SRA-Praktijkhandreiking

Transcriptie

1 SRA-Praktijkhandreiking Van VAR naar modelovereenkomst Versie: 14 maart 2016 SRA-Vaktechniek Postbus AH NIEUWEGEIN T F E vaktechniek@sra.nl SRA-Vaktechniek

2 Inhoudsopgave 1 Inleiding Van VAR naar modelovereenkomst: transitieperiode Voorbereidende fase (tot 1 mei 2016) Implementatiefase (van 1 mei 2016 tot 1 mei 2017) Invoering (vanaf 1 mei 2017) Modelovereenkomsten Beoordelingskader modelovereenkomsten Soorten modelovereenkomsten Voorleggen overeenkomsten Aandachtspunten Discrepantie tussen civiel en fiscaal recht Beoordeling door UWV en departementen Afwijkingen van modelovereenkomsten Bezwaar- en beroepsmogelijkheden Intrekking / wijziging modelovereenkomst tijdens geldigheidsduur Vermelden kenmerk modelovereenkomst Invloed afschaffing VAR specifieke groepen Dga Commissaris Artiesten Fictieve dienstbetrekking Fictieve dienstbetrekking gelijkgestelden Fictieve dienstbetrekking aannemers van werk en hun hulpen Uitsluiting fictieve dienstbetrekkingen thuiswerkers en gelijkgestelden Uitsluiting fictieve dienstbetrekking voor tussenkomstsituaties Uitsluiting fictieve dienstbetrekking aannemers Uitsluiting fictieve dienstbetrekking artiesten Rariteitenbesluit Wettelijke bepalingen en besluiten Rariteitenbesluit (Besluit aanwijzing gevallen waarin arbeidsverhouding als dienstbetrekking wordt beschouwd) Fictieve dienstbetrekking SRA-Vaktechniek

3 1 Inleiding Op 2 februari 2016 is het Wetsvoorstel Wet deregulering beoordeling arbeidsrelaties door de Eerste Kamer aangenomen. Hiermee wordt de huidige VAR-verklaring met ingang van 1 mei 2016 afgeschaft. Opdrachtgevers en opdrachtnemers kunnen vanaf die datum alleen nog zekerheid ontlenen over de loonheffingen indien gebruik gemaakt worden van door de Belastingdienst beoordeelde overeenkomsten (modelovereenkomsten). Voorwaarde is dat ook daadwerkelijk volgens die overeenkomsten gewerkt wordt. Op de website van de Belastingdienst staan algemene en meer specifieke modelovereenkomsten. Daarnaast is het mogelijk om individuele overeenkomsten ter toetsing aan de Belastingdienst voor te leggen. Overigens bestaat er geen verplichting om gebruik te maken van door de Belastingdienst beoordeelde overeenkomsten. Zonder een dergelijke overeenkomst bestaat echter geen zekerheid omtrent de loonheffingen. De ontwikkeling en het gebruik van de modelovereenkomsten zit nog in de opstartfase. Zowel Belastingdienst als gebruikers (opdrachtgevers en opdrachtnemers) zullen hun weg hierin nog moeten vinden. Mede om die reden geldt van 1 mei 2016 tot 1 mei 2017 een transitieperiode waarin de Belastingdienst in principe niet zal handhaven maar in overleg met de gebruikers meer opvoedend zal acteren. Alleen in een aantal bijzondere situaties zal de Belastingdienst in deze periode handhavend optreden 1. In deze praktijkhandreiking wordt nader ingegaan op (het gebruik van) de modelovereenkomsten. In de komende periode zal deze praktijkhandreiking, waar nodig, aangevuld worden met aandachtspunten bij een aantal door de Belastingdienst gepubliceerde modelovereenkomsten. De modelovereenkomsten en het gebruik hiervan zullen de komende tijd nog volop in ontwikkeling zijn. Waar nodig zal deze praktijkhandreiking hieromtrent geactualiseerd worden. Heeft u opmerkingen of vragen naar aanleiding van de modelovereenkomsten of deze praktijkhandreiking dan kunt u zich richten tot vaktechniek@sra.nl. 1 Zie paragraaf 2.2 SRA-Vaktechniek 1

4 2 Van VAR naar modelovereenkomst: transitieperiode Vanaf 1 mei 2016 is de VAR niet meer geldig. Vanaf dat moment kunnen opdrachtgevers en opdrachtnemers zekerheid over de loonheffingen krijgen door het gebruik van modelovereenkomsten. Alleen als ook daadwerkelijk volgens zo n afgesloten modelovereenkomst wordt gewerkt ontstaat de zekerheid. Voor een soepele invoering van de nieuwe werkwijze is een transitieplan opgesteld 2.Het transitieplan is opgedeeld in fases. Voorlichting is een belangrijk onderdeel van het plan in alle fases. 2.1 Voorbereidende fase (tot 1 mei 2016) De voorbereidende fase loopt tot 1 mei De nadruk tijdens deze fase ligt op het opstellen, beoordelen en publiceren van model- en individuele overeenkomsten. De VAR is tijdens deze fase nog geldig onder de volgende overgangsregeling: Als de zzp er werkt onder dezelfde voorwaarden en omstandigheden en hij voert dezelfde werkzaamheden uit als vermeld in zijn VAR 2014 of 2015, dan blijft de VAR 2014 of 2015 geldig tot 1 mei Is dit niet het geval (de voorwaarden of omstandigheden of de werkzaamheden zijn gewijzigd) of heeft de zzp er nog geen VAR, dan kan hij een nieuwe VAR aanvragen. Deze blijft geldig tot 1 mei De opdrachtgever kan ook tijdens de voorbereidende fase al een modelovereenkomst afsluiten met zijn opdrachtnemer. De zekerheid omtrent de loonheffingen die ontleend kan worden aan betreffende modelovereenkomst, geldt dan ook al voor 1 mei Implementatiefase (van 1 mei 2016 tot 1 mei 2017) De implementatiefase loopt van 1 mei 2016 tot 1 mei Opdrachtgevers en opdrachtnemers kunnen alleen nog zekerheid over de loonheffingen krijgen door het gebruik van modelovereenkomsten. Gedurende de implementatiefase krijgen opdrachtgevers en opdrachtnemers de tijd om waar nodig hun werkwijze aan te passen. De Belastingdienst hanteert een terughoudend handhavingsbeleid. Bij het houden van toezicht ligt de nadruk op het geven van voorlichting en het bieden van de hulp bij de implementatie. Er volgen, met uitzondering van een aantal bijzondere situaties, geen handhavingsmaatregelen. In een brief van 16 november beschrijft de staatssecretaris een aantal situaties waarin handhavingsmaatregelen zullen worden getroffen: De opdrachtgever en opdrachtnemer werkten voorafgaand aan 1 mei 2016 met een VAR-wuo of VARdga op basis waarvan de opdrachtgever vrijwaring had voor de loonheffingen, terwijl er feitelijk sprake is van een (fictieve) dienstbetrekking. De opdrachtgever en opdrachtnemer ondernemen geen enkele activiteit en doen geen enkele inspanning om de arbeidsrelatie zodanig vorm te geven dat er buiten dienstbetrekking wordt gewerkt. Zij kunnen niet aannemelijk maken dat zij nog met elkaar in onderhandeling zijn over aanpassingen in hun overeenkomst of werkwijze teneinde buiten dienstbetrekking te werken. Zij maken ook geen gebruik van een door de Belastingdienst beoordeelde (model- of voorbeeld-)overeenkomst of hebben een daarmee overeenkomende overeenkomst afgesloten. De opdrachtgever en opdrachtnemer kiezen er tegelijkertijd niet voor om loonheffingen af te dragen of te voldoen. 2 Brief van 16 november 2015, EK, 2015/2016, , I 3 Brief van 16 november 2015, EK, 2015/2016, , I SRA-Vaktechniek 2

