onterechte melding Overgegaan van leerplicht 1 3 naar RMC Heeft al startkwalificatie 1 9 Wacht op inschrijving 2 7 Niet bereikbaar/wil geen 5 8 bemiddeling Wajong Werk Zwanger 1 1 Hoogst haalbare bereikt* 16 Langdurige hulpverlening* 1 Inburgeraar* 10 Niveau 1 gehaald en werkt* 1 Uitkering* 2 Uitwisselingsstudent* 3 Nog niet afgesloten Totaal Sinds vorig schooljaar zijn er in JVS uitstroomredenen toegevoegd (zie *) en andere verwijderd (zie -).

11 2.4 Vrijstellingen Leer- en kwalificatieplichtige leerlingen horen elke schooldag aanwezig te zijn op school. Er zijn binnen de Leerplichtwet een aantal vormen van vrijstelling mogelijk (zie bijlage 2): In de onderstaande tabel zijn de afgegeven vrijstellingen in het afgelopen schooljaar opgenomen. Interventie Leerplicht Artikel 5 onder a (lich./psych.) Artikel 5 onder c (buitenland) 2 3 Artikel 3b 2 Totaal aantal vrijstellingen Er zijn ook twee aanvragen voor vrijstelling binnen gekomen die na onderzoek door de leerplichtambtenaar zijn afgewezen. Het ging hier om leerlingen die een verkeerde opleidingskeuze hadden gemaakt. Zij zijn door de scholen begeleid naar een passende opleiding.

12 3. Ontwikkelingen en vooruitblik 3.1 Onderwijs op een andere locatie dan school Staatssecretaris Dekker heeft aan de Tweede Kamer voorstellen gedaan om onderwijs mogelijk te maken op andere locaties dan school. De belangrijkste situaties zijn: 1. Wanneer een kind om psychische of lichamelijke reden niet naar school kan. De staatssecretaris stelt als doel dat het aantal vrijstellingen van leerplicht wegens psychische of lichamelijke redenen afneemt. Hij stelt voor om het mogelijk te maken dat in uitzonderlijke gevallen er onderwijs gevolgd kan worden bij een niet bekostigde instelling. Er mag alléén een vrijstelling worden afgegeven als kinderen echt niet tot leren in staat zijn. 2. Tijdelijk verblijf in het buitenland De staatssecretaris stelt voor om het mogelijk te laten maken om in het primair- en voortgezet onderwijs maximaal zes maanden fulltime afstandsonderwijs te volgen, vanwege werk van ouders of wereldreis. Ouders moeten met school een plan maken over onderwijsprogramma en begeleiding. Zonder plan is er geen vrijstelling mogelijk. De leerplichtambtenaar beoordeelt deze aanvragen op recht op onderwijs en veiligheid van het kind. Het wordt voor de school mogelijk eigen beleid hierin te formuleren (bijvoorbeeld niet in examenjaar of groep 8). School kan ook aangeven dat ze niet mee wil werken aan wereldreizen (opnemen in schoolgids). 3. Thuisonderwijs onder strikte voorwaarden Er is een breed draagvlak om het artikel 5, onder b 4 te schrappen uit de Leerplichtwet. Bij toepassing van dit artikel is er geen garantie dat een kind überhaupt onderwijs krijgt. In plaats daarvan wordt thuisonderwijs alleen mogelijk onder strenge voorwaarden. De inspectie gaat toezicht houden. Ouders moeten een onderwijsplan maken en de inspectie beoordeelt het plan. Leerplicht kan na een positief oordeel van de Inspectie toestemming geven voor thuisonderwijs maar kijkt ook breder naar het gezin, het aspect veiligheid moet worden meegenomen in het oordeel. Verder moet een thuisonderwijsgevende aan een aantal voorwaarden voldoen en de Inspectie houdt toezicht op het thuisonderwijs en rapporteert aan de leerplichtambtenaar. Wat betekent dit voor de leerplichtambtenaar? Dit alles geeft een verandering in de taken en de positie van de leerplichtambtenaar. De leerplichtambtenaar zal goed geïnformeerd moeten zijn en betrokken worden bij alternatieve mogelijkheden voor onderwijs en daarbij ketenpartners in de zorg en veiligheid nauw betrekken. Waarbij het belangrijk is om het recht op goed onderwijs voor ieder kind te 2 4 Ouders kunnen beroep doen op vrijstelling van inschrijving van een school wanneer zij bedenkingen hebben tegen de richting van het onderwijs op alle binnen redelijke afstand van de woning gelegen scholen/instellingen waarop de jongere geplaatst zou kunnen worden.

