Geachte burgemeester Casteur, beste schepenen, 2010 was met het Internationaal Jaar van de Biodiversiteit al een

Transcriptie

1 Dinsdag 19 april 2011 Toespraak van JOKE SCHAUVLIEGE VLAAMS MINISTER VAN LEEFMILIEU, NATUUR EN CULTUUR Onthulling 100ste vleermuisvriendelijk schildje Outer (Ninove) Geachte burgemeester Casteur, beste schepenen, Beste mevrouw de administrateur-generaal, Beste directeur van Natuurpunt, Beste vertegenwoordigers van de Kerkraden, Dames en heren, 2010 was met het Internationaal Jaar van de Biodiversiteit al een boeiend jaar. Ook 2011 biedt op dat vlak heel wat troeven is niet alleen het Internationaal Jaar van de Bossen, 2011 én 2012 zijn ook uitgeroepen als gemeenschappelijke jaren van de vleermuis. Want 2011 is het Europees Jaar van de Vleermuizen én 2012 is door 1

2 de Verenigde Naties uitgeroepen tot het mondiaal Jaar van de Vleermuizen. Is dat niet wat te veel aandacht voor zo n klein diertje, denkt u misschien? Voor zo n klein diertje, dat sommige mensen bovendien nog altijd een beetje griezelig vinden? Nee, vleermuizen verdienen die aandacht want ze zijn erg belangrijke wezentjes. Er bestaan vele mythes en fabels denk aan vampieren, denk aan Batman die volgens de film Batman Begins (2005) vleermuisman wordt omdat hij als kind in een put vol vleermuizen zou zijn gevallen. Allemaal leuk, maar eigenlijk weten we over deze zoogdieren nog niet zo heel veel. (De Amerikaanse filosoof Thomas Nagel heeft een erg bekend essay geschreven: What s it like to be a bat?. Hij stelde die vraag omdat we ons nauwelijks kunnen inleven hoe andere wezens denken of voelen. En bij vleermuizen is dat nog des te frappanter, omdat ze als het ware een extra zintuig hebben waarmee ze zich zelf oriënteren én andere zaken kunnen spotten. Die 2

3 echolocatie (sonar) is een klein wonder dat een volledig andere textuur geeft aan wat ze zien en voelen dan mensen.) Dames en heren, Vleermuizen intrigeren ons. Bovendien, doe het hen maar eens na: ze vliegen met hun handen, zien met hun oren en hangen te slapen aan hun tenen. Maar, vleermuizen zijn ook erg nuttig. Voor onze natuur, maar ook voor de volksgezondheid en voor onze economie. Vleermuizen verorberen een enorme hoeveelheid muggen per nacht en eten heel wat insecten die schadelijk zijn voor onze land- en tuinbouw. Ze verspreiden ook heel veel zaadjes, bevruchten het land en zorgen zo voor de regeneratie in de natuur. Dat maakt van hen ook altruïstische diertjes, temeer dat zij vaak hun prooi delen met minder succesvolle jagers. Ondanks hun onmiskenbare waarde hebben ze het moeilijk om te overleven. Ze stonden al op de Rode Lijst en blijven er ook na de 3

4 vernieuwing van de lijst op staan. Er ligt dus werk op de plank. Maar we zetten stappen vooruit. Natuurpunt en het Agentschap voor Natuur en Bos brachten met de Jeugdbond Natuur en Milieu een handleiding (vademecum) uit over het inrichten van kerk- en andere grote zolders voor vleermuizen. Dat gebeurde in het kader van een Europees Life-project dat de naam BatAction meekreeg. In deze gratis publicatie worden een aantal vooroordelen onderuit gehaald. Zo beschadigen vleermuizen het gebouw absoluut NIET. Integendeel, ze kunnen zelfs van groot nut zijn. De handleiding geeft ook heel wat informatie over hoe je vleermuizen kunt helpen om zich thuis te voelen op een kerkzolder en schadelijke dieren, zoals duiven, niet. Kerkzolders zijn belangrijk omdat een 6-tal soorten vleermuizen in Vlaanderen jaarlijks hun enige jong krijgen op die plekken. Dankzij kerkzolders kunnen we het voortbestaan van deze waardevolle diertjes garanderen. Onder andere Natuurpunt heeft al heel wat 4

5 winterverblijven ingericht, maar er is nog een achterstand voor zomerverblijfplaatsen. Voor deze kerkzolderhandleiding baseerde ANB zich enerzijds op bestaande literatuur uit Wallonië en uit het buitenland, anderzijds was het pionierswerk van het Ninoofse kerkzolderproject zeer inspirerend. Ik wil hier zeker schepen van Leefmilieu Marc Nachtergaele speciaal vermelden. De Vlaamse overheid is de stad Ninove en de mensen van hier dan ook erg dankbaar. Dames en heren, Als Vlaamse overheid willen we ook het goede voorbeeld geven. Daarom heeft het Agentschap voor Natuur en Bos hier een kerkzolderproject voorgesteld. Het doel is om minstens 100 kerkzolders in Vlaanderen in te richten voor vleermuizen en zo de nodige inhaalbeweging te maken voor de zomerverblijven. Dat kan dankzij de ervaringen van Ninove. 5

6 Intussen zijn al ongeveer 50 kerkzolders ingericht en zitten we zo aan de helft van onze doelstelling. Ik wil hierbij een warme oproep doen naar verantwoordelijken wiens kerk nog een vleermuisbeurt moet krijgen. De soort van de vleermuizen bestaat al meer dan 50 miljoen jaar, langer dan de meeste moderne zoogdieren. Laat ons niet de generatie zijn die moet constateren hoe deze nuttige dieren uitsterven. Onze Vlaamse Batmannen staan klaar om u te helpen met de nodige hulp en expertise. Daarnaast heeft het ANB, ook in het kader van het Life-project, schildjes gemaakt die vleermuisvriendelijke objecten zoals forten, bunkers, ijskelders, woonhuizen en dus ook kerken aanduiden. Dit is een soort erkenning en bedanking van de Vlaamse overheid en Europa aan de eigenaars en bestaat al drie jaar. Zij dragen op deze manier bij tot de bescherming van de vleermuizen. Of het nu gaat over een gezin dat trots is op de gewone dwergvleermuizen die in hun spouwmuur leven, over Natuurpunt dat een fort beheert als overwinteringplaats of een kerkfabriek die haar zolder openstelt voor 6

7 de vleermuizen het is allemaal van levensbelang voor het voortbestaan van de soort. Als je ziet wat voor arsenaal aan gadgets Batman allemaal heeft, dan is een schildje wel het minste dat we kunnen geven. Van deze schildjes gaan we vandaag het 100ste onthullen, hier aan de (Sint-Amandus) kerk van Outer. Bij deze wil ik ook de naburige kerken en kerkraden van Nederhasselt en Aspelare vermelden waar het 98ste en 99ste schildje hangen. En ook de andere aanwezige kerkraden die hun kerk al laten inrichten hebben, mogen dit als een eerbetoon voor hun werk beschouwen. Mag ik nu de heer Ibens, algemeen directeur van Natuurpunt, en mevrouw Evenepoel, de administrateur-generaal van het ANB, uitnodigen mij te vergezellen om dit 100 ste schildje te onthullen. Joke Schauvliege Vlaams minister van Leefmilieu, Natuur & Cultuur 7

8 8