ONS PENSIOEN. Ouderen hebben grote betekenis voor de samenleving. Staat leent van pensioenfondsen: Origineel plan of luchtfietserij?

Transcriptie

1 BPP: Belangenvereniging Pensioengerechtigden Pensioenfonds Zorg en Welzijn ONS PENSIOEN Doelstelling van pensioen: Mensen in staat stellen hun levenswijze voort te zetten Uitdaging: Van Zorg naar Gezondheid Interview met Rob Bijl (SCP): Ouderen hebben grote betekenis voor de samenleving Staat leent van pensioenfondsen: Origineel plan of luchtfietserij? 1 Jaargang 29 nummer 3 juni 2015

2 Tot 650,- voordeel op een Van Raam fiets! Ergonomische zithouding 8 versnellingen Veilig stilstaan door lage afstap Nooit meer lekke banden! Topkwaliteit scootmobielen Nederlands fabrikaat Uniek INDEGO veersysteem Ergonomisch gevormde stoel Compact en stabiel Diverse modellen en uitvoeringen Trapondersteuning mogelijk Lage instap: 23 cm Gratis SLP-24X op alle fietsen en scootmobiel Bel voor een afspraak of bezoek Beleef de lente: weer veilig en comfortabel fietsen! Het is lente! Tijd om er weer heerlijk op uit te gaan. Een rit door de natuur of een bezoek aan de markt wordt een stuk plezieriger wanneer u comfortabel en zorgeloos fietst. De fietsen van Van Raam zijn van Nederlands fabrikaat en worden op maat gemaakt voor een optimaal gebruikscomfort. Weer veilig fietsen wanneer u dat wilt. En wilt u liever wat extra ondersteuning bij het fietsen dan is trapondersteuning een prima oplossing. Wel zo prettig. De adviseurs van Vitalis komen graag bij u langs voor een proefrit. Pensioenbelangen_mnd5 Exclusief bij Vitalis: Nooit meer een lekke band rijden! De unieke SLP-24X anti-lek behandeling zorgt dat u met een lekker gevoel kunt blijven rijden met uw scootmobiel, fiets of rolstoel. Een gaatje dat ontstaat wordt van binnenuit direct opgevuld. Zo kunt u lekker blijven rijden, wel zo prettig. Ja, stuur mij een brochure Naam Adres Postcode Plaats Telefoon Stuur gratis naar: Antw.nr. 1071, 9200 VB Drachten Introductiekorting Bij aanschaf van een nieuwe fiets of scootmobiel ontvangt u deze unieke anti-lek behandeling t.w.v. maximaal 100,- nu nog geheel gratis. Vraag onze adviseur naar de mogelijkheden. Bezoek een showroom bij u in de buurt. Kijk op Deze acties zijn geldig t/m 31 mei Uw voordeel wordt berekend op basis van de aanschafwaarde van de fiets. Deze korting kan oplopen tot 650,- 2 Over Vitalis Vitalis biedt een breed assortiment comfort- en mobiliteit verhogende producten, zoals trapliften, sta-op stoelen, scootmobielen, comfort douches, rolstoelen en rollators met buitengewone services.

3 Van de redactie Jong en oud: Samen naar een nieuw pensioenstelsel In een filmpje voorafgaand aan het debat op de Algemene Vergadering van de BPP op 22 april jl, werd een aantal keren gesproken over de huidige pensioencrisis. Ik vond dat een beetje irritant. Door voortdurend in die termen over ons pensioensysteem te spreken, nog steeds een der beste van de wereld, worden de geesten rijp gemaakt voor grote, want absoluut noodzakelijke, veranderingen. Van diverse kanten wordt echter gesteld dat de huidige reserves bij de pensioenfondsen, vermeerderd met de (voorzichtige) ramingen van de te behalen rendementen, nu al goed zijn voor doorbetaling van alle pensioenen de komende 30 jaar. Hoezo pensioencrisis? Om te voorkomen dat er een kloof gaat ontstaan tussen ouderen en jongeren en om vermeende misverstanden daarover weg te nemen, organiseerde het bestuur van de BPP een debat tussen vertegenwoordigers van jongerenorganisaties, vakbonden en ouderenorganisaties. Boeiend! En de conclusie? We moeten samenwerken om in de toekomst iets te bereiken. Hoe gaat de toekomst van ouderen in Nederland er uit zien? Jaap van der Spek en ik togen samen naar Den Haag voor een gesprek met Rob Bijl, adjunct directeur van het Sociaal Cultureel Planbureau (SCP). Wij wilden wel eens weten hoe de toekomst van onze ouderen er volgens het SCP, een belangrijk adviesorgaan van de overheid ten slotte, eigenlijk uit gaat zien. Het interview leest u op pagina 10. Maar hoe denken ouderen daar zelf over? Pierre Thijssen ging de straat op en vroeg een paar willekeurige ouderen hoe zij tegen hun toekomst aan kijken. Ja, en dan vragen we ook nog uw aandacht voor een interessante analyse van Rob de Brouwer (voorzitter NBP). Hij gaat in op het interview met de heren Berkemeijer en Gommer in de vorige editie van dit blad. Het echte probleem is volgens hem dat ten gevolge van het nieuwe FTK in Nederland een half nationaal inkomen op de plank moet liggen om pensioenen te kunnen indexeren. En in zijn conclusie schrijft hij: Onderzoek heeft uitgewezen dat beleggen met een lange termijnvisie over de laatste twee eeuwen gemiddeld een rendement van 5% heeft opgeleverd. Er is geen enkele reden te bedenken waarom dat in de toekomst niet meer zo zou zijn. Hoort u het ook eens van een ander. Vrijheid van meningsuiting? En dan nog even dit. In het eerste nummer van dit jaar heb ik mijn persoonlijke mening geuit over de gruwelijke aanslag op Charlie Hebdo en de vrijheid van meningsuiting in het algemeen. Dat schoot bij één van onze lezers in het verkeerde keelgat. Twee kritiekpunten uit zijn reactie waren voor mij van belang. Ten eerste het feit dat ik mijn privé mening in het hoofdredactioneel weergeef. Daar wil ik het volgende op zeggen: ja, ik heb een privé mening, zoals iedere burger die in dit land gelukkig mag hebben. Niet ongebruikelijk voor veel (hoofd)redacteuren. Ten tweede het begrip humor. Ik begreep uit de reactie van de briefschrijver dat hij veronderstelt dat ik de wijze waarop sommige satirische bladen menen de voorman van de islam te moeten afbeelden goed keur en als humor beschouw. Dat is niet het geval en blijkt ook niet uit de tekst waarin ik expliciet het zinnetje Waarbij eens temeer de vraag gesteld moet worden hoe ver je daarin moet gaan overigens had opgenomen. Indien ook andere lezers overigens die indruk over het begrip humor in genoemde bijdrage hadden gekregen dan betreur ik dat. Daarom vond ik het opportuun om hier nog even op in te gaan. Ik wens u veel leesplezier. Roelof Jan Mulder, hoofdredacteur. 3

