Lestaken taboe voor leidinggevende in het onderwijs?
|
|
- Jonathan Segers
- 7 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Lestaken taboe voor leidinggevende in het onderwijs? Marjolijn de Nijs Een opmerkelijk fenomeen In de afgelopen jaren heeft een aantal externe ontwikkelingen grote invloed uitgeoefend op de gang van zaken in en rond schoolorganisaties. Als gevolg van veranderingen in wet- en regelgeving zijn er nieuwe taken, verantwoordelijkheden en bevoegdheden komen te liggen op het niveau van het bestuur en de leiding van onderwijsorganisaties. Besturen is een professionele aangelegenheid geworden: je moet er verstand van hebben. (Hooge, 2010) Waar vroeger de ervaren docent zonder specifieke scholing overstapte naar een functie als leidinggevende zijn er inmiddels dan ook verschillende opleidingen en trainingen voor (midden- ) managementfuncties in het onderwijs. Leidinggeven is niet iets wat je er zomaar bij doet. Toch verschijnen er nog met regelmaat advertenties in de zaterdageditie van de kranten waarin geworven wordt voor een leidinggevende in het onderwijs, die naast zijn 1 managementtaken ook een (kleine) lesgevende taak krijgt toebedeeld. Het wordt door de betreffende scholen kennelijk niet alleen belangrijk gevonden dat de leidinggevende een achtergrond heeft in het onderwijs, maar ook dat hij daar nog dagelijks direct bij betrokken is door zelf enkele lessen te verzorgen. Een opmerkelijk fenomeen! Waarom is dat? Wat is dan de toegevoegde waarde van die lesgevende taak voor de leidinggevende? Wordt de leidinggevende daar een betere leidinggevende van? De vraag kan ook anders gesteld worden: Wat levert het een docent op wanneer hij een leidinggevende heeft die ook krijt aan zijn handen heeft? Alle reden om deze vraag aan de betrokkenen zelf voor te leggen. Contact met de werkvloer Een teamleider uit het VO, die ook belast is met lestaken zegt: Er gaat veel tijd in leidinggevende taken zitten. Ik doe het lesgeven er dus een beetje bij, dat komt de leerlingen niet ten goede. Daarnaast ben ik, als ik les sta te geven, niet bereikbaar voor het team en de leerlingen als er iets aan de hand is. De docenten uit het team van deze leidinggevende beamen dat de kwaliteit van de lessen eronder leidt dat de leidinggevende veel andere taken heeft. Zo vallen zijn lessen nog wel eens uit omdat er andere zaken zijn die voorgaan. Ook wringt het dat er binnen het team gediscussieerd wordt over onderwijsvernieuwing, daar worden ze zelf ook op aangesproken door hun leidinggevende, maar of hij het zélf wel waarmaakt wordt betwijfeld. 1 Waar hij staat kan ook zij gelezen worden 1
2 Toch vinden deze docenten het een goede zaak dat hun leidinggevende lesgevende taken heeft. Waarom? Hij begrijpt daardoor de problemen van de werkvloer beter. Wij zitten als school in zwaar weer. Door zelf ook les te geven ervaart onze teamleider aan den lijve wat de consequentie is van te weinig geld. Lesgeven gaat het proces van vervreemding tegen. Een koe vergeet nu eenmaal al snel dat hij een kalf is geweest. Een teamleider wordt snel ondergesneeuwd door waan van alle dag, dus les geven moet! Ondanks de genoemde nadelen van het feit dat hun leidinggevende lestaken heeft - hij is dan niet bereikbaar, zijn lessen zijn misschien niet zo goed voorbereid als ze zouden moeten zijn en zijn lessen vallen ook nogal eens uit - vinden deze docenten dat hun leidinggevende het lesgeven er bij moet blijven doen. De redenen die zij daarvoor aanvoeren zijn gebaseerd op veronderstellingen, die niet perse waar hoeven te zijn. Het is immers helemaal niet gezegd dat deze leidinggevende het contact met de werkvloer zal verliezen wanneer hij geen lestaken meer heeft. Toch zijn de docenten daar wel bang voor. Houden deze docenten hun leidinggevende hiermee niet in een wurggreep en ontnemen zij hem daardoor juist niet de mogelijkheid om vanuit een ander perspectief naar de problemen van de werkvloer te kijken en tot oplossingen te komen? De wijze waarop we de wereld om ons heen zien, beïnvloedt hoe we die ervaren. Als we in staat zouden zijn de manier waarop (de bril waarmee) we naar de wereld kijken te veranderen, kunnen we ook tot andere conclusies en acties komen. (Senge, 2000) Wanneer je bang bent dat jouw leidinggevende zijn loyaliteit met jou als docent zal verliezen als hij geen les meer geeft, zul je dit ondanks alle nadelen die dit met zich meebrengt toch van hem eisen. Wanneer je echter het gesprek aan gaat met je leidinggevende en hem vraagt hoe hij hier tegen aan kijkt, hoe hij zorgt in contact te kunnen blijven met de realiteit kom je er wellicht achter dat je angst niet terecht is. (Galenkamp, 2009) Misschien werkt het juist wel anders dan de docenten uit bovenstaande casus denken. Een onderwijsmanager uit het HBO, die twee jaar geleden is gestopt met lesgeven, nadat ze dat als coördinator nog wel een aantal jaren heeft gedaan zegt hierover: Ik kan nu niet meer uitgaan van mijn eigen ervaring. Dat is ook wel een valkuil. Als manager met een lesgevende taak denk je wel te weten hoe het werkt. Nu weet ik dat niet meer, dus ik ga bij problemen of vraagstukken veel verder doorvragen, veel verder bouwen op de expertise van mijn docenten. Dat is een plus. 2
