Voorschotbenadering bij kleuters
|
|
- Diana Mulder
- 7 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Voorschotbenadering bij kleuters Voorschotbenadering richt zich vooral op het fonemisch bewustzijn van kleuters en heeft als doel om een kleuter al voor te bereiden op het leesonderwijs in groep 3. In dit bericht vertel ik graag meer over voorschotbeandering en alles wat hier mee samenhangt.
2 Wat is voorschotbenadering? Voorschotbenadering bied je aan ter voorkoming van evt. leesproblemen in groep 3. Deze benadering geeft een kleuter een voorschot mee op het leesonderwijs in groep 3. Voorschotbenadering richt zich vooral op het fonemisch bewustzijn van kleuters (analyse en synthese) waarbij ook aandacht is voor het schrijven. (invented spelling) We onderscheiden de volgende fases: identificatie van fonemen/letters, manipulatie van fonemen/letters, klank/tekenkoppelingen aanleren, deze fasering is ten dele gebaseerd op het onderzoek van Murray (1998) Lees hier verder over de verschillende fases.
3 Hoe bepaal je welke activiteiten je aan bod laat komen? Het is vooral goed om duidelijk voor ogen te hebben welke onderwijsbehoeften de leerlingen hebben en welke leerstof ze al beheersen en waar de moeilijkheden liggen. Maak een analyse naar aanleiding van observaties n.a.v. auditieve oefeningen het leerlingvolgsysteem, RSOK afnamegegevens CITO gegevens. Probeer te analyseren op welke gebieden er moeilijkheden liggen. Met deze gegevens kun je ontdekken welke gebieden extra aandacht nodig hebben. Start eerst met activiteiten uit fase 1 waarna je verder kunt werken naar fase 2/3. Hoe kom ik aan de materialen? Van de volgende materialen maak ik gebruik: 1. Mijn absolute nummer 1: de map Fonemisch bewustzijn van CPS. (inmiddels is er ook een vernieuwde versie) 2. Van beginnende geletterdheid tot lezen (Uitgeverij DeLubas)
4 3. Letter van de week (Linda Willemsen) 4. Spelenderwijs rijmen (Klasvanjuflinda.nl)
5 Organisatie Nu je weet waar de moeilijkheden liggen en je verschillende bruikbare materialen op een rij hebt kun je een programma gaan samenstellen. Allereerst is het goed om na te denken over de organisatie. Wanneer je aan de slag wilt met een aantal leerlingen dan moet je wel je klas in veilige handen geven aan iemand. Of laat je juist een onderwijsassistent voorschotbenadering aanbieden? Dit zijn verschillende keuzes die van invloed zijn op jouw programma. Het is fijn wanneer het mogelijk is om voorschotbenadering meer dan 1x per week ingepland kan worden. Keuze van activiteiten Maak een keuze van de activiteiten aan de hand van de analyses en onderwijsbehoeften van de leerlingen. Bekijk hoe je deze onderwerpen eerst op een makkelijke manier dit kunt aanpakken en dit steeds verder kunt uitbouwen. Geef elke sessie een eigen onderwerp zodat je specifiek kunt richten op dit ene onderdeel. Extra tips: Bij het uitvoeren van de activiteiten is het goed om voor ogen te houden op welke manier je de leerstof aan zult bieden. Een aantal tips: 1. Wissel de activiteiten af, maar zorg er wel voor dat er wel herhaling is. 2. Zorg ervoor dat je makkelijk begint en er elke activiteit weer verder aan werkt om op een hoger niveau te komen. 3. Zorg ervoor dat je niet alleen auditief aan de slag gaat maar zorg voor visuele ondersteuning en maak gebruik van spelletjes en klankgebaren. 4. Zorg voor een registratieformulier per onderwerp/per kind. Je kunt alle bijzonderheden direct noteren en dit later verwerken. 5. Evalueer regelmatig tussendoor: zo kun je een stap verder naar de volgende fase maken. 6. Maak een leesdossier aan: bewaar hier de gegevens van de RSOK, CITO taal voor kleuters en je analyse. Dit dossier kan waardevol zijn in groep 3 of hoger. 7. Organiseer een lettercircuit: biedt de klank die de week centraal staat aan met verschillende activiteiten.
6 Wat zou jij graag nog meer willen weten over voorschotbenadering? Schriftorientatie: leesrichting aanleren In groep 2 komen de leerlingen in aanraking met de leesrichting/ schrijfrichting. Maar hoe nu de leesrichting aanleren?
7 Schriftorientatie Zelf zul je merken hoe gewoon het is om alles van links naar rechts te lezen, bekijken of te plakken. Bij de verschillende opdrachten in de kleuterklas wordt er al veel gevraagd van een kleuter wat betreft schriftorientatie. Sommige leerlingen blijven er moeite mee hebben. De juiste leesrichting aanleren (of schrijfrichting) is soms nog wat lastig. Zeker wanneer er meerdere kinderen zijn moet je je ogen eigenlijk bij elke leerling hebben. Om de juiste leesrichting en schrijfrichting aan te leren is het voor de kinderen handig wanneer ze ergens kunnen afkijken waar ze ook alweer moeten beginnen. Een leerling moet zich dan wel bewust zijn dat hij daar op moet letten. de leesrichting aanleren: hoe gebruik je dit kaartje? Onderstaand kaartje kun je op de tafel van de leerling van groep 2,3 of 4 plakken zodat het visueel zichtbaar is waar ze moeten starten en waar ze moeten stoppen. En dit dan met Speedy, die de juiste kant op gewezen gaat worden.
