Gewrichtspijn verleden tijd! dr HERMAN H. DE BOER. Copyright 2012 ORTHOKLINIKA

Transcriptie

1

2 Gewrichtspijn verleden tijd! dr HERMAN H. DE BOER Copyright 2012 ORTHOKLINIKA

3 Inhoud Over de schrijver...4 Inleiding...5 Hoe om te gaan met gewrichtspijn?...6 Advies van de arts...6 Oorzaken...7 Hoe zorg ik voor mijn gewrichten?...8 Supplementen...8 Vermijd zware lichamelijke inspanning en innerlijke stress...8 Beweging...9 Een versleten gewricht...9 Wat is artrose?...10 Wat gebeurt er bij artrose?...10 De ongemakken van artrose in de praktijk...11 De vicieuze cirkel...12 Tips voor mensen met artrose...13 Artrose op diverse plaatsen...14 Welke behandelingen zijn er voor mijn aangedane gewricht?...16 Behandeling met pijnstillers...16 Behandeling met injecties...17 Behandeling met alternatieven...18 De keuze maken...19 Glucosamine...21 Wat is glucosamine?...22 Het effect van glucosamine...22 Wat is viscosupplementatie (injectie met hyaluronzuur)?...23 De diverse mogelijkheden...24 Operatieve behandelmogelijkheden bij kraakbeenletsel...25 Wat is een vervangende gewrichtsoperatie?...27 De voor- en nadelen...27 Een kunstgewricht, hoe verder?...28 Hoe is het om een kunstgewricht te hebben en hoe ziet mijn toekomst eruit met een kunstgewricht?...29 Slot

4 Over de schrijver Dr. Herman H. de Boer (1952) is geboren in Oegstgeest. Hij studeerde geneeskunde in Leiden en heeft een aantal jaren als tropenarts in Afrika gewerkt. In Durban, Zuid-Afrika, heeft hij zich gespecialiseerd tot orthopedisch chirurg. Na zijn promotie tot doctor in de geneeskunde met een onderzoek over bottransplantaties aan de befaamde Mayo-Clinic, USA, werd hij aangesteld als chef van de polikliniek in het academisch ziekenhuis Leiden. Daarna is hij vele jaren werkzaam geweest in het Atrium Medisch Centrum in Heerlen, waar hij in 1989 met succes de eerste donormeniscus, een kraakbenige schokbreker in de knie, in Nederland transplanteerde. Als orthopedisch chirurg is hij tegenwoordig actief in zijn praktijk in het Bethesda-Ziekenhuis te Hoogeveen. Dr. Herman de Boer is oprichter van Orthoklinika. Deze kliniek fungeert nu bijna tien jaar als medisch adviesbureau en is de voorloper op het gebied van e-health in Nederland. Orthoklinika geeft via een e-consult een vrijblijvend advies voor gewrichtsklachten conform de richtlijn van de KNMG. 4

5 Inleiding In dit e-book staan onze gewrichten centraal. Gewrichten zijn van groot belang voor ons dagelijks functioneren. We gebruiken ze elke dag om te bewegen. Bewegen is voor ons zo vanzelfsprekend, dat we hier nauwelijks stil bij staan. Tot het moment dat bewegen pijnlijk wordt Veel mensen ondervinden dagelijks last van gewrichtspijnen. Goed nieuws is dat we in deze tijd zover zijn dat we er wel degelijk iets aan kunnen doen om de pijn te verhelpen of te verlichten. Hiervoor is het belangrijk dat ook u een bijdrage levert om gezond te blijven en uw gewrichten soepel te houden. Bij het horen van de diagnose artrose door de arts, gaan we op zoek naar manieren om dit tegen te gaan. We gaan voorzichtiger met ons lichaam om dan wanneer men nergens last van heeft. Deze bewustwording is belangrijk! Er zijn diverse manieren om het aangedane gewricht te behandelen. Hierbij valt te denken aan medicatie (tabletten) en injecties met bijvoorbeeld hyaluronzuur. Daarnaast zijn er alternatieven, zoals het slikken van hoogwaardige supplementen (voedingsaanvullingen) in de vorm van glucosamine en chondroïtine (mits in de juiste samenstelling gedoseerd!). Zoals bij alle lichamelijke klachten begint alles met een gezonde leefstijl. Indien u meer informatie wilt over de mogelijkheden tot behandeling van gewrichtsklachten is het zeker interessant om dit e-book door te lezen. Naast algemene informatie staan mogelijke operaties beschreven, die uitgevoerd kunnen worden bij ernstige gewrichtsklachten. Na het lezen zult u meer inhoudelijke kennis hebben opgedaan over gewrichten en bijbehorende klachten en het voorkomen en behandelen hiervan. Dit e-book is bedoeld als informatiebron en vervangt geen medische diagnose. 5

