VAN EN VOOR MENSEN MET EEN HART- OF VAATZIEKTE Regio: Gelderland, Noord-Limburg en Oost Noord-Brabant. September 2011

Transcriptie

1 VAN EN VOOR MENSEN MET EEN HART- OF VAATZIEKTE Regio: Gelderland, Noord-Limburg en Oost Noord-Brabant September e jaargang nr. 3 De Hart&Vaatgroep is ontstaan uit: stichting hart in beweging vereniging van vaatpatiënten stichting bloedlink hartezorg, vereniging van hartpatienten stichting hoofd hart en vaten

2 Uit de Statuten: Artikel 1: De vereniging draagt de naam De Hart&Vaatgroep, VAN EN VOOR MENSEN MET EEN HART- OF VAATZIEKTE. Regio: Gelderland, Noord-Limburg en Oost Noord-Brabant. Artikel 2: De vereniging heeft ten doel het doen begeleiden en behartigen van de belangen van hartpatiënten in de ruimste zin van het woord. Zij oefent haar werkzaamheden uit voor een ieder, die daaraan behoefte heeft en zich bij de vereniging meldt, ongeacht geloofsovertuiging of levensbeschouwing. September e jaargang nr. 3 Uitgave van Regio : De Hart&Vaatgroep VAN EN VOOR MENSEN MET EEN HART- OF VAATZIEKTE. : Gelderland, Noord-Limburg en Oost Noord-Brabant Secretariaat : Postbus GA Nijmegen Tel.: Redactie : Mw. Will Peters Lay-out en druk : Nolin Uitgevers B.V. Hoogezand-Sappemeer 1

3 VAN DE REDACTIE De zomer is voorbij de bladeren van sommige bomen beginnen al te verkleuren, de eikels vliegen je om de oren en de wilde kastanjes rollen je voor de voeten, het najaar is in aantocht. Voor u ligt het september nummer van ons Verenigingsnieuws met daarin weer diverse verslagen van patiënten informatie dagen. Zeer de moeite waard is het verslag van de Landelijke contactdag hartritmestoornissen gehouden in Nijmegen. Vanuit het hele land was grote belangstelling voor deze dag. Voor diegenen die, om wat voor reden dan ook, niet konden deelnemen, lees het verslag en u bent weer op de hoogte. Er was ook een zeer grote belangstelling voor de eerste ICD informatiebijeenkomst, ook hiervoor geldt weer lees het verslag en houdt onze website nl/regios/gelderland goed in de gaten, want er waren zo veel belangstellenden dat een tweede dag er misschien wel inzit. Natuurlijk zijn er naast deze verslagen nog veel andere zeer lezenswaardige artikelen waaronder diverse zaken in Vanuit de Cardiologie, zorgbelang en van de NPCF. We hebben ook een verslag van de voorjaarsreis, even weer terug naar de Teutenroute van mei Helaas hebben we ook een droevig bericht te melden. Onze oud penningmeester, voorzitter en wandelend archief, de heer Theo Vlijminx is eind juli overleden, een in memoriam is aan hem gewijd. Verder zoals u inmiddels gewend bent het beweegaanbod Regio Gelderland. De redactie wenst u aangename leesuurtjes, wij gaan weer opzoek naar artikelen voor ons december nummer. De redactie NIEUWS VAN DE AKTIVITEITENKOMMISSIE Het was mooi weer op dinsdag 24 mei, de dag van onze traditionele voorjaarsreis! Met 69 personen in een mooie bus van de Betuwe Express gingen we richting Teutenroute", een dagtrip die ons door het mooie Brabantse land en De Kempen naar het pittoreske plaatsje Turnhout in België bracht. 2

4 De organisatie had er alles aan gedaan om t de passagiers naar de zin te maken, zo was de opstapplaats Triavium, op verzoek van de leden, vervangen door het parkeerterrein van winkelcentrum Meijhorst. Uiteraard was er EHBO" aan boord", en natuurlijk een versnapering voor onderweg! Ondanks een weinig spraakzame chauffeur, heerste er een prima stemming in de bus en werd er genoten van alles wat er te zien viel! Om uur arriveerden we in Eersel, waar we ons de koffi e en de vlaai goed lieten smaken! In het streekmuseum "De Acht Zaligheden" met de bijbehorende Museumtuin, was veel moois te bewonderen uit vroeger tijden. De deskundige gids wist ons onderweg door de Nederlandse en Belgische Kempen van alles te vertellen over vroegere smokkelroutes en andere spannende zaken! Als herinnering kreeg iedereen nog een mooie pentekening! Hierna ging de reis richting Turnhout, waar ons de koffi etafel wachtte met de Belgische specialiteit "frikandel met warme krieken"(kersen). Na de koffi etafel kon er onder leiding van een gids een wandeling door het mooie stadje gemaakt worden. Naar keuze kon ook worden gewinkeld. Minpuntje was het dat de binnenstad her en der opgebroken was, vanwege voorbereidingen op het in 2012 mogen zijn van de culturele hoofdstad van België. Om uur vertrokken we weer richting Nederland om op tijd in Deurne te zijn voor het slotstuk van deze mooie dag, een prima verzorgd 3-gangen diner! En daar had men in het restaurant "De Reizende Man" dan ook goed voor gezorgd! Een kroon op deze dag. Na het diner reden we via een mooie route weer richting Nijmegen. Eenieder was enthousiast over een mooie dagtrip en we mochten als commissie weer veel complimenten in ontvangst nemen! Aanvullende informatie: In het volgend nummer meer nieuws over het activiteitenprogramma voor 2012! Regelmatig ontvangen we reacties uit verderweg gelegen delen van onze regio voor onze activiteiten, zoals de dagtrips! Als er belangstelling is bel gerust voor nadere informatie of kijk eens op de website, Theo Bosmans, activiteitencommissie 3

