Handleiding voor een functionele opstelling van de volledige gebitsprothese volgens het "Lingualized Occlusion" concept

Transcriptie

1 Handleiding voor een functionele opstelling van de volledige gebitsprothese volgens het "Lingualized Occlusion" concept ENTA B.V.

2 INHOUD I. Inleiding II. III. IV. Principes van de Lingualized Occlusion Het ingipsen De modelanalyse V. Het opstellen van de bovenfrontelementen VI. Het opstellen van de onderfrontelementen VII. De keuze van de te gebruiken Optiform modellen VIII. Het opstellen van de premolaren en molaren van de onderkaak IX. Het opstellen van de premolaren en molaren van de bovenkaak X. Het opstellen van de kruisbeet XI. De laatste controle van de pasprothese XII. Het reoccluderen en inslijpen van de volledige prothese XIII. Literatuur Pagina 2 van 26

3 I Inleiding Sedert de vervaardiging van de eerste gebitsprothese hebben occlusie-concepten voor het opstellen van de kunstelementen tandartsen en tandtechnici bezig gehouden. Zij kwamen er al snel achter dat een natuurgetrouwe imitatie van het natuurlijk gebit geen ideale oplossing was voor een gebitsprothese. Om een goede stabiliteit en een hoog kauwvermogen te bereiken zijn een specifieke vorm en opstelling van de kunstelementen noodzakelijk. In de loop van de jaren ontstonden diverse scholen, die elk op hun manier een oplossing voor dit probleem trachtten te vinden. De oudste stroming, waar Gysi de pionier van was, hield min of meer vast aan de vorm en grootte van de natuurlijke gebitselementen en ontwikkelde zogenaamde anatomische kiezen met knobbelhellingen van 33 graden. De opstelling van de elementen week alleen in zoverre af van het natuurlijke gebit dat gedurende het laatste traject van de kauwbeweging de laterale elementen zowel aan de actieve als aan de niet-actieve zijde contact maakten. Deze zogenaamde gebalanceerde occlusie was nodig om het loswrikken van de gebitsprothese bij laterale bewegingen te voorkomen. Aanhangers van het anatomische concept hebben in de loop van de jaren de voordelen hiervan benadrukt: - er zou een beter esthetisch resultaat mee bereikt worden; - het voedsel zou gemakkelijker tussen de steile knobbels van de kunstelementen kunnen worden vermalen; - door de gebalanceerde occlusie zou loskomen van de gebitsprothese tijdens het eten en bij parafuncties worden tegengegaan; - het zou comfortabeler zijn, omdat de patiënt een rustpunt in de (centrale) occlusie vindt. In de twintiger jaren ontwikkelde Sears een rationeler concept. Hij introduceerde de "Monoplane occlusion" waarbij hij gebruik maakte van zogenaamde 0 graden of non-anatomische kiezen. Met dit concept zou met name bij patiënten met sterk geresorbeerde kaken een betere stabiliteit van de gebitsprothese worden bereikt. Het onderscheidde zich van het eerder genoemde concept doordat volledig platte kiezen, dus zonder knobbels, worden toegepast. Pagina 3 van 26

4 De aanhangers van het non-anatomische concept verdedigden hun stellingname als volgt: - de elementen zijn eenvoudiger op te stellen; - door de afwezigheid van knobbelhellingen zou de gebitsprothese de horizontale krachten beter op kunnen vangen; - het zou gemakkelijker zijn toe te passen bij Angel's klasse II en III relaties en daar waar de kaakrelatie een kruisbeet noodzakelijk maakt; - de occlusie zou gemakkelijker zijn aan te passen bij veranderingen van de horizontale en/of verticale relatie, b.v. ten gevolge van resorptie van de kaakwallen. Beide scholen hebben lange tijd tegenover elkaar gestaan. Via onderzoekingen trachtte men de superioriteit van één van beide methoden aan te tonen, maar dat had weinig resultaat. Om tegemoet te komen aan de bezwaren die aan beide systemen kleven, werd aanvankelijk door Payne en later door vele anderen (o.a. Prof. Dr. W. Kalk, KU Nijmegen) het zogenaamde "Lingualized Occlusion"concept ontwikkeld. Daarmee beoogde men de voordelen van het anatomische - esthetisch fraai, gunstige kauwefficiëntie - en non anatomische concept - eenvoudige op te stellen en aan te passen - te combineren. Pagina 4 van 26