4 INHOUD VAN DE REDACTIE 3 Samen naar een nieuw pensioenstelsel LEDENVERGADERING 6 Samen verdien je het meest VAN DE VOORZITTER 8 Schoenmaker, houd je bij je leest PENSIOEN & POLITIEK 9 Hoe rentegevoelig zijn pensioenfondsen? ANALYSE 14 Een gewenste pensioenuitkering! Dat moet het resultaat zijn. WMO & PENSIOEN 18 Hoe zien ouderen hun toekomst? ZORG 20 Is WMO thuiszorg een succes? PAS VERSCHENEN 22 COLUMN HASKO 24 Een grand design is zelden succesvol INTERVIEW 10 Ouderen hebben grote betekenis voor de samenleving 4

5 PENSIOEN IN DE PERS 32 Een origineel plan of luchtfietserij? ACTUEEL 34 Beter Oud LEKKER KOKEN 25 Audrey s DeliCasa Risotto PUZZELEN 26 Cryptogram & Kruiswoordpuzzel LEZERS SCHRIJVEN 28 De macht van verzekeraars LEDENRAAD 36 Geen pech- en Geluksgaranties KOEPELNIEUWS 37 Jaarverslag BPP 2014 COLOFON 38 LEZERS SCHRIJVEN 29 Welke Pensioenpersona bent u? ZORG 30 Van Zorg naar Gezondheid 5

6 Verenigingsnieuws Roelof J. Mulder Jongeren hebben de tijd, ouderen het kapitaal Samen verdien je het meest De kop boven dit artikel is de perfecte samenvatting van het inhoudelijke deel van de Algemene ledenvergadering van de BPP op 22 april jongstleden. De uitspraak is van Joop Caljouw. Het thema op de ledenvergadering Beeldvorming bij jongeren en ouderen was een schot in de roos. Een verslag. Belachelijke situatie Volstrekt belachelijk en waanzinnig, aldus Caljouw in zijn openingsrede over de waarin we nu verkeren dankzij het Nieuwe Financieel Toetsingskader (nftk) dat eind vorig jaar door de Eerste Kamer is gejast nadat de Tweede Kamer er al eerder om onbegrijpelijke redenen haar zegen aan gegeven had. Het is twee stappen achteruit en slechts één heel klein stapje vooruit. Niemand weet nu nog wat onze pensioenen waard zijn. In de afgelopen drie maanden werd ons pensioenfonds 16 miljard euro rijker op papier. Maar we rekenen ons arm omdat we nu moeten denken dat we de komende jaren niks meer zullen verdienen op onze beleggingen. Dus zowel onze bezittingen als onze verplichtingen zitten door het FTK vol lucht. Wie prikt die ballon door? Gevreesd moet worden dat er de komende jaren geen enkele ruimte meer zal zijn voor indexatie. En we lopen al zo n 12 procent achter op de loonontwikkeling. Tegen dit systeem, vervolgde Caljouw, hebben wij ons zeer nadrukkelijk verzet, binnen onze koepel, de NVOG, maar ook met de vakbond FNV. Hij refereerde daarbij aan de demonstraties van ouderenbonden en vakbonden tegen de nieuwe FTK plannen op het binnenhof en het Plein in Den Haag. Ik miste daar wel de deelname van die leden die ons nog vaker en luider op de barricaden willen hebben, aldus de voorzitter fijntjes. Vervolgens ging Caljouw in op de Nationale Pensioendialoog en vooral op de bijdrage van de Sociaal Economische Raad (SER) daaraan die vier varianten van toekomstige pensioenscenario s schetst (zonder overigens zelf tot een keuze te komen). Bezwaar is dat de SER ook in haar vierde variant, de nominale zekerheid niet los laat en er nog steeds járen vooruit gerekend wordt met betrekking tot de inkoop van pensioenen. Caljouw deelde de vergadering mede dat ons eigen pensioenfonds (Zorg & Welzijn) een stapje verder gaat en op dit moment de keuze laat tussen een fonds gebaseerd op het vertrouwde systeem van defined benefit ( je weet wat je krijgt. althans dat was vroeger zo) en defined contribution (je weet wat je hebt ingelegd). Caljouw maakte duidelijk dat het fondsbestuur van Zorg & Welzijn de keuze tussen deze twee nog niet gemaakt had en daar diezelfde avond in de Pensioenraad nog met het bestuur over in gesprek zou gaan. De uitgangspunten van de BPP daarin zijn o.a.: Pensioen is een arbeidsvoorwaarde We willen geen pech- en geluksgaranties Zekerheid kost geld en is vooraf niet te geven De inhoud van de pensioenregeling is het primaat van deelnemers, de gepensioneerden en de werkgevers. De overheid moet op afstand blijven Jongeren hebben de tijd, ouderen het kapitaal, samen verdien je het meest. 6