5 IN MEMORIAM THEO VLIJMINX VOOR UW AGENDA 21 t/m 25 Oktober Fit&Funweekend (bedoeld voor jongeren van 18 t/m 30 jaar met een aangeboren, of op jonge leeftijd verworven hartafwijking) Locatie: Valkenswaard Tijd: Kosten: Vanaf vrijdagmiddag 90,00 euro (volpension, exclusief drankjes), leden ontvangen 15,00 euro korting. Informatie: De Hart&Vaatgroep tel E. W. NAJAAR: Informatiemiddag voor Patiënten met Behçet Dit najaar organiseert het Erasmus MC in Rotterdam in samenwerking met De Hart&Vaatgroep een informatiebijeenkomst voor mensen met Behçet. Meer informatie vindt u zodra dit bekend is in de agenda op: De activiteitencommissie heeft voor u alvast de data van activiteiten in 2012 vastgesteld: Zaterdag 31 maart Dinsdag 15 mei Dinsdag 11 september Zaterdag 15 december Paasbingo Voorjaarsreis Najaarsreis Kerstbingo 4

6 VERSLAG LANDELIJKE INFORMATIE- EN CONTACTDAG: HARTRITMESTOORNISSEN EN BOEZENFIBRILLEREN op 21 mei 2011 UMC St. Radboud Nijmegen Belangstelling uit het hele land Al vroeg waren de leden van de diagnosegroep hartaandoeningen van De Hart&Vaatgroep en het regioteam Gelderland aanwezig om de voorbereidingen te treffen. Computer, beamer en geluidsapparatuur werden getest, bewegwijzering aangebracht en informatiestands ingericht. De bezoekerslijst liet zien dat deze dag belangstellenden uit het hele land trok, velen zagen er niet tegen op om vele kilometers te reizen met auto of openbaar vervoer. Al bijtijds meldden zich deelnemers bij de inschrijftafel, waar zij hartelijk werden ontvangen, van informatie voorzien en uitgenodigd werden voor een kopje koffi e of thee. Bij inschrijving kregen de deelnemers de keus deel te nemen aan drie verschillende workshops in de middag: Bewegen, Lotgenotencontact of Medicijnen. Met name deze laatste workshop, onder leiding van apotheker/farmacoloog dr Schouwenberg mocht zich verheugen in een grote belangstelling. De informatiestands van De Trombose Stichting Nederland, de Bewegingsgroepen HUF en Koprol, en De Hart & Vaatgroep werden reeds voor aanvang van de lezingen druk bezocht. Regie in eigen hand en keuzes maken Stipt om uur sprak dagvoorzitter Koos van Staveren het openingswoord uit en lichtte in een sprankelende diavoorstelling de vele mogelijkheden van De Hart & Vaatgroep toe. Hij wees met name op de ondersteunende taken van deze patiëntenvereniging gericht op medisch/fysiek, psychisch en sociaal emotioneel functioneren. Hierdoor is het voor eenieder die getroffen wordt met hart en/of vaatproblemen mogelijk de regie in eigen hand te houden, naar oplossingen te zoeken en keuzes te maken. Oorzaken en behandeling boezemfibrilleren Prof. Dr. J. Smeets nam als eerste het woord en heette eenieder namens de afdeling Cardiologie van het UMC St Radboud van harte welkom. In een van zijn eerste dia s stelde hij zijn ritmesectie voor, de staf van de afdeling Cardiologie met haar specifi eke kennis- en taakgebieden. 5

7 In een grafi ek wordt vervolgens duidelijk gemaakt dat ons hart zo n keer per dag klopt, wat jaarlijks neerkomt op 45 miljoen hartslagen! Vervolgens werden begrippen m.b.t. boezemfi brilleren, ook genoemd atriumfi brilleren of A Fib, aan de orde gesteld. Zo kan dit fi brilleren paroxysmaal, dus aanvalsgewijs voorkomen en spontaan weer stoppen. Maar ook persisterend, met lange aanvallen, waarvoor dan vaak een ECV (electrische beïnvloeding sinusknoop) nodig is. Voorts komt permanent A-fi brilleren voor, het continu aanwezig zijn van boezemfi brilleren, waarbij ECV niet succesvol is. Prof. Dr. Smeets benoemde een aantal klachten die kunnen wijzen op atriumfi brilleren: snelle kamerfrequentie, onregelmatige hartslag (soms snel dan weer langzaam), verminderde inspanningstolerantie, vermoeidheid, duizeligheid en polyuria (een vermeerderde urinelozing). Als oorzaken werden genoemd: LONE d.w.z. onbekend, hypertensie (verhoogde bloeddruk), hartklepafwijkingen, hartfalen, een operatie aan hart of buik, intoxicatie (vergiftiging) door bijvoorbeeld alcohol, een infectie of schildklierafwijking. Als behandeling noemt professor Smeets Rhythm Control (ritme control therapie) waarbij het sinusritme hersteld en behouden wordt. Dit kan door behandeling met medicijnen, een ablatiebehandeling (met behulp van een specifi eke kathether (radiofrequent- en cryo-ablatie, later toegelicht door dr. S. Westra), of door een eventueel grotere operatieve ingreep zoals een open hartoperatie. Ook Rate Control (frequentie controle therapie) kan aangewend worden. Dit houdt in dat het A-fi brilleren geaccepteerd wordt, maar dat de kamerfrequentie door medicatie goed geregeld wordt. Eventueel kan een operatieve ingreep of ablatie van de bundel van His met een pacemaker overwogen worden. Voorts is het zeer belangrijk dat trombo-embolische complicaties voorkomen worden. Behandeling peilers en aanpak Na een korte pauze komt dr. S. Westra aan het woord. Zijn lezing gaat over de behandeling van hartritmestoornissen. De therapie is gebaseerd op drie peilers: behandeling van het onderliggende probleem, ritme of frequentiecontrole en de keus maken of en welke bloedverdunners gebruikt dienen te worden. Behandeling van de onderliggende oorzaken en risicofactoren is met name gericht op een behandeling van een hoge bloeddruk, hartfalen en kransslagaderverkalking. Ook de leeftijd bepaalt de wijze van behandeling. 6

