Structuur bieden. Het zorgen voor een vast ritme in de dagelijkse bezigheden, de dag en in de week.

Transcriptie

1 Structuur bieden. Het zorgen voor een vast ritme in de dagelijkse bezigheden, de dag en in de week. Wat is het bieden van structuur? Het zorgen voor een vast ritme in de dagelijkse bezigheden, de dag en in de week doe je door het bieden van structuur. Met het bieden van structuur wordt bedoeld: Een vaste indeling van de dag/week en het op dezelfde manier uitvoeren van de dagelijkse dingen. Waarbij het vooral belangrijk is om structuur te bieden rondom: o Het doen van huiswerk en/of leerzame activiteiten. o Het eten (gezond en op vaste tijden). o Het slapen (op tijd en voldoende uren). Zorgen voor een vaste en rustige omgeving in huis (vooral bij het doen van schoolwerk en/of leerzame activiteiten). Vertel aan uw kind wat er vandaag gaat gebeuren en wat u van hem/haar verwacht. Maak afspraken met uw kind die telkens hetzelfde zijn. Reageer altijd hetzelfde op het gedrag van uw kind. Beloon uw kind als hij/zij zich aan de afspraken heeft gehouden. Vertel op tijd aan uw kind dat er iets is veranderd in de dag of week. Vertel op tijd aan uw kind, dat het tijd is om iets anders te gaan doen. Waarom is het bieden van structuur belangrijk? Kinderen hebben structuur nodig, hierdoor weten zij wat er gaat gebeuren, wat er van hen verwacht wordt en hoe zij zich moeten gedragen. Het houdt voor kinderen de dag overzichtelijk. Het zorgt er voor dat kinderen zich beter kunnen concentreren. Wat uw kind helpt om het goed te doen op school. Door structuur te bieden wordt voorkomen dat kinderen spanningen voelen die niet nodig zijn. Het geeft kinderen rust, een gevoel van veiligheid en houvast wat belangrijk is voor de ontwikkeling van kinderen. Zonder structuur kan de dag rommelig verlopen en kunnen kinderen lastig gedrag vertonen zoals: druk gedrag, huilen, angstig. Dit komt doordat zij niet weten waar zij aan toe zijn en hoe zij zich moeten gedragen. Meer weten over wat structuur bieden is? Kijk dan op de volgende websites:

2 Hoe gaat het bieden van structuur op school? Uw kind krijgt op school ook te maken met structuur: De kinderen doen elke dag ongeveer op dezelfde tijd dezelfde dingen zoals: in de kring zitten, naar gym gaan, de pauzes, taal, rekenen, schrijven en spelen. Vaak met behulp van een dag en/of weekplanning die hangt in de klas. Het bieden van structuur op school zorgt voor: Een veilig gevoel bij uw kind Uw kind krijgt meer houvast Uw kind krijgt meer rust De juf/meester geeft de kinderen vaak op dezelfde manier les. De juf/meester maakt met de kinderen vaste afspraken over wat wel en niet mag in de klas. De juf/meester reageert altijd op dezelfde manier op de kinderen als zij iets doen wat goed is (bijvoorbeeld een sticker geven), maar ook als zij iets doen wat niet goed is (bijvoorbeeld niet mogen buitenspelen). De juf/meester vertelt vaak meerdere keren op een dag wat de kinderen gaan doen, bijvoorbeeld: nu gaan we pauze houden en na de pauze gaan wij beginnen met rekenen. De juf/meester geeft duidelijk en op tijd aan wanneer de kinderen ergens mee moeten stoppen en wanneer het tijd is om iets anders te gaan doen. De kinderen hebben een eigen plek in de klas met: een eigen tafel en kapstok (vaak met naamkaartje). Er zijn vaste plekken in de klas om dingen te doen. In groep 1/2 zie je dit duidelijk terug door bijvoorbeeld: de poppenhoek, de bouwhoek, de kleitafel, de zand en watertafel, maar ook in de hogere groepen zijn er vaste plekken. Denk bijvoorbeeld aan: een plek om te computeren, een boekenkast met zitzak en een knutselkast. Dit maakt het voor uw kind makkelijker om zich te kunnen concentreren op wat zij aan het doen zijn. De kinderen weten bijvoorbeeld al: Wat er gaat gebeuren Waar zij mogen zitten Waar zij iets kunnen vinden als zij iets nodig hebben Hoe de meester/juf de lesstof uitlegt en hoe hij/zij reageert Meer weten over hoe de meester of juf zorgt voor structuur in de klas? Als u hier meer over wil weten kunt hierover met de juf/meester in gesprek gaan. De juf/meester kan uitleg geven over de manier waarop hij/zij structuur biedt en waarom hij/zij dit zo doet. Dit kunnen handige tips zijn voor thuis.