5 De Belastingdienst heeft in de periode voor 1 februari 2016 al schriftelijk kenbaar gemaakt dat de bij onderzoek aangetroffen arbeidsrelaties te duiden zijn als een (fictieve) dienstbetrekking. Dat er geen gevolg aan die conclusie kon worden verbonden ligt aan de vrijwarende werking van de VAR. De Belastingdienst stelt na 1 mei 2016 vast dat de feiten en omstandigheden niet afwijken van die waarover eerder schriftelijk kenbaar is gemaakt dat er sprake is van een (fictieve) dienstbetrekking en dat er geen loonheffingen worden afgedragen of voldaan. Tegelijkertijd kunnen opdrachtgever en opdrachtnemer niet aannemelijk maken dat zij inspanningen hebben verricht om hun werkwijze te veranderen zodat er buiten dienstbetrekking wordt gewerkt. 2.3 Invoering (vanaf 1 mei 2017) Vanaf 1 mei 2017 geldt de nieuwe werkwijze met modelovereenkomsten onverkort en zal de Belastingdienst een risicogericht handhavingsbeleid gaan voeren. Handhavingsmaatregelen kunnen terugwerkende kracht hebben als de dienstbetrekking al eerder bestond. Was een VAR met vrijwarende werking van toepassing dan blijft deze vrijwaring gelden tot 1 mei 2016 en wordt alleen de periode vanaf 1 mei 2016 in de handhaving betrokken. SRA-Vaktechniek 3

6 3 Modelovereenkomsten 3.1 Beoordelingskader modelovereenkomsten De Belastingdienst beoordeelt de voorgelegde model- en individuele overeenkomsten uitsluitend op de gevolgen voor de fiscaliteit en de werknemersverzekeringen. De beoordeling betreft het antwoord op de vraag of er wel of niet sprake is van een dienstbetrekking. Voor een dienstbetrekking dient in ieder geval aan de volgende drie voorwaarden te zijn voldaan: de opdrachtnemer is verplicht persoonlijk de arbeid te verrichten, de opdrachtgever is verplicht tot betaling van een beloning, de opdrachtgever kan de opdrachtnemer aanwijzingen en instructies geven (er is sprake van een gezagsverhouding die zou kunnen worden aangemerkt als werkgeversgezag). Meer over het antwoord op de vraag of al dan niet sprake is van een dienstbetrekking is te vinden in eerdere notities van SRA (Praktijkhandreiking dga, loonbelasting en werknemersverzekeringen en Praktijkhandreiking Praktijkvragen bijzondere arbeidsrelaties). Overigens kan mogelijk, als geen sprake is van een dienstbetrekking, nog wel sprake zijn van een fictieve dienstbetrekking. Na de beoordeling of sprake is van een dienstbetrekking dient daarom ook nog een beoordeling plaats te moeten vinden of sprake is van een fictieve dienstbetrekking. Voor meer informatie over de fictieve dienstbetrekking verwijzen wij naar hoofdstuk 6. Op de website van de Belastingdienst is tevens een overzicht gepubliceerd van bepalingen die wel of juist niet tot een dienstbetrekking kunnen leiden. Dit overzicht geeft inzicht in de wijze waarop de Belastingdienst een voorgelegde overeenkomst beoordeeld. Daarnaast heeft de Belastingdienst onlangs een handreiking DBA gepubliceerd. In de handreiking zijn de kaders opgenomen die de Belastingdienst gebruikt bij het beoordelen van de voorgelegde overeenkomsten. Voor alle overeenkomsten geldt dat alleen zekerheid voor de loonheffingen ontstaat indien daadwerkelijk volgens de overeenkomst wordt gewerkt. De opdrachtgever heeft dan zekerheid dat hij geen loonheffingen hoeft in te houden en dat de opdrachtnemer niet verzekerd is voor de werknemersverzekeringen (WW, ZW en WIA). Het gebruik van een modelovereenkomst geeft geen zekerheid over de kwalificatie van de inkomsten van de opdrachtnemer (winst uit onderneming of resultaat uit overige werkzaamheden). Deze beoordeling maakt de Belastingdienst pas bij de aangifte IB van de opdrachtnemer. Opdrachtgever en opdrachtnemer zijn overigens niet verplicht om een door de Belastingdienst beoordeelde overeenkomst te gebruiken. De opdrachtgever zal in dat geval zelf moeten bepalen of mogelijk sprake is van een dienstbetrekking of een fictieve dienstbetrekking 4. Hij heeft dan vooraf dus geen zekerheid omtrent de loonheffingen. 3.2 Soorten modelovereenkomsten Er zijn drie soorten overeenkomsten te onderscheiden 5 : 1. algemene modelovereenkomsten 2. boorbeeldovereenkomsten voor branches en beroepsgroepen 3. individuele overeenkomsten 4 Zie hoofdstuk 6 voor de fictieve dienstbetrekkingen. 5 Zie de website van de Belastingdienst voor de diverse overeenkomsten SRA-Vaktechniek 4

7 De algemene modelovereenkomsten zijn voor alle sectoren en alle arbeidsrelaties toepasbaar. De voorbeeldovereenkomsten voor branches en beroepsgroepen zijn bedoeld voor iedereen die werkt volgens de voorwaarden van een bepaalde branche of beroepsgroep. In de modelovereenkomsten zijn de artikelen met de voorwaarden die van belang zijn voor het bepalen of sprake is van een dienstbetrekking, geel gemarkeerd. De overige artikelen kunnen worden aangevuld of aangepast naar de eigen situatie zonder dat daarbij de zekerheid over de loonheffingen vervalt, mits daarbij geen strijd ontstaat met de gemarkeerde artikelen. 3.3 Voorleggen overeenkomsten Overeenkomsten kunnen worden voorgelegd door deze te mailen naar De website van de Belastingdienst meldt dat getracht wordt de overeenkomst binnen 6 weken te beoordelen. In de parlementaire behandeling is de toezegging gedaan dat alle overeenkomsten die voor 1 februari 2016 aan de Belastingdienst worden voorgelegd, voor 1 april 2016 beoordeeld zijn. Mocht u problemen ondervinden als het gaat om de doorlooptijden van de beoordeling van de modelovereenkomsten (het beoordelen duurt langer dan 6 weken) dan kunt u contact opnemen met SRA via vaktechniek@sra.nl. De ervaring leert overigens dat de daadwerkelijke doorlooptijd momenteel ongeveer 7 werkdagen is. De volgende gegevens moeten in de overeenkomst of in de begeleidende zijn vermeld: naam van de organisatie die de overeenkomst voorlegt soort organisatie die de overeenkomst voorlegt, bijvoorbeeld een brancheorganisatie of een intermediair (zoals een accountant, administratiekantoor of belastingconsulent) gegevens van de contactpersoon van de organisatie die de overeenkomst voorlegt: naam, adres, telefoonnummer en adres als een opdrachtgever of opdrachtnemer de overeenkomst voorlegt: RSIN/BSN of de overeenkomst voor 1 opdrachtgever of meer opdrachtgevers is bedoeld een duidelijk en volledig overzicht van alle afspraken wat de werkzaamheden zijn en onder welke omstandigheden de opdrachtnemer de werkzaamheden uitvoert of de overeenkomst door bemiddeling tot stand is gekomen welke specifieke regelgeving of certificeringseisen gelden SRA-Vaktechniek 5