3 Deze onderwijsmanager gaat uit van de competenties van haar docenten en geeft hen de kans om verantwoordelijkheid te dragen. Door zich los te maken van haar docenten en afstand te nemen van het primaire proces krijgt zij een beter beeld van de realiteit. Natuurlijk zijn er ook onderwijsorganisaties waar zowel de teamleider als de docenten zeggen beiden heel tevreden te zijn met de leidinggevende in de rol van meewerkend voorman. Een teamleider (HBO) zegt: Het heeft voor mij voordelen om ook als docent contact te hebben met studenten, dit is motiverend en inspirerend als je bij een onderwijsinstelling werkt. Je hoort van hen allerlei dingen uit de eerste hand, over docenten, over hoe ze de opleiding ervaren. Dit is belangrijk, het zijn onze klanten. De docenten zijn van mening dat hun leidinggevende door ook lessen te verzorgen betrokken blijft bij het primaire proces en daardoor binnen haar rol als manager ook meer herkenning heeft voor zaken die het primaire proces betreffen. Er is herkenning, je hebt iets gezamenlijks en In discussies zitten we op dezelfde golflengte, zijn andere argumenten die worden genoemd. Collegialiteit en hiërarchie Toch zitten er ook lastige kanten aan een leidinggevende die tevens een directe collega is. Zowel de docent als de leidinggevende moet kunnen schakelen tussen de collegiale en de hiërarchische rol: Het is toch lastig om je leidinggevende, die als docent ook je collega is, aan te spreken wanneer je vindt dat die steken laat vallen. Verder vindt de teamleider dat haar dubbelrol ook vraagt om: kunnen koorddansen tussen die verschillende taken. Management vraagt om inspringen op onverwachte zaken en onderwijs vraagt juist om stabiliteit. Je moet stress bestendig zijn. Ondanks de lastige kanten aan de situatie waarin de teamleider ook lestaken heeft vinden deze leidinggevende en docenten direct contact met de dagelijkse praktijk van het lesgeven zo belangrijk dat ze de nadelen voor lief nemen: Een managementtaak is wel zwaar in combinatie met lesgeven. Dat vind ik soms zorgelijk (docent) In de rol van leidinggevende met zuiver managementtaken kom je ongetwijfeld meer tot bloei dan wanneer je er ook lesgevende taken bij hebt., (leidinggevende). Zonder lestaken geen contact? Moeten we nu echt bang zijn dat een leidinggevende zonder lestaken het contact met de werkelijkheid verliest? Dat geloof ik niet. In de gesprekken die ik heb gevoerd in onderwijsinstellingen waar de leidinggevende geen lestaken hebben, heb ik deze klacht op geen enkele wijze terug gehoord. Leidinggevenden zorgen er zelf wel voor dat zij contact houden met docenten en leerlingen door een open deur beleid, door het bijwonen van presentaties van leerlingen, door het bespreken van 3
4 evaluaties met de studentenraad, door het bevragen van het leerling panel, door niet achter hun bureau blijven zitten, maar rond lopen en luisteren. Ze zeggen wel eens: Jij weet ook alles, maar dat is natuurlijk helemaal niet zo. Ik loop rond en hoor wel veel en zo nu en dan laat ik iets vallen, zei een opleidingsmanager. Docenten zeggen over hun leidinggevenden: Ervaring geven met les geven is wel belangrijk. Dat iemand snapt waarover het gaat Als je als leidinggevende ook lesgeeft word je een collega. Het ene uur moet je samen iets regelen voor een les en het volgende uur houd je samen een functioneringsgesprek. A hell of a job. Als collega moet je elkaar wel eens ergens op aan kunnen spreken. Dat kun je niet doen met je manager Ik moet denken aan hoofdverpleegkundigen die leidinggeven aan een afdeling, maar ook al jaren niet meer aan het bed staan. Dat gaat ook prima. Als ze maar weten waarover het gaat. Ze heeft nu alle tijd om ons te faciliteren om ons werk goed te doen. Dat vind ik eigenlijk de primaire taak van een leidinggevende. De positie als leidinggevende zonder lestaken maakt het mogelijk om een bemiddelende rol te spelen. Het heeft juist een meerwaarde dat leerlingen haar niet kennen als docente Kiezen of delen Ik blijk een interessant onderwerp te hebben aangesneden en er werden soms opmerkelijke uitspraken gedaan tijdens de interviews: Een ongeschreven regel in het onderwijs is dat docenten elkaar altijd dekken, rugdekking geven, ook als er een fout is gemaakt. Dat gaat niet goed als iemand daarnaast ook leiding geeft. Ik weet niet of je dan wel altijd in vertrouwen wordt genomen. Op mij kunnen ze af en toe ook schelden, boos worden. (leidinggevende zonder lestaken) Nu ik het er zo over heb, bedenk ik dat ik ineens dat het helemaal niet zo verkeerd is dat ik studenten spreek terwijl ik niet meer docent hun docent ben. Ik hoor nu andere dingen van ze. Een goede docent is niet automatisch ook een goede manager. (docent wiens leidinggevende ook lestaken heeft). Maar is hiermee nu mijn vraag beantwoord? Is een leidinggevende nu echt een betere leidinggevende wanneer hij ook lestaken heeft? Ik heb daarvoor tot nu toe geen overtuigend bewijs kunnen vinden. Wel heb ik gehoord dat leidinggevenden met lestaken het zwaar hebben. Eén respondent die in een vorige baan als coördinator zowel lesgevende als managementtaken had gebruikte daarvoor zelfs de term kannibaliseren. Je doet alles maar half, lesgeven en leiding geven. Waarom dan toch die lestaken voor de leidinggevende? Ik ben ervan overtuigd dat angst één van de belangrijkste redenen is om de leidinggevende ook een lestaak te geven. De angst dat een leidinggevende het contact met het primaire proces verliest is een vaak genoemd argument voor de leidinggevende als meewerkend voorman. 4
