Voorstel vervolgstappen Kennis- en EducatieDeal Voedsel

Transcriptie

1 Voorstel vervolgstappen Kennis- en EducatieDeal Voedsel Verslag Kern team 3 maar t 2014 Tijdens de Ronde Tafel van de Kennis- en EducatieDeal (KED) Voedsel van 27 januari is een kernteam gevormd dat een agenda voorstelt voor het vervolg van de KED Voedsel. Op 3 maart is het kernteam bij elkaar geweest. Het kernteam legt onderstaand agendavoorstel voor aan de deelnemers van de Ronde Tafel en aan geïnteresseerden in de KED Voedsel. Voorstel 1: Verspilling en eiwitten apart Voorstel 2: Eiwitten - Bijeenkomst op 27 mei 2014 van 10 tot 14 uur over Gedragsbeïnvloeding Voorstel 3: Verspilling - Project: Welke initiatieven zijn er rond voedselverspilling Project: Bijdrage aan internationale conferentie eind 2014 Bijeenkomst op 26 mei 2014 van 10 tot 14 uur over Hoe smeden we succesvolle coalities met elk van de 5 O s? Voorstel 4: Onderwijs - Voedselvaardigheden in het onderwijs Voorstel 5: Sluit aan bij lopende projecten! JU LLIE REAC T IE IS WELK OM 1. Heb je aanvullingen op bovenstaand agendavoorstel? 2. Bij welke van de voorstellen wil je aansluiten? 3. Kom je 26 mei (verspilling) en/of 27 mei (eiwitten)? Laat dit weten aan DuurzaamDoor: rene.bruijns@duurzaamdoor.nl of margrethe.bongers@duurzaamdoor.nl. Wat is ook alweer de Kennis- en EducatieDeal? In een Kennis- en Educatiedeal (KED) wordt verbinding gemaakt tussen nationaal beleid en regionale en lokale projecten. Deze verbinding krijgt vorm in leerprocessen en in gezamenlijk agenderen en programmeren. Het doel daarvan is om de uitvoering van de projecten te versterken en de aansluiting van het beleid op deze uitvoering te verbeteren, teneinde de transitie naar een groene, duurzame economie te helpen versnellen. Belangrijke uitgangspunten voor een KED zijn: coalities, co-creatie en commitment. De lemniscaat geeft het leerproces weer dat de KED tot stand wil brengen tussen beleid en kennis op nationaal niveau en de praktijk van regionale initiatieven. DuurzaamDoor werkt aan Kennis- en Educatiedeals (KEDs) rondom de thema s Voedsel, Biodiversiteit, Grondstoffen, Energie en Water. De KED Voedsel focust op het verminderen van de food print als gevolg van voedselverspilling en dierlijke eiwitten. De vijf O s Problemen en oplossingen van de ene partij houden verband met problemen en oplossingen van de andere partij. DuurzaamDoor richt zich daarom op de hele samenleving. Op ondernemers, overheden, onderwijsinstellingen, onderzoeksinstellingen en (burger-) organisaties. Kortom op de vijf O s.

2 VOOR STE L 1: VE RSPILLING E N E IW ITTE N AP AR T Het kernteam stelt voor om in aparte groepen te werken aan de twee thema s: voedselverspilling en dierlijke eiwitten. Zo kan gerichter worden gewerkt aan de specifieke vraagstukken binnen elk thema. Het kernteam heeft zich daarom opgesplitst en per thema een agenda voorgesteld voor de inhoud en het proces. Jullie kunnen aansluiten bij elk van de thema s. We informeren jullie op hoofdlijnen over beide. Waar dat zinvol is, zullen dwarsverbindingen tussen de thema s worden gemaakt. VOOR STE L 2 : E IW IT TE N De kernteamleden voor eiwitten zijn: * Cees de Jong - Groen Onderwijs * Giulietta Cohen CREM (is overgestapt vanuit kernteam voedselverspilling) * Imke Haenen - Ministerie van I&M * Lisa Tiggelaar - Variatie in de Keuken (vervangt Joris Heijnen) * Sandra van Kampen Urgenda * Wim Ruiterkamp - Ministerie van EZ Bijeenkomst op 27 mei 2014 van 10 tot 14 uur Gedragsbeïnvloeding - Wat werkt en wat werkt niet, inzichten vanuit de praktijk en vanuit onderzoek De doelstelling is de milieudruk omlaag te brengen door bevordering van de consumptie van plantaardige eiwitten. Het kernteam stelt voor om actiegerichte bijeenkomsten te houden op een inspirerende plek, waarbij telkens één bepaald onderwerp centraal staat. Voor de eerste bijeenkomst staat gedragsbeïnvloeding op de agenda, specifiek gericht op meer consumptie van plantaardige en minder consumptie van dierlijke eiwitten. Vanuit de inzichten die we opdoen kijken we naar onze projecten en verkennen hoe we die kunnen versterken en opschalen. Bijvoorbeeld door onze campagnes qua timing en inhoud meer op elkaar te laten aansluiten. Mogelijke onderwerpen voor het vervolg zijn: business-modellen en beleid topsector/eu/nationaal/provinciaal/gemeentelijk. Het kernteam stelt de volgende processtappen voor: Per bijeenkomst bereiden een paar personen voor. Het huidige kernteam zal de eerste bijeenkomst voor haar rekening nemen. Aan het eind daarvan zal worden gevraagd wie de volgende bijeenkomst willen voorbereiden. Het voorbereidende team stelt aan de groep een onderwerp voor dat het doel - de milieudruk omlaag brengen door bevordering van de consumptie van plantaardige eiwitten - ondersteunt. De bijeenkomsten worden zoveel mogelijk op een inspirerende locatie gehouden en gecombineerd met een excursie/rondleiding. DuurzaamDoor faciliteert het proces. 2/6

