Ideaal Gezond. Inclusief een handige poster voor in uw keuken. Het ideale eet- en leefpatroon voor uw gezondheid

Transcriptie

1 Vincent Gerdsen Ideaal Gezond Inclusief een handige poster voor in uw keuken Het ideale eet- en leefpatroon voor uw gezondheid

2 Ideaal Gezond Het ideale eet- en leefpatroon voor uw gezondheid Vincent Gerdsen bc.

3 Tekst, recepten, foto s: Vincent Gerdsen Illustratie: Martin-Jan van Santen Vormgeving: Jeroen Visbeek Ontwerp poster: Vincent Gerdsen Uitgever: The Macrobiotic Way Amsterdam Vragen en verbeteringen: Voor meer Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand of openbaar gemaakt, in enige vorm of enige wijze, hetzij elektronisch, mechanisch, door fotokopieën, opnamen of op enige andere manier, zonder voorafgaande toestemming van de auteur. Bij dit boekje hoort een poster. Veel informatie op de poster zult u tegenkomen in dit boekje. Als u een extra poster wilt hebben voor uw familie, vrienden, collega s of studenten kunt u een sturen naar info@themacrobioticway.nl

4 INHOUD Voorwoord 6 Macrobiotiek, het ideale eetpatroon voor uw gezondheid 7 Tofu, tempeh en seitan 10 Laat je darmen swingen met volle granen 15 Bonen, krachtig en gezond 19 Eet en drink jezelf niet suikerlazerus 22 Je gezicht liegt niet 25 Zeegroenten, voedzame planten uit de zee 27 Laat je verrassen door miso 31 De schone kracht van de umepruim 34 Kick af van koffie 36 Shoyu en tamari 38 Vlees, dat liever niet 40 Elke dag frisse ecologische seizoensgroenten 42 Lekker slapen op de futon 44 Vis, de ideale dierlijke eiwitbron 46 Geperste salade, de macrobiotische zomerhit 48 Gezond je huis schoonmaken 50 Melk moet alleen de eerste twaalf maanden van je moeder 51 Zuurdesembrood, daar zit net iets meer in 54

5 Kuzu, het lijkt op coke maar de uitwerking is anders 56 Noedels en deegwaren 58 Japanse theeën voor elke dag 60 Heerlijk gebak en taart 62 Do-in, zes oefeningen om je organen te onderhouden 64 Hete gemberkompressen 67 Ideaal gezond in de praktijk 70 Woordenlijst boekje Ideaal Gezond 75 Woordenlijst poster Het Ideale Eetpatroon voor Gezondheid 77 Internetadressen 79

6 Voorwoord Met dit debuut boekje wil ik u meenemen naar de gezonde beleving van eten en leven waarmee u uw grootste goed - gezondheid - veel meer in uw eigen handen kunt houden. Ik laat u kennis maken met de beste eet- en leefwijze waarbij wij kijken naar het geheel van voedingsmiddelen die de gezondheid bevorderen. U krijgt in dit boekje op een prikkelende wijze de basis van de macrobiotische eet- en leefwijze geserveerd. Met de voedingsmiddelen die u gezond zullen houden, met oefeningen om uw organen in conditie te houden en met een stukje zelfdiagnose en bewustzijn. In het laatste hoofdstuk Ideaal gezond in de praktijk geef ik u handvaten hoe u het beste te werk kunt gaan. Bij dit boekje hoort de poster Het ideale eetpatroon voor gezondheid. Hierop staan alle voedingmiddelen die uw gezondheid bevorderen. De lijst met voedingmiddelen is samengesteld met de meest recente en wetenschappelijke macrobiotische inzichten en ervaringen. Ik adviseer u om de poster op te hangen in uw keuken. Tot slot zijn diverse internetadressen opgenomen met bedrijven en organisaties die onder andere in Nederland en België actief zijn. Het geeft u informatie om wegwijs te worden in het aanbod van de macrobiotische voeding en leefwijze. Ik wens u veel plezier met uw weg naar Ideaal Gezond! Amsterdam, augustus Vincent Gerdsen 6

7 Macrobiotiek, het ideale eetpatroon voor uw gezondheid Macrobiotiek is een eet- en leefwijze die gebaseerd is op een eeuwenoude principe van Yin en Yang. Het streven naar een evenwicht van Yin en Yang is de belangrijkste doelstelling voor een gezond en prettig leven. Voedingsmiddelen, omgevingsfactoren, activiteiten zijn allen ingedeeld in Yin en Yang. Afhankelijk van ieders mens constitutie en conditie wordt er gestreefd om de juiste balans voor hem of haar mogelijk te maken. Onbalans in Yin en Yang is de hoofdoorzaak van vele westerse ziekten. Met een macrobiotische eet- en leefwijze is deze balans te herstellen, zijn veel westerse ziekten te voorkomen en in gevallen te genezen. De oorsprong van macrobiotiek ligt 2500 jaar geleden. Het werd gebruikt door Hippocrates, de vader van de Geneeskunst. Hij gaf zijn patiënten en studenten adviezen over milieu, eet- en leefwijze. In 1769 schreef de Duitse filosoof en arts C.W. Hufeland het boek Macrobiotiek of de kunst van het verlengen van het leven. Het was George Oshawa (1893) die zich op zestienjarige leeftijd ging verdiepen in de kunst van het verlengen van het leven. In zijn familie stierven zijn broer, twee zussen en zijn moeder op jonge leeftijd. Hij werd zelf geconfronteerd met een ongeneeslijke tuberculose en kwam in opstand. Hij begon met de studie van oude oosterse geneeskunst, die officieel niet meer bestond voor de Japanse regering. De westerse geneeskunst had zijn intrede gedaan. George Oshawa in

8 Tijdens zijn studie kwam hij in contact met een beroemd Japanse arts Segan Isiduka. Oshawa paste zijn adviezen toe en genas van zijn tuberculose. Hij besloot na zijn opmerkelijke genezing zijn leven te wijden aan de oosterse geneeskunst. Centraal in deze geneeskunst staat het eeuwenoude unieke principe van yin en yang. Oshawa bestudeerde alle geschriften van Segan Isiduka. Hij besteedde jaren onderzoek aan de studie van de oude Indiase en Chinese geneeskunst en hun filosofische achtergronden zoals die waren opgetekend in de heilige boeken der oudste beschavingen Na de Eerste Wereldoorlog ging hij westerse geneeskunst studeren aan de Sorbonne en het instituut Pasteur in Parijs. In 1931 kwam zijn eerste boek uit: Principe Unique de la Philosophie et de la Science d Extreme Oriënt. In de daarop volgende veertig jaar publiceerde Oshawa ongeveer driehonderd geschriften in het Japans en meer dan twintig boeken in de westerse talen, hoofdzakelijk in het Frans. Hij was een unieke persoonlijkheid, vrij streng in de leer maar behaalde daarbij vele goede resultaten en vele mensen genazen van hun ziekte die volgens westerse medici ongeneeslijk waren. Hij was de man die de basis legde om macrobiotiek in de westerse samenleving te kunnen laten groeien. Google voor meer informatie George Oshawa. Er ontstonden in Europa vele educatieve centra met de naam Oost West Centrum. Met de naam van zijn vrouw Lima stichtte hij het macrobiotische voedingsmiddelenbedrijf. Zijn leerling Michio Kushi (1926) zette de macrobiotische levensvisie voort. Met zijn enorme bagage aan goede opvoeding en universitaire studies heeft hij samen met een team van deskundigen de macrobiotiek wereldwijd bekend gemaakt. Er staan heel veel boeken op zijn naam. Veel mensen hebben zijn adviezen met succes toegepast. Zijn doelstelling Michio Kushi in