5 Ik denk dat we bang zijn voor de voor de verkeerde dingen. Een middenmanager die leiding moet geven én lestaken heeft doet hoe dan ook ergens iets te kort (kannibaliseert) en daar zouden we pas bang van kunnen worden. Door de leidinggevende in deze positie te plaatsen maken we hem kwetsbaar. We kunnen dan zeggen: Zie je wel, hij vindt wel dat ik vernieuwend moet zijn, maar zelf doet hij daar ook niets/te weinig aan en hebben niet door dat hij nu, door zijn veelheid aan taken, op meerdere fronten tekort kan schieten. Ook de leerlingen worden daarvan de dupe. Dat kan niet de bedoeling zijn. We moeten er anders naar kijken. Ik begon dit artikel met het stellen van de vraag: Is een leidinggevende die ook een lestaak heeft een betere leidinggevende? Ik denk echter dat de vraag die we ons zouden moeten stellen een andere is: Kiezen we vanuit een heldere visie op leiderschap binnen onze onderwijsinstelling voor een duidelijke positionering van de leidinggevende of kiezen we uit angst dat docenten niet gehoord en begrepen zullen worden voor leidinggevenden die ook een lestaak hebben en daardoor een waar evenwichtskunstenaar moeten zijn? Ik wil deze vraag nog wel breder ter discussie stellen in het onderwijs. Mijn vraag aan de geachte lezer is dan ook: Wat vind jij? Zijn lestaken taboe voor een leidinggevende? Laat je mening horen! Dit kan via de LinkIngroepen Leiderschap in onderwijs of NSO door het plaatsen van een reactie (comment) bij de discussie. Je kunt je reactie ook mailen naar Ik zal alle reacties verzamelen en een platform zoeken om hierover verder na te denken/discussiëren. Misschien dat de VO-raad daarvoor een podium kan bieden. Wanneer je meer informatie wilt over de interviews met docenten en leidinggevenden kan ik je desgewenst het paper mailen dat ik voor mijn afstudeeronderzoek in het kader van de masteropleiding onderwijsmanagement (NSO) heb geschreven.. Mail dan naar Literatuur: Galenkamp, H., (2009). Krachtige leraren, prachtig onderwijs. Naar meer contact en bezieling in het onderwijs. Amersfoort: CPS. Hooge, E. (2010). Goed bestuur en maatschappelijk ondernemerschap in het onderwijs. In Klarus, R., Vijlder, F. de, Wat is goed onderwijs? Bestuur en regelgeving. Den Haag: Boom Lemma, p
6 Senge. P., Camborn-McCabe, N., Lucas, T., Smith, B., Dutton, J., Kleiner, A. (2000). Lerende scholen. Den Haag: Academic Service Uitgevers B.V 6
Rapport: Delegeren is te leren.
Rapport: Delegeren is te leren. Ingrid Jeuring, trainer, coach, spreker 1 Delegeren is te leren. Allereerst bedankt voor het downloaden van dit rapport. Het betekent dat je open staat voor ontwikkeling
Nadere informatieIk-Wijzer Ik ben wie ik ben
Ik ben wie ik ben Naam: Johan Vosbergen Inhoudsopgave Inleiding... 3 De uitslag van Johan Vosbergen... 7 Toelichting aandachtspunten en leerdoelen... 8 Tot slot... 9 Pagina 2 van 9 Inleiding Hallo Johan,
Nadere informatieFeedback geven. Feedback kan positief en negatief zijn. Negatieve feedback geven is moeilijk
2 12 Feedback geven Feedback is een boodschap over het gedrag of de prestaties van een ander. Feedback is onmisbaar als je met anderen samenwerkt. Je moet zo nu en dan kunnen zeggen dat het werk van de
Nadere informatieGroei in Leiderschap & Management - Jaaropleiding
Groei in Leiderschap & Management - Jaaropleiding Zakenwijzer Het is tijd voor nieuw en ander leiderschap en management We kunnen ons niet meer verloven te blijven doen wat we deden. Als alles verandert,
Nadere informatieLean management vaardigheden
Lean management vaardigheden Lean management : meer dan tools Je gaat met Lean aan de slag of je bent er al mee bezig. Je ziet dat Lean over een set prachtige tools beschikt en je beseft dat het ook een
Nadere informatieVoortgang implementatie Masterplan Dyscalculie. Rapportage. Mei, s-hertogenbosch
Voortgang implementatie Masterplan Dyscalculie Rapportage Mei, 2016 s-hertogenbosch Inhoud Introductie... 2 Opzet van het onderzoek... 2 Resultaten... 2 Conclusies, interpretaties en aanbevelingen... 2
Nadere informatieBEÏNVLOEDINGSSTIJLEN. Tegenbewegende stijlen. Meebewegende stijlen. = duwen = trekken. evalueren aansporen en onder druk zetten
BEÏNVLOEDINGSSTIJLEN Er zijn verschillende beïnvloedingsstijlen te onderscheiden. De stijlen kunnen worden onderverdeeld in: TEGENBEWEGENDE STIJLEN MEEBEWEGENDE STIJLEN = duwen = trekken Tegenbewegende
Nadere informatieZelfdiagnostische vragenlijst verandercompetenties
Zelfdiagnostische vragenlijst verandercompetenties Het gaat om de volgende zeven verandercompetenties. De competenties worden eerst toegelicht en vervolgens in een vragenlijst verwerkt. Veranderkundige
Nadere informatieHandleiding Voor de Personeelscyclus!