3 VOOR STE L 3 : VE RSPILLING Het voorstel voor verspilling is tot stand gekomen op basis van het overleg op 3 maart en individuele gesprekken met de kernteamleden verspilling. De kernteamleden voor verspilling zijn: * Eric van Veluwen De Vale Ouwe (vervangt Marianne Karstens) * Gerard Teuling MVO Nederland * Gerry Kouwenhoven InHolland * Imke Haenen Ministerie van I&M (neemt aan beide kernteams deel) * Marcel van Westerhoven CREM (is na 3 maart aangehaakt) * René Munsters Veldwerk Nederland * Sebastiaan Aalst Food Cabinet * Yvonne Koorengevel Ministerie van EZ (is na 3 maart aangehaakt) Floor Uitterhage - FNLI/Alliantie blijft graag geïnformeerd, ze vervult vanwege beperkte tijd verder geen actieve rol meer in het kernteam. Project Landkaart van initiatieven tegen voedselverspilling Project Bijdrage aan internationale conferentie eind 2014 Bijeenkomst op 26 mei 2014 van 10 tot 14 uur Hoe smeden we succesvolle coalities met elk van de 5O s? Het doel is dat we meer leren van bestaande know-how en beter weten wat er al gebeurt om zo gemakkelijker coalities te kunnen smeden. Het kernteam stelt voor om samen te werken in projecten en zo al doende te leren met een gezamenlijke stip aan de horizon. We maken samen een landkaart van initiatieven in Nederland die voedselverspilling verminderen. De KED-deelnemers leveren de input, DuurzaamDoor faciliteert dat en financiert een partij die de gegevens verzamelt en publiceert. De landkaart wordt openbaar. (Een vervolg kan zijn om te onderzoeken welke aanpak(ken) het meest succesvol is/zijn gebleken, welke beweging er is en waar kansen liggen.) (onder voorbehoud) Het ministerie van Economische Zaken (EZ) organiseert eind 2014 een internationale conferentie Voedselverspilling. We verkennen momenteel of we tijdens de conferentie vanuit de KED, de Damn Food Waste on Tour en de SBIR (verschillende onderzoeksprojecten) aan onze best practices een podium kunnen geven. Hiermee kunnen we aan de wereld tonen dat Nederland een innovatieland is waar kennis, samenwerking en vernieuwing sterk ontwikkeld zijn. DuurzaamDoor draagt bij in de onkosten (niet de uren). Op 26 mei organiseren we een bijeenkomst waarin we input vragen voor en terugkoppeling geven vanuit bovenstaande projecten. Er is tijd om elkaar beter te leren kennen en tot nieuwe coalities te komen. Verder onderzoeken we gezamenlijk aan de hand van enkele bestaande projecten: Hoe smeden we succesvolle coalities met elk van de 5 O s? Mogelijke onderwerpen voor het vervolg zijn: Gedragsbeïnvloeding; Hoe betrek je de hele samenleving bij voedselverspilling; nieuwste inzichten die blijken uit onderzoek over voedselverspilling; Opschaling, nieuwe samenwerkingsvormen en risicodeling; Europese en andere financieringsmogelijkheden. Voor eventuele vervolg bijeenkomsten stelt het kernteam voor: De onderwerpen moeten direct bruikbaar zijn in lopende projecten. Elke bijeenkomst wordt voorbereid door een paar deelnemers telkens weer andere - samen met DuurzaamDoor. Aan het eind van elke bijeenkomst worden het onderwerp en voorbereidend team voor de volgende keer afgesproken.de bijeenkomsten zijn actiegericht en bijvoorbeeld als volgt opgebouwd: A. Presentaties en interactie / excursie / rondleiding op locatie (2-3 uur); B. Gezamenlijk lunch voorbereiden; C. Gezamenlijk lunchen en informeel uitwisselen; D. Afspraken maken. 3/6