8 Kaartje leesrichting Stempelboekje In mijn klas is er al duidelijk interesse in letters en de kinderen stempelen dan ook graag. Daarom ook deze stempelbladen:
9 (Download de stempelbladen door op de afbeelding te klikken) Het is erg leuk wanneer je de stempelbladen bij elkaar bindt tot het grote stempelboek van Sint
10 Zorg in groep 3: klanktekenkoppeling Sommige kinderen in groep 3 hebben extra begeleiding, tijd, instructie nodig om te leren lezen. Een onderdeel van het leren lezen is de klank-tekenkoppeling. Met de volgende activiteiten kun je extra oefenen met de klank-tekenkoppeling: Ello stoplichtletter De Ello stoplichletters kun je hier downloaden. Geef het bolletje waarbij je start een groene kleur, de bolletjes waar er wisselingen van richtingen aangeven een oranje kleur, het einde van letter een rode kleur. Laat de leerling met zijn vinger de juiste weg rijden. Laat hem/haar ondertussen de klank horen. Doe als begeleider hierin mee. Doe het eerst met vinger, hierna elke keer met een andere kleur potlood.
11 Scheerschuim Zelfs een kind dat eigenlijk niet graag op school werkt, vindt deze activiteit leuk. Neem een beetje scheerschuim uit de bus en smeer dit op de tafel. Maak je hand nu een beetje vochtig en smeer het uit zodat de tafel lekker wit is van het schuim. (kinderen vinden dit overigens ook heerlijk om voor je te doen) Pak elkaars hand vast en schrijf nu de letter of schrijfletter in het scheerschuim. Laat ondertussen ook de klank horen. Hierna kan de leerling het alleen. De leerling mag dit echt een aantal keer herhalen. Woordrijtjes De letters kun je niet aanbieden op een speelse manier maar het is ook goed om deze klank direct te koppelen aan het teken en dit meerdere malen te herhalen. Gebruik daarom ook leesbladen met woordrijtjes rond deze klank/letter. Zoals bijv. woordrijtjes ie Schuurpapier Evenals scheerschuim is het de bedoeling dat de leerling de letter ook nu gaat voelen! Vooraf knip je de letter uit. Het meest handige is om deze letter op een papier te plakken. Je kunt ervoor kiezen om de blokletters aan te bieden en de schrijfletters. De eerste keer ga je samen met de vinger over de letter (je stuurt de schrijfvinger van de leerling) Hierna kan de leerling het alleen. Ook nu houdt je de klank zo lang mogelijk aan tijdens het schrijven.
12 Connect klanken en letters Connect klanken en letters is een interventieprogramma voor beginnende lezers in groep 3. Hoe het precies werkt? Je kunt het precies lezen in de handleiding. Op Leraar24 kun je dit filmpje bekijken. Dit is een intensief programma van minimaal 3x per week a 20 minuten. Hier kun je teksten vinden met een bepaalde letter. Flitsen Je zou er bijna niet aan denken omdat het zo gewoon is in de klas. Misschien is het mogelijk om een flitsbegeleider te vinden die elke dag een moment kan komen flitsen. Alle letters blijven herhalen. Mijn letterboekje Bij de map Fonemisch bewustzijn hoort ook een letterboekje. Voor een leerling met moeilijkheden is dit even wat makkelijker waardoor hij/zij niet alles als moeilijk ervaart. En toch is er ook aandacht voor herhaling van de letters. Schuifletter Ook de schuifletter kun je heel goed gebruiken. Voor uitleg en werkbeschrijving verwijs ik je naar dit bericht.
13 Ten slotte. Een letter herhalen doe je niet zomaar. Het is van belang om goed op de hoogte te zijn van de ontwikkeling van het kind. De letters die een leerling al kent kun je natuurlijk herhalen maar ga je niet uitgebreid aanbieden. Het is een goed idee om één letter/klank centraal te zetten in 1 á 2 weken. Hierna biedt je een nieuwe letter aan maar blijf je altijd kort de letter/klank herhalen. Dit zijn allemaal tips en activiteiten die je uit zou kunnen voeren wanneer een leerling nog niet alle klanken aan het juiste teken kan koppelen. Maar ik weet dat er veel activiteiten zijn die je eigenlijk in een individuele situatie het beste kan begeleiden/inoefenen. Toch zijn het wel activiteiten die ik wel wil benoemen en die je soms makkelijk kunt integreren in je klassenorganisatie. Voor andere activiteiten zou het fijn zijn als er een ouder of leerkracht/onderwijsassistent dit zou kunnen begeleiden. Zorg groep 3: schuifletter
14 Helaas niet de beste foto maar wel goed om te laten zien wat ik met jullie wil delen. Schuifletter Materiaal: 1 vel A4 gekleurd papier, 1 vel A4 wit papier, zwarte marker, schaar, perforator Werkbeschrijving: Knip het gekleurde vel horizontaal door het midden. Maak 2 gleufjes boven/onder elkaar aan de linkerkant en aan de rechterkant. Knip lange stroken van witte vel papier. Zet hier de medeklinkers onder elkaar. (Plak 2 stroken aan elkaar om een lange strook te krijgen) Maak nog zo n strook met dezelfde volgorde van medeklinkers. Schuif de stroken in de gleuven. Maak eventueel gaatjes om de schuifletter op te bergen in snelhechter of map. Doelen: oefenen van verschillende tweetekenklanken, klanken herkennen, woorden ontwikkelen. Gebruik: Tijdens RT ging ik hier met de leerlingen mee aan het werk. Vooral wanneer leerlingen de klank-tekenkoppeling nog niet goed hadden gemaakt. Dit spel is ook goed te gebruiken tijdens een taalcircuit in de klas.