3 Hoe gaat het bieden van structuur bij jullie thuis? Bij iedereen thuis verloopt de dag net even anders. Dit heeft te maken met wat u zelf gewend bent en wat u van uw ouders heeft geleerd. Denk eens na over de volgende vragen: Hoe verloopt jullie dag en/of week? Verloopt iedere dag een beetje hetzelfde? Hoe gaat het eten en slapen bij jullie thuis? Hoe gaat het maken van schoolwerk en/of leerzame activiteiten bij jullie thuis? Denkt u dat het voor uw kind duidelijk is wat er iedere dag gaat gebeuren? Hoe reageert uw kind op het verloop van jullie dag? Hoe weet uw kind dat er iets gaat veranderen in de dag of week? Hoe gaat het maken van afspraken met uw kind? Hoe zou u willen dat uw dag verliep? Wat zou u nog willen verbeteren aan de structuur in jullie gezin? Hoe zou u dat willen verbeteren en wie of wat heeft u daar bij nodig? Het maken van een voor- en nadelenlijst. Schrijf op wat voor u en uw kinderen de voordelen en nadelen zouden zijn van structuur bieden. Een dagboek bijhouden Waarom een dagboek bijhouden? Het kan soms lastig zijn om na te denken over hoe iedere dag bij u verloopt omdat veel van wat u doet vanzelf gaat. Een dagboek bijhouden kan u helpen om meer te weten te komen over hoe een dag bij jullie thuis verloopt. U kunt dan zien wat er goed gaat maar ook wat er misschien veranderd kan worden. Hoe moet ik mijn dagboek bijhouden? Houd een week lang een dagboek bij. Dit kunt u doen door in een schriftje op te schrijven wat u en uw gezin gedaan hebben iedere dag. Dit kunt u doen met tijden, maar u kunt de dingen die u doet ook verdelen in ochtend, middag en avond. Wat u zelf prettiger vindt. Denk ook telkens bij het opschrijven na over hoe uw kinderen hierop reageerde. Een voorbeeld uit een dagboek: Maandag 25 mei :45 Ik sta op. 07:00 Ontbijt klaarmaken voor de kinderen en mijzelf en ik pak de schooltassen in. 07:15 Kinderen wakker maken. 07:30 Met elkaar ontbijten. 08:45 Kinderen en ik kleden ons aan, poetsen onze tanden en doen ons haar. 08:15 op naar school. 08:30 op school aangekomen. Bijzonderheden deze ochtend: De kinderen waren deze ochtend vrolijk en hadden zin om vandaag naar school te gaan. Alleen had Kirsten deze ochtend geen zin om op te schieten. Waar dit door kwam weet ik eigenlijk niet. Hierdoor werd ik boos op haar want ik wil niet weer te laat komen op school. Ik heb mijn dagboek bijgehouden en nu? Na een week een dagboek bijgehouden te hebben kunt u nadenken over de volgende vragen: Hoe verlopen jullie dagen? Verloopt iedere dag ongeveer hetzelfde? Wat zijn de overeenkomsten en wat zijn de verschillen? Waar komen deze door? Hoe hebben de kinderen gereageerd afgelopen week? Merkte u iets bijzonders aan hen? Wat gaat er goed als u terug kijkt op het dagboek? Wat zou u willen veranderen als u terug kijkt op het dagboek? Hoe zou u dat willen doen en wat of wie heeft u daar bij nodig?

4 Een vaste indeling van de dag & het plannen van de week. Een vaste indeling van de dag, wat is dat? U en uw kinderen doen op vaste tijden de belangrijkste dagelijkse dingen zoals: Opstaan Eten Douchen Naar school gaan Spelen Sporten Boodschappen doen Het huishouden Huiswerk Naar bed gaan Het plannen van onze week, wat is dat? Hiermee wordt bedoeld dat u vaste tijden kiest voor de dingen die u en uw gezin dagelijks en wekelijks moeten doen. Daarnaast gaat het om het plannen van activiteiten die minder vaak voorkomen zoals: een bezoek aan de tandarts, huisarts, een feestje. Waarom is een vaste indeling van de dag en het plannen van jullie week belangrijk? Het betekent dus dat u duidelijkheid biedt aan de kinderen door de manier waarop jullie als gezin omgaan met de dag en hoe jullie jullie leven willen indelen. Dit kunt u doen door het maken van een vaste weekplanning. Het samen maken van rituelen met uw kinderen: Het bieden van structuur heeft niet alleen maar te maken met een vaste indeling van de dag of het plannen van uw week. Het gaat ook om vaste handelingen die u en uw kinderen uitvoeren bij het doen van de dagelijkse dingen. Dit wordt ook wel eens een ritueel genoemd. Denk bijvoorbeeld aan het naar bed brengen van de kinderen: de kinderen moeten hun tandenpoetsen, pyjama aantrekken, u leest voor uit één van de favoriete boeken en dan is het tijd om te slapen. Dit wordt ook wel het slaapritueel genoemd. Meer weten over wat rituelen zijn en hoe u deze samen met uw kinderen kan maken, kijk dan op de volgende website: Het zorgt ervoor dat uw kinderen weten wat zij kunnen verwachten. Het zorgt ervoor dat uw kinderen weten hoe zij zich moeten gedragen. Het zorgt voor rust en een veilig gevoel bij uw kinderen. Uw kinderen kunnen dit nog niet alleen, omdat zij dit nog niet overzien, daar hebben zij hulp voor nodig van hun ouders, maar ook van de juf/meester en andere belangrijke personen in hun leven.

5 Zorgen voor vaste eetmomenten om uw kind te helpen bij zijn/haar concentratie. Het is belangrijk dat u iedere dag samen met uw kind rond dezelfde tijd (gezond en gevarieerd) eet. Dit is nodig voor de groei en ontwikkeling van uw kind, maar het helpt ook bij het verbeteren van de concentratie. Uw kind krijgt hiermee namelijk de energie en de juiste voedingstoffen binnen die hij/zij nodig heeft om het goed te doen op school. Een gezond eetpatroon, wat is dat? Drie gevarieerde maaltijden (ontbijt, lunch en avondeten). Maximaal vier gezonde tussendoortjes. Het ontbijt als belangrijkste maaltijd om je schooldag te beginnen! Het ontbijt helpt het lichaam om weer op te starten en hierdoor krijgen de hersenen weer nieuwe brandstof. Door niet te ontbijten komt uw kind voedingsstoffen tekort en kan uw kind zich minder goed concentreren op school. Dit kan er voor zorgen dat uw kind het minder goed doet op school. Het ontbijt zorgt er ook voor dat uw kind minder zin heeft om te snoepen omdat hij/zij al vol zit. Meer weten over structuur rondom eten en/of gezond en gevarieerd eten? Kijk dan op de volgende websites: Zorgen voor voldoende slaap om uw kind te helpen bij zijn/haar concentratie Het is belangrijk dat uw kind voldoende slaapt. Hierdoor krijgt uw kind weer genoeg energie voor de volgende dag. Voldoende slaap helpt uw kind om zich beter te kunnen concentreren op wat hij/zij op school moet leren. Daarnaast groeien en ontwikkelen kinderen zich het meest in hun slaap. Om ervoor te zorgen dat uw kind voldoende slaapt is het belangrijk dat uw kind rond dezelfde tijden naar bed gaat en op staat. Voldoende slaapt zorgt ervoor: Dat uw kind alerter is. Dat uw kind beter dingen kan onthouden. Dat de zintuigen van uw kind scherper worden. Dat uw kind alle informatie die hij/zij op school geleerd krijgt beter kan verwerken. Hoeveel slaap heeft mijn kind nodig? Kinderen tussen 4 t/m 9 jaar hebben ongeveer 11 uur slaap per nacht nodig. Kinderen tussen 9 t/m 12 jaar hebben ongeveer 10 uur slaap per nacht nodig. Het kan zijn dat uw kind wat meer of wat minder slaap nodig heeft, want de behoefte aan slaap kan per kind verschillen. Het is daarom goed om zelf bedtijden te bepalen