Handleiding Voor de Personeelscyclus! Om goede professionele kinderopvang te blijven bieden moeten we ons blijven ontwikkelen. In deze handleiding lees je hoe we dat doen. We doorlopen elke twee jaar een
Nadere informatieJ L. Nordwin College Competentiemeter MBO - 21st Century & Green Skills. Vaardigheden Gedragsindicatoren. 21st Century Skill - -
Nordwin College Competentiemeter MBO - 21st Century & Green Skills 21st Century Skill Jouw talent Vaardigheden Gedragsindicatoren J L Ik weet wat ik wil Ik weet wat ik kan Ik ga na waarom iets mij interesseert
Nadere informatieJaargesprek. Ontwikkelingsgerichte jaargesprekken voeren
Ontwikkelingsgerichte jaargesprekken voeren Als je als Scouting Nederland als onderdeel in je toekomstvisie hebt opgenomen uit te dagen zich te ontwikkelen en daarbij met elkaar veel plezier te beleven,
Nadere informatieIk-Wijzer Ik ben wie ik ben
Ik ben wie ik ben Naam: Lisa Westerman Inhoudsopgave Inleiding... 3 De uitslag van Lisa Westerman... 7 Toelichting aandachtspunten en leerdoelen... 8 Tot slot... 9 Pagina 2 van 9 Inleiding Hallo Lisa,
Nadere informatieNU DE MENSEN NOG MEEKRIJGEN VERANDERAANPAK IN BEELD. bedoeling. Mensen ondersteunen dát wat ze zelf hebben helpen bouwen
NU DE MENSEN NOG MEEKRIJGEN VERANDERAANPAK IN BEELD Datum: 18 april 2019 Werkconferentie Eigenaarschap Ik ben niet bang voor veranderen, wél voor het idee dat dat gemanaged gaat worden Jannet Maréchal
Nadere informatieHoofdstuk 8 Dit hoofdstuk gaat over: het recht op klagen
Hoofdstuk 8 Dit hoofdstuk gaat over: het recht op klagen In dit hoofdstuk vind je een antwoord op de volgende vragen: 1. Wat is het recht op klagen? 2. Wat kun je doen met een klacht? 3. Wie kan je helpen
Nadere informatieDe bezieling van een leraar
De bezieling van een leraar Tekst 6 Meer dan techniek alleen Elke keer ik een nieuwe klas binnenkom, lijkt het alsof ik opnieuw moet beginnen Als het erop aankomt, heb ik enkel mezelf ter beschikking om
Nadere informatieC.1 Delen en deelnemen
COLLEGIALE SAMENWERKING C.1 Delen en deelnemen De leraar levert een oplossingsgericht bijdrage aan algemene taken in het team en aan de onderwijskundige en pedagogische ontwikkeling van de school. De leraar
Nadere informatieCOACHEN: niets nieuws onder de zon?
COACHEN: niets nieuws onder de zon? Een coachende stijl van leidinggeven en begeleiden heeft altijd al bestaan, nog voor dat die term er op werd losgelaten. En coachen is zeker niet alleen voorbehouden
Nadere informatieSuccesfactoren. Continu Verbeteren
Succesfactoren Continu Verbeteren Juni 2018 Inleiding Continu Verbeteren gaat uit van de kennis en kunde van alle medewerkers binnen een organisatie of team. Door deze kennis en kunde te benutten verbeteren
Nadere informatieNAH-PrikkelS voor goede NAH-zorg
Uitleg De gesprekskaarten kunt u gebruiken om de dialoog aan te gaan tussen cliënten en zorgverleners. Op iedere kaart staat een uitspraak van een persoon met (NAH) en een prikkel (kwaliteitscriterium)
Nadere informatiePlans are nothing, Planning is everything - Dwight D. Eisenhower
IN 5 STAPPEN EEN STRATEGISCHE PLANNING Plans are nothing, Planning is everything - Dwight D. Eisenhower INLEIDING 01 Generaal Dwight D. Eisenhower is de man die de invasie van de geallieerde strijdkrachten
Nadere informatie!!! Rollenspel. Ronde 1 Voorstel doen A. " Gesprek loopt als volgt:!
Rollenspel Ronde 1 Voorstel doen Gesprek loopt als volgt: 1. *** Begint met kort welkom en legt voorstel uit. 2. * Luistert, denkt na over reactie op voorstel en gaat wel /niet over tot actie. 3. *** Geeft
Nadere informatieIK WIJZER. Ik wil graag weten wie ik ben
IK WIJZER Ik wil graag weten wie ik ben Inhoudsopgave 1. Inleiding... 3 2. Jouw uitslag... 4 Copyright DilemmaManager B.V. Pagina 2 van 8 1 Inleiding Hallo Ruben, Dit is de uitslag van jouw Ik-Wijzer.
Nadere informatieWie doet wat? Help, ik ben niet tevreden! Help! Ik heb nu een probleem! Wie doet wat?
Help, ik ben niet tevreden! VSNON vindt het belangrijk dat het onderwijs aan onze leerlingen, de communicatie daarover en de overige processen naar tevredenheid van ouders, leerlingen en medewerkers verlopen.
Nadere informatieStap 6: Wat is de kernovertuiging?
E-Learning: Hoe krijgen ze me zo gek als leidinggevende? Module 7/9 Stap 6: Wat is de kernovertuiging? De relevante vraag is hier: wat is het ergste wat er kan gebeuren als hij zijn controledrang loslaat?
Nadere informatieBeoordelingsformulieren
Beoordelingsformulieren In elke prestatie zitten zoals hierboven uiteengezet (p. 81) vijf elementen verpakt. Het Takenblad is daarop gebaseerd. Om elk van die vijf elementen grondig te kunnen beoordelen
Nadere informatieLinkedIn-updates in-company
LinkedIn-updates in-company Opdracht In dit document vind je zes verschillende LinkedIn-updates. Geef bij iedere update aan of dit een update is die bij je past. Dus zou je dit type update ook kunnen plaatsen?
Nadere informatieRelaties. HDYO heeft meer informatie beschikbaar over de Ziekte van Huntington voor jongeren, ouders en professionals op onze website: www.hdyo.
Relaties HDYO heeft meer informatie beschikbaar over de Ziekte van Huntington voor jongeren, ouders en professionals op onze website: www.hdyo.org Relaties kunnen een belangrijke rol spelen bij het omgaan
Nadere informatieHoe kunt u passende sturing en ruimte geven aan uw team?
Hoe kunt u passende sturing en ruimte geven aan uw team? Leidinggevenden in het mbo hebben tijdens de werkplaats van SOM op 20 september gespard en ervaringen uitgewisseld over dagelijkse dilemma s rondom
Nadere informatieHoe je het maximale uit jouw team haalt. Zes ingrediënten voor een High Performance Team
Hoe je het maximale uit jouw team haalt Zes ingrediënten voor een High Performance Team Hoe je het maximale uit jouw team haalt Zes ingrediënten voor een High Performance Team Jouw team loopt best goed,
Nadere informatieRapportage Eigenschappen. Bea het Voorbeeld. Naam: Datum:
Rapportage Eigenschappen Naam: Bea het Voorbeeld Datum: 01.04.2016 Email: support@meurshrm.nl Bea het Voorbeeld / 01.04.2016 / Eigenschappen (QPN) 2 Inleiding Wat zijn jouw meest kenmerkende eigenschappen?
