Patiënten folder: Artrose van de Knie

Transcriptie

1 Folder Dr Kort Artrose van de Knie 1 / 5 Patiënten folder: Artrose van de Knie Er is bij u artrose in uw knie vastgesteld. Aan de hand van deze folder krijgt u informatie over de knie, de diagnose artrose, de gevolgen en behandeling van artrose. Het kniegewricht De knie is een scharniergewricht. Het bestaat uit twee botdelen: het scheenbeen en het dijbeen. De uiteinden zijn bedekt met een laagje kraakbeen. Deze laag is elastisch en vangt schokken en stoten op, zodat de knie soepel beweegt. Aan de binnen- en buitenzijde van de knie zit een meniscus: een soort stootkussen. Midden in het kniegewricht ligt de voorste kruisband. Deze voorkomt dat het onderbeen tijdens het lopen en het maken van draaibewegingen naar voren schiet. Aan de voorzijde zit de knieschijf. Wat is artrose Artrose is een aandoening van de gewrichten, ook wel gewrichtsslijtage genoemd. Een gewricht bestaat uit twee of meer botstukken met een beschermende laag kraakbeen. Artrose komt voornamelijk voor op oudere leeftijd voor, maar kan door aangeboren afwijkingen, overbelasting of herhaalde blessures door sporten en/of werk of bij beschadiging na breuken of ontstekingen, ook eerder ontstaan Bij artrose vermindert de kwaliteit van het kraakbeen en het kan zelfs geheel verdwijnen. De botuiteinden komen tegen elkaar en dit veroorzaakt pijn. Daardoor beweegt het gewricht minder goed of kan een afwijkende stand ontstaan. Artrose kan overal in het lichaam voorkomen. De aantasting van het kraakbeen neemt langzaam toe. Het is geen reumatische aandoening en heeft geen relatie met osteoporose (botontkalking). Als u in één gewricht artrose heeft, hoeft dit niet te betekenen dat u het ook in een ander gewricht krijgt. Artrose is niet te genezen. Klachten bij artrose in de knie Wanneer u tijdens het lopen of lang staan veel pijn heeft, kan dat op een beschadigde (artrotische) knie wijzen. Ook als u opstaat, voelt u pijn (de zogenoemde startpijn). Fietsen levert doorgaans de minste klachten op. De pijn wordt meestal geleidelijk erger, maar kan ook plotseling optreden. Pijn en zwelling zijn het hevigst in de ochtend en na een periode van rust. Ook kan de knie zwak aanvoelen, waardoor u door uw knie kunt zakken. Veel mensen stellen dat weersveranderingen ook effect hebben op de pijn.

2 Folder Dr Kort Artrose van de Knie 2 / 5 Stellen van de diagnose De diagnose is eenvoudig te stellen bij lichamelijk onderzoek in combinatie met röntgenfoto's. Mediale artrose (binnenzijde) Dit is artrose die zich voornamelijk presenteert aan de binnenzijde van de knie. In veel gevallen ontstaat er een zogenoemde varusstand (O-benen). De pijnklachten bevinden zich bij deze vorm dan ook voornamelijk aan de binnenzijde van de knie. Op het moment dat de artrose dusdanig toeneemt, kunnen klachten door de hele knie worden ervaren. Klachten verergeren op het moment dat de benen op elkaar gelegd worden. Laterale artrose (buitenzijde) Deze vorm van artrose presenteert zich voornamelijk aan de buitenzijde van de knie. In de meeste gevallen ontslaat er een zogenoemde valgusstand (X-benen). De pijnklachten bevinden zich bij deze vorm van artrose dan ook aan de buitenzijde van de knie. Op het moment dat de artrose toeneemt, worden klachten door de hele knie ervaren. Patellofemorale artrose (voorzijde) Dit is de artrose die zich bevindt aan de achterzijde van de knieschijf. Omdat de knieschijf over het bovenbeen glijdt, kan deze vorm van artrose ook klachten geven. Vooral bij lang zitten met gebogen knieën of bij diep hurken, kunnen de klachten heviger worden. Vaak wordt een combinatie van bovenstaande artrosevormen gezien. Behandeling van artrose in de knie Artrose in de knie kan op verschillende manieren behandeld worden. Uw orthopedisch chirurg verricht eerst onderzoek naar uw manier van lopen, de bewegingsmogelijkheden van uw knie en de zwelling en gevoeligheid van het gewricht. Een röntgenfoto kan aantasting van het kniegewricht tonen. In een vroeg stadium is het niet nodig operatief in te grijpen. U kunt maatregelen treffen en leefregels opvolgen waardoor de klachten afnemen, zodat u in het dagelijkse leven zo min mogelijk wordt beperkt. Leefregels Pas uw leefgewoonten aan. Dat houdt in: Voorkom overgewicht en val zo nodig af. Overgewicht is een risicofactor voor het krijgen van artrose. Indien dat nodig is, verwijst de orthopedisch chirurg of verpleegkundig specialist u naar een diëtiste. Blijf bewegen. Omdat bewegen pijnlijk kan zijn, heeft u misschien de neiging minder te bewegen. Echter, een kniegewricht met daaromheen goed geoefende spieren, kan meer verdragen en doet juist minder pijn. Zoek een activiteit die bij u past en die u vol kunt houden. Ga bijvoorbeeld wandelen, zwemmen of fietsen in plaats van hardlopen of springen. Beperk activiteiten die uw klachten kunnen verergeren, zoals traplopen, hurken of kruipen. Wissel zware en lichte taken af en pas op met tillen en sjouwen.

