Programma. Informatieve vergadering Bomenbeleidsplan. Aanleiding. 1. Context en Visie

Transcriptie

1 Programma Informatieve vergadering Bomenbeleidsplan 16 april 2008 (aangepaste versie d.d. 15 mei 2008) 1. Context en visie 2. Huidig bomenbestand 3. Gewenste bomenstructuur 4. Richtlijnen voor beleid en beheer 5. Kapvergunningenbeleid 6. Monumentale bomen 7. Communicatie 8. Uitvoering 9. Vervolgstappen Aanleiding Groenbeleidsplan Kwaliteit in beeld Beleidskader voor een integrale benadering van het beheer van de openbare ruimte Kwaliteit huidige bomenbestand Startnotitie Bomenbeleidsplan 1. Context en Visie

2 Context Visie bomenstructuurplan Bomen zijn de structuurdrager van het openbaar groen In totaal bomen, waarvan binnen de bebouwde kom en in het buitengebied. Huidige beleidsinstrumenten - Landschapsvisie gemeente Drimmelen - Groenstructuurplannen - Bomenverordening/APV - Nationaal register van monumentale bomen - Beleid inzake gedenkbomen Duurzame ontwikkeling van een kwalitatief hoogwaardig bomenbestand De aard van dit bomenbestand moet aansluiten op zowel de landschappelijke kwaliteiten van de omgeving als op de stedelijke structuur van de kernen. Overlastsituaties moeten aanvaardbaar zijn (worden voorkomen of beperkt). De positieve bijdrage die bomen leveren voor de kwaliteit van de leefomgeving en voor de ecologie moeten optimaal worden benut. Landschapsvisie gemeente Drimmelen Aandachtspunten visie De boomsoort en de groeiplaats moeten optimaal op elkaar zijn afgestemd; Bij het ontwerpen moet voldoende ruimte worden gereserveerd om de geplande bomen te laten uitgroeien; Bij nieuwbouwprojecten moeten bestaande bomen zo mogelijk gehandhaafd blijven; Diverse bomen moeten de ruimte krijgen/houden om zich in de toekomst ten minste tot een monumentale boom te kunnen ontwikkelen. Ook worden er enkele plekken gecreëerd waar bomen meer dan 1000 jaar oud kunnen worden; Bij het beheer van de bomen rekening houden met de invloed die bomen hebben op de luchtkwaliteit; Bij de soortkeuze van bomen wordt waar mogelijk een boomsoort toegepast die van belang is voor de ecologie.

3 Integrale benadering Voor het realiseren van de visie is een integrale benadering van de inrichting van de openbare ruimte noodzakelijk. Bomen vragen voor het duurzaam en kwalitatief hoogwaardig uitgroeien veel ruimte, zowel bovengronds als ondergronds. De uitwerking van de visie omvat twee lijnen. Huidige bomenbestand. Op basis van de huidige kwaliteit en eventueel aanwezige problemen en knelpunten wordt ingegaan op de mogelijkheden voor structurele verbeteringen. Gewenste bomenstructuur. Op basis van het gewenste beeld én de bestaande situatie wordt duidelijk op welke plaatsen ontwikkeling of versterking gewenst is. Opbouw en kwaliteit huidig bomenbestand Relatief jong bomenbestand (bijna 80% jonge en halfwas bomen) Door groeiplaatsen in verharding relatief veel bomen met verminderde conditie en groei. Of goede groei met ongewenste wortelopdruk (2100 bomen = 38% van de bomen in de verharding) Grote variatie aan boomsoorten. Veel vormbomen (in binnen- en buitengebied). Ziekten en aantastingen. Gemiddelde leeftijd van de stadsboom in Nederland is 35 jaar 2. Huidig bomenbestand Gemiddelde kosten van de stadsboom in Nederland per jaar (in de verharding): 30,- Aanplant en kap 6,50 Snoei 1,- Beheersystematiek 2,- Ziektes en nader onderzoek ,- per jaar Hoogste kosten = aanplant & kap

