>>LopendVuur Editie NOS NOC*NSF Sportgala. ste. Vakjury. De FBK-prijs. Amsterdam RAI, 21 december 2016:

Transcriptie

1 >>LopendVuur08 De krant van de Nederlandse Topsport >> december 2016 Minister Edith Schippers: Ook na je sportcarrière zijn er mogelijkheden genoeg > 3 NOS NOC*NSF Sportgala 2016: portretten van alle genomineerden > 4 Afscheidsinterview André Cats: We hebben nu een hele generatie sterke Paralympische sporters > 7 Zitskiër Jeroen Kampschreur: Ik keek naar de wereldtop en dacht: dat wil ik ook > 8 Amsterdam RAI, 21 december 2016: 66 Editie NOS NOC*NSF Sportgala ste >> Wie denkt aan het sportjaar 2016, denkt al gauw aan Rio de Janeiro, waar zoveel prachtige prestaties zijn neergezet, zowel bij de Olympische als bij de Paralympische Spelen. Op schitterende wijze werden hooggespannen verwachtingen ingelost. En er waren ook onverwachte medailles te vieren. Maar het zijn in dit Olympische jaar niet uitsluitend degenen die in Rio excelleerden die in aanmerking komen voor de uitverkiezing tot Sportman, Sportvrouw, Sportploeg, Coach of Paralympische sporter van het Jaar. Ook op Europese en wereldkampioenschappen hebben Nederlandse toppers verschillende titels opgeëist, die in het oog zijn gesprongen. Op de volgende pagina s zijn de gegevens over alle genomineerden met hun prestaties na te lezen. Zij komen in aanmerking voor een Jaap Eden dan wel een Coach Award. FOTO: NOC*NSF Sommige topsporters losten in het Olympische jaar 2016 gewoon hun beloften in, anderen schoten dit jaar als een komeet omhoog. Wie wordt er met een Jaap Eden beloond voor een topjaar? En voor wie wordt 2016 nog mooier dan het al was? Woensdagavond 21 december, tijdens de 66ste editie van het NOS NOC*NSF Sportgala, weten we het. Prestatiedichtheid Voor deze eretitels gaat het om de prestaties die het hele jaar, tussen 1 december 2015 en 30 november 2016, geleverd zijn. Samen met de topsportbonden heeft NOC*NSF een overzicht opgesteld met de in die periode behaalde topprestaties. De vakjury ontvangt het overzicht met deze aansprekende prestaties en ieder lid van de vakjury kan sporters, sportploegen en coaches aan deze lijst toevoegen. Daarna bepaalt de jury gezamenlijk welke sporters en coaches genomineerd worden. De vakjury beoordeelt de prestaties op basis van een aantal criteria, zo licht juryvoorzitter Jeroen Bijl toe: Dat is bijvoorbeeld de prestatiedichtheid: hoeveel concurrentie is er, hoe breed is de top, zit de top dicht >> lees verder op pagina 2 Vakjury 1. Pieter van den Hoogenband, winnaar FBK Carrièreprijs, Sportman van 1999, 2000, 2004; 2. Esther Vergeer, Paralympisch sporter van 2002, 2003, 2005, 2008, 2010; 3. Marianne Timmer, Sportvrouw van 1998, coach; 4. Charles van Commenée, voormalig technisch directeur NOC*NSF en UK Athletics; 5. Guus Hiddink, Coach van het Jaar 2002 en 2005, coach; 6. Hans Klippus, sportjournalist; 7. Ewoud van Winsen, sportjournalist; 8. Jeroen Bijl, Manager Topsport NOC*NSF, tevens voorzitter van de vakjury. Van Leontien Zijlaard-van Moorsel namens de sporters, Joop Alberda namens de coaches en journalist John Volkers (de Volkskrant) liep de zittingstermijn af, hun plaats is ingenomen door respectievelijk Marianne Timmer, Guus Hiddink en Hans Klippus (Algemeen Dagblad). De FBK-prijs Om de allergrootste sportlegendes uit de Nederlandse geschiedenis te eren, is de Fanny Blankers-Koen Carrièreprijs ingesteld, de Nobelprijs voor de Nederlandse sport. Sporters die in aanmerking komen voor deze prijs hebben een aansprekende sportcarrière achter de rug met prijzen op Europese en wereldkampioenschappen, op Olympische dan wel Paralympische Spelen. Hun uitstraling is internationaal en aansprekend op meerdere terreinen. De laatste winnaars bepalen samen wie de Fanny Blankers-Koen Carrièreprijs dit jaar toebedeeld krijgt. HET LOPEND VUUR DECEMBER 2016 NOC*NSF 1

2 Vervolg pagina 1 bij elkaar? Daarnaast kijken we naar de impact van de sport op het Nederlands publiek, maar ook naar de mondialiteit van de sport: Hoe groot is de sport internationaal gezien? Bij het beoordelen van de prestaties van de coach wordt onder andere gekeken naar invloed en controle die hij of zij heeft op de prestaties van de sporter(s). Elk individueel jurylid bepaalt zelf hoe hij of zij de criteria weegt. Doordacht Uit de nominaties worden direct voorafgaand aan de live-uitzending van de Sportgalaverkiezingen op tv de winnaars gekozen. Net als de sporters en coaches brengen ook de vakjuryleden direct voor de uitzending hun stem uit. Zij brengen onafhankelijk van elkaar en anoniem hun stem uit. De stemmen van de vakjuryleden hebben samen een gewicht van 50%. De overige 50% komt van de sporters en coaches. Jeroen Bijl vervolgt: Zeker in een Olympisch jaar als dit, met zoveel nominaties, is het lastig om te bepalen op wie je gaat stemmen. Je wilt toch zo objectief mogelijk blijven. Daarom doe ik de stemmers, zowel sporters en coaches als de experts in de vakjury, de suggestie om eerst te bedenken welke criteria je belangrijk vindt. Daarop schaal je de genomineerden in. Kijk eerst naar de punten waarop je objectief kan meten, laat daarna je gevoel spreken. Dan kom je in elk geval tot een gegronde, doordachte keuze. Live Het NOS NOC*NSF Sportgala wordt woensdag 21 december vanaf uur rechtstreeks uitgezonden op NPO 1. Young Talent Award Anders dan voorgaande jaren kiest de vakjury direct wie de Young Talent Award wint. De individuele vakjuryleden verdiepen zich hiervoor extra goed in de verschillende door de bonden voorgedragen kandidaten, waarna zij in gezamenlijk overleg de winnaar van de Young Talent Award bepalen. De naam van dit Talent wordt bekendgemaakt op de avond van het Sportgala. Een stukje historie 1951: tussen 1951 en 1958 werd enkel een Sporter van het Jaar gekozen. Voetballer Abe Lenstra was in 1951 de eerste winnaar. 