5 II De principes van de Lingualized Occlusion De kenmerken van het "Lingualized Occlusion" concept zijn als volgt samen te vatten: 1. Uitgegaan wordt van ongeveer 33 graden kiezen voor de bovenprothese met relatief grote palatinale knobbels en met minder steile hellingen voor de onderprothese, b.v. de Optiform kiezen, welke door Enta B.V. in samenwerking met Prof. Dr. W. Kalk speciaal voor dit concept zijn ontwikkeld. Door de vormgeving van de Optiform kiezen verkrijgt men de vijzelwerking naar de condylustheorie van Prof. Gerger (zie figuur 1) 2. Deze kiezen worden zodanig opgesteld dat per element één contactpunt ontstaat. Voor de eerste premolaren geldt dat de buccale knobbel dient te vallen in de mesiale fossa van de 1 ste bovenpremolaar en voor alle andere elementen geldt dat de palatinale knobbels van de bovenelementen contact dienen te maken met fossae van de onderelementen (zie figuur 2). Pagina 5 van 26

6 3. Om te bereiken dat alleen bovengenoemde contactpunten ontstaan, zijn de centrale fossae van de Optiform onderelementen door selectieve beslijping verbreed en worden de bovenelementen bij het opstellen iet naar buccaal gekanteld (zie figuur 3 en 4). 4. Bij laterale bewegingen wordt een gebalanceerde articulatie bereikt doordat alleen de palatinale knobbels van de bovenmolaren en premolaren in de komvormige fossae van de onderelementen bewegen, zowel aan de werkingszijde als aan de niet-werkingszijde (zie figuur 5). 5. Bij protrusie en retrusie maken de linguale knobbels van de Psup en Msup contact in de komvormige fossae van de onderelementen. De buccale knobbel van de P1inf maakt contact in de komvormige mesiale fossa van de P1sup (zie figuur 6). Pagina 6 van 26

7 6. Door, tenslotte, de laatste ondermolaar links en rechts iets naar voren te kantelen (waardoor de centrale fossa aan de distale zijde een steilere helling krijgt), wordt bereikt dat ook bij proale bewegingen een gevalanceerde articulatie ontstaat; n.l. over de front-elementen en de hellingen van de laatste molaren links en rechts. De voordelen van dit concept boven de zuiver anatomische en non-anatomische concepten zijn velerlei: - het is esthetisch fraai, omdat de natuurlijke vorm van de elementen behouden is gebleven; - het is eenvoudig uit te voeren: door de contacten tussen de onder- en bovenelementen te beperken, zijn de elementen relatief eenvoudig op te stellen, te controleren en te herstellen; - het maakt inslijp procedures eenvoudiger; - het maakt een kruisbeetopstelling zelden nodig; - het geeft een goede voedselpenetratie door het behoud van knobbels met steile hellingen; - door de komvormige fossae in de onderelementen voorkomt het bij laterale bewegingen grote horizontale krachten op de onderprothese. Daardoor is deze methoden uitermate geschikt in die gevallen dat horizontale krachten ongewenst zijn, b.v. bij sterk geresorbeerde kaken, flabby ridges, parafuncties en bij toepassing van implantaten. Pagina 7 van 26

8 III Het ingipsen Het ingipsen van de modellen kan met behulp van de bijbehorende ingips/opsteltafel gebeuren in een Optilator, Condylator of een Dentatus articulator. Voor deze articulatoren is gekozen omdat daarbij een retrale beweging mogelijk is, hetgeen een vereiste is voor het "Lingualized Occlusion" concept en de steltechniek volgens Prof. Gerber. De ingips/opsteltafel behorende bij de Optilator dient op zodanige hoogte te worden ingesteld dat het opstelvlak gelijk is aan de inkerving van de linker- en rechter zijplaat en de inkerving in de verticale afsteunpin. Wanneer de juiste hoogte is ingesteld kan men het bovenmodel met de door de tandarts bepaalde beethoogte op de ingips/opsteltafel ingipsen. Nu kan de ingips/opsteltafel worden verwijderd en de onderkaak met behulp van de door de tandarts vervaardigde relatie worden ingegipst. Pagina 8 van 26