8 Om de bloeddruk en de hartslag te verlagen worden bètablokkers of bloeddrukverlagende medicijnen ingezet. Mogelijke bijwerkingen van bètablokkers zijn duizeligheid, vermoeidheid, koude handen/voeten. De merknamen van bètablokkers eindigen op lol. De bloeddrukverlagende medicijnen werken op de nier. Het zijn de ACE remmers (Angiotensine Converting Enzyme-remmers) die eindigen op pril en de ARB s (Angiotensine Receptor Blokker) die eindigen op tan. De mogelijke bijwerkingen van bloeddrukverlagende medicijnen zijn duizeligheid, nierfunctiestoornissen, (kriebel) hoest, oedeem van de tong. Door ritme- en frequentie controle wordt getracht de hartslag regelmatig te maken door middel van medicijnen. Bij frequentie controle (rate control) worden de ritmestoornissen geaccepteerd, echter de hartslag blijft onregelmatg. Er moet dus voor gezorgd worden dat de polsslag rustig wordt. Dit kan door het gebruik van Bètablokkers ( lol ), Calcium blokkers (verapamil, diltiazem), Digoxine (Lanoxin). Bij ritme controle wordt geprobeerd het sinusritme te herstellen om de hartslag weer regelmatig te maken. Hiervoor kunnen anti-aritmica medicijnen worden voorgeschreven, zoals Sotalol, Flecaïnide (tambocor), en Amiodarone (cordarone). Als medicijnen niet of onvoldoende werken kan een ablatie overwogen worden. Dit gebeurt meestal voor de groep patiënten waarbij het hart helemaal normaal is en het niet duidelijk verklaard kan worden waarom de hartritmestoornissen terug blijven komen (lone boezemfi brilleren). Bij deze ingreep worden de longaders elektrisch geïsoleerd van de linkerboezem van het hart. Na het maken van een CT-scan voert de hartchirurg deze ingreep uit. Dit wordt gedaan door littekens te maken op de overgang van de linkerboezem naar de longaders: van buiten af met behulp van een kijkoperatie, een punt voor punt ablatie, of door een cryo ballon ablatie (bevriezingstechniek). Dit zijn zeer nauwkeurige operaties die vaak geruime tijd in beslag nemen om zeker te zijn van een geslaagde ingreep. De lezing van dr. Westra werd ondersteund door mooie beelden van de punt voor punt en cryo ablatie behandelingen. Bloedplaatjesremmers of stollingsremmers Na de koffi epauze is het woord aan dr. M. Brouwer. Zijn promotieonderzoek ging over stollingsmedicijnen. Het belang van deze kennis voor de Cardiologie is erg groot. Atriumfi brilleren is namelijk een electriciteitsprobleem van het hart. De sinusknoop regelt de hartslag, maar soms is er sprake van ruzie, waardoor de bloedstroom verstoord wordt en stolsels ontstaan die een TIA of CVA kunnen veroorzaken. 7

9 Soms lost het lichaam zo n stolsel zelf op, maar het risico is dusdanig groot dat meestal medicijnen gebruikt moeten worden. De keus moet gemaakt worden of dit bloedplaatjesremmers dienen te zijn of stollingsremmers. Het maken van deze keuzes is het kennisgebied van dr. Brouwer. Hij zet uiteen dat in een bloedvat cellen zwemmen, die soms de neiging hebben te klonteren en een soort slierten te vormen. Er zijn twee manieren om de probleem aan te pakken: - Bloedplaatremmende medicijnen zoals Aspirine (Ascal) en Clopidogrel (Plavix). Redelijk sterke medicijnen, maar er hoeft geen controle door de Trombosedienst plaats te vinden. - Stollingsfactorenremmende medicijnen: Acenocoumarol (Sintrommitis) en Fenprocoumon (Marcoumar). Bij deze medicijnen is controle door de Trombosedienst noodzakelijk, tegenwoordig kan dit ook via internet bij de Nationale Trombosedienst. noodzakelijk, tegenwoordig kan dit ook via internet bij de Nationale Trombosedienst. Er komt een nieuw medicijn op de markt Dabigatran genaamd, waarbij controle door de Trombosedienst niet meer nodig is. De verwachtingen zijn hooggespannen, het middel lijkt zeker zo goed als Sintrommitis. De keus welk medicijn nodig is wordt gemaakt na het maken van een risicoinschatting. Leeftijd, mogelijk hartfalen, verhoogde bloeddruk, diabetes en een mogelijk eerder doorgemaakt CVA of TIA worden gescoord, waarna een goed beeld ontstaat welke medicijnen aangewend dienen te worden. Conclusie: het behandelen van boezemfi brilleren kent vele gezichten en varieert per geval. Belangrijk is dat bij ritmestoornissen snel de Cardioloog ingeschakeld wordt om de oorzaak te achterhalen en de behandeling te starten. Beantwoorden van vragen Na deze duidelijke uiteenzetting worden de vragen van de aanwezigen, die eerder op papier zijn aangeleverd, beantwoord door de deskundigen. De antwoorden op deze vragen en de presentaties van de sprekers vindt u op onze website ( Paula van Rensch Vrijwilliger Voorlichting De Hart&Vaatgroep regio Gelderland 8