9 is om door middel van gezondheid ook wereldvrede te brengen in een gezond milieu. Over de hele wereld zijn instituten opgericht die zijn naam dragen. Google voor meer informatie Michio Kushi. De twee Japanners hebben de macrobiotiek op de kaart gezet als de eet- en leefwijze die de gezondheid bevorderd en ziekten sterk doet verminderen. 9

10 Tofu, tempeh en seitan Ze strelen jouw tong, je verlangt naar meer maar ze geven een echt optimaal verzadigingsgevoel. Ontdek de vernieuwende plantaardige proteïne tofu, tempeh en seitan voor elke warme maaltijd. Als je eenmaal kennismaakt met deze prachtige producten krijg je een blij gevoel, deze producten brengen je terug bij de natuur, wat je lijf het liefst heeft om je lekker te voelen, te sporten, slank en gezond te blijven. Tofu, het meest veelzijdige van de sojaproducten heeft een uitmuntende eigenschap om de aroma s aan te nemen die u gebruikt bij het koken. Een heerlijk product voor in soepen, in groentegerechten, gemarineerd in salades en voor sauzen en spreads. Tofu met een laagje arrowroot (een bindmiddel), frituren in zonnebloemolie is verslavend lekker. Je serveert de gefrituurde tofu (tempura) met een sausje van shoyu en gembersap en wat fijne bosui. Een goddelijk gerecht om elke mens te verrassen met je trendy en vooral gezonde kookkunsten. Tempeh is een volwaardig gefermenteerd sojaproduct, een natuurlijke bron van vitamine B12 en medicinaal gezien een aanbeveling om je energie en vitaliteit te verhogen. Tempeh is een stevig product en gemakkelijk te bereiden. Heerlijk om te stoven met groenten zoals zuurkool of om te bakken met tamari en groenten. Tempeh frituren en daarna inkoken in mirin (Japanse kookwijn) is een wellust voor je tong. Een gefermenteerd product met een rijke cultuur aan bacteriën voor een gezonde darmflora. Tempeh is een optimaal product voor iedereen, krachtig en rijk aan proteïne. Seitan is een volkoren tarweproduct, dat is gekookt in een bouillon van kombu, sojasaus en water. Het heeft een rijke en dynamische smaak. Het is vooral aangenaam als het buiten koud en regenachtig is. Seitan is heerlijk om in sesamolie te fruiten met groenten en daarna te stoven in wat water en sojasaus. Je maakt het af met gember kuzusaus. Seitan komt in smaakbeleving het dichtst bij vlees en je kunt alle bereidingen toepassen zoals je bij vlees ook doet. Een heerlijk product 10

11 vooral voor iedereen die extra gewicht nodig heeft en voor sporters met een dynamische levensstijl. Kies vaker voor tofu, tempeh en seitan in plaats van vlees. Vlees bevat te veel vet en cholesterol waardoor je hart en bloedvaten sterk belast worden. Gezonde bloedvaten geven je meer energie, je huid is veel schoner en minder gespannen. Vlees heeft ook meer een agressieve energie in tegenstelling tot tofu, tempeh en seitan die veel meer een onspannende energie geven. Vlees geeft stijfheid in je spieren doordat het bijdraagt aan de verzuring van je bloed en je weefsels. Gesneden seitan is gemaakt van tarweglutenmeel. Rechtsboven Zachte tofu gemaakt van sojabonen Rechtsonder Compacte tempeh gemaakt van sojabonen 11

12 12

13 Mild gezouten gefrituurde tofu met arrowroot, panade, fijne bosui, wokgroenten, gembershoyu dipsaus Rechtsboven Gefrituurde tempeh, gekookt in mirin met frisse rauwe zuurkool. Rechtsonder Seitan met wortel, ui in kuzu gembersaus en rauwe bosui. 13

14 14

15 Laat je darmen swingen met volle granen Volle granen is fitness voor je darmen. Het maakt ze sterk, strak en optimaal werkend. Optimaal werkende darmen is de basis voor je dagelijkse gezondheid en welbevinden. Je darmen zijn te vergelijken met de wortels van bomen. Als deze sterk zijn dan staat en groeit de boom optimaal. Door dagelijks volle granen te eten reken je af met darmproblemen en voedt je het lijf met de beste vorm van koolhydraten. Pap van haver met gomasio, bosvruchtenjam, witte sesampasta en geperste salade vaan komkommer in zeezout. Goed als ontbijt. Veel mensen hebben problemen met hun darmen. De verschijnselen zijn soms ernstig zoals obstipatie, hernia, ontstekingen en ook meer vervelende, zoals aambeien die je billen ontsieren. De grootste oorzaak 15

16 Gomasio is fijngemaakte geroosterde sesamzaden met zeezout. van darmproblemen is dat er voedsel gegeten en gedronken wordt, waarbij de darmen niet aan het werk gezet worden. Het huidige geraffineerde voedsel, zuivel en suiker zijn meestal de oorzaak van veel darmproblemen. Het gevolg is dat je darmen slap, uitgezet, inactief en slijmerig worden. Wil je een optimale basisconditie voor je darmen dan is het belangrijk om te stoppen met het eten van geraffineerd voedsel en zuivel en suiker te elimineren. Hiervoor in de plaats schakel je over van geraffineerde koolhydraten naar ongeraffineerde koolhydraten. Witte pasta s en witbrood zijn bijvoorbeeld geraffineerd, volkoren varianten zijn meestal ongeraffineerd. 16

17 Zonnebloempitten: lekker en vol vezels Daarnaast is elke dag een half uur stevig wandelen in de frisse lucht een weldaad voor je darmen. Met het dagelijks eten van volle granen, maak je de belangrijkste stap. Er is bruine rijst, gerst, haver, gierst, boekweit, tarwe, zoete rijst, kamut, rogge, spelt, maïs, bulghur, couscous, quinoa, volop keuze van biologische kwaliteit en overheerlijk van smaak. De fijne granen bulghur, couscous, quinoa, boekweit en gierst kun je in een roestvrijstalen pannetje koken. De kooktijd van fijne granen is 20 minuten. Voor de grove granen is een hogedrukpan nodig. De WMF hoogdrukpannetjes zijn klein en trendy en het beste voor een optimaal resultaat. De basis is steeds of alleen graan of een combinatie van tweederde bruine rijst met een derde van een ander grof graan. Gebruik wit ongeraffineerd zeezout bij het koken van granen, daardoor maak je ze optimaal verteerbaar. De kooktijd onder druk van grove granen is minuten. Erg lekker is het om bij granen bijvoorbeeld gomasio, pickels, umeboshi, tekka, of geroosterde zaden te serveren. 17