Nadere informatieDe workshop Coachend leidinggeven wordt incompany gegeven en op maat aangeboden.
Workshop Coachend leidinggeven Coachend leidinggeven, motiveren en inspireren Wil jij het optimale uit jouw medewerkers halen, dan moet je ze motiveren en inspireren. Naast hun leidinggevende ben je ook
Nadere informatiePersoonlijk Krachten Plan
Persoonlijk Krachten Plan Professionele ontwikkeling en de rol van Oplossingsgerichte Studieloopbaan Begeleiding binnen het MBO en HBO M n studieloopbaan in eigen hand? Dat kan ik!!!! Welkom bij de workshop
Nadere informatieBegeleidend materiaal bij de documentaire Samenwijzer Referentiekader
bij de documentaire Samenwijzer Referentiekader Kijkwijzer In deze documentaire tonen mensen in armoede en hulpverleners zich van een kwetsbare kant. Wij adviseren daarom dit materiaal te gebruiken onder
Nadere informatieVerslag kwaliteit 2017 cliëntversie
Pagina 1 van 14 Inhoud Inleiding... 3 Bouwsteen 1: de zorg die jij krijgt... 4 Bouwsteen 2: ervaringen van de cliënt... 7 Bouwsteen 3: functioneren van de teams...11 Leren van klachten en incidenten...13
Nadere informatieMinicursus Verbindend Communiceren. Geschreven door: Jan van Koert
Minicursus Verbindend Communiceren Geschreven door: Jan van Koert Geweldloze communicatie is een wijze van communiceren die leidt tot gehoord en verstaan worden. Met helderheid, zonder beschuldigen en
Nadere informatie3. Wat betekent dat voor de manier waarop lesgegeven zou moeten worden in de - voor jou - moeilijke vakken?
Werkblad: 1. Wat is je leerstijl? Om uit te vinden welke van de vier leerstijlen het meest lijkt op jouw leerstijl, kun je dit simpele testje doen. Stel je eens voor dat je zojuist een nieuwe apparaat
Nadere informatieZO WORDEN VERGADERINGEN INTERESSANT VOOR JE. 4 SIMPELE TACTIEKEN
E-BLOG ZO WORDEN VERGADERINGEN INTERESSANT VOOR JE. 4 SIMPELE TACTIEKEN In carriere Zo worden vergaderingen interessant voor je. 4 simpele tactieken De vergadering is bij uitstek een plaats waar je kunt
Nadere informatieNETWERK VERTROUWENSPERSONEN Samen leren samen werken: vertrouwenspersoon als tweede beroep
NETWERK VERTROUWENSPERSONEN Samen leren samen werken: vertrouwenspersoon als tweede beroep Training en intervisie data najaar 2013 Intervisie Dringend gezocht: enkele vertrouwenspersonen voor een nieuw
Nadere informatieDe Sleutel tot het benutten van potentie
De Sleutel tot het benutten van potentie Wat is potentie eigenlijk? Een snelle blik in een woordenboek levert de volgende resultaten op: het kunnen; dat waartoe iemand of iets toe in staat is; vermogen.
Nadere informatieKINDEREN LEKKER IN HUN VEL
KINDEREN LEKKER IN HUN VEL 1. Welkom wij zijn Karin Hallegraeff en Noelle van Delden van Praktijk IKKE Karin stelt zich voor en er komt een foto van Karin in beeld. Noelle stelt zich voor en er komt een
Nadere informatieSuccesvol zijn wie je bent. Monique Dekker, mei 2018
E-BOOK Succesvol zijn wie je bent. Monique Dekker, mei 2018 0 Inhoudsopgave 1. Voorwoord... Fout! Bladwijzer niet gedefinieerd. 2. Inleiding... 3 Wie is Monique Dekker?... 3 3. Bewustzijn... 4 Zijn wie
Nadere informatieWhitepaper Verbindend communiceren In 4 stappen effectief feedback geven
Whitepaper Verbindend communiceren In 4 stappen effectief feedback geven De 4 stappen Je communiceert de hele dag en meestal hebben wij het gevoel dat dat ons best goed afgaat, toch? Pas op het moment
Nadere informatieQ&A intervieuw. Nieuws. Blog. Kruiswoordpuzzel
Q&A intervieuw Nieuws Kruiswoordpuzzel Blog Q&A intervieuw Blog Nieuws Kruiswoordpuzzel Q & A Als Ervaringswerker TOS geven we psycho- educatie door het hele land. Wij beantwoorden de vraag: Hoe vinden
Nadere informatieDRAAIBOEK VERANDERING BINNENUIT. voor. van
DRAAIBOEK voor VERANDERING van BINNENUIT Auteurs: LARA FRANK EN ANNELIES KNUTTEL Datum: NOVEMBER 2014 DRAAIBOEK voor VERANDERING van BINNENUIT INLEIDING vindt dat dingen niet gaan zoals ze zouden moeten
Nadere informatieIk-Wijzer Naam: Sander Geleynse Datum: 27 januari 2016
Inhoudsopgave 1. Inleiding... 3 2. Jouw uitslag... 4 Pagina 2 van 8 1. Inleiding Hallo Sander, Dit is de uitslag van jouw Ik-Wijzer. Hierin staat wat jij belangrijk vindt en wat je minder belangrijk vindt.
Nadere informatieVisiebijeenkomst Verpleegkundig leiderschap en professionaliteit. Patiëntgerichte zorg. 16 oktober 2018
Visiebijeenkomst Verpleegkundig leiderschap en professionaliteit Patiëntgerichte zorg 16 oktober 2018 Inhoudsopgave Introductie Een ervaring als patiënt én verpleegkundige: wat betekent dat? Interview
Nadere informatieZó blijf je een sterke leerkracht
Zó blijf je een sterke leerkracht Een gesprek met Johan Dehandschutter, auteur van het boek JESSICA VERHULST 2 Na het boek Sterk Starten verscheen zopas bij Acco het nieuwe boek van Johan Dehandschutter.