13 3.2 Aanpak VSV RMC regio Vanaf 2008 zijn er flinke stappen gezet om voortijdig schoolverlaten aan te pakken en is de landelijke doelstelling van maximaal nieuwe VSV-ers 5 in 2015 bereikt. Tegelijkertijd is er door de minister een nieuwe landelijke doelstelling geformuleerd namelijk VSV-ers in 2020/2021. In 2016 wordt een periode van 8 jaar afgesloten waarin gemeenten en scholen hebben samengewerkt op basis van twee regionale convenanten. Dit gebeurde in opdracht van de minister van OCW. In het kader van die convenanten zijn in onze regio de afgelopen jaren samen met alle partners in het veld veel projecten uitgevoerd die een bijdrage hebben geleverd aan het terugdringen van het aantal VSV-ers. Ook in de komende jaren wordt er intensief samengewerkt. Alleen dan is het mogelijk de nieuwe doelstelling van maximaal VSV-ers te behalen. Het landelijke VSV percentage bedraagt in het schooljaar ,82%. De RMC regio Centraal en Westelijk Groningen heeft een VSV percentage van 1,66 % en zit met dit percentage voor het eerst (ruim) onder het landelijk gemiddelde. Voor VO is het landelijke percentage 0,46% en heeft de regio een percentage van 0,35%. Voor het MBO is het landelijke percentage 4,89% en heeft de regio een percentage van 4,55%. Persoonlijke problematiek en een verkeerde studie- en beroepskeuze zijn de meest voorkomende uitvalredenen. Daarnaast valt op dat op 18-jarige/19-jarige leeftijd veel jongeren stoppen met de opleiding of door de school worden uitgeschreven. Het nieuwe plan voor de komende vier jaren biedt een raamwerk aan maatregelen die ter bestrijding van het voortijdig schoolverlaten worden ingezet. Een werkgroep werkt de maatregelen uit in een activiteitenplan en stemt dit af met de regiopartners en scholen en onderwijsinstellingen. De vier maatregelen zijn; preventieve activiteiten, activiteiten ter ondersteuning van kwetsbare jongeren, activiteiten voor doorgeleiden naar vervolg en analyse en monitoring. Van belang is en blijft daarbij de samenwerking tussen de 3 Groningse RMC-regio s en de regio Noord- en Midden Drenthe en de samenwerking tussen de gemeenten en het onderwijs. Volgens de opdracht van de minister, zijn er 4 doelgroepen waarop de maatregelen in het plan zijn gericht. Er zijn twee nieuwe doelgroepen toegevoegd. Dit zijn de leerlingen van het praktijk- en voortgezet speciaal onderwijs en Entree-opleiding ( kwetsbare jongeren ) en de oud VSV-ers. De toevoeging van de twee nieuwe doelgroepen betekent dat vanuit het RMC de kwetsbare jongeren moeten worden gemonitord en er in de regio verbinding moet worden gelegd met partijen vanuit de arbeidsmarktregio, de MBO s en het samenwerkingsverband passend onderwijs. Waarbij het gaat om het maken van afspraken over welke partij op welk moment voor welke jongere verantwoordelijk is en welke ondersteuning de jongere krijgt. Voor de oud VSV-ers worden activiteiten ingezet die gericht zijn op het opnieuw benaderen van deze doelgroep. In de regio richt de RMC-trajectbegeleider zijn activiteiten op de nieuwe VSV-ers. In de gemeente Haren worden ook de oud- VSV-ers periodiek benaderd. Vanuit de nieuwe activiteiten wordt dit vanuit de regio meer gefaciliteerd. 5 VSV: Voortijdig Schoolverlaten VSV-er: Voortijdig Schoolverlater

