Nuwe aanplantings Datum: 07/2013

Transcriptie

1 Nuwe aanplantings Datum: 07/2013 Inisieerder: GHS Voorligters Nommer: #/# Hersiening: 0 Bladsy 1 van 5 TEGNIESE DEPARTEMENT Inleiding Met n toename in kompetisie tussen plaaslik, sowel as internasionale sitrus-produsente vir markvoorkeur, is die strategiese beplanning van nuwe aanplantings n al hoe meer belangrike faktor wat die mededingendheid en volhoubaarheid van n sitrus-produsent bepaal. Behalwe dat verskillende markte verskillende behoeftes vir vrugkwaliteit het, is die periode waarin die vrugte voorsien word n kritiese faktor wat die winsgewendheid van die kultivar bepaal. As daar ag geslaan word op die neiging van die oorgrote behoeftes van internasionale markte, is dit duidelik dat die behoeftes van die verbruiker besig is om te verander. Elke produksie-area het unieke klimaatsfaktore wat die area se vrugkwaliteit asook die tyd van rypwording bepaal. Citrusdal word beskou as n koel area t.o.v. sitrus-verbouing, waar vrugte later ryp word as in ander sitrus-produserende dele van Suid-Afrika. Die pad vorentoe vir Goede Hoop se produsente is die aanplant van kultivars wat volhoubaar aan die behoeftes van internasionale verbruikers kan voorsien, in aggenome die kwaliteitsvereistes van die vrugte en die bestuurspraktyke benodig om optimale produksie te verseker. Met Citrusdal as n koel area, spesifieke gapings in ons produsente se voorsieningsmandjie, die toeganklikheid na nuwe markte en die neiging van ander rolspelers in die Suidelike Halfrond, kom die oorweging van die aanplant van laat mandaryne en hoёkwaliteit vroeё en laat nawels sterk na vore. Daar is op die oomblik n verskeidenheid laat mandaryn kultivars beskikbaar, wat verskillende uitdagings aan produsente stel t.o.v. bestuur en verbouing, veral aan areas wat tradisioneel nie as sagtesitrus areas bekend staan nie. Die suksesvolle vestiging van hierdie kultivars is egter krities om te verseker dat Citrusdal n kompiterende verskaffer van wêreldgehalte sitrusprodukte bly. Vervolgens belangrike oorwegings by die beplanning van nuwe aanplantings.

2 1.1. Aanplant Die beste praktyk is om gesertifiseerde, klaargemaakte boompies by n kwekery te bekom. Op hierdie wyse is die produsent verseker van virus en swam-vry ent-materiaal en indien boompies vrek, word dit verniet deur die kwekery vervang, met bepaalde voorwaardes. Met aanplant van nuwe boompies kan die grondtipe by die ooreenstemmende mees geskikte kultivar gekies word, grond deeglik voorberei word en verseker word as aalwurm en phytopthora vry en die boord-uitleg kan optimal beplan word, weg van enige kruisbestuiwers wat saad-ontwikkeling tot gevolg kan hê. Korrekte spasiёring en ry-rigting kan daargestel word, wat produksie sal optimaliseer Onderstamkeuse n Goeie onderstam kultivar is aanpasbaar by grondtoestande en klimaat in spesifieke areas. Die onderstam het n sterk wortelstelsel, bied weerstand teen koueskade en skade van plae en siektes, en kan vruggehalte verbeter. Buiten die feit dat sekerre onderstam onverenigbaar is met sekerre entmateriaal, kan die korrekte onderstam keuse spesifieke eienskappe van n bepaalde kultivar, soos interne kwaliteit, sap % en skilkwaliteit promofeer en self rypwording en dus die tyd van pluk vertraag, soos in die geval van Swingle trifoliaat onderstam. Onderstam eienskappe soos weerstandbiedendheid teen Phytophtora en aalwurm asook die vermoё om saliniteit en vog-ryke gronde te verdra, is egter n primêre oorweging wanneer dit kom by onderstam keuse. Tabel 2: Belangrikste onderstamme en hul spesifieke eienskappe. Lootkultivar Growweskil Swingle Trifoliaat Carrizo Citrange X639 C35 MXT Siekte vatbaarheid Pytophtera Vatbaar Verdra Verdra Vatbaar Verdra Verdra Sitrus nematodes Vatbaar Verdra Vatbaar Onbekend Verdra Verdra Grondfaktor Swak dreinering Sensitief Verdra Sensitief Sensitief Sensitief Sensitief Hoё klei-inhoud Sensitief Tussenin Tussenin Sensitief Verdra Tussenin Hoё sandinhoud Verdra Tussenin Sensitief Tussenin Tussenin Tussenin Hoё ph Verdra Sensitief Sensitief Verdra Sensitief Sensitief Droogte Verdra Verdra Tussenin Sensitief Sensitied Sensitief Boomprestasie Boomgroeitempo Sterk Gemmideld Gemiddeld Gemiddeld Stadig Gemiddeld Finale Groot Medium Medium Medium Klein Klein boomgrootte Gehard teen Swak Goed Goed Goed Goed Goed koue Lewensduur Redelik Goed Goed Redelik Goed Goed