4 Probleemfactoren: Vormbomen Probleemfactoren: Korte plantafstanden Grote aantallen snoeivormen versus beperkte bovengrondse groeiruimte. In binnen- en buitengebied grote aantallen bomen die door vormsnoei beheerd worden. 374 gekandelaberde bomen die 3-jaarlijks gesnoeid worden 119 bolbomen die 3-jaarlijks gesnoeid worden 76 leilinden die jaarlijks gesnoeid worden 250 vorm- en leibomen die jaarlijks geschoren worden 1926 knotwilgen die iedere 2 tot 3 jaar geknot worden Korte plantafstanden Fazantenlaan Made Buurtpark Vlasweel Terheijden Veel van de bomen zijn uitgegroeid tot halfwasbomen en beginnen elkaar te beconcurreren. Voor een gezonde ontwikkeling tot volwassen exemplaren is het in veel gevallen wenselijk om dunningen uit te voeren. Plataanstraat Made: gekandelaberde platanen Probleemfactoren: Vormbomen Probleemfactoren: Groeiplaatsomstandigheden Æ o.a. wortelopdruk Traditionele inrichting openbare weg Abtslaan Terheijden, vormsnoei Marktstraat in Made, lei-/knotlinden Vaak aaneengesloten bomenrijen aan weerszijden van de weg. Veel bomen weinig groeimogelijkheden. Door de beperkte breedte van de wegprofielen, kabels en leidingen, parkeren e.d. weinig ruimte om bomen op een gezonde manier uit te laten groeien. Door weinig groeimogelijkheden Æ wortelopdruk en vormbomen 4

5 3 alternatieve inrichtingsmogelijkheden 3. Gewenste bomenstructuur Soortenspreiding en ziektebeheersing Bomenstructuur Sierpeer Meidoorn Wilde kastanje Uitgangspunten uit het Landschapsbeleidsplan en de groenstructuurplannen. De landschapsvisie van de gemeente Drimmelen De bomenstructuur zal de ruimtelijke karakteristiek van de 3 landschapstypen (zandgebied, zeekleigebied en venige overgangsgebied) moeten versterken en het contrast tussen de beslotenheid van het zandgebied en de openheid van het zeekleigebied moeten waarborgen en versterken. Helkantsedijk 5

6 Bomenstructuur Punten, lijnen en markante boomlocaties Bomenstructuur landschappelijk Verbindingswegen tussen en in de woonkernen in het gebied; Boombeplanting dient aangepast te zijn aan het landschappelijk karakter van het gebied. Kleigebied: populier, es, wilg en iep Veengebied: populier, wilg en es Zandgebied: eik, linde en beuk Verbindingswegen door de woonkernen i.v.m. groeiruimte smalblijvende variëteiten of eventueel vormsnoei. Ontsluitingswegen Zowel inheemse soorten als exoten. Grootte afhankelijk van de beschikbare groeiruimte. Per ontsluitingsweg wordt vanwege de gewenste uniformiteit één boomsoort gebruikt. Monumentale bomen Puntvormige elementen zijn (potentieel) monumentale bomen en gedenkbomen, die door hun omvang en/of uitstraling onmisbaar worden geacht. Bijvoorbeeld bomen op rotondes. Overige bomen A en B bomen (toets op basis van criteria) Versterking tussen de structuur langs de dijk tussen Wagenberg en Hooge Zwaluwe (Kerkdijk) en de dijk tussen Hooge Zwaluwe en Lage Zwaluwe (Loonsedijk, Gaete en Horenhilsedijk). Opzet bomenstructuur Bomenstructuur - lijnen Verbindingswegen tussen en in de woonkernen in het gebied. Ontsluitingswegen van de woonkernen in de kernen. (potentieel) Monumentale bomen, gedenkbomen, boom 3000 locaties. Bomen op rotondes. Bomenstructuur verbindingswegen Bomenstructuur te ontwikkelen/versterken XXXXX Bomenstructuur niet doorlopend Bomenstructuur wijkontsluitingswegen Bomenstructuur assen op Molenplein en NH-kerk Bomenstructuur langs oude wegen Wagenberg

7 Bomenstructuur Hooge en Lage Zwaluwe Bomenstructuur Wagenberg en Drimmelen Bomenstructuur Terheijden Bomenstructuur Made 7