15 Je schuift de linkerstrook tot een letter naar keuze. Deze blijft het gehele spel op deze letter staan. Je start met de rechterstrook bovenaan. Je leest het woord (hardop) en vertelt wat er staat. Is dit een bestaand woord? Je schrijft hem dan in je schrift. Is het een onzin-woord? Je schuift de rechterstrook naar de volgende letter en controleert dit woord.
Extra oefenen: woordrijtjes met ie
Extra oefenen: woordrijtjes met ie Dit leesblad kun je gebruiken op verschillende manieren: wanneer een leerling uitvalt op het lezen van woorden met ie het opnieuw aanbieden van ie bij verlengde instructie
Nadere informatieCONNECT schrijfbordje
CONNECT schrijfbordje Bij CONNECT woordherkenning wordt er gebruik gemaakt van een schrijfbordje. Ik miste een leuk ontwerp hiervan, dus zelf hierbij zelf een connect schrijfbordje in elkaar gezet: Hoe
Nadere informatieSpelideeën bij Twister. Twister Hoe werkt het spel?
Spelideeën bij Twister Wie kent het spel Twister niet? Een spel wat zorgt voor gezelligheid, maar waarbij je kunt er ook een educatief tintje aan geven door lekker te spelen maar ondertussen extra te oefenen
Nadere informatieSpelling: de verdubbelaar
Spelling: de verdubbelaar De verdubbelaar: een spellingsregel waar veel kinderen moeite mee blijven houden. Natuurlijk kun je er achteraf extra oefeningen tegenaan gooien, maar waarom niet eens kijken
Nadere informatieMagnetische en beschrijfbare dobbelsteen: de taalontwikkeling (1)
Magnetische en beschrijfbare dobbelsteen: de taalontwikkeling (1) Vorige week ontving ik de beschrijfbare dobbelsteen van Credu.nl: een webwinkel vol met prachtige educatieve materialen, maar ook voor
Nadere informatieflitsletters spellenbundel Voor speelse oefenmomenten, thuis en in de klas.
flitsletters spellenbundel Voor speelse oefenmomenten, thuis en in de klas. Beste ouders, Van de leerkracht van uw kind heeft u een setje flitsletters ontvangen. Flitsen is het kort (enkele seconden) laten
Nadere informatieWoordenschat Spinnen
Woordenschat Spinnen Bij de methode In vogelvlucht is er voor groep 7 een woordenschatprogramma om de woorden extra aan te bieden. Helaas is er niet altijd voor iedereen een computer beschikbaar en even
Nadere informatieBijlage 14 Registratie- en planningsformulier gehele groep
Bijlage 14 Registratie- en planningsformulier gehele groep Toelichting In de kolom aanbieding vult u de datum in waarop u de activiteit aan de gehele groep heeft aangeboden. U hoeft dit dan niet bij iedere
Nadere informatieLEERKRACHTGEDEELTE ACTIVITEIT: MIJN KAR MOOIE KAR
LEERKRACHTGEDEELTE ACTIVITEIT: MIJN KAR MOOIE KAR Omschrijving van de activiteit De leerlingen tunen een papieren schaalmodel van een auto op basis van geschreven instructies. Fase Overgang fase alfabetisering
Nadere informatieVoor jezelf? Les 1 Welkom!
Voor jezelf? Les 1 Welkom! Welkom! Dit is de cursus Voor jezelf? Wil je voor jezelf beginnen? Droom je ervan een eigen bedrijfje te starten? Zou je dit ook kunnen? In deze cursus ga je dit onderzoeken.
Nadere informatieveilig leren Veilig leren lezen Artikelen - Letterkennis, aanpak b/d-probleem lezen Auteur: Susan van der Linden Stap 1
veilig leren lezen Letterkennis Aanpak b/d-probleem Auteur: Susan van der Linden De letters b en d zijn voor veel kinderen een bron van verwarring. Dit komt door hun gelijke vorm. Toch kunt u dit probleem
Nadere informatieAlles wat je wilt weten over. kringactiviteiten
Alles wat je wilt weten over. kringactiviteiten Als kleuterjuf mag ik vele stagiaires begeleiden: wat is het toch fijn om de liefde voor het kleuteronderwijs te laten zien en te delen. Toch merk ik dat
Nadere informatieWat schrijf je en voor wie: een gedicht voor op een. Hoe pak je het schrijven van een gedicht aan?
Les 1: Een poëziekaart maken poëziekaart Lees over Verbonden zijn. Wat schrijf je en voor wie: een gedicht voor op een Verbonden zijn De Nieuwsbegrip leesles gaat over de ramadan. Tijdens de ramadan voelen
Nadere informatieHang het juiste aantal kerstballen in de boom
Hang het juiste aantal kerstballen in de boom Als navolging op de zak van Sinterklaas nu weer een leeractiviteit voor het stimuleren van de beginnende gecijferdheid: Hang het aantal kerstballen in de boom.
Nadere informatieMik Een speelse letter- en leesontdekking voor groep 2.
Mik Een speelse letter- en leesontdekking voor groep 2 MIK in een notendop Basismateriaal ontwikkeld door leerkracht groep 1-2 In taalzwak gebied Bedoeld voor kinderen groep 2 Programma bestaat uit (max.)