8 4 Aandachtspunten Bij het gebruik van de modelovereenkomsten of beoordeelde individuele overeenkomsten spelen een aantal algemene aandachtspunten die bij alle overeenkomsten van toepassing kunnen zijn. 4.1 Discrepantie tussen civiel en fiscaal recht De beoordeelde overeenkomsten zijn op dit moment nog niet in civielrechtelijke zin getoetst. 6 De mogelijkheid van een discrepantie tussen de fiscaalrechtelijke en civielrechtelijke toetsing op een dienstbetrekking is dus mogelijk aanwezig. Onder een beoordeelde overeenkomst is fiscaalrechtelijk een vrijwaring gegarandeerd (mits daadwerkelijk gewerkt wordt conform de overeenkomst), maar civielrechtelijk geldt deze vrijwaring niet. Is civielrechtelijk sprake van een dienstbetrekking dan geldt derhalve weliswaar de fiscaalrechtelijke vrijwaring voor loonbelasting en sociale verzekeringspremies, maar komen zaken als ontslagrecht (ontslagverboden, opzegtermijn, transitievergoeding), loondoorbetaling bij ziekte, toepassing van een cao, verplichte deelname aan een pensioenregeling in één keer in beeld. Op papier zou er geen verschil moeten zijn tussen het civiele en fiscale recht. Als sprake is van een arbeidsovereenkomst ingevolge het BW is ook sprake van een dienstbetrekking voor de loonheffingen. De wettelijke basis en de relevante feiten en omstandigheden zijn voor beide beoordelingen gelijk. 7 Dat in de praktijk soms een discrepantie ontstaat is dan ook niet gelegen in de verschillen in de wetgeving, maar eerder in de verschillen in de beoordeling. Mede om die reden stelt de staatssecretaris nog tijdens de transitieperiode een fiscale en civielrechtelijke toetsing door een onafhankelijk panel voor. Deze toetsing moet in het vierde kwartaal 2016 afgerond zijn. Als bezetting van het panel denkt hij aan een hoogleraar arbeidsrecht, een rechter op het gebied van arbeidsrecht, een hoogleraar fiscaal recht en een rechter op het gebied van fiscaal recht (achtergrond loonheffingen) aangevuld met iemand die praktijkervaring met handhaving op de werkvloer heeft. 8 Na toetsing door het onafhankelijke panel zou in de modelovereenkomsten van een discrepantie tussen het civiele en het fiscale recht geen sprake meer kunnen zijn. Nu die toetsing door een onafhankelijk panel nog niet heeft plaatsgevonden, lijkt het raadzaam in individuele gevallen de civielrechtelijke kant van de overeenkomst te laten toetsen. Maar ook nadat die toetsing door het onafhankelijke panel wel heeft plaatsgevonden, kan beoordeling van de civielrechtelijke kant van de overeenkomst noodzakelijk blijven nu de modelovereenkomsten zich puur richten op de aspecten met betrekking tot het al dan niet aanwezig zijn van een dienstbetrekking. Andere afspraken die deze aspecten niet raken zullen, ook in de toekomst, maatwerk vereisen. Overigens heeft de staatssecretaris op 9 februari 2016 tijdens het vragenuur van de Tweede Kamer toegezegd dat de evident foute passages uit de modelovereenkomsten die op dat moment al bekend waren binnen twee weken uit de modelovereenkomsten van de website verwijderd zouden worden. Het gaat dan met name om een passage waarbij de premie werknemersverzekeringen en de inkomensafhankelijke bijdrage ZVW op de opdrachtnemer kan worden verhaald. Eventuele overige foute passages zullen na de uitgebreide juridische toetsing door het onafhankelijke panel niet meer voor kunnen komen. Deze uitgebreide juridische toetsing wordt afgerond in het vierde kwartaal Onder meer Verslag 26 januari 2016 EK 2015/2016, nr. 17, item 7 7 De enige uitzondering wordt gevormd door de fictieve dienstbetrekkingen. 8 Verslag 26 januari 2016 EK 2015/2016, nr. 17, item 7 9 Plenair verslag vragenuur Tweede Kamer, 9 februari 2016 SRA-Vaktechniek 6

9 4.2 Beoordeling door UWV en departementen In de parlementaire behandeling is aangegeven dat de sectorale modelovereenkomsten in overleg met het UWV beoordeeld zijn. 10 Daarnaast heeft de staatssecretaris aangegeven dat, waar relevant, het departement en het UWV meekijken bij de beoordeling. Dit gebeurt bijvoorbeeld bij de zorg waar VWSspecifieke wetgeving geldt Afwijkingen van modelovereenkomsten In de algemene en sectorale modelovereenkomsten zijn de artikelen met de voorwaarden die van belang zijn voor het bepalen of sprake is van een dienstbetrekking, geel gemarkeerd. De overige artikelen kunnen worden aangevuld of aangepast naar de eigen situatie zonder dat daarbij de zekerheid over de loonheffingen vervalt mits daarbij geen strijd ontstaat met de geel gemarkeerde artikelen. Bij twijfel over een mogelijke strijd kan de aangepaste overeenkomst worden voorgelegd aan de Belastingdienst. Daarnaast zullen kleine incidentele afwijkingen van een geel gemarkeerde bepaling niet meteen leiden tot het vervallen van de zekerheid omtrent de loonheffingen, mits de opdrachtgever of opdrachtnemer kan aantonen dat sprake is van een incident. Er is bijvoorbeeld sprake van een kleine incidentele afwijking als een opdrachtnemer een stuk gereedschap vergeten is en die dag gereedschap van zijn opdrachtgever gebruikt Bezwaar- en beroepsmogelijkheden Het is niet mogelijk om tegen een afwijzing door de Belastingdienst van een modelovereenkomst in bezwaar en beroep te gaan. Als de opdrachtgever niet instemt met het oordeel van de Belastingdienst dat sprake is van een dienstbetrekking heeft de opdrachtgever twee mogelijkheden: Ondanks dat de opdrachtgever het niet eens is met het oordeel ven de Belastingdienst, houdt hij toch loonheffingen in en draagt deze af. Zowel de opdrachtgever als de opdrachtnemer kunnen hier vervolgens tegen in bezwaar en beroep. Een andere mogelijkheid is geen loonheffingen inhouden en afdragen en de inspecteur verzoeken om een naheffingsaanslag waartegen bezwaar en beroep mogelijk is. In beroep zal de door de Belastingdienst beoordeelde modelovereenkomst dan uiteindelijk door de rechter getoetst kunnen worden. 4.5 Intrekking / wijziging modelovereenkomst tijdens geldigheidsduur De beoordeelde overeenkomsten hebben een geldigheidsduur van vijf jaar, te rekenen vanaf de datum van opstelling. Hierbij is een voorbehoud gemaakt voor wijzigingen in relevante wet- of regelgeving of jurisprudentie gedurende die vijf jaar. Bij dit voorbehoud zal de Belastingdienst de beginselen van behoorlijk bestuur in acht nemen. Dit betekent dat de Belastingdienst in overleg treedt met de indiener(s) van de beoordeelde overeenkomst om deze in de gelegenheid te stellen de overeenkomst aan te passen zodat deze binnen de veranderde kaders past. Voor andere gebruikers van de gepubliceerde overeenkomst en bij algemene modelovereenkomsten zorgt de Belastingdienst voor een communicatietraject, bijvoorbeeld in de vorm van een attentiesignaal op zijn website. De Belastingdienst zal hierbij een redelijke termijn in acht moeten nemen Verslag van het schriftelijk overleg van 19 januari 2016 EK 2015/2016, , K, pagina Verslag 26 januari 2016 EK 2015/2016, nr. 17, item 7 12 Verslag van het schriftelijk overleg van 19 januari 2016 EK 2015/2016, , K, pagina Verslag van het schriftelijk overleg van 19 januari 2016 EK 2015/2016, , K, pagina 17 SRA-Vaktechniek 7