4 VOOR STE L 4 : ONDE RW IJS Voedselvaardigheden in het onderwijs Voedselvaardigheden een plek geven in het onderwijscurriculum. Verschillende onderwijsinstellingen zijn hiermee bezig, dat zou versterkt kunnen worden door meer onderlinge samenwerking en inbreng vanuit de andere O s. Dit onderwerp overstijgt de opsplitsing in eiwitten en verspilling. DuurzaamDoor faciliteert en verkent met enkele partijen wat de eerstvolgende stap is. VOOR STE L 5 : A NDE RE P ROJE CTEN Sluit aan bij elkaars projecten Sluit vooral al aan bij elkaars projecten! Hierna noemen we enkele projecten waarin er veel ruimte is voor initiatief van anderen. In de bijeenkomsten zal er ruimte zijn om meer mogelijkheden daarvoor te verkennen. Damn Food Waste on Tour bezoekt in 2014 en 2015 een aantal steden. Dit is een vervolg op het Damn Food Waste event dat in juni 2013 plaatsvond in Amsterdam. In de programmering rond het event is veel ruimte voor andere partijen om aan te haken. MVO Nederland organiseert een Expeditie Voedselverspilling (landelijk) waarin voedselproducenten, cateraars, horecabedrijven en/of supermarkten resultaatgericht samenwerken aan 20% minder voedselverspilling in het bedrijf (en het beter verwaarden van reststromen). Om ook regionale expedities te starten nodigt MVO Nederland andere partijen (met name provincies en gemeenten) uit om samen te werken. The Different Dinner, high profile groenterijk diner met BN-ers, politiek, maatschappelijke partners en wetenschap aan tafel, als podium voor lange termijn samenwerking met als missie: Iedereen in Nederland minstens één gevarieerde en gezonde maaltijd per dag. Hier zouden bijvoorbeeld KED-projecten gepresenteerd kunnen worden voor de eerste periode Verder zoekt Variatie in de Keuken partners en sponsoren. PPS-project van Variatie in de Keuken en Wageningen UR dat zich de komende 3 jaar richt op verhogen van groenteconsumptie & het veranderen van de verhouding op borden, meer groente minder vlees. Er zijn interessante deelprojecten waar partijen bij betrokken zouden kunnen raken. Verschillende settingen vallen binnen het onderzoek: scholen, huisartsen, supermarkten, catering, horeca, consument/thuis. In de bijlage staat het feitelijke verslag van de bijeenkomst van het kernteam op 3 maart. Dit verslag is verstuurd op 7 april Eerdere communicatie vanuit de KED Voedsel: Veel energie bij start Kennis- en Educatiedeal Voedsel verslag Ronde tafel op 27 januari, verstuurd op 17 februari Profielen deelnemers KED Voedsel, 24 februari 2014 (herziene versie volgt nog). 4/6