1954: Geertje Wielema, zwemster, werd als eerste vrouw tot Sporter van het Jaar gekozen. 1959: voor het eerst werd er elk jaar zowel een Sportman als een Sportvrouw gekozen. Eerste winnaars: Sjoukje Dijkstra, kunstschaatster en Arie van Houwelingen, wielrenner. 1968: Ajax verkozen tot eerste Sportploeg van het Jaar. 2002: Esther Vergeer, rolstoeltennisster, verkozen tot de eerste Paralympische sporter van het Jaar. Dat jaar werd ook de eerste Coach van het Jaar gekozen, winnaar: Guus Hiddink, voetbal. NOC*NSF en Zilveren Kruis bieden ook in 2017 Topsportpolis aan Overige voorzieningen 2017 Sinds enkele jaren werkt NOC*NSF nauw samen met Partner Zilveren Kruis om topsporters tegemoet te komen in de sportmedische onkosten. Sinds 2014 heeft dat voor alle topsporters met een A-, HP- of B-status geresulteerd in de Topsportpolis. Door het afsluiten van de Topsportpolis ben je als topsporter goed verzekerd voor jaarlijkse sportmedische onderzoeken en keuringen, maar bijvoorbeeld ook onbeperkt voor alle fysiotherapiebehandelingen. >> In 2017 zal de Topsportpolis gecontinueerd worden onder dezelfde condities als de afgelopen drie jaar. De Topsportpolis is beschikbaar voor topsporters met een A-, Selectie- en HP-status. Dit wil zeggen dat je voor een vast maandbedrag een basisverzekering, aanvullende verzekering en een extra topsportpakket kunt afsluiten bij Zilveren Kruis. Voor 2017 is de maandelijkse bijdrage vastgesteld op 108,64 euro. De ervaring van de afgelopen jaren heeft uitgewezen dat de Topsportpolis van enorme waarde is voor topsporters. Voor verdere informatie over de dekkingen, of voor het direct afsluiten van de Topsportpolis, kan je terecht op www. zk.nl/topsport of bij de Topsporthelpdesk van Zilveren Kruis, Grotere groep Voor de topsporters die geen A-, Selectieof HP-status hebben, is er nu een alternatief aanbod: de Nationale Sportpolis. Hiermee faciliteren NOC*NSF en Zilveren Kruis een grotere groep topsporters dan voorgaande jaren. Met de Nationale Sportpolis krijg je als sporter 7,5% premiekorting op de basisverzekering, 10% korting op Aanvullende en Tandartsverzekering en er kan gebruikgemaakt worden van een gratis Extra Aanvullend Sportpakket. Het advies van de Medische Staf van NOC*NSF is om minimaal de Aanvullende** (twee sterren) Verzekering af te sluiten. Hiermee ben je onder andere per kalenderjaar verzekerd voor twaalf fysiotherapiebehandelingen, tot 150 euro voor sportmedisch onderzoek en tot 540 euro voor passingen van sportprothese en sportrolstoel. De maandelijkse premie hangt af van het soort aanvullende verzekering dat je kiest, maar zal tussen de 98 euro en 125 euro liggen. Overstappen Overstappen naar de Nationale Sportpolis kan tot en met 31 december Indien je jonger dan achttien jaar bent, is het ook mogelijk dat een van je ouders de Nationale Sportpolis afsluit. Aanmelden kan via telefoon , sport of Mijn Zilveren Kruis. Zorg ervoor dat je het volgende collectiviteitsnummer bij de hand houdt: >> Meer info: Bij vragen over de zorgverzekering of andere medische vragen, neem contact op met topsportmedisch@nocnsf.nl. Het voorzieningenpakket voor topsporters voor 2017 wordt steeds concreter. Het stipendium is gegarandeerd, net als de kostenvergoeding. Ook de overstap naar een nieuwe carrière wordt met extra hulp van VWS ondersteund. NL Sporter verzorgt juridisch advies en NOC*NSF blijft ook volgend jaar topsporters fiscaal faciliteren. Een deel van de voorzieningen voor topsporters is afhankelijk van sponsors. De meeste sponsorovereenkomsten eindigen eind dit jaar. Er wordt natuurlijk druk gewerkt aan de invulling van de sponsoring voor de komende jaren. Zo zijn de afspraken met Zilveren Kruis, waaronder de Topsportpolis, nu helder, zie het verhaal hiernaast. Een deel van de overige huidige voorzieningen loopt nog een paar maanden in het nieuwe jaar door. Zo zijn de NS-treinkaarten in elk geval geldig tot maart. In de onlangs verstuurde digitale nieuwsbrief van Athlete Services vonden topsporters de laatste stand van zaken. We houden jullie op de hoogte! >> Meer info: athleteservices@nocnsf.nl Colofon Colofon Lopend Vuur is een uitgave van NOC*NSF Ontwerp Diep Arnhem, Opmaak Studiorvg, Rotterdam Druk Edauw & Johannissen BV, Den Haag, Hoofdredactie Friso Schotanus (Het Sportbureau)/NOC*NSF, Eindredactie Karlijn de Jonge, Medewerkers Daniel Schildknaap, Robin Wubben, Redactieadres NOC*NSF: Lopend Vuur T.a.v. Annemiek van der Meer, Postbus 302, 6800 AH ARNHEM, Tel.: , lopendvuur@nocnsf.nl, 2 NOC*NSF HET LOPEND VUUR DECEMBER 2016