6 Hoe bepaal ik de bedtijden van mijn kind? Denk na over de volgende vragen: Komt mijn kind uitgerust uit bed? Kan mijn kind zich goed concentreren overdag? Als u beide vragen met ja kan beantwoorden, krijgt uw kind voldoende slaap. Meer weten over structuur rondom slapen en/of slaap tips? Kijk dan op de volgende websites: Zorgen voor vaste momenten om uw kind te helpen bij zijn/haar schoolwerk of andere leerzame activiteiten Het is belangrijk om op vaste momenten tijd in te plannen om samen met uw kind aan zijn/haar schoolwerk te zitten of andere leerzame activiteiten te doen zoals: Lezen Oefeningen op de computer Een leerzaam spelletje Dit geeft uw kind duidelijkheid, het zorgt voor overzicht en rust. Vooral op de dagen dat u en uw kinderen het misschien wat drukker hebben met andere activiteiten zoals: sport, muziek en/of andere vrijetijdsbesteding Hierdoor maakt u het uw kind makkelijker om op een goede manier met zijn schoolwerk bezig te zijn of met andere leerzame activiteiten. Meer weten over hoe u uw kind kunt helpen bij zijn/haar schoolontwikkeling? De hoofdstukken uw kind helpen bij de taalontwikkeling, uw kind helpen bij de rekenontwikkeling en leerhouding geven meer informatie over hoe u uw kind kan helpen bij zijn/haar schoolontwikkeling.

7 Het aangeven van veranderingen in de dag/week planning aan uw kind Het aangeven van veranderingen in de planning, wat is dat? Het kan voorkomen dat dingen veranderen in de planning. Dit betekent dat dingen die u en uw gezin dagelijks doen een keer veranderd. Dit is niet erg en kan gebeuren. Hiermee leer je kinderen ook dat niet alles zo kan lopen als je had gepland. U hoeft en kunt zich natuurlijk niet altijd aan een vaste structuur houden. Soms gebeurt er iets onverwachts en loopt het anders dan u had gepland. Waarom is het aangeven van verandering in jullie planning belangrijk? Het ene kind kan beter omgaan met verandering als het andere. Dit is ook vast voor u als volwassene herkenbaar? De één gaat sneller mee in een verandering dan de ander. Het is vooral belangrijk dat het bieden van structuur iets wordt wat vanzelf gaat, binnen de opvoeding van uw kinderen. Wel is het goed om hierbij rekening te houden met het type kind. Het ene kind kan beter omgaan met verandering dan de ander. Geef een verandering wanneer mogelijk wel op tijd aan uw kinderen door, zodat zij zich hierop kunnen voorbereiden. Het is voor kinderen soms nog moeilijk om te vertellen dat zij een verandering in de dag vervelend of jammer vinden. Dit heeft te maken met het kunnen uiten van gevoelens. Hierdoor kunnen kinderen in plaats van te zeggen jammer mama, dat ik nu moeten stoppen met spelen, bijvoorbeeld boos worden of verdrietig. Dit kan ook gebeuren wanneer u van de ene activiteit over gaat naar de andere, bijvoorbeeld van samen een boekje lezen naar het avondeten koken. Dit is voor kinderen ook een verandering. Waar het ene kind makkelijk mee omgaat als het andere. Ook hier is het goed om op tijd aan te geven dat uw kind straks iets anders moet gaan doen.

8 Wat heeft mijn kind nodig op dit gebied en wat kan hij/zij al? Ieder kind van elke leeftijd vindt het fijn om te weten waar hij/zij aan toe is. Ook al gaat de één hier wat makkelijker mee om dan de andere. Kinderen hebben hulp nodig bij het plannen, omdat zij nog niet alles kunnen overzien. Wat heeft u daarbij nodig? Meer weten over de ontwikkeling van uw kind op dit gebied? Kijk dan op de volgende websites: Wel is het natuurlijk belangrijk dat uw kinderen dit gaan leren. Hierdoor is het goed om vanaf groep 1 uw kinderen al te betrekken bij de planning. Door te benoemen wat uw kind of jullie samen gaan doen en waarom het op deze manier is ingepland. Vanaf groep 8 kunt u wel met uw kind het zelfstandig plannen oefenen. Plannen wordt dan ook steeds belangrijker in het leven van uw kind omdat hij/zij over een jaar naar de middelbare school toe gaat. Laat uw kind dan zelf zijn huiswerk inplannen en wanneer hij/zij tijd kan maken voor leuke dingen. Bespreek het vervolgens samen en vraag aan uw kind waarom hij/zij het zo heeft ingepland. Hoe plannen jullie thuis een dag/week? Het plannen van een week gaat bij iedereen anders. Iedereen heeft hier zijn eigen manier voor. De één gebruikt een agenda, de ander plakt briefjes op de koelkast en weer een ander heeft een groot bord met alle dagen erop geschreven en wat hij/zij moet doen. Denk eens na over de volgende vragen. Hierbij kunt u het dagboek gebruiken die u misschien eerder heeft bijgehouden. Hoe plannen jullie de dag en de gehele week in? o Zijn er vaste eetmomenten? o Is er tijd voor het ontbijt? o Gaan de kinderen op vaste tijden naar bed? En staan zij op vaste tijden op? o Hoe gaan jullie om met inplannen van schoolwerk in de week? o Is er tijd voor leerzame activiteiten? Wat gebruiken jullie hierbij? Waarom doen jullie dit op deze manier? Is deze manier van plannen ook duidelijk voor uw kinderen? Hoe zou u uw dag en week in willen plannen? Hoe gaat u zelf en uw kinderen om met verandering? Denk eens na over de volgende vragen: Hoe gaat u zelf om met verandering? Hoe gaat uw kind om met verandering? Hoe legt u aan uw kind uit dat iets anders loopt dan gepland? Hoe vertelt u aan uw kind dat het tijd is om iets anders om te doen? Hoe reageert uw kind hierop? Zou u hierin iets willen veranderen? Hoe zou u dit willen aanpakken? Meer weten over het plannen van jullie week of het aangeven van veranderingen? Kijk dan op de volgende websites:

9 Tips en oefeningen voor het plannen van jullie dag/week & het aangeven van veranderingen in de planning aan uw kind Hoe kan ik thuis aan de slag met het plannen van onze dag/week? Welke planning past het beste bij ons gezin? Een handig hulpmiddel om u en uw kinderen te helpen bij het plannen is het maken van een dagschema en een weekplanning. Er zijn veel verschillende manieren om de dag/week voor u en uw kinderen overzichtelijk maken. Waarbij het goed is om eerst na te denken over de volgende punten: Wilt u meer ideeën opdoen voor het maken van een dagschema of een weekplanning? Kijk dan op de volgende websites: Belangrijk is om te kiezen voor iets wat u en uw kinderen fijn vinden werken zoals: een agenda, een papieren schema of een groot whiteboard die u op kan hangen. Houd rekening met de leeftijd van uw kinderen. Kunnen uw kinderen al lezen, schrijven en klok kijken? o Zo, ja dan kunt u kiezen voor een planning met tijden en kunt u of uw kinderen opschrijven wat zij moeten doen. o Kunnen uw kinderen dit nog niet dan is het goed om plaatjes te gebruiken die u op de juiste volgorde hangt bijvoorbeeld: opstaan, ontbijten, tanden poetsen, aankleden en naar school. Deze plaatjes worden ook wel pictogrammen genoemd. Denk na over hoe u het dagschema en de weekplanning duidelijk en overzichtelijk kunt maken voor u zelf en voor uw kinderen, bijvoorbeeld: voor iedereen een apart schema of een groot schema voor het hele gezin. Tips: Snel een dagschema of weekplanner maken, gebruik dan een simpel A4-tje: o Vouw het A4-tje een aantal keer als u een weekplanner wil maken. o Schrijf als u een weekplanner wilt maken in ieder vakje de dag van de week. o Schrijf als u een dagschema en/of weekplanner wil maken de tijden aan de zijkant van de vakjes (hele uren of halve uren). o Plannen maar! Weekplanners die te koop zijn: Er zijn verschillende weekplanners te koop maar deze zijn meestal wel duur. U kunt wel kijken bij Action, Xenos, Hema of Blokker. In deze winkels zijn de weekplanners goedkoper. U kunt ook gebruik maken van het dagschema en de weekplanning die wij gemaakt hebben!

10 U weet wat voor schema en/of planning u het beste kunt gebruiken. En nu? Bij het invullen van een dagschema en/of weekplanning is het belangrijk dat u de dingen die u en uw kinderen doen in de juiste volgorde laat terug komen, bijvoorbeeld: opstaan ontbijten aankleden tandenpoetsen haren kamen naar school. Bij het invullen van een weekplanning is het handig om eerst de activiteiten die dagelijks terug komen een plek te geven zoals: o Opstaan o Ontbijten o Naar school o Naar werk o Middag eten o Huiswerk o Spelen o Boodschappen doen o Huishouden o Avondeten o In bad o Televisie kijken o Slapen deze momenten nog iets anders in kan plannen. Bespreek iedere dag met de kinderen wat er op de planning staat. Dit kunt u de avond van tevoren al doen voor de volgende dag en in de ochtend kunt u dit nog een keer herhalen. Bespreek met de kinderen wat u van hen verwacht zodat zij weten hoe zij zich moeten gedragen en wat zij moeten doen. Maak hier als het nodig is afspraken over en schrijf deze op. Hiervoor kunt u gebruik maken van de afsprakenkaart. Meer weten over het maken van afspraken met uw kind kijk dan naar het hoofdstuk grenzen stellen. Het is natuurlijk verder belangrijk dat jullie als gezin je ook houden aan de weekplanning. Een verandering is niet erg, vertel dat op tijd aan de kinderen maar probeer in de basis je wel te houden aan de planning. Tv of computertijd is handig op drukke momenten van u waarop u uw handen vrij wilt hebben, zoals tijdens het koken. Vervolgens kunt u kijken naar welke activiteiten er wekelijks terugkomen zoals: o Een sport o Spelen bij een vriendje/vriendinnetje Plan nieuwe afspraken of activiteiten op tijd in. Beloon uw kind als hij/zij zich aan de planning en afspraken heeft gehouden. Dit kunt u doen door te vertellen wat hij/zij goed heeft gedaan en door bijvoorbeeld een sticker, kus en knuffel te geven. Belangrijk is dat u de dagen voor uw kinderen zoveel mogelijk hetzelfde invult bijvoorbeeld als uw kind thuis komt na school: eten/drinken, huiswerk maken, buiten/binnen spelen en avondeten. Plan ook bewust tijd samen met uw kinderen in op het schema dan weten zij wanneer u er echt voor hen bent en wanneer zij zelf moeten spelen. Bovendien kunt u dan al het andere ook echt even loslaten als het jullie tijd is Probeer ook tijd vrij te houden, zodat een activiteit nog kunt uitlopen of zodat u op Meer weten over het belonen uw kind op dit gebied, kijk dan naar het hoofdstuk positieve aandacht.

