Donderdag 7 april 2011 Toespraak van JOKE SCHAUVLIEGE VLAAMS MINISTER VAN LEEFMILIEU, NATUUR EN CULTUUR Start werking erosiecoördinatoren - Bertem

Transcriptie

1 Donderdag 7 april 2011 Toespraak van JOKE SCHAUVLIEGE VLAAMS MINISTER VAN LEEFMILIEU, NATUUR EN CULTUUR Start werking erosiecoördinatoren - Bertem Geachte schepen De Muylder, Geachte mevrouw Meesschaert, Geachte erosiecoördinatoren en bedrijfsplanners, Beste medewerkers van het Departement LNE en van de VLM, Dames en heren, We hebben zonet de getuigenis gehoord van de uitbaatster van deze taverne. Haar verhaal vat eigenlijk goed de problematiek van bodemerosie in heuvelachtige gebieden samen: vruchtbare grond verdwijnt van de akkers waar hij thuishoort, en komt terecht op plaatsen waar hij voor overlast zorgt. Bodemerosie leidt ook tot een grote aanvoer van sediment naar de waterlopen. Dat is minder zichtbaar voor de burgers, maar zeer belangrijk voor alle 1

2 waterloopbeheerders. Het baggeren en ruimen van slib uit de waterlopen kost de gemeenschap handenvol geld. Ook de rioolbeheerders worden getroffen. Het sediment dat via straatroosters in de riolering terechtkomt, zorgt voor schade en oplopende onderhoudskosten. Laat ons vooral ook niet uit het oog verliezen dat bodemerosie een belangrijke productiefactor van de landbouwer aantast: de bodem. Het wegspoelen van vruchtbare bodem moeten we bestrijden om de kwaliteit van de bodem te verzekeren voor de toekomstige generaties landbouwers. Erosiebestrijding is ook van belang voor het voorkomen van overstromingen. Het remt modderstromen af, maar vermindert en vertraagt ook het wegspoelend water. Het Vlaamse erosiebeleid richt zich tot gemeenten en landbouwers. Ik ga eerst in op de taak van de gemeenten. Zoals we van de schepen van de gemeente Bertem vernamen, is de opmaak van een erosiebestrijdingsplan waarin de problemen en oplossingen in kaart 2

3 gebracht worden, een eerste belangrijke stap. De voorbije jaren hebben bijna alle erosiegevoelige gemeenten een erosiebestrijdingsplan opgemaakt. Op dit ogenblik beschikken 95 gemeenten over een goedgekeurd plan en zijn zes gemeenten bezig met de opmaak ervan. Begin 2011 hebben nog vier bijkomende gemeenten een subsidieaanvraag hiervoor ingediend. Er ontbreken nog zo n acht erosiegevoelige gemeenten in dit rijtje. Ik roep hen op ook zo n plan op te stellen dat op het terrein tot concrete erosiebestrijdingsprojecten moet leiden. Sinds 2002 hebben 31 Vlaamse gemeenten 89 projecten gerealiseerd. Eén van die projecten gaan we straks bezichtigen. Maar er is nog werk aan de winkel. Om de belangrijkste erosieproblemen in Vlaanderen op te lossen zijn ongeveer 800 projecten verspreid over een 100-tal gemeenten nodig. Financieel staan de gemeenten niet alleen: het Vlaamse Gewest betaalt 75% van de totale kosten terug en in de provincies Limburg, West- Vlaanderen en Vlaams-Brabant springt de provincie met 15% bij. 3