3 Meer geld van VWS voor topsport Topsport kan de komende jaren rekenen op jaarlijks 12,5 miljoen euro extra. Minister Edith Schippers (Sport) besteedt het grootste deel van dat geld rechtstreeks aan het versterken van de talent- en topsportprogramma s (8 miljoen euro extra), voorzieningen voor topsporters en coaches (1 miljoen euro extra), Paralympische topsport- en talentprogramma s (1 miljoen euro extra) en topsportevenementen (2,5 miljoen euro extra). Daarnaast maakt minister Schippers zes ton vrij om topsporters te ondersteunen die na hun sportcarrière een tweede maatschappelijke loopbaan op willen starten. FOTO: MINISTERIE VAN VWS >> De topsportbegroting van VWS stijgt nu structureel van ongeveer 40 miljoen euro in 2016 naar ruim 50 miljoen vanaf 2017, geld dat hard nodig is om de toptienambitie waar te maken. De afgelopen jaren heeft de Nederlandse topsport een goede ontwikkeling doorgemaakt, waardoor steeds meer sporters en programma s de aansluiting hebben gevonden bij de mondiale top. Met dit extra budget zijn die sporters en topsportprogramma s beter te financieren. De 2,5 miljoen voor topsportevenementen komt de komende drie jaar beschikbaar door de fusie van de Staatsloterij en De Lotto. De minister wil dit geld gebruiken om extra te investeren in grote sportevenementen die in ons land georganiseerd worden. Voor het jaar 2017 staan bijvoorbeeld de grand final triathlon-series op het programma, het EK hockey, het EK 3x3 basketbal, het EK vrouwenvoetbal en het WK shorttrack. Voor 2018 het WK schaatsen allround, het WK veldrijden, Volley 2018, het EK atletiek cross country, motorcross of nations, de finish van de Volvo Ocean Race en het WK baanwielrennen. Gerard Dielessen, algemeen directeur van sportkoepel NOC*NSF, reageert verheugd op de toezegging van Schippers. Dit is een prachtige stap van minister Schippers. Een structurele stijging van meer dan 25 procent van het topsportbudget. We zijn daar erg blij mee en realiseren ons goed dat de prachtige resultaten van de Olympische en Paralympische teams eraan hebben bij gedragen dat het kabinet het Nederlandse topsportbeleid zo n stevige impuls heeft willen geven. Hiermee wordt het mogelijk onze internationale positie te houden en zelfs te versterken. Goed nieuws ook voor onze talenten, door het structurele karakter kunnen zij ook verzekerd zijn van voldoende middelen om hun talenten maximaal te ontwikkelen. Mede als vervolg op het Ronde Tafel Topsport-gesprek dat eind september plaatsvond op de burelen van VWS, trekt de minister euro uit voor sporters om na hun sportcarrière een reguliere baan te vinden. Fijn dat de intensieve samenwerking tussen NOC*NSF, het Ministerie van VWS, NL Sporter en de NOC*NSF Atletencommissie zo wordt beloond, reageert Chiel Warners, voorzitter van de Atletencommissie van NOC*NSF. Aan die ronde tafel hebben sporters en oud-sporters het belang van die financiële toezegging bij minister Schippers nog eens benadrukt, vertelt ook Adam Bakker, directeur NL Sporter. We hebben sinds 2014 keihard gewerkt aan het optimaliseren van voorzieningen voor topsporters, niet alleen voor tijdens de sportcarrière, maar ook voor de carrière daarna. Met als resultaat onder andere de afspraken die we met UWV hebben gemaakt rondom uitkeringen, we hebben gewerkt aan flexibel onderwijs en we hebben de fiscale regelingen in kaart gebracht die voor topsporters voordelig kunnen zijn. We zien nu al dat deze afspraken echt positieve effecten hebben op de topsporters. De zes ton voor de transitiefase van topsporters staat in elk geval niet op zichzelf! Nu kunnen we verder met de uitwerking, waarbij NOC*NSF weer aan zet is om die gelden goed te verdelen over de noodzakelijke voorzieningen. Van de minister Wat te doen na je sport? Als je keihard aan het trainen bent. Als je van jongs af aan alles opzijzet om de beste van de beste te worden of te blijven dan is het moeilijk om ook nog iets aan loopbaanplanning te doen. Want hoe pak je dat aan? Wanneer kun je het inpassen? En ik kan me zo voorstellen dat het leven na de sport nog heel ver weg lijkt, als je focus op records en medailles ligt. Maar wat als er te veel blessures zijn, en de resultaten niet goed genoeg? Dan kan je sportcarrière ineens veel eerder en onverwachter zijn afgelopen dan je had verwacht. Een aantal sporters blijkt in de praktijk wel wat hulp te kunnen gebruiken. En gelukkig is er al ondersteuning. Denk aan topsportvriendelijk onderwijs: waarbij de school rekening houdt met je trainingsuren en wedstrijdritme. Of voorlichting na je sportcarrière en een tijdelijk financieel vangnet met een uitkering. Een aantal sporters heeft aangegeven dat dit niet genoeg is. Daarom hebben we samen met onder andere NOC*NSF, NL Sporter en de Atletencommissie aan een plan gewerkt. Een plan waarop een aantal (oud-)topsporters in oktober heeft gereageerd. Een plan dat uit gaat van je eigen verantwoordelijkheid en regie op je loopbaan in en buiten de sport. Maar daar stopt het niet. >> Meer info: Wil je meer informatie, of heb je hulp nodig bij de transitie naar een nieuwe carrière? Neem dan contact op met athleteservices@nocnsf.nl. Ook sportbonden en directe begeleiders hebben een belangrijke verantwoordelijkheid. We willen de overgang gemakkelijker maken. Daarvoor zetten we per jaar zes ton in. Dat is dus extra geld om ervoor te zorgen dat er bijvoorbeeld workshops zijn die je tijdens en na je topsportcarrière kunt volgen. Maar ook intensievere loopbaanbegeleiding, meeloopdagen, werkervaringsplaatsen en topsportvriendelijke stages. Het extra geld is ook bedoeld voor intakegesprekken met een carrièrecoach en een persoonlijk ontwikkelplan met ondersteuning op maat, voor onder andere studiekeuze, loopbaanbegeleiding, psychologisch en medisch advies. Ten slotte bekijken we met NOC*NSF, hogescholen, universiteiten en het Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap (OCW) hoe bij topsportvriendelijk onderwijs de mogelijkheden voor het combineren van topsport met een opleiding in het hoger onderwijs verder versterkt kunnen worden. Maak hier gebruik van en laat je talenten die je in de sport hebt kunnen ontwikkelen niet verloren gaan. Want ook na de sportcarrière zijn er mogelijkheden genoeg! Succes! Edith Schippers Minister van Sport HET LOPEND VUUR DECEMBER 2016 NOC*NSF 3