3 Folder Dr Kort Artrose van de Knie 3 / 5 Rust op tijd uit, zeker als de knie pijnlijk is. Zoek een goed evenwicht tussen rust en activiteit en verander regelmatig van houding en beweging. Maak gebruik van hulpmiddelen die uw knie verlichting kunnen geven, zoals: o Een stok o Een bandage of brace o Een coldpack of een washandje met ijsklontjes, als de knieregio pijnlijk is. o Fysiotherapie. Met behulp van fysiotherapie kunt u het achteruitgaan van het kniegewricht vertragen. o Door oefeningen verhoogt u de mobiliteit en soepelheid van uw knie en versterkt u de spieren van uw knieregio. o Hyaluronzuur injecties Pijnstillers Naast bovengenoemde maatregelen kunt u medicatie voorgeschreven krijgen. Omdat niet iedereen hetzelfde op medicijnen reageert, geeft de orthopedisch chirurg of verpleegkundig specialist u hierover advies. De pijnstillers kunnen het slijtageproces niet stoppen. Pijnstillers die vaak worden voorgeschreven bij artrose zijn: Paracetamol. Paracetamol is een pijnstiller die de meeste mensen goed verdragen en die geen maagproblemen veroorzaakt. U mag maximaal acht maal per dag een tablet van 500 mg innemen. Het is raadzaam om de tabletten op vaste tijden in te nemen. Ontstekingsremmers (NSAID s). Deze medicijnen remmen de ontsteking en verminderen de verschijnselen die daarbij horen, zoals pijn en stijfheid. Meestal wordt deze medicatie voorgeschreven voor maximaal twee weken, omdat maagen darmklachten als bijwerking kunnen optreden. NSAID s worden daarom vaak gecombineerd met een maagbeschermer. Verder kan het gebruik van NSAID s invloed hebben op de werking van andere medicijnen. Het is daarom belangrijk dat u aan uw arts vertelt dat u ontstekingsremmers gebruikt. Tramadol. Tramadol is een morfineachtig medicijn en werkt pijnstillend, maar niet verslavend. Het gebruik van Tramadol moet langzaam worden op- en afgebouwd. Brace Artrose gaat in veel gevallen gepaard met standveranderingen in de knie. Er bestaan varusknieën (O-benen) en valgusknieën (X-benen). Om deze stand te corrigeren en de knie te ondersteunen kan het zinvol zijn om een brace te dragen tijdens uw dagelijkse activiteiten. Het zal de slijtage aan de knie niet verhelpen, maar het kan de pijn verlichten. Glucosaminesulfaat en chondroïtinesulfaat. Bij de behandeling van artrose kan de orthopedisch chirurg of verpleegkundig specialist u bepaalde voedingsstoffen voorschrijven: glucosaminesulfaat en chondroïtinesulfaat. Dit zijn voedingssupplementen en bouwstenen van belangrijke onderdelen van kraakbeen en de gewrichtsvloeistof. Ze kunnen de kraakbeencellen helpen bij het repareren van het kraakbeen. Er is bewezen dat zij bij veel patiënten zorgen voor een duidelijke vermindering van de pijn en de stijfheid van het gewricht. Deze voedingsstoffen zijn in tabletvorm verkrijgbaar. Mocht er na ongeveer drie maanden nog geen verbetering merkbaar zijn, dan kunt u stoppen met deze voedingssupplementen.