11 Een dagschema en/of weekplanning maken Maak samen met uw kinderen een eigen dagschema en/of weekplanning. Hiervoor kunt u de tips en voorbeelden gebruiken die eerder zijn beschreven. U kunt hier voor ook gebruik maken van het dagschema en de weekplanning met pictogrammen die wij gemaakt hebben. Deze kunt u terug vinden bij de werkbladen op de website. Het is belangrijk jullie de weekplanning je eigen maken en dat u en uw kinderen het fijn vinden werken. Gebruik vooral uw eigen ideeën als u die heeft bij het uitvoeren van de opdracht. Oefenen met het dagschema en/of de weekplanning Oefen één week lang met het dagschema en/of de weekplanning en kijk hier vervolgens op terug met behulp van de volgende vragen: Wat ging goed? Hoe kwam het dat het goed ging? Wat ging minder goed? Hoe kwam het dat het minder goed ging? Is er iets wat ik nog zou willen veranderen aan de weekplanning? Aangeven van een verandering in de planning of het overgaan op een nieuwe activiteit Oefen één week lang met de onderstaande tips voor het aangeven van een verandering of het overgaan op een nieuwe activiteit: Tips: Geef op tijd bij uw kind aan dat er vandaag of straks iets verandert in de planning en herhaal dit ook een aantal keer. Zeg niet straks gaan wij boodschappen doen. Dit zorgt voor onduidelijkheid, maar zeg Als ik klaar ben met de afwas, dan gaan wij even boodschappen doen. Spreek met uw kind over wat er verandert. Leg uit waarom het is veranderd en vertel wat er gaat gebeuren. Wees duidelijk in wat u van uw kind verwacht, zodat hij/zij zich daarop kan voorbereiden. Denk na het oefenen eens na over de volgende vragen: Wat ging goed? Hoe kwam het dat het goed ging? Wat ging minder goed? Hoe kwam het dat het minder goed ging? Wat heb ik nodig om de weekplanning samen met mijn kinderen vol te houden? Is er iets wat ik nog zou willen veranderen in mijn aanpak? Wat heb ik nodig om mijn aanpak aan te passen?

12 Het dagschema en/of de weekplanning blijven gebruiken & het blijven aangeven van veranderingen in de planning aan uw kind Hoe houd ik het vol om het dagschema en/of de weekplanning te blijven gebruiken en veranderingen aan te geven? Het kan gebeuren dat een hele week niet volgens de planning verloopt en dat u dit vergeet te vertellen aan de kinderen. Het bijhouden van een planning is ook niet makkelijk. Zeker als u het niet bent gewend. Gelukkig kunt u elk moment weer opnieuw beginnen met een nieuwe planning. Het moet iets worden wat vanzelf gaat en dat vraagt oefening. Hiervoor is het belangrijk dat u een aantal weken oefent met wat u en/of uw kinderen moeilijk vinden. Oefenen, hoe doen wij dat? Vul de vragen per week in. Hiermee maakt u eigen opdrachten waarmee u een week lang kunt oefenen. Hierna kunt u terug kijken op de opdracht en nadenken over: Of er nog meer oefening nodig is. Of u en uw kinderen met iets anders kunnen gaan oefenen. Of dat u vanaf nu er zelf mee verder kan.

13 Stappenplan om de weekplanning te blijven gebruiken & de veranderingen aan te geven in de planning aan uw kind. Het is goed om na te denken over wat u en uw kinderen nodig hebben om de weekplanning te blijven gebruiken maar ook wat u nodig heeft om aan te blijven geven aan uw kinderen dat er iets is veranderd in de planning. U heeft door de eerdere activiteiten al veel geoefend en nagedacht over wat er goed gaat en minder goed gaat. Hoe gaat u nu zelf verder aan de slag? Een handig hulpmiddel hierbij is het maken van een stappenplan, dat u telkens erbij kunt pakken. Een voorbeeld van een stappenplan: Stap 1: Elke zondag plan ik samen met de kinderen de nieuwe week. Hierdoor praat ik ook met de kinderen over wat er allemaal gaat gebeuren zodat zij weten wat zij kunnen verwachten. Stap 2: Iedere avond bespreek ik met de kinderen de planning voor de volgende dag en wanneer het nodig is herhaal ik dit in de ochtend. Stap 3: Ik vertel de kinderen iedere dag wat ik van hen verwacht en maak hier afspraken over met de kinderen. Als dit goed is gegaan dan beloon ik hun. Stap 4: Zodra er iets gaat veranderen vertel ik dit aan de kinderen. Ik leg uit waarom dit is veranderd en wat zij nu kunnen verwachten. Bedenk uw eigen stappenplan. Wat maakt het voor u makkelijk om hiermee zelf verder aan de slag te gaan? Stappenplan: Stap 1:... Stap 2:... Stap 3:... Stap 4:... Stap 5:... Heeft u nog vragen of wilt u hierbij meer hulp? Ga naar het CJG (Centrum voor Jeugd en Gezin) bij u in de buurt. Stap 5: Ik leg duidelijk aan de kinderen uit wat er gaat gebeuren door iedere keer te vertellen wat wij gaan doen na een bepaalde activiteit. Bijvoorbeeld als jij jouw speelgoed hebt opgeruimd dan gaan wij naar de speeltuin of als jij klaar bent met tandenpoetsen dan lees ik jou een boekje voor

14 Het maken van afspraken met uw kind & het belonen van uw kind Het maken van afspraken, wat is dat? Het maken van afspraken met uw kind zijn regels die u samen met uw kind bedenkt. Hierbij is het belangrijk dat: Uw kind de afspraken begrijpt en dat deze bij de leeftijd passen. Uw kind de afspraken ook belangrijk vindt en de voordelen ervan inziet. Er worden afspraken gemaakt met elkaar om zaken te regelen die u en uw kind belangrijk vinden. Samen met uw kind kunt u ook afspraken maken over wat er gebeurt als uw kind zich wel of niet aan de afspraken houdt. Het kan gebeuren dat uw kind zich niet houdt aan de afspraken die jullie samen gemaakt hebben. Zie dit soort momenten als belangrijke leermomenten. Het is dan ook goed om hier met uw kind over in gesprek te gaan. Bespreek: Waarom het uw kind niet gelukt is om zich aan de afspraak te houden. Dit kan soms een hele goede reden zijn. Herhaal waarom jullie de afspraak gemaakt hebben. Herhaal waarom deze afspraak belangrijk is voor jullie. Het kan ook zijn dat de afspraak verandert moet worden, bedenk dan samen een nieuwe afspraak. Waarom is het maken van afspraken belangrijk? Het maken van afspraken zorgt ook voor structuur in huis. Uw kinderen weten hierdoor wat zij moeten doen en hoe zij zich moeten gedragen. Het zorgt voor duidelijkheid. Wat vervolgens bijdraagt aan een gevoel van veiligheid, houvast en rust. Het zorgt ervoor dat u minder snel grenzen hoeft te stellen, omdat uw kind door de afspraken vanzelf gewenst gedrag laat zien. Het zorgt ervoor dat u telkens met hetzelfde gedrag reageert op uw kinderen. Dit maakt u voorspelbaar en is erg belangrijk voor kinderen. Meer weten over het maken van afspraken? Het hoofdstuk grenzen stellen geeft meer informatie over het maken van afspraken met uw kinderen