10 EERSTE ICD PATIËNTENINFORMATIEBIJEENKOMST Op 30 mei vond in het CWZ een eerste bijeenkomst plaats voor mensen met een Implanteerbare Cardioverter Defi brillator (ICD). Hier kwamen ruim 100 belangstellenden op af. Patiënten kregen informatie rondom de implanteerbare defi brillator (apparaatje in hart dat snelle hartritmestoornissen corrigeert) en konden met lotgenoten praten. Specialist ICD & Electrofysiologie Jan Elders opende de bijeenkomst. Daarna vertelde Adrie Janssen van het ICD technische team over wat ze doen rondom inplanteerbare Defi brillator en controle. Verder sprak cardioloog Bouwels over wie een ICD krijgt en vertelde de voorzitter van de Stichting ICD dragers Nederland (STIN) welke consequenties er voor patiënten zijn bij autorijden. Ook kwam psychiater Hartong aan bod met zijn verhaal over de belasting bij mensen met het hartapparaatje. Tot slot konden patiënten vragen stellen via een forum en informatie krijgen over de verschillende hartapparaatjes van verscheidene fi rma s die er stonden met een stand. De bijeenkomst is goed ontvangen door publiek. En wegens de grote belangstelling komt er daarom nog een tweede sessie aan, aldus Adrie Janssen. De bijeenkomst werd georganiseerd door het cardiologisch medisch team van het CWZ, de STIN, de ICD fi rma s Medtronic en St Jude Medical. Bron: CWZ, 01 juni 2011 BEHANDELPROTOCOL VOOR DEPRESSIE EN ANGST NA BEROERTE Depressie- en angstverschijnselen komen vaak voor na een beroerte (CVA). Deze klachten maken het patiënten zwaarder om te herstellen van een beroerte. De Sint Maartenskliniek start samen met het UMC St Radboud een studie naar angst- en depressieklachten na CVA met als doel een effectief behandelprotocol te ontwikkelen. Het precieze verband tussen een depressie en een CVA is niet geheel duidelijk. Enerzijds is het voor een patiënt vaak moeilijk te moeten leven met de gevolgen van een beroerte. De patiënt kan zich gefrustreerd en machteloos voelen omdat hij of zij zich bijvoorbeeld niet langer goed kan uitdrukken, of om bang te zijn voor een nieuw CVA. Aan de andere kant heeft de hersenbloeding of het herseninfarct een directe, biologische impact op de hersenen. 9

11 Op die manier is de depressie ook een rechtstreeks gevolg van de schade aan de hersenen. Angstklachten kunnen ook duidelijk aanwezig zijn, maar daar is nog weinig wetenschappelijke theorie over ontwikkeld. In deze studie zijn zowel depressie als angst speerpunten. Angst- of depressieklachten maken het patiënten lastiger om te herstellen van een beroerte. In vergelijking met niet-depressieve CVA-patiënten, is bij hen het verlies aan functionaliteit groter, zijn de cognitieve capaciteiten meer aangetast en ligt ook de sterftegraad de helft hoger. Behandelprotocol Op dit moment werken de onderzoekers aan de ontwikkeling van een behandelprotocol. De inhoud van de behandeling is gebaseerd op cognitieve gedragstherapie aangevuld met activiteiten die begeleid worden door ergotherapeut of bewegingsagoog. De onderzoekers willen onder andere door deze cognitieve gedragstherapie te weten komen wat de mogelijkheden van de patiënt nog zijn en of hij deze mogelijkheden (in termen van activiteiten) ook thuis kan uitvoeren met hulp van ergotherapeut of bewegingsagoog. De effectiviteit van de behandeling wordt vergeleken met resultaten van een andere groep patiënten (controlegroep), die een cognitieve training krijgen via een computerprogramma. In februari 2011 start een proef met het ontwikkelde behandelprotocol. Per augustus 2011 gaat het project van start in acht verschillende instellingen in Nederland. In een periode van een jaar worden doorlopend in de deelnemende centra 106 patiënten in de studie opgenomen. De behandelingsduur per patiënt is vier maanden. Na deze vier maanden verrichten de onderzoekers vervolgmetingen. De uitkomsten van deze proef worden gebruikt om het behandelprotocol verder te verbeteren. Restore4stroke Het onderzoek is een onderdeel van Restore4Stroke, een landelijk onderzoeksproject waarin de sociale re-integratie van CVA- patiënten centraal staat. De uitvoering van het Restore4Strokeproject bestaat uit 4 studies: prospectieve cohort, angst en depressie, zelfmanagement en economische evaluatie. De Sint Maartenskliniek neemt samen met het UMC St Radboud het onderzoek naar angst en depressie onder haar hoede. De studie heeft als doel angst- en depressieklachten na CVA te behandelen. Bron: St Maartenskliniek 10