Nadere informatieGedragscode. Gewoon goed doen
Gedragscode Gewoon goed doen 2 Inhoudsopgave pagina 1. Missie, ambitie en kernwaarden 4 2. Gewoon goed doen 5 3. Waarom een gedragscode? 6 4. Omgaan met de patiënt/klant: respectvol en gastvrij 7 5. Professioneel
Nadere informatieLeren brandweer. Over hoe mensen leren ook binnen de brandweer. De Brandweeracademie is onderdeel van het Instituut Fysieke Veiligheid.
Leren brandweer Over hoe mensen leren ook binnen de brandweer De Brandweeracademie is onderdeel van het Instituut Fysieke Veiligheid. Leren en brandweer Over hoe mensen leren - ook binnen de brandweer
Nadere informatieE-book. 49 vragen voor een effectieve continue dialoog
E-book 49 vragen voor een effectieve continue dialoog Inleiding Door Jochem Aubel Veel organisaties hebben de ambitie om een continue dialoog op gang te brengen. Een doorlopend gesprek tussen medewerkers
Nadere informatieBijeenkomst 3 Identity Positioning
Bijeenkomst 3 Identity Positioning Programma: Positioning Onduidelijkheden? (verkeerde data) Wat is positioning? Resultaten assignment 3 Dialoog Uitleg docentexpertises Onduidelijkheden? Verantwoordelijk
Nadere informatieDoor invloed te hebben op de onderwijskwaliteit, leer ik beter, aldus een student uit Noorwegen
Studentbetrokkenheid bij onderwijskwaliteit, een mes dat aan twee kanten snijdt December 2017 Auteur: Marloes van Bussel (NCP EQAVET) Door betrokken te zijn bij onderwijskwaliteit behalen studenten betere
Nadere informatieDe workshop Zakelijk schrijven wordt incompany gegeven en op maat aangeboden.
Workshop Zakelijk schrijven Zakelijk schrijven, krachtig en creatief Rapporten, beleidsnotities, webteksten, op je werk schrijf je heel wat af. Wat denk jij? Worden je teksten ook allemaal gelezen of belanden
Nadere informatieErvaringen met functioneringsgesprekken
Ervaringen met functioneringsgesprekken Samenstelling CDA-bureau Afdeling HRM / Steenkampinstituut / Partijontwikkeling CDA-bestuurdersvereniging December 2006 1 Het belang van functioneringsgesprekken
Nadere informatieTraining Stressmanagement
Training Stressmanagement Training Stressmanagement, veerkrachtig omgaan met werkdruk Een burn-out en overspannenheid zijn aandoeningen die grotendeels worden veroorzaakt door grote mate van stress op
Nadere informatieLinkedIn-updates open inschrijving
LinkedIn-updates open inschrijving Opdracht In dit document vind je zes verschillende LinkedIn-updates. Geef bij iedere update aan of dit een update is die bij je past. Dus zou je dit type update ook kunnen
Nadere informatieE-CURSUS 1: WELKE WAARDEN ZIJN VAN WEZENLIJK BELANG VOOR JOU?
E-CURSUS 1: WELKE WAARDEN ZIJN VAN WEZENLIJK BELANG VOOR JOU? Thuis en op school heb je allerlei waarden meegekregen. Sommigen passen bij je, anderen misschien helemaal niet. Iedereen heeft waarden. Ken
Nadere informatieDeel 9/12. Leer je invloed effectief aanwenden om je doelen te bereiken
Beantwoord eerst de volgende vragen: 1. Welke inzichten heb je gekregen n.a.v. het vorige deel en de oefeningen die je hebt gedaan? 2. Wat heb je er in de praktijk mee gedaan? 3. Wat was het effect op
Nadere informatieRapportage Competenties. Bea het Voorbeeld. support@meurshrm.nl. Naam: Datum: 16.06.2015. Email:
Rapportage Competenties Naam: Bea het Voorbeeld Datum: 16.06.2015 Email: support@meurshrm.nl Bea het Voorbeeld / 16.06.2015 / Competenties (QPN) 2 Inleiding In dit rapport wordt ingegaan op de competenties
Nadere informatieVOOR COACHES EN BEGELEIDERS DAVERENDE DILEMMA S. Francine ten Hoedt & Philine Spruijt
33 DAVERENDE DILEMMA S Francine ten Hoedt & Philine Spruijt VOOR COACHES EN BEGELEIDERS Beste coach, Een van de basisvereisten om coach te zijn is, volgens ons, willen ontwikkelen en willen leren. Hoe
Nadere informatieTrainingen. Leiderschapstraining Inspirerend leiderschap Gedragsinzichtgevende training Reflect Intervisie
Trainingen Wij bieden diverse trainingsmogelijkheden op organisatieniveau, directieniveau (M-T s), hoger en middenkader en op teamniveau. Alle trainingen worden zowel op basis van open inschrijving als
Nadere informatieZelfsturing Waar hebben we het over? Zelfsturing (binnen bestaande modellen)? Zelfsturende teams? Zelfsturende organisatie?
Zelfsturing Waar hebben we het over? Zelfsturing (binnen bestaande modellen)? Zelfsturende teams? Zelfsturende organisatie? Waarom hot? Veelal is het motief vanuit financieel oogmerk in kader van kostenreductie,
Nadere informatieZonder toestemming. Nota BOPZ eenvoudige versie
Nota BOPZ eenvoudige versie Zonder toestemming Ben je soms boos? Ben je soms boos en ben je dan wel eens gevaarlijk voor jezelf of anderen? Of doe je wel eens dingen die niet mogen? Soms moeten begeleiders
Nadere informatieReflectievragen met betrekking tot jouw rol en functie:
Reflectievragen met betrekking tot jouw rol en functie: In hoeverre ben je tevreden met je baan? In hoeverre sluit jouw functie en rol aan bij jouw opleidingen en kwalificaties? Wat heb je de afgelopen
Nadere informatieRapportage online marktonderzoek Wat maakt succes?