18 Granen dien je optimaal te kauwen zodat je gehele spijsvertering optimaal aan de slag gaat. Elk graan heeft een specifieke werking op de verschillende organen. Het geeft schone darmen, schoner bloed en een mooiere huid. Na twee weken dagelijks granen eten, heb je al resultaat. Je voelt het aan je buik en je ziet het bij je toiletgang. Voor de man en vrouw in de fitnessschool, die streeft naar een mooie platte buik is het de beste weg met optimaal resultaat. Je darmen worden namelijk door het eten van volle granen teruggebracht naar een gezonde compacte vorm. Ongeraffineerde koolhydraten voorzien het lichaam van regelmatige, langdurige en constante energie toevoer zodat je optimaal je werk, je sport en overige activiteiten kunt uitvoeren. Eet dus elke dag volle granen en ga stevig wandelen, je darmen en je lijf zullen je dankbaar zijn. 18

19 Bonen, krachtig en gezond Als je houdt van gezonde eiwitten die je kracht geven, eet dan regelmatig bonen. Bonen zijn de ideale eiwitbron voor de mens omdat het eiwitten zijn van hoge kwaliteit. Dat wil zeggen dat je lichaam deze plantaardige eiwitten gemakkelijk kan verteren en volledig benutten. Bonen bevatten geen verzadigde vetzuren, die in dierlijke vetten voorkomen en ze zijn daarom veel gezonder dan vlees. Bovendien bevatten bonen behoorlijk veel vitaminen en mineralen. Bonen zijn zaden, die in peulschillen groeien. Na het oogsten worden die bonen uit de peul verwijderd en gedroogd, wat de oorzaak van de hardheid is. Als je naar de voedingswinkel gaat heb je volop keuze. Er is zelfs zoveel keuze dat je bijna niet kunt kiezen. Laat je oog vallen op de mooie kleuren van de boonsoorten en kies voor jezelf wat prettig voelt en ga experimenteren met welke je het lekkerste vindt. In de macrobiotiek hebben alle soorten bonen een verbinding met je organen. Wil je lever en galblaas extra voeden neem dan groene linzen, voor je hart en dunne darm zijn rode linzen een weldaad, heb je milt en maagklachten neem, dan regelmatig kikkererwten, voor je longen en dikke darm wil ik sojabonen aanbevelen. Wil je meer aandacht voor je nieren en blaas neem dan hokkaido audukibonen met bijvoorbeeld pompoen; dat is een heerlijk zoet herfst- en wintergerecht. Maak dat in dit gerecht elke week eenmaal in de herfst en winter, je nieren en blaas zullen je dankbaar zijn. Je neemt 4 kopjes gewassen adukibonen en 1/6 deel gewassen zonder pitten groene pompoen. Groene pompoen is veel smaakvoller dan de oranje pompoen. Kook de gewassen audukibonen, de in blokjes gesneden pompoen met een 5 cm mekabu zeegroenten, in zoveel water dat de pompoen op de bonen onder water staat. Na een uurtje rustig koken voeg je halve theelepel zeezout en twee eetlepels mirin eraan toe, dit kook je nog 20 minuten totdat het water bijna is verdampt. Daarna breng je het op smaak met wat shoyu. Met een ijsschep kun je er mooie balletjes van maken, wat fijn 19

20 Adukibonen met pompoen voor sterke nieren. gesneden rauwe prei op de adukibonen met pompoen en de mekabu zeegroenten kun je als verfraaiing bij het gerecht doen. Het kost even tijd maar dan heb je ook een smakelijk gerecht wat ook energie brengt in je nieren en blaas en je nodige gezonde eiwitten geeft. Wil je de bereidingstijd verkorten naar totaal een uur kook dan in een hogedrukpan. Voor het koken van bonen is een hogedrukpan de uitkomst om in 20

21 50 minuten tijd zachte bonen afzonderlijk te kunnen gebruiken en voor in gerechten. Ook heel handig om bonensoep te maken. Ten slotte: maak feestgerechten van bonen door ze altijd te koken met mekabu. Het is ook gemakkelijk om voor twee dagen bonen te koken, de ene dag vermeng je ze met in olie gefruite fijn gesneden groenten als wortel, pastinaak en uien en de volgende dag maak je bonensoep met een scheutje sojasaus, wat citroensap, gembersap en afmaken met vers gesneden bosui en peterselie. 21

22 Eet en drink jezelf niet suikerlazerus Misschien weet je het niet maar suiker is vergif voor je gehele lijf en welbevinden. De Wereld Gezondheidsorganisatie heeft producenten opgeroepen om te stoppen met het toevoegen van suikers in hun producten. Het eten van suiker brengt je lichaam in een soort shocktoestand, waarbij hele kleine klieren, de eilandjes van Langerhans in je alvleesklier, telkens weer proberen om je lijf uit die shock te halen. De vraag is hoe lang kunnen deze klieren dit vol houden. En dat is niet lang want vele ook jonge westerse mensen zijn in een staat van prediabetes (suikerziekte) met de naam hypoglycemia. Niet alleen in de VS maar ook in Europa zijn hypoglycemia en diabetes dé welvaartziektes. Het is volop zomer, de zon schijnt, de stranden liggen vol mensen, de terrassen zijn vol en de ijswinkels en drankverkopers doen goede zaken. In de koelkasten thuis liggen de suikerrijke flesjes frisdranken, trendy alcohol vruchtendrankjes, vruchtensappen, zuivelfruitsappen en het lekkerste ijs opeengestapeld. Elke avond vliegen de mooist gevormde en lekkerste mannen en vrouwen over je beeldbuis met zon, zee, strand, ijs en natuurlijk Coca-Cola. Als je weet wat suiker voor een schadelijk proces in je lijf in gang zet dan bedenk je wel een aantal keer voordat je naar een magnum of cola grijpt. De reclamemakers zouden de effecten van het gebruik van suiker eens moeten laten zien tijdens een reclame. Van suiker wordt je een echte zombie, het maakt je outspace, ongericht, je wordt onoplettend, ongeïnteresseerd, doelloos en het is de grootste dikmaker en gezichtspuisten fabrikant naast verzadigd vet! Dit, in macrobiotische termen yinne degeneratieproces, begint al vrij snel en je ziet het aan veel twintigers en dertigers. Zij zijn groot gebracht met cola, hamburgers, magnums, candies, de school- en universiteitscatering etc. 22

23 De grote vraag is nu waarom ze dan zoveel suiker in veel producten van tegenwoordig stoppen. Echt overal zit gevaarlijk suiker in. Er is maar één antwoord: om het product lekkerder te maken zodat je het de volgende keer weer koopt! Suiker is een loos product waar hele industrieën omheen zijn gebouwd. Het gaat deze jongens er echt niet om jou gezond en fit te houden. Suiker is net zo verslavend als roken en het maakt jaarlijks veel meer slachtoffers. Er is zelfs in de supermarkten een aparte straat met etenswaren voor diabetes waarbij het producten aanbod in jaren flink is toegenomen. Een straat verder in de winkels prijken de liters cola, de vriezers vol romig suikerijs en schappen vol met chocola, koekjes etc. om, het lijkt bijna zo, je klaar te stomen voor de diabetesstraat. Wees echt verstandig en ban suiker uit je leven, je gaat je echt veel beter voelen, je (over)gewicht neemt af, je gaat er beter uitzien en je voorkomt veel narigheid. Heb je trek in zoet ga dan naar de natuurwinkel en koop iets zoets met alleen toegevoegd zoet van rijststroop of gerstestroop. Koop ook in de natuurvoedingswinkel geen producten met fructose, agave, oersuiker, bruine suiker, aspartaam, sorbitol en andere toevoegingen. Het effect is gelijk en soms zelfs nog schadelijker dan suiker. Volgende bladzijde Gezond snoepen zonder suiker en kunstmatige zoetstoffen 23