6 Hoe om te gaan met gewrichtspijn? Gewrichtspijn is een vervelende aandoening, die zich in verschillende vormen kan uiten. U kunt er af en toe last van ondervinden, maar het kan ook uw leven gaan beïnvloeden. Het is in de eerste plaats belangrijk om te luisteren naar de signalen van uw lichaam. Dat betekent dat er soms wat gas moet worden terug genomen om uw lichaam rust te gunnen en daardoor te herstellen. Gaat u door in hetzelfde tempo als voor de klachten en negeert u de signalen van uw lichaam, dan zal de pijn toenemen. Daarbij wordt u op lange termijn steeds beperkter in uw bewegingen. Bij twijfel over de oorzaak van uw klachten en wat u het beste wel en niet moet doen, kunt u voor advies natuurlijk altijd even naar uw huisarts gaan. Het is mogelijk dat u een verwijzing krijgt naar een specialist. Deze arts kan een foto maken, waarvan u na korte tijd de uitslag krijgt te horen. De arts in het ziekenhuis kan u ook direct de uitslag geven als hij een vermoeden heeft wat er aan de hand is. Zodra de diagnose is gesteld, kunt u er wat aan gaan doen. Advies van de arts De meeste mensen hebben de neiging de eerste pijnklachten te negeren, voor zover mogelijk en gaan in hetzelfde leeftempo door als zij gewend waren. Toch is het heel belangrijk om vanaf de eerste klachten te luisteren naar uw lichaam! Wees zuinig op uw lichaam, u heeft er maar één Een arts biedt de helpende hand. Als een arts aangeeft wat het beste wel en niet kan worden gedaan, is het verstandig hier naar te luisteren. Er zijn een paar regels die belangrijk zijn als u last heeft van gewrichtspijn: Vermijd zware lichamelijk inspanning en innerlijke stress; Zorg voor een gezond voedingspatroon (overgewicht zorgt voor extra belasting op de gewrichten); Een goede lichaamshouding is belangrijk; Een gezonde nachtrust zorgt voor beter herstel; Glucosamine als voedingssupplement is raadzaam bij gewrichtsklachten. 6

7 Oorzaken Gewrichtspijn kan verschillende oorzaken hebben. Het is mogelijk dat u in een verkeerde houding slaapt of omdat u bijvoorbeeld overgewicht heeft. Dit zijn twee mogelijke oorzaken die u zelf aan kunt pakken. U kunt een andere slaaphouding proberen aan te nemen, hoewel dit soms moeilijker is dan het lijkt. Een (slaap)houding is een zodanige gewenning dat je deze moeilijk kunt veranderen. Bij overgewicht is het van belang uw eetpatroon aan te passen. De meeste vormen van gewrichtspijn komen tot uiting rond het vijftigste levensjaar. Naast overgewicht of een slechte houding kan ook een langdurige overbelasting van het lichaam zorgen voor pijnklachten. We zijn door de eeuwen heen inmiddels veel bewuster van onze gezondheid en ons lichaam, maar helaas grijpen we meestal pas in als de klachten al aanwezig zijn. Als de diagnose artrose is gesteld, kunt u er zelf alles aan doen om de klachten te verlichten, maar de oorzaak zelf kunt u niet meer wegnemen. Artrose komt gewoonlijk vaker voor op wat oudere leeftijd. Leven met artrose is niet eenvoudig. Het dagelijks leven wordt ingrijpend beïnvloed door de klachten die ontstaan door artrose. Verderop in dit e-book komen we uitvoerig terug op wat we hier het beste aan kunnen doen. 7

8 Hoe zorg ik voor mijn gewrichten? Of u nu wel of geen gewrichtsklachten heeft het is altijd verstandig de volgende richtlijnen aan te houden: Zorg voor een gezond voedingspatroon, voldoende beweging en ontspanning (vermijd overgewicht!); Gebruik een kwalitatief hoogwaardig supplement als aanvulling op de dagelijkse voeding; Vermijd zware lichamelijke inspanning en overmatige stress. Supplementen Er zijn veel verschillende supplementen te verkrijgen. Welke supplementen het beste bij u passen, is afhankelijk van uw klachten. Bij gewrichtsklachten kunt u denken aan supplementen die de botten sterk houden, of extra vitaminen voor een optimale weerstand. Het is niet aan te raden zomaar willekeurige supplementen te gebruiken. Laat u hierin adviseren! In het geval van gewrichtsklachten is het raadzaam om glucosaminesupplementen te gebruiken, mits deze in een juiste dosering zijn samengesteld. Vermijd zware lichamelijke inspanning en innerlijke stress Een te zware lichamelijke inspanning is niet aan te raden als u gevoelige gewrichten heeft. Intensief sporten kan uw gewrichten overbelasten en de klachten verergeren. Dit kan voorkomen worden door lichte verantwoorde inspanning zoals wandelen en fietsen. Vooral fietsen is aan te bevelen. De inspanning moet worden opgebouwd, bijvoorbeeld de eerste dag vijf minuten, de dag erna zeven minuten, dan tien minuten, etc. Uw lichaam krijgt de kans te wennen aan de beweging en op deze manier kunt u uw conditie gaan opbouwen. 8

9 Beweging Bewegen is belangrijk voor iedereen, jong en oud. De hele dag stil zitten zorgt voor stijve spieren. Door regelmatige beweging worden de gewrichten soepel gehouden. Bij gewrichtsklachten is beweging zoals traplopen geen goede beweging, doordat de gewrichten hierbij zwaar worden belast. Het is aan te raden om de buitenlucht op te zoeken en een wandeling te maken of te gaan fietsen. Binnen zitten en nauwelijks bewegen heeft een averechts effect. Een versleten gewricht Als er gesproken wordt over een versleten gewricht, dan bedoelen we artrose. Dit is de meest voorkomende gewrichtsaandoening van het bewegingsapparaat. Artrose komt meer bij vrouwen voor dan bij mannen. Gezien het grote aantal mensen dat tegenwoordig kampt met overgewicht, is de verwachting dat wereldwijd het aantal mensen met artrose gaat toenemen. Overgewicht is een zware belasting voor de gewrichten, waarmee de kans op artrose toeneemt. 9