4 Nominaties NOS NOC* Max Verstappen Heel Nederland, of liever: de hele wereld, praat in 2016 over Max Emilian Verstappen. Wat wil je ook als een coureur op zijn achttiende zijn eerste grand prix (Spanje) op zijn naam schrijft, en daarmee de jongste winnaar ooit is? Verstappen is tevens 2016 staat voor Tom Dumoulin in het teken van de tijdrit op de Olympische Spelen. Desondanks wint hij de openingsrit van de Giro d Italia thuis in Apeldoorn en mag hij zich in de roze leiderstrui hullen. Ook schrijft hij in de Tour de France twee etappes op zijn naam, de koninginnenrit op de Arcalis en een individuele tijdrit. Door een val in dezelfde Tour loopt hij een breuk in zijn pols op, waardoor hij verre van fit aan de Spelen meedoet. Toch pakt hij in Rio, achter Cancellara, maar voor Froome, de zilveren medaille. succes tekent, is geen toeval. Ze staat al jaren aan de absolute top, getuige ook haar wereldtitels in 2011 en Bouwmeester raakt in de beslissende Medalrace van de Laser Radial-klasse aanvankelijk achterop, maar weet de achterstand goed te maken en eindelijk het felbegeerde Olympisch goud te winnen. Anna van der Breggen De angstaanjagende val van collega Annemiek van Vleuten tijdens de Olympische wegwedstrijd, die Anna van der Breggen wint, zorgt na afloop voor een dubbel gevoel bij de renster uit Hasselt. Dat neemt echter niets Begin 2016 wordt alleskunner Sven Kramer voor de achtste keer in zijn carrière Europees kampioen allroundschaatsen, en ook voor de achtste maal wereldkampioen. Verder pakt hij voor de zevende keer de wereldtitel op van veel kilometers. Daardoor is ze bestand tegen de spartaanse trainingen van de eigenzinnige coach Philippe Lucas in Narbonne. Dat betaalt zich in het Olympische open water, onder het toeziend oog van Maarten van der Weijden, uit: Van Rouwendaal wint met overmacht het goud. Dafne Schippers meteen de eerste Nederlandse winnaar van een Formule 1-race. Ook de rest van het jaar is hij spraakmakend, met de inhaalrace in de kletsnatte grand prix van Brazilië langs dertien collega s als hoogtepunt. Sven Kramer Haar Franse bijnaam zegt alles: cannibale des bassins. Sharon van Rouwendaal woonde eerder al lange tijd met haar ouders in Frankrijk en raakte daar gewend aan het maken FOTO: ANP PHOTO Tom Dumoulin Sharon van Rouwendaal Gezien haar eerdere topprestaties is het logisch dat Dafne Schippers naar Rio afreist met de ambitie om Olympisch goud te pakken op de 100 en 200 meter. Een acute liesblessure, die een week voor de eerste race opspeelt, gooit roet in het eten. Schippers wordt Sportman van het gouden medaille in een zeilboot sinds de Olympische Spelen van 1936 in Berlijn. Dat de 28-jarige Friezin voor dit Een polsbreuk, opgelopen bij een fietstraining in Nieuw-Zeeland, zette hem op achterstand van zijn concurrenten. Eenmaal in Rio stelt Van Rijsselberghe na een sterke start van concurrent Nick Dempsey snel orde op zaken: na de twaalfde race in de RS:X-klasse is hij tot zijn eigen verbazing al zeker van goud. Hij is de eerste windsurfer in de geschiedenis is die zijn Olympische titel weet te prolongeren. Tijdens de Olympische Spelen in Rio lost Dorian van Rijsselberghe op grootse wijze zijn favorietenrol in. En dat terwijl het er een jaar voor de Spelen nog allerminst rooskleurig uitzag voor de Texelaar. Sportvrouw van het Marit Bouwmeester In de niet erg schone baai van Guanabara bij Rio bezorgt Marit Bouwmeester Nederland de eerste 4 NOC*NSF HET LOPEND VUUR DECEMBER 2016 Elis Ligtlee vijfde op de 100 meter. Op de 200 meter gaat het beduidend beter, de Jamaicaanse Thompson is iets te snel, maar Schippers sprint wel naar zilver. Een prestatie in deze grote tak van sport om absoluut trots op te zijn. Sanne Wevers Ze behoorde eigenlijk nooit tot de beste wielrensters ter wereld op het onderdeel Keirin, maar in de strijd om het Olympisch goud in Rio de Janeiro is Elis Ligtlee ijzersterk. Ligtlee pakt meteen de kop en geeft die positie niet meer af, hoewel het verschil op de streep met de Britse Rebecca James heel klein is. Terecht kan haar overwinning als een stunt worden beschouwd. Ook omdat ze eerder met het nodige geluk de halve finale overleefde. Nooit eerder pakte een Nederlandse turnster een individuele medaille op de Olympische Spelen. Sanne Wevers maakt in Rio de Janeiro op onovertroffen wijze een eind aan die traditie en grijpt het goud. Zij piekt op het juiste Dorian van Rijsselberghe van Rio de Janeiro is er sprake van een bloedstollende race, waarin het goud in eerste instantie naar de Griek Spiros Gianniotis lijkt te gaan. Na bestudering van de beelden blijkt Weertman na een geweldige eindsprint echter als eerste te hebben aangetikt. weg van de indrukwekkende wijze waarop ze in de laatste kilometers de overgebleven twee concurrentes achter zich laat. Ze pakt later in Rio ook nog de bronzen medaille op de tijdrit. Zoals een ware kampioene betaamt, is ze daar niet helemaal tevreden mee. de 5000 meter en voor de vierde keer op de meter. Hij wint op deze afstanden ook het eindklassement van de wereldbeker. Ook in het huidige seizoen is Sven Kramer weer ijzersterk. Het meest opvallende is zijn winst op de 1500 meter bij de wereldbekerwedstrijd in Harbin. Een dag na de verrassende gouden medaille voor Sharon van Rouwendaal is er opnieuw Nederlands succes op de Olympische 10 kilometer in open water. Het goud is voor Ferry Weertman. Sterk, technisch vaardig, ongelooflijk gedreven, zo typeert coach Marcel Wouda zijn pupil Weertman. In de baai Ferry Weertman moment op de balk. Het hoogtepunt is een drievoudige pirouette die ze afsluit met een spagaatsprong. Dat kunststukje laat ze voorafgaan door meerdere (tweevoudige) Wevers-pirouettes en een foutloze flikflak. Fenomenaal,