24 24

25 Je gezicht liegt niet Vraag je jezelf ook wel eens af als je in de spiegel kijkt wat die flinke rimpels, verkleuringen, verdikkingen op verschillende plaatsen in je gezicht te betekenen hebben? Je gezicht onthult belangrijke informatie over de conditie van je organen. Gezichtsdiagnose is een eeuwenoude techniek in de Oosterse geneeskunst. Deze wordt o.a. bij een diagnose gebruikt bij de Japanse macrobiotische gezondheidsontwikkeling om je zo een optimaal eet- en leefwijze advies te kunnen geven. Verticale lijnen in de huid tussen de ogen wijzen op problemen met de lever, het is een steeds meer voorkomende opvallendheid in het gezicht van mensen. Een gezwollen onderlip is een teken van slappe opgezette darmen. Veel mensen hebben deze darmconditie en je ziet ook vaak dat de onderlip naast opgezwollen ook meer naar buiten hangt. Rimpels op je voorhoofd geven ook een zwakkere conditie van je darmen aan. Heb je onder je ogen donkere verkleuringen dan wijst dit op het niet goed functioneren van je nieren. Zachte zwellingen onder je ogen geeft aan dat je nieren zich overwerkt hebben. Een gezwollen neus geeft een gezwollen hart weer en als hij ook nog blauw of paars is dan zal het hart op korte termijn ermee stoppen. Als vrouwen rond de mond rimpels hebben dan wijst dat op zwakke geslachtsorganen. De mannen in Japan en China noemen deze vrouwen umeboshi-vrouwen. Umeboshi is een zoutzure pruim. Ook bij mannen duiden rimpels rond de mond op zwakkere geslachts-organen, maar daar hebben de vrouwen nog geen anekdote op bedacht. Als je een indruk wilt hebben van je algemene conditie, dan kun je kijken in hoeverre je sanpaku bent. Dit Japanse woord betekent letterlijk drie (san) witte (paku). Het refereert aan een toestand waarin het oog drie witte gebieden rond de iris vertoont. De test daarvoor is als volgt. Houd je hoofd recht en kijk ongeveer vijf meter verder naar het plafond. Hoe meer wit aan de onderkant van je ogen, hoe slechter je conditie. 25

26 Boektip Wil je meer weten over je conditie met behulp van Oosterse diagnose en wat in grote lijnen de oorzaken hiervan zijn? Er is een inleidend doeltreffend boekje met de titel Uw Gezicht Liegt Niet van Michio Kushi. Daarin staan hoofdstukken over gezicht, mond, ogen, oren, haar, huid, handen, stem, aanraking en gewoonten. Door het te lezen krijg je meer duidelijkheid over je lichaam en gedragingen. Zo kun je zelf ook een bijdrage leveren om de conditie van jezelf en van je vrienden te analyseren en te verbeteren. De gebieden in het gezicht corresponderen met een orgaan. 26

27 Zeegroenten, voedzame planten uit de zee Naast dat wij zwemmen in de zee en vis eten uit de zee kunnen wij ook planten eten uit de zee. Zeewier behoort tot de meest voedzame producten op deze wereld. Misschien heb je het nog nooit gegeten en is het idee even wennen maar het is vooral smaakvol en gezond. Voor een optimale gezondheid moeten we voedsel, dat boven de grond groeit, balanceren met voedsel dat onder de zeespiegel groeit. De diepe oceaan, waar het eerste leven uit voortkwam, heeft een zoute samenstelling, die lijkt op het menselijk bloed. Door elke dag wat te eten van deze oude voedzame levensvorm, versterken wij ons lichaam en universeel bewustzijn. Zeewieren zijn er in verschillende soorten en smaken. Nori, een bruin zeewier dat verkocht wordt in dunne vellen, kan met wortelen wedijveren als het om vitamine A gaat en bevat twee keer zoveel eiwitten als sommige vleessoorten. Hiziki, erg lekker, een blauwzwart, spaghettiachtige zeewier, bevat veertien keer zoveel calcium als melk. Kombu, een bruingekleurd zeewier, dat verkocht wordt in stroken van minimaal vijftien cm. bevat net zoveel fosfor als maïs. Zeewier bevat vitamine A, B1, C, E en vitamine B12. In zeewier worden tijdens de groei anorganische mineralen uit het zeewater omgezet in organische mineralen gecombineerd met aminozuren. Het is de ideale manier voor ons om aan de mineralen te komen die ons hart beschermen en die onze nagels, huid, bloed, spieren en botten voeden. Zeewier heeft een directe uitwerking op het bloed. Het maakt het alkalisch als het te zuur is en het vermindert overtollig opgeslagen vet en slijm. De donkere zeewieren zoals kombu en wakame, zet toxische metalen in de ingewanden om in onschadelijke zouten die gemakkelijk uitgescheiden worden. Kombu is bijvoorbeeld te gebruiken als basis voor een bouillon of in een warme groenteschotel en is erg lekker om in stukjes te knippen en te frituren in zonnebloemolie. 27

28 Hiziki (links) en nori (rechts) Recept voor Hiziki Hiziki is een topper onder de zeewieren. Twee kopjes Hiziki week je eerst 15 minuten in water. Na het weken kook je het in twee vingerkootjes hoog water. Je kookt dit ongeveer 30 minuten. Controleer altijd of de zeegroenten zacht zijn. Je giet het water voor driekwart af. Je neemt twee eetlepels sojasaus en twee eetlepels mirin en je kookt dit nog 5 minuten. Je neemt twee flinke wortels en 250 gram tofu en je snijdt beiden in lucifervorm. Neem een wok en gebruik 3 eetlepels geroosterde sesamolie. Wok de wortel en tofu ongeveer 10 minuten en voeg de hiziki erbij. Laat dit nog 5 minuten op klein vuur staan en roer het voorzichtig om. Neem 5 eetlepels sesamzaad en voeg dit toe. Een heerlijk versterkend gerecht voor elk mens. 28

29 Gefrituurde nori is stil genieten. Gebruik van Nori Norivellen kun je roosteren boven het vuur en als knapperig bijgerecht eten bij granen en groenten. Het is ook feestelijk en smaakvol om nori in een bloembeslag te dompelen en dan frituren en wat sprenkelen met zeezout. Met een sausje van appeldiksap en mosterd smaakt het verrukkelijk. 29