Nadere informatieWaarom ga je schrijven: Nieuwsbegripfilmpje kijken. Wat voor tekst schrijf je en voor wie: een gedicht over Egypte
Les 1: Een gedicht over Egypte schrijven Waarom ga je schrijven: Nieuwsbegripfilmpje kijken 1. Bekijk het Nieuwsbegripfilmpje van het Jeugdjournaal op www.nieuwsbegrip.nl. Het filmpje gaat over de situatie
Nadere informatieBegeleide interne stage
Ik, leren en werken Begeleide interne stage Deel 2 Colofon Uitgeverij: Edu Actief b.v. 0522-235235 info@edu-actief.nl www.edu-actief.nl Auteur: Marian van der Meijs Inhoudelijke redactie: Titel: Ik, leren
Nadere informatieGroepshandelingsplan voor kleuters ( Gebaseerd op het ontwikkelingsvolgmodel)
Groepshandelingsplan voor kleuters ( Gebaseerd op het ontwikkelingsvolgmodel) Groep: Onderbouw 1 (groep 1-2) Datum: Leerkracht: Periode: Leerlijn: Ontluikende geletterdheid. Groep/namen Doelen Inhoud/aanpak
Nadere informatieIn mijn klas is er al duidelijk interesse in letters en de kinderen stempelen dan ook graag. Daarom ook deze stempelbladen:
Stempelboekje In mijn klas is er al duidelijk interesse in letters en de kinderen stempelen dan ook graag. Daarom ook deze stempelbladen: op de afbeelding te klikken) (Download de stempelbladen door Het
Nadere informatieWoordenschat: tussendoortjes en spelletjes
Woordenschat: tussendoortjes en spelletjes Woordenschat: de fase van consolideren (Viertakt van Verhallen) is zo enorm belangrijk en vaak kom je tot de conclusie dat je hier meer aandacht aan zou moeten
Nadere informatieWat voor tekst schrijf je en voor wie: een gedicht voor op een poëziekaart. Hoe pak je het schrijven van een gedicht aan?
Les 1: Een poëziekaart maken Wat voor tekst schrijf je en voor wie: een gedicht voor op een poëziekaart Lees over Verbonden zijn. Verbonden zijn De Nieuwsbegrip leesles gaat over de ramadan. Tijdens de
Nadere informatieAls het leren lezen niet zo soepel gaat
Als het leren lezen niet zo soepel gaat In de onderbouw leert een kind de eerste beginselen van het lezen. Wij letten bij het aanleren van de letters gelijk al op de signalen van leesproblemen. Het aanleren
Nadere informatieInterventieperiode november februari groep 1 tot en met 5. Mariët Förrer
Interventieperiode november februari groep 1 tot en met 5 Mariët Förrer November - februari Doelen en accenten per groep Rol van intern begeleider / taalcoördinator IB en TC ook in deze periode Bewaken
Nadere informatieChina. Stadsgeluiden in China. 3 lessen rond geluiden in een Chinese stad. Vakgebied: Muziek. Lesduur: 60 minuten per les
China Stadsgeluiden in China 3 lessen rond geluiden in een Chinese stad Vakgebied: Muziek Lesduur: 60 minuten per les China Pagina 1 - Stadsgeluiden in China - Colofon Stadsgeluiden in China Les voor groep
Nadere informatieVoordoen (modelen, hardop denken)
Voordoen (modelen, hardop denken) De tekst hieronder gebruikt bij opdracht 3. U doet dan op het bord voor hoe u een gedicht schrijft. Hardopdenktekst We hebben samen naar de Nieuwsbegripfilm gekeken. Zelf
Nadere informatieWaarom ga je schrijven: Nieuwsbegripfilmpje kijken. Wat voor tekst schrijf je en voor wie: een gedicht over Egypte
Les 1: Een gedicht over Egypte schrijven Waarom ga je schrijven: Nieuwsbegripfilmpje kijken 1. Bekijk het Nieuwsbegripfilmpje van het Jeugdjournaal op www.nieuwsbegrip.nl. Het filmpje gaat over de situatie
Nadere informatie3. Lees om de beurt een rijtje, een zin of een stukje. 6. Kies nu een leeslijst uit de map naar keuze.
Race lezen 1 leesracemap 1 timer 1. Neem een leesracemap naar keuze. 2. Neem elk een leesbundel uit de map. 3. Lees om de beurt een rijtje, een zin of een stukje tekst. 4. Wissel de rollen om. Nu heb je
Nadere informatieDe ontwikkelde materialen per unit.
Handleiding. Dit is de handleiding voor het remediërende programma voor de leeszwakke leerling bij het vak Engels. De hulpmiddelen zijn ontwikkeld voor leerlingen die bij de toetsen technisch lezen uitvallen
Nadere informatieEffectief aanvankelijk leesonderwijs
Effectief aanvankelijk leesonderwijs Mirjam.Snel@hu.nl @Leesonderwijs www.goedleesonderwijs.nl Inhoud: Technisch lezen in groep 3 Effectief aanvankelijk leesonderwijs Differentiatie Stel jezelf vragen
Nadere informatieKlankletteractiviteiten
Klankletteractiviteiten Workshop op 22 februari 2012 Willeke Beuker Ine van Schijndel-Boel Programma Ontvangst met koffie en thee Warming-up Opdracht: Wat doe ik al? Beginnende geletterdheid De verschillende
Nadere informatieKwartetten met klinkers
Kwartetten met klinkers Onderwerp Woorden met een korte of lange klank die bestaan uit een of twee klankgroepen. Doel De kinderen leren het verschil tussen een korte en een lange klank. Ze leren dat ze
Nadere informatieMijn digitale leesrugzak
Het hele schooljaar heb ik hard gewerkt op school. Een heerlijke lange zomervakantie heb ik zeker verdiend. Ik ben een lezer geworden en wil een lezer blijven. In mijn digitale leesrugzak zitten heel veel
Nadere informatieSpelenderwijs rijmen. Linda Willemsen. www.klasvanjuflinda.nl. www.klasvanjuflinda.nl
Spelenderwijs rijmen Linda Willemsen www.klasvanjuflinda.nl www.klasvanjuflinda.nl Spelenderwijs rijmen Spelenderwijs rijmen Tekst & vormgeving: Linda Willemsen 2014 www.klasvanjuflinda.nl Linda Willemsen
Nadere informatieipad Module 4 Instellingen
Instellingen van de ipad veranderen Soms heeft de fabrikant van de ipad updates. Meestal is dit om de ipad nog beter te laten werken. Soms wil je zelf iets veranderen aan de ipad. Bijvoorbeeld je toegangscode.