9 IV De modelanalyse Voor het analyseren van de modellen begint men met: 1. Het beoordelen van de breedte van de processus. Ten gevolge van het resorptieproces neemt de breedte van de processus af. De breedte van het kauwvlak van premolaren en molaren moet vallen binnen de processus, om te voorkomen dat de prothese gaat kantelen tijden het kauwen. Indien de elementen te breed zijn zal er tevens te weinig ruimte zijn voor de tong. Ook mag er geen wanverhouding zijn tussen de grootte van de frontelementen en die van de premolaren en molaren. 2. Het markeren van de top van de processus op het model. De uiteindelijke prothese dient bij het kauwen zo stabiel mogelijk te liggen. Hiervoor is het nodig dat t.p.v. de zijdelingse delen de elementen op de top van de processus worden opgesteld. De centric stops dienen daarom boven of vlakbij de top van de processus gelokaliseerd te worden. Om dit te kunnen uitvoeren is het nodig dat de top van de processus wordt gemarkeerd. 2.1 Zijdelingse delen. Men bepaalt op het midden van de processus een punt ongeveer daar waar de cuspidaat zich heeft bevonden. Men bepaalt een punt op het midden van het tubermaxillare (bovenkaak) of trigonum-retromolare (onderkaak) en verbindt beide punten (zie figuur 7, lijn a). Men trekt de lijn naar beide zijden door to over de voet van het model. 2.2 Front onderkaak. Men bepaalt t.p.v. de mediaanlijn het hoogste punt van de processus en trekt door dit punt een rechte lijn, zodanig dat deze evenwijdig loopt aan een denkbeeldige lijn door de beide trigona-retromolares (zie figuur 7, lijn b). Pagina 9 van 26

10 2.3 Front bovenkaak. Voor de opstelling van de frontelementen van de bovenkaak is de top van de processus van minder belang. De resorptie in het front verloopt van vestibulair naar oraal. De plaats van de top van de processus in het front zal daardoor aan veranderingen onderhevig zijn. Een stabiel punt is de papilla incisiva. Men trekt een lijn door de papilla incisiva loodrecht op het mediaanvlak van het kaakmodel. De labiale vlakken van de beide centrale incisieven liggen in het algemeen binnen een afstand van 8 tot 10 mm van deze lijn. De incisale punten van de cuspidaten liggen in het algemeen t.p.v. deze lijn. Ook deze lijn, de C.P.C. lijn (Cuspidaat - Papilla incisiva - Cuspidaat), wordt doorgetrokken tot over de voet van het model (zie figuur 8). 3. Het verloop in sagitale zin op het model aangegeven. Op de zijkant van de sokkel van het ondermodel wordt ter hoogte van de molaren een lijn getrokken evenwijdig aan de top van de processus. Het diepste punt wordt gemarkeerd. Op dit punt zal in het algemeen de M1inf geplaatst worden. Daar waar de curve in een steil verloop overgaat wordt deze ook gemarkeerd. Distaal van deze lijn zal in het algemeen geen element meer worden opgesteld, teneinde dislocatie van de prothese tijdens het kauwen te voorkomen. Het laatste element zal ook altijd opgesteld dienen te worden boven stevig weefsel. Dit is altijd ventraal van het trigonum-retromolare (zie figuur 9). Pagina 10 van 26