30 30

31 Laat je verrassen door miso Miso is een gemakkelijk te bewerken puree gemaakt van sojabonen, gefermenteerde gerst of rijst en zeezout. Dit is samen gedurende een periode van verscheidene maanden of jaren gerijpt. Miso bevat levende enzymen, die bij de vertering helpen, je darmen natuurlijk versterken, je bloedkwaliteit verbeteren, de huid schoon houden, de circulatie bevorderen en een voedzaam evenwicht verschaffen tussen samengestelde koolhydraten, essentiële oliën, proteïnen, vitaminen en mineralen. Miso is het basisproduct in je voeding om je gezondheid dagelijks te behouden en te bevorderen. Miso is heerlijk en gezond, er is voor mij geen dag zonder miso. Het is echt gezond voor westerse mensen met een moderne eet- en leefwijze. In 1981 rapporteerde het Nationaal Kanker Centrum van Japan dat mensen die iedere dag misosoep aten minder kans hadden op kanker en hart- en vaatziekten. De oosterse traditionele medische wetenschap ziet miso als het medicijn bij uitstek ter voorkoming en genezing van ziekten. Voor de Japans macrobiotische gezondheidsontwikkeling is miso dan ook een onmisbaar product. Miso is heel zoet, afhankelijk van de hoeveelheid die je gebruikt om te mengen, gaat het zouter smaken en kan voor soepen, sauzen, spreads en in plaats van zout tijdens het koken gebruikt worden. Er worden verschillende soorten miso s te koop aangeboden. Kies altijd de ongepasteuriseerde miso van biologische kwaliteit. In gepasteuriseerde miso s zijn alle levende enzymen verdwenen en daardoor koop je een onwerkzaam product. Volgende bladzijde Milde gerstenmiso werkt zuiverend voor je gehele lichaam 31

32 32

33 Recept voor misosoep Voor een misosoep neem je een halve liter zuiver water, een postzegel kombu zeegroenten en je brengt het aan de kook. Je snijdt de groenten zoals wortel, zoete aardappel, pompoen, ui, daikon in kleine stukken. Doe de groenten bij het water en laat het 10 minuten zachtjes koken. Vervolgens neem je een halve eetlepel miso en wat kookvocht, dit vermeng je samen tot een papje. Je zet de vlam op klein zodat de soep niet meer kookt. Je mengt de miso in de soep en laat het drie minuten sudderen. Kook het geheel niet meer want dan zijn alle levende enzymen dood. Erg smakelijk is het om wat vers gembersap erbij te doen en voor de dynamiek wat verse fijngesneden prei, bosui of peterselie. Ook kun je een paar teentjes knoflook en een halve rode peper fijn snijden, fruiten in de wok, aan het eind wat water toevoegen en dit geheel in de soep doen. 33

34 De schone kracht van de umepruim De umepruim geldt in China en Japan al tweeduizend jaar als een krachtig medicijn en belangrijk voedingsmiddel. De Japanse ume heeft van nature een hoog gehalte aan organische zuren en mineralen. De pruim is rijk aan ijzer, calcium, fosfor en andere voedingsstoffen. In Japan wordt de Ume de Blauwe Diamant genoemd. De umepruim lijkt een beetje op een abrikoos, groeit in de koudere, noordelijke streken van Japan. De boom bloeit in het vroege voorjaar en heeft prachtige bloemen met zachte witte bloembladen. Wanneer de vruchten vroeg in de zomer geplukt worden zijn ze heel zuur. De bijzondere eigenschappen van de umepruim zijn vooral de bevordering van opname van mineralen, tegengaan van stress en vermoeidheid, stimulering van lever- en nierfuncties, natuurlijke preventie bij schadelijke bacteriën en virussen, ontzurende werking en bevordering van de spijsvertering. Van de umepruim zijn verschillende doeltreffende producten gemaakt voor dagelijks gebruik. De umeboshi is de umepruim die gefermenteerd wordt met zeezout, speciale enzymen en bacteriën uit het shisoblad. De umepasta is het gemalen vlees van de umeboshi, zonder pit. De ume Su is een kant-en-klare dressing op basis van het pekelvocht van de umeboshi en de umeboshipillen worden gemaakt van gevriesdroogde ume-pasta. De umeconcentraat is het ingedikte sap van de umepruimen. Ten slotte zijn er umeparels die bestaan voor 50% uit umeconcentraat en 50% Jinenjopoeder. De umeconcentraat wordt in de USA The King of Alkaline Foods genoemd. In Japan worden umeproducten om de heilzame werking al sinds lang dagelijks gebruikt door sporters, sumarai, arbeiders, marine en leger. Sinds jaar en dag erkent de oosterse geneeskunst dat ume vermoeidheid en het verouderingsproces tegengaat. De schone kracht van de umepruim is vooral dat het verzuurde bloedcondities ontzuurt en het is ook raadzaam om elke dag een umepruim te eten. De sterke ver- 34

35 zuring van het bloed in het Westen heeft te maken met de moderne eet- en leefwijze. Een verzuurde bloedconditie maakt je snel vatbaar voor ziektes, snel vermoeid en bemoeilijkt het afvoeren van gifstoffen. Met een verzuurde bloedconditie is het moeilijker om je goed te concentreren op je dagelijkse werk, je sportprogramma s uit te voeren en niet in een soort dip te komen of het nu winter of zomer is. Dagelijks gebruik van de umepruim helpt je bij de voorkoming van acute maag- en buikklachten door verzuring. Ga je op reis of ben je veel onderweg neem dan umeboshipillen mee en gebruik deze drie tot zes maal daags. Krijg je vanavond een vriend of vriendin op het eten die nogal moe, verzuurd en misschien zeurderig is, geef hem dan twee umeboshi s en hij zal opvrolijken. Umeboshi s met shisoblad 35

36 Kick af van koffie We zijn met velen de regelmatige gebruikers van koffie. We zijn ons bewust van de bijwerkingen, waaronder een versnelde hartslag, een overmatige zuurproductie in de maag en slaapstoornissen. Koffie heeft een stimulerend effect, maar verbruikt daardoor je energiereserves. Als het stimulerende effect is uitgewekt ontstaat vermoeidheid. Als je elke dag meerdere malen koffie drinkt zal je lichaam uitgeput raken. Yannoh is een heerlijke drank van de gebrande biologische granen gerst en rogge, van cichorei en eikels. De smaak van Yannoh is bijna gelijk aan die van koffie. Yannoh geeft ook een opgewekt gevoel maar zonder nervositeit. Het heeft een gunstige invloed op het zenuwstelsel, het is licht verteerbaar en je raakt niet uitgeput. Als je een groot liefhebber bent van koffie, ontwen je het best geleidelijk. Je lichaam is er op gesteld en bruusk stoppen leidt tot ontwenningsverschijnselen. Doe het in stappen en vervang een deel van de koffie in de filter door Yannoh. Verhoog vervolgens geleidelijk aan het Yannohgehalte. Vervang daarna een of meerdere van je koffiepauzes met Yannoh. Er is Yannoh in gemalen en instant vorm. Yannoh wordt gemaakt door de firma Lima en het is te koop in alle natuurvoedingswinkels. Yannoh instant is heerlijk met gekookte sojamelk of voor de zoete liefhebbers met gekookte rijstmelk. Natuurlijk is Yannoh instant ook heerlijk met gekookt water en een beetje sojamelk. Rechts Yannoh Instant is gemakkelijk naar je werk mee te nemen. 36