5 Sportploeg van het Coach van het Giovanni Guidetti Dames handbalteam Maaike Head en Ilse Paulis werden vorig jaar op het WK roeien slechts veertiende in de lichte dubbeltwee. Van opgeven willen ze echter niet weten, ook niet als Head tijdens de voorbereiding op de Olympische kwalificatiewedstrijd twee ribben breekt. Het tijd een zeer aansprekende prestatie met Oranje: tweede op het EK dat in Nederland wordt gespeeld en veel enthousiasme teweegbrengt. Guidetti weet zijn speelsters te inspireren en geeft ze vertrouwen. Hij spaart ze echter niet en kan soms keihard zijn. Bij de Olympische Spelen wordt de lijn doorgetrokken en weet Oranje zich onder de topteams te scharen en de halve finale te bereiken. Met een vierde plaats grijpt Guidetti net naast een medaille. noemde de Fransman Lucas als clubcoach heeft. Eerder scoorde de lange Brabander op dit onderdeel al met Maarten van der Weijden, die in 2008 Olympisch kampioen werd. Wouda, zelf voormalig wereldkampioen op de 200 meter wisselslag, is sinds 2003 in dienst bij de zwembond. Hij bleef overeind toen dé ster van de ploeg, Ranomi Kromowidjojo, de samenwerking met hem verbrak. Per 1 november is Wouda aangesteld als hoofdcoach van het Nederlandse topzwemmen. en pakken zilver achter de Britse wereldrecordhouders Fachie en Mitchell. Ook in het sprinttoernooi worden Bangma en Mulder tweede. Tijdens de Paralympische Spelen duikt het koppel als enige onder de minuut (59,822) op de meter en dat is goed voor Paralympisch goud. Mulder won in 2012 al brons op de Olympische Spelen. Liesette Bruinsma Zwemster Liesette Bruinsma maakt in mei haar debuut op een internationaal toernooi en daarna gaat het heel snel met haar. Tijdens de EK in Funchal laat de vijftienjarige van zich spreken door met drie gouden, een zilveren en een bronzen medaille naar huis te gaan. In Rio is de blinde Friezin de meest succesvolle Nederlandse Paralympiër. Ze verovert in totaal vijf medailles: twee keer klinkt het Wilhelmus na goud, op de 200 meter wisselslag en 400 meter vrije slag, zilver wint Bruinsma op de 100 meter schoolslag en brons op de 50 en 100 meter vrije slag. Marc Evers De Europese kampioenschappen zijn voor zwemmer Marc Evers de laatste tussenstop op weg naar zijn tweede Paralympische Spelen. Hij verovert in het Portugese water goud op de 100 meter rugslag en 200 meter wis- Paralympische sporter van het Tristan Bangma en Teun Mulder Voor baanwielrenner Tristan Bangma en zijn tandempiloot Teun Mulder zijn de WK op de baan, eind maart, het Vincent Wevers Hij werd, zoals hij dat zelf noemt, verjaagd uit zijn eigen zaal. Maar Vincent Wevers gaf, in het belang van zijn Eind 2015 veroveren de handbalsters de harten van de Nederlanders door met aanvallend en attractief spel zilver te veroveren op het WK een resultaat dat ook nog meetelt voor deze verkiezing. Net als de volleyballers in de jaren negentig, de Lange Mannen, komt de ploeg onder leiding van bondscoach Henk Groener vrijwel Dames roeien lichte dubbeltwee Head/Paulis Hij weet zich in Rio te onttrekken aan de malaise van het Nederlandse langebaanzwemmen. Marcel Wouda behaalt met de openwaterploeg een score van 200 procent, goud voor zowel Ferry Weertman als Sharon van Rouwendaal, met dien verstande dat laatstge- Dat er potentie in de lange Nederlandse volleybalsters zat, was duidelijk. Maar wie kon het vele talent tot bloei brengen? Dat bleek Giovanni Guidetti te zijn. De Italiaan bewees een bijzondere coach te zijn door met het middelmatige Duitsland succes te boeken. In 2015 wordt hij door de volleybalbond als bondscoach binnengehaald en levert binnen korte Meeuwsen zijn flink aangeslagen door hun nederlaag in de halve finale tegen thuisspelers Allison en Bruno, maar weten zich binnen een dag goed te herstellen en pakken in de stromende regen tegen Rusland het brons. uit het niets. Door het WK-zilver zijn de ambities voor de Olympische Spelen hoog. De ploeg haalt in Rio slechts sporadisch het hoge niveau van het WK, maar weet toch de halve finale te bereiken en heel dicht bij een medaille te komen. Marcel Wouda Alexander Brouwer en Robert Meeuwsen leveren in Rio een historische prestatie door de eerste Nederlandse Olympische medaille in het beachvolleybal te veroveren. Ze doen dat op een van de mooiste plekken die voor deze sport denkbaar is: het strand van de Copacabana. Brouwer en duo weet zich uiteindelijk soeverein voor Rio te plaatsen, wint ook alle andere wedstrijden, eentje zelfs in een wereldrecord. En op het soms woelige Olympische water blijken Head en Paulis mentaal sterk en maken ze hun favorietenrol volledig waar. Hun goud komt geen moment in gevaar. Heren beachvolleybal Brouwer/Meeuwsen tweelingdochters Lieke en Sanne en de turnsport, niet op. Hij sliep doordeweeks zelfs, ver weg van huis en van zijn vrouw, in een bejaardentehuis in Heerenveen. De ultieme beloning voor zijn topsportmentaliteit en opofferingsgezindheid krijgt Wevers in Rio. De Nederlandse ploeg, met onder anderen zijn dochters, kwalificeert zich voor de teamfinale en wordt daarin zevende. En het wordt nog mooier als Sanne in de finale op de balk de beste blijkt te zijn en het goud wint. In die prestatie komt de kracht van de visie en werkwijze van Wevers tot uiting. historisch en ongekend, jubelt verslaggever Hans van Zetten in zijn televisiecommentaar. *NSF Sportgala 2016 eerste hoogtepunt van het jaar. Ze rijden op de meter tijdrit een nieuw Nederlands record (1:01.780) selslag. Op die afstanden is hij ook in Rio de Janeiro succesvol. Hij weet zijn Paralympische titel van 2012 op de rugslag niet te prolongeren hij wint zilver, maar verovert op de laatste dag van het zwemtoernooi wel goud op de 200 meter wisselslag. Met brons op de 100 meter schoolslag maakt Evers zijn setje medailles compleet. Daniel Abraham Gebru Wielrenner Daniel Abraham Gebru wint in juli de wegwedstrijd tijdens de UCI World Cup in Baskenland. Eerder is hij al succesvol in Oostende (zilver in de >> lees verder op pagina 6 HET LOPEND VUUR DECEMBER 2016 NOC*NSF 5