7 Verenigingsnieuws Roelof J. Mulder De beuk erin Het betoog van de voorzitter was aanleiding voor een aantal opmerkingen uit de zaal. Een van de leden riep op tot actie. Met z n allen naar Den Haag, of het verkeer op Oudenrijn stil zetten. Hetgeen de voorzitter deed opmerken dat de titel boven zijn verhaal dan beter De beuk erin had kunnen luiden. Wij proberen echter het midden te houden tussen een constructieve opstelling en een activistische. Beeldvorming en paneldiscussie In het middagprogramma stond de beeldvorming tussen, van en over ouderen en jongeren centraal. Misverstanden te over. Bijvoorbeeld: Ouderen zouden de pensioenen van jongeren opeten. Is dat ook zo? Een goed initiatief van het BPP-bestuur was het betrekken van jongeren in de paneldiscussie die over dit onderwerp geprogrammeerd stond. Namens FNV senioren was dat Eunice Bronswijk. En voorts: Dirk Jan Thijs namens de Jonge Democraten, Jos Berkemeier, voorzitter van de pensioencommissie van de NVOG en Anna Grebentchikova namens het Pensioenlab van de CNV jongeren. Gespreksleider was Joandi Hartendorp van CNV Jongeren. Volgens Eunice Bronswijk hebben ouderen en jongeren wellicht tegengestelde pensioenbelangen. Maar er zijn ook gedeelde belangen. Bij pensioenen is solidariteit een goede zaak. Dirk Jan Thijs was het maar gedeeltelijk met Eunice eens. Hij bestreed dat het huidige systeem solidair zou zijn. Denk alleen maar eens aan het feit dat hoger opgeleide ouderen (hogere inkomens) langer leven en zodoende langer gebruik maken van de pensioenpot. Volgens de Jonge Democraat kan de kloof tussen generaties allen worden opgelost door een nieuw pensioenstelsel waarin iedereen een persoonlijke spaarpot heeft. De discussie spitste zich verder toe op de vraag of collectief beleggen (gekoppeld aan de verplichte deelname aan een gezamenlijk pensioenfonds) beter is dan individueel. Sommige analisten vinden dat collectief beleggen grote voordelen heeft. Je zou meer rendement kunnen behalen uit de beleggingen omdat risico s makkelijker en breder gespreid kunnen worden. Dus op naar vijf of zes grote pensioenfondsen in Nederland. Anderen gruwen daarvan. Zekerheid bestaat niet Volgens Jos Berkemeijer bestaat pensioenzekerheid niet: Daaraan vasthouden vergroot de spanningen tussen jong en oud. Gezocht moet worden naar andere vormen van een (goed) pensioen. Anna Grebentchikova stelde dat in de huidige economisch moeilijke tijden jongeren nauwelijks nog een vast contract bij de werkgevers krijgen. Dat maakt deelname aan een pensioenfonds onzeker. Ook het toenemende aantal ZZP-ers, waarvan de meeste geen voorzieningen treffen voor hun pensioen, heeft invloed op de inleg van de deelnemers aan een pensioenfonds. Volgens haar is de huidige generatie de eerste generatie ooit die het minder krijgt dan hun ouders. Het debat werd afgesloten door bestuurslid Jaap van der Spek. Hij vergeleek de huidige dialoog tussen jong en oud over het pensioenstelsel met een loopgraven oorlog. Ieder stelt zijn eigen versie van het probleem vast, vindt daar een oplossing voor die vervolgens door de andere partij wordt afgeschoten. Maar: Het waardevolle van deze dag is dat we een begin gemaakt hebben met het gezamenlijk vast stellen van het probleem en het gezamenlijk vinden van een oplossing. Samenwerken is essentieel. Ik hoop dat deze dag daar een aanzet toe heeft gegeven. Gaande en komende bestuursleden Tijdens de ledenvergadering heeft voorzitter Caljouw afscheid genomen van twee bestuursleden en bedankte hen voor hun trouwe inzet. Gerard Veenstra, oud voorzitter, thans penningmeester, namens de BPP lid van de Pensioenraad en al sinds mensenheugenis lid van het bestuur. Dick Harting, secretaris, dit jaar verantwoordelijk voor het uitgebreide en lezenswaardige jaarverslag dat op internet voor de deelnemers aan de ALV ter beschikking was gesteld. Nieuwe bestuursleden zijn verwelkomd: Cees Michielse, secretaris; Jaap Dijkstra, penningmeester en als leden Jan van Pijkeren en Peter Patijn. Allen zijn met algemene stemmen gekozen. 7

8 VAN DE VOORZITTER Joop C. Caljouw Schoenmaker, houd je bij je leest Een bijzonder geanimeerde dag, die 22e april. Het was de dag van de Algemene Ledenvergadering (ALV) van onze Belangenvereniging. Een uitgebreid verslag ervan leest hebt u kunnen lezen op pagina 6 en 7. Actie! Dat leden van de BPP het bestuur tijdens de ALV oproepen om een meer activistische houding aan te nemen en onorthodoxe acties te voeren, geeft wel aan hoe onze gepensioneerden zich voelen. Jarenlang indexatie is een bron van spanningen aan het worden. Dat zullen de aanwezige bestuursleden van Pensioenfonds Zorg & Welzijn zeker waargenomen hebben. Nu moeten ze er nog wat mee doen. Hoe het bestuur de suggesties van de leden gaat oppakken, kan ik voorafgaande aan het bestuursoverleg daarover, nog niet meedelen. Volgt u ons in de Nieuwsbrieven (per ) of via de website Wonen en zorg Als onze vereniging een stevig partijtje meeblaast in pensioenland, moeten we dan ook niet de belangen van de leden dienen op de gebieden zorg en wonen? Zorgkosten zijn een belangrijke post in het karige budget van veel gepensioneerden. Bovendien gaan er steeds meer stemmen op om een deel van het pensioen voor (hoog-)bejaarden aan zorg te besteden. Sommigen stellen zelfs pensioen in natura voor. Veel gepensioneerdenverenigingen maken zich sterk voor informatie over de zorg en voor de kwestie van de zorgkosten. Onze BPP heeft de handen vol aan pensioenbelangen en is opgericht met dat doel. Andere doelen lieten we altijd over aan de algemene ouderenbonden (ANBO, KBO, PCOB en NOOM). In de ledenvergadering is, ondanks enkele tegengeluiden, nadrukkelijk uitgesproken dat de schoenmaker zich bij zijn leest moet houden. Wetend hoe uitgebreid het onderwerp zorg is, ben ik wel blij met deze uitspraak. In gelijke mate geldt dit voor wonen. Uit ervaring weet ik hoe veelomvattend dit gebied is. En inderdaad er moet lokaal bij de woningcorporaties en overheden meer aangedrongen worden op levensloopgeschikt bouwen, maar ook hierbij staat het belang los van pensioenbelangen. Dat neemt niet weg dat voor het financieren van de eigen woning best wat extra pensioengeld opgenomen kan worden. Met name door gepensioneerden met een bovenmodaal inkomen. Maar bij ons pensioenfonds zijn dat er niet zoveel. Bovendien willen we niet dat ouderen door die onttrekking niet meer volop in de risico s van het langer of korter leven zouden kunnen delen. Wat al helemaal voorkomen moet worden is dat er tijdens het werkzame leven een tijd geen premie wordt betaald of dat er dan al geld onttrokken wordt aan het fonds. Een pensioenfonds werkt het beste als het verplicht is en we solidair zijn met elkaar. 8