37 37

38 Shoyu en tamari Sojasaus is de smaakmaker in de Japanse macrobiotische keuken. Het is een oude schat uit de dertiende eeuw, toen een monnik het recept van miso, een pasta van gefermenteerde soja, meebracht uit China. Het heerlijke sap dat zich op het oppervlak van de miso vormde kennen we nu als sojasaus. Het sap is rijk aan proteïnen, vitamines B en mineralen zoals ijzer en calcium. Het een levend product met miljarden lactobacteriën. Deze zorgen dat je darmflora weer op orde komt. Goed werkende darmen zijn de basis voor je gezondheid en welbevinden. Door het gebruik van zuivel verslijmen en verslappen je darmen; de sojasausen maken je darmen weer krachtig en gezond. In de Japanse macrobiotiek zijn er twee sojasausen. Bio tamari is de pure sojasaus en wordt gemaakt van volwaardige sojabonen, water, zeezout en aspergillus oryzae, een levende cultuur die de fermentatie veroorzaakt. Bio shoyu is identiek, maar men voegt aan de sojabonen gebroken tarwekorrels toe. Dat maakt de shoyu wat milder dan de tamari en deze is hierom beter geschikt voor dagelijks gebruik. De tamari kun je beter medicinaal gebruiken. Als je je slap voelt, neem dan een banchathee met een theelepeltje tamari. Het verbetert direct je bloedconditie en het versterkt je natuurlijke immuniteit. Een goede kwaliteit sojasaus heeft de tijd gekregen voor de fermentatie van de sojabonen. Hoe langer dit proces duurt, des te meer eiwitten afgebroken worden in aminozuren en des te meer lactobacteriën er ontstaan. De fermentatie van de tamari duurt in Japanse termen drie zomers oftewel 36 maanden. Shoyu heeft een fermentatie van twee zomers oftewel 24 maanden. De beste sojasausen in Nederland zijn die van Lima. Deze producten worden in vaten verscheept vanuit Japan en in Nederland gebotteld. In de vaten gaat het proces van fermentatie gewoon door, wat de kwaliteit ten goede komt. Bio tamari en bio shoyu zul je niet snel meer willen missen om de smaak van je gerechten te versterken. 38

39 Milde shoyu van Lima handig in een schenkpotje voor een goede dosering. Een ideale smaakmaker van noedels, granen en groentegerechten. Gebruik elke dag een halve eetlepel shoyu in je gerechten en neem drie keer per week een theelepel tamari in een kopje banchathee. 39

40 Vlees, dat liever niet Als wij voor slachtdieren dezelfde omgangsvormen hanteren als voor onze huisdieren dan zouden wij het niet in ons hoofd halen om een varken uit de vleesindustrie te eten. Ik ben wel eens in een hal geweest zo groot als een voetbalveld met kippen, ik kwam verbijsterd weer naar buiten. Ik ben wel eens naar een varkensschuur geweest met heel veel varkens en het meest schokkende was dat de bedrijfsvoering het de gewoonste zaak van de wereld vindt om een schrikbewind te voeren aan huis waar ook kinderen opgroeien. Een dier heeft niet de kwaliteit om na te denken maar zover ik het kan bekijken zijn er ook mensen die niet kunnen voelen en denken. Ik ben niet tegen het eten van vlees, vele primitieve volkeren zijn immers op jacht geweest en een konijntje schieten in het wild is iets natuurlijks. In Nederland proppen wij miljoenen dieren in hallen, het wordt één groot psychiatrisch centrum. De conditie van de dieren is abominabel en na een bepaalde tijd worden de dieren helemaal overstuur afgevoerd, op transport gezet en vermoord. Ze worden verwerkt en het vlees ligt in de supermarkten. Ik noem het psychiatrisch vlees met een ziek gemaakte conditie door de opgelegde eet- en leefwijze en alle antibiotica die de dieren moesten eten. Volwassenen en zelfs kinderen eten dit vlees, zij eten gekte en ziekte. De energie van het mishandelde dier is nihil, dit is terug te vinden in de kwaliteit van het vlees en dat nemen mensen tot zich. Als je ziek en overspannen bent zul je de energie ook niet voelen stromen en je weet dat jouw vlees op dat moment ook niet lekker is. Als je gezond eet zal je lichaam en geest versterken en voel je meer blijdschap omdat je goed kunt functioneren. Vlees uit de vleesindustrie is dodelijk voor de gezondheid en voor het welzijn van de mens. Ik vind ook dat de vleesindustrie in Nederland verboden moet worden en dat er geen vlees Europa in mag komen uit de vleesindustrie. Ik hoorde 40

41 de minister van landbouw praten over flats met varkens. Je moet toch flink van de leg zijn als minister van landbouw om zoiets in je hoofd te halen. Een beschaafde samenleving gaat niet zo met dieren om en een welvarende samenleving eet geen gekte en ziekte. Als u vlees uit de vleesindustrie eet dan maakt u uw kinderen en uzelf stapje voor stapje ziek. De belangrijkste ziekte door vlees zijn dikke darmkanker, hart- en vaatziekten en ziekten aan spieren en gewrichten. Als mannen één keer per week een stukje biologisch vlees nemen dan kan het best versterkend werken. Toch werkt de huidige westerse man niet meer zoals vijftig jaar geleden. Het is dus niet noodzakelijk. Neem als man drie maal per week wilde witte vis en soms een keer wilde rode vis. Vrouwen en kinderen moeten geheel geen vlees eten. Veel vrouwen eten al lang veel vlees en je ziet ook dat zij vermannen. Wil je een slanke jonguitziende en sappige vrouw blijven, dan moet je geheel niet aan vlees komen en puur plantaardige eiwitten eten en soms wat vis voor de vitamine B12. Kinderen kun je ook beter geen vlees geven. Het darmstelsel is in ieder geval niet zo sterk om het vlees te kunnen verteren. Geef de kinderen elke week een stukje wilde witte vis, daar zijn de darmpjes op voorbereid en daar is het lichaam tevreden mee. Mijn advies is dan ook: Stop nu eindelijk eens met het eten van vlees uit de vleesindustrie. Je helpt de dieren, jezelf en niet te vergeten het milieu want de veestapel is voor bijna een vijfde verantwoordelijk voor de uitstoot van broeikasgassen. 41