6 zestienjarige Kruger niet aan die tijd, maar is ze wel de snelste, voor de Britse Harriet Lee en Zijderveld. Alyda Norbruis Wielrenster Alyda Norbruis verovert op de WK baanwielrennen in Italië op de tijdrit de zevende wereldtitel uit haar carrière. Ook pakt ze zilver op de individuele achtervolging. Tijdens de Paralympische Spelen wint de 27-jarige Friezin op de wielerbaan brons op de achtervolging en duikt ze als eerste vrouw in haar handi- Begin 2016 prolongeert rolstoeltennisster Jiske Griffioen haar titel op de Australian Open door in de finale landgenote Aniek van Koot te verslaan. De Nederlandse vrouwen staan in nóg twee grote finales tegenover elkaar. Op Wimbledon wint Griffioen in een spannende partij van Van Koot. Vincent ter Schure en Timo Fransen De kroon op het seizoen volgt voor de 31-jarige Griffioen in Rio. Ze verslaat Van Koot opnieuw (3-6, 6-1, 6-4) en pakt het goud. capklasse onder de veertig seconden tijdens de tijdrit: ; goed voor een wereldrecord en goud. Ook in de tijdrit op de weg is Norbruis een klasse apart; ze wint haar tweede Paralympische titel en draagt tijdens de sluitingsceremonie de Nederlandse vlag. hier strijden ze zij aan zij. Zo spelen ze de finale van de Australian Open, van Roland Garros en van Wimbledon. Steeds worden ze tweede, maar in Rio slaan ze toe en winnen goud. Lisa Kruger Zwemster Lisa Kruger is een van de jongste sporters in de Nederlandse ploeg op de Paralympische Spelen in Rio. Ze verbaast iedereen door in de series van de 100 meter schoolslag het wereldrecord van landgenote Chantalle Zijderveld die ook nog eens regerend Europees en wereldkampioen is met ruim een seconde te verbeteren tot 1: In de finale komt de 6 NOC*NSF HET LOPEND VUUR DECEMBER 2016 In de paratriatlon staat er in 2016 geen maat op Jetze Plat. Hij wint dit jaar elke triatlon waar hij aan begint. Hij prolongeert zijn Europese titel en wordt in Rotterdam voor het eerst wereldkampioen. Aan de Copacabana mag hij zich ook de eerste Paralympisch kampioen noemen. Hij finisht ruim voor landgenoot Geert Schipper, die zilver pakt. Naast triat- Sanne Voets Aniek van Koot en Jiske Griffioen vormen een sterk koppel in het damesdubbel rolstoeltennis. Vaak staan ze in het enkelspel tegenover elkaar, maar Dressuuramazone Sanne Voets is aanvankelijk reserve voor de Paralympische Spelen. Als het paard van Estée Gerritsen een blessure blijkt te hebben, mag Voets met haar paard Demantur alsnog mee naar Rio. In de individuele test het eerste medailleonderdeel eindigt ze als vierde en dus net naast het podium. De vrije kür op de door dj Tiësto gecomponeerde muziek van de Brabantse amazone leet is Plat ook handbiker. Hij wint dit jaar de tijdrit tijdens de UCI World Cup in Oostende en in Rio wordt hij derde in de Paralympische wegwedstrijd. Marlou van Rhijn Atlete Marlou van Rhijn draagt tijdens de openingsceremonie in Rio de Nederlandse vlag. Daarna duurt het voor de 25-jarige atlete precies een week voor ze in actie komt. Op de 200 meter bewijst ze de beste te zijn, net als vier jaar geleden in Londen. De strijd op de 100 meter belooft Kelly van Zon koppel verrassend zilver wint op de achtervolging. Een week later is er weer zilver op de tijdrit op de weg. Ondanks de medaille voelt dit als een teleurstelling; goud was het doel. Dat goud komt er in de wegwedstrijd. Met een machtig eindschot houden Ter Schure en Fransen alle concurrenten achter zich. Jetze Plat Aniek van Koot en Jiske Griffioen Het tandemduo Vincent ter Schure en Timo Fransen wint tijdens de laatste wereldbekerwedstrijd voor de Paralympische Spelen zowel de tijdrit als de wegwedstrijd. In Rio komen ze ook in actie op de baan, waar het Jiske Griffioen Al tijdens de Spelen van Athene in 2004 was de Eindhovenaar de sterkste op deze afstand. De 36-jarige atleet voegt in Rio ook brons op de 100 meter toe aan zijn collectie Paralympische medailles. tijdrit als vierde. In de wegwedstrijd beleeft de 31-jarige Nederlander een knotsgekke slotfase. In achtervolging op de twee koplopers lijkt brons het maximaal haalbare, tot ze vlak voor de finish vallen. Gebru profiteert en sprint tot zijn eigen verbazing naar het goud. hoort. Op de 400 meter pakt hij voor de tweede keer de Paralympische titel. In de finale maakt hij in de slotmeters het verschil met de concurrenten. FOTO: ANP PHOTO spannender te worden. Van Rhijn wint haar serie en kwalificeert zich zo voor de finale. In die eindstrijd moet ze een achterstand goedmaken, maar wint ze na een machtige eindsprint met minimaal verschil haar tweede gouden medaille van deze Spelen. wordt door de jury beoordeeld met 73,850%. Nadat alle ruiters in actie zijn gekomen, blijkt Voets de beste. Goud dus voor Voets en Demantur. Kenny van Weeghel Wheeler Kenny van Weeghel bewijst op zijn vierde Paralympische Spelen dat hij nog altijd tot de allerbesten Tafeltennisster Kelly van Zon is al jaren de nummer één van de wereldranglijst in haar handicapklasse. Ze begint in Rio de Janeiro als titelverdediger aan de Paralympische Spelen. En aan de tafel bewijst ze net als vier jaar geleden dat ze de beste is, ondanks dat ze een zwaardere handicap heeft dan de meeste andere deelneemsters. Gedurende het hele toernooi komt de Nederlandse geen moment in de problemen; in de finale verslaat ze de Turkse Kübra Korkut overtuigend in drie games: 11-9, 11-9 en wegwedstrijd, brons in de tijdrit) en ook in Spanje pakt hij het zilver in de tijdrit. In Rio eindigt hij in de Paralympische Vervolg pagina 5