10 Wat is artrose? Bij artrose wordt vaak gedacht aan een verouderingsproces, maar dat klopt niet. Artrose kan op elke leeftijd voorkomen. Het ontstaat door een mechanisch proces of als gevolg van een ontsteking. Het is mogelijk dat u er gevoelig voor bent en het komt in bepaalde families meer voor dan in andere. Bij artrose gaat het kraakbeen in kwaliteit achteruit en wordt dunner en zachter. Verschillende gewrichten kunnen worden aangedaan, zoals onder andere de nek, knieën, onderrug, heupen en handen. Artrose is een chronische aandoening die langzaam progressief (erger) verloopt. De aandoening wordt nooit minder, maar dit verarmingsproces kan wel degelijk worden vertraagd. Naarmate iemand ouder wordt zullen de klachten toenemen. Daarom is het belangrijk om de klachten onder controle te krijgen. Er zijn een aantal factoren die de kans op artrose kunnen vergroten. Hierbij moet worden gedacht aan zwaar lichamelijk werk, veel en intensief sporten, langdurige zware belasting van de gewrichten (overgewicht) en andere gewrichtsaandoeningen zoals bijvoorbeeld jicht en reuma. Artrose komt veel voor bij ouderen en gaat vaak samen met botontkalking. Wat gebeurt er bij artrose? In een gezond gewricht komen twee botten bij elkaar. Deze twee botten mogen niet tegen elkaar aan schuren en daarom bevinden zich aan de uiteinden van de botten een soort schokdempers. Deze zijn gemaakt van kraakbeen. De botten in een gewricht worden bij elkaar gehouden door verschillende banden en het gewrichtskapsel. Aan de binnenkant van dit kapsel bevindt zich een slijmvlieslaag, het synovium. Het slijmvlies produceert het smeermiddel voor het gewricht. Bij aantasting van het gewricht door artrose, wordt het kraakbeen afgebroken, waardoor de botten over elkaar heen schuren. Dit is een langzaam proces dat geleidelijk toeneemt. Het bot wordt dikker omdat het de schade wil herstellen. Aan de rand van het gewricht komen allerlei vormen van aangroei voor, bijvoorbeeld puntige botaangroeisels, ook wel osteofyten genoemd. 10

11 Deze veranderingen in de botstructuur geven pijnklachten. Ook kan er vocht in het gewricht komen door een ontsteking of te veel wrijving, waardoor het gewricht warm, stijf en dik wordt. Dit zorgt voor extra klachten. Sommige mensen met artrose in de knie kunnen niet meer goed lopen, vallen om en hebben extra steun nodig als zij gaan wandelen. Dit is vooral het geval bij artrose in beide knieën. De ongemakken van artrose in de praktijk Bij artrose kunt u last ondervinden van diverse ongemakken. Eerst gaan we het hebben over de symptomen die bij artrose voorkomen. Een veel gehoorde klacht is startpijn. Dit is pijn die wordt waargenomen als u het gewricht gaat bewegen. Een andere klacht is stijfheid. Als u even heeft gezeten kan dit startstijfheid zijn. Het kost moeite om weer op gang te komen. Bij beweging verdwijnt de stijfheid meestal. Ook kunt u last hebben van bewegingsbeperkingen. Als de gewrichten pijnlijk en stijf zijn, kunnen deze niet goed bewegen. Soms wordt een krakend geluid gehoord bij bijvoorbeeld lopen. Ook kunnen er gewrichtsontstekingen ontstaan, deze komen vaak voor in de vingers en knieën en zorgen voor veel ongemak. Het gewricht kan erg pijnlijk zijn, warm worden en gaan zwellen. Bij deze klachten is de kans groot dat u in het dagelijks leven aanpassingen moet doorvoeren. Lange afstanden lopen, rennen, bukken, veel boodschappen dragen het zal allemaal niet meer goed mogelijk zijn. Bijvoorbeeld traplopen zal nu anders verlopen dan voor u artrose had. Misschien kon u de trap op rennen als u even iets wilde pakken, nu moet u rustig aan de trap oplopen en misschien wel uitrusten. Dit is vooral een veel voorkomende klacht als mensen artrose hebben met als oorzaak overgewicht. Voor deze mensen is het erg belangrijk dat zij gaan afvallen. De klachten van artrose kunnen niet goed worden behandeld bij overgewicht. 11

12 U kunt het beste een arts raadplegen om uw mogelijkheden na te vragen. In de meeste gevallen wordt een gezonder eetpatroon aanbevolen. Doorzettingsvermogen en vertrouwen in uzelf zijn twee aspecten die van groot belang zijn om het afvallen vol te houden. U moet uzelf een doel stellen. U wilt van de klachten af en de manier daarvoor is, in deze situatie, afvallen. De vicieuze cirkel Bij gewrichtsproblemen ontstaat vaak een vicieuze cirkel. Een cirkel van verkeerde voeding, overgewicht, slijtage, minder bewegen, meer overgewicht met als gevolg verdere slijtage. Overgewicht vormt een enorme belemmering in de strijd tegen gewrichtspijn. Pijn belemmert beweging waardoor het overgewicht vaak alleen maar verder toeneemt. U komt in een vicieuze cirkel terecht waarin gewrichtspijn en overgewicht elkaar blijven versterken. De vicieuze cirkel 12

13 Het proces van teveel eten in relatie tot te weinig bewegen zorgt voor steeds verdere verslechtering van de gewrichten. Het is moeilijk om uit de vicieuze cirkel te komen als u daar eenmaal in zit. Het is belangrijk snel actie te ondernemen en te starten met het bereiken van een gezond gewicht. Meer informatie over het aanpakken van overgewicht en over gezonde voeding vindt u op Tips voor mensen met artrose Als u last heeft van artrose is het belangrijk dat u hier iets aan gaat doen. In de eerste plaats is het belangrijk dat u overgewicht vermijdt. Het is soms lastig hier aan te voldoen, maar extra gewicht zorgt voor een extra belasting voor u! Bij knieklachten is het raadzaam traplopen zoveel mogelijk te vermijden. Ook bewegingen zoals hurken en knielen worden afgeraden. Het gebruik van een wandelstok of kruk kan het gewricht ontlasten tijdens het lopen. Het dragen van goede schoenen die voldoende steun bieden is belangrijk, waardoor u minder snel neigt om te vallen en de gewrichten minder worden belast. Ook van belang is uw lichaamshouding. De hele dag stilzitten is niet goed, omdat u klachten zult krijgen als u weer gaat staan. Wissel daarom regelmatig van houding en zorg ervoor dat u, als u veel moet zitten, tussendoor ook regelmatig gaat bewegen om ervoor te zorgen dat de spieren niet stijf worden. Een lange autorit is af te raden. U zult tussendoor regelmatig pauzes moeten nemen om een stukje te gaan lopen. In de auto kunt u vaak maar één houding aannemen en dit kan belastend zijn. Als u desondanks een lange autorit gaat maken, neem voldoende pauzes bij parkeerplaatsen, neem een boterham, ga een stukje lopen en zorg dat de spieren en gewrichten weer in beweging komen en uw lichaam een andere houding kan aannemen. Een laatste en erg belangrijke tip: las regelmatig een rustmoment in! Als u merkt dat uw knie niet verder kan, stop met wat u aan het doen bent en leg het been omhoog op de bank met een kussen. Uw lichaam 13