42 Elke dag frisse ecologische seizoensgroenten Biologisch, eigenlijk heel logisch was de slogan maar biologische groenten en fruit bestaan niet. Het is helaas onmogelijk om biologische groenten en fruit in de wereld te verbouwen. Je kunt pas over biologisch spreken als het regenwater niet vervuild is, het bodemwater van natuurlijke kwaliteit is en de lucht zuiver is. Ecologische groenten en fruit worden steeds meer verbouwd. Groenten en fruit die tijdens de productie niet bespoten worden met chemische middelen. Daarnaast staat ecologisch voor geen gebruik maken van technieken om groenten en fruit versneld en met meer volume te verbouwen waardoor je onnatuurlijke producten krijgt. Het is ook erg vreemd en ongezond om zoveel bestrijdingsmiddelen en technieken te gebruiken bij het verbouwen van groenten en fruit. Ten slotte eten wij het op terwijl wij het zo belangrijk vinden om fris, gezond en jong door het leven te gaan. Bij het kiezen van groenten en fruit is de ecologische kwaliteit en versheid een basisvoorwaarde. Er is gelukkig voldoende gecontroleerde ecologische groenten en fruit te koop. Je kunt het beste naar de plaatselijke ecologische markt gaan omdat je het dan direct van een boer koopt. Het is ook erg leuk om al het frisse natuurlijke waar te zien liggen dat met hard werken en liefde is geproduceerd. Op de markt word je ook groenten en fruit aangeboden die in jouw omgeving verbouwd zijn. Om je gezond te houden is het van belang om vooral groenten en fruit uit het seizoen te eten. Het klimaat waarin je woont en de keuze van je groenten en fruit is voor je lichaam een belangrijk aspect om gezond te blijven. Als het winter is vraagt het lichaam vooral groenten en fruit die je lichaam de energie, de kracht, de vitaminen en de mineralen geven om je lichaam te beschermen tegen koude. 42

43 Verse groenten op een biologische markt Aanraders zijn alle ronde groenten en wortelgroenten zoals pompoen, uien, wortel, schorseneren, pastinaak, kliswortel. Je kunt warme gerechten eten van appels en peren. Als het zomer is vraagt het lichaam vooral groenten en fruit die je lichaam meer de energie, de vitaminen en mineralen geven om je lichaam te beschermen tegen de warmte. Aanraders zijn dan grote bladgroenten, zomerandijvie, paksoi, veldsla. Je kunt frisse meloenen, aardbeien en druiven eten. Het is heel simpel. In de winter loop je toch ook niet met kleding aan alsof het zomer is. Doe je dat wel dan kun je elke week naar je huisarts. Het is nu hopelijk vanzelfsprekend dat tropische groenten en fruit het gehele jaar uit den boze zijn. Zo niet, probeer het uit in een wintermaand en ga eens twee weken over op tropische groenten en fruit met vooral korte kooktechnieken. Daarna twee weken op groenten en fruit uit dit winterseizoen. Ervaar het verschil. Het motto van de macrobiotiek is non credo, laat dus je ervaring je waarheid zijn. 43

44 Lekker slapen op de futon Terwijl veel oosterlingen zeer goed op de houten vloer met een dunne onderlegger kunnen slapen, zie je westerlingen de nacht doorbrengen op de dikste matrassen die je maar kunt bedenken. Het eerste is een teken van gezondheid om zo te kunnen slapen en het tweede is een teken van luxe om zo te willen slapen. Toch betwijfel ik het of het lichaam nu zo sterk wordt van al dat pamperen in onze westerse slaapkamers. Jaren geleden kocht ik mijn eerste futon, een Japans matras gemaakt van katoen. Zo stoer als ik dacht te zijn, kocht ik alleen een onderlegger van 6 cm. en legde de futon 10 cm. erop. Dit samen op de houten vloer. Het stond heel fraai en goed gemutst ging ik traditioneel Japans slapen. De eerst nachten waren nog te doen maar na verloop van tijd merkte ik dat ik gebroken van de vloer kwam. Na zes weken verlangde ik weer naar mijn studentenbed dat ik al aan de kringloopwinkel had gegeven. Snel kocht ik een nieuw matras en een lattenbodem. Op het matras de onderlegger en de futon. Ik sliep weer als een roos al was het bouwwerkje geen gezicht. Het Japans slapen viel dus in het water. Ondertussen ging ik toch op onderzoek uit, want hoe slapen westerse mensen dan op de futon? Al snel werd mij duidelijk dat ik niet de enige gebroken persoon was na zes weken slapen op de houten vloer. De houten vloer biedt geen gezonde ondersteuning voor westerlingen, daarvoor zijn wij gewoon niet sterk genoeg. Ik kreeg het volgende advies: koop een Japans bed, een zeer goede onderlegger van minimaal 10 cm en een goede futon van 8 cm. Na twee jaar op het bouwwerkje te hebben geslapen dacht ik het wordt nu tijd om een goed Japans bed te kopen. Hoe kun je anders voor de buitenwereld op een bed van de beddencentrale slapen als je aandacht zo gericht is op de Japanse macrobiotische eet- en leefwijze? 44

45 Daar stond het houten Japanse twee persoonsbed, een zeer goede onderlegger van polyester en echte traditionele futon met mooie rode veters. Met fraai nieuw beddengoed en Japanse kussens van boekweit ging ik nog met enige bezorgdheid slapen. De eerste nacht beviel zeer goed en alle nachten daarna ook. Het Japanse slapen is dan ook een succes geworden en iedereen die wel eens het bed heeft gedeeld was zeer te spreken over deze manier van slapen. Het prettige is ook dat je de futon elke dag zeer gemakkelijk kunt oprollen zodat je elke nacht weer fris kunt genieten van Japans slapen. Is het buiten warm en zonnig weer, hang de futon buiten. Het katoen droogt dan heel goed en je ziet dat het comfort en frisheid daardoor vele jaren behouden blijft. Japans bed voor de beste ondersteuning en gezond slapen 45

46 Vis, de ideale dierlijke eiwitbron Met een dieet van alleen maar plantaardige voeding, wordt het al vrij snel saai in ons dagelijkse leven en ik denk dat je dan ook tekorten oploopt zoals vitamine B12. Dierlijke eiwitten geven je kracht en in ons klimaat is het dan ook van belang om elke week minimaal tweemaal vis te eten. Vis is de ideale dierlijke eiwitbron omdat het gemakkelijk verteerd wordt en goede vetten bevat. Als je naar de energie van de vis kijkt en ziet hoe deze dieren zich pijlsnel voortbewegen, dan kun je niet anders concluderen dan dat jij dat zelf ook wilt. In landen als Japan waar veel vis wordt gegeten zie je ook dat mensen die snelheid hebben mits zij verder ook gezond eten en leven. Ter vergelijking als je de energie van een koe ziet, dan heb je niet zo snel het gevoel dat wil ik ook Toch? Omdat wij Nederlanders omringd zijn met water is er hier ook veel aanbod van vis. Als jonge jongen ging ik dikwijls met mijn vriendjes vissen in de Linge, de Rijn of de Waal. Op het dorp was ook een visvereniging en er waren dikwijls wedstrijden wie de meeste centimeters vis ving. In mijn tijd was het volgens sommigen nog wel mogelijk om de gevangen vis uit de plaatselijke rivieren te eten. Als ik een snoek had gevangen dan bewaarde ik deze even in een teil met water zodat een liefhebber deze kwam ophalen. Nu is er veel vis te koop, helaas is veel vis ook gekweekt. Om bewust vis te eten moet je dus goed letten op wat je koopt. Bij steeds meer supermarkten kun je verantwoorde vis kopen en dat is prima. Als je een vismarkt hebt in je omgeving dan adviseer ik om het op de markt te kopen. De omloopsnelheid is veel hoger dan in de supermarkt en de visboeren hebben ook echt verstand van goede vis. Probeer zoveel als mogelijk wilde vis te kopen omdat gekweekte vis toch niet de smaak en kwaliteit heeft van het visje dat vrij en in een meer natuurlijke voeding geleefd heeft. Bedank ook elke vis die je koopt dat hij zijn leven heeft geschonken aan je. 46