12 HARTSTILSTAND VERHELPEN MET KLEINERE STROOMSTOOTJES Nieuwe methode maakt harde klap met 1000 à 1500 Volt om hart te resetten wellicht overbodig. Los!, roepen artsen als ze bij een patiënt met een hartstilstand een elektrische schok toedienen. En dat is niet voor niets. Van zo n stroomstoot van 1000 à 1500 Volt, bedoeld om het haperende hart te resetten, blijf je als omstander liever verschoond. Ook voor de patiënt zelf is zo n defi brillatie nogal een klap, schrijven Duitse, Franse en Amerikaanse biomedici vandaag in het vakblad Nature. Er kunnen vonken bij ontstaan, en soms houdt de patiënt er lichte brandwonden aan over. Patiënten die rondlopen met een defi brillator die onder de huid is ingebracht, krijgen af en toe ten onrechte een schok als ze nog bij kennis zijn, en ervaren dat als ronduit pijnlijk. De wetenschappers hebben daarom een mildere methode bedacht om het hart weer op gang te brengen: ze geven niet één grote stoot, maar vijf kleintjes, kort na elkaar. Daarbij houden ze rekening met de ligging van bloedvaatjes en de richting van spiervezels, die de elektrische weerstand in het hart beïnvloeden. Zo benutten ze de stroom optimaal, waardoor de totaal toegediende energie met 84 procent omlaag kan. Tot dusver is de methode alleen bij honden getest, met goed resultaat. De schokjes namen de oorzaak van de hartstilstand weg. Dat wil zeggen: ze dempten stapsgewijs het verkeerde elektrische signaal dat in de hartkamers rondzong, waarna het hart zijn natuurlijke ritme kon hervatten. Jaarlijks krijgen tienduizend mensen een elektrische schok om hun hartstilstand te verhelpen. De potentiële klandizie is dus groot. Een interessante vinding, maar nog lang niet rijp voor de kliniek, reageert cardioloog Ruud Koster uit het Academisch Medisch Centrum in Amsterdam. Het moet allereerst nog worden bewezen dat dit ook bij de mens werkt. Bovendien hebben de onderzoekers hun elektrodes geïmplanteerd. Het is nog de vraag of het ook lukt met elektrodes die op de borst zijn geplakt. Koster hoopt dat de methode standhoudt, want hoe minder stroom, hoe beter. De vinding zou kunnen leiden tot een aanzienlijke verkleining van de geïmplanteerde defi brillatoren, die voor ruim de helft uit batterijen bestaan. De huidige apparaten zijn al minder immens dan die uit de beginjaren, maar je ziet ze nog steeds zitten als een bobbel onder de huid, bij het sleutelbeen. De cardioloog vindt wel dat de nadelen van de huidige defi brillatie nogal worden overdreven, mogelijk uit commerciële motieven. 11

13 De gebruikte hoeveelheid stroom is volgens hem al een stuk lager dan twintig jaar geleden, en de brandwonden noemt hij mild. Bovendien zijn patiënten met een hartstilstand buiten westen, dus de pijn van de schok voelen ze niet. Het doet pijn bij patiënten die we met zo n schok behandelen om een hartritmestoornis in de hartboezem te herstellen, maar die krijgen een narcose. (Uit Trouw, ) VOLUME NORMEN VOOR CARDIOLOGISCHE INGREPEN Laatste update: 23 juni 2011 BAARN - Voor drie veel voorkomende en risicovolle cardiologische ingrepen worden volumenormen ingevoerd. Dit vormt de beste garantie dat patiënten met hart- en vaatziekten zorg van de hoogst mogelijke kwaliteit krijgen, zo meldt de Nederlandse Vereniging voor Cardiologie. De Nederlandse Vereniging voor Cardiologie (NVVC) heeft deze volumenormen vandaag bekend gemaakt. Deze hebben niet alleen betrekking op het aantal behandelingen, maar bijvoorbeeld ook op of er 24 uur per dag een team beschikbaar is voor acute hartinfarcten en of de behandelteams over voldoende specifi eke deskundigheid en ervaring beschikken. Cardiologische centra die aan de normen voldoen, worden geplaatst op een zogeheten Witte Lijst van de NVVC. De normen hebben betrekking op dotterbehandelingen ( per jaar), Inwendige Cardioverter Defi brillatorimplantaties (ICD, 5000 per jaar) en hartklepimplantaties via een catheter (750 per jaar). Belangrijkste doodsoorzaak Hart- en vaatziekten vormen nog steeds de belangrijkste doodsoorzaak in Nederland: jaarlijks sterven meer dan mensen aan de gevolgen van een hart- of vaatziekte. Het aandeel in de totale sterfte is daarmee meer dan 30 procent. Harde, kille cijfers die het belang van goede cardiologische zorg onderstrepen.de sterfte in jongere patiëntengroepen neemt weliswaar af, maar door de vergrijzing blijft de totale sterfte gelijk. De Nederlandse Vereniging voor Cardiologie (NVVC) doet dan ook geen concessies als het gaat om de kwaliteit van de cardiologische zorg in Nederland. De NVVC kiest daarom niet voor minimale kwaliteitsnormen, maar voor optimale normen waardoor de patiëntveiligheid en kwaliteit is gewaarborgd. 12

