Nieuwsbrief Public Health 374 d.d. 12 december 2009

Transcriptie

1 Nieuwsbrief Public Health 374 d.d. 12 december 2009 TWAALF GOEDE VOORNEMENS VOOR HET KABINET Op donderdag 10 december vergaderde in Den Haag een commissie van topambtenaren van de Ministeries van VWS, Financiën, Sociale Zaken en Werkgelegenheid en van het Planbureau. Aan de orde was de opdracht van het kabinet om technische voorstellen te doen om twintig procent te besparen op curatieve zorg. Dat betreft een bedrag van 6,5 miljard euro, te realiseren in de komende jaren. Eventueel kan die termijn ook langer zijn. De commissie had drie experts, waaronder ondergetekende, uitgenodigd en legde hun de vraag voor wat zij zouden voorstellen. Ik voel mij niet vrij om hier bekend te maken wat andere experts voorstelden en evenmin om te vertellen waarheen de gedachten van de commissie uitgingen op 10 december. De commissie moet haar eigen advies uitbrengen in april Openbaarmaking van het advies is de verantwoordelijkheid van het kabinet. Dan kan dus later zijn dan april. Mijn eigen gedachten die ik in de commissie presenteerde, formuleer ik hieronder in de gebiedende wijs en kort door de bocht. Op deed ik dat veel genuanceerder, voorzichtiger en vragenderwijs. Mijn adviezen waren: 1. Bekostig alle preventieve interventies zoals stoppen met roken poli s waarvan bewezen is dat zij curatieve zorg besparen 2. Bied alle chronische zorg in ketens aan en faciliteer deze met slimme bekostiging zoals in Duitsland toegepast 3. Stimuleer zorgverzekeraars via het vereveningsfonds om geprogrammeerde zorg in te kopen 4. Bied spoedzorg aan in onderlinge samenhang en faciliteer deze via slimme bekostiging 5. Stop de bestaande open eind financiering voor medisch specialisten 6. Geef ziekenhuizen financiële ruimte voor het introduceren van procesinnovaties zoals IT toepassingen en zorgpaden 7. Laat inhoudelijke innovaties tijdelijk toe tot het zorgverzekeringspakket en beoordeel goed de arbeidsbesparing die zij opleveren 8. Stimuleer een geïntegreerde eerstelijn en versterk haar poortwachtersfunctie 9. Behoud de vrije artsenkeuze in eerstelijn en ziekenhuizen, zodat alle Nederlanders kunnen kiezen voor innovatieve, besparende zorgaanbieders 10. Maak het voor medisch specialisten en ziekenhuizen financieel aantrekkelijk om in loondienst te gaan. 11. Verleng de openingstijden van poliklinieken, centra voor dagbehandeling en van gezondheidscentra. Dan zijn meer patiënten te behandelen met ongeveer gelijkblijvende kosten van gebouwen en apparatuur. 12. Verminder de bureaucratie van controles op controles. Tot zover mijn suggesties voor goede voornemens voor het kabinet. GEZONDE SCHOOL EN SCHOOLVERZUIM OP 16 MAART 2010 IN ROTTERDAM Recente ontwikkelingen in het gezondheidsonderwijs en het tegengaan van schoolverzuim op middelbare scholen en ROC s, dat zijn de onderwerpen van het congres, dat het Julius Centrum organiseert samen met 1. De GGD en Rotterdam Rijnmond en West-Brabant 2. Het NIGZ 3. De middelbare scholen St. Werkplaats Kindergemeenschap te Bilthoven, het Prisma College te Breda en het Hugo de Groot College te Rotterdam 4. De website en 5. Fontys Sport Hogeschool. Het congres vindt plaats op dinsdag 16 maart op het Hugo de Groot College te Rotterdam. Het congres omvat zestien verschillende workshops over experimenten met tegengaan van schoolverzuim op middelbare scholen en bij ROC s, over nieuwe lesmethoden voor gezondheidsonderwijs. Trots kunnen we melden dat er ook ervaringen uit Duitsland worden gepresenteerd over het programma Gesunde kinder in Gesunden Kommunen. Drie plenaire inleiders zijn de Rotterdamse GGD directeur Onno de Zwart, NIGZ directeur Goof Buijs en ondergetekende. Wij plaatsen de workshops in een breder verband van preventie, zorg en onderwijs. Wil je naar dit congres? Klik dan hier, lees de brochure en schrijf je in. GEEN CENTRA MAAR PYRAMIDES VOOR JEUGD EN GEZIN ZIJN NODIG