Nadere informatieTaal in Blokjes software
Taal in Blokjes software Leermodules Taal in Blokjes is een uitsnede van de F&L methode. De Taal in Blokjes software is gekoppeld aan de 11 leermodules van de Taal in Blokjes workshop. Deze modules bevatten
Nadere informatieNiet methodegebonden toetsen die gedurende de schoolperiode afgenomen worden op het gebied van taal, lezen en spelling:
R.K. Daltonschool De Driesprong Taal- leesprotocol groep 1 8, versie 01-08-2011 Dit protocol is onze vertaling van het Dyslexieprotocol naar onze schoolsituatie. De taal- leesontwikkeling van de wordt
Nadere informatie8 tips voor een low-budget kerstversiering!
8 tips voor een low-budget kerstversiering! Helaas is de kerstperiode altijd zo kort, want wat is het toch genieten in een prachtig versierde klas of huis met alle kaarsjes aan.op veel scholen zijn materialen
Nadere informatieJong geleerd. Beatrijs Brand en Saskia Snikkers
Jong geleerd. Beatrijs Brand en Saskia Snikkers Programma Kennismaken Presentatie Jong geleerd Warming-up Pauze Praktische oefening Afsluiting Jong geleerd over het belang van actieve stimulering van ontluikende
Nadere informatieCBS Maranatha. Doel: Hoogklei 7, 9671 GC Winschoten Dyslexieprotocol 2013 aangepast sept.14
CBS Maranatha Hoogklei 7, 9671 GC Winschoten Dyslexieprotocol 2013 aangepast sept.14 Doel: Doel van ons dyslexieprotocol is een zo goed mogelijke begeleiding van leerlingen met (dreigende) leesproblemen.
Nadere informatieVoordoen (modelen, hardop denken)
Voordoen (modelen, hardop denken) De tekst hieronder gebruikt u bij opdracht 3. U doet dan op het bord voor hoe u een gedicht schrijft. Hardopdenktekst Zelf vind ik het best erg voor de mensen in Egypte
Nadere informatieKlankzuivere werkwoorden vervoegen Methode voor beelddenkers Juf Kitty 2016
Klankzuivere werkwoorden vervoegen Methode voor beelddenkers Juf Kitty 2016 Inleiding Waarom klopt het niet als je werdt schrijft? Is het kookte of kookde? Als je onvoldoende Nederlands spreekt als tweede
Nadere informatieFonemisch Bewustzijn
Fonemisch Bewustzijn Ellen van der Veen Welkom en Agenda 1. Introductie 2. Fonemisch Bewustzijn 3. Vragen en praktijkervaringen Doelstellingen van vandaag 1. De deelnemers kennen de begrippen taalbewustzijn,
Nadere informatieVoordoen (modelen, hardop denken)
week 11-12 maart 2012 - hardop-denktekst schrijven B Voordoen (modelen, hardop denken) Waarom voordoen? Net zoals bij lezen, leren leerlingen heel veel over schrijven als ze zien hoe een expert dit (voor)doet.
Nadere informatie2 > Kerndoelen 11. 4 > Aan de slag 15. 5 > Introductie van de manier van werken 22. 6 > Mogelijke werkvormen en de plaats op het rooster 27
Inhoud 1 > Uitgangspunten 9 2 > Kerndoelen 11 3 > Materialen 12 4 > Aan de slag 15 5 > Introductie van de manier van werken 22 6 > Mogelijke werkvormen en de plaats op het rooster 27 7 > Waarom samenwerkend
Nadere informatieSPELVARIANTEN. Bonus: Ondertussen oefen je met het geven en ontvangen van feedback en bouw je aan het vertrouwen in jouw team.
SPELVARIANTEN Wil jij weten waar je in jouw huidige werk goed in bent? Hoe jij communiceert en je gedraagt en vooral hoe de ander dat ziet? En wil jij dit graag uitwisselen met je teamgenoten zodat jullie
Nadere informatieArcheologen logboek Namen:....
Archeologen logboek Namen:... Bladzijde 1 De antwoorden op deze vragen kun je vinden bij de internetsites die bij opdracht 1 op de WebQuest staan. Vul de antwoorden in de piramide in. De letters in de
Nadere informatieAanpak ter voorkoming van leesproblemen en het snel opsporen van dyslexie
Aanpak ter voorkoming van leesproblemen en het snel opsporen van dyslexie 1. Inleiding Lezen is een basale vaardigheid. Het belang van goed lezen kan niet genoeg worden benadrukt. Plezier in lezen staat
Nadere informatieMet Word een hoger cijfer halen. Word ken je al, toch kun je nog veel meer doen met Word. Nog beter leren omgaan met Word
Nog beter leren omgaan met Word Met Word een hoger cijfer halen. Word ken je al, toch kun je nog veel meer doen met Word. Informatiekunde Omgaan met Word College De Heemlanden 2005. Informatiekunde Leerjaar
Nadere informatieS C I E N C E C E N T E R
EEN ADEMBENEMEND INSTRUMENT Een liedje fluiten is niet zo makkelijk. Je lippen en je tong moet je in allerlei bochten wringen. Met een muziekinstrument gaat het al een stukje makkelijker. Even blazen en
Nadere informatieWerkstukken maken op PCBO-Het Mozaiek Groep 6
We gaan een werkstuk maken en je mag het helemaal zelf doen. Het is helemaal jouw eigen werkstuk. Maar om je even goed op weg te helpen hebben we hieronder alle stapjes even op een rij gezet. Wat moet
Nadere informatieInleiding. Drie taalvormen
Inleiding Uw kind gaat binnenkort naar of zit inmiddels op de basisschool. Vaak horen wij van ouders: Tja, mijn kind zit nu in groep 1 of 2. Het stempelt daar met letters en het bekijkt en luistert naar
Nadere informatieLeren als een expert!