15 Belonen, wat is dat? Het op een positieve manier aandacht geven aan het gedrag van uw kind wordt belonen genoemd. Door uw kind te belonen laat u met uw gedrag merken dat wat het kind heeft gedaan goed is. Dit is voor kinderen erg belangrijk omdat zij heel gevoelig zijn voor aandacht van hun ouders. Het belonen van uw kind kan soms lastig zijn, omdat wij vaak alleen maar zien wat er fout gaat. Hierbij spelen voornamelijk vermoeidheid en stress een rol. Het belonen kan hierdoor extra energie kosten. Probeer toch iedere dag te kijken wat uw kind goed doet en benoem dit ook. U kunt uw kind belonen op verschillende manieren. Vaak wordt er bij een beloning gedacht aan een cadeautje, maar de beste beloning die u kunt geven aan uw kind is: Wat extra (positieve) aandacht zoals: vertellen aan uw kind hoe trots u op hem/haar bent, een knuffel, kus, aai over de bol. Samen wat tijd doorbrengen zoals: een boekje lezen, een leuke film kijken, met uw kinderen mee spelen. Probeer een goede balans te vinden in het belonen: Vaak belonen is goed en zorgt er voor dat uw kind het gewenste gedrag blijft tonen. Daarnaast wordt hiermee het zelfvertrouwen vergroot. Door overdreven veel (bij ieder klein dingetje) te belonen kunt uw kind juist onzeker worden of minder gaan presteren. Waarom is belonen belangrijk? Het zorgt er voor dat gewenst gedrag blijft of toeneemt. Negatief gedrag vermindert omdat uw kind voldoende aandacht krijgt. Belonen werkt beter dan straffen. Door te belonen leert uw kind hoe hij/zij zich moet gedragen. Dit is natuurlijk wat u wil bereiken. Door te straffen leert uw kind alleen hoe hij/zij niet moet gedragen. Het zorgt er voor dat uw kind zich fijn voelt. Het vergroot het zelfvertrouwen en zorgt er voor dat uw kind positief over zichzelf denkt. Het zorgt voor een fijne sfeer thuis. Het zorgt voor een goede relatie met uw kind. Meer weten over het belonen van uw kind? De hoofdstukken grenzen stellen en positieve aandacht geven meer informatie over het belonen van uw kind.

16 Wat heeft mijn kind nodig op dit gebied en wat kan hij/zij al? Voor kinderen is alles in het leven nog nieuw. Wat voor ons vanzelfsprekend is moeten zij nog ervaren. Door het ouder worden en verschillende ervaringen op te doen leert uw kind wat het wel/niet kan en wat het wel/niet mag. Meer weten over de ontwikkeling van uw kind op dit gebied? Het hoofdstuk grenzen stellen geeft meer informatie over het maken van afspraken met uw kinderen en het hoofdstuk positieve aandacht geeft meer informatie over het belonen van uw kind. Als ouder kunt u uw kind hierbij helpen door het maken van duidelijke afspraken (die horen bij de leeftijd) en uw kind te belonen. Kinderen jonger dan elf jaar leren ook het meest van een beloning en niet door hen te wijzen op fouten die zij gemaakt hebben. Hoe maakt u afspraken met uw kind? Denk eens na over de volgende vragen: Welke afspraken gelden er bij jullie thuis? Zijn deze afspraken duidelijk voor de kinderen? Hoe zijn deze afspraken gemaakt? Hoe zorgen jullie er voor dat iedereen zich aan de afspraken houdt? Op wat voor manier helpen de afspraken bij de structuur thuis? Bent u tevreden met de afspraken die jullie hebben? Wat zou u willen veranderen en hoe? Hoe beloont u uw kind? Denk eens na over de volgende vragen: Wanneer beloont u uw kind? Hoe vaak beloont u uw kind? Hoe beloont u uw kind? Hoe reageert uw kind op een beloning? Op wat voor manier helpt het belonen van uw kind bij de structuur thuis? Bent u tevreden met de manier waarop u uw kind beloont? Wat zou u willen veranderen en hoe? Meer weten over het maken van afspraken en het belonen van uw kind? Het hoofdstuk grenzen stellen geeft meer informatie over het maken van afspraken met uw kinderen en het hoofdstuk positieve aandacht geeft meer informatie over het belonen van uw kind.