Rapportage online marktonderzoek Wat maakt succes? December 2007 / Januari 2008 Door: Marco Bouman, Impulse, Strategie & Marketing Februari 2008 2008 Marco Bouman, alle rechten voorbehouden Het is niet
Nadere informatieKENNISPLATFORM voor communicatieprofessionals in het voortgezet onderwijs. Editie
KENNISPLATFORM voor communicatieprofessionals in het voortgezet onderwijs Editie 2011-2012 Onderwijscommunicatie ontwikkelt zich Communicatie is een belangrijk thema geworden binnen het onderwijs. Schooldirecties
Nadere informatieReflectieverslag mondeling presenteren
Reflectieverslag mondeling presenteren Naam: Registratienummer: 900723514080 Opleiding: BBN Groepsdocente: Marjan Wink Periode: 2 Jaar: 2008 Inleiding In dit reflectieverslag zal ik evalueren wat ik tijdens
Nadere informatieWelkom in de derde klas!
Welkom in de derde klas! De meeste van jullie zijn twee jaar leerling van onze school geweest. Jullie weten wel hoe het hier werkt. Wat er van je verwacht wordt. Wat wel en niet geaccepteerd wordt. Dat
Nadere informatieHoe blijf ik in mijn kracht tijdens een voor mij belangrijk gesprek.
Hoe blijf ik in mijn kracht tijdens een voor mij belangrijk gesprek. N26 - Nieuwsbrief voor Professionals Januari 2013 Gert Anbeek, Esmiralda Borgt, Ron van Eijk, Patrick Lybaert, Bert Muetstege, Hans
Nadere informatieFocussen: 2 x 2 vragen
Focussen: 2 x 2 vragen Waar kun je het voor gebruiken? Als je iets wilt bereiken en daarvoor het nodige te doen hebt, dan is het van belang dat je wéét wat je doet. De 2x2-vragen helpen je bij het bedenken
Nadere informatie6 Tips die je helpen stress te verminderen. Het mooiste wat je kunt worden is jezelf.
6 Tips die je helpen stress te verminderen Het mooiste wat je kunt worden is jezelf. 1 Mijn intentie voor jullie met deze tips Wijzelf en iedereen rondom ons ervaren de negatieve invloeden van stress.
Nadere informatieIn 5 stappen een werkoverleg houden dat wél het verschil maakt
In 5 stappen een werkoverleg houden dat wél het verschil maakt Vergaderen, je hebt er vaak geen zin in. Toch is het belangrijk om af en toe belangrijke zaken met elkaar als team te bespreken. Met deze
Nadere informatieONTSLA JEZELF Jouw Eerste Stap Naar Werken Met Energie En Voldoening Dit rapport is geschreven voor iedereen die al lang op zoek is naar werk dat echt voldoening gaat geven en in een ideale wereld het
Nadere informatieGefeliciteerd! 3. Laatste loodjes 6. Tot zover 12
Gefeliciteerd! 3 Waarom dit boek? 3 Hoe gaat dit boek jou helpen? 3 Is er nog iets dat je moet weten voordat je verder leest? 4 Laatste loodjes 6 De agenda 6 Nu jij 9 Tot zover 12 Gefeliciteerd! Als je
Nadere informatieDe stem van ouders. succesvolle samenwerking. voor. Sardes Special
De stem van ouders voor succesvolle samenwerking Sardes Special Nummer 22 november 2017 Arline Spierenburg De Staat van de Ouder in het primair en voortgezet onderwijs In het voorjaar van 2017 voerde Ouders
Nadere informatieIII. Schakelen tussen communciatieniveaus
III. Schakelen tussen communciatieniveaus Herkent u de volgende situaties? o 'Nu heb ik al een paar keer aan mijn medewerker gevraagd of hij uit wil leggen wat er precies aan de hand is; maar hij geeft
Nadere informatie18 tips om te werken aan je eigen inzetbaarheid
18 tips om te werken aan je eigen inzetbaarheid Goed, gezond en gemotiveerd aan het werk tot je pensioen? Dat bereik je door kansen te pakken op het werk. Leer aan de hand van onderstaande punten hoe je
Nadere informatieHoe aardgasvrij woon jij?
JOUW GASTLES Gastles Hoe aardgasvrij woon jij? Je gaat een gastles verzorgen voor leerlingen in het voortgezet onderwijs waarin je laat zien hoe je in je werk dagelijks bezig bent met het thema aardgasvrij
Nadere informatieReader. Veelgestelde vragen over duurzame inzetbaarheid
Reader Veelgestelde vragen over duurzame inzetbaarheid Inhoudsopgave 1 Wat is duurzame inzetbaarheid? blz. 4 2 Het basisbudget blz. 5 3 Het bijzonder budget voor starters blz. 8 4 Het bijzonder budget
Nadere informatieRapportage Competenties. Bea het Voorbeeld. Naam: Datum:
Rapportage Competenties Naam: Bea het Voorbeeld Datum: 24.03.2016 Email: support@meurshrm.nl Bea het Voorbeeld / 24.03.2016 / Competenties (QPN) 2 Inleiding In dit rapport wordt ingegaan op de competenties
Nadere informatieWim Annerel Life coach Loopbaancoach Business coach.
Wim Annerel Life coach Loopbaancoach Business coach Goede voornemens? Vergeet het maar, zeggen de statistieken: slechts 18% slaagt erin om goede voornemens ook succesvol na te komen. En toch. Als je weet
Nadere informatieRapportage Drijfveren. Bea het Voorbeeld. support@meurshrm.nl. Naam: Datum: 16.06.2015. Email:
Rapportage Drijfveren Naam: Bea het Voorbeeld Datum: 16.06.2015 Email: support@meurshrm.nl Bea het Voorbeeld / 16.06.2015 / Drijfveren (QDI) 2 Wat motiveert jou? Wat geeft jou energie? Waardoor laat jij
Nadere informatie1. Wat is een controverse? Praktijk en theorie. 2. Vaardigheden: empathie, denken vanuit meerdere perspectieven en een kritische houding
Lesgeven over controversiële thema s Docentendag maatschappijleer 2019 Geerte Savenije Inhoud van deze workshop: 1. Wat is een controverse? Praktijk en theorie 2. Vaardigheden: empathie, denken vanuit
Nadere informatieWat kan de orthopedagoog of psycholoog voor jou doen?