Leren als een expert! Welk vak vind jij lastig? Wiskunde, of juist Frans? Ken je iemand die heel goed is in dat vak? En heb je wel eens aan diegene gevraagd hoe hij/zij voor dat vak leert? Als je dat weet,
Nadere informatieThema: Weekblad Donald Duck 60 jaar. Handleiding en opgaven niveau A1. Opgave 1: Samen
Handleiding en opgaven niveau A1 Thema: Weekblad Donald Duck 60 jaar Benodigd materiaal - Voor alle leerlingen een exemplaar van Opgavenblad A1 (zie pagina 6) - Voor alle leerlingen drie exemplaren van
Nadere informatieSuperheldencadeau voor papa
Superheldencadeau voor papa Eén dag in het jaar staat helemaal in het teken van papa. Want onze papa s zijn echte superhelden! En dat willen de kinderen graag aan hun papa s of opa s laten weten! Op de
Nadere informatietoetsen van Veilig Leren lezen en Estafette. groepen 1 2 LOVS Cito Taal voor Goed lees en spellingsonderwijs in de groepen 3 tot en met 8
onderwijs en zorgarrrangement op De Wilgen uitgevoerd door meetinstrumenten Zorgniveau 1 = basisarrangenment Zorgniveau 1 Leerkracht Methodegebonden Gestructureerde stimulering van beginnende geletterdheid
Nadere informatiemaken de kinderen een waterorgel en laten elke lettergreep uit een lied horen op dit orgel. Groep 1 Groep 2 samengestelde woorden in
7. Raar maar waar! Tijdens deze activiteit: maken de kinderen een waterorgel en laten elke lettergreep uit een lied horen op dit orgel. Taal Ontluikende en beginnende geletterdheid Fonemisch bewustzijn
Nadere informatieMuziek Singer Songwriter 1. Workshop Handleiding. Singer Songwriter 1. wat is jouw talent? 1. Singer Songwriter 1
Workshop Handleiding wat is jouw talent? 1 Inhoudsopgave Hoe gebruik je deze workshop? Hoe kun je deze workshop inzetten in je klas? Introductie én opzet van de workshop Singer Songwriter Bekijk de introductievideo
Nadere informatieVoor het eerst naar school
Voor het eerst naar school Welkom op De Wonderboom Uw kind gaat binnenkort voor het eerst naar school. We wensen jullie een fijne tijd toe op De Wonderboom. Dit boekje informeert over verschillende zaken
Nadere informatieLesdoelen De kinderen herkennen voorzetsels in een zin. Materiaal Oefenblad instaples 1 taal Antwoordblad instaples 1 taal. Lesduur 25 minuten
groep 6 vakantie instaples 1 taal Lesdoelen De kinderen herkennen voorzetsels in een zin. Materiaal Oefenblad instaples 1 taal Antwoordblad instaples 1 taal Lesduur 25 minuten Aanwijzingen bij de les Algemene
Nadere informatieVraagwoorden. kaartjes voor kleuters
Vraagwoorden kaartjes voor kleuters In deze download vind je kaartjes met daarop de vraagwoorden wie, wat, doet en waar. Elk vraagwoord heeft zijn eigen kleur. Met deze kaartjes oefenen de kinderen spelenderwijs
Nadere informatieProtocol leesproblemen en dyslexie, groep 1 en 2
Protocol leesproblemen en dyslexie, groep 1 en 2 Een vertaling Ivonne Vossen Steffi Nowacki Wie zijn wij? Ivonne Vossen Steffi Nowacki Wie zijn jullie? Wat gaan we in deze workshopronde doen? Sprookje
Nadere informatieSpinners. Veel plezier! Juf Els en juf Anke
Spinners Een nieuwe rage: spinners! Heb jij ze al gespot in jouw klas? Vervelend, al dat speelgoed op school, of handig! spinners in de klas, daar kun je leuke, leerzame activiteiten mee doen! Wij bedachten
Nadere informatieS C I E N C E C E N T E R
HET DUIZELT VOOR JE OGEN Maar je hersenen maken er een mooie film van. Met een speciale ronddraaiende trommel met spleetjes: een zoötroop, kunnen jullie je eigen bioscoop maken. Maak allebei een aantal
Nadere informatieKorte cursus Sinterklaasgedichten schrijven
Taaljournaal 2 Handleiding groep 6/7/8 Korte cursus Sinterklaasgedichten schrijven Dit is een extra activiteit die past binnen het thema Sinterklaas. schrijven hun gedicht dan werkelijk voor de viering
Nadere informatieChecklist Sollicitatiebrief schrijven 2F - handleiding
Checklist Sollicitatiebrief schrijven 2F - handleiding Inleiding De checklist Sollicitatiebrief schrijven 2F is ontwikkeld voor leerlingen die moeten leren schrijven op 2F. In deze handleiding wordt toegelicht
Nadere informatie9-10-2013. voor wie JA zegt tegen actief en inspirerend onderwijs. Dolf Janson. www.jansonadvies.nl 1
voor wie JA zegt tegen actief en inspirerend onderwijs Dolf Janson www.jansonadvies.nl 1 energie 9-10-2013 Teken eens het verloop van het energieniveau van je leerlingen tijdens een ochtend. tijd Hoe komen
Nadere informatieHANDLEIDING TALENTENQUIZ
HANDLEIDING TALENTENQUIZ STAPPENPLAN TALENTENQUIZ 1. Download alle nodige bestanden van de talentenquiz kleur bekennen met kinderen op de studentenpagina bij de pagina voor de coördinator bedenk & doe
Nadere informatieStroomschema s maken in Word
1 Stroomschema s maken in Word Een programma direct maken in Scratch gaat vaak wel goed als het een klein programma is. Als het programma groter en moeilijker is, is het lastig om goed te zien welk commando
Nadere informatieWaarom ga je schrijven? om de directeur te overtuigen. Wat voor tekst schrijf je? een overtuigende tekst. Voorbereiden van je overtuigende tekst
niveau A, les 1 Les 1: Een overtuigende tekst schrijven Waarom ga je schrijven? om de directeur te overtuigen Voor welk feest zou je in ieder geval een vrije dag willen hebben? Wat voor tekst schrijf je?