5 B IJLA GE : FE ITE LIJKE VERSLAG Overleg kernteam Kennis- en EducatieDeal Voedsel van 3 maart 2014 in Utrecht bij Rijksdienst voor Ondernemend Nederland Programma 1. Welkom, 2. Wie is wie 3. Terughalen Ronde Tafel 4. Over twee jaar 5. Behoeften aan leren en coalities om je projecten beter te kunnen uitvoeren 6. Procesbepaling en rol kernteam 7. Wat en hoe terugkoppeling naar deelnemers Ronde Tafel 2. Wie is wie Aanwezig: Cees de Jong Groen Onderwijs Eric van Veluwen (i.p.v. Marianne Karsten) De Vale Ouwe Floor Uitterhoeve FNLI en Alliantie Verduurzaming Voedsel Gerard Teuling MVO Nederland Gerry Kouwenhoven InHolland Giuliette Cohen CREM Imke Haenen Ministerie I&M Lisa Tiggelaar (i.p.v. Joris Heijnen) Variatie in de Keuken René Munsters Veldwerk Nederland Sandra van Kampen Urgenda Sebastiaan Aalst Food Cabinet Wim Ruiterkamp Ministerie EZ Verhinderd: Hilke Bos-Brouwers WUR Marianne Karstens De Vale Ouwe Joris Heijnen Variatie in de Keuken Olivier Bello - WUR Procesbegeleiding: René Bruijns - DuurzaamDoor Margrethe Bongers DuurzaamDoor 3. Terughalen Ronde Tafel De deelnemers kijken samen terug op de bijeenkomst van 27 januari en benoemen wat hen opviel en welke vragen ze nog hebben. DuurzaamDoor neemt de deelnemers nog eens mee in het idee van een KED. 4. Over twee jaar Voor de focus van de KED is aan de deelnemers gevraagd op post-its te noteren welke slag ze over twee jaar willen hebben gemaakt met hun project/initiatief/landelijk beleid met behulp van de KED Voedsel. Het viel op dat de grote bedrijven ontbraken. (Dit wordt door veel deelnemers herkend.) Dat is ook mooi, want lokale partijen waren juist wel aanwezig. Het is spannend om uit de eigen cocon te stappen. We hebben behoefte om aan te pakken, het moet wat opleveren! Is educatie de oplossing voor alles? Moet je het bij de jeugd zoeken, of anders bijvoorbeeld fiscaal? Energierijke Ronde Tafel! Het wensbeeld is gekomen om meer samen op te pakken en daarvoor heb ik ook al mensen benaderd. Tot en met het aangaan van nieuwe verbindingen! De consumptie van peulvruchten omhoog ten koste (ten gunste ) van vlees 12 expedities voedselverspilling (elke provincie) Agenda projecten robuuster maken, koppelen met andere projecten en partners: concurrentie en verdienmodellen Accentuering Groen Onderwijs binnen netwerk KED Voorbeeld stellen op gebied van voedselverspilling in horeca Voedselcoalitieambitie O s zijn natuurlijke partners Vast aanspreekpunt bij beleid/topsectoren voor kleine spelers Aardappels Groente Fruit: opschalen 10 veranderprojecten Praktische tips & trucs uitwisselen Netwerk van initiatieven Gedragsverandering consumenten Verschuiving van dierlijk naar plantaardige eiwit Over 2 jaar: verschuiving wordt zichtbaar Versnellen quick scan projecten voedselverliezen bij bedrijven Actieagenda (aansluitend bij beleidsmomentum) Pioniers verbinden met de grote jongens Bestaande projecten versterken binnen de 5 O s 5/6

6 [Over twee jaar ] Met wie en hoe bepaalt I&M doelstelling (percentage druk omlaag) Alle ketenpartners aan de slag: niet langer wijzen naar elkaar Kennis over houdbaarheid + bereiding toegenomen 5. Behoefte aan leren en coalities om je projecten beter te kunnen uitvoeren Deelnemers gaan in drie groepen uit elkaar met de volgende opdrachten: 1. Bekijk de profielen van de verschillende deelnemers; 2. Groepeer welke behoefte er is aan kennis, competenties en coalities om het werk beter te kunnen doen. Groep 1: Cees, Lisa, Gerry, Imke, René a) (deel) Netwerken verbreden b) Projecten/acties opschalen en versterken in gezamenlijkheid c) Businessmodellen d) Onderwijs bedrijven / instellingen / et cetera: anders verbinden e) Gedragsverandering (verleiden) + meten. Veranderinstrument toetsen! f) Onderzoek versnellen (hiaten vullen) Groep 2: Sebastiaan, Gerard, Eric g) Leren/samenwerken: tussen gemeenten (met name bij opstellen voedselvisie) h) Leren/samenwerken: tussen ondernemers i) Nieuwe verdienmodellen/business cases voor andere eiwitten, j) Bijvoorbeeld collectieve pr 6. Procesbepaling en rol kernteam Het kernteam splitst zich op in eiwitten en verspilling. De voorstellen per groep staan genoemd bij Voorstel 2: Eiwitten en Voorstel 3: Verspilling. Groep 3: Sandra, Wim, Floor, Giulietta k) Het populariseren van (bijvoorbeeld) de peulvrucht (bundelen van bestaande initiatieven) - gedragsverandering / positionering peulvrucht op de schijf van 5 l) Eiwittransitie: innovatie aan de productiekant (marktkansen, verbinden spelers, nieuwe concepten/recepten) - financiering - creativiteit - intentie stuurgroep: lokaal/landelijk/(mix) Beweging momentum door: - beïnvloeding topsector en beleid - ketenverduurzaming m) Best practices (cross-sectoraal) - internationale keuken/ Dutch cuisine n) Integratie van eiwittransitie in groen onderwijs - Nederland als koploper o) Beleid Europees (relatie met vorig punt) Terugkijkend vindt deze groep dat in bovenstaande verspilling nog onderbelicht is. 7. Wat en hoe terugkoppeling naar deelnemers Ronde Tafel Zie bij GRAAG JULLIE REACTIE op de eerste pagina. 6/6