2 Van de jeugd heeft 85% geen of hooguit kortdurende, minder ernstige gezondheids problemen die door één zorgverlener zijn te verhelpen. Zij vormen de basis van de zorgpiramide (zie helemaal onderaan de nieuwsbrief, gepresenteerd op 3 december door de Almeerse Jeugdwethouder Johanna Haanstra. Zij deed dat aan het begin van het nationale congres over Openbare Geestelijke Gezondheidszorg te Lelystad. Bij circa tien procent spelen problemen op twee levensgebieden: bijvoorbeeld zorg en onderwijs. Of gezinsproblemen en onderwijs. In dit deel van de piramide is geen behoefte aan overleg maar aan het afstemming. Men moet weten dat er op een ander domein ook een probleem speelt. In deze tweede fase speelt de verwijsindex en onderlinge bereikbaarheid een grote rol. Bij circa 3,5% van de kinderen zijn meer dan vier hulpverleners betrokken. Dan is er behoefte aan multidiciplinaire overleg, een zorgplan en de aanwijzing van een eerstverantwoordelijk hulpverlener ofwel case manager. Dan wordt een gemeenschappelijk dossier pas van belang. Dat heet in Almere het Elektronisch Signaleringsysteem Alle Risicogroepen (ESAR) In de vierde laag van piramide is er sprake van een crisissituatie. Er dreigt een huisuitzetting. Het kind heeft zich crimineel gedragen. Het is mishandeld. Dan treedt de brandfunctionaris op met doorzettingsmacht. Andere hulpverleners doen in die situatie wat hij/zij opdraagt. Bij een klein percentage van de kinderen volgt een plaatsing in een pleeggezin of andere uithuisplaatsing. In deze piramide begint de integratie pas in fase twee. De integratie krijgt in fase 3, 4 en 5 steeds een andere invulling. Centraal in dit model staan twee vragen: Zit elk kind in de juiste fase? Hier gaat het om steeds weer vroegtijdig monitoren en voorkomen dat een kind in de volgende fase belandt. De tweede vraag betreft het bewaken van de overgangen tussen de fases en het snel inschakelen van hulpverleners in volgende fases. Als bijvoorbeeld een kind is mishandeld en een crisis aanwezig, kan het niet zes weken duren voordat een instantie als Advies- en Meldpunt Kindermishandeling (AMK) ingrijpt. Dit model van de piramide voor jeugd en gezin is aantrekkelijker dan een hiërarchisch structuurmodel voor Centra voor Jeugd en Gezin. Want het ordent interventies naar doelgroep, legt de nadruk op beslisbomen en monitor-instrumenten en maakt overlegvormen afhankelijk van de ernst van het probleem. Tot zover dit bericht. Ik merk op dat de zorgpiramide zich ook uitstekende leent voor de organisatie van chronische zorg. Er ligt een overeenkomst met de Kaiser Permanente Triangle en het filtermodel voor de geestelijke gezondheidszorg. Wil je alle Power Point plaatjes zien die wethouder Johanna Haanstra gebruikte tijdens de genoemde voordracht? Klik dan hier. ERVARINGEN VAN SPOEDPATIËNTEN STAAN CENTRAAL OP 21 JANUARI Op donderdag 21 januari, uur organiseert het Julius Centrum een informatiemiddag voor ziekenhuizen die de ervaringen van hun Spoedeisende Hulp (SEH-N HET T)patiënten willen meten. Dat meten is van belang. Soms ervaren patiënten lange wachttijden op de SEH, maar is niet duidelijk hoe vaak dat voorkomt. Ook krijgen patiënten te weinig informatie mee naar huis. Maar is dan nou altijd zo of vergeten medewerkers dat slechts af en toe? Wij zijn van plan om in september 2010 bij maximaal twintig ziekenhuizen een nieuw gevalideerde vragenlijst af te nemen bij maximaal 600 patiënten. Die kunnen zich dan met elkaar vergelijken. De lijst is ontwikkeld als een CQ Index. Ziekenhuizen hebben de ruimte om eigen specifieke vragen toe te voegen. De informatie bijeenkomst op 21 januari is bedoeld voor beleidsmedewerkers van ziekenhuizen die aan de studie willen meedoen. Prof. Diana Delnoy is directeur van het Centrum Klantervaringen Zorg en opent de bijeenkomst. Juliusonderzoeker drs. Nanne Bos en ondergetekende geven toelichting op de studie. Reeds tien ziekenhuizen meldden zich aan. Wil je meer weten over de informatiebijeenkomst? Stuur dan een mail naar bijeenkomstorganisator Annet Esser op A.F.Esser@umcutrecht.nl Kun je niet op 21 januari, maar wil je wel meedoen? Neem contact op met Nanne Bos op N.Bos- 2@umcutrecht.nl MIDDENVELD CRUCIAAL BIJ VOETBAL EN ZORGBELEID