4 Uiteindelijk blijft in deze provincies nog 10% van de kosten ten laste van de gemeente. Dames en heren, Om de uitvoering van erosiebestrijdingswerken een stevige duw in de rug te geven, besliste de Vlaamse Regering op mijn voorstel dat een erosiecoördinator een gemeente inhoudelijk kan bijstaan. Hiervoor krijgt elke gemeente met een erosiebestrijdingsplan hetzelfde subsidiebedrag als ze heeft ontvangen voor de opmaak van haar plan. Dit is 12,50 euro per hectare erosiegevoelig gebied. Tot de uitputting van dit bedrag draagt het Vlaams Gewest volledig de kosten voor de aanstelling van een erosiecoördinator. Het succes van deze nieuwe subsidiemogelijkheid is groot. Eind vorig jaar hebben 51 gemeenten een erosiecoördinator aangesteld. Dit jaar hebben bijkomend 6 gemeenten een subsidieaanvraag ingediend. Voor de 57 gemeenten samen heb ik een bedrag van ongeveer 2,5 miljoen euro beschikbaar. 4

5 Zoals ik al zei, is erosiebestrijding niet alleen een zaak van de gemeenten. Ik reken ook sterk op de landbouwers want de beste erosiebestrijding situeert zich zo dicht mogelijk bij de bron, op de akkers van de landbouwers. Met niet-kerende bodembewerking of directe inzaai kan de landbouwer het afstromen van water en modder aanzienlijk verminderen. Langs de perceelsranden kan hij grasbufferstroken aanleggen dwars op de helling om de water- en modderstroom aan de rand van het perceel tegen te houden. De natuurlijke afstroomroute van het water de zogenaamde droge vallei kan ook met een grasgang die de helling volgt, beschermd worden tegen afspoeling. Voor al die ingrepen kunnen de landbouwers een vergoeding krijgen als ze een beheerovereenkomst afsluiten met de VLM. De bedrijfsplanners van de VLM geven hen hierbij ondersteuning. 5

6 Het oplossen van erosieproblemen vraagt een combinatie van maatregelen. Bufferbekkens zonder stroomopwaartse maatregelen op de akkers zullen heel snel dichtslibben. Voor de maatregelen op hun akkers reken ik op initiatieven van de landbouwers. Kleinschalige inrichtingswerken, zoals aarden dammen, erosiepoelen, bufferbekkens en buffergrachten, vallen onder de verantwoordelijkheid van de gemeenten. De nood aan een combinatie van maatregelen leidt automatisch tot de nood tot samenwerking. Ik kan dan ook melden dat tegelijk met het opstarten van de erosiecoördinatoren een samenwerkingsovereenkomst werd ondertekend tussen het Departement Leefmilieu, Natuur en Energie en de Vlaamse Landmaatschappij. In deze overeenkomst staan de praktische afspraken voor de samenwerking tussen erosiecoördinatoren en bedrijfsplanners van de VLM. Ik ben ervan overtuigd dat deze samenwerking zal leiden tot integrale en duurzame oplossingen voor erosieknelpunten. 6

7 Dames en heren, Ik rond af. Ik ben blij vandaag hier de erosiecoördinatoren te kunnen ontmoeten. Die rol wordt deels door de provincies opgenomen. Zo stellen de provincie Vlaams-Brabant en het Steunpunt Erosie van de provincie Oost-Vlaanderen erosiecoördinatoren ter beschikking. Daarnaast treden de Watering van Sint-Truiden en IGO-Leuven op als erosiecoördinator. In de provincie West-Vlaanderen geeft een provinciale erosieambtenaar eenzelfde ondersteuning. En hoe kunnen we beter lessen trekken dan deze groep meermaals samen te brengen om kennis en ervaringen uit te wisselen. Die taak is weggelegd voor de Dienst Land en Bodembescherming van het Departement LNE. Ik ben blij dat ik vandaag hun startbijeenkomst kan bijwonen. Ik ben ervan overtuigd dat met hun deskundige begeleiding de gemeenten in versneld tempo werk zullen maken van erosiebestrijdingsprojecten. 7

8 Ik wens beide partijen erosiecoördinatoren en bedrijfsplanners dan ook graag alle succes toe bij hun strijd tegen erosie. Ik dank u. Joke Schauvliege Vlaams minister van Leefmilieu, Natuur en Cultuur 8