10 4.6 Vermelden kenmerk modelovereenkomst De vrijwarende werking van de modelovereenkomsten gaat alleen op als in de overeenkomst verwezen wordt naar het kenmerk van de modelovereenkomst. Gebruik daarvoor de volgende tekst: Deze overeenkomst is gebaseerd op de door de Belastingdienst op [DATUM] onder nummer [NUMMER] beoordeelde overeenkomst. De in die overeenkomst gemarkeerde bepalingen zijn in deze overeenkomst ongewijzigd overgenomen. Voor zover in deze overeenkomst aanpassingen hebben plaatsgevonden, zijn partijen van mening dat deze aanpassingen geen afbreuk doen aan de in de model- of voorbeeldovereenkomst gemarkeerde bepalingen. SRA-Vaktechniek 8

11 5 Invloed afschaffing VAR specifieke groepen 5.1 Dga De dga die werkzaamheden verricht namens zijn bv bij een opdrachtgever kan tot 1 mei 2016 gebruik maken van een VAR-dga. Na deze datum zal ook deze opdrachtgever een door de Belastingdienst beoordeelde overeenkomst moeten afsluiten om in aanmerking te komen voor zekerheid vooraf over de loonheffingen. In feite is dan sprake van een (model)overeenkomst tussen de opdrachtgever en de bv van de dga, waarbij in de overeenkomst tevens melding wordt gemaakt van de dga. 5.2 Commissaris Ingevolge artikel 3, eerste lid, onderdeel g, wet LB 1964 geldt voor commissarissen een fictieve dienstbetrekking. Commissarissen met een VAR vallen niet onder deze fictieve dienstbetrekking. Door het vervallen van de VAR per 1 mei 2016 zou vanaf die datum voor alle commissarissen een fictieve dienstbetrekking gelden 14. De staatssecretaris heeft aangekondigd zich te zullen inspannen deze fictieve dienstbetrekking voor commissarissen per 1 mei 2016 te laten vervallen. Eerst via een beleidsbesluit en vervolgens per wet vanaf 1 januari Artiesten Voor veel artiesten zal geen sprake zijn van een dienstbetrekking. Op deze artiesten is tot 1 mei 2016 de artiestenregeling van toepassing, tenzij deze artiest een VAR-WUO of een VAR-dga kan overleggen. Aan het uitvoeringsbesluit loonbelasting wordt artikel 3bis 16 toegevoegd die regelt dat de artiestenregeling niet van toepassing wordt verklaard door een schriftelijke afspraak tussen artiest en opdrachtgever waaruit blijkt dat het de bedoeling is van beide partijen dat dit artikel niet van toepassing is. Dit kan eenvoudig per mail. De schriftelijke afspraak kan ook na afloop van het optreden tegelijk met het versturen van de factuur worden gemaakt. 17 We gaan er vanuit dat het uitvoeringsbesluit loonbelasting uiterlijk per 1 mei 2016 is gewijzigd zodat ook vanaf 1 mei 2016 op relatief eenvoudige wijze de artiestenregeling kan worden uitgesloten. Is er twijfel of sprake is van een dienstbetrekking met een artiest, dan kan gebruik gemaakt worden van twee modelovereenkomsten voor artiesten die gepubliceerd zijn op de website van de Belastingdienst. 14 Indien de doorbetaaldloonregeling kan worden toegepast is er geen inhoudingsplicht bij de opdrachtgever 15 Verslag 26 januari 2016 EK 2015/2016, nr. 17, item 7 16 Degene die als musicus of anderszins als artiest optreedt, is geen artiest in de zin van artikel 5a van de wet, indien hij in Nederland woont en werkzaam is op basis van een voor aanvang van de betaling van de beloning gesloten schriftelijke overeenkomst waaruit blijkt dat het de bedoeling is van beide partijen dat hij geen artiest is in de zin van artikel 5a van de wet. 17 Verslag van het schriftelijk overleg van 19 januari 2016 EK 2015/2016, , K, pagina 15 SRA-Vaktechniek 9

12 6 Fictieve dienstbetrekking Als geen sprake is van een dienstbetrekking, kan mogelijk nog wel sprake zijn van een fictieve dienstbetrekking. Na de beoordeling of sprake is van een dienstbetrekking dient daarom ook nog een beoordeling plaats te vinden of sprake is van een fictieve dienstbetrekking. Ingevolge artikel 3 worden de volgende arbeidsverhoudingen met de volgende personen fictief als dienstbetrekking aangemerkt: a. aannemers b. hulpen van aannemers c. tussenpersonen d. hulpen van tussenpersonen e. leerlingen en stagiairs f. kinderen werkzaam in de onderneming van hun ouder(s) g. commissarissen h. bestuurders van werknemerscoöperaties Ingevolge artikel 4 worden de volgende arbeidsverhoudingen met de volgende personen fictief als dienstbetrekking aangemerkt: a. thuiswerkers b. hulpen van de thuiswerkers c. topsporters d. aanmerkelijkbelanghouders en hun partner e. gelijkgestelden (restcategorie) f. pseudowerknemers (opting-in) De fictieve dienstbetrekkingen zullen in de praktijk tot mogelijk onverwachte dienstbetrekkingen kunnen gaan leiden, waarbij met name genoemd de fictieve dienstbetrekking van de gelijkgestelden en de aannemers (zonder onderneming). Om die reden wordt in paragraaf 6.1 en 6.2 nader ingegaan op deze twee specifieke fictieve dienstbetrekkingen. Voor een uitgebreide behandeling van de diverse fictieve dienstbetrekkingen wordt verwezen naar hoofdstuk 15 van Kluwer Loonheffingengids. In hoofdstuk 7 van deze praktijkhandreiking zijn de wettelijke bepalingen rondom de fictieve dienstbetrekking opgenomen. In een aantal modelovereenkomsten worden bepaalde fictieve dienstbetrekkingen uitgesloten. In de paragraaf 6.3 worden deze uitsluitingen en de aandachtspunten waarmee rekening moeten worden gehouden, nader belicht 6.1 Fictieve dienstbetrekking gelijkgestelden Als dienstbetrekking wordt beschouwd de arbeidsverhouding van degene die persoonlijk arbeid verricht op doorgaans minimaal twee dagen per week tegen een beloning van minimaal 2/5 van het wettelijk minimumloon en wiens arbeidsverhouding niet op andere gronden als fictief als dienstbetrekking kan worden aangemerkt maar die daarmee maatschappelijk wel gelijk gesteld kan worden. Doorgaans minimaal twee dagen per week betekent dat over het algemeen minimaal twee dagen per week werkzaamheden worden verricht. Het aantal uren dat in die twee dagen gewerkt wordt is hierbij niet relevant. Er zijn een aantal uitzonderingen op de fictieve dienstbetrekking: Worden de werkzaamheden verricht in de uitoefening van een bedrijf of een zelfstandig beroep dan is niet sprake van een fictieve dienstbetrekking voor gelijkgestelden. SRA-Vaktechniek 10