3 Zo dadelijk (zaterdagmorgen 12-12) sta ik langs de lijn van het voetbalveld. Mijn 14 jarige zoon is dan keeper en hoopt met zijn team periode-kampioen te worden. Regelmatig schalt de kreet van hun coach: Middenveld aansluiten. Want als dat niet gebeurt, krijgt de keeper het zwaar en kunnen de spitsen niet scoren. In de zorg is ook sprake van een middenveld tussen parlement en regering (de spitsen) enerzijds en uitvoerende professional (de keeper) anderzsijds. Dat middenveld bestaat uit bijvoorbeeld de Nederlandse Zorgautoriteit, het College voor Zorgverzekeringen, de KNMG, de NVZ vereniging van ziekenhuizen, de Orde van medisch specialisten. In Engeland is het gebruikelijk om voorafgaande aan belangrijke politieke beslissingen het middenveld te vragen om vanuit hun achterban voorstellen te doen voor beleid. Wat ik thans mis in de Nederlandse gezondheidszorg is participatie van het middenveld bij het produceren van de technische voorstellen om 6,5 miljard te bezuinigen (zie ook het bericht hierboven). Waar blijven de voorstellen van bijvoorbeeld de KNMG? Gaat VWS het middenveld oproepen voorstellen te doen? Dat middenveld is cruciaal, op het voetbalveld en in de zorg. Ik hoop dat mijn zoon wint. Ik hoop dat patiënt en zorg dat ook zo veel mogelijk doen bij de komende grote ingrepen. SPREKERS GEVRAAGD VOOR KETENZORG CONGRES IN FINLAND Op donderdag 17 en vrijdag 18 juni vindt in Finland de tiende internationale conferentie plaats over ketenzorg. Aan de orde komt een aantal thema s: 1. Geïntegreerde diabeteszorg 2. Zorgprogramma s voor dementerende patiënten 3. Geïntegreerde eerstelijnszorg 4. Geïntegreerde extramurale geestelijke gezondheidszorg 5. Geïntegreerde jeugd(gezondheids)zorg vanuit centra voor jeugd en gezin en 6. Methoden om geïntegreerde zorg te evalueren. De organisatie van het congres berust bij The International Journal for Integrated Care (IJIC), The International Network of Integrated Care (INIC), The National Institute for Health and Welfare Finland, de Universiteit van Tampere te Finland en het Julius Centrum.Wij nodigen jou uit om als spreker op te treden op dit congres. Er zijn daarvoor twee mogeleijkheden. Je kunt als spreker een workshop vullen van anderhalf uur. Je geeft dan een breed overzicht van geïntegreerde zorg voor jouw doelgroep en regio. Je betoogtrant gaat van het verleden via het heden naar de toekomst. Op het congres noemen wij deze workshops virtual studytrips. Deze workshops zijn in hoge mate interactief. Wij verwachten van workshopdeelnemers dat zij hun eigen verleden en toekomst aan jouw verhaal spiegelen. De sprekers die wij voor de workshops zoeken hebben vele jaren ervaring met ketenzorg. De tweede soort sprekers die wij zoeken betreffen inleiders die in twintig minuten de resultaten van een onderzoek of project toelichten. Wij noemen deze bijeenkomsten paper sessions: ze duren ook anderhalf uur en omvatten meestal vier tot vijf voordrachten. Wij verwachten dat vooral jonge onderzoekers als spreker zullen optreden. Wil jij een workshop houden? Stuur dan een mail naar congresorganisator Clarine Sies op C.P.Sies@umcutrecht.nl Wil jij je onderzoeksresultaten presenteren in 20 minuten? Surf dan naar ZIEKTEVERZUIM OP SCHOLEN DAALT MET ZEVENENZEVENTIG PROCENT In de regio Zwolle registreerden middelbare scholen in 2005 als proef het verzuim wegens ziekte van de leerlingen. Dat verzuim omvat tweederde van het schoolverzuim. Het overige verzuim betreft luxeverzuim (bijvoorbeeld te vroeg op vakantie) en signaalverzuim (bijvoorbeeld wegblijven wegens gepest worden op school). Scholieren die langer dan vijf dagen aanéén ziek waren of in de laatste weken vaak kortdurend ziek ontvingen een oproep van de jeugdarts. De jeugdarts voerde een gesprek met het kind over oorzaken en achtergrond van het verzuim. Daarna stelden arts en kind een re-integratieplan op zoals ook gebruikelijk is in de bedrijfsgeneeskunde. Indien scholier en arts het niet eens werden, meldde de laatstgenoemde dit bij de schoolleiding. Bij overeenstemming volgde de jeugdarts nauwgezet de uitvoering van het re-integratieplan. Het schoolverzuim daalde met 77% ten opzichte van een vergelijkbare periode in het verleden. Het lag ook 77% beneden het niveau

4 nadat de proef was afgelopen. Dit voorbeeld noemen de Nederlandse Vereniging van Arbeids- en bedrijfsgeneeskunde (NVAB) en de Artsen Jeugd Gezondheidszorg (AJN) in hun gezamenlijke nota Eerder terug naar school: veel beter. Die kwam op 30 september van dit jaar uit. Dit voorbeeld bracht ondergetekende in tijdens de startconferentie voor een experiment samen met 1. de ROC Midden Nederland 2. de Utrechtse ROC ASA, 3. de GGD Midden Nederland 4. de GGD Stad Utrecht en 5. het Julius Centrum. Tijdens de conferentie van 24 personen in totaal, werden drie werkgroepen geformeerd: Eén groep om interventies gericht op reductie van ziekteverzuim te ontwerpen, één onderzoeksgroep die een clinical trial voorbereidt en ten derde een stuurgroep die subsidie gaat werven voor het experiment. Wil je meer weten over de voorbereiding van de proef? Stuur dan een mail naar Julius onderzoeker dr. Rob de Leeuw op Op 16 maart 2010 organiseert het Julius Centrum een congres over onder meer reductie van ziekteverzuim. Wil je daarheen? Klik dan hier. Zie ook het tweede bericht in deze Nieuwsbrief. VERANTWOORDING Hierbij ontving je de wekelijkse Nieuwsbrief van de Disciplinegroep Public Health. Wil je meer weten over een bericht? Neem dan contact op via Wil je delen van de nieuwsbrief verspreiden onder collega's, doe dat. Je collega's kunnen zich ook aanmelden voor rechtstreekse toezending. Je meldt je aan via en af via Omdat we nog bezig zijn met de automatisering van de PH.Nieuwsbrief kan het twee weken duren voordat de aan-en afmelding verwerkt is. Door alle hedendaagse beveiligingen is het mogelijk, dat bovenstaande links niet werken. Ga in dat geval voor het aan- en afmelden naar de website Als het doormailen naar b.v. een collega niet lukt, verwijder dan het laatste deel van deze nieuwsbrief vanaf verantwoording en probeer het nog eens. De nieuwsbrief is gericht aan een aantal relaties van de Disciplinegroep: collega's binnen en buiten het Julius Centrum, pao- en keuzeblok studenten, gastdocenten, stage-verleners aan co assistenten Sociale Geneeskunde, onderzoeksrelaties, subsidiënten en overigen die geïnteresseerd zijn in Utrechts Volksgezondheids onderwijs en in onderzoek naar zorginnovaties, ketenzorg en transmurale zorg. De Nieuwsbrief verschijnt wekelijks op zondag of maandag. Eerdere edities tref je aan op de internetsite Heb je belangstelling voor nieuws over ketenzorg en zorginnovaties in het buitenland? Surf dan naar de website van het international Network of integrated Care: Wil je wetenschappelijke artikelen lezen over deze onderwerpen? Lees dan het peer reviewed internettijdschrift International Journal of Integrated Care op Dit is een gratis tijdschrift, dat online publiceert en is opgenomen in Pubmed. Ook submissions van concept artikelen zijn welkom. Opsteller van deze nieuwsbrief is: Guus Schrijvers Hoogleraar Public health in het bijzonder Structuur en functioneren van de Gezondheidszorg Julius Centrum voor Gezondheidswetenschappen en Eerstelijnsgeneeskunde Universitair Medisch Centrum Utrecht tel:

5

6