8 Overige bomen (géén onderdeel van de bomenstructuur) Beoordeling op basis van de aanwezige kwaliteit en de ontwikkelingsmogelijkheden in de bestaande situatie. Uitsplitsing in groep A en B: Alles wat in groep A valt blijft. Alles in groep B wordt, indien problemen, klachten of overlastsituaties ontstaan, vervangen of verwijderd. De keuze richt zich in deze situaties op kwaliteit van het bomenbestand en niet op kwantiteit. 4. Richtlijnen voor beleid en beheer. Wensbeeld versus huidige situatie Waarom bomen in stad en dorp? Realiseren wensbeeld: Weinig locaties waar aanleg van nieuwe beplanting noodzakelijk is. Bomen die in de structuur vallen optimaal beschermen. De overige bomen in voorkomende gevallen beoordelen of ze tot groep A of B behoren. Verbindingsdijk tussen Lage en Hooge Zwaluwe (vanuit landschappelijk oogpunt en bomenstructuur) vraagt om beplanting (Loonsedijk, Gaete en Horenhilsedijk). In diverse gevallen is variatie in de aanwezige sortimenten groter dan gewenst. Ter voorkoming van vervangen gezonde bomen alléén bij uitval, problemen en overlast aanpassingen doorvoeren. Bomen zuiveren de lucht s Zomers is de lucht in het dorp vaak droog en vervuild. Bomen en struiken zuiveren die lucht door stof en andere viezigheid op te vangen en vast te houden. Na een flinke regenbui werken de bladeren opnieuw als filter. Bomen leggen koolzuur vast en laten zuurstof vrijkomen. Ook koelen ze de lucht door water te verdampen en schaduw te geven. In de buurt van lanen en parken is het s zomers gezonder en aangenamer door een constante stroom van koele, zuivere, vochtige lucht! (bron: bomenstichting)

9 Bomen beïnvloeden je gemoedstoestand Liever 1000 bomen met de potentie duurzame instandhouding Dan bomen zonder toekomst Richtlijnen voor beleid en beheer. Opdrukken verharding Voorgesteld wordt om de kwaliteitsnormen die opgesteld zijn door het NOCB (Nederlands Onderzoeks Centrum voor Boomverzorging) en zijn uitgegeven onder de titel KBB : Kwaliteitseisen Beheerrichtlijnen Boombeheer (KBB) te hanteren. Het KBB omvat richtlijnen voor ontwerp, aanleg en beheer van bomen en is verdeeld in de volgend onderdelen: Ontwerpen met bomen Bouwen rond bomen Leveren bomenzand en bomengrond Inrichting plantlocaties Leveren plantmateriaal laanbomen Planten bomen Nazorg en plantgarantie Snoeien bomen Specifieke snoei Visuele boomveiligheidscontrole Boomveiligheidsonderzoek Rooien van bomen en stobben De kracht van wortels! 9

10 Kwantiteit & bomen Uitgangspunten beleidsmatige keuze éénmalige toets huidige bomenbestand A-boom, Made, Ned. Hervormde Kerk Benaderen van kwantiteit: B-boom, Wagenberg, Onder de Toren 10

11 Organisatorische zaken Praktijkvoorbeeld Gemeente Sint Anthonis In de gemeente werd regelmatig de afdeling groen te laat betrokken bij nieuwbouwplannen. Een reden hiervoor was dat de initiërende afdeling niet wist dat er belangen voor groen lagen. Oplossing: Op het formulier voor de aanvraag van een bouwvergunning dat langs diverse afdelingen gaat van burgerzaken tot civiel, staat nu ook de afdeling groen. Zij controleren de bestemming, groenstructuur, enz. Zij kunnen hierdoor anticiperen op veranderingen. De bomen effect analyse dient altijd antwoord te geven op de vraag: Kan de boom, in het perspectief van de voorgenomen bouw of aanleg, in zijn huidige verschijningsvorm en op deze standplaats duurzaam behouden blijven? 5. Kapvergunningenbeleid 11

12 Kapvergunningenbeleid Aanpassing APV De bomenverordening (kapvergunningenbeleid) is één van de weinige instrumenten die de gemeente ter beschikking heeft om een hoge kwaliteit van het bomenbestand te waarborgen. Het kapvergunningenbeleid is hét instrument bij uitstek om behoudwaardige bomen te beschermen. Huidige kapverordening (APV) stelt een kapverbod voor bomen waarvan de stamomtrek op borsthoogte meer dan 70 cm bedraagt. Een algemene tendens is het vereenvoudigen en beperken van de regelgeving. In het kader van het integrale omgevingsbeleid en de omgevingsvergunning wordt de kapvergunning bij meer en meer gemeenten beperkt. Door bomen in bepaalde situaties of locaties vergunningsvrij te maken kan het aantal aanvragen beperkt worden. Mogelijke aanpassingen zijn: Het vastleggen van een minimale perceelsgrootte waarbij bomen kapvergunningvrij blijven. Als een perceel bijvoorbeeld kleiner is dan m² is het kapverbod niet geldig. In dit geval is het tuinoppervlak relatief klein en staan er over het algemeen geen waardevolle houtopstanden. Staan ze er wel, dan zorgen ze vaak voor overlast. Deze optie wordt door veel gemeenten al gehanteerd. Het bepalen van een perimeter ( m) rond woonhuizen waarbinnen de bomen vrij van vergunning zijn. Bomen die zeer dicht tegen een huis staan veroorzaken vaak ernstige overlast en een kapvergunning wordt zelden geweigerd. Deze maatregel hoeft niet in de APV opgenomen te worden maar kan wel intern worden toegepast (op aanvraagformulier). Ook deze optie is in meerdere gemeenten doorgevoerd Mogelijkheden en advies Mogelijkheden: Behoud algemeen kapverbod met aanpassingen APV Kapverbod op aangewezen bomen ( Groene Kaart model) Advies: Bestaande regeling behouden, maar wel de APV aanpassen. De gemeente beschikt momenteel niet over een Groene kaart. Het opstellen vergt op korte termijn een zeer grote investering. Ook dient rekening gehouden te worden met een eventuele bijdrageregeling voor de opgenomen bomen. 6. Monumentale bomen