13 Is het verrichten van arbeid rechtstreeks overeengekomen met een natuurlijk persoon ten behoeve van diens persoonlijke aangelegenheden dan is niet sprake van een fictieve dienstbetrekking voor gelijkgestelden. Is de arbeidsverhouding aangegaan voor korter dan een maand dan is niet sprake van een fictieve dienstbetrekking voor gelijkgestelden. Hiermee wordt opgemerkt dat als binnen een maand weer een nieuwe arbeidsverhouding met dezelfde opdrachtgever wordt aangegaan de duur van de vorige arbeidsverhouding hierbij opgeteld wordt om te beoordelen of de duur korter is dan een maand. Een maand is in dit verband een aaneengesloten periode van 30 dagen. Verricht de opdrachtnemer niet zelf de arbeid, dan is niet sprake van een fictieve dienstbetrekking voor gelijkgestelden. De fictieve dienstbetrekking voor gelijkgestelden geldt voorts niet voor: de bestuurders van een vereniging of een stichting. werkzaamheden van overwegend geestelijke aard (bijvoorbeeld een priester). arbeidsverhoudingen die in overwegende mate worden beheerst door een familieverhouding. werkzaamheden van een auteur of redactiemedewerker voor een uitgever. 6.2 Fictieve dienstbetrekking aannemers van werk en hun hulpen Als dienstbetrekking wordt beschouwd de arbeidsverhouding van degene die ingevolge een overeenkomst tot aanneming van werk als bedoeld in het Burgerlijk Wetboek persoonlijk een werk tot stand brengt. De hulp die de aannemer bij het tot stand komen van het werk bijstaat, wordt ook fictief geacht in dienstbetrekking te staan. Er zijn een aantal uitzonderingen: Worden de werkzaamheden verricht in de uitoefening van een bedrijf of een zelfstandig beroep dan is niet sprake van een fictieve dienstbetrekking. Een timmerman die als zelfstandige in de uitoefening van zijn bedrijf in onderaanneming werkzaamheden verricht, is dus niet in fictieve dienstbetrekking. De aannemer zal dus moeten vaststellen of sprake is van een onderneming of een zelfstandig beroep. Niet al het werk zal worden aangemerkt als aanneming van werk. Er moet sprake zijn van het vervaardigen of bewerken van een werk van stoffelijke aard tegen een bepaalde prijs. Is hiervan geen sprake dan is niet sprake van een fictieve dienstbetrekking voor aannemers of hulpen van aannemers. 18 De onderaannemer moet de arbeid zelf persoonlijk verrichten. Zijn hulp die hem daarbij bijstaat, is ook in fictieve dienstbetrekking. Verricht de onderaannemer niet persoonlijk zelf de arbeid dan is niet sprake van een fictieve dienstbetrekking voor aannemers of hulpen van aannemers. Voor werk dat wordt aangenomen door een thuiswerker geldt de fictieve dienstbetrekking niet. 19 Is de overeenkomst rechtstreeks aangegaan met een natuurlijk persoon ten behoeve van diens persoonlijke aangelegenheden dan is niet sprake van een fictieve dienstbetrekking. Uitsluitingen fictieve dienstbetrekkingen in modelovereenkomsten Uitsluiting fictieve dienstbetrekkingen thuiswerkers en gelijkgestelden Voor gelijkgestelden wordt in de volgende modelovereenkomsten de fictieve dienstbetrekking uitgesloten: geen werkgeversgezag vrije vervanging beroepsgoederenvervoer aanneming van werk duurwaarneming huisarts huisarts incidentele waarneming kunst- en cultuureducatie praktijkwaarneming tandartsen praktijkmedewerking tandartsen 18 Mogelijk is dan wel sprake van de fictieve dienstbetrekking voor gelijkgestelden. 19 Mogelijk geldt dan wel de fictieve dienstbetrekking voor thuiswerkers. SRA-Vaktechniek 11

14 verloskundige tijdelijke waarneming Voor thuiswerkers wordt in de volgende modelovereenkomsten de fictieve dienstbetrekking uitgesloten: geen werkgeversgezag vrije vervanging Op grond van het huidige uitvoeringsbesluit is uitsluiting echter nog niet mogelijk. Het uitvoeringsbesluit loonbelasting zal daarom worden aangepast door toevoeging van een onderdeel f aan het tweede lid van artikel 2e. 20 We gaan er vanuit dat het uitvoeringsbesluit voor 1 mei 2016 op dit punt is aangepast en dat de uitsluiting derhalve in ieder geval werking heeft vanaf het moment dat de VAR niet meer geldig is. Wij merken op dat, in tegenstelling tot de andere modellen, in de modelovereenkomsten beroepsgoederenvervoer, aanneming van werk en kunst- en cultuureducatie de fictieve dienstbetrekking niet expliciet is uitgesloten. Wij gaan er vanuit dat dit naar aanleiding van de toets door het onafhankelijke panel (zie paragraaf 4.1) nog zal worden aangepast mocht dit voor artikel 2e tweede lid onderdeel f uitvoeringsbesluit LB nodig zijn. Voor een beschrijving van de fictieve dienstbetrekking van thuiswerkers wordt verwezen naar paragraaf van de Kluwer loonheffingengids en voor de fictieve dienstbetrekking van gelijkgestelden naar paragraaf 6.1 van deze praktijkhandreiking en paragraaf van de Kluwer loonheffingengids. De overige fictieve dienstbetrekkingen zijn in deze modellen niet uitgesloten Uitsluiting fictieve dienstbetrekking voor tussenkomstsituaties Voor tussenkomstsituaties wordt in modelovereenkomsten Tussenkomst de fictieve dienstbetrekking uitgesloten. De fictieve dienstbetrekking voor tussenkomstsituaties is opgenomen in artikel 4, onderdeel e wet LB juncto artikel 2a uitvoeringsbesluit loonbelasting en betreft de fictieve dienstbetrekking van degene die door tussenkomst van degene tot wie de arbeidsverhouding bestaat, persoonlijk arbeid verricht ten behoeve van een derde. Denk hierbij aan uitzendkrachten. Als sprake is van zelfstandige ondernemers/beroepsbeoefenaren die via tussenkomst (een uitzendbureau) opdrachten verwerven, is in artikel 2e uitvoeringsbesluit loonbelasting een uitsluiting van deze fictieve dienstbetrekking opgenomen. De opdrachtgever dient te toetsen of sprake is van zelfstandig ondernemerschap of een zelfstandig uitgeoefend beroep. In de modelovereenkomst Tussenkomst is in artikel 9 getracht deze toets onder te brengen. In artikel 9.1 is opgenomen onder welke voorwaarden de opdrachtgever er redelijkerwijs vanuit mag gaan dat de opdrachtnemer zijn werk verricht als zelfstandig ondernemer. Als hieraan wordt voldaan is de fictieve dienstbetrekking voor tussenkomstsituaties niet van toepassing. Dit geldt echter niet in situaties waarin de opdrachtnemer hoofdzakelijk werkzaam is voor de opdrachtgever (intermediair) op basis van (opvolgende) opdracht(en) met een gezamenlijk langere duur dan gelet op de aard van de werkzaamheden gebruikelijk is. Opdrachtgever zal dan op andere gronden aannemelijk moeten maken dat opdrachtnemer werkzaam is als zelfstandig ondernemer. De overige fictieve dienstbetrekkingen zijn in dit model niet uitgesloten. Op het model Tussenkomst is op dit moment nog kritiek die zich met name richt op de vage formulering van artikel 9. De verwachting is dat dit model naar aanleiding van de toets van het onafhankelijke panel (zie paragraaf 4.1) nog zal worden aangepast. 20 De fictieve dienstbetrekking voor thuiswerkers en gelijkgestelden wordt daarin niet van toepassing verklaard voor degene die werkzaam is op basis van een voor aanvang van de betaling van de beloning gesloten schriftelijke overeenkomst waaruit blijkt dat het de bedoeling is van beide partijen dat de artikelen 2b en 2c niet van toepassing zijn. 21 Met uitzondering van het model aanneming van werk. Daarin is ook de fictieve dienstbetrekking voor aanneming van werk uitgesloten. Zie ook paragraaf SRA-Vaktechniek 12