3 Opbrengs Hoog Goed Goed Goed Goed Goed Vruggehalte Laag Goed Goed Goed Hoog Hoog Skilkleur- Ontwikkeling Tussenin Laat Vroeg Vroeg Tussenin Tussenin Spasiёring Sitrusboorde in die Wes-Kaap is tradisioneel tot so wyd as 6x4 meter aangeplant, met boorde in die Noordelike produksie areas wat vandag nog op soortgelyke plantwydtes gevestig word. Swaar gronde en klimaatstoestande wat optimaal is vir groei, regverdig egter sulke plantwydtes in areas soos Limpopo en Mpumalanga en die grondoppervlak word vinnig gevul met draende boomvolumes. Gronde in die Wes-Kaap is egter grotendeels nutriёnt-arm sandgronde en tesame met droeё somers en koue winters laat die klimaatstoestande nie voorsiening vir sterk, welige groei om wye plantafstande te regverdig nie. Moderne sitrusboorde in die Wes-Kaap (Nawel), is dus meerendeels by n plantwydte van 5x3 gevestig, terwyl nuwe laat mandaryn kultivars, wat sterk vertikaal vegetatiewe groeiers is, tot so nou as 5x2 aangeplant word, met die gebruik van dwergende onderstamme soos c-35 en X639. Alhoewel nouer aanplantings hoёr produksie en dus vinniger ekonomiese winste tot gevolg het, is dit egter krities om daarop te let dat meer intensiewe bestuurspraktyke soos lighuishouding (snoei) op n jaarlikse roetine toegepas moet word, juis a.g.v. die groeikragtigheid van die kultivars en om toegang van voertuie te verseker in die tussen-ry spasie. Veilige plantwydtes in die Citrusdal omgewing is egter: Nawels op C-35/X-639: 5x2.5 of op Carrizo/Troyer/growweskil: 5x3 Laat mandaryne op C-35/X639: 5.5x2 of op Carrizo/Troyer: 5.5x Boorduitleg Behalwe vir die uitleg van boorde in n Noord/Suid ry-rigting, is die noodsaaklikheid van die vestiging van nie-steriele kultivars weg van mekaar om saadloosheid te verseker, een van die mees belangrike aspekte wanneer dit kom by die uitleg en beplanning van n nuwe aanplanting. Ideaal is om n bufferkultivar soos Nawel of Midknight tussen twee gevoelige kultivars soos Clementine en Nadorcott te plant, met n buffer-sone van ten minste 400 meter tussen gevoelige kultivars.

4 Eienskappe van n kwekery-boom Kwekery-bome moet voldoen aan reëls wat vir sertifisering gestel word, wat inhou dat hulle: Uit gesertifiseerde voortplantingsmateriaal voortgeplant moet wees, wat impliseer dat elke boom soorteg is; Elke 3 maande vir Phytophthora getoets is; Sigbaar gesond en sonder tekens van enige misvorming is; Vry van insekplae; 200 mm. of hoër bokant die groeimedium geënt is; Geen wortelknoppe binne 150mm van die kraag van die boom het nie; n Reguit stam; Nie ouer as 21 maande vanaf enting; Die jong kwekeryboompie moet n gesonde en goed ontwikkelde wortelstelsel hê. Die stam moet reguit wees sonder enige sy-stamme uit die wortelstok. Die blare moet groen wees, wat n aanduiding is van goeie voedingstatus. Fig.3. Die effek van onderstam op groeiwyse van Midknight is duidelik sigbaar, links op C35 (dwergend) en regs op Growweskil onderstam.

5 Fig.4. Die effek van wye boom-spasiёring op produksie. Newhall/growweskil, 6x5, aanplantingsjaar 1993 = 333 bome per hektaar. In n tydperk van 20 jaar kon die bome steeds nie die tussen-boom area van 5 meter vul nie = onbenutte oppervlak/sonlig vir 20 jaar, verlies aan potensiele produksie. Fig.5. Die effek van nou boom-spasiёring op produksie. Mor/Carizzo, 5x2, aanplantingsjaar 1998 = 1000 bome per hektaar. Na 15 jaar is oppervlak gevul, 667 meer bome per hektaar, 3 x meer produksie per jaar. Oppervlak en sonlig is tot n maksimum benut.