11 V Het opstellen van de bovenfront elementen Bij het ingipsen van het bovenmodel correspondeert het midden van de labiale zijde van de waswal met het uiteinde van de incisaal-naald. De mate waarin de bovenlip gesteund moet worden door de waswal (labiale vlakken van beide incisieven) is bij de patiënt tijden het vastleggen van de relatie bepaald. De centrale incisieven worden derhalve tegen de incisaal-naald aan opgesteld op de opsteltafel. Frontaanzicht van de bovenfrontelementen (zie figuur 10). I1sup - De as staat loodrecht op het vlak van occlusie. De incisale rand raakt het vlak van occlusie. I2sup - De as maakt een geringe hoek met het vlak van occlusie. De incisale rand staat ca 1 mm boven het vlak van occlusie. Csup - De as staat loodrecht op het vlak van occlusie. De incisale rand staat op het vlak van occlusie. Approximaal aanzicht van de bovenfrontelementen (zie figuur 11). I1sup - De as staat onder een geringe hoek (protrusie). I2sup - De as staat onder een geringe hoek doch minder dan bij I1sup. Csup - De as staat iets onder een hoek in tegengestelde richting aan die van de Pagina 11 van 26

12 De elementen worden opgesteld volgens de boogvorm van de processus. Het cervicale deel van de kunstelementen dient meestal geplaatst te worden op een afstand van 8 tot 10mm van de C.P.C. lijn (zie figuur 12). De afstand is afhankelijk van de mate van resorptie van de bovenkaak. De punt van de Csup dient te liggen op of vlakbij de C.P.C. lijn. De hoektanden van de bovenkaak zal men meestal in retrusie plaatsen en zodanig draaien dat alleen het mesiale deel van het labiale vlak te zien is. Hierdoor zal de hoektand niet te veel licht weerkaatsen, hetgeen voorkomt dat dit element een te prominente indruk geeft (zie figuur 13). Pagina 12 van 26

13 VI Het opstellen van de onderfrontelementen De plaats van de onderfrontelementen wordt bepaald door de top van de processus alveolaris. De onderfrontelementen dienen op de top of iets voor de top opgesteld te worden volgens de referentielijn op het model. De positie van de incisale rand t.o.v. het vlak van occlusie, dit is de verticale overbeet (zie figuur 14a), is o.a. afhankelijk van de mate van horizontale overbeet (zie figuur 14b), de helling van de condylusbaan en de nog in te bouwen compensatiecurve (curve van Spee) bij de opstelling van de premolaren en molaren. Frontaanzicht van de onderfrontelementen (zie figuur 15). I1inf - De as staat bijna loodrecht op het vlak van occlusie. I2inf - De as staat bijna loodrecht op het vlak van occlusie. Cinf - De as staat iets in mesio-versie. Approximaal aanzicht van de onderfrontelementen (zie figuur 16). I1inf - Staat in geringe protrusie. I2inf - Staat in geringe protrusie. Cinf - Staat in een steile stand of in geringe retrusie (linguo-versie). Pagina 13 van 26

14 Men stelt het onderfront pas op wanneer het bovenfront t/m de hoektanden is opgesteld. Bij het opstellen van het onderfront begint men eerst met de hoektanden. 1. De as van de onderhoektand dient iets in mesio-versie te staan, waarbij de punt moet passen in de opening die begrensd wordt door de distale zijde van de I2sup en de mesiale lijn van de Csup (zie figuur 17). 2. Het cervicale deel staat meer naar buccaal dan de punt (de Csup staat in retrusie, zie figuur 11). Men dient de basis zoveel mogelijk op de top van de processus op te stellen. 3. De horizontale overbeet van de Cinf met de I2sup en de Csup bedraagt ca 1mm (standaard opstelling). 4. De onderincisieven worden, evenals de ondercuspidaten, zoveel mogelijk op de processus opgesteld in de resterende ruimte. Gecontroleerd wordt of er bij een proale beweging van de onderkaak van 4 tot 5mm, contact is tussen de incisieven van boven- en onderfront, waarbij de incisaalpin niet meer dan 0,5mm van de incisaaltafel mag worden opgetild. Wanneer de prothese geperst is wordt het front exact ingeslepen. Pagina 14 van 26