47 Wil je snel een stukje vis klaarmaken, dan kun je bijvoorbeeld zalm bakken in geroosterde sesamolie en blussen met shoyu en mirin. Eet wat bruine rijst erbij, met gomsio, en natto miso, geperste salade van komkommer en appel en geblancheerde waterkers met umeboshi. Recept voor wortelsoep met snoek voor 4 personen Mijn favoriete visgerechten in de winter. Voor de snoek wortelsoep neem je een hele snoek, drie flinke wortels, 10 cm. kombu, 1,5 liter water, drie eetlepels sojasaus, drie eetlepels mirin, vier eetlepels witte rijstmiso, 50 gram geraspte gember en een paar takjes peterselie. De schoongemaakte snoek met hoofd snijd je in zes stukken. De wortels maak je goed schoon en snijd deze ook in flinke stukken. Je neemt de pan met 1,5 liter water, de kombu, de snoek, de wortels en je kookt dit ongeveer 70 minuten totdat alles zacht is. Je neemt een elektrische hakker en je maakt er een fijne soep van. Dit kook je nog even 15 minuten zachtjes door zodat het ook meer romig wordt. Je voegt de sojasaus, mirin, toe aan de soep. Los de witte rijstmiso op in een beetje water totdat het een papje wordt. Voeg dit toe aan de soep. De uitgeperste gember toevoegen en bij het opdienen fijn gesneden peterselie op de soep. De soep in kleine hoeveelheden serveren omdat het machtig is. 47

48 Geperste salade, de macrobiotische zomerhit Een zomersalade maken van groenten die je lichaam tijdens warm weer niet verslapt, dat lijkt een hele kunst maar dat is het niet. Daar een oplossing voor gevonden: de picklepers. Een handige pers waarmee je de lekkerste salade maakt die je direct mee naar het strand kunt nemen. De geperste salade is een belangrijk onderdeel in de Japans macrobiotische keuken, het is vooral goed om je vochtbalans met kwaliteit aan te vullen. In de zomer met warm weer kun je elke dag een geperste salade maken en eten. De kracht van de geperste salade is dat het zeezout ervoor zorgt dat je een goed mineraal tot je neemt, zodat je bij warm weer niet onderuit gaat. De druk zorgt ervoor dat de groenten gekneusd worden. Samen met het zeezout vindt er een gecontroleerde voorvertering plaats. In deze vertering ontstaat er een fermentatie waardoor er goede bacteriën gevormd worden voor je darmen. Door de fermentatie zijn de groenten ook nog eens gemakkelijk te verteren. Het maken van een geperste salade is gemakkelijk. Je snijdt groenten zoals wortel, radijs met groen, daikon, venkel en komkommer, appel, peer fijn. Dit doe je in de pickelpers en je mengt dit samen met 1 eetlepels zeezout. Draai de pers stevig op de houder. Dit laat je minimaal 6 uur in de koeling staan. Daarna de groenten met koud water afspoelen en geniet van de frisse groenten bij je maaltijd. 48

49 49

50 Gezond je huis schoonmaken Cellit Bang, bang, bang, bang, bang en nog eens bang. Iedereen kent wel de reclame van deze agressieve schoonmaakmiddelen. In een minuut is je badkamer schoon en je ligt er zelf naast van het gif uit deze producten. Hoezo, je geliefde niet meer kunnen behagen na het schoonmaken van je badkamer. Als je ziekte in de hand wilt werken, maak dan je huis schoon met reguliere schoonmaakmiddelen. De winkels liggen nog vol met giftige schoonmaakmiddelen en mensen zijn zich er absoluut niet van bewust. Op sommige producten staat dat je er voorzichtig mee moet zijn. Als je regelmatig gebruik maakt van deze middelen krijg je een milieu in je huis dat ongezond voor je is. Vooral in de winter wanneer men toch niet snel de ramen een uur open zet is het nog schadelijker. Ook de klachten van schoonschoonmakers die al jaren in de branche werkten logen er niet om; duizeligheid, misselijkheid, huiduitslag, vergeetachtigheid en meer. Tijdens mijn opleiding in Wageningen was ik benieuwd naar de inmarkt het bedrijf met het grootste Ecover is voor de consumentenhoud van al die middelen waar assortiment van mens- en milieuvriendelijke schoonmaakmiddelen. schoonmakers en werknemers van klanten aan werden blootgesteld. De Alles is er om je huis gemakkelijk, ingrediënten van de producten heb gezond en fris te onderhouden. De ik toen onderzocht en het werd mij oranje vloerzeep met lijnolie is al snel duidelijk, Vincent blijf zoveel mijn favoriet omdat het goed reinigt, beschermt en heerlijk ruikt. mogelijk uit de buurt van deze middelen. De prijzen zijn vergelijkbaar met de A-merken van reguliere schoonmaakmiddelen. 50

51 Melk moet alleen de eerste twaalf maanden van je moeder De meeste wetenschappers die niet gesponsord worden door de melkindustrie geven het advies, drink geen melk. Toen men van oudsher één koe had die wat melk gaf waarvan de familie en de mensen die geen koe hadden gebruik maakten, werd melk incidenteel verwerkt in pap. Toen kwamen de slimmeriken die dachten die productie kunnen wij wel verhogen en zij verzamelden vijfhonderd koeien om melk te laten produceren. Toen was het hek van de dam. Melk en melkproducten werden een lucratieve business. Koeienmelk wordt gebruikt voor het kalf om te groeien en om weerstand op te bouwen. De melk van de koe hoort natuurlijk gezien bij het kalf. Heeft u wel eens vrouwenmelk in de schappen van de supermarkt (al dan niet biologisch) gezien? Nee, het is moedermelk en het hoort bij het kind, om te groeien en om de weerstand natuurlijk op te bouwen totdat het kind zelf geheel kan eten en drinken. Wij zien veel vrouwen die het belang van het geven van moedermelk aan hun kind inzien. Er zijn ook vrouwen die koeienmelk met een geheel andere biologische samenstelling aan hun kind geven, terwijl die kinderen amper een paar weken oud zijn. Deze baby s krijgen dan ook niet de noodzakelijke immuniteit die ze normaal zouden krijgen met alle gevolgen die daaraan verbonden zijn. Het is prima om moedermelk te krijgen van je moeder tot twaalf maanden na je geboorte, maar dan is het ook goed om te stoppen met het drinken van melk van de moeder en niet te beginnen aan melk van een koe of een ander dier. De melk uit de bio-industrie is van slechte kwaliteit. Je drinkt een slap sapje met antibiotica en groeihormonen. Melk bevat een hoog percentage verzadigde vetten en dat is niet gezond voor je hart en bloedvaten. Als je melk drinkt dan voel je dat het slijmt. En dat is vaak de oorzaak van onder andere verkoudheid, allergie, problemen met sinus- 51