7 WADA Dopinglijst 2017 Per 1 januari treedt de WADA Dopinglijst 2017 in werking. Deze lijst bevat slechts kleine wijzigingen ten opzichte van Praktisch gezien zal er voor de meeste sporters niets veranderen. We brengen de belangrijkste punten onder de aandacht. >> Verboden stoffen binnen en buiten wedstrijdverband S1. Anabole middelen: 5α-androst-2-ene-17-one is toegevoegd als voorbeeld van een metaboliet van DHEA. Het staat ook bekend onder de namen Delta-2 en 2-androstenon. Deze stof wordt soms aangetroffen in voedingssupplementen. S2. Peptidehormonen, groeifactoren, verwante stoffen en mimetica: GATA-remmers (zoals K-11706) zijn toegevoegd; TGF ß-remmers (zoals sotatercept, luspatercept) zijn toegevoegd; Molidustat is toegevoegd als voorbeeld van een HIF-stabilisator. Aanvullende opmerking over cobalt: het gebruik van vitamine B12 (waar cobalt in zit) is toegestaan. Dit is geen verandering van de status, alleen een verduidelijking. S3. Bèta-2 agonisten: het gebruik van bèta-2 agonisten is verboden. Dit is niet nieuw. Maar om meer duidelijkheid te geven bevat de Dopinglijst 2017 voorbeelden van bèta-2 agonisten: feneterol, formoterol, higenamine, indacaterol, olodaterol, procaterol, reproterol, salbutamol, salmeterol, terbutaline, vilanterol; van higenamine is bekend dat het een bestanddeel is van de plant Tinospora Crispa. De stof wordt soms onder alternatieve/misleidende namen verwerkt in voedingssupplementen; de maximale dosering voor het gebruik van salbutamol via een inhaler (puffer) is aangepast naar 800 microgram per 12 uur; de maximum dosering voor het gebruik van salmeterol via een inhaler (puffer) is vastgesteld op 200 microgram per 24 uur. S4. Hormoon- en metabole modulatoren: androsta-3,5-diene-7,17-dione (arimistane) is toegevoegd als voorbeeld van een aromatase-remmer. Verboden methoden binnen en buiten wedstrijdverband M1. Manipulatie van bloed en bloedcomponenten: in de Dopinglijst 2017 staat expliciet benoemd dat de toediening van extra zuurstof per inhalatie is toegestaan. Dit is geen verandering van de status, alleen een verduidelijking. Intraveneuze toediening van zuurstof blijft verboden. Verboden stoffen binnen wedstrijdverband S6. Stimulantia: lisdexamfetamine is toegevoegd aan de lijst van Niet-Specifieke Stimulantia. aanvullende opmerking over fenethylamine: normale voedselconsumptie zal niet leiden tot een afwijkend analyseresultaat op fenethylamine. S7. Narcotica: nicomorfine is toegevoegd aan de dopinglijst. >> Meer info: De complete Nederlandse vertaling van de WADA Dopinglijst 2017 is vanaf 1 januari te vinden in het submenu van de Dopingwaaier App en op de website van de Dopingautoriteit: Rio de mooiste Spelen, van Londen meer genoten Na acht jaar NOC*NSF neemt André Cats binnenkort afscheid als prestatiemanager/chef de mission van Paralympic TeamNL, voor een nieuwe uitdaging als technisch directeur bij de zwembond. De Spelen in Rio waren de mooiste. Maar toch heb ik van Londen meer genoten. >> Met in de tas een toekomstplan van één A4 tje meldde Cats zich eind 2007 op Papendal voor het sollicitatiegesprek. De weken ervoor had hij op internet alles opgespoord wat er maar te vinden was over gehandicaptensport in Nederland. Cats: In het gesprek vroeg ik: Mag ik even laten zien wat ik denk dat we moeten gaan doen? Dat A4 tje legde de basis voor het huidige hoge niveau van de Nederlandse Paralympische sport, blijkt uit speerpunten als: creëren van mondiaal toonaangevende Paralympische programma s, vergroten van de instroom door intensivering talentherkenning en verbeteren van coaching en begeleiding. Cats: In evaluaties na de Spelen van Athene zeiden sporters: Ik wil wel trainen, maar mijn coach zit op het gemeentehuis zijn werk te doen. Er is geen programma. Ik wilde via de coaches de professionaliteit in de sport brengen. In de tijd na de Spelen van Peking bestond nog de coachregeling: er waren honderd fte s beschikbaar voor bonden om bondscoaches aan te trekken. Op dat moment waren er maar twee of drie voor Paralympisch. Ik wilde er veertien. Ik kreeg er zeven. Via de sprokkelmethode wist Cats in de jaren die volgden toch het in zijn ogen noodzakelijke aantal te halen. Want het creëren van mondiaal toonaangevende programma s, dat is gewoon fulltime trainen. Om de Paralympische talentherkenning op stoom te krijgen, werd in 2009 op Papendal de eerste Paralympische Talentdag gehouden. Uniek in Nederland. Maar wel een geleend idee, andere landen deden dit al. We hadden nauwelijks geld, maar het haalde wel het achtuurjournaal. Aan de ene kant is het evenement op zich heel succesvol gebleken, maar tegelijkertijd is ook het besef gekomen dat in gehandicaptensport niets vanzelf gaat, dat je actief op zoek moet, dat