9 Pensioen & Politiek MICHIEL HUISMAN Hoe rentegevoelig zijn pensioenfondsen eigenlijk? De rentegevoeligheid hangt als een molensteen om de nek van pensioenfondsen. Daarop moet ingegrepen worden, vindt de SP en stelde hier Kamervragen over (ingezonden 18 maart 2015), waar staatssecretaris Klijnsma vervolgens op heeft geantwoord. Bent u het eens met de FNV dat de lage rente een steeds grotere molensteen om de nek van de Nederlandse pensioenen wordt? Klijnsma: De pensioenen hebben inderdaad last van de aanhoudende lage rente. [ ] Een lage rente kan eveneens gevolgen hebben voor de hoogte van de pensioenpremies. Het fondsspecifieke effect hangt af van de gekozen systematiek voor het vaststellen van de kostendekkende premie. Wat zijn de gevolgen voor de koopkracht van pensioenen op korte en langere termijn? Klijnsma: Mede door het stabiliserende effect van het nieuwe financieel toetsingskader (FTK) zijn op de korte termijn nauwelijks gevolgen te verwachten voor de koopkracht van pensioengerechtigden. De koopkracht wordt vooral bepaald door de mate waarin pensioenen aan de prijsontwikkeling worden aangepast, respectievelijk worden gekort. De beleidsdekkingsgraad van de meeste pensioenfondsen zal in de loop van 2015 naar verwachting dalen. In dat geval moeten meer fondsen een herstelplan opstellen. In het nieuwe FTK hebben zij een termijn van 10 jaar om te herstellen naar het vereist eigen vermogen. Voor de mate van indexatie heeft het ECB-programma op de korte termijn nauwelijks gevolgen. Het merendeel van de pensioenfondsen had vóór de start van dit programma al te weinig vermogen om de pensioenen te indexeren. Als de marktrente nog geruime tijd op het huidige niveau blijft, kan het moment waarop de pensioenen weer volledig kunnen worden geïndexeerd, in de tijd opschuiven. In dat geval ontstaan op langere termijn gevolgen voor de koopkracht van de pensioenen. Wilt u tegemoet komen aan het verzoek van de FNV om op korte termijn met werkgevers- en werknemersorganisaties te overleggen over bescherming van pensioenrechten tegen de kunstmatig lage rente? Klijnsma: Als sociale partners een nieuwe invalshoek willen inbrengen, ben ik gaarne bereid met hen hierover van gedachten te wisselen. Wel wil ik ervoor waken om discussies over te doen die we in het kader van het nieuwe FTK meermalen hebben gevoerd. Naschrift redactie Valt het u ook op dat staatssecretaris Klijnsma hier om de hete brij heendraait? Niet de lage rente is het werkelijke probleem zoals de staatssecretaris wil doen geloven, maar de stringente nieuwe regelgeving (nftk). Pensioenfondsen moeten hun verplichtingen berekenen op een rente die ver onder de reële rendementen liggen die ze op hun vermogens realiseren. De prijs die ze voor zekerheden moeten betalen, is daarom veel te hoog. Lees ook pagina 14 tot en met 17 van deze editie waarin Rob de Brouwer zijn analyse en visie ten beste geeft. En overigens: de gevolgen voor de koopkracht van pensioenen zijn er al geruime tijd en ontstaan niet zoals de staatssecretaris in haar antwoorden suggereert op langere termijn (in de toekomst dus). U als lezer kan daarover meepraten. Of niet soms? Reageren? Graag: redactie@pensioenbelangen.nl (lezers van Pensioenbelangen), of naar: roelof.j.mulder@planet.nl (lezers van Ons Pensioen). 9

10 Ouderen hebben grote betekenis voor de samenleving 10

11 interview Roelof J. Mulder en Jaap van der Spek Hoe ziet de toekomst van de ouderen eruit en wat kunnen we van hen verwachten? Welke ontwikkelingen zijn belangrijk voor het ouderenbeleid? Met die vragen stapten we naar iemand die verondersteld wordt daar veel van te weten: Dr. Rob Bijl, adjunct-directeur van het Sociaal Cultureel Planbureau (SCP) en lid van de Wetenschappelijke Adviescommissie Volksgezondheid Toekomstverkenningen Het SCP houdt kantoor in het gebouw van het ministerie van Onderwijs, Welzijn en Sport. Een stukje toekomst wordt al duidelijk als we alleen via beveiligde deuren naar binnen kunnen. Mensen, die hun werk doen voor de Nederlandse samenleving, kunnen dat kennelijk niet meer zonder beveiligd te worden. Een trieste constatering. Ziet de toekomst van de ouderen er ook zo triest uit? Druk op professionele hulp Dat valt wel mee, zegt Rob Bijl als we hem ernaar vragen. Natuurlijk gaat er wel veel veranderen. Het aantal ouderen zal door de stijging van de gemiddelde levensduur steeds groter worden en vooral het aantal hoogbejaarden met beperkingen zal toenemen. Dat zal een behoorlijke druk leggen op verzorging, verpleging en thuiszorg. Daar komt bij dat ouderen van de toekomst hogere eisen zullen stellen aan de kwaliteit van leven. Er zijn ook minder kinderen, die gemiddeld ook op grotere afstand zullen wonen. Die druk op professionele hulp zal moeilijk met beschikbaar personeel kunnen worden opgevangen, want dat personeel zal er onvoldoende zijn. Mede, omdat de dan wel aanwezige jongeren uit een veelheid van banen kunnen kiezen en, op uitzonderingen na, waarschijnlijk niet zullen kiezen voor de laag betaalde zorg. Aan die lage betaling zal dus wat gedaan moeten worden. Het is denkbaar dat we meer arbeidsmigranten toe zullen moeten laten. Portemonnee belangrijker dan principes In aanmerking genomen de huidige veranderingen in de (thuis)zorg, bevinden we ons eigenlijk in een transitieperiode. Met de nodige maatschappelijke onrust tot gevolg. Er vinden grote veranderingen plaats, ook nog eens gekoppeld aan een bezuinigingsoperatie. Gevolg: onvoldoende financiële middelen om bijvoorbeeld een voor iedereen toegankelijke thuiszorg van goede kwaliteit te garanderen. Rob is niet optimistisch over de mogelijkheden er wat aan te doen. We zouden eigenlijk de slag moeten maken naar een samenleving, waar we meer over hebben voor producten van duurzaamheid, zorg en welzijn dan voor materiële producten, maar zo n, voor het overleven van de samenleving zeer 11