14 Streng Cardiologische centra die bepaalde verrichtingen uitvoeren worden streng gecontroleerd door de commissie Kwaliteit van de NVVC aan de hand van visitaties. Zo moet een dottercentrum 24 uur per dag, 7 dagen in de week kunnen behandelen en tenminste 600 dotterprocedures per jaar uitvoeren. Voor een cardioloog bedraagt het minimum aantal behandelingen 150 per jaar. Ook voor startende centra zijn volumenormen afgesproken die vallen binnen de kwaliteitseisen. Volgend jaar worden nog meer optimumnormen ingevoerd, onder andere voor de behandeling van hartritmestoornissen Gelezen op internet bij 'BLOEDTEST STELT HART ZIEKTE VAST' Laatste update: 13 juli 2011 AMSTERDAM - Door een nieuwe bloedtest is snel vast te stellen of iemand een hart- of vaatziekte heeft. Daardoor kunnen langdurige en kostbare onderzoeken worden overgeslagen, stelt cardioloog Eric Duckers van het Erasmus Medisch Centrum in Rotterdam woensdag in De Telegraaf. Harten vaatziekten zijn de belangrijkste doodsoorzaak in Nederland. Zuurstofgebrek Met de bloedtest kan worden nagegaan of het hart in de afgelopen week zuurstofgebrek heeft gehad. De test wordt nu uitgeprobeerd op duizend patiënten in het ziekenhuis. De eerste resultaten zouden veelbelovend zijn. In de huidige praktijk gaat volgens de cardioloog veel tijd verloren. Mensen met hartklachten gaan eerst naar de huisarts. Die verwijst naar het ziekenhuis en dan kan het twee maanden duren voordat de patiënt daar terecht kan. Cardioloog Afhankelijk van de klachten volgen in de weken daarna onderzoeken. Zo worden gesprekken met een cardioloog ingepland, worden hartfi lmpjes gemaakt en kan een fi etstest bij het programma horen. Dat hele traject kan volgens Duckers door één bloedtest worden vervangen. Die kan door een huisarts worden uitgevoerd. De test zou tussen de vijftig en tweehonderd euro kosten. 13

15 Tijd besparen De test zou cardiologen ook veel tijd besparen omdat in veel gevallen pas na het nodige onderzoek blijkt dat er geen hartproblemen zijn. Door de test zou dit meteen duidelijk worden zonder dat verder onderzoek nodig is. "De bloedtest toont meteen de echte hartpatiënten aan." De cardiologen houden dan meer tijd over voor de patiënten die echt hartproblemen hebben. De test moet binnen twee jaar in de medische wereld worden geïntroduceerd. Gelezen op internet bij NIEUWSBRIEF HOGE BLOEDDRUK, APRIL 2011 De Nieuwsbrief Hoge Bloeddruk is een uitgave van de Nederlandse Hartstichting en informeert u over nieuwtjes en achtergronden die met hoge bloeddruk en hart- en vaatziekten te maken hebben. Van een hoge bloeddruk spreekt men als de bovendruk hoger of gelijk is aan 140 millimeters kwik (mmhg) en de onderdruk hoger of gelijk is aan 90 mmhg. Hart- en vaatziekten Hart- en vaatziekten zijn de meest voorkomende ziekten in Nederland. De meeste hart- en vaatziekten ontstaan door het dichtslibben van slagaders als gevolg van slagaderverkalking (atherosclerose). Op beschadigingen in de vaatwand (o.a. door langdurige hoge bloeddruk) kunnen vetten en cholesterol zich gemakkelijker hechten. Dit worden plaques genoemd. Hierdoor vernauwen langzaam de bloedvaten. Op deze plaques kunnen bloedstolsels ontstaan. Zo n bloedstolsel kan losraken, door de bloedstroom meegevoerd worden en ergens anders een bloedvat afsluiten. Afhankelijk van de plaats waar dit gebeurt ontstaat een hartinfarct, een herseninfarct of bijvoorbeeld een vernauwing van een slagader in het been. Risicofactoren Een hoge bloeddruk is een van de risicofactoren voor hart- en vaatziekten. Andere risicofactoren zijn roken, een verhoogd cholesterolgehalte, overgewicht, diabetes en erfelijkheid. Van de Nederlandse bevolking tussen de 20 en 60 jaar heeft ongeveer 1 op de 5 een verhoogde bloeddruk, 1 op de 8 een verhoogd cholesterolgehalte en 1 op de 3 rookt. Het opsporen en behandelen van mensen met een verhoogd risico heet cardiovasculair risicomanagement. Hierover geeft de Hartstichting voor patiënten de brochure Werken aan vitale vaten uit. U kunt de brochure via de webshop bestellen. 14