Nadere informatieSleutels cliëntgericht werken: ga met jouw team aan de slag!
Sleutels cliëntgericht werken: ga met jouw team aan de slag! Spelregels 1. Voor je liggen sleutels cliëntgericht werken, verzameld door kinderen, jongeren, jongvolwassenen, ouders, pleegouders en professionals.
Nadere informatieSpelregels voor de kaarten Beroepskwaliteiten en Leerpunten. Het Beroepskwaliteitenspel
Het Beroepskwaliteitenspel Het Beroepskwaliteitenspel is een leermiddel voor de loopbaanoriëntatie van mensen in de leeftijd van twaalf jaar en ouder. Het spel heeft als doel de speler bewust te maken
Nadere informatieLesdoelen De kinderen leren dat er woorden zijn die de (soort)naam voor mensen en dieren aanduiden en maken kennis met de term zelfstandig naamwoord.
groep 4 vakantie instaples 1 taal Lesdoelen De kinderen leren dat er woorden zijn die de (soort)naam voor mensen en dieren aanduiden en maken kennis met de term zelfstandig naamwoord. Materiaal Oefenblad
Nadere informatieWorkshop Handleiding. Verhalen schrijven. wat is jouw talent?
Workshop Handleiding Verhalen schrijven wat is jouw talent? Inhoudsopgave Hoe gebruik je deze workshop? Hoe kun je deze workshop inzetten in je klas? Les 1: Even voorstellen stelt zich kort voor en vertelt
Nadere informatieWaarom ga je schrijven? Om mensen ervan te overtuigen dat een plek in je buurt opgeknapt moet worden.
week 11 10 maart 2014 - Schrijfopdrachten niveau A, les 1 Les 1: Welke plek in de buurt moet opgeknapt worden? Waarom ga je schrijven? Om mensen ervan te overtuigen dat een plek in je buurt opgeknapt moet
Nadere informatieZelf papier maken!? Hoe doe je dat?
Zelf papier maken!? Hoe doe je dat? Hoe belangrijk is papier? Wat voor heb je papier nodig? Met papier kan je bijvoorbeeld: schrijven, tekenen of boeken maken. Van oud papier zoals kranten, kun je zelf
Nadere informatieDe leerlingen die al vertrouwd zijn met het bouwen van een elektrische stroomkring. die het verschil tussen een geleider en een isolator kennen.
Doelgroep De leerlingen die al vertrouwd zijn met het bouwen van een elektrische stroomkring. die het verschil tussen een geleider en een isolator kennen. Lesdoelen De leerlingen kunnen geleiders en isolatoren
Nadere informatieDe leerfases van creatief schrijven met De Boekenbakker
De leerfases van creatief schrijven met De Boekenbakker Hieronder vind je suggesties over hoe je de lees- en schrijfontwikkeling van kinderen (3-10 jaar) kan ondersteunen met behulp van De Boekenbakker.
Nadere informatieHoi moeder (vaders zijn uiteraard ook welkom!)
Hoi moeder (vaders zijn uiteraard ook welkom!) Heel veel plezier met de werkbladen! Neem lekker je tijd: je kan geen foutjes maken! Het is immers een prachtig hulpmiddel in het contact met je kind (en
Nadere informatieipad Module 2 Standaard apps op de ipad
Er staan al apps op de ipad als je hem voor het eerst aanzet. Als je de ipad voor het eerst opstart, staan er al apps op. Ook kun je de ipad beveiligen met een toegangscode. Als hij dan gestolen wordt,
Nadere informatieVoorbereiding op je bezoek bij het muzieum
Voorbereiding op je bezoek bij het muzieum Inhoud handleiding: - Wat ga je doen bij het muzieum - Huisregels - Media opdrachten - Doe opdrachten Wat ga je doen bij het muzieum? De donkerbeleving (hoofdonderdeel)
Nadere informatieIn deze opdracht ga je een langere melodie maken, door een aantal motieven achter elkaar te zetten. Zo krijg je een trein van motieven.
Locomotief 3 Naam: Klas: In deze opdracht ga je een langere melodie maken, door een aantal motieven achter elkaar te zetten. Zo krijg je een trein van motieven. HET MOTIEF MAKEN Dit deel van de opdracht
Nadere informatieEngels & Dyslexie Hoe gaat dat samen?