15 VII De keuze van de te gebruiken Optiform modellen De grootte van de elementen is afhankelijk van: 1. De beschikbare ruimte in verticale richting. De eerste premolaar voor de bovenkaak mag niet te kort zijn ten opzichte van de hiernaast opgestelde cuspidaat, daar anders in esthetisch opzicht een disharmonie ontstaat in uiterlijke verschijningsvorm tussen beide elementen. 2. De beschikbare ruimte naar dorsaal. Onder de beschikbare ruimte naar dorsaal wordt verstaan de afstand tussen de distale zijde van de ondercuspidaat tot ca. 1cm voorbij het punt op de onderprothese, waar het horizontale verloop hiervan overgaat in een meer verticale richting. 3. De grootte van de tong. Indien een zeer brede tong aanwezig is, kan men in de onderkaak uitsluitend premolaren opstellen, om daardoor de ruimte voor de tong zo groot mogelijk te maken. De Optiform kiezen zijn verkrijgbaar in drie modellen te weten: Optiform 30 Optiform 34 Optiform 34s 30mm gemeten vanaf de mesiale zijde van de eerste premolaar tot aan de distale zijde van de tweede molaar. 34mm gemeten vanaf de mesiale zijde van de eerste premolaar tot aan de distale zijde van de tweede molaar. de breedte van deze elementen is gelijk aan de breedte van de Optiform 34, echter deze elementen zijn aanzienlijk korter. De Optiform 34 en 34S zijn ook gecombineerd te gebruiken. Dit houdt in dat wanneer men bij de bovenkaak weinig ruimte heeft het mogelijk is hier de Optiform 34S elementen op te stellen en onder de Optiform 34. Ook omgekeerd is mogelijk. Pagina 15 van 26

16 VIII Het opstellen van de premolaren en molaren van de onderkaak Inleiding. De Pinf en Minf worden zodanig opgesteld dat: 1. De fossae ter plaatse van de top van de processus liggen, waarbij een variatie van 2 à 3mm naar oraal of vestibulair is toegestaan. 2. De linguale knobbel mag niet uitsteken buiten de linea mylohyoida en de elementen mogen niet breder zijn dan de processus-breedte (zie figuur 18). 3. De smalste kaakboog is mede bepalend voor de opstelling van de premolaren en molaren. Door resorptie is de smalste kaak in de meeste gevallen de bovenkaak. De Pinf en Minf zullen daardoor meer naar oraal opgesteld moeten worden met inachtneming van punt 1 en 2. Dit komt de stabiliteit van de prothese ten goede. 4. Indien de kaakboog van de bovenkaak veel breder is dan die van de onderkaak, worden de Pinf en Minf toch opgesteld volgens punt 1 en 2 (t.p.v. de top van de processus). De Psup en Msup worden in dit geval in een kruisbeet opgesteld. 5. Op het steilverlopende deel van de processus van de onderkaak worden geen elementen opgesteld (zie markeringslijn, modelanalyse figuur 9). 6. De knobbels van linger en rechter Pinf en Minf met uitzondering van de meest dorsaal gelegen elementen, liggen transversaal gezien in een vlak (dit indien de processus een normaal transversaal verloop heeft). Dit vlak is gelijk aan het vlak van oriëntatie. Pagina 16 van 26

17 Nadat het gehele front is opgesteld, worden de beide P1sup opgesteld (zie figuur 19). De fossa moet zich boven de top van de processus bevinden; de buccale en palatinale knobbel dienen op het oriëntatievlak (opsteltafel) te staan. Om de tong meer ruimte te geven wordt de palatinale knobbel iets naar distaal gedraaid. Voor het opstellen van de onderpre- en molaren gebruikt men als vlak van oriëntatie een elastiek dat gespannen wordt om de inkeping in de zijplaten van de Optilator en de inkeping in de incisiefpen (zie figuur 20). De biede P1inf worden zo geplaatst dat ze met de lengte-as loodrecht op het vlak van oriëntatie staan en de buccale knobbel in de mesiale fossa van de P1sup valt (zie figuur 21). De top van de P1inf komt nu ongeveer 1 mm boven het vlak van oriëntatie te staan. Door deze opstelling is het mogelijk om ook in de premolaren-streek af te bijten in plaats van in het front, hetgeen kantelen van de prothese voorkomt. Tevens is er op deze wijze een afsteuning voor de onderprothese gemaakt tijdens de retrale bewegingen. Pagina 17 van 26