17 Tips en oefeningen voor het maken van afspraken & het belonen van uw kind als hij/zij zich heeft gehouden aan de afspraken Hoe kan ik thuis aan de slag met het maken van afspraken en het belonen van mijn kind als hij/zij zich heeft gehouden aan de afspraken? Het maken van afspraken met uw kind kan helpen om jullie dag/week gestructureerd te laten verlopen. Denk bijvoorbeeld aan afspraken die te maken hebben met: Aankleden Eetgewoontes Opruimen Schoolwerk maken Naar bed gaan Het maken van een afsprakenkaart kunt u en uw kind hierbij helpen. Vervolgens kunt u uw kind belonen als hij/zij zich aan de afspraken heeft gehouden. Een afsprakenkaart maken 1) Denk samen met uw kinderen na over welke afspraken jullie willen maken en/of welke afspraken bij jullie thuis al gelden. 2) Schrijf deze afspraken op de afsprakenkaart. 3) Bespreek met elkaar: o Waarom jullie deze afspraak maken met elkaar. o Wat de voordelen zijn van deze afspraak. o Wat eventuele uitzonderingen zijn op de afspraak. 4) Bedenk eventueel samen met uw kinderen wat er gebeurd als uw kinderen zich wel aan de afspraken hebben gehouden. Hiervoor kunt u eventueel gebruik maken van het stickersysteem. 5) Bedenk eventueel samen met uw kinderen wat er gebeurt als uw kinderen zich niet aan de afspraken houden. 6) Herinner de kinderen dagelijks een aantal keer aan de afspraken. Hierdoor kunnen zij deze niet vergeten en worden de afspraken op een gegeven moment een gewoonte. 7) Lopen de afspraken stroef of merkt u dat het voor uw kinderen lastige afspraken zijn? Bespreek dan samen met uw kinderen wat jullie hier aan kunnen doen. Meer weten over het maken van afspraken en het belonen van uw kind? Het hoofdstuk grenzen stellen geeft meer informatie over het maken van afspraken met uw kinderen en het hoofdstuk positieve aandacht geeft meer informatie over het belonen van uw kind.

18 Het vast blijven houden van de afspraken & het belonen van uw kind als hij/zij zich heeft gehouden aan de afspraken Vasthouden aan de afspraken en uw kind belonen als hij/zij zich heeft gehouden aan de afspraken, hoe houd ik het vol? Het kan lastig zijn voor uw kinderen om de afspraken die jullie hebben gemaakt vast te houden. Zeker als er ook nieuwe afspraken zijn gemaakt. Ook kan het voor uzelf wennen zijn. Dit geldt ook voor het belonen van uw kind. Als u dit minder gewend was om te doen, kan het voorkomen dat u het wel eens vergeet of dat u moeite hebt om te zien wat goed gaat. Het moet iets worden wat vanzelf gaat en dat vraagt veel herhaling en oefening. Hiervoor is het belangrijk dat u een aantal weken oefent met wat u en/of uw kinderen moeilijk vinden. Oefenen, hoe doen wij dat? Vul de vragen per week in. Hiermee maakt u eigen opdrachten waarmee u een week lang kunt oefenen. Hierna kunt u terugkijken op de opdracht en nadenken over: Of er nog meer oefening nodig is. Of u en uw kinderen met iets anders kunnen gaan oefenen. Of dat u vanaf nu er zelf mee verder kan.

19 Stappenplan om afspraken te blijven maken met uw kind, deze afspraken vast te houden & uw kind te belonen als hij/zij zich aan de afspraken houdt Het is goed om na te denken over wat u en uw kinderen nodig hebben om afspraken te blijven maken, de afspraken vast te houden en om uw kind te belonen en om uw kind te belonen als hij/zij zich aan de afspraken houdt. U heeft door de eerdere activiteiten al veel geoefend en nagedacht over wat er goed gaat en minder goed gaat. Hoe gaat u nu zelf verder aan de slag? Een handig hulpmiddel hierbij is het maken van een stappenplan, dat u telkens erbij kan pakken. Een voorbeeld van een stappenplan: Stap 1: De afspraken die ik samen met de kinderen heb gemaakt hang ik in de woonkamer zodat wij de afspraken altijd kunnen zien. Stap 2: Ik herhaal de afspraken die zijn gemaakt met de kinderen een aantal keer per dag. Stap 3: Ik beloon de kinderen iedere keer als zij zich aan de afspraken hebben gehouden. Stap 4: Als de kinderen zich niet houden aan de afspraken dan bespreek ik met mijn kinderen waarom dit niet is gelukt en herhaal waarom wij dit hebben afgesproken. Bedenk uw eigen stappenplan. Wat maakt het voor u makkelijk om hiermee zelf verder aan de slag te gaan? Stappenplan: Stap 1:... Stap 2:... Stap 3:... Stap 4:... Stap 5:... Heeft u nog vragen of wilt u hierbij meer hulp? Ga naar het CJG (Centrum voor Jeugd en Gezin) bij u in de buurt.

20 Zorgen voor een rustige en vaste omgeving Zorgen voor een rustige en vaste omgeving, wat is dat? Het zorgen voor een rustige omgeving betekent dat iedereen in huis zijn eigen (opgeruimde en veilige) vaste plek heeft in huis zoals: Een eigen kamer. Een speelhoek. Een plek voor huiswerk. Plek om buiten te spelen. Daarnaast gaat het ook om vaste plekken in huis waar jullie samen dingen kunnen doen zoals: Een boekje lezen. Een spelletje spelen. Het huiswerk maken. Koken. Televisie kijken. Praten. Verder is het letterlijk zorgen voor een stukje rust belangrijk. Een kind kan zich bijvoorbeeld niet concentreren op zijn huiswerk als de televisie of de muziek hard aan staat. Waarom is het zorgen voor een rustige en vaste omgeving belangrijk? Het geeft kinderen duidelijkheid, een gevoel van veiligheid en houvast. Het zorgt voor rust bij uw kinderen, waardoor zij zich makkelijker kunnen concentreren op wat zij aan het doen zijn zoals schoolwerk maken of andere leerzame activiteiten. U zorgt hiermee voor duidelijkheid en voorkomt dat u telkens grenzen hoeft te stellen aan uw kinderen. Uw kinderen weten waar zij bepaalde dingen wel en niet mogen. Er wordt bijvoorbeeld niet gespeeld bij het gasfornuis in de keuken, maar wel aan de keukentafel in de woonkamer. Zorgen voor een vaste werkplek en een rustige leeromgeving: Het maken van een voor- en nadelenlijst Schrijf op wat voor u en uw kinderen de voordelen en nadelen zouden zijn van het zorgen voor een rustige en vaste omgeving. Kies samen met uw kind een vaste plek uit om schoolwerk te maken. Dit helpt uw kind om sneller in de stemming te komen voor het maken van schoolwerk en zorgt er voor dat uw kind zich beter kan concentreren. Vaak vinden kinderen een plek in de woonkamer fijn. Hierdoor laat u ook zien dat huiswerk maken erbij hoort en uw kind kan hierdoor ook zijn schoolspullen laten liggen. Dat werkt fijn. Zorg er voor dat uw kind niet gestoord kan worden. Zet bijvoorbeeld de televisie, computer en muziek uit. Dit helpt uw kind om zich te kunnen concentreren. Zorg voor een fijne werksfeer. Kijk met uw kind mee en help uw kind. Het is belangrijk om hier een fijne ervaring van te maken, want huiswerk maken hoort er gewoon bij.