14 geeft niet voor niets pijnklachten aan. Door toe te geven aan de pijn kunt u zorgen dat de klachten weer afnemen. In sommige gevallen is het niet te vermijden medicatie te gebruiken. Dit gebeurt altijd in overleg met de arts. Als u veel klachten heeft, kunt u samen met uw arts bekijken welke dagelijkse activiteiten u misschien zult moeten aanpassen om de klachten te verminderen. Misschien moet er op het werk één en ander worden aangepast, zoals een andere bureaustoel, zodat u een betere houding krijgt. Als u werk heeft waarbij u de hele dag moet staan, kan er eventueel tijdelijk ander werk worden gezocht waarin meer afwisseling is met betrekking tot zitten, staan en lopen. Uw klachten kunnen met deze maatregelen minder worden. De huisarts kan u prima ondersteunen bij dergelijke situaties, doordat deze veel ervaring heeft met artrose en de bijbehorende klachten. Hij kan u tips geven over bijvoorbeeld een juiste slaaphouding en hoe u het beste kunt bukken. Als u veel klachten houdt, kunt u een verwijzing krijgen naar de fysiotherapeut. Deze kijkt samen met u naar uw klachten en hoe deze het beste kunnen worden aangepakt. Per patiënt wordt een behandelplan opgesteld. Niemand is tenslotte hetzelfde en niemand heeft exact dezelfde klachten. Artrose op diverse plaatsen Artrose komt niet alleen voor in de knie. Het kan ook voorkomen in de nek, rug, handen, heupen en andere gewrichten. Elk gewricht kan artrose krijgen. Het is daarom goed dat we weten wat hier aan kan worden gedaan. Het belangrijkste is, ook al heeft u klachten, om te blijven bewegen. Dit kan soms erg pijnlijk zijn, maar beweging is noodzakelijk om ergere klachten te voorkomen. Denk hierbij aan het spreekwoord: rust roest. 14

15 Bij artrose in de vingers krijgt u oefeningen mee van de huisarts om de vingers één voor één te bewegen. Dit is niet bedoeld om u pijn te doen, maar het gaat er om dat de spieren worden getraind en het gewricht in beweging blijft. Hierdoor wordt stijfheid voorkomen. Mensen met artrose dienen het verloop goed in de gaten te houden. Uw vingers kunnen krom groeien, waardoor u bepaalde activiteiten niet meer kunt doen. Vooral het gewricht dat aan het vergroeien is, kan veel klachten geven. Er ontstaat een ontsteking, een verdikking die erg snel kan gaan. Het is wellicht raadzaam pijnstillers te gebruiken zodat u bepaalde bezigheden toch door kunt zetten en niet continu wordt herinnerd aan de pijn. Slijtage, ofwel artrose, is meestal niet te genezen. Wel zijn er mogelijkheden om het proces te vertragen en de pijn te verlichten. 15

16 Welke behandelingen zijn er voor mijn aangedane gewricht? Bij gewrichtsklachten zijn verschillende behandelingen mogelijk: Pijnstillers Injecties Alternatieven Behandeling met pijnstillers Bij artrose kan als behandelmethode worden gekozen voor pijnstilling. Het doel is de pijnklachten weg te nemen en onder controle te krijgen. De middelen die hiervoor kunnen worden ingezet, zijn bijvoorbeeld Aspirine en Paracetamol. Er zijn ook een aantal sterkere geneesmiddelen, zoals bijvoorbeeld Brufen, Voltaren of Naproxen. Deze medicijnen worden ook wel NSAID s (Non-Steroidal Anti-Inflammatory Drugs) genoemd. Het is beter om voor gebruik van deze groep geneesmiddelen eerst naar uw huisarts te gaan. Er bestaat kans op bijwerkingen bij langer gebruik. Deze bijwerkingen kunnen onder andere maagbloedingen, darm- en nierproblemen zijn. Bij astma is oplettendheid geboden. Het is belangrijk de huisarts duidelijk aan te geven wat de klachten zijn wanneer u iets tegen de pijn wilt gebruiken. Aspirine wordt alleen voor korte duur ingezet. Op langere termijn zorgt het voor problemen in het spijsverteringskanaal, in het bijzonder maagbloedingen. Daarnaast kan het gehoorproblemen veroorzaken. Men denkt ook dat de afbraak van gewrichtskraakbeen sneller kan verlopen door deze middelen. 16

