Toespraak voorzitter Boele Staal bij Nieuwjaarsreceptie. Nederlandse Vereniging van Banken, 14 januari 2013

Transcriptie

1 1 Toespraak voorzitter Boele Staal bij Nieuwjaarsreceptie Nederlandse Vereniging van Banken, 14 januari 2013 Dames en heren, 2013 wordt bepaald geen gemakkelijk jaar voor de bancaire sector en de Nederlandse economie. Het moment waarop economisch herstel intreedt, lijkt steeds voor ons uit te schuiven. De Eurocrisis is nog niet helemaal voorbij en ook in de VS leven politici nu van top naar top waarachter een diep ravijn schuil gaat. Banken beleven moeilijke tijden. Dat is onder andere te zien aan de terugloop van de werkgelegenheid in de sector, van bijna begin deze eeuw tot iets boven de eind vorig jaar. Opeenstapeling van maatregelen in reactie op de kredietcrisis van 2008 gevoegd bij de ontwikkeling van de economie hebben grote impact op het functioneren van banken. Basel III stelt terecht - zware kapitaaleisen, het verplicht vooraf te financieren depositogarantiestelsel kost Nederlandse banken jaarlijks 400 miljoen euro en dan heb ik

2 2 het nog niet over de bankenbelasting die schatkist jaarlijks 600 miljoen euro oplevert. Minister Dijsselbloem heeft onlangs in de Kamer gezegd dat banken echt zullen moeten kijken naar hun operationele kosten. Banken moeten daarbij ook naar hun loonkosten kijken. Vergeleken met andere bedrijfstakken zijn die erg hoog. Daar zullen we naast andere zaken - met zijn allen de komende jaren inderdaad iets aan moeten doen. Een versobering van de arbeidsvoorwaarden bij banken is de komende jaren onontkoombaar. Ook onze vereniging let in deze tijd op haar kosten zodat wij efficiënt onze leden kunnen blijven bedienen. Verder zijn wij verheugd over de komst van de Betaalvereniging die als alles goed gaat - een eigen plek krijgt op de zevende etage. Soberheid is geen prettige boodschap om het nieuwe jaar mee te beginnen. Gelukkig is er ook goed nieuws te melden. Er is sinds de kredietcrisis veel ten goede veranderd bij de banken in Nederland, vooral op het terrein van klant centraal. Dat blijkt ook uit het recente rapport van de Monitoring Commissie Code Banken. Daar mogen we met elkaar trots op zijn.

3 3 Het centraal stellen van de klant is doorgedrongen in de kernwaarden van banken, stelt de commissie. Het risicomanagement is nu beter op orde. Het productgoedkeuringsproces functioneert goed. De moreelethische-verklaring uit de Code is leidraad voor de meeste bankmedewerkers. Er is al veel gebeurd maar we zijn er nog niet. De vooruitgang is bij het publiek onvoldoende zichtbaar geworden, aldus de Commissie. Ik ben het daarmee eens. Het vertrouwen is er nog niet. De uitdaging voor de sector is werkelijk contact te maken met de samenleving met een naar buiten (en niet naar binnen) gerichte houding. Ik roep de sector daartoe op. Sinds 1949 kennen wij de Nederlandse Bankiersvereniging, de NBV, in 1989 opgevolgd door de NVB. Als we allerlei voorlopers meetellen, gaat de geschiedenis van collectieve belangenbehartiging zelfs terug tot het begin van de vorige eeuw. Een mooie anekdote stamt uit de jaren zeventig, toen het bestuur van de NBV sprak met de voorzitters van PPR, PSP (voorlopers van GroenLinks) en PvdA over een bankboycot die deze partijen steunden in verband met vermeende

4 4 financiering van Zuid-Afrika. In de bundel Veertig jaar Nederlandse Bankiers Vereniging schreef oud-bestuurder J.C. van Lanschot hierover: In die tijd hadden de meeste bankiers, en ik zeker niet, niet of nauwelijks contact met partijbesturen uit de linkse hoek Ik had het gevoel dat we elkaar wel hoorden maar dat er niet geluisterd werd; anders gezegd, alsof de ene partij Chinees sprak en de andere Arabisch. Hoe dan ook: het was een interessante dag. Deze schets doet mij denken aan die dag eind 2008, kort na het ontstaan van de kredietcrisis, waarop de Tweede Kamer en CEO s van de banken elkaar ontmoetten voor het oog van de camera in Den Haag. Het werd een pijnlijke mislukking. Politici en bankiers spraken elkaars taal niet, laat staan dat zij elkaar konden vinden in een gezamenlijke aanpak van de crisis. We hebben toen het initiatief genomen tot de vorming van de commissie-maas die de oorzaken van de crisis heeft onderzocht. Kort daarna sloten we het Herenakkoord met minister Bos over beheerst beloningsbeleid in de financiële sector. En stelde de sector de Code Banken in,

5 5 zelfregulering om met wezenlijke veranderingen herhaling van de crisis te voorkomen. Maar zoals ik al zei: met alle bereikte resultaten is het vertrouwen er nog niet. Ik heb als voorzitter mede een brug geslagen naar de politiek, aan mijn opvolger de taak een duurzame brug te slaan naar de samenleving. Voor wie dat niet heeft meegekregen: ik heb het NVBbestuur in juli vorig jaar laten weten op een geschikt moment van mijn pensioen gebruik te willen maken. Onlangs is het bestuur een procedure begonnen voor een opvolger. Afgesproken is dat ik aanblijf totdat een goede opvolger is gevonden. Al er is er de afgelopen jaren veel bereikt, een aantal dilemma s is nog niet opgelost. Ik noem er enkele, zonder het antwoord hierop bij voorbaat te willen geven. - De financiering van de BV Nederland: hoe slagen we erin de kredietverlening op peil te houden? - Hoe blijven wij als sector eensgezind tegen de achtergrond van de grote diversiteit van onze leden: groot/klein, Nederlands/buitenlands, staats gesteund/nietstaats gesteund, algemeen/niche, ga zo maar door.

6 6 - Willen wij een kleinere sector met wellicht minder risico voor de overheid en de belastingbetaler of een sector die grensoverschrijdend opereert en daarmee het exporterende bedrijfsleven bedient? Wie een grote vis wil vangen, moet buiten de haven vissen. - Willen wij nu eindelijk duidelijkheid en rust op de woningmarkt of blijven wij ieder seizoen (we missen nog een Zomer- en een Winterakkoord) nieuwe maatregelen treffen? Vorig jaar overigens, same place, same time, heb ik een oproep gedaan voor een integrale aanpak zonder taboes. Ik ben blij dat sindsdien stappen in die richting zijn gezet. - Hoe communiceren wij de positieve resultaten van verandering bij banken zonder het verwijt te krijgen dat wij onszelf op de borst slaan? De Nederlandse bancaire sector wil in alle opzichten graag een partner zijn van de samenleving en de Nederlandse economie optimaal kunnen bedienen. We gaan wat ons betreft structurele en constructieve gesprekken met onze maatschappelijke stakeholders voeren. Samen met hen wil de NVB werken aan een stabiele, gezonde en dienstbare bankensector.