15 6.2.3 Uitsluiting fictieve dienstbetrekking aannemers Voor aannemers wordt in de modelovereenkomst Aanneming van werk de fictieve dienstbetrekking uitgesloten. Voor een beschrijving van de fictieve dienstbetrekking van aannemers van werk wordt verwezen naar paragraaf 15.2 van de Kluwer loonheffingengids. Op basis van de modelovereenkomst is de Belastingdienst van mening dat geen sprake is van de fictieve dienstbetrekking aanneming van werk. Daarbij wordt het volgende voorbehoud gemaakt: als de opdrachtnemer gedurende langere tijd (nagenoeg) geen andere opdrachtgevers heeft dan de ene opdrachtgever waarmee hij concreet een overeenkomst sluit, zou de afhankelijkheid van die ene opdrachtgever zodanig groot kunnen worden dat de fictieve dienstbetrekking aanneming van werk toch nog van toepassing zou zijn. Ook de fictieve dienstbetrekking gelijkgestelden is in dit model uitgesloten. Voor meer informatie hierover wordt verwezen naar paragraaf Uitsluiting fictieve dienstbetrekking artiesten Voor artiesten wordt in de volgende modelovereenkomsten de fictieve dienstbetrekking uitgesloten: artiest individueel artiestengezelschap Voor meer informatie over uitsluiting van de artiestenregeling wordt verwezen naar paragraaf 5.3. Voor een beschrijving van de artiestenregeling wordt verwezen naar paragraaf 15.8 van de Kluwer loonheffingengids. 6.3 Rariteitenbesluit In een aantal modelovereenkomsten wordt verwezen naar het rariteitenbesluit. Het rariteitenbesluit wijst gevallen aan waarin een arbeidsverhouding als dienstbetrekking wordt beschouwd voor de werknemersverzekeringen. Voor de tekst van het rariteitenbesluit wordt verwezen naar paragraaf 7.1. Opgemerkt wordt dat een fictieve dienstbetrekking voor de loonheffingen niet automatisch betekent dat er ook een fictieve dienstbetrekking is voor de werknemersverzekeringen, omdat niet alle fictieve dienstbetrekkingen uit de loonheffingen zijn opgenomen in het rariteitenbesluit. SRA-Vaktechniek 13

16 7 Wettelijke bepalingen en besluiten 7.1 Rariteitenbesluit (Besluit aanwijzing gevallen waarin arbeidsverhouding als dienstbetrekking wordt beschouwd) Besluit van 24 december 1986, houdende vaststelling van een algemene maatregel van bestuur als bedoeld in artikel 5 van de Wet op de arbeidsongeschiktheidsverzekering, artikel 5 van de Ziektewet en artikel 5 van de Werkloosheidswet. Wij Beatrix, bij de gratie Gods, Koningin der Nederlanden, Prinses van Oranje-Nassau, enz. enz. enz. Op de voordracht van de Staatssecretaris van Sociale Zaken en Werkgelegenheid van 24 november 1986, Directoraat-Generaal Sociale Zekerheid, Directie Sociale Verzekeringen, Hoofdafdeling Werknemersverzekeringen, Afdeling Werkloosheidsregelingen, nr. SZ/SV/WV/WW/SVW/86/09845; Gelet op artikel 5 van de Wet op de arbeidsongeschiktheidsverzekering (Stb. 1977, 492), artikel 5 van de Ziektewet (Stb. 1967, 473) en artikel 5 van de Werkloosheidswet (Stb. 1986, 566); De Raad van State gehoord (advies van 16 december 1986, nr. W ); Gezien het nader rapport van de Staatssecretaris van Sociale Zaken en Werkgelegenheid van 19 december 1986, nr. SVW/86/10736; Hebben goedgevonden en verstaan: Artikel 1 1. Als dienstbetrekking in de zin van de Wet op de arbeidsongeschiktheidsverzekering (Stb. 1977, 492), de Ziektewet (Stb. 1967, 473) en de Werkloosheidswet (Stb. 1986, 566) wordt beschouwd de arbeidsverhouding van de persoon die als thuiswerker arbeid verricht en van de persoon die hem als hulp bij het verrichten van zijn arbeid bijstaat, indien zij deze arbeid persoonlijk verrichten. 2. De arbeidsverhouding, bedoeld in het eerste lid, wordt slechts als dienstbetrekking beschouwd indien: a. zij is aangegaan voor een aaneengesloten periode van ten minste dertig dagen; b. het bruto-inkomen uit deze arbeidsverhouding per maand doorgaans ten minste 40% van het minimumloon, bedoeld in artikel 8, eerste lid, onderdeel a, van de Wet minimumloon en minimumvakantiebijslag (Stb. 1968, 657) zal bedragen; c. voor de persoon jonger dan 23 jaar, wiens bruto-inkomen uitsluitend in verband met zijn leeftijd op een lager bedrag dan als bedoeld in onderdeel b is vastgesteld, het bruto-inkomen uit deze arbeidsverhouding doorgaans ten minste 40% van het voor zijn leeftijd geldende minimumloon, bedoeld in artikel 7, derde lid, en artikel 8, derde lid, van de Wet minimumloon en minimumvakantiebijslag zal bedragen. 3. Indien binnen dertig dagen na het einde van een arbeidsverhouding met dezelfde opdrachtgever een nieuwe arbeidsverhouding wordt aangegaan, geldt het tweede lid, onderdeel a, niet voor die nieuwe arbeidsverhouding, tenzij de tijdvakken waarvoor de arbeidsverhoudingen zijn aangegaan te zamen korter zijn dan dertig dagen. 4. Hetgeen een thuiswerker en de persoon die hem als hulp bij het verrichten van de arbeid bijstaat gezamenlijk aan bruto-inkomen ontvangen, wordt voor de toepassing van het tweede lid, onderdeel b en c, geacht door ieder van hen voor een gelijk deel te zijn ontvangen, tenzij van een andere verdeling blijkt. 5. Dit artikel is niet van toepassing met betrekking tot de arbeidsverhouding van degene die werkzaam is op basis van een voor aanvang van de betaling van de beloning gesloten schriftelijke overeenkomst waaruit blijkt dat het de bedoeling is van beide partijen dat dit artikel niet van toepassing is Voorgestelde wijziging van het Rariteitenbesluit SRA-Vaktechniek 14