16 Ken uw risico! De risicofactoren samen vormen uw risicoprofi el. Kijk om uw risicoprofi el te bepalen op onze website bij: Hoe bepaal ik mijn risico. U kunt ook uw huisarts vragen uw risicofactoren voor hart- en vaatziekten in kaart te brengen. De arts maakt hierbij gebruik van de SCORE-tabel, waarin de invloed van de belangrijkste risicofactoren per geslacht en leeftijdscategorie zichtbaar wordt. Cholesterol Cholesterol is een vetachtige stof die het lichaam nodig heeft als bouwstof voor lichaamscellen en hormonen, maar teveel cholesterol is schadelijk. Het meeste cholesterol wordt aangemaakt in de lever; een klein deel wordt direct opgenomen uit de voeding. U merkt het niet als u een verhoogd cholesterolgehalte heeft. Het cholesterolgehalte wordt bepaald met een bloedtest. Behalve het totaal cholesterolgehalte wordt ook het goede HDL-, het slechte LDL-cholesterolgehalte en het triglyceridegehalte bepaald. Mensen met een verhoogd cholesterolgehalte kunnen zich bij de apotheek of via abonneren op de Nieuwsbrief Hoog Cholesterol. Zout in de media Opzienbarende onderzoeksresultaten halen vaak het nieuws. Zo ook het onderzoek van de Belgische professor Jan Staessen. Hij onderzocht de relatie tussen zout en hart- en vaatziekten en publiceerde zijn resultaten in het toonaangevende tijdschrift JAMA. Mensen die weinig zout eten, zouden vaker sterven aan hart- en vaatziekten dan mensen die veel zout gebruiken. Op de onderzoeksmethode kwam meteen na publicatie veel kritiek. De Hartstichting blijft daarom bij haar advies om minder zout te eten om zo de kans op harten vaatziekten te verlagen. Ook professor Staessen zelf adviseert mensen met een hoge bloeddruk of met hart- en vaatproblemen niet om meer zout te eten. Hij geeft aan dat het voor patiënten zinvol blijft om de zoutinname te beperken. Lees de reactie van de Hartstichting. Brochure vernieuwd Tips en adviezen om gezondere voedingskeuzes te maken, vindt u in onze brochure Kritisch kiezen en kopen. Deze brochure is geactualiseerd. Hij bevat ook informatie over de nieuwe voedselkeuzelogo s. In de loop van 2011 verschijnen deze nieuwe logo s op de verpakkingen. Er is een groene en blauwe variant. 15

17 Het groene logo bevat de tekst Gezondere keuze en staat voor de gezondere keuze binnen de groep basisproducten zoals melk, brood, groenten en fruit. Het blauwe logo bevat de tekst Bewuste keuze en helpt bij het maken van een juiste keuze uit producten die niet tot de basisvoedingsmiddelen horen, zoals sauzen, soepen en tussendoortjes. Voor meer informatie en hulp bij het maken van gezonde keuzes, bestel of download de brochure via de webshop. Opzouten Met de campagne Opzouten wil de Consumentenbond bereiken dat de levensmiddelenfabrikanten minder zout in hun producten gebruiken. Uit onderzoek van de Consumentenbond is gebleken dat de hoeveelheid zout de laatste jaren in de meeste productgroepen nauwelijks is gedaald. Als alle fabrikanten tegelijk en stapsgewijs minder zout aan hun producten toevoegen, heeft dit geen negatief effect op de smaak. Zo wordt het gemakkelijker om het advies van de Gezondheidsraad op te volgen om niet meer dan 6 gram zout per dag te gebruiken. Lees meer en steun de campagne van de Consumentenbond. Vragenrubriek Bij de Informatielijn van de Nederlandse Hartstichting komen veel vragen binnen. In deze rubriek leest u elke keer het antwoord op één vraag. Mijn bloeddruk is vroeg in de ochtend hoger dan later op de dag, is dat normaal? Schommelingen in de bloeddruk zijn normaal. Gedurende het etmaal schommelt de bloeddruk bij iedereen. s Nachts is de bloeddruk relatief laag. Tegen de tijd dat we wakker worden, stijgt de bloeddruk. In de loop van de dag neemt de bloeddruk weer iets af, om aan het eind van de middag en het begin van de avond opnieuw te stijgen. De bloeddruk verandert ook onder invloed van de ademhaling, emoties, druk praten, temperatuur, lichaamsbeweging, pijn, koorts, tabak en alcohol. Ook de lichaamshouding beïnvloedt de bloeddruk. De bloeddruk zal meestal stijgen wanneer u vanuit een liggende houding gaat staan. Fabel of Feit? Zoete drop is minder schadelijk dan zoute drop. Fabel! Zoete drop bevat ook veel zout, maar door de suikers proeft u dat niet. Daarnaast bevat drop de stof glycyrrhizine, een extract uit de zoethoutwortel. Glycyrrhizine zorgt er voor dat de nieren meer vocht vasthouden, zodat de bloeddruk stijgt. Bij hoge bloeddruk is het dus beter drop en andere producten met zoethoutwortelextract (zoals zoethoutthee) niet te gebruiken. 16

18 Informatielijn Met vragen over hoge bloeddruk, hart- en vaatziekten of een gezonde leefstijl kunt u terecht bij de Informatielijn van de Nederlandse Hartstichting: (maandag t/m vrijdag van 09:00 tot 13:00 uur, lokaal tarief). U kunt uw vraag ook per stellen: informatielijn@hartstichting.nl Dressing Heeft u een blender of een staafmixer, maak dan eens zelf een lekkere en gemakkelijke dressing. Wat heeft u nodig: 1 dl. Azijn, 1 theelepel honing, 1 theelepel mosterd, 1/4 rode ui, beetje peper. Bereidingswijze: Samen mengen in de blender of met een staafmixer. Toevoegen 2dl (zonnebloem) olie en eventueel een beetje poedersuiker. Deze basisdressing is circa 3 weken houdbaar in de koelkast. Experimenteer ook eens met: - rucola - geroosterde paprika - verse basilicum - extra honing en dille Deze variaties zijn circa 2 weken houdbaar. Smoothie sinaasappelaardbei-kiwi-banaan: voor 2 tot 4 personen Ingrediënten: 8 perssinaasappels, 20 aardbeien, 2 kiwi s, 2 handsinaasappels, 2,5 dl magere of halfvolle yoghurt, 4 bananen in schijfjes Bereiding: Pers de sinaasappels. Maak de aardbeien en kiwi s schoon en snijd de kiwi s in stukjes. Schenk het sinaasappelsap, de aardbeien en de stukjes kiwi met de yoghurt in een keukenmachine of blender en meng dit goed door elkaar. Voeg de bananenschijfjes toe en pureer het geheel tot een glad en luchtig drankje. Snijd de handsinaasappels in heel kleine stukjes en roer ze vlak voor het serveren door de smoothie. 17

19 NIEUWSBRIEF HOOG CHOLESTEROL, JULI 2011 De Nieuwsbrief Hoog Cholesterol informeert u over nieuwtjes en achtergronden die met cholesterol en hart- en vaatziekten te maken hebben. Stoppen met roken? Doen! Een verhoogd cholesterol is een van de risicofactoren voor hart- en vaatziekten. Roken is de belangrijkste risicofactor. Sinds januari dit jaar wordt hulp bij stoppen-met-roken vergoed vanuit het basispakket. Terwijl meer mensen dan ooit de kans grijpen om te stoppen, heeft minister Schippers besloten deze hulp alweer uit het basispakket te schrappen. Als u nog rookt, laat u hierdoor niet weerhouden om te stoppen. De cijfers over roken zijn namelijk schrikbarend; elk jaar sterven mensen aan een ziekte die samenhangt met roken en elk jaar krijgen mensen een chronische ziekte door (mee)roken. De helft van alle rokers overlijdt door roken! Wat zijn de effecten van roken? De drie meest schadelijke stoffen voor hart, bloedvaten en longen zijn nicotine, koolmonoxide en teer. Nicotine zorgt voor de verslaving aan roken. Nicotine verhoogt de hartslag en al bij de eerste trek zorgt nicotine voor de vernauwing van de bloedvaten; de bloeddruk stijgt. Dit effect verdwijnt pas 20 minuten na het uitmaken van de sigaret. Nicotine leidt tot beschadiging van de binnenkant van de bloedvaten. Hierdoor kunnen vetachtige stoffen in de vaatwand dringen die een brijachtige massa (plaque) vormen, waarop bloedstolsels ontstaan. Op de langere termijn raken vaten vernauwd of slibben dicht. Dit proces heet slagaderverkalking. Nicotine versnelt dit proces. Koolmonoxide is een van de verbrandingsproducten die bij het roken ingeademd worden. Koolmonoxide bindt zich gemakkelijker aan bloed dan zuurstof. Hierdoor daalt het zuurstofgehalte in het bloed. Het hart moet harder werken. Teer komt in de longen terecht en blijft daar voorgoed liggen. Er ontstaat als het ware een roetlaagje. Dit veroorzaakt de bekende rokershoest. Tabaksrook zorgt er ook voor dat het bloed sneller stolt. 18

20 Roken en cholesterol Roken heeft ook invloed op het cholesterolgehalte in het bloed. Door tabaksrook daalt het goede cholesterolgehalte (HDL-cholesterol), terwijl het slechte cholesterolgehalte (LDL-cholesterol) juist stijgt door tabaksrook. Wat gebeurt er als u stopt met roken? Net na het stoppen met roken voelt u zich waarschijnlijk eerst minder goed; u bent snel geïrriteerd, lusteloos of onrustig. Dit is een tijdelijke fase die hooguit twee weken duurt. De gezondheidswinst is vele malen groter! In onze brochure Uitdrukkelijk voor rokers staan adviezen om te stoppen met roken. Kijk voor meer tips of hulpmiddelen ook op de website van STIVORO: Tijd na rookstop Positieve effecten 20 minuten Uw bloeddruk en hartslag zijn weer normaal 8 uur De helft van de nicotine en het koolmonoxide is uit uw lichaam verdwenen. 24 uur De koolmonoxide is helemaal verdwenen. U heeft minder kans op een hartinfarct. 48 uur Er is geen nicotine meer in het lichaam. U ruikt en proeft beter. 72 uur Het ademen wordt gemakkelijker en u voelt zich fi tter weken De bloedcirculatie in uw lichaam verbetert. 3-9 maanden De longfunctie is verbeterd met 10%. U hoest minder en u heeft minder ademhalingsproblemen. 1 jaar Het risico op een hartinfarct is verminderd tot ongeveer de helft van het risico van een roker. Brochure vernieuwd Tips en adviezen om gezondere voedingskeuzes te maken, vindt u in onze brochure Kritisch kiezen en kopen. Deze brochure is geactualiseerd. Hij bevat ook informatie over de nieuwe voedselkeuzelogo s. In de loop van 2011 verschijnen deze nieuwe logo s op de verpakkingen. Er is een groene en blauwe variant. Het groene logo bevat de tekst Gezondere keuze en staat voor de gezondere keuze binnen de groep basisproducten zoals melk, brood, groenten en fruit. Het blauwe logo bevat de tekst Bewuste keuze en helpt bij het maken van een juiste keuze uit producten die niet tot de basisvoedingsmiddelen horen, zoals sauzen, soepen en tussendoortjes. Voor meer informatie en hulp bij het maken van gezonde keuzes, bestel of download de brochure via de webshop. 19