18 De P2inf en M1inf worden zodanig opgesteld dat: 1. De centrale fissuur van de Pinf en Minf zoveel mogelijk op een lijn liggen. 2. De knobbels gelijk zijn aan het vlak van oriëntatie. De Optiform elementen, speciaalvervaardigd voor het "Lingualized Occlussion"concept, hebben een komvormige fossa. Door deze elementen gelijk aan het vlak van oriëntatie op te stellen en er voor te zorgen dat de randcristae op dezelfde hoogte tegen elkaar aansluiten, vormen de komvormige fossae tezamen de compensatiecurve (zie figuur 22). Door in een later stadium deze fossae te besluipen kan de compensatiecurve aangepast worden, indien nodig, aan een steilere condylusbaan. 3. Er geen element op het steil verlopende deel van de processus wordt geplaatst. Het meest distaal gelegen element wordt zodanig gedraaid dat het distale deel van de fossa iets omhoog komt. De mate van draaiing hangt samen met de steilheid van de condylusbaan (zie figuur 22). Door deze stand van dit laatste element zal er bij de proale beweging contact blijven bestaan in dit distale deel van de fossa met de antagonist. Indien het transversale verloop van de onderkaak over een breed deel naar oraal toe verloopt dan zal men de Monsoncurve moeten aanbrengen. In dit geval zal men de elementen zodanig moeten kantelen dat de linguale knobbels iets onder het vlak van oriëntatie komen te liggen. Hierdoor ontstaat een steil gedeelte in de fossae (zie figuur 23). Nu controleert men de articulatie van de reeds opgestelde P1sup met de P1inf. De P1inf moet aan de arbeidszijde contact maken tot en met het hoogste punt van de buccale knobbel ("schaarwerking") en aan de balanszijde contact in de fossa van de P1sup. Pagina 18 van 26

19 IX Het opstellen van de premolaren en molaren van de bovenkaak De P2sup en Msup worden zodanig opgesteld dat: 1. ze in een klasse I molaar relatie staan. 2. de centrale fissuur van P1sup, P2sup en Msup zoveel mogelijk op een lijn liggen. 3. de palatinale knobbels van de P2sup en Msup gecentreerd staan in de fossae van de bijbehorende antagonisten (zie figuur 24). Het occlusie schema volgens het "Lingualized Occlusion"concept. 4. bij articulatie de buccale knobbels net geen contact met de antagonisten maken. De P2sup en Msup moeten daardoor iets gekanteld worden. 5. bij articulatie er aan de balanszijde contact blijft bestaan van de linguale knobbels in de fossae van de bijbehorende antagonisten. 6. er bij een geringe protrusie contact blijft bestaan met de bijbehorende antagonisten en er bij meer protrusie contact blijft in het front en tussen de meest dorsaal gelegen elementen in de onderkaak en bovenkaak. Pagina 19 van 26

20 X Het opstellen van de kruisbeet Bij de kruisbeetopstelling vallen i.p.v. de palatinale knobbels van de Msup nu de buccale knobbels in de fossae van de bijbehorende antagonisten. Tot een opstelling in kruisbeet moet besloten worden indien: 1. de bovenkaak veel smaller is dan de onderkaak (b.v. bij een progenie) waarbij 2. het niet mogelijk blijkt de Msup in een normale relatie te plaatsen, zonder dat de palatinale knobbel van de Msup ver vestibulair van de markeringslijn (hoogste punt) op de processus komt. Dit is dus een mechanische reden. Om esthetische redenen plaatst men de P2sup nog niet in een opstelling in kruisbeet, doch creëert men hier een overganssituatie. De buccale knobbel van de P2sup wordt zodanig afgerond dat deze lijkt op de palatinale knobbel (zie figuur 25). De P2sup wordt opgesteld met zowel de palatinale als de buccale knobbel in contact met de antagonist. Eveneens wordt de buccale knobbel van de Msup afgerond (zie figuur 25). Msup wordt zodanig gedraaid dat de palatinale knobbel vrij loopt bij articulatie (zie figuur 26). Nadelen van de opstelling in kruisbeet zijn: 1. Minder wangcontact t.p.v. de bovenelementen hetgeen een minder goede "zit" van de prothese kan geven. 2. Minder tongruimte, hetgeen het uitspreken van "s"-klanken wat kan bemoeilijken. Door het "Lingualized Occlusion" concept is het vaak mogelijk een opstelling in kruisbeet te voorkomen. De nadelen van een opstelling in kruisbeet zijn iet te verminderen door de fossae in de M1inf iets naar vestibulair te verleggen (zie figuur 25). Pagina 20 van 26