21 Wat heeft mijn kind nodig op dit gebied en wat kan hij/zij al? Jonge kinderen (ongeveer 2,5 jaar tot en met 6 jaar) spelen graag bij u in de buurt. Dit geeft hen een veilig gevoel. Vaak is ook te zien dat zij al hun speelgoed meenemen naar een plek in huis waar u bent. Het is dan misschien een idee om een plek in huis in te maken waar de kinderen in uw buurt kunnen spelen. Denk bijvoorbeeld aan een speeltafel. Meer weten over de ontwikkeling van uw kind op dit gebied? Kijk dan op de volgende websites: Als de kinderen wat ouder worden zullen zij steeds meer zelfstandig kunnen spelen en andere activiteiten kunnen doen zoals huiswerk maken op hun eigen kamer. Dit verschilt wel per kind en wat het kind zelf prettig vindt. Er zijn bijvoorbeeld ook kinderen die het fijn vinden om bij u aan de keukentafel hun rekensommen te maken. Hoe zorgen jullie thuis voor een rustige en vaste omgeving? Denk eens na over de volgende vragen: Wat zijn de vaste plekken om activiteiten te kunnen doen bij u thuis? Waar maken de kinderen op dit moment hun schoolwerk? Hoe denkt u dat deze vaste plekken zijn voor de kinderen? Bent u tevreden over de vaste plekken die u en uw gezin hebben? Wat zou u willen veranderen en hoe? Meer weten over het zorgen voor een rustige en vaste omgeving? Kijk dan op de volgende websites:

22 Tips en oefeningen voor het zorgen voor een rustige en vaste omgeving Hoe kan ik thuis aan de slag met het zorgen voor een rustige en vaste omgeving? Het zorgen voor een rustige en vaste omgeving heeft te maken met uw gewoonten en gezinsregels. Daarnaast speelt ook de grootte van uw gezin en huis mee in het maken van eigen plekken voor de kinderen en voor uzelf. Het is dan ook belangrijk om hier uw eigen invulling aan te geven en er kunnen op simpele en goedkope manieren al eigen plekken gemaakt worden. Zorgen voor vaste plekken in huis. Bij het maken van vaste plekken is het goed om na te denken over wat hebben mijn kinderen nodig. Dit kan bijvoorbeeld zijn: Een goede speelplek. Een plek om huiswerk te maken. Een plek om te ontspannen. Wat hebben uw kinderen nodig? Een plek om. Een plek om. Een plek om. Een plek om. Een plek om. Vervolgens kunt u nadenken over de volgende vragen: Hoe komen al deze plekken terug in uw huis? Wat zou u nog willen verbeteren? Hoe zou u dit willen aanpakken? Wat of wie heeft u nodig? Het maken van de eigen plekken en het oefenen hiermee. Bespreek de vaste plekken die u heeft bedacht met de kinderen. Vinden zij dit ook een goed idee? Maak de eigen plekken zoals u had bedacht samen met de kinderen. Maak met de kinderen duidelijke afspraken over de vaste plekken. Vertel wat u van hen verwacht. Het is handig om deze afspraken op te schrijven zodat u en de kinderen hier weer naar kunnen kijken. Hiervoor kunt u ook gebruik maken van de afsprakenkaart. Oefen één week met de vaste plekken. Denk na over de volgende vragen: Werken de vaste plekken zoals uw had gedacht? Wat ging er goed en hoe kwam dat? Wat zou u nog willen veranderen?

23 De rustige en vaste omgeving zelf vast blijven houden Hoe houd ik het zorgen voor een rustige en vaste omgeving vol? Het kan lastig zijn om de vaste plekken vol te houden. Zeker voor de kinderen als de plekken nieuw zijn. Ook al zijn er afspraken gemaakt dit kan voor sommige kinderen als nog lastig zijn. Ook voor uzelf kan het wennen zijn. Het moet iets worden wat vanzelf gaat en dat vraagt oefening. Hiervoor is het belangrijk dat u een aantal weken oefent met wat u en/of uw kinderen moeilijk vinden. Oefenen, hoe doen wij dat? Vul de vragen per week in. Hiermee maakt u eigen opdrachten waarmee u een week lang kunt oefenen. Hierna kunt u terug kijken op de opdracht en nadenken over: Of er nog meer oefening nodig is. Of u en uw kinderen met iets anders kunnen gaan oefenen. Of dat u vanaf nu er zelf mee verder kan.

24 Stappenplan om de rustig en vaste omgeving vol te houden. Het is goed om na te denken over wat u en uw kinderen nodig hebben om de vaste plekken en regels die jullie gemaakt hebben te blijven gebruiken. U heeft door de eerdere activiteiten al geoefend en nagedacht over wat er goed gaat en minder goed gaat. Hoe gaat u nu zelf verder aan de slag? Een handig hulpmiddel hierbij is het maken van een stappenplan, dat u telkens erbij kunt pakken. Een voorbeeld van een stappenplan: Stap 1: Ik herhaal de afspraken die zijn gemaakt met de kinderen over de vaste plekken dagelijks. Stap 2: Ik pas de regels rondom de vaste plekken telkens toe, door deze te herhalen. Stap 3: Ik beloon de kinderen iedere keer als zij zich aan de afspraken hebben gehouden. Bedenk uw eigen stappenplan. Wat maakt het voor u makkelijk om hiermee zelf verder aan de slag te gaan? Stappenplan: Stap 1:... Stap 2:... Stap 3:... Stap 4:... Stap 5:... Heeft u nog vragen of wilt u hierbij meer hulp? Ga naar het CJG (Centrum voor Jeugd en Gezin) bij u in de buurt.