Het lichaam, de Verslaving en Mindfulness

Transcriptie

1 Woensdag 21 september 2016 Het lichaam, de Verslaving en Mindfulness Rudi Vanmarsenille of hoe verslavingswegen naar Mindfulness leiden

2 Dus jullie houden s avonds ook wel van een opkikkertje, zei ze. Ja, hoor, zei Yngve. We zijn immers de hele dag bezig geweest. Een beetje ontspanning kunnen we wel gebruiken. Hij glimlachte en gaf haar een glas. En daar zaten we dan, alle drie met een borrel aan tafel. Het was bijna tien uur. Buiten begon het te schemeren. Dat de alcohol om goeddeed, leed geen twijfel. Haar ogen hadden algauw hun vroegere glans terug, haar bleke, matte wangen kregen kleur, haar bewegingen werden soepeler en toen ze haar eerste glas leeg had en Yngve er nog een voor haar inschonk, was het alsof ook haar stemming opvrolijkte, want binnen de kortste keren zat ze net als vroeger te praten en te lachen. Het eerste half uur zat ik er als versteend bij, star van onbehagen, want ze leek wel een vampier die eindelijk weer bloed binnenkreeg, echt waar: het leven keerde in haar terug, vulde lichaamsdeel na lichaamsdeel. Het was verschrikkelijk, echt verschrikkelijk! Toen merkte ik zelf de uitwerking van de alcohol, mijn gedachten werden milder, ik stond meer open voor dingen en dat ze hier, twee dagen nadat ze haar zoon dood in de kamer had aangetroffen, zat te drinken en te lachen, leek helemaal niet meer zo vreselijk, was toch niet zo erg, blijkbaar had ze het nodig; nadat ze de hele dag onbeweeglijk op haar stoel in de keuken had gezeten, slechts onderbroken door de keren dat ze rusteloos en in de war zonder een woord te zeggen door het huis had gedwaald, deed het goed te zien hoe ze opleefde. En ook wij konden het waarachtig wel gebruiken. Dus daar zaten we: oma vertelde verhalen, we lachten, Yngve borduurde er op voort, we lachten nog harder. Ze hadden elkaar altijd al gevonden in hun voor woordspelingen, maar nooit zo als die avond. Opeens veegde oma de tranen van het lachen weg, opeens keek ik Yngve in de ogen en het plezier dat daarin school en dat eerst iets verontschuldigends had, veranderde na een tijdje in onvervalste vrolijkheid. Het leek wel of we een toverdrank dronken. Die doorzichtige vloeistof die zelfs met sinaasappelsap vermengd nog zo n scherpe smaak had, veranderde de omstandigheden waaronder we daar bijn elkaar zaten, door wat er pas was gebeurd uit ons bewustzijn te bannen en de weg vrij te maken voor wie we normaal gesproken waren, wat we normaal gesproken dachten, als het ware van onderen belicht, want wie we waren en wat we dachten kreeg plotseling glans en warmte en niets stond ons meer in de weg. Oma rook nog steeds naar pis, haar jurk zat nog steeds vol vet- en andere vlekken, ze was nog steeds griezelig mager, ze had nog steeds de laatste maanden in een puinhoop geleefd samen met haar zoon, onze vader, die hier nog steeds zo kortgeleden gestorven was aan de alcohol en nog nauwelijks koud was. Maar haar ogen straalden. Haar mond glimlachte. En haar handen, die tot op dat moment voor het merendeel stil op haar schoot hadden gelegen, als ze al niet bezig waren met die eeuwige sigaretten, begonnen te gesticuleren. Uit Vader van Karl Ove Knausgard

3 Verslaving

4 Verslaving Automatische en controlerende processen bij verslaving Wiers, R Automatische processen Een aandachtsbias voor verslavingsgerelateerde stimuli Geheugenassociaties Automatisch in gang gezette actietendensen (toenadering of verwijdering) Positieve arousal

5 Automatische processen Controleverlies Dom, G.& De Wilde, B.2009 Impulsiviteit Een gedragspatroon of persoonlijkheidstrek Op gedragsniveau, een waaier van onaangepaste (re)actie te onderdrukken De neiging tot handelen zonder na te denken over de consequenties Impulsieve besluitvorming Motorische impulsiviteit

6 Verslaving Craving Motivatiemodel - Multidimensioneel ambivalentiemodel - Prime theory Plannen Responses Impulsen Motieven Evaluatie

7

8 Lichaamsfilosofie Centrum van beleving Het vlees Ze vergeten de werkelijkheid, het lichaam Emotie<>Denken Gedachten moeten ingelijfd worden. Verslaving is een gevoelsziekte

9 Lichaamsfilosofie en -beleving Concept van perceptuele belevingen, cognitie en subjectieve ervaringen (Probst, M. 2005) Verstoorde lichaamsbeleving bij diverse ziektebeelden

10 R-Impuls Impuls-Regulatie bij verslaving Lichaam (2 sessies): spanning- grenzen Aandacht ( 1 sessie) Automatismen en Impulsen (1 sessie) Automatismen in gedrag (2 sessies)

11 Mindfulness j Een fysieke therapie Jezelf hernieuwen in een woordeloze stilte Veel gedoe om iets wat misschien bijna niets lijkt, maar zo alles blijkt te zijn Leven met aanwezigheid, ontvankelijkheid en authenticiteit. Aandachtig luisteren

12 Mindfulness Training In ieder ogenblik begin je Kun je vrij beslissen hoe je met een gegeven grens wilt omgaan?. Oefenen met wat zich aandient. Vertrouwd raken met niet-weten.

13 Zelfbewustzijn - Marcus Aurelius Mindfulness Ik moet mijn aandacht concentreren op wat ik op dit moment denk, op wat ik op dit moment doe en op wat me op dit moment overkomt, zodat ik de dingen zie zoals ze zich op dit moment aan mij voordoen, zodat ik mijn aandacht richt op dat waarmee ik bezig ben, en alleen dat wil doen wat de mensen om me heen ten goede komt, zodat ik wat me op dit moment overkomt en alleen van mij afhangt, aanvaard alsof het lot het heeft gewild.

14 Mindfulness Sessies Dr. Maex 1. Ademen en Je lichaam voelen 2. Omgaan met grenzen 3. Stoppen, kijken en handelen 4. Geluiden, gedachten en gevoelens 5. Tussen 2 klippen 6. Kwadranten

15 Basisinstelling als fundering v. bewustzijnstraining 1. Niet-oordelen 2. Geduld 3. Eindeloos beginnen 4. Vertrouwen 5. Niet-streven 6. Acceptatie 7. Loslaten

16 Mindfulness en verslaving Thema s: 1. Automatische piloot en herval 2. Bewustwording van triggers en craving 3. Mindfulness, Zelfzorg en Evenwicht 4. Mindfulness in H.R.S 5. Acceptatie en Actie 6. Geachte zien als een gedachte S O B E R

17 Team VerslavingsZorg Toepassing De wedstrijdvraag van dag, antwoord snel, duidelijk en luid: Een tennisracket en een tennisbal kosten samen 1,10. De racket kost 1 meer dan de bal. Hoeveel kost de bal?

18 H. Augustinus: Geef me aub discipline en zelfbeheersing, maar nu nog niet.

19