21 XI De laatste controle van de pasprothese. Als laatste wordt de prothese, alvorens deze naar de tandarts gaat om te passen, in de articulator gecontroleerd op de volgende punten: 1. Staat de incisiefpen nog op de juiste markering? 2. (Indien verstelbaar) Zijn de condylusbaan en eventueel de Bennethoek juist ingesteld en vastgezet? 3. Ligt de basisplaat zeer stabiel op het model? 4. Is er een correcte maximale interdigitatie en liggen de contactpunten op de juiste plaats (zie figuur 27)? 5. Staat het onderfront voldoende vrij van het bovenfront en is bij de proale beweging de incisiefbaan bijna nul en blijft er contact in de molaarstreek? 6. Stoort de cuspidaat niet bij articulatie en is er een gebalanceerde occlusie? Pagina 21 van 26

22 XII Het reoccluderen en inslijpen van de volledige prothese Inleiding. Het doel van het reoccluderen van de prothese is: - het corrigeren van fouten welke ontstaan zijn in occlusie en articulatie ten gevolge van het opstellen en het polymeriseren. Om dit te bereiken dienen de protheses in de oorspronkelijke stand in de articulator te worden teruggeplaatst. Nadat de protheses zijn geperst worden deze met de bijbehorende gipsmodellen herplaatst in de gipssokkels en worden beide delen rondom met kleefwas aan elkaar bevestigd, waarna men het geheel weer in de articulator schroeft. Dit proces noemt men REMOUNTEN. Het reoccluderen en het inslijpen van de Lingualized Occlusion. Alle stelschroeven van de articulator worden stevig aangedraaid. De incisiefpen wordt vastgeschroefd en zonodig wordt de stand genoteerd. Vervolgens wordt de articulator gesloten. Zoals eerder opgemerkt, is het Lingualized Occlusion concept een voorbeeld van een bilateraal gebalanceerd occlusieconcept. De premolaren en molaren zijn echter zodanig opgesteld dat alleen een palatinale knobbels van de bovenelementen contact maken met de centrale fossae van de onderelementen. Een uitzondering hierop vormen de eerste premolaren die op een conventionele manier worden opgesteld. De reden hiervoor is dat de eerste premolaar in de onderkaak op deze manier meer de functie van een cuspidaat kan uitoefenen. De buccale knobbels van de tweede premolaren en van de molaren maken geen contact met hun antagonisten. Bij de inslijpprocedure van de Lingualized Occlusion kunnen de volgende vier stappen worden onderscheiden: 1. Inslijpen van de centrale occlusie. 2. Inslijpen van de laterale beweging links en rechts. 3. Inslijpen van de proale beweging. 4. Inslijpen van de retrale beweging. 1) Het inslijpen van de maximale occlusie in centrale relatie. Bij alle inslijpprocedure is het van belang allereerst de premature contacten in te slijpen. Dit is dan ook de eerste stap van de inslijpprocedure. Gezien het feit dat er, met uitzondering van de eerste premolaar geen dragende knobbels in de onderprothese aanwezig zijn kan bij de tweede premolaar en bij de molaren elk prematuur contact in de onderprothese worden ingeslepen. Pagina 22 van 26