14 3.3 Thuiszitters Hoewel de overgrote meerderheid van alle schoolgaande leerlingen in Nederland gewoon naar school gaat is er ook een groep leerlingen die dagelijks thuiszit, of dreigt thuis te zitten. Landelijk is er meer aandacht voor de thuiszitters, voor de registratie en de aanpak. Een thuiszitter is een leerplichtige jongere tussen de 5 en 16 jaar of een jongere van 16 of 17 jaar die valt onder de kwalificatieplicht en die ingeschreven staat op een school of onderwijsinstelling en die zonder geldige reden meer dan 4 weken verzuimt, zonder dat hij/zij ontheffing heeft van de leerplicht respectievelijk vrijstelling van geregeld schoolbezoek wegens het volgen van ander onderwijs. Het gaat dus ook om de 5-jarigen die waarschijnlijk naar een medisch kinderdagverblijf zullen gaan, maar dat effectief nog niet doen (moeten ze wel op een school ingeschreven staan). Leerlingen die een beroep hebben gedaan op artikel 5a of 5b en ontheven zijn van de verplichting tot inschrijven, vallen niet onder de thuiszitterdefinitie. Thuiszitters waarmee al wel activiteiten gericht op terugkeer naar school worden ondernomen maar die feitelijk nog niet naar vermogen volledig aan het onderwijs deelnemen, tellen we als thuiszitter. Er is regulier overleg met de samenwerkingsverbanden en leerplicht over het beleid thuiszitters. Procesafspraken worden gemaakt in de werkagenda van het OOGO. Het gaat hierbij om duidelijke afspraken te maken over de regie in het proces. Daarnaast is het belangrijk om afspraken te maken over de route van signalering naar aanpak en oplossing.

15 4. Conclusie en actiepunten De uitvoering van de leerplicht en RMC-functie verloopt goed. Alle meldingen worden in behandeling genomen waarbij de samenwerking met ketenpartners goed verloopt. Er zijn wel een paar actiepunten die het schooljaar worden opgepakt en zijn vertaald in de volgende actiepunten: Leerplichtspreekuur bovenbouwleerlingen op het Harens Lyceum opnieuw overwegen en eventueel opstarten. In 2017 wordt de ambtsinstructie geactualiseerd en vastgesteld. Om het contact met de basisscholen in de gemeente Haren te versterken blijft de leerplichtambtenaar samen met de jeugdarts jaarlijks de basisscholen bezoeken. Dan wordt niet alleen het ongeoorloofd schoolverzuim besproken maar ook het ziekteverzuimprotocol dat de GGD heeft opgesteld. Het doel van dit protocol is het in beeld hebben van de zieke leerlingen en het voorkomen en bestrijden van ongeoorloofd ziekteverzuim. De rol en positie van de leerplichtambtenaar blijft in ontwikkeling. Sturing geven en meewerken aan de maatregelen die vanuit het Plan van Aanpak VSV worden opgesteld. Hierbij wordt ook intern bekeken hoe de toeleiding van kwetsbare jongeren naar dagbesteding en arbeidsmarkt wordt gemonitord en waar de gemeente op kan en moet sturen.

16 Bijlage 1 Terminologie en begrippen RMC-functie Regionale Meld- en Coördinatie functie voor voortijdig schoolverlaters. Voortijdig schoolverlaters afgekort als vsv-ers Jongeren tot 23 jaar die uitgevallen zijn in het onderwijs en nog niet in het bezit zijn van een startkwalificatie. Jongeren uit pro en vso Jongeren afkomstig van praktijkonderwijs (pro) en voortgezet speciaal onderwijs (vso). Startkwalificatie Een HAVO of VWO diploma of een diploma Middelbaar Beroepsonderwijs (MBO), vanaf niveau 2. Volledig Leerplichtig Een kind is volledig leerplichtig vanaf de eerste schooldag van de maand volgend op de 5 e verjaardag tot aan het einde van het schooljaar waarin de leerling 16 jaar wordt. Kwalificatieplicht De kwalificatieplicht geldt voor de jongere zonder startkwalificatie vanaf 16 tot de 18 e verjaardag. Dit betekent dat de jongere volledig dagonderwijs volgt (BOL) of een combinatie van werken en leren (BBL). Relatief verzuim Een leerplichtige is zonder gegronde reden afwezig van school Hieronder vallen de begrippen: o Zorgverzuim: Een leerplichtige is regelmatig afwezig, hij of zij spijbelt en/of komt veel te laat; o Ziekteverzuim: een leerplichtige is regelmatig, onduidelijk, zorgwekkend of langdurig ziek; o Luxeverzuim: ouders laten hun kind verzuimen zonder toestemming voor een vakantie. Absoluut verzuim Een leerplichtige staat niet ingeschreven op een school of onderwijsinstelling. HALT Halt staat voor Het ALTernatief. Jongeren van 12 tot 18 jaar, die door de politie zijn aangehouden voor bijvoorbeeld vernieling, (winkel)diefstal of overlast met vuurwerk kunnen de keus krijgen: naar de officier van justitie of naar Halt. Daarnaast kunnen jongeren die spijbelen ook worden verwezen naar Halt.