12 interview Roelof J. Mulder en Jaap van der Spek belangrijke verandering, is niet te verwachten. Rob ziet wel een kleine kentering, maar het gaat langzaam en voor veel mensen zal de portemonnee uiteindelijk toch belangrijker zijn dan principes. Ook in de toekomst. 3,5 miljoen gepensioneerden De datum waarop de AOW ingaat, zal de komende jaren verschuiven en bij het toenemen van de levensduurverwachting ook later ingaan dan de dag waarop iemand 67 jaar wordt. Daardoor zal het aantal gepensioneerden ongeveer blijven steken op 3,5 miljoen. De kosten zullen weliswaar dus ongeveer gelijk blijven en alleen volgens de huidige regels stijgen met de ontwikkeling van het minimum loon, maar het gevoel zal blijven bestaan, dat de jongeren voor die groep ouderen moeten opdraaien. De overheid doet er verstandig aan om zich op spanningen voor te bereiden en het beleid erop af te stemmen, adviseert Rob. de druk eraf en dat wordt als plezierig ervaren. Velen kijken er ook naar uit tot het zover is. Zij zullen zeker meer voorwaarden stellen aan de bijdrage aan de samenleving, die zij bereid zijn te leveren. Ouderen van straks zijn gewend te reizen, weten wat er in de wereld speelt, hebben internetvaardigheden en, vergeleken met vroegere generaties gepensioneerden, ook wel wat meer geld om te besteden. Zij zullen, zolang de gezondheid dat toelaat, dus meer op pad gaan en minder gebonden willen zijn. Afzienbare periode Overigens, na 2035 zal het aantal ouderen in de bevolking Het gevoel zal blijven bestaan, dat de jongeren voor die groep ouderen moeten opdraaien. Ouderenparticipatie Dat ouderen in de toekomst maatschappelijk een grotere rol zullen gaan spelen, is volgens Rob Bijl maar de vraag. De vitaliteit zal toenemen, maar we moeten ook langer doorwerken. Vrijwilligerswerk zal zeker blijven, maar in het algemeen is het al zo, dat mensen minder structureel actief willen zijn en als ze een bijdrage leveren, dat willen doen op eigen voorwaarden en op tijdstippen die hen uitkomen. Dat zal zeker ook bij ouderen zo zijn. Na de pensionering is weer afnemen, omdat de babyboom generatie zal sterven en keren we terug naar een meer normale opbouw van de levenspiramide. Voor een deel hebben we het dus over een afzienbare periode, waar we wel beleid voor moeten ontwikkelen, maar die ook oproept tot nadenken over wat daarna belangrijk is. Voor zover je eigenlijk iets kunt zeggen over een zo lange periode vooruit. Motivatieproblemen Rob Bijl: Het is nu nog te vroeg om te veronderstellen dat langer doorwerken een negatief effect heeft op het ziekteverzuim. Het kan ook een positieve prikkel zijn als je langer mag doorwerken. Maar uit onderzoek blijkt, dat er weinig 55-plussers zijn die graag willen doorwerken tot hun 67ste of 12

13 zelfs nog langer. Dat is wel een reden om je zorgen te maken, want wat is de invloed op de motivatie en op het op peil houden van de gemiddelde productiecapaciteit per oudere medewerker? Zeker bij laaggekwalificeerde medewerkers met weinig intrinsieke arbeidsmotivatie of uitdaging in het werk, lijkt het mij erg moeilijk om daar verandering in te brengen. Er zijn ook vragen over de mogelijk afnemende gezondheid van mensen als ze langer door moeten werken in fysiek zware en/of stressvolle beroepen. We zullen dat de komende jaren nauwlettend moeten volgen. Adviezen aan politiek en ouderen Op de vraag wat hij de politieke partijen zou aanraden in hun partijprogramma s voor de volgende Tweede Kamer verkiezingen op te schrijven, is Rob direct: Meer aandacht geven aan de kwaliteit van leven van burgers en minder eenzijdige aandacht aan de financieel economische kant, attent zijn op de bedreigingen van de solidariteit tussen jong en oud, ouderen minder neerzetten als hulpbehoevende categorie, maar wel aandacht hebben voor de hoogbejaarden met toenemende beperkingen en het afschaffen van voordeeltjes, die in onze samenleving alleen maar stigmatiserend werken. Op de valreep wil hij de organisaties van gepensioneerden nog meegeven, dat ouderen wel degelijk grote betekenis kunnen hebben voor de samenleving en dat zij er goed aan doen actief te blijven participeren. Natuurlijk zolang dat nog kan, maar het houdt je weg van de geraniums, helpt de generatiespanningen te dempen en geeft inspiratie tot leven. Als we het gebouw van het ministerie van Onderwijs, Welzijn en Sport uitlopen, hebben we ergens het gevoel weer onderwijs te hebben genoten. Wie is Rob Bijl? Dr. R.V. (Rob) Bijl is adjunct directeur van het Sociaal Cultureel Planbureau (SCP). Hij studeerde Sociologie aan de Radbout Universiteit te Nijmegen en promoveerde in 1991 aan de Universiteit van Utrecht. Van 1985 tot 2000 werkte hij bij het Trimbos Instituut in Utrecht. Van 2001 tot 2006 was hij verbonden aan het Wetenschappelijk Onderzoek- en Documentatie Centrum van het ministerie van Justitie. Sinds april 2006 maakt hij deel uit van de directie van het SCP. Naast zijn functie bij SCP schrijft Rob Bijl (o.a.) de volgende nevenfuncties op zijn conto: Lid van de Wetenschappelijke Adviescommissie Volksgezondheid Toekomst Verkenningen 2014 Lid van de Adviesraad Sociale Statistieken van het CBS Maakt deel uit van de General Assembly van het European Centre for Social Welfare Policy and Research in Wenen Lid van de Raad van toezicht van GGZ Centraal (centra voor geestelijke gezondheidszorg in Midden Nederland) 13

14 analyse Rob de Brouwer Een gewenste pensioenuitkering! Dat moet het resultaat zijn Ik ben van mening dat een pensioenfonds als primaire taak heeft om te zorgen dat de ingelegde premies zodanig worden belegd en beheerd dat een gewenste uitkering op de pensioendatum het resultaat is. Dat vindt NBP-voorzitter Rob de Brouwer die in dit artikel enkele kanttekeningen plaatst bij, en een persoonlijke visie geeft op het spraakmakende interview met de heren Berkemeijer en Gommer in de vorige editie van dit blad. De titel boven het interview in de vorige editie van dit blad, waarin Jos Berkemeijer en Theo Gommer hun ideeën over ons pensioenstelsel uit de doeken doen, is op zichzelf al bepalend voor mijn commentaar: We moeten naar een ander pensioenstelsel. Als je het interview leest en voor jezelf duidelijk helder krijgt welke problemen dan moeten worden opgelost, blijft in ieder geval bij mij de indruk overheersen als zouden we naar een volledig nieuw stelsel moeten streven omdat de overheid de regels te ingewikkeld heeft gemaakt en met de nieuwe regels voor het financiële toetsingskader alles heeft dichtgetimmerd om maar zekerheden in te bouwen. Dat is het probleem dat moet worden opgelost! Waarom zo ingewikkeld? Maar waarom moet de oplossing dan zo ingewikkeld zijn? Laat ik om te beginnen het idee van een eigen pensioenrekening voor iedereen, bij de kop nemen. Volgens de geïnterviewde deskundigen (en anderen met hen) is dat om op deelnemersniveau te kunnen zien wat er is bijeengespaard en wat dat mogelijk straks aan pensioen waard kan zijn. Berkemeijer en Gommer gaan in dat interview echter op dit vlak van individualisering nog veel verder. Als ik het goed begrepen heb laten beide deskundigen het toe dat op enig moment een actieve deelnemer aan een pensioenregeling of een gepensioneerde, geld opneemt uit zijn privé-pensioenpotje om (bijvoorbeeld) de hypotheek af te lossen of een eigen bedrijf te beginnen. 14