23 Let wel: In de bovenprothese wordt dus nooit aan palatinale knobbels geslepen. Alleen in de onderprothese wordt de centrale fossa beslepen (centric stop). Ook de buccale knobbel van de eerste premolaar onder mag niet worden beslepen. Indien er toch een prematuur contact aanwezig is op de distale knobbelhelling, dan moet de mesiale randlijst van de eerste premolaar boven worden ingeslepen. Figuur 28 laat de plaatsen zien waar de zogenaamde centric stops (centric stop is 0) behoren te liggen. Als er na het persen van de prothese contacten zijn ontstaan tussen de buccale knobbels van de onder- en bovenelementen, dan worden deze verwijderd door het beslijpen van de buccale knobbels van de bovenelementen. 2) Het inslijpen van de laterale beweging. Bij de laterale beweging moeten op de actieve zijde palatinale knobbels van de tweede premolaar en van de twee molaren van de bovenprothese contact maken met de linguale knobbels c.q. knobbelhellingen van de premolaren en molaren in de onderprothese. Tevens maakt de buccale knobbel van de eerste premolaar onder contact met de mesiale randlijst van de eerste premolaar van de bovenprothese. De buccale knobbels van onder- en bovenprothese maken geen contact. Als dit wel gebeurt dan worden deze contacten door middel van het beslijpen van de bovenelementen verwijderd (figuur 29). Indien er zich tijdens laterale beweging interferenties voordoen waarbij de dragende knobbels zijn betrokken, dan dienen de antagonerende knobbelhellingen en randlijsten te worden beslepen: - de eerste premolaar in de bovenprothese; - de tweede premolaar en de molaren in de onderprothese. Aan de balanszijde maken de palatinale knobbels van de premolaren en molaren uit de bovenprothese contact met de buccale knobbels c.q. knobbelhellingen van de elementen uit de onderprothese. Ook hier geldt dat bij interferenties de Pagina 23 van 26

24 palatinale knobbels van de bovenelementen niet mogen worden beslepen, maar alleen de knobbelhellingen in de onderprothese. De situatie na het inslijpen komt dan overeen met het concept van de long centric of free centric, wat wil zeggen dat de patiënt de mogelijk heeft om vanuit de centrale relatie ook ander posities in te nemen, zodat er toch steeds voor een goede maximale occlusie wordt zorggedragen. De centrale relatie wordt dus niet gezien als een vast omschreven punt maar als een traject. Ook in de meer proale positie is er dan toch gebalanceerde articulatie. 3) Het inslijpen van de proale beweging. Ook bij het inslijpen van de proale beweging mogen de palatinale knobbels van de bovenpremolaren en bovenmolaren niet worden beslepen. Indien interferenties de proale beweging verstoren, dan mogen alleen de geleidevlakken c.q. de fossae van de elementen uit de onderprothese worden gemodificeerd. Als er bij de eerste premolaar een interferentie aanwezig is, dan moet de mesiale fossa en/of de pandlijst van de bovenpremolaar worden ingeslepen (figuur 30). Als er zich tijdens laterale beweging interferenties voordoen waarbij dragende knobbels zijn betrokken, dan moeten de antagonerende knobbelhellingen en randlijsten worden beslepen en wel als volgt: - de eerste premolaar in de bovenprothese; - de tweede premolaar en de molaren in de onderprothese. Pagina 24 van 26

25 Aan de balanszijde maken de palatinale knobbels van de premolaren en molaren in de bovenkaak contact met de buccale knobbelhellingen van de elementen in de onderprothese. Ook hier geldt dat bij interferenties de palatinale knobbels van de bovenelementen niet mogen worden beslepen, maar alleen de knobbelhellingen in de onderprothese. 4) Omdat de meeste prothesedragers ook in staat zijn tot het uitvoeren van retrale bewegingen, dient de prothese ook in dit traject vrij te zijn van interferenties. Voorwaarde hierbij is dat bij de vervaardiging van de prothese een articulator wordt gebruikt waarin deze beweging is na te bootsen. Pagina 25 van 26

26 XIII Literatuur 1. Lingualized occlusion for removable prosthodontics C.M. Becker, Ch. C. Swoope, Ad. Guckes. 2. Recente ontwikkelingen op het gebied van kunstkiezen G.E. Flögel. 3. Richtlijnen voor een functionele opstelling van de volledige gebitsprothese W. Kalk, C.J. Qua. 4. Complete dentures R.J. Nagle, V.H. Sears. 5. Zahnaufstellung in der total prothetik R. Horn, J. Stuck. 6. Essentials of complete denture prosthodontics S. Winkler. 7. De volledige gebitsprothese, uitgangspunten bij de diagnostiek en behandeling van de edentate patiënt W. Kalk, D. Slop en anderen 8. Lingualized Occlusion with Optiform. D. Annaars Pagina 26 van 26