17 Bijlage 2 Inhoud Leerplichtwet In Nederland is in 1969 de Leerplichtwet ingegaan. In deze wet staat dat kinderen het recht hebben op onderwijs. Er is niet alleen sprake van recht, kinderen hebben ook de plicht om onderwijs te volgen. De volgende zaken staan in de Leerplichtwet nader omschreven: Begin van de leerplichtige leeftijd Het moment waarop een jongere niet langer onder de Leerplichtwet valt Op welke basis, al dan niet tijdelijk, vrijstelling verleend kan worden Taken van leerplichtambtenaren Verplichtingen van schooldirecteuren Verplichtingen van ouders en/of leerlingen Hoe sneller verzuim aangepakt wordt, hoe eerder en beter het probleem aangepakt en opgelost kan worden. Bij vermoeden van ongeoorloofd verzuim verzoekt de school bij melding een onderzoek in te stellen. De leerplichtambtenaar nodigt dan vaak de leerplichtige en ouders/verzorgers uit voor een gesprek op het gemeentehuis of gaat, indien nodig, op huisbezoek. De bevindingen worden vervolgens teruggekoppeld naar school. Ook als er door andere instanties melding wordt gemaakt van verzuim, wordt er een onderzoek ingesteld. Indien nodig, verwijst de leerplichtambtenaar naar hulpverleningsinstanties zoals het WIJZ-team. Verzuim kan ook leiden tot een verwijzing naar bureau HALT (leerplichtige) of een Proces Verbaal (ouders/leerling). Ook kan de leerplicht een melding doen bij de sociale verzekeringsbank voor het niet uitkeren van de kinderbijslag. Dit gebeurt bijvoorbeeld als de jongere te veel thuis is gehouden. Volledige leerplicht Kinderen mogen vanaf hun 4 e jaar naar school maar zijn vanaf hun 5 e jaar leerplichtig. Kinderen zijn leerplichtig tot het schooljaar waarin ze 16 jaar worden. Ouders of verzorgers zijn verantwoordelijk voor de schoolinschrijving van hun kind en ze moeten er op toezien dat hun kind naar school gaat. Zij leggen in principe de verantwoording af voor hun kind. Vanaf het 12 e jaar zijn ook kinderen mede verantwoordelijk voor het schoolbezoek en kunnen dan ook direct worden aangesproken. Kwalificatieplicht Na deze volledige leerplicht geldt de kwalificatieplicht voor de leeftijd van 16 tot 18 jaar. Jongeren moeten in deze periode hun startkwalificatie halen. De kwalificatieplicht is één van de maatregelen van de Rijksoverheid om schooluitval van jongeren tegen te gaan. Ook moet de maatregel de kansen van startende jongeren op de arbeidsmarkt vergroten. Jongeren in het praktijkonderwijs (PRO)en voorgezet speciaal onderwijs (VSO) zijn vrijgesteld van de kwalificatieplicht.

18 Vrijstellingen De Leerplichtwet kent ook een aantal vrijstellingen van het onderwijs te weten: Art. 5 onder a; Psychische en lichamelijke klachten kind Art. 5 onder b; Bezwaar tegen levensbeschouwelijke richting van buurtscholen Art. 5 onder c; Onderwijs in het buitenland Art. 5a; Rondreizen voor baan Art. 15; Onderwijs op andere wijze dan school Leerlingen die voor een vrijstelling in aanmerking komen hoeven voor één schooljaar of voor de duur van de gehele leer- en kwalificatieplicht niet op een school of onderwijsinstelling te worden ingeschreven. Ook kan er een vervanging van de leerplicht/schoolgang verleend worden. In artikel 3a en 3b van de Leerplichtwet is deze mogelijkheid voor leerlingen vanaf 14 jaar opgenomen. Leerlingen krijgen dan een individueel onderwijsprogramma dat bestaat uit onderwijs en praktijktijd. Dit laatste kan stage of werk zijn. Voorwaarde is dat de leerling blijft ingeschreven op een school Verschillende soorten verzuim Soms is een leerling niet op school aanwezig. Er kan dan sprake zijn van verschillende soorten verzuim: absoluut of relatief verzuim. Volgens de Leerplichtwet betekenen deze soorten het volgende: Absoluut verzuim: wanneer een leerplichtige jongere niet is ingeschreven bij een school of onderwijsinstelling, zonder dat daarvoor vrijstelling is verleend. Relatief verzuim: wanneer een leerplichtige jongere zonder geldige reden les- of praktijktijd verzuimt. Relatief verzuim is onder te verdelen in vier soorten verzuim, nl.: Spijbelen: Wanneer een leerling gedurende een periode van vier weken meer dan 16 uur zonder geldige reden afwezig is. Thuiszitten: Leer- en kwalificatieplichtige leerlingen die wel op een school staan ingeschreven, maar langer dan 4 weken ongeoorloofd verzuimen. Luxe verzuim: wanneer ouders/verzorgers een jongere zonder toestemming buiten de schoolvakanties meenemen op vakantie. Signaalverzuim: verzuim wat gezien kan worden als een signaal dat de jongere mogelijk kampt met sociaal-emotionele problemen. Dit kan zijn door bijvoorbeeld verkeerde schoolkeuze, gedragsproblematiek, medische of psychische problematiek, problematische thuissituatie etc. Taak en functie leerplichtambtenaar Een leerplichtambtenaar heeft de volgende taken: Toezien op de naleving van de Leerplichtwet waaronder de kwalificatieplicht; Het controleren van in- en uitschrijvingen bij school; Onderzoek instellen naar leerlingen die zonder toestemming wegblijven van school;