15 analyse Rob de Brouwer Pensioen Overzicht (UPO) dat iedere deelnemer jaarlijks ontvangt, is onduidelijk en is voor een minder deskundige leek moeilijk te begrijpen. Ik zou zeggen: doe daar dan wat aan! Verbeter de communicatie over het toekomstige pensioen. Ik zou het als deelnemer veel belangrijker vinden om te weten wat ik straks mag verwachten als pensioenuitkering, dan om te weten hoeveel er in de pot zit en welk deel daarvan aan mij kan worden toegerekend. Tegen zijn Ik denk eerlijk gezegd dat we daar faliekant tegen moeten zijn. Ik zie het al voor me, dat een vijftiger ontslagen wordt en dan een deel van zijn gespaarde pensioenvermogen mag opnemen om een avontuur te beginnen met een eigen bedrijf. Dergelijke avonturen hebben niet zo n grote slagingskans en als het aldus opgezette bedrijf na twee jaar over de kop gaat, is het pensioengeld ook verdwenen. Dan heb ik het nog niet over de in het stelsel ingebouwde solidariteit die nu vergt dat aanspraken van een deelnemer die komt te overlijden simpelweg vervallen, afgezien van het nabestaandenpensioen. Het stelsel wordt aanzienlijk duurder als een deel van het opgebouwde vermogen in geval van overlijden niet komt te vervallen, maar eerder mag worden opgenomen. Het gaat om transparantie Trouwens: voor welk probleem is zo n persoonlijke pensioenrekening nou eigenlijk een oplossing? Wie vraagt daarom, behalve enige actieve jongeren en D66? Als je goed leest wat hier ten diepste het probleem is dan kom je erachter dat het gaat om inzicht, om transparantie. Het huidige Uniforme Doelstelling van aanvullend pensioen Wat mij ook tegenstaat is het ontbreken van een doelstelling voor het aanvullend pensioen. Mijn mede-bestuurslid van de Nederlandse Bond voor Pensioenbelangen (NBP) Willem Schuddeboom en ik hebben eerder een plan voor een gewijzigd stelsel gepresenteerd dat ook door de gepensioneerdenen ouderenorganisaties is omarmd en waarin duidelijk is vastgelegd wat de doelstelling van een aanvullend pensioen moet zijn. Kortweg komt het hierop neer dat het iemand in staat moet stellen om de levenswijze van vóór zijn pensionering voort te zetten. Omdat de lasten van vóór het pensioen na pensionering doorgaans afnemen, bijvoorbeeld doordat de kinderen uit huis zijn en de hypotheek grotendeels is afgelost, kan worden volstaan met een pensioenuitkering inclusief AOW van 80% van het gemiddeld verdiende salaris gedurende iemands arbeidzame periode. Als je daarvan uitgaat kun je eenvoudig berekenen hoe hoog het aanvullend pensioen moet zijn. Door vast te stellen dat het redelijk is als het aanvullend pensioen een of twee keer de AOW zou kunnen zijn blijf je veel te vaag over de doelstelling. Kiezen voor pensioenfonds In het huidige stelsel is de fiscale facilitering van pensioensparen afgetopt op Mensen die meer willen opbouwen moeten daar zelf voor zorgen of kunnen in 15

16 analyse Rob de Brouwer werkgevers- en/of werknemers-niveau geregelde vrije keuze in pensioenuitvoerder. Daarmee borduren beide deskundigen voort op wat Willem Schuddeboom en ik eerder ook al voorstelden. Nationale verplichtstelling brengt het pensioenstelsel in de sfeer van een sociale voorziening. Ook voor ZZP ers. Daarmee ontkomen we aan de greep die mogelijkerwijs verzekeringsmaatschappijen op de aantrekkelijke markt van het Nederlandse pensioenstelsel willen doen. En daarmee maken we het ook mogelijk om aan de strenge Europese regels voor verzekeringsmaatschappijen te ontkomen. overleg met hun werkgever daarvoor sparen in hun pensioenfonds, zij het dat de premie daarvoor niet meer fiscaal aftrekbaar is. Wat blijkt? Bij multinationals die hun topkader een pensioenregeling via het pensioenfonds aanbieden wordt massaal daarvoor gekozen. Zelfs topmanagers vinden het aantrekkelijk als hun pensioenfonds voor hen spaart en belegt. Pleidooi voor nationale verplichtstelling Heb ik dan alleen maar kritiek? Neen, de voorstellen bevatten zeker ook elementen die het waard zijn mee te nemen in de discussie. Zoals de per bedrijfstak (of cao) geregelde verplichte deelname aan een bedrijfs- of ondernemingspensioenfonds. Dat Jos Berkemeijer en Theo Gommer in plaats daarvan voorstellen om tot een nationale verplichtstelling te komen doet mij deugd. Het gaat dan om bij wet geregelde, verplichte deelname aan een pensioenregeling, maar op Prijs voor zekerheid Het voorstel om de huidige zekerheden rond het stelsel op te geven, verdient onze steun. Ook dit voorstel werd eerder in onze ideeën voor een nieuw stelsel verwerkt. Sinds de Pensioenwet van 2006/2007 geldt een zekerheid van 97,5% voor de nominale pensioenuitkeringen. Dat heeft betekend dat met risicovrije rentes moest worden gerekend en dat verplicht extra buffers moesten worden aangelegd. Het nieuwe financiële toetsingskader heeft dat alles nog veel strenger gemaakt. In de praktijk betekent dat, dat we nu wel nagenoeg zeker zijn van onze nominale uitkering, maar de prijs van die zekerheid is dat onze pensioenen al vijf jaar of meer niet worden geïndexeerd en dat voor gepensioneerden geldt dat zij nooit meer een indexatie zullen meemaken. De prijs van de zekerheid is daarmee veel te hoog. Het échte probleem Ook nationaal is een dergelijke zekerheid ongewenst. Ga maar na: om volledig te kunnen indexeren moeten alle pensioenfondsen gezamenlijk volgens de huidige normen een bedrag van 300 miljard méér in kas hebben dan nodig is om aan alle verplichtingen te voldoen. U leest het goed: de gevolgen van de huidige wetgeving zijn dat in Nederland een half nationaal inkomen op de plank moet liggen om pensioenen te kunnen indexeren! Dát is het échte probleem van het huidige stelsel. En door de zekerheden op te geven, kunnen we zonder overdreven buffers werken en mogen we ook een wat hogere rente toepassen, zoals trouwens in alle landen om ons heen ook gebeurt. Er zijn nu al klachten van het CPB dat er in Nederland te veel wordt gespaard. Een van de 16