Wat kan de orthopedagoog of psycholoog voor jou doen? Samenwerkingsverband NIP-NVO zorg voor mensen met een verstandelijke beperking 2014 1 Inhoud Wat doet de psycholoog of orthopedagoog? 5 Kijken wat
Nadere informatieInhoud. Voorwoord 5. Hoe gebruik je dit boek? 6
Inhoud Voorwoord 5 Hoe gebruik je dit boek? 6 Deel 1 Klassenmanagement 9 1. De aandacht van de leerlingen krijgen 10 2. Regels en routines instellen 13 3. Effectief omgaan met wangedrag 16 4. Klassenmanagementtips
Nadere informatieWorkshop Coachend leidinggeven, haal het beste naar boven in mensen
Workshop Coachend leidinggeven Workshop Coachend leidinggeven, haal het beste naar boven in mensen Als leidinggevende wil je het beste uit je personeel halen. Jij wilt dat ze werken conform de missie en
Nadere informatieCommitment & Verwachtingen management
Commitment & Verwachtingen management BPBI 2 oktober 2018 Chinees gezegde: Leg het me uit en ik vergeet het, laat het me zien en ik onthoud het misschien, betrek me erbij en ik begrijp het! VERWACHTINGEN?
Nadere informatie6.2.1 Dealen met afleiding onderweg
Stap 6: Deel 2 6.2.1 Dealen met afleiding onderweg In het tweede deel van jullie experiment ga je verder met het ondernemen van ACTies die je met de anderen hebt afgesproken te doen. Daarnaast krijg je
Nadere informatieLevende Verhalen Het verhaal van Anke
1 Levende Verhalen Het verhaal van Anke Anke is een krachtige, levenslustige vrouw die midden in haar leven staat. Ze heeft een intensieve baan als leidinggevende in de zorg en naast haar drukke baan is
Nadere informatieLeiderschapsrollen Uitgelicht
Leiderschapsrollen Uitgelicht Waarom wil je als organisatie een verandering van onderop laten ontstaan De huidige organisatievorm - doorgaans hiërarchisch - voldoet niet meer Om gebruik te maken van de
Nadere informatieAutonomie ervaren betekent dat je je werk graag doet en zinvol vindt. De volgende vragen peilen naar jouw ervaringen.
5.3.1 AUTONOMIE Autonomie ervaren betekent dat je je werk graag doet en zinvol vindt. De volgende vragen peilen naar jouw ervaringen. Met deze vraag / vragen krijg je een zicht op hoe de medewerker autonomie
Nadere informatieDe workshop Relatiemanagement wordt incompany gegeven en op maat aangeboden.
Workshop Relatiemanagement Relatiemanagement, investeren in zakelijke relaties Relaties; de mens kan niet zonder. Of het privé is of werk gerelateerd, relaties zijn een belangrijk onderdeel van ons leven.
Nadere informatie1.1 Vragenlijst: Wat ik leuk Vind
1.1 Vragenlijst: Wat ik leuk Vind 1. Wat kijk je graag op tv? 2. Wat is je lievelingsfilm? 3. Wat doe je op internet? 4. Welke games speel je? 5. Waar praat je over op facebook, twitter, enzo? 6. Wat doe
Nadere informatiePersoonlijke competenties Sociale competenties Leer (school) competenties
Reader TOP-dagen 2014-2015 In het onderwijs is het steeds vanzelfsprekender dat je ieder jaar meer kunt en weet. Je bent druk bezig met het leren van de vakken. Maar je ontwikkelt ook competenties. In
Nadere informatieAlgemene gegevens: Enquete is ingevuld door: Mannen: 21% Vrouwen: 79%
Uit een enquete met als onderwerp Klagende ouders van Ortho Consult in Oirschot hebben 250 enthousiaste respondenten uit het Nederlands onderwijs deelgenomen. Het onderzoek is uitgevoerd naar aanleiding
Nadere informatiePersonal ARROW. Van: Next Arrow Coachdiensten. De positieve benadering richting gewenst resultaat!!
Personal ARROW Van: Next Arrow Coachdiensten De positieve benadering richting gewenst resultaat!! De Personal Arrow van Next Arrow Next Arrow staat voor coachende begeleiding bij je volgende actie richting
Nadere informatieStimuleer het talent van je medewerkers
Stimuleer het talent van je medewerkers Tips en aandachtspunten >> www.loket.nl Stimuleer het talent van je medewerkers Tips en aandachtspunten Alles uit de kast halen om ervoor te zorgen dat je medewerkers
Nadere informatieAanspreekcultuur onderwijs vergelijkbaar met het bedrijfsleven?! 21 mei 2014
Aanspreekcultuur onderwijs vergelijkbaar met het bedrijfsleven?! 21 mei 2014 Programma workshop aanspreekcultuur Welkom Blok 1. Core business van het onderwijs Parallellen met het bedrijfsleven Blok 2.
Nadere informatieSmart met geld Inspiratiedag Gezond Budget SAM
Smart met geld Inspiratiedag Gezond Budget SAM Voorstellen: MEE NL Trainer Smart met Geld Hogeschool Utrecht Kenniscentrum Sociale Innovatie Lectoraat Participatie en stedelijke ontwikkeling. Bibian Hengeveld
Nadere informatieSWOT. Werkblad 1 Sterke punten. 1.Omgevingsgericht heid
SWOT Werkblad 1 Sterke punten Sterke punten 1.Omgevingsgericht heid 2. Vermogen tot groei en vernieuwing Voorbeelden Ik ben echt iemand die midden in de maatschappij staat. Ik heb veel interesses binnen
Nadere informatie