17 Artikel 2 Als dienstbetrekking wordt niet beschouwd de arbeidsverhouding van de thuiswerker die: a. zich doorgaans laat bijstaan door meer dan twee andere personen, niet zijnde zijn echtgenoot of zijn tot zijn huishouden behorende minderjarige kinderen; b. behoort tot een groep personen, aangewezen door Onze Minister. Artikel 3 1. Zonodig in afwijking van de artikelen 3, 4 en 5, onderdeel a, b en c, van de Wet op de arbeidsongeschiktheidsverzekering, de Ziektewet en de Werkloosheidswet wordt als dienstbetrekking beschouwd de arbeidsverhouding van de persoon die persoonlijk arbeid verricht ten behoeve van een derde door tussenkomst van de natuurlijke persoon tot wie of van het lichaam tot welk de arbeidsverhouding bestaat. 2. Het eerste lid is niet van toepassing in gevallen, aangewezen door Onze Minister. Artikel 4 1. Als dienstbetrekking wordt beschouwd de arbeidsverhouding van de persoon die als musicus of anderszins als artiest optreedt. 2. Het eerste lid is niet van toepassing indien de werkzaamheden worden verricht op basis van een voor aanvang van de betaling van de beloning gesloten schriftelijke overeenkomst waaruit blijkt dat het de bedoeling is van beide partijen dat het eerste lid niet van toepassing is 23. Artikel 4a Als dienstbetrekking wordt beschouwd de arbeidsverhouding van de topsporter die op grond van het in overeenstemming met Onze Minister van Volksgezondheid, Welzijn en Sport vastgestelde reglement van de stichting Fonds voor de Topsporter een periodieke uitkering als tegemoetkoming in de kosten van zijn levensonderhoud geniet. Artikel 5 1. Als dienstbetrekking wordt beschouwd de arbeidsverhouding van de persoon die, anders dan bedoeld in de artikelen 1, 3, 4 en 4a, persoonlijk arbeid verricht op doorgaans ten minste twee dagen per week. 2. De arbeidsverhouding, bedoeld in het eerste lid, wordt niet als dienstbetrekking beschouwd, indien: a. zij een arbeidsverhouding is als bedoeld in de artikelen 3, 4 of 5, onderdeel a, b of c, van de Wet op de arbeidsongeschiktheidsverzekering, de Ziektewet of de Werkloosheidswet doch de persoon uit hoofde van deze arbeidsverhouding niet als werknemer wordt beschouwd; b. de persoon, werkzaam in de arbeidsverhouding, behoort tot een groep personen, aangewezen door Onze Minister. 3. Artikel 1, tweede en derde lid, is van toepassing op de arbeidsverhouding, bedoeld in het eerste lid, met dien verstande dat in plaats van het bruto-inkomen per maand het bruto-inkomen per week en in plaats van het minimumloon, bedoeld in artikel 8, eerste lid, onderdeel a, het minimumloon, bedoeld in artikel 8, onderdeel b, van de Wet minimumloon en minimumvakantiebijslag, in aanmerking wordt genomen. 4. Dit artikel is niet van toepassing met betrekking tot de arbeidsverhouding van degene die werkzaam is op basis van een voor aanvang van de betaling van de beloning gesloten schriftelijke overeenkomst waaruit blijkt dat het de bedoeling is van beide partijen dat dit artikel niet van toepassing is. 24 Artikel 5a 1. Als dienstbetrekking wordt beschouwd de arbeidsverhouding van de persoon die als sekswerker persoonlijk arbeid verricht, tenzij wordt voldaan aan bij ministeriële regeling te stellen regels. 2. Voor de toepassing van dit artikel en de daarop berustende bepalingen wordt verstaan onder sekswerker: de persoon die tegen betaling seksuele handelingen met of voor een ander verricht. 23 Voorgestelde wijziging van het Rariteitenbesluit 24 Voorgestelde wijziging van het Rariteitenbesluit SRA-Vaktechniek 15

18 Artikel 6 Als werkgever wordt beschouwd in de gevallen, bedoeld in de artikelen 3, 5 en 5a, de natuurlijke persoon op wie of het lichaam waarop de verplichting rust het loon te betalen, niet zijnde, in de gevallen, bedoeld in artikel 5a, eerste lid, degene, bedoeld in artikel 5a, tweede lid, met of voor wie de seksuele handelingen worden verricht. Artikel 7 Onder bruto-inkomen, genoemd in de artikelen 1 en 5, wordt verstaan het loon in de zin van de Wet minimumloon en minimumvakantiebijslag. Artikel 8 1. Voor de toepassing van dit besluit wordt niet als dienstbetrekking beschouwd de arbeidsverhouding van de persoon: a. die arbeid verricht als zelfstandige als bedoeld in artikel 4 van de Wet arbeidsongeschiktheidsverzekering zelfstandigen; b. die arbeid verricht uitsluitend voor rekening en risico van de onderneming van de rechtspersoon waarvan hij directeur-grootaandeelhouder is; c. die het verrichten van de arbeid rechtstreeks is overeengekomen met een natuurlijk persoon ten behoeve van diens persoonlijke aangelegenheden; d. die arbeid van overwegend geestelijke aard verricht; e. die werkzaam is in een arbeidsverhouding, die in overwegende mate wordt beheerst door een familieverhouding. 2. Onze Minister is bevoegd regels te stellen met betrekking tot het eerste lid. Artikel 9 Tussen Onze Minister en Onze Minister van Financiën dient overeenstemming te bestaan omtrent het aanwijzen van een groep personen of van gevallen, bedoeld in de artikelen 2, 3 en 5 en omtrent het stellen van regels, bedoeld in artikel 8. Artikel 10 Het besluit van 14 december 1973, Stb. 627, wordt ingetrokken. Artikel 11 Dit besluit treedt in werking met ingang van 1 januari Lasten en bevelen, dat dit besluit, met de daarbij behorende nota van toelichting in het Staatsblad zal worden geplaatst en dat daarvan afschrift zal worden gezonden aan de Raad van State. 's-gravenhage, 24 december 1986 Beatrix De Minister van Sociale Zaken en Werkgelegenheid, J. de Koning Uitgegeven de dertigste december 1986 De Minister van Justitie, F. Korthals Altes 7.2 Fictieve dienstbetrekking Artikel 3 Wet LB Als dienstbetrekking wordt beschouwd de arbeidsverhouding van: a. degene, die, anders dan in de uitoefening van een bedrijf of in de zelfstandige uitoefening van een beroep, en anders dan als thuiswerker, ingevolge een overeenkomst tot aanneming van werk als bedoeld in artikel 750 van Boek 7 van het Burgerlijk Wetboek, persoonlijk een werk tot stand brengt; b. degene, die de in onderdeel a bedoelde persoon bij het tot stand brengen van dat werk bijstaat; SRA-Vaktechniek 16