13 Gemeentelijke monumentale bomen Herdenkingsbomen Veteranenbomen 13

14 Mentorboom Hooge Zwaluwe Veteranenboom Made Mentorboom Naam: Veteranenboom Hooge Zwaluwe Majesty Boomsoort: Zomereik Mentorboom Leeftijd: 1200 jr. Naam: Omtrek: 12,45m (18,4 mv) Boomsoort: Zomerlinde Plaats: Nonnington (Engeland) Leeftijd: 1300 jr. Omtrek: 5,12m Plaats: Heeden (Duitsland) Riesenlinde Veteranenbomen Lage Zwaluwe 14

15 Mentorboom Mentorboom Veteranenboom Drimmelen Boom 3000 locatie Een eigen naam: een naam in het plaatselijk dialect, Nederlands en Latijn (met uitleg) Een eigen dagboek Naam: Nootboek Heerenbeuk Praktische bescherming Boomsoort: Beuk Leeftijd: +/- 80 jr. Plaats: Heerengracht 3, Drimmelen Beschermvrouwe Juridische status De groeiplaats en randvoorwaarden Doel van bomen 3000 locaties: Het herwinnen en/of versterken van de eeuwenoude band tussen bomen en mensen 15

16 Communicatie Uit onderzoek blijkt dat het aantal klachten over bomen is toegenomen, maar dat het aantal initiatieven voor het behoud of het planten van bomen ook is toegenomen. De oorzaak van deze veranderingen komt enerzijds door de toegenomen mondigheid van de burger, die duidelijk wordt versterkt door de vergrote klantgerichtheid van de gemeente. Anderzijds zijn de onduidelijkheid van het beleid en de in hun ogen plotseling veranderende regels ook reden tot klagen. Het slagen van het bomenbeleid is dus mede afhankelijk van de helderheid voor de burger, evenals van het hebben - en consequent handhaven - van regels. Bewoners moeten geïnformeerd blijven en beleid moet zichtbaar blijven. Dit kan door middel van een bomenroute, informatieborden, artikelen in plaatselijke bladen, voorlichtingsmiddagen, wandelen met de wethouder, enzovoort. Informatie 7. Communicatie

17 8. Uitvoering 9. Vervolgstappen Prioritering Conclusie & Vervolgstappen Allereerst de locaties aanpakken, waarbij door relatief beperkte ingrepen, op de regulier beheerskosten bespaard kan worden. 1. Het uitvoeren van de noodzakelijke dunningen langs - de Fazantenlaan in Made - de Dorpsstraat in Wagenberg - de Vlasweel in Terheijden 2. Het verwijderen en deels vervangen van overbodige lei- en vormbomen op verschillende locaties (Vervangen 155 lei- en vormbomen door jonge bomen, Vervallen 40 leien vormbomen, Vervallen 70 jonge en halfwasbomen, Toegevoegd 300 jonge bomen) Eénmalige kosten ,-, besparing per jaar 5.875,- Realiseren wensbeeld (boomstructuur: laanbeplanting langs de Loonsedijk, Gaete en Horenhilsedijk): ,- (= 300 bomen met plantafstand 15 meter tussen de bomen * 350,-) Het oplossen van de problemen ten aanzien van de groeiplaatsomstandigheden dient integraal bij groot onderhoud en renovaties met civiel opgepakt te worden. Slagen bomenbeleidsplan berust op vier pijlers: 1. Consequente uitvoering van het beleid 2. Goed opgeleid personeel 3. Communicatie met bewoners 4. Communicatie tussen alle betrokken ambtenaren Afronding bomenbeleidsplan, vervolgens behandeling in de commissie Grondgebiedzaken van 3 juni 2008 en de Raadsvergadering van 26 juni 2008.