17 analyse Rob de Brouwer oorzaken van die spaarlust is de overdreven eis tot reserves in pensioenfondsen. Het wegnemen van die eis is dus ook nog goed voor de Nederlandse economie. Kans op korten De kans dat je, bij het ontbreken van zekerheden, moet worden gekort, is natuurlijk groter. Daarom noemen Berkemeijer en Gommer hun systeem een Individueel Solidair Defined Contribution. In gewoon Nederlands: Je weet wél wat je inlegt (aan premie betaalt), maar je weet niet de hoogte van wat je daaruit als pensioenuitkering vanaf je pensioendatum mag verwachten. Met andere woorden: wél de premie ( contribution ) staat vast ( defined ), maar niet de hoogte van de uitkering ( benefit ). De Engelse taal heeft daar de veelgebruikte vaktermen defined contribution (een variant waar Berkemeijer cs dus voor pleiten) en defined benefit (vaste uitkering bijvoorbeeld ter grootte van je gemiddeld verdiende salaris) voor. de financiële verplichtingen die het gezin aangaat. Iedereen snapt: dit probleem moet je oplossen, anders is het dweilen met de kraan open. Je mag de premie laten vaststellen door de sociale partners, maar je moet pensioenfondsen ook in de gelegenheid stellen de premie af te wijzen als deze te laag is om de ambities te kunnen financieren. Conclusie Ik ben van mening dat een pensioenfonds als primaire taak heeft om te zorgen dat de ingelegde premies zodanig worden belegd en beheerd dat een gewenste uitkering op de pensioendatum het resultaat is. Onderzoek heeft uitgewezen dat beleggen met een langetermijnvisie over de laatste twee eeuwen gemiddeld een rendement van 5% heeft opgeleverd. Er is geen enkele reden te bedenken waarom dat in de toekomst niet zo zou zijn. Let wel: dat is niet zomaar een woordenspel! Het gaat om niets meer of minder dan het doel en de reikwijdte van de taak van een pensioenfonds. Weeffout Tenslotte wil ik het nog even over een ernstige weeffout in het pensioensysteem hebben. Namelijk de vaststelling van de pensioenpremies. Daarover praten Berkemeijer en Gommer overigens niet en ik vind dat een ernstig hiaat. Want juist op het gebied van de premie is er veel mis in het huidige stelsel. Het is een weeffout in het systeem dat sociale partners een premie mogen vaststellen met gebruik van een hogere rente dan die voor de berekening van de dekkingsgraad. De overheid noemt dat in de wet eufemistisch een kostendekkende, gedempte premie. Bij het vaststellen hiervan mag gerekend worden met een verwacht rendement. Elk jaar wordt vanuit het vermogen van een pensioenfonds geld overgeheveld naar nieuwe aanspraken omdat de premie die voor die nieuwe aanspraken betaald wordt veel lager is dan die werkelijk nodig is die nieuwe aanspraken gestand te doen. Ter vergelijking: dit is hetzelfde als een gezin dat inteert op het spaarsaldo omdat het inkomen niet toereikend is voor 17

18 WMO Pierre Thijssen Hoe kijken gepensioneerden naar hun toekomst? Redacteur Pierre Thijssen ging de straat op en interviewde een aantal ouderen over alles wat in de huidige tijd op ze af komt. Over de WMO, de thuiszorg en natuurlijk over zo lang mogelijk thuis blijven wonen. De interviews geven een mooi doorkijkje over hoe gepensioneerden hun eigen situatie zien. De droom Gepensioneerden hebben het werkend bestaan afgesloten. Ze kijken vol tevredenheid terug op hun leven. Hun huis mag dan niet groot zijn, het is wel helemaal afbetaald. Ze voelen zich er de koning te rijk. Van hun pensioen kunnen ze zich een kleine auto veroorloven, zodat ze zelfstandig mobiel en dus onafhankelijk blijven. Of is er nog een andere werkelijkheid? Andere werkelijkheid Jazeker! Die is er. Er is namelijk ook een groep gepensioneerde die geen of weinig aanvullend pensioen heeft. Een groep die elke maand de eindjes aan elkaar moet zien te knopen. Zij wonen veelal in een huurhuis en doen het zoals veel gepensioneerden zónder indexering van hun pensioen maar mét een periodieke huurverhoging. Dat geeft problemen zoals verderop zal blijken. Zo leven gepensioneerden Gepensioneerden zijn graag onder de mensen. Ze ontmoeten elkaar in de buurtwinkel, op een georganiseerde vakantie of op een marktdag in het dorp. Ze staan over het algemeen vroeg op, nemen de tijd voor koffie en laten zich via tijdschrift of krant goed informeren. Tijd om te wandelen, te fietsen en te winkelen is er ook. Kortom: ze genieten van hun vrijheid en van de rust. Over het thuis blijven wonen zegt één van de geïnterviewden: Ik vind het helemaal niet raar dat ouderen hun huis niet willen verkopen. Ben je eindelijk met pensioen, huisje lekker afbetaald, waar je jaren lang zelf voor gewerkt hebt, kun je eindelijk genieten. Ik ga mijn huis ook niet verkopen als het niet hoeft. Zolang ik er kan blijven wonen zal ik dat zeker doen. Daar hebben we zelf voor gewerkt dus waarom verkopen en duurder gaan wonen? In Nederland is het ook het beleid om zo lang mogelijk zelfstandig te blijven wonen. Daar heb ik geen bezwaren tegen. Ik wil straks van mijn pensioen kunnen genieten zonder al die dure woonlasten, dat heb ik dan na al die jaren wel verdiend. Zo denken gepensioneerden Niet klagen, maar dragen, is het devies van gepensioneerden. Dit heeft hen in hun volwassen leven door weer en wind geloodst en ze varen nog steeds op dat kompas. Een ander levensmotto van gepensioneerden is dat je op de wereld bent om elkaar te helpen. Wie een beroep doet op een gepensioneerde, ontmoet snel een uitgestoken hand. Geven aan goede doelen hoort daarbij. Het maatschappelijk debat over normen en waarden is de gepensioneerden uit het hart gegrepen. Ze vinden dat er te lang te weinig aandacht is geweest voor elementaire omgangsvormen. Diep in hun hart zijn veel gepensioneerden bang om te vereenzamen. Hun kinderen hebben een druk leven, vaak ver van waar zij zelf wonen. Wie zal er voor hun zorgen als ze niet meer zelfstandig kunnen wonen of als hun partner wegvalt? Maar liever dan hier lang over na te denken, tellen ze hun zegeningen. Ze genieten van hun fijne, veilige thuis en voelen zich verbonden met hun gemeenschap. Tenminste als de politiek die prettige omstandigheden niet verandert. Daarover heeft een van onze andere geïnterviewden nogal uitgesproken ideeën: Tsja, hoe kijken gepensioneerden naar de toekomst? Ik denk met grote twijfel en scepsis! Al acht jaar zijn onze pensioenen niet geïndexeerd,wat zeg ik, alleen maar gekort. En dat terwijl de prijzen omhoog schieten. Hebben we hier niet de rijkste pensioenfondsen ter wereld? Met buffers van in totaal wel meer dan 1000 miljard? De overheid (regering) brengt ons naar de afgrond! Nee, we moeten vooral meer naar de Grieken brengen, die lachen in 18