17 Behandeling met injecties Bij de behandeling van artrose kan gekozen worden voor injecties in het gewricht. Het gaat dan vaak over hyaluronzuur of corticosteroïd injecties. De pijn en stijfheid worden aangepakt en bij mensen met artrose in de knie leidt het tot goede resultaten. De injectie wordt ingespoten in het kniegewricht. Dit wordt ook wel een intra-articulaire injectie genoemd. Het voordeel van de behandeling is dat de klachten minder worden, maar u moet wel regelmatig een injectie herhalen om de pijn onder controle te houden. advertentie Het voordeel van hyaluronzuur is dat dit middel al van nature in het gewricht voorkomt en langere tijd voor pijnvermindering kan zorgen. Behandeling met hyaluronzuur kan meerdere keren worden herhaald. Corticosteroïden werken ontstekingsremmend en kunnen maar beperkt gegeven worden. Op de lange termijn hebben zij een negatief effect op het kraakbeen. 17

18 Behandeling met alternatieven Mensen met artrose kunnen diverse behandelingen ondergaan. Om te beginnen kunt u pijnstillers nemen of injecties krijgen die de pijn kunnen verminderen. Het kan zijn dat de klachten na verloop van tijd toe blijven nemen en dat u chronische klachten krijgt. Er bestaat in dat geval de mogelijkheid om, in overleg met uw specialist, te kiezen voor een kunstgewricht. Dit houdt in dat u het gewricht uit bijvoorbeeld uw knie laat halen en dat er een implantaat in wordt gezet, een kunstknie. Dit heeft als voordeel dat de pijnklachten worden verholpen. Het herstel is wat langer, maar na verloop van tijd kunt u weer veel beter lopen. Op jongere leeftijd wordt een operatie niet aangeraden omdat een kunstknie niet voor onbepaalde tijd meegaat. Hierdoor zou u na een aantal jaren weer een nieuwe kunstknie moeten krijgen. Het wordt daarom zolang mogelijk uitgesteld. Bij oudere mensen wordt deze keuze wel sneller gemaakt, zeker als zij chronische klachten hebben. Zij worden doorverwezen naar de orthopedisch chirurg om de behandeling in het ziekenhuis te bespreken. Als uw klachten nog maar net zijn ontstaan, is het ook mogelijk om te denken aan fysiotherapie als behandeling. De spieren wordt getraind en zo zorgt u ervoor dat uw spieren extra sterk worden. De huisarts kan een verwijzing geven voor de fysiotherapeut en eventueel de klachten in beeld brengen, zodat de fysiotherapeut een goed behandelplan voor u kan opstellen. In het begin bent u vaak samen aan het trainen, maar na verloop van tijd kunt u zelf de oefeningen doen en wordt er gekeken of er verbetering optreedt. In het begin zal het even wennen zijn om de oefeningen te volbrengen, maar u kunt goede resultaten bereiken met fysiotherapie. Het beste resultaat krijgt u als u twee keer in de week naar fysiotherapie gaat. Na verloop van tijd, dus als het beter gaat en de klachten zijn onder controle, dan zou dit afgebouwd kunnen worden. Wel is het belangrijk dat u zelf uw oefeningen blijft doen. 18

19 De keuze maken U weet nu welke behandelingen er mogelijk zijn, maar welke behandeling past bij u? De behandeling die het beste bij u past kunt u overleggen met uw huisarts. U gaat naar de huisarts toe met uw klachten en samen wordt er gekeken hoe ernstig de klachten zijn en wat de mogelijkheden zijn. Wanneer de arts u adviseert om pijnstillers te gebruiken om de klachten te verlichten, is het raadzaam om de bijsluiter goed door te nemen. Artrose is namelijk een aandoening waar u levenslang mee te maken heeft en het gebruik van pijnstillers is, als u er eenmaal aan begonnen bent, niet meer weg te denken uit uw dagelijks leven. Het is daarom van belang om te kijken wat de gevolgen zijn op de lange termijn. De bijwerkingen moet u ook goed in de gaten houden. Een andere mogelijkheid dan elke dag pijnstillers slikken is een injectie met hyaluronzuur. U gaat voor vijf weken een cyclus in. U krijgt dan om de twee weken een injectie, waardoor de klachten aanzienlijk zouden moeten verminderen. Ondanks dat de werking van de injecties niet bij iedereen hetzelfde is, is het wel degelijk een optie die u kunt overwegen. Dit geldt ook voor de pijnstillers. Een lage dosis kan soms genoeg zijn, maar soms heeft u de hoogste dosis nodig om de pijn onder controle te krijgen. Bij het houden van teveel klachten, ondanks pijnstillers of injecties, is het raadzaam een operatie te overwegen. Voordat u een operatie ondergaat, is het belangrijk om te weten wat de mogelijkheden zijn. Bij artrose in de knie kunt u denken aan een kunstknie, maar bij artrose in de heup kan er ook een kunstheup worden geplaatst. Bij een kunstgewricht is het van groot belang dat u zich realiseert dat deze vaak niet levenslang mee gaat. Op welke leeftijd laat u zichzelf opereren? Als u op jongere leeftijd een kunstgewricht laat plaatsen, dan zult u vaker geopereerd moeten worden omdat het kunstgewricht gaat slijten en niet meer het gewenste effect geeft. De keuze die u gaat maken hangt van de klachten af. Moet u er dingen voor laten of heeft u alleen op bepaalde momenten maar pijn? 19

20 Op welke momenten heeft u pijnklachten of wanneer heeft u juist geen pijn? Bij gewrichtsaandoeningen is het belangrijk dat u nagaat waar de pijn precies zit en bij welke omstandigheden u meer klachten krijgt. Mensen met gewrichtsklachten in de knie hebben veel last als ze lange stukken hebben gewandeld of trappen moeten lopen, terwijl mensen met artrose in de vingers last ondervinden als ze met de computer hebben gewerkt of als ze veel hebben geschreven. Er is geen standaardbehandeling die kan worden voorgeschreven bij een gewrichtsaandoening. Het is belangrijk per persoon te kijken naar de ernst van de klachten en hierop de behandeling aan te passen. Het is van belang dat u zich bewust bent wanneer u klachten heeft en dit goed kunt verwoorden naar de huisarts of de orthopedisch chirurg. Gewoonlijk worden foto s gemaakt om na te gaan wat de staat van het gewricht is. Als uit de foto s blijkt dat het kraakbeen volledig weg is en u heeft veel klachten, dan kan een kunstgewricht een overweging zijn. Als de klachten nog niet zo ernstig zijn, kunt u een combinatie van pijnstilling en fysiotherapie overwegen. Het kan soms tijd kosten om de juiste behandeling voor u te vinden, maar als u eenmaal op de juiste weg bent, kunt u ondanks de gewrichtsklachten, zeker een fijn leven hebben. 20

21 Glucosamine Er is echter nog een goede optie die u als behandeling kunt overwegen. U kunt glucosamine als aanvulling op uw dagelijkse voeding slikken. Uw lichaam maakt deze stof zelf al aan, maar extra glucosamine kan nodig zijn voor herstel of vermindering van klachten. Het is een voedingssupplement dat u dagelijks in kunt nemen. Het is raadzaam om de suppletie een aantal maanden te blijven gebruiken. Na een aantal maanden merkt u of het voldoende resultaat biedt bij u. Indien dit niet het geval is, kunt u een ander supplement overwegen. Een nadeel van het gebruik van supplementen is dat deze niet worden vergoed door zorgverzekeraars en het niet bij iedereen het gewenste effect heeft. Algemeen advies is om het glucosaminesupplement in eerste instantie drie maanden te slikken. Als u merkt dat het supplement werkzaam is, dan is dit het geld meer dan waard omdat u in dat geval geen pijnstillers hoeft te slikken. Daarnaast is glucosamine veilig om te gebruiken. Het is aan te bevelen eerst de natuurlijke weg te bewandelen, suppletie met glucosamine in combinatie met fysiotherapie, en bij erger wordende klachten te kijken naar eventuele inzet van pijnstillers, injecties of operaties. advertentie Het belangrijkste doel is het verminderen van de klachten en daarvoor zijn verschillende behandelingen mogelijk. U dient voor uzelf een duidelijk beeld te scheppen van de ernst van de situatie. Kunt u leven met deze klachten of moet er iets aan worden gedaan? Bij klachten neemt u contact op met uw huisarts, samen kijkt u welke behandelingen mogelijk zijn voor uw situatie. 21

22 Wat is glucosamine? Glucosamine houdt het gewricht soepel en ondersteunt de aanmaak van kraakbeen. Het is een belangrijke grondstof voor kraakbeen en bindweefsel. Daarnaast is het verantwoordelijk voor de productie van synoviaalvloeistof, ook wel gewrichtssmeer genoemd. Glucosamine houdt het kraakbeen soepel en gezond. De stof glucosamine is nodig om glucosamineglycanen in het kraakbeen aan te maken. Glucosamineglycanen zijn proteïnen (eiwitten) die water binden in het kraakbeen. Als er te weinig glucosamine beschikbaar is, dan verdwijnt de veerkracht in het kraakbeen. Als we ouder worden vermindert de hoeveelheid kraakbeen in de gewrichten en ook de kwaliteit neemt af. Bij mensen die artrose hebben, kunnen extra hoeveelheden glucosamine helpen. Uit onderzoek is gebleken dat glucosamine beter is dan Brufen en andere NSAID s. Ook is er wetenschappelijk onderzoek gedaan waaruit naar voren is gekomen dat glucosamine de aanmaak van gewrichtskraakbeen kan onderhouden. Het effect van glucosamine Er zijn verschillende studies gedaan naar de werking van glucosamine. Uit sommige studies komt naar voren dat glucosamine werkzaam is, maar er zijn ook studies die aantonen dat het weinig resultaten geeft. Het is per persoon verschillend hoe het lichaam op de extra glucosamine gaat reageren. Wij kijken graag samen met u of glucosamine een goede optie is voor uw behandeling en of het uw kraakbeen succesvol ondersteunt. Veel mensen blijken baat te hebben bij het gebruik van glucosamine en zien het als een zeer waardevolle aanvulling in de strijd tegen artrose. 22

23 Wat is viscosupplementatie (injectie met hyaluronzuur)? Viscosupplementatie is een injectie met hyaluronzuur. In een gewrichtsruimte is gewrichtsvocht aanwezig, synoviaalvocht, dat drie functies heeft. Allereerst zorgt het voor schokdemping. Het zorgt daarnaast voor smering van het gewricht en het levert voedingsstoffen aan het kraakbeen. Het vocht is gewoonlijk helder, kleurloos en stroperig. Het bevat onder andere hyaluronzuur. Deze stof zorgt voor de viskeuze laag en de elastische eigenschappen. Als iemand artrose heeft, dan neemt de hoeveelheid hyaluronzuur af. Het gewrichtsvocht wordt dunner en minder elastisch. Hierdoor is er een minder goede smering en een minder goede schokdemping. Onder lokale verdoving en met behulp van röntgendoorlichting spuit dr Herman de Boer de hoge concentratie hyaluronzuur in het heupgewricht. 23

24 De diverse mogelijkheden Als bovenstaande het geval is, dan kan hier wat aan worden gedaan met behulp van viscosupplementatie. Dit betekent injecties met hyaluronzuur in het gewricht. Uit onderzoek is gebleken dat dit een goed alternatief is voor mensen met kraakbeenbeschadiging. Er zijn nog geen bewijzen dat het inbrengen van deze stof er voor kan zorgen dat artrose gestopt kan worden of dat het vertraagd wordt, maar het heeft wel een pijnstillend effect. De behandeling werkt echter niet bij iedereen. Het is daarom een manier die u kunt proberen als u veel pijnklachten heeft bij artrose. Als u voor deze injecties gaat kiezen, bijvoorbeeld voor in de knie, dan gebeurt dit eens per twee weken (gedurende vijf weken). Het kan zijn dat er vocht in uw knie zit, wat eerst zal worden verwijderd. Sinds kort is een hoog geconcentreerde hyaluronzuurinjectie beschikbaar, welke slechts eenmalig hoeft te worden gegeven. Deze vorm van therapie kan zes tot twaalf maanden verlichting geven van pijnklachten. De hoog geconcentreerde oplossing is ook geschikt voor andere gewrichten, zoals bijvoorbeeld de heup en enkel. 24

25 Operatieve behandelmogelijkheden bij kraakbeenletsel Kraakbeenletsel hoeft niet altijd te leiden tot het plaatsen van een kunstgewricht. In vakliteratuur zijn steeds meer goede resultaten te lezen over andere mogelijke opties die ingezet kunnen worden bij gewrichtsklachten. Naast het plaatsen van een kunstgewricht zijn tegenwoordig andere behandelmethoden ontwikkeld, waarover uw arts u meer kan vertellen en hij kan u helpen met het bepalen van de meest geschikte keuze. Behandelmethoden De behandelwijze die wordt ingezet is afhankelijk van de oorsprong van het kraakbeenletsel, de ernst van de beschadiging en ook factoren zoals uw leeftijd spelen mogelijk een rol. Indien het gewricht, naast het inzetten van ondersteunende therapieën zoals het gebruik van glucosamine of injecties met hyaluronzuur, klachten blijft genereren, kan uw arts een arthroscopie (kijkoperatie) voorstellen. Het is vaak mogelijk om arthroscopisch het letsel vast te stellen. Indien nodig en mogelijk kan het letsel direct worden behandeld. Soms is echter nog een kleine operatieve ingreep noodzakelijk. De chirurg kan bij geringe schade een schoonmaakoperatie uitvoeren. Met behulp van een shaver of een elektrisch schroeiapparaat worden de flarden van het kraakbeen glad gemaakt. Deze ingreep biedt goede resultaten en leidt meestal tot vermindering van klachten of verhelpt de klachten. Een volgende stap is chondro(kraakbeen)-picken; ook wel microfractuur techniek genoemd. De chirurg maakt hierbij gebruik van een puntig instrument, waarmee hij kleine gaatjes prikt in het beschadigde deel van het kraakbeen, waardoor dit zal gaan bloeden. Door het laten bloeden van het kraakbeen ontstaat er op die betreffende plek kraakbeenherstel. Afhankelijk van de plaats waar de schade zich bevindt, kan deze methode niet altijd worden ingezet. 25

26 Een andere optie is de kraakbeenceltechniek. De chirurg verwijdert tijdens een kijkoperatie een stukje mooi en gezond kraakbeen op een plaats waar het geen probleem zal zijn. Van dit kraakbeen-biopt worden de cellen vermeerderd in een laboratorium. Wanneer er na zes weken voldoende cellen zijn gegroeid worden deze cellen in uw beschadigde knie teruggeplaatst. De teruggeplaatste cellen zullen zich moeten ontwikkelen tot volwassen kraakbeencellen, voordat het gewricht belast kan worden zonder pijnklachten. Deze methode vraagt hiermee enige revalidatietijd. Een nadeel van deze ingreep is dat er twee keer een operatie plaats vindt. In samenwerking met advertentie diverse universiteiten is een matje ontwikkeld en geproduceerd van biomaterialen met een vergelijkbare structuur als het menselijk kraakbeen. Dit matje, afkomstig van het beroemde Rizzoli instituut, kan worden ingezet om kraakbeendefecten te repareren. Deze nieuwe techniek heeft zeer goede resultaten laten zien. Kraakbeenmatje Rizzoli Instituut De nazorg en revalidatie bij deze techniek is van groot belang om tot een optimaal resultaat te komen, maar indien hier zorgvuldig mee wordt omgegaan biedt deze nieuwe behandelmethode een goede toekomst voor de behandeling van kraakbeenletsel. 26

27 Wat is een vervangende gewrichtsoperatie? Een vervangende gewrichtsoperatie houdt in dat uw aangedane gewricht wordt vervangen door een kunstgewricht. Deze optie wordt niet snel gekozen en zeker niet bij jongere mensen. Een kunstgewricht gaat namelijk niet uw hele leven mee. Er is een beperkte levensduur. Een vervangende gewrichtsoperatie wordt daarom vaak bij oudere mensen uitgevoerd, maar de operatie vindt pas plaats als een gewricht echt gaat blokkeren of indien de artrose samen gaat met veel chronische pijn. Er zijn een aantal risico s verbonden aan deze operatie. Het is een zware ingreep. Bij de vervangende gewrichtsoperatie wordt het gewricht verwijderd en wordt het vervangen door een implantaat. Dit wordt aan de botuiteinden vastgemaakt. De botuiteinden worden daarbij bewerkt tijdens de vervangende gewrichtsoperatie. Bij de operaties kunnen complicaties voorkomen. Het kunstgewricht kan loslaten, uit de kom raken of er kan een infectie optreden. Ook het herstel kan langzaam gaan. U moet intensief gaan revalideren als u een vervangende gewrichtsoperatie heeft ondergaan. Na de operatie is het gewricht echter wel vrij van de pijn en is er direct sprake van een verbeterde gewrichtsfunctie. Toch is een kunstgewricht minder goed dan een gezond eigen gewricht. De voordelen en nadelen Er is net al kort aandacht besteed aan de voordelen en de nadelen van de vervangende gewrichtsoperatie. Maar als iemand veel klachten heeft, is het toch het overwegen waard om een dergelijke operatie te ondergaan. Het kan er namelijk voor zorgen dat u veel activiteiten wel kunt doen, zoals voor de pijnklachten. Met de huidige technieken is de kans op complicaties aanzienlijk verkleind. 27

28 Als u moeite heeft met lopen, dan kan het zijn dat u na de vervangende gewrichtsoperatie even moet herstellen, maar dat u daarna weer veel langer kunt lopen dan voorheen. Als u graag buiten bent en lekker wilt wandelen, dan zou dit het overwegen wel eens waard kunnen zijn. Het is goed om voor uzelf op een rijtje te zetten wat u als voordelen en nadelen ziet aan de vervangende gewrichtsoperatie. De intensieve revalidatie hoeft namelijk geen nadeel te zijn. U kunt ook bij andere mensen navragen hoe zij een vervangende gewrichtsoperatie hebben ervaren. Het is daarbij wel belangrijk om het niet teveel te gaan vergelijken met uw eigen situatie, omdat een vervangende gewrichtsoperatie bij iedereen anders kan verlopen. Dit is ook afhankelijk van de leeftijd waarop de vervangende gewrichtsoperatie wordt uitgevoerd. De arts zal de overweging sneller maken bij iemand van 65 jaar dan bij iemand die 40 jaar oud is. Een kunstgewricht, hoe verder? Als u een kunstgewricht heeft, dan kunt u hier volop van genieten. Zeker voor oudere mensen is het meestal een blijvende oplossing. Het kunstgewricht gaat namelijk vele jaren mee. U hoeft voorlopig geen pijnklachten meer te hebben en kunt weer veel meer doen met het kunstgewricht dan voor de pijnklachten mogelijk was. Dit is dan ook de reden dat steeds meer mensen de keuze durven te maken voor het kunstgewricht. Op advies van de arts wordt het soms een aantal jaren uitgesteld, onder andere door een te lage leeftijd. In de tussentijd kan glucosamine worden gebruikt of kunnen injecties met hyaluronzuur worden toegediend. Daarnaast kan gekozen worden voor fysiotherapie, maar na verloop van tijd is uitstellen van de operatie geen optie meer. Dan kan een kunstgewricht een goede oplossing zijn. 28

29 Hoe is het om een kunstgewricht te hebben en wat is mijn toekomst? Veel mensen zijn blij met een kunstgewricht. Ze geven aan dat ze er meer mee kunnen doen dan voor de operatie, minder pijn hebben en zijn blij dat ze de stap hebben gezet. Het is belangrijk dat u blijft bewegen, lopen en fietsen, als u een kunstgewricht heeft. Op deze manier blijft u de spieren trainen, zodat deze sterk blijven. Beweging is hoe dan ook belangrijk als u een kunstgewricht heeft. De toekomst met een kunstgewricht is niet altijd zeker. Ook een kunstgewricht kan slijten. Krijgt u bijvoorbeeld een kunstgewricht als u 40 jaar bent, dan moet u misschien weer een nieuwe, als het kunstgewricht versleten is. Dit betekent dat u dan weer naar het ziekenhuis moet, weer een operatie moet ondergaan en weer opnieuw moet gaan revalideren. Bij te veel pijnklachten is het voor oudere mensen (en soms ook jongere mensen) het overwegen waard om de operatie te ondergaan. In elk geval als er geen alternatieven meer zijn. Soms adviseert de arts om het uit te stellen, maar als andere behandelingen geen effect meer hebben, kunt u beter uw eigen gevoel volgen en in overleg met de orthopedisch chirurg kiezen voor een kunstgewricht. Hoe jonger u bent, hoe groter de kans is dat u later opnieuw een kunstgewricht (revisie) moet krijgen. 29

30 Slot We zijn alweer aangekomen bij het einde van dit e-book. Het is belangrijk dat u de informatie die u heeft gelezen rustig laat bezinken. Het zou kunnen zijn dat u nu een aantal dingen goed kunt plaatsen. U weet waar uw klachten vandaan komen maar u weet nu ook wat u er zelf aan kunt doen. Begin direct met het aanpassen van uw leefritme. Als u zwaar werk doet en veel last heeft van de knie of andere gewrichten, dan zou het wel eens raadzaam kunnen zijn tijdelijk uw werkzaamheden aan te passen. U moet aan uzelf denken want gewrichtspijn kan alleen maar erger worden als u er niets aan laat doen. Probeer een operatie te vermijden of uit te stellen. Doe er zelf alles aan om van de pijn af te komen, of de pijn in ieder geval onder controle te houden. Het is de bedoeling dat u van uw leven gaat genieten en pijn hoort daar niet bij. Helaas is niet overal wat aan te doen, maar de pijn verminderen is zeker een mogelijkheid. Een arts kan u helpen bij pijn en kan eventueel medicatie voorschrijven als eigen handelingen niet voldoende werken. Orthoklinika helpt u graag in de strijd tegen artrose. dr Herman H. de Boer 30

31 advertentie Waarom is het innemen van glucosamine een slimme behandelmethode? Artrose omvat het proces van verarming van het kraakbeen. Binnen de gewrichten verdwijnt er langzaam kraakbeen, soms tot er niets meer van over is. Het voedingssupplement glucosamine is ontwikkeld ter ondersteuning van de aanmaak van kraakbeen en het soepel houden van de gewrichten in de ledematen en rug. Op deze manier kunt u langer genieten van uw gewrichten en zijn ingrijpende oplossingen als het plaatsen van een kunstgewricht beter uit te stellen. Glucosamine maakt het menselijk lichaam zelf al aan, vaak is er echter een tekort. Voedingssupplementen vullen dit tekort aan. Voor meer informatie of direct bestellen kunt u gerust kijken op of bellen naar ( 0,10 per minuut). Wij staan u graag te woord.

32 Gewrichtspijn verleden tijd! dr HERMAN H. DE BOER Copyright 2012 ORTHOKLINIKA