Zondag 6 mei Toespraak van JOKE SCHAUVLIEGE VLAAMS MINISTER VAN LEEFMILIEU, NATUUR EN CULTUUR. Inhuldiging borstbeeld Henri van Daele - Zele

Transcriptie

1 Zondag 6 mei 2012 Toespraak van JOKE SCHAUVLIEGE VLAAMS MINISTER VAN LEEFMILIEU, NATUUR EN CULTUUR Inhuldiging borstbeeld Henri van Daele - Zele Geachte burgemeester Poppe, schepen De Block (van Cultuur), Gedeputeerde Jozef Dauwe, Beste Zelenaars, literatuurliefhebbers, Dames en heren, Het zijn de onsterfelijke woorden van Bram Vermeulen: Dood ben ik pas, als jij me bent vergeten. Het zijn woorden die je soms hoort op een begrafenis, maar ze zijn ook van toepassing op deze inhuldiging. Dit is immers geen droevig moment maar een feestelijk moment. Want, vandaag en de voorbije maanden hebben we allemaal gemerkt dat Henri van Daele niet is vergeten. En dat zal de komende jaren ook niet gebeuren. Het is niet alleen het borstbeeld dat de herinnering

2 vurig en levendig houdt. Het zijn zijn boeken, zijn verhalen, zijn gedachten. Het is ook het wandelpad dat in november vorig jaar werd ingelopen door de Leesgroep Biblios. Het dienstencentrum aan de Lokerenbaan (dat naar hem genoemd werd), omdat de familie Van Daele er vroeger woonde in een (klein) rijhuisje. Het zijn ook de acht Kleine Vandaelen die hem als een banier, een erezegel dicht bij hun hart dragen (zoals mevrouw Verheirstraeten daarstraks al vertelde). Het is dan ook meer dan toepasselijk dat we hier vandaag in Zele zijn. De stad waar hij geboren werd, de gemeente die hij zo uitdrukkelijk lief had en waarover hij zoveel veranderingen chroniqueerde in geuren en kleuren. Het is ook hier dat hij de eerste prijzen en erkenning kreeg, met in 72 en 74 de prijs van de provincie Oost- Vlaanderen voor letterkunde. In 1958 had hij al de prijs van het Ros Beiaard-Comité gewonnen, in het naburige Dendermonde. Later zouden nog veel Boekenwelpen, Vlaggen en Wimpels volgen en ook de Driejaarlijkse Staatsprijs voor Jeugdliteratuur.

3 Henri van Daele is ook Ridder van de Kroonorde geworden: als auteur van jeugdverhalen zal hij vooral dat eerste deel bijzonder gevonden hebben. Elke jeugdauteur heeft een eindeloze fantasie, weet perfect wat kinderen en jongeren aanspreekt en bezig houdt. Ridders spreken daarbij zeker tot de verbeelding. Denk aan Van Bastille tot Boerenkrijg of Flip de drakendoder. Maar naast heel wat originele stukken, maakte hij ook bewerkingen van onverslijtbare klassiekers als o.a. Tom Sawyer van Mark Twain, Tartarin van Tarascon van Alphonse Daudet, Tijl Uilenspiegel en Reinaart de Vos. Die laatste twee zijn trouwens nog in 2008 (bij Manteau) heruitgegeven, met illustraties van de zeer getalenteerde tekenaar Klaas Verplancke, met wie Henri van Daele al eerder werkte voor Heksje Paddenwratje. Die heruitgaven zijn een teken dat zijn werk niet gedateerd is of verouderd, maar integendeel met de jaren beter wordt, zoals wijn die rijpt en aan smaak wint.

4 Dames en heren, Er zijn nog veel inspirerende anekdotes over deze schrijver, sta me toe er een paar op te noemen. De jonge Henri van Daele is vaak ziek geweest, hij moest veel thuis blijven. Een beetje zoals de bekende Amerikaanse filmregisseur Martin Scorcese [ Skor-si-zi], die vaak aan zijn bed gekluisterd was, omdat zijn gestel zo zwak en fragiel was. Scorcese maakte er gebruik van om zoveel mogelijk films te zien en al te analyseren. Henri van Daele maakt er op dezelfde manier gebruik van om zo veel mogelijk te lezen dankzij een oom die hem veel boeken kon bezorgen, de restjes van een bibliotheek. In deze tijd van onverwachte koudegolven, mager lenteweer en snotvallingen zie je maar dat die rustperiodes ook hun positieve kanten hebben. Ik heb al gezegd in mijn eerste reactie op zijn overlijden: Henri van Daele had het grote talent om makkelijk over te schakelen. Van jong naar ouder, van fictie naar historisch werk. Woestepet, een moffenkind (2002), onder andere over de collaboratie en de repressie was daar een treffend voorbeeld van. Dat maakte zijn werk ook voor

5 volwassenen vaak boeiend. Dat zal ook één van de redenen geweest zijn waarom het regelmatig vertaald is, onder andere in het Duits, Frans, Engels, Deens, Noors, Spaans en het Ests. Van Reinaert, de felle met de rode baard zou er zelfs een Chinese vertaling komen. Dames en heren, Ik wil vandaag ook hulde brengen aan Henri van Daele als propagandist van de jeugdliteratuur. Hij keek altijd verder dan zijn eigen boeken. Denk maar aan de vele jaren dat hij zich inzette voor het Nationaal Centrum voor Jeugdliteratuur (NCJ) en PEN Vlaanderen, onderdeel van de wereldwijde auteursvereniging die zich inzet voor vrede, internationale verstandhouding en vrije meningsuiting. Henri van Daele leefde voor zijn vak. Hij zei dat ook letterlijk: Een pensioen, dat zit er voor mij niet in. Ik zal schrijven tot ik doodval. Weinigen hebben het Vlaanderen van de van de jaren vijftig, zestig, zeventig zo sprekend en kleurrijk in beeld gebracht. Weinigen hebben

6 lokale verhalen zo n universele aantrekkingskracht gegeven. Vandaar dat we hier vandaag staan om hem te eren en dit borstbeeld in te huldigen. Ik wil iedereen bedanken die het levende erfgoed in stand houdt en verspreidt. En ik ben zeer nieuwsgierig naar wie straks de beste Zeelse limerick wint, en zo een stukje in de voetsporen van Henri van Daele zal treden. (Dank voor uw aandacht) Joke Schauvliege Vlaams minister van Leefmilieu, Natuur & Cultuur