19 WMO Pierre Thijssen Maar wordt de toekomstige gepensioneerde wel zo oud als de politiek ons wil doen geloven? hun vuistje en lappen de regels volledig aan hun laars, komen geen enkele afspraak na en eten van twee borden (Rusland en Amerika). En als ze dadelijk omkiepen zitten wij met de kosten. De Drachmes zijn reeds gedrukt en zij gaan vrolijk verder. Italië en Spanje zullen dan snel volgen. Maar ja, dan hebben Rutte en zijn kompanen hun baantje in Brussel allang te pakken en is hun bedje gespreid. Ze zouden wat mij betreft eigenlijk de gevangenis in moeten, wegens diefstal, fraude, grove nalatigheid, wanbeleid en verduistering van pensioengelden. Prettige oudedag Gepensioneerden zijn over het algemeen uiterst merkentrouw. Al tientallen jaren smeren ze dezelfde boter op hun brood en drinken ze dezelfde koffie. Als het pensioen dit toelaat, staat er ook af en toe een bezoek aan het theater of een culturele vakantie op het programma. Echter, als de ontwikkelingen met betrekking tot leeftijd en ouder worden zich door zetten dan maakt men zich in Den Haag grote zorgen over het betaalbaar blijven van de AOW. Steeds minder werkenden zullen de AOW voor steeds meer ouderen moeten opbrengen. Je kan de zaak ook omdraaien. Zijn er in de toekomst nog wel ouderen genoeg om de AOW aan uit te betalen. Iedereen aan het werk en doorwerken tot je 67e of nog langer. Dat klinkt redelijk om de AOW betaalbaar te houden. Maar de keerzijde van dit verhaal is dat grote groepen werknemers eerder versleten dreigen te raken. Met wellicht een vroegere dood tot gevolg. Naast veranderingen in de pensioenopbouw hebben ook andere ontwikkelingen invloed op de levensstandaard van toekomstige ouderen. Doordat de hypotheek op koopwoningen steeds meer volledig wordt afgelost, zullen mensen met een koopwoning in de verre toekomst meer netto vermogen uit hun woning opbouwen. Hierdoor hebben toekomstige ouderen met een koopwoning (momenteel ongeveer de helft van alle 65-plus huishoudens) lagere woonlasten en de mogelijkheid om de woning te verkopen of meer hypotheekschuld op zich te nemen om consumptieve bestedingen te financieren. Dat levert toch weer een, zij het door de politiek gedwongen, ruimte voor leuke en minder noodzakelijke bestedingen op. Op die manier blijft de oude dag prettig en dragelijk. Herkent u zich? Oproep Herkent u zich in het hier geschetste beeld van gepensioneerden? Of juist helemaal niet! De redactie is benieuwd naar úw visie en oordeel over de hier geplaatste bijdragen. Wilt u daarover iets kwijt? Klim in de pen en zendt uw bijdrage naar: redactie@pensioenbelangen.nl (voor leden NBP) of naar roelof.j.mulder@planet.nl (voor leden BPP). U krijgt sowieso een reactie van ons. De meest opmerkelijke reacties zullen wij plaatsen in de volgende editie van dit blad dat op 26 augustus wordt verzonden. 19

20 ZORG Eric van Eck WMO thuiszorg een succes? De overgang van lichte zorg en ondersteuning van het Rijk naar de Nederlandse gemeenten is beheerst verlopen. Dat schreef staatssecretaris Martin van Rijn (VWS) jongstleden 16 april 2015 aan de Tweede Kamer. Van Rijn constateert dat er door overgangsrecht en continuïteit van zorg sprake is geweest van een gecontroleerde overgang. Dat betekent niet dat we nu rustig achterover kunnen leunen, vervolgt Van Rijn. Want het gaat er mij niet om hoe een wet op papier staat, maar hoe een wet uitpakt voor mensen in de praktijk. Die moeten altijd hun weg naar goede zorg kunnen vinden en weten wat hun mogelijkheden zijn. Samen met gemeenten blijf ik daarom vol inzetten op zorg op maat, dichtbij mensen. De Staatssecretaris is dus tevreden. Maar hoe denken de burgers daarover? 600 bezwaren In Utrecht hebben 600 mensen bezwaar ingediend tegen de beslissingen van de gemeente om de verstrekte thuiszorg drastisch terug te schroeven. Het SP Tweedekamerlid Siderius heeft daarover Kamervragen gesteld die door de staatssecretaris keurig zijn beantwoord. In het antwoord stelt de heer Van Rijn dat: de gemeente (Utrecht) op het standpunt staat dat zij een zorgvuldig proces heeft ingericht. De gemeente Utrecht licht toe dat de betreffende cliënten met de gemeente van mening verschillen over het aantal uren ondersteuning dat zij conform het nieuwe beleid van de gemeente Utrecht verstrekt krijgen. De rechter zal binnenkort beoordelen of het door de gemeente Utrecht vastgestelde beleid en de uitvoering daarvan in de bestreden gevallen, in overeenstemming is met de Wmo Voor de goede orde: uit de gestelde vragen blijkt dat de bezwaren onder andere betrekking hebben op mensen in de gemeente Utrecht die nog slechts 1,5 uur thuiszorg krijgen, terwijl de zorgvraag niet gedaald is en bij het overgrote deel van de mensen die minder uren huishoudelijke verzorging ontvangen slechts dossieronderzoek heeft plaats gevonden dan wel een telefonische herindicatie is gedaan. Voor wie nooit het huishouden doet: in anderhalf uur doe je niet echt veel. Geen keukentafelgesprek Kort samengevat: de gemeente heeft volgens de staatssecretaris een juiste procedure gevolgd en dus moet de burger het resultaat daarvan accep- 20