Engels & Dyslexie Hoe gaat dat samen? 2 Engels voor Dyslecten Inhoudsopgave Introductie p.3 Overzicht van alle tijden p.8 Present tense - Present Simple p.11 - Present Continuous p.12 - Present Perfect
Nadere informatieoptimale HUISARTSENzoRg voor mensen met EEN verstandelijke beperking
NAAR DE HUISARTS optimale huisartsenzorg voor mensen met een verstandelijke beperking Mensen met een verstandelijke beperking hebben recht op goede medische zorg. De huisarts speelt hierin een belangrijke
Nadere informatieFonemisch bewustzijn Didactische aanwijzingen bij zinnen, auditieve analyse en klankgroepen
Fonemisch bewustzijn Didactische aanwijzingen bij zinnen, auditieve analyse en klankgroepen Fonemisch bewustzijn staat voor 'het bewustzijn dat woorden uit klanken bestaan en is een belangrijk onderdeel
Nadere informatieVRAGENLIJST PRIMAIR ONDERWIJS DYSLEXIEMONITOR
VRAGENLIJST PRIMAIR ONDERWIJS DYSLEXIEMONITOR INHOUDSOPGAVE Zorgniveau 1: Goed lees- en spellingonderwijs Stap 1: Leestijd blz. 3 Kwaliteit instructiegedrag blz. 3 Klassenmanagement blz. 4 Stap 2: Juist
Nadere informatielesprogramma PO activerende lessen over respect voor het primair onderwijs
lesprogramma PO activerende lessen over respect voor het primair onderwijs Wordle van respect Duur Materialen een computer met internetverbinding Introductie Op 8 november is het de Dag van Respect. Deze
Nadere informatieMaak van je kind een maker!
Maak van je kind een maker! En word er zelf ook één. Zes regels waarmee dat waarschijnlijk best wel lukt. 1 Welkom In dit boekje vertellen we over maken. Het is speciaal gemaakt voor ouders die samen met
Nadere informatieLeerlingboekje les 1 en 2. Schrijfopdracht 1 Welk dier is dit? Groep 6
Leerlingboekje les 1 en 2 Naam: Schrijfopdracht 1 Welk dier is dit? Groep 6 Leren schrijven met peer response Tekst: M. Hoogeveen, A. van Gelderen, A. Wijnbergh Illustraties: V. van Asperen SLO, 2018 1
Nadere informatieNieuwsbrief groep 3 januari 2017
Nieuwsbrief groep 3 januari 2017 Hierbij ontvangt u van ons de nieuwsbrief van januari. Nieuws uit de groep: Wat hebben de kinderen in deze eerste periode al veel geleerd! Het is erg leuk om deze vooruitgang
Nadere informatieVoorwoord !!!! Wat heb je nodig?
Haas is op Kip Voorwoord Wat heb je nodig? Je gaat samen met je kind Haas is op Kip lezen. Dat is geschreven door Annemarie Bon. Deze leeshandleiding is van Marjolein van Muijden. De uitwerking en opmaak
Nadere informatieSpreekbeurt, en werkstuk
Spreekbeurt, krantenkring en werkstuk Dit boekje is van: Datum spreekbeurt Datum krantenkring Inleverdatum werkstukken Werkstuk 1: 11 november 2015 Werkstuk 2: 6 april 2016 Bewaar dit goed! Hoe bereid
Nadere informatieWorkshop Handleiding. Verhalen schrijven. wat is jouw talent?
Workshop Handleiding Verhalen schrijven wat is jouw talent? Inhoudsopgave Hoe gebruik je deze workshop? Hoe kun je deze workshop inzetten in je klas? Les 1: Even voorstellen stelt zich kort voor en vertelt
Nadere informatieZouden we die jongeren die ellende niet kunnen besparen? Zouden we er niet kunnen voor zorgen dat ze allemaal gewoon vlot leren lezen?
Kun je dyslexie voorkomen? Lezen, dames en heren, is voor de meesten onder u een reflex, iets wat vanzelf gaat. Kijkt u maar: u leest sneller dan ik praat. Maar voor sommige mensen is lezen een karwei.
Nadere informatieSpelenderwijs leren in de herfst
Spelenderwijs leren in de herfst Linda Willemsen klasvanjuflinda.nl Lieve lezer, Een aantal maanden geleden heb ik een E-book geschreven over spelenderwijs leren in groep 3. Steeds meer leerkrachten zoeken
Nadere informatieTeken een architect. Lees het volgende verhaal:
Teken een architect Lees het volgende verhaal: Een architect heeft een hele dag nagedacht over een nieuwe brug die gebouwd moet worden. Via de brug moet het verkeer, ook zware vrachtwagens, over een brede
Nadere informatieThema: Nieuw biljet van vijf euro. Handleiding en opgaven niveau A2. Opgave 1: Samen
Handleiding en opgaven niveau A2 Thema: Nieuw biljet van vijf euro Benodigd materiaal - Voor alle leerlingen een exemplaar van Opgavenblad A2 (zie pagina 6) - Voor alle leerlingen drie exemplaren van Werkblad
Nadere informatieSociaal netwerk. Handleiding voor begeleiders
Sociaal netwerk Handleiding voor begeleiders Algemene tips voor begeleider Het beste uit jezelf! Philadelphia vindt het belangrijk dat cliënten zich net als ieder ander mens kunnen ontwikkelen. Hierbij
Nadere informatieSpreekopdrachten thema 1 Voorstellen
Spreekopdrachten thema 1 Voorstellen Opdracht 1 bij 1.2 * Doe de opdracht met de groep. Uitleg voor de docent: De cursisten lopen door elkaar door het lokaal. Laat de cursisten elkaar in tweetallen begroeten,
Nadere informatieNieuwsbrief groep 3 december 2016
Nieuwsbrief groep 3 december 2016 Hierbij ontvangt u van ons de nieuwsbrief van december. Nieuws uit de groep: We hebben de woorden van kern 5 bijgevoegd in de nieuwsbrief. Het is belangrijk om deze woorden
Nadere informatie