19 Samen met school en ouders zoeken naar oplossingen bij problemen met schoolbezoek; Maatschappelijke zorg verlenen om ongeoorloofd schoolverzuim en vroegtijdig schoolverlaten te beperken; Doorverwijzen naar hulpverlening; Deelnemen aan diverse zorgadviesteams/multi Disciplinaire Overleggen zoals bijvoorbeeld het zorg- en adviesteam van het Maartenscollege en het Breed netwerkoverleg van het team WIJZ; Zorgen voor handhaving, zoals de juridische aanpak, proces-verbaal opstellen als ouders/verzorgers of leerling geen gehoor geven aan waarschuwingen of aanwijzingen van school of leerplichtambtenaar; Extra verlofaanvragen behandelen als het verlof (hiermee wordt geen vakantieverlof bedoeld) meer dan 10 schooldagen betreft. Beëdiging en ambtsinstructie Voor de uitvoering van de taken is de leerplichtambtenaar van de gemeente Haren door de burgemeester beëdigd. Welke taken en hoe de leerplichtambtenaar deze uitvoert staat omschreven in de ambtsinstructie. Het doel van de ambtsinstructie is dat het duidelijkheid geeft aan jongeren, ouders en scholen en heeft als doel de positie van de leerplichtambtenaar te versterken. Zowel de beëdiging als het opstellen van een ambtsinstructie is in de Leerplichtwet opgenomen. RMC Vanaf 18 tot 23 jaar worden jongeren in het kader van RMC gevolgd zolang zij niet in het bezit zijn van een startkwalificatie. Er wordt geprobeerd hen te helpen bij het alsnog behalen van een startkwalificatie. Taak en functie RMC-trajectbegeleider Het RMC stelt zich ten doel een bijdrage te leveren aan het terugdringen van het aantal voortijdig schoolverlaters, waarbij meer jongeren een startkwalificatie behalen en op een verantwoorde wijze kunnen deelnemen in de samenleving. Uit deze doelstelling vloeien onderstaande taken voor het RMC voort: Melding en registratie: Het bevorderen van een sluitende melding van vsv-ers van scholen, onderwijsinstellingen en DUO en het zorg dragen voor een goede registratie van vsv-ers. Deze taak wordt grotendeels door de administratief medewerker uitgevoerd. Regie: Het initiëren van een gezamenlijke aanpak door, het afstemmen van de activiteiten van de ketenpartners, gericht op een sluitende aanpak van vsv-ers. Ketenpartners in de regio Centraal Groningen zijn de samenwerkingsverbanden van scholen voor (speciaal) voortgezeten middelbaar onderwijs, de Arbeidsmarktregio, de afdeling Werk Inkomen Zorg en RMCcontactgemeente Groningen. Deze taak is bij een medewerker onderwijs/ leerplichtambtenaar neergelegd. Casemanagement en monitoring: Het realiseren van trajectbegeleiding van en het coördineren van hulpverlening aan vsv-ers gericht op (her)plaatsing in onderwijs, werk en/of zorg. Onderdeel hiervan is het monitoren en bewaken van de trajecten en het registreren van herplaatsingen.