mensen die een handicap oplopen de weg niet kennen. In al die jaren is er trouwens verrassend weinig aan de basisopzet van de Talentdag veranderd. André Cats met naast hem Marlou van Rhijn. Ook uit het A4 tje: een prognose voor de medailles tijdens de komende Paralympische Spelen. Voor Londen: 35 medailles, waarvan veertien goud. Voor Rio: 55 medailles, waarvan vijftien goud. Het is dicht bij de waarheid gekomen. Na Vancouver, waar we met slechts één sporter toch de basis hebben gelegd voor de positionering van de Paralympische sport, waren Londen mijn eerste Zomerspelen. De eerste keer. Fantastisch. Met 39 medailles was het heel goed. Ik weet ook nog goed hoe ontzettend gaaf ik de opening vond. Liep met ontzettend veel voldoening het stadion binnen. Trots. Ik was na Londen ook meer opgetogen dan na Rio. Omdat ik zó kapot was na Rio, het was zó hard werken. Ik kon er daardoor niet echt van genieten. Hij heeft het A4 tje met zijn naderende afscheid nog weleens tevoorschijn gehaald. Maar mooie plannen bedenken en realiseren is één ding, uiteindelijk winnen we medailles met sporters. In Nederland hebben we nu een hele generatie van sterke Paralympische sporters. Het was een heel groot plezier om met hen te morgen optrekken. HET LOPEND VUUR DECEMBER 2016 NOC*NSF 7

8 AGENDA december: Update Wall of Fame, Olympisch Stadion Amsterdam 21 december: NOS NOC*NSF Sportgala 2016, Amsterdam RAI januari: IAT-post Olympic workshop: evaluatie en vooruitblik, Finland januari: Olympic Debrief IOC inzake Olympische Spelen Rio2016, Tokyo 3-5 februari: Jeroen Bijl bezoekt het Chefs de Mission-seminar Olympische Winterspelen PyeongChang 9-12 februari: WK afstanden langebaanschaatsen, testevent, PyeongChang februari: Europees Jeugd Olympisch Winter Festival, Erzurum, Turkije HET TALENT JEROEN KAMPSCHREUR Het belangrijkste waar ik aan moet werken: ervaring Jeroen Kampschreur (17 jaar) keek drie jaar geleden nog met ontzag naar de topzitskiërs in Sochi. Hij was daar als lid van de NOC*NSF-talentstage Potentials4PyeongChang. Nu doet hij in de internationale skiwereld mee met de grote jongens. Ik ski tegen jongens van dertig, die al veel langer skiën dan ik, zegt hij. Het belangrijkste waar ik aan moet werken, is ervaring. Dat kost tijd. >> De ontwikkeling van Kampschreur is ongekend snel gegaan. Ten tijde van de vorige Paralympische Winterspelen was hij nog onderdeel van het talententeam, een jaar later noteerde hij een vijfde plaats in een Europacup als beste resultaat. En wéér een jaar later begin dit jaar dus werd hij derde in een Worldcup. Dat is een enorme stap, erkent hij. Twee plaatsen hoger op een veel hoger niveau. Drie jaar geleden in Sochi keek ik naar de wereldtop en dacht ik: dat wil ik ook. Maar dat ik er nu al bij hoor; nee, dat had ik niet gedacht. PyeongChang 2018 Het belangrijkste doel voor de jonge zitskiër is nu uiteraard kwalificatie voor de Winterspelen van volgend jaar. Toch ligt de focus van Kampschreur ergens anders. Ik wil goede races skiën, legt hij uit. Als ik dat doe, komen de NIEUWS Personele wijzigingen Athlete Services Na vier jaar verlaat coördinator Athlete Services Eric Lankers NOC*NSF voor een nieuwe uitdaging. Zijn functie wordt overgenomen door Nienke Kingma, oud-toproeister en momenteel al werkzaam in het Team Athlete Services. resultaten vanzelf en plaats ik me ook voor PyeongChang Wat ik nog kan verbeteren? Heel veel. Ik word nog elke week beter. Eerst ging dat met enorme stappen, nu zijn de stapjes wat kleiner. Het gaat steeds meer om details. De verschillen die ik kan maken, zijn steeds kleiner. Ik moet nu vooral nog constanter worden. Ik wissel ontzettend goede runs nog af met mindere runs, waarin ik teveel op het randje ski. Dat moet ook, maar ik moet meer gecontroleerd risico s nemen. Elke berg is anders, elke race is anders. Ik moet beter weten waar de grens ligt en daar níet overheen Aangezien Nienke tot en met april met zwangerschapsverlof is, wordt haar nieuwe rol in de tussenliggende periode ad interim ingevuld. Daarnaast brengt een nieuwe projectmedewerker het Team weer op volle kracht. gaan. Dat is gewoon de jarenlange ervaring die ik nu nog niet heb. In de Nederlandse skiselectie heeft hij aan collega-zitskiër Niels de Langen, die slechts een halfjaar ouder is, een belangrijke steun. Kampschreur vertelt: We trainen samen en worden daar NIEUWS Internationaal dopingbeleid Na de succesvolle NOC*NSF-voordracht van Chiel Warners, voorzitter van de NOC*NSF Atletencommissie, voor de WADA atletencommissie eerder dit jaar, neemt ook TeamNL-chefarts Cees- Rein van den Hoogenband komend jaar zitting in een commissie van het Wereld Anti-Doping Agentschap. Van den Hoogenband is gevraagd voor de commissie van het Wereld Anti- Doping Agentschap WADA die zich bezighoudt met de samenstelling van de lijst met verboden middelen, de allebei beter van. In wedstrijden zijn we ook concurrenten, in trainingen doen we alles samen. Die laatste opmerking moet hij meteen met een glimlach nuanceren. Tenzij we op tijd trainen. Dan wil ik natuurlijk altijd van Niels winnen. Ik ga voor het hoogst haalbare. Ook in trainingen. zogenaamde WADA s Prohibited List Expert Group. NOC*NSF is verheugd dat we vanuit Nederland nog meer kunnen bijdragen aan het internationale dopingbeleid. Voorzitter André Bolhuis stelt: Wij zijn trots dat Chiel en Cees-Rein deze posities de komende jaren gaan vervullen. Zeker gezien alle recente ontwikkelingen in het internationale anti-dopingspeelveld. We wensen hen dan ook veel succes toe!