19 c. degene, die krachtens overeenkomst met een ander tegen beloning geregeld zijn bemiddeling verleent tot het tot stand komen van overeenkomsten tussen daartoe door hem te bezoeken personen en die ander, mits hij de bedoelde bemiddeling uitsluitend voor die ander verleent, het verlenen van die bemiddeling niet een voor hem bijkomstige werkzaamheid is en hij zich daarbij doorgaans niet door meer dan twee andere personen laat bijstaan; d. degene, die krachtens overeenkomst met een ander tegen beloning geregeld zijn bemiddeling verleent tot het tot stand komen van overeenkomsten tussen daartoe door hem te bezoeken personen en een opdrachtgever van die ander, mits hij de bedoelde bemiddeling uitsluitend voor die ander verleent, het verlenen van die bemiddeling niet een voor hem bijkomstige werkzaamheid is en hij zich daarbij doorgaans niet door meer dan twee andere personen laat bijstaan; e. degene, die werkzaam is om vakbekwaamheid te verwerven, onder wie mede wordt begrepen degene, die als leerling van een instelling van onderwijs praktisch werkzaam is, alsmede degene, die aan een bedrijfsschool opleiding ontvangt, een en ander indien een beloning wordt genoten, die niet uitsluitend bestaat in het ontvangen van onderricht; f. het kind van 15 jaar of ouder dat werkzaam is in de onderneming van zijn ouder, tenzij die onderneming deel uitmaakt van een samenwerkingsverband met het kind en het kind daaruit als ondernemer als bedoeld in artikel 3.4 van de Wet inkomstenbelasting 2001 winst uit onderneming geniet; g. de commissaris van een lichaam in de zin van de Algemene wet inzake rijksbelastingen; h. degene, die in de zin van artikel 4 van de Ziektewet (Stb. 1987, 88) als bestuurder werkzaam is ten behoeve van een coöperatie; i. de bestuurder van een vennootschap als bedoeld in artikel 132, derde lid, van boek 2 van het Burgerlijk Wetboek. 2. Het eerste lid, onderdelen a en b, vindt geen toepassing indien de in onderdeel a bedoelde overeenkomst rechtstreeks is aangegaan met een natuurlijk persoon ten behoeve van diens persoonlijke aangelegenheden. Artikel 4 Wet LB 1964 Bij of krachtens algemene maatregel van bestuur kunnen regelen worden gesteld, ingevolge welke eveneens als dienstbetrekking wordt beschouwd de arbeidsverhouding van: a. degene, die als thuiswerker arbeid verricht; b. degene, die de onder a bedoelde persoon als hulp bij het verrichten van de arbeid bijstaat; c. degene, die een tak van sport op topniveau beoefent en ter zake daarvan een inkomensvoorziening of een kostenvergoeding geniet; d. degene, die arbeid verricht ten behoeve van een lichaam waarin hij of zijn partner als bedoeld in artikel 12a, vijfde lid, onderdeel a, een aanmerkelijk belang heeft in de zin van de Wet inkomstenbelasting 2001; e. degene, die tegen beloning persoonlijk arbeid verricht en wiens arbeidsverhouding niet reeds ingevolge de voorgaande bepalingen als dienstbetrekking wordt beschouwd, doch hiermede maatschappelijk gelijk kan worden gesteld; f. degene die uit een arbeidsverhouding die niet op grond van een andere bepaling als dienstbetrekking wordt beschouwd een beloning geniet, mits diegene vooraf aan de inspecteur meldt, door middel van een gezamenlijke verklaring van hemzelf en de beoogde inhoudingsplichtige, dat zijn arbeidsverhouding als dienstbetrekking moet worden beschouwd. Artikel 2 uitvoeringsbesluit LB 1965 Als dienstbetrekking wordt beschouwd de arbeidsverhouding van de topsporter die op grond van het met instemming van Onze Minister van Volksgezondheid, Welzijn en Sport vastgestelde reglement van de stichting Fonds voor de Topsporter een periodieke uitkering als tegemoetkoming in de kosten van zijn levensonderhoud geniet of een kostenvergoeding geniet. Artikel 2a uitvoeringsbesluit LB 1965 Als dienstbetrekking wordt beschouwd de arbeidsverhouding van degene die door tussenkomst van degene tot wie de arbeidsverhouding bestaat, persoonlijk arbeid verricht ten behoeve van een derde, met uitzondering van de arbeidsverhouding van degene die: a. doorgaans op minder dan drie dagen per week werkzaam is voor een natuurlijk persoon ten behoeve van diens persoonlijke aangelegenheden, tenzij loon wordt verstrekt door degene door wiens tussenkomst de arbeid wordt verricht; b. bij wijze van arbeidstherapie werkzaam is. SRA-Vaktechniek 17

20 Artikel 2b uitvoeringsbesluit LB Als dienstbetrekking wordt beschouwd de arbeidsverhouding van de thuiswerker of van de hulp van de thuiswerker, die persoonlijk arbeid verricht tegen een bruto-inkomen, dat doorgaans over een maand ten minste zal bedragen 2/5 maal het bedrag, genoemd in artikel 8, eerste lid, onderdeel a, van de Wet minimumloon en minimumvakantiebijslag, dan wel, voor degene, die de leeftijd van 23 jaar nog niet heeft bereikt en wiens bruto-inkomen uitsluitend in verband met zijn leeftijd op een lager bedrag is vastgesteld, 2/5 maal het krachtens genoemde wet voor een werknemer van dezelfde leeftijd geldende bedrag. 2. Het eerste lid is niet van toepassing met betrekking tot een arbeidsverhouding die is aangegaan voor korter dan een maand. 3. Indien binnen een maand na het einde van een arbeidsverhouding met dezelfde opdrachtgever een nieuwe arbeidsverhouding wordt aangegaan, geldt het bepaalde in het tweede lid niet ten aanzien van die nieuwe arbeidsverhouding, tenzij de tijdvakken voor welke die arbeidsverhoudingen zijn aangegaan te zamen korter zijn dan een maand. 4. Voor de toepassing van het eerste lid is met betrekking tot het bruto-inkomen van een thuiswerker en van de hulp van een thuiswerker artikel 5 van overeenkomstige toepassing. 5. Het eerste lid is niet van toepassing met betrekking tot de arbeidsverhouding van de thuiswerker die zich doorgaans laat bijstaan door meer dan twee personen niet zijnde zijn echtgenoot of zijn tot zijn huishouden behorende minderjarige kinderen. Artikel 2c uitvoeringsbesluit LB Als dienstbetrekking wordt beschouwd de arbeidsverhouding van degene, die persoonlijk arbeid verricht op doorgaans ten minste 2 dagen per week tegen een bruto-inkomen dat doorgaans over een week ten minste zal bedragen 2/5 maal het bedrag, genoemd in artikel 8, eerste lid, onderdeel b, van de Wet minimumloon en minimumvakantiebijslag, dan wel, voor degene, die de leeftijd van 23 jaar nog niet heeft bereikt en wiens bruto-inkomen uitsluitend in verband met zijn leeftijd op een lager bedrag is vastgesteld, 2/5 maal het krachtens genoemde wet voor een werknemer van dezelfde leeftijd geldende bedrag. 2 Het eerste lid is niet van toepassing met betrekking tot een arbeidsverhouding die is aangegaan voor korter dan een maand. 3 Indien binnen een maand na het einde van een arbeidsverhouding met dezelfde opdrachtgever een nieuwe arbeidsverhouding wordt aangegaan, geldt het bepaalde in het tweede lid niet ten aanzien van die nieuwe arbeidsverhouding, tenzij de tijdvakken voor welke die arbeidsverhoudingen zijn aangegaan te zamen korter zijn dan een maand. 4 Het eerste lid is niet van toepassing met betrekking tot de arbeidsverhouding van degene die tegen beloning persoonlijk arbeid verricht, indien: a. zijn arbeidsverhouding tevens is een arbeidsverhouding als bedoeld in artikel 2 of artikel 3 van de wet, ongeacht of hij ingevolge het bij of krachtens die artikelen bepaalde al dan niet werknemer is; b. hij als bestuurder van een vereniging of stichting werkzaam is voor die vereniging of stichting. Artikel 2ca uitvoeringsbesluit LB Als dienstbetrekking wordt beschouwd de arbeidsverhouding van degene, die als sekswerker persoonlijk arbeid verricht. 2 Voor de toepassing van dit besluit en de daarop berustende bepalingen wordt verstaan onder sekswerker: degene die tegen betaling seksuele handelingen met of voor een ander verricht. Artikel 2d uitvoeringsbesluit LB 1965 Waar in de artikelen 2b en 2c wordt verwezen naar een in artikel 8, eerste lid, van de Wet minimumloon en minimumvakantiebijslag genoemd bedrag, wordt, indien toepassing is gegeven aan artikel 14 van die wet, als zodanig in aanmerking genomen het daarbij laatstelijk in de plaats daarvan gestelde bedrag. Artikel 2e uitvoeringsbesluit LB artikel 2a is niet van toepassing met betrekking tot de arbeidsverhouding van degene, die arbeid verricht in de uitoefening van een bedrijf of in de zelfstandige uitoefening van een beroep. 2 artikel 2b, eerste lid, en artikel 2c, eerste lid, zijn niet van toepassing met betrekking tot de arbeidsverhouding van degene, die: a. arbeid verricht in de uitoefening van een bedrijf of in de zelfstandige uitoefening van een beroep; SRA-Vaktechniek 18