4 Folder Dr Kort Artrose van de Knie 4 / 5 Injecties Het doel van de injectietherapie is ontstekingsremming en het heeft een pijnstillend effect. Corticosteroïdeninjecties hebben in eerste instantie (enkele uren) een verdovend effect, waarna de ontstekingsreactie in de knie vermindert. Doordat bij artrose sneller en vaker ontstekingsreacties optreden, kan een lokale ontstekingsremmer klachten aanzienlijk verminderen. Deze injectie verhelpen de artrose niet, maar geven wel tijdelijk verlichting. De injecties worden door uw orthopeed gegeven en krijgt u maximaal 3 keer. Als injecties niet voldoende baat hebben, bekijkt de orthopeed welke andere behandelmogelijkheden mogelijk zijn. Hyaluronzuurinjecties worden gegeven om het gewricht als het ware opnieuw te smeren. Het effect van deze injecties is wisselend. Er is nog geen duidelijk wetenschappelijk bewijs dat het effectief is, ondanks dat sommige mensen er wel bij gebaat zijn. Uw orthopeed kan overwegen om hyaluronzuurinjecties in te zetten. Operatieve ingreep Wanneer de klachten van artrose niet verminderen door bovenstaande behandelingen, kan een operatie noodzakelijk zijn. Met een kijkoperatie kan de orthopedisch chirurg de binnenkant van het gewricht bekijken, eventuele losse fragmenten verwijderen of schade aan het kraakbeen herstellen. Tijdens een ingreep kan het scheenbeen of het dijbeen worden doorgezaagd om deze op één lijn te krijgen met het kniegewricht. Er kan een gedeeltelijke of gehele knieprothese worden geplaatst die de beschadigde delen van het kniegewricht vervangen. Kraakbeentransplantatie is zeldzaam mogelijk bij knieën met weinig of beperkt kraakbeenverlies. Knieprothese Het doel van het implanteren van een knieprothese is: Het verminderen van pijn en het verbeteren van kwaliteit van leven; Functieverlies van uw knie herstellen; Eventuele vergroeiingen corrigeren, bijvoorbeeld o- of x-benen. Halfzijdige (hemi) knieprothese Het aangetaste kraakbeen in de knie kan niet vervangen of hersteld worden. Daarom worden er knieprotheses geplaatst. Op het moment dat de knie slechts alleen slijtage laat zien aan de binnenzijde van de knie, kan er een zogenoemde hemiknieprothese (halve knieprothese) geplaatst worden. Bij deze methode wordt de onderkant van het dijbeen en de bovenkant van het scheenbeen vervangen door metalen componenten met daartussen een losse kunstmeniscus. Doelstelling van deze prothese is om uiteindelijk pijnvrij uw dagelijkse activiteiten weer uit te kunnen voeren. Net als bij de standscorrectie moet uw knie de juiste indicatie hebben om deze prothese te plaatsen. Is zowel de binnen- als buitenkant van de knie versleten dan behoort een totale knieprothese tot de mogelijkheden.

5 Folder Dr Kort Artrose van de Knie 5 / 5 Totale knieprothese Een totale knieprothese is een vervanging van het versleten kniegewricht, waarbij de onderkant van het dijbeen wordt vervangen en de bovenkant van het scheenbeen. De kunstknie is opgebouwd uit 3 onderdelen. Twee metalen componenten die op de plaats van de versleten gewrichtsvlakken komen. En een plastic tussenstuk dat fungeert als vaste kunstmeniscus. Tijdens de operatie wordt de knie aan de voorkant opengemaakt door een verticale snee. De gewrichtsvlakken worden vervangen door metalen componenten met daartussen plastic Het herstel na een totale knieprothese duurt gemiddeld drie maanden. De eerste periode na de operatie loopt u zo kort mogelijk met krukken. Als u geen hulpmiddel meer gebruikt kunt u weer autorijden. Licht werk is meestal na enkele weken weer mogelijk. Zwaar lichamelijke werkzaamheden zijn pas later mogelijk, dit in overleg met uw bedrijfsarts/orthopeed. Orthopedisch chirurgen zijn steeds op zoek naar nieuwe methoden om artrose van de knie te behandelen. De nu lopende onderzoeken zijn gericht op nieuwe medicatie, transplantatie van kraakbeen en andere middelen om de voortgang van artrose te verminderen Vragen Heeft u na het lezen van deze folder nog vragen, neem dan contact op met uw behandelend arts, nanne@nannekort.com U